08.05.2013 Views

Cubillo de la Recta del Machorro (en Karaitxa nº 9, 2000).

Cubillo de la Recta del Machorro (en Karaitxa nº 9, 2000).

Cubillo de la Recta del Machorro (en Karaitxa nº 9, 2000).

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

47568000<br />

4757000<br />

4756000<br />

Zakarro<strong>la</strong><br />

637000<br />

BERRABURU<br />

960m<br />

890m<br />

BIDAUSI<br />

970m<br />

925m<br />

Bor<strong>de</strong>gia<br />

K.3<br />

Zakarro<strong>la</strong><br />

BIDAUSI<br />

970m<br />

925m<br />

Bor<strong>de</strong>gia<br />

1200<br />

1232<br />

1228<br />

NA-140<br />

Iruzkial<strong>de</strong>a<br />

Pajarobizkar<br />

BERRABURU<br />

960m<br />

890m<br />

OXARTA<br />

1113m<br />

1088m<br />

Iruzkial<strong>de</strong>a<br />

fondo <strong>de</strong>l valle<br />

931<br />

El G.E. Satorrak toma el testigo <strong>de</strong> los trabajos y <strong>en</strong> <strong>la</strong> campaña<br />

<strong>de</strong> 1.998 eleva el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong> cavidad por <strong>en</strong>cima <strong>de</strong> los 3.000 m<br />

consigui<strong>en</strong>do <strong>de</strong>sc<strong>en</strong><strong>de</strong>r a <strong>la</strong> cota –252 m quedando reflejados los<br />

nuevos avances <strong>en</strong> <strong>la</strong>s <strong>la</strong>bores <strong>de</strong> investigación <strong>en</strong> una segunda<br />

memoria. Tras continuar <strong>la</strong>s visitas a <strong>la</strong> cavidad durante los años<br />

1999/<strong>2000</strong>, actualm<strong>en</strong>te se ha alcanzado <strong>en</strong> <strong>la</strong>s exploraciones más<br />

<strong>de</strong> 5.000 m <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo topográfico <strong>en</strong> difer<strong>en</strong>tes ramales fósiles,<br />

así como aportes <strong>de</strong>l colector principal. Pese a no superar <strong>la</strong> barrera<br />

<strong>de</strong> –252 m <strong>en</strong> <strong>de</strong>sarrollo vertical, se manti<strong>en</strong><strong>en</strong> a día <strong>de</strong> hoy <strong>la</strong>s<br />

exploraciones <strong>en</strong> este interesante y complejo sistema, con <strong>la</strong> esperanza<br />

<strong>de</strong> avanzar bi<strong>en</strong> hacia antiguos niveles <strong>de</strong> surg<strong>en</strong>cia o hacia<br />

el límite W <strong>de</strong> captación. Una tercera memoria recoge los últimos<br />

<strong>de</strong>scubrimi<strong>en</strong>tos durante el pres<strong>en</strong>te año, confirmando el alto valor<br />

espeleológico <strong>de</strong>l sistema.<br />

En este artículo damos a conocer los rasgos g<strong>en</strong>erales <strong>de</strong> <strong>la</strong> zona,<br />

<strong>la</strong>s exploraciones realizadas <strong>en</strong> <strong>la</strong> cavidad así como <strong>la</strong>s conclusiones<br />

más importantes g<strong>en</strong>eradas <strong>de</strong>l estudio hidrogeológico realizado<br />

<strong>en</strong> su cu<strong>en</strong>ca <strong>de</strong> captación y exutorio.<br />

EL MARCO GEOGRAFICO.<br />

A caballo <strong>en</strong>tre los valles <strong>de</strong> Aezkoa y Erroibar, <strong>en</strong> <strong>la</strong> Navarra<br />

sept<strong>en</strong>trional y <strong>de</strong> Ultrapuertos, a escasos 10 Km <strong>de</strong> <strong>la</strong> muga con<br />

Francia, está <strong>en</strong>c<strong>la</strong>vado el pueblo <strong>de</strong> Garralda, ubicado a 840<br />

m.s.n.m. formando parte <strong>de</strong> un conjunto <strong>de</strong> nueve municipios<br />

(Aezkoa). Con sus más <strong>de</strong> 23.000 Ha, es uno <strong>de</strong> los valles navarros<br />

más ext<strong>en</strong>sos y cuyos límites ganan terr<strong>en</strong>o sobre <strong>la</strong>s cu<strong>en</strong>cas <strong>de</strong><br />

los río Urrobi al W y Sa<strong>la</strong>zar al E. El territorio <strong>de</strong> Garralda ocupa<br />

<strong>la</strong> parte SW <strong>de</strong>l valle <strong>en</strong> una superficie <strong>de</strong> 21 km 2 <strong>en</strong> <strong>la</strong> marg<strong>en</strong> NE<br />

<strong>de</strong>l río Irati.<br />

Karaitza (9) <strong>2000</strong> • 16<br />

1092<br />

Lapiztea<br />

TV.<br />

OXARTA<br />

1113m<br />

1088m<br />

1018<br />

K.4<br />

Baxanberro<br />

925m<br />

925m<br />

638000<br />

Arregia<br />

Aranea<br />

BASAMBERRO<br />

985m<br />

Otouia<br />

901m<br />

Borda M<strong>en</strong>dial<strong>de</strong><br />

901m<br />

Arroyo<br />

897m<br />

815m<br />

Barranco<br />

Mauriturri<br />

897m<br />

815m<br />

BASAMBERRO<br />

985m<br />

SARRAGANTZALDEA<br />

890m<br />

1024<br />

Errekatxikinea<br />

Atinibar<br />

882m<br />

815m<br />

K.5<br />

815m<br />

863<br />

Dartea<br />

733m<br />

Okazperro<br />

978<br />

900<br />

733m<br />

950<br />

Barranco<br />

Landandia<br />

Mauriturri<br />

1100<br />

908m<br />

798m<br />

SARRAGANTZALDEA<br />

890m<br />

796m<br />

908m<br />

639000<br />

EZPONDETA<br />

935m<br />

MAITURRI<br />

845m<br />

Nivel Errotazal<strong>de</strong>a (865m)<br />

1004<br />

991<br />

1016<br />

Okazperro<br />

Soroa<br />

850<br />

EZPONDETA<br />

935m<br />

Barranco<br />

1050<br />

Iturandureko<br />

MAITURRI<br />

845m<br />

1028<br />

Zorzeta<br />

Arteaze<strong>la</strong>i<br />

958<br />

Okaeta<br />

962<br />

K.6<br />

Garralda<br />

845m<br />

1000<br />

1000<br />

950<br />

Garralda<br />

Atinibar<br />

900<br />

Betelu<br />

Figura 2. Encaje <strong>de</strong> <strong>la</strong>s re<strong>de</strong>s subterráneas y corte.<br />

Okaeta<br />

845m<br />

Bco.<br />

Se trata <strong>de</strong> una zona <strong>de</strong> media montaña con altitu<strong>de</strong>s compr<strong>en</strong>didas<br />

<strong>en</strong>tre los 700-1400 m, con relieves <strong>de</strong> escaso ahondami<strong>en</strong>to<br />

<strong>en</strong> los valles, <strong>en</strong> oposición con sus homólogos <strong>de</strong> <strong>la</strong> verti<strong>en</strong>te francesa.<br />

El “corredor <strong>de</strong> Garralda” forma una <strong>de</strong>presión <strong>de</strong> materiales<br />

parcialm<strong>en</strong>te permeables <strong>en</strong> función <strong>de</strong> su litología, <strong>de</strong> 300 m <strong>de</strong><br />

anchura media por 3.000 m <strong>de</strong> longitud <strong>de</strong> dirección NNW-ESE.<br />

Limita al S por <strong>la</strong> mole <strong>de</strong>l monte Corona (1.386 m,), recogi<strong>en</strong>do<br />

<strong>de</strong> sus <strong>la</strong><strong>de</strong>ras <strong>de</strong> p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te mo<strong>de</strong>rada <strong>la</strong>s aguas <strong>en</strong> numerosas<br />

regatas que dr<strong>en</strong>an una cu<strong>en</strong>ca hidrográfica bi<strong>en</strong> <strong>de</strong>finida. Por el N<br />

se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran <strong>la</strong>s escarpas calcáreas (karst N) que dan vigor al<br />

relieve y <strong>en</strong>marcan toda <strong>la</strong> <strong>de</strong>presión. Al E una importante excavación<br />

<strong>de</strong>l río Irati <strong>de</strong>ja colgado el corredor <strong>de</strong> Garralda <strong>en</strong> más <strong>de</strong><br />

150 m, <strong>de</strong> <strong>de</strong>snivel respecto al pueblo <strong>de</strong> Aribe. Al W <strong>la</strong> l<strong>la</strong>nura <strong>de</strong><br />

Burguete cierra el “corredor” recogi<strong>en</strong>do escasas aguas <strong>de</strong> terr<strong>en</strong>os<br />

impermeables <strong>de</strong> éste pero tributarias <strong>de</strong>l río Urrobi; que lo es<br />

a su vez <strong>de</strong>l Irati.<br />

Climatología<br />

1006<br />

Atragai<br />

850<br />

640000<br />

fondo <strong>de</strong>l valle<br />

Errekal<strong>de</strong><br />

922<br />

Bco.<br />

944<br />

Arroyo Zepetea<br />

NA-2040<br />

K.7<br />

Laonso<br />

Ibiluzea<br />

Larrondozkia 1034<br />

Ze<strong>la</strong>ia<br />

1019<br />

TV.<br />

1036<br />

Unanbi<strong>de</strong><br />

Ermita Santiago<br />

1018 (ruinas)<br />

Artxiskoa<br />

Según el estudio <strong>de</strong>l mapa <strong>de</strong> Navarra (LOIDI y VASCONES,<br />

1995); El corredor <strong>de</strong> Garralda (Aezkoa) queda <strong>en</strong>c<strong>la</strong>vado <strong>de</strong>ntro<br />

<strong>de</strong> los valles pir<strong>en</strong>aicos transversales navarros <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>nominada<br />

región Eurosiberiana. Su piso bioclimático <strong>en</strong>caja <strong>en</strong> el Mesomontano<br />

(montano inferior y altomontano), con altitu<strong>de</strong>s compr<strong>en</strong>didas<br />

<strong>en</strong>tre los 600 m y los 1.600 m. La temperatura media anual<br />

varía <strong>de</strong> 6 a 10º y <strong>la</strong> media <strong>de</strong> <strong>la</strong>s mínimas osci<strong>la</strong> <strong>de</strong> -4 a 0º.<br />

Respecto al piso Ombroclimático se <strong>en</strong>cuadra <strong>en</strong> el clima<br />

hiperhúmedo con c<strong>la</strong>ras influ<strong>en</strong>cias oceánicas (Subatlánticas) y<br />

con regím<strong>en</strong>es pluviométricos que varían <strong>en</strong>tre los 1.400 mm y<br />

los 2.100 mm anuales, si<strong>en</strong>do los meses <strong>de</strong> <strong>en</strong>ero y noviembre<br />

los <strong>de</strong> mayor impluvium. Se estima una media anual <strong>de</strong> 150 días<br />

905<br />

EZPONDETA<br />

865m<br />

Txerbo<strong>la</strong><br />

978<br />

996<br />

1049<br />

Txerbo<strong>la</strong><br />

Berroandia<br />

RIO<br />

Rio IRATI<br />

Barranco<br />

641000<br />

Armasia<br />

916<br />

Errondoa<br />

K.8<br />

1085<br />

1048<br />

Ollokia<br />

1079<br />

Murukoa<br />

Bi<strong>de</strong>andia<br />

Aria<br />

IRATI<br />

ERROTAZALDEA<br />

865m<br />

E.S.<br />

Baños <strong>de</strong> Aribe

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!