El origen y la diversidad del maíz en el continente americano
El origen y la diversidad del maíz en el continente americano
El origen y la diversidad del maíz en el continente americano
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Al mismo tiempo, <strong>el</strong> estudio de<br />
<strong>la</strong> citog<strong>en</strong>ética de <strong>la</strong> prog<strong>en</strong>ie <strong>d<strong>el</strong></strong><br />
<strong>maíz</strong> y <strong>el</strong> teocintle, así como análisis<br />
morfológicos, darían indicios <strong>d<strong>el</strong></strong><br />
<strong>orig<strong>en</strong></strong> <strong>d<strong>el</strong></strong> <strong>maíz</strong> al poder reproducir<br />
series morfológicas que sugerían un<br />
camino posible <strong>en</strong> <strong>la</strong> evolución <strong>d<strong>el</strong></strong><br />
<strong>maíz</strong> desde <strong>el</strong> teocintle. <strong>El</strong> estudio<br />
de <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>cias y semejanzas <strong>en</strong><br />
los cromosomas de los híbridos de<br />
<strong>maíz</strong> y teocintle, y <strong>la</strong> morfología de<br />
su prog<strong>en</strong>ie, dio a los investigadores<br />
como Collins (1921), Emerson (1924),<br />
Beadle (1932, 1939), Emerson y<br />
Beadle (1932), y Arnason (1936)<br />
<strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos para proponer algunos<br />
de los posibles pasos <strong>en</strong> <strong>el</strong> proceso<br />
evolutivo de <strong>la</strong>s dos especies.<br />
Sin embargo, para muchos<br />
investigadores <strong>la</strong> falta de<br />
contund<strong>en</strong>cia <strong>d<strong>el</strong></strong> registro fósil<br />
y <strong>la</strong> evid<strong>en</strong>te difer<strong>en</strong>cia de <strong>la</strong>s<br />
mazorcas de ambas p<strong>la</strong>ntas,<br />
seguían si<strong>en</strong>do factores que<br />
impedían una explicación<br />
satisfactoria <strong>d<strong>el</strong></strong> <strong>orig<strong>en</strong></strong> <strong>d<strong>el</strong></strong> <strong>maíz</strong><br />
a partir <strong>d<strong>el</strong></strong> teocintle. En 1938,<br />
Paul Mang<strong>el</strong>sdorf y R. Reeves 4<br />
propusieron los fundam<strong>en</strong>tos<br />
de una de <strong>la</strong>s hipótesis más<br />
influy<strong>en</strong>tes sobre <strong>el</strong> <strong>orig<strong>en</strong></strong> <strong>d<strong>el</strong></strong> <strong>maíz</strong><br />
y que explícitam<strong>en</strong>te descartaba<br />
al teocintle como su ancestro.<br />
En particu<strong>la</strong>r, un estudio de<br />
Mang<strong>el</strong>sdorf (1959) postu<strong>la</strong> algunos<br />
de los ev<strong>en</strong>tos que debieron haber<br />
sucedido durante <strong>la</strong> evolución<br />
<strong>d<strong>el</strong></strong> <strong>maíz</strong> bajo domesticación.<br />
Esta investigación se fundam<strong>en</strong>tó<br />
<strong>en</strong> <strong>el</strong> análisis morfológico de los<br />
restos de <strong>maíz</strong> <strong>en</strong>contrados <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
Cueva <strong>d<strong>el</strong></strong> Murcié<strong>la</strong>go (Bat Cave,<br />
Nuevo México, Estados Unidos),<br />
comparados con los maíces más<br />
reci<strong>en</strong>tes que se consideran de<br />
características primitivas (<strong>el</strong> <strong>maíz</strong><br />
tunicado y <strong>el</strong> <strong>maíz</strong> palomero), y<br />
sus pari<strong>en</strong>tes silvestres: teocintle<br />
y tripsacum. Con <strong>la</strong> información<br />
derivada de sus experim<strong>en</strong>tos<br />
con los híbridos <strong>en</strong>tre tripsacum y<br />
<strong>maíz</strong> moderno, Mang<strong>el</strong>sdorf (1959)<br />
establece que un extinto <strong>maíz</strong><br />
silvestre <strong>d<strong>el</strong></strong> tipo tunicado y una<br />
especie de tripsacum, dieron <strong>orig<strong>en</strong></strong><br />
al <strong>maíz</strong> (Figura 3). En los años 70<br />
<strong>d<strong>el</strong></strong> siglo XX, con <strong>el</strong> descubrimi<strong>en</strong>to<br />
<strong>d<strong>el</strong></strong> teocintle per<strong>en</strong>ne (Zea<br />
diploper<strong>en</strong>nis), Mang<strong>el</strong>sdorf<br />
modificó su teoría y propuso que<br />
<strong>el</strong> <strong>maíz</strong> se originó a partir de <strong>la</strong><br />
cruza <strong>d<strong>el</strong></strong> teocintle per<strong>en</strong>e con un<br />
antiguo <strong>maíz</strong> tunicado-palomero.<br />
Con base <strong>en</strong> esta teoría, postu<strong>la</strong><br />
que <strong>el</strong> teocintle actual surgió de <strong>la</strong><br />
hibridación de estas dos especies.<br />
La teoría <strong>d<strong>el</strong></strong> <strong>orig<strong>en</strong></strong> <strong>d<strong>el</strong></strong> <strong>maíz</strong> a<br />
partir de un <strong>maíz</strong> silvestre, extinto<br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong> actualidad, adoptó difer<strong>en</strong>tes<br />
versiones por varias décadas. En<br />
paral<strong>el</strong>o, <strong>la</strong> hipótesis <strong>d<strong>el</strong></strong> teocintle<br />
como <strong>el</strong> ancestro <strong>d<strong>el</strong></strong> <strong>maíz</strong> siguió<br />
pres<strong>en</strong>te como antagónica a <strong>la</strong><br />
<strong>d<strong>el</strong></strong> <strong>maíz</strong> silvestre extinto. George<br />
Beadle, qui<strong>en</strong> desde 1939 había<br />
explorado <strong>el</strong> <strong>orig<strong>en</strong></strong> <strong>d<strong>el</strong></strong> <strong>maíz</strong> 5 , dio<br />
forma a <strong>la</strong> hipótesis de <strong>la</strong> evolución<br />
<strong>d<strong>el</strong></strong> teocintle y <strong>la</strong> interv<strong>en</strong>ción<br />
humana <strong>en</strong> <strong>el</strong> proceso de<br />
domesticación <strong>d<strong>el</strong></strong> <strong>maíz</strong>.<br />
4 Mang<strong>el</strong>sdorf, P.C. y R.G. Reeves. 1938. The origin of maize.<br />
PNAS 24(8). Páginas 303-312.<br />
5 Beadle G.W. 1939. “Teosinte and the origin of maize”; J.<br />
Heredity 30; páginas 245-247.<br />
Figura 3. Análisis <strong>d<strong>el</strong></strong> <strong>maíz</strong> tunicado, palomero y <strong>d<strong>el</strong></strong> tripsacum <strong>en</strong> <strong>la</strong> teoría <strong>d<strong>el</strong></strong> <strong>orig<strong>en</strong></strong> <strong>d<strong>el</strong></strong> <strong>maíz</strong>, según Mang<strong>el</strong>sdorf (1959).<br />
Modificado por Antonio Serratos con base <strong>en</strong> <strong>la</strong>s ilustraciones de Mang<strong>el</strong>sdorf (1959).<br />
6<br />
Palomero<br />
Tunicado D<strong>en</strong>tado moderno<br />
<strong>El</strong> <strong>orig<strong>en</strong></strong> y <strong>la</strong> <strong>diversidad</strong> <strong>d<strong>el</strong></strong> <strong>maíz</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> contin<strong>en</strong>te <strong>americano</strong> I Gre<strong>en</strong>peace<br />
Tunicado<br />
X<br />
Palomero<br />
Mazorca<br />
arqueológica<br />
Tripsacum