TIB 2022, nummer 5

ACHTERGROND
deert openlijk competenties van alle leerlingen. Ze
beloont actief inzet, zorg voor anderen en loyaliteit
naar de groep, en stimuleert hen zelf verantwoordelijkheid
te nemen. Met gerichte activiteiten wordt
zelfsturing gestimuleerd. Wel moet daarbij rekening
gehouden worden met het feit dat het om een groep
kinderen gaat en dat de groepsontwikkeling daarmee
schoksgewijs kan verlopen. Voor de leerkracht betekent
dat afstemmen op behoefte, soms van delegerend
ineens naar (tijdelijk) autoritair. Op langere
termijn sluit de ‘autoritatieve leiderschapsstijl’ het
beste aan op een groep.
ACTIVITEIT:
De groepsvergadering
Onderzoek verschillende manieren van vergaderen
en plan een tweewekelijks overleg met de groep.
Help hen met de agenda maken, rollen verdelen en
onderwerpen aandragen. Durf ook moeilijke onderwerpen
(bijv. klachten) te bespreken.
De afsluitingsfase
Tegen het einde van het schooljaar gaat de groep
weer uiteen. Voor groep 8 is er sprake van een definitief
afscheid; een groot verschil met de overige groepen.
Toch is het advies om ieder schooljaar in iedere
groep feestelijk af te sluiten. Denk aan een feestje,
een bioscoopavondje in de klas of laat de kinderen
met ideeën komen. Maak bovenal samen plezier!
Tips
Toch die fijne groep!
Willen leerlingen eigenlijk wel een fijne groep? Volmondig:
JA! Ga daar altijd van uit. Maar stellen we
deze vraag eigenlijk weleens bewust aan een groep?
En wordt dan ook concreet gemaakt welk gedrag
je wel en niet wilt zien? Stel de vraag vroeg in het
schooljaar en zeg: “Mooi! Dan gaan we daar vanaf nu
samen mee aan de slag!” En lukt het dan uiteindelijk
toch niet helemaal? Dan kun je altijd nog met De
Ringaanpak aan de slag. De kracht van deze aanpak
wordt gevormd door de leerkracht, die de leerlingen
steeds bij het groepsproces betrekt en hen verantwoordelijk
maakt, zodat ze samen bouwen aan die
fijne groepssfeer. •
Meer lezen?
• Kappen, A. (2007). Deskundigheid zit in het kind.
In gesprek met Martine Delfos. Amsterdam:
Uitgeverij SWP.
• Luitjes, M. & De Zeeuw-Jans, I. (2011). Ontwikkeling
in de groep. Groepsdynamica bij kinderen
en jongeren. Bussum: Uitgeverij Coutinho.
• Redeker, B. (2016). De Ringaanpak. Huizen:
Uitgeverij Pica.
• Woltjer, G. & Janssens, H. (2006). Hoe ga je om
met kinderen op school en met hun ouders?
Groningen: Noordhoff Uitgevers.
Barry Redeker, van oorsprong leerkracht, gedragsspecialist,
zorgcoördinator en teamcoach, heeft zich gespecialiseerd
in groepsdynamica en heeft veel ervaring
in het werken met (negatieve) groepen. Hij is auteur
van De Ringaanpak. Zie www.schoolengedrag.nl.
• Investeer altijd en gericht in het
groepsproces. Ga samen met de leerkracht
op zoek naar favoriete en waardevolle
groepsvormende activiteiten.
• Is de leerkracht zich bewust van haar
eigen leiderschap? Ondersteun haar
mee te groeien met de groep: van directief
naar delegerend.
• Wees zelf ook open, constructief en
positief. Voorbeeldgedrag helpt.
Samenvatting
Iedere groep ontwikkelt zich volgens vaste fases.
Iedere fase vraagt om andere interventies en activiteiten.
Ook het leiderschap van de leerkracht dient
rekening te houden met deze groepsfases. Het doel
is het realiseren van een veilig groepsklimaat en
toenemende verantwoordelijkheid bij leerlingen.
40
www.tijdschriftib.nl - TIB nummer 5 © Instondo 2022