Un códice inédito conservado en el Archivo Capitular de Zaragoza y ...
Un códice inédito conservado en el Archivo Capitular de Zaragoza y ...
Un códice inédito conservado en el Archivo Capitular de Zaragoza y ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
UN CÓDICE INÉDITO CONSERVADO EN EL ARCHIVO CAPITULAR DE ZARAGOZA Y SU FILIACIÓN CON EL GÓTICO INTERNACIONAL…<br />
uno <strong>de</strong> sus principales cli<strong>en</strong>tes. Martín I <strong>de</strong> Aragón sufrirá <strong>en</strong> diversas ocasiones<br />
las complicaciones <strong>de</strong>rivadas <strong>de</strong> la falta <strong>de</strong> numerario. Cuando era duque <strong>de</strong><br />
Montblanc redactó una carta firmada <strong>en</strong> Monzón (1389) a fra Bernat Ça-Fàbrega<br />
anunciándole <strong>el</strong> <strong>en</strong>vío <strong>de</strong> unos Evang<strong>el</strong>ios y unas Constituciones, por la aus<strong>en</strong>cia<br />
<strong>de</strong> miniaturistas para ilustrarlos. 119 El mismo problema le acuciaba cuando,<br />
si<strong>en</strong>do rey y <strong>de</strong>s<strong>de</strong> Val<strong>en</strong>cia, <strong>el</strong> día 17 <strong>de</strong> febrero <strong>de</strong> 1403 solicitaba un iluminador<br />
al abad <strong>de</strong> San Cugat d<strong>el</strong> Vallés para concluir con premura un breviario<br />
id<strong>en</strong>tificado con <strong>el</strong> Breviario d<strong>el</strong> rey Martín (París, BnF, ms. Rothschild 2529),<br />
para que, una vez finalizado, este miniaturista regresara a San Cugat acompañado<br />
por <strong>el</strong> iluminador regio y <strong>de</strong> este modo concluir la obra iniciada <strong>en</strong> <strong>el</strong> scriptorium<br />
d<strong>el</strong> Vallés. 120 El día 23 <strong>de</strong> junio <strong>de</strong> 1407, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> Val<strong>en</strong>cia, <strong>el</strong> rey mandaba<br />
<strong>de</strong>t<strong>en</strong>er al copista Pere Blanch que había huido con la cantidad que se le había<br />
abonado para copiar un breviario <strong>en</strong>cargado por María <strong>de</strong> Luna. 121 Con anterioridad,<br />
Pere Blanch había caligrafiado un salterio para esta reina sin problema<br />
alguno. 122<br />
<strong>Un</strong>a noticia docum<strong>en</strong>tal, publicada <strong>en</strong> numerosas ocasiones, que adquiere<br />
una nueva dim<strong>en</strong>sión a raíz <strong>de</strong> la id<strong>en</strong>tificación <strong>de</strong> una obra d<strong>el</strong> Maestro <strong>de</strong> San<br />
Cugat <strong>en</strong> <strong>Zaragoza</strong>, es la correspondi<strong>en</strong>te al día 25 <strong>de</strong> abril <strong>de</strong> 1403, cuando <strong>en</strong><br />
otra carta real se alu<strong>de</strong> a un tal «Johanni iluminador francés» que <strong>de</strong>spués <strong>de</strong><br />
haber prometido servir al rey Martín se había dado a la fuga, localizándose <strong>en</strong><br />
<strong>Zaragoza</strong> al servicio d<strong>el</strong> arzobispo –por estas fechas García Fernán<strong>de</strong>z <strong>de</strong> Heredia–<br />
«<strong>en</strong> companyia <strong>de</strong> un bretón qui lo ha torbado». 123 El monarca, molesto por<br />
119 José M.ª Madur<strong>el</strong>l Marimon, «Il.luminadors, escrivans <strong>de</strong> lletra rodona formada i <strong>de</strong> llibres <strong>de</strong><br />
cor», Gesamm<strong>el</strong>te Aufsätze zur Kulturgeschichte Spani<strong>en</strong>s, I (1960), p. 156, doc. 10.<br />
120<br />
Antoni Rubio i Lluch, Docum<strong>en</strong>ts per a l’estudi <strong>de</strong> la cultura catalana mig-eval, I, p. 424, doc.<br />
CCCCLXXXIV.<br />
121<br />
Antoni Rubio i Lluch, Docum<strong>en</strong>ts per a l’estudi <strong>de</strong> la cultura catalana mig-eval, II, pp. 387-388,<br />
doc. CDVIII.<br />
122<br />
Antoni Rubio i Lluch, Docum<strong>en</strong>ts per a l’estudi <strong>de</strong> la cultura catalana mig-eval, II, p. 362, doc.<br />
CCCLXXIV. Este mismo iluminador aparece <strong>en</strong> 1414 caligrafiando e iluminando un <strong>códice</strong> para la comunidad<br />
r<strong>el</strong>igiosa <strong>de</strong> Cast<strong>el</strong>ló <strong>de</strong> Empúries. M.ª Rosa Ferrer, «Confecció <strong>de</strong> Cò<strong>de</strong>x a Cast<strong>el</strong>ló d’Empúries<br />
1411-1423», Hom<strong>en</strong>atge a mossèn Jesús Tarragona, Lleida, 1996, pp. 480-484.<br />
123<br />
Josep Gudiol, Els Tresc<strong>en</strong>tistes. La pintura mig-eval catalana, II, p. 326. La figura d<strong>el</strong> bretón<br />
trató <strong>de</strong> asociarse, por parte <strong>de</strong> Pere Bohigas, con Juan M<strong>el</strong>ec, calígrafo d<strong>el</strong> Misal <strong>de</strong> San Cugat (Barc<strong>el</strong>ona,<br />
ACA, ms. 14) (1402). Pere Bohigas, La Ilustración y la <strong>de</strong>coración d<strong>el</strong> libro manuscrito <strong>en</strong> Cataluña,<br />
II-1, pp. 280-281. En este ord<strong>en</strong> <strong>de</strong> cosas, recordamos la pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> Joan <strong>de</strong> Brux<strong>el</strong>les, pintor <strong>de</strong> la<br />
casa d<strong>el</strong> rey Martín, cuando todavía era infante y su <strong>de</strong>splazami<strong>en</strong>to, diez años antes, a Aragón, junto a<br />
Nicolau <strong>de</strong> Brux<strong>el</strong>les, para at<strong>en</strong><strong>de</strong>r a los <strong>en</strong>cargos d<strong>el</strong> arzobispo zaragozano López Ximénez. Esta situación<br />
parece un pr<strong>el</strong>udio <strong>de</strong> los acontecimi<strong>en</strong>tos ocurridos <strong>en</strong> 1403 por <strong>el</strong> miniaturista <strong>de</strong> nacionalidad<br />
extranjera que huyó <strong>de</strong> la corte d<strong>el</strong> rey Martín para servir clan<strong>de</strong>stinam<strong>en</strong>te al arzobispo cesaraugustano.<br />
José Luis Hernando Garrido, «Los artistas llegados al foco barc<strong>el</strong>onés durante <strong>el</strong> gótico internacional<br />
(1390-1450): proced<strong>en</strong>cia, actividad y posible as<strong>en</strong>tami<strong>en</strong>to. Aspectos docum<strong>en</strong>tales», Lambard, vol. VI<br />
(1994), p. 376.<br />
[ 201 ]