31.12.2014 Views

“Grietas” en el tejido social. Experiencias biográficas de jóvenes ...

“Grietas” en el tejido social. Experiencias biográficas de jóvenes ...

“Grietas” en el tejido social. Experiencias biográficas de jóvenes ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

lugar un proceso <strong>de</strong> <strong>de</strong>sintegración <strong>social</strong> <strong>de</strong>s<strong>de</strong> los ámbitos <strong>de</strong> r<strong>el</strong>egación <strong>social</strong>, esto es,<br />

contextos barriales con fuerte conc<strong>en</strong>tración <strong>de</strong> <strong>de</strong>sv<strong>en</strong>tajas <strong>social</strong>es, y cómo acontece <strong>el</strong><br />

proceso <strong>de</strong> integración-<strong>de</strong>safiliación.<br />

El objetivo g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> la pres<strong>en</strong>te investigación supone esclarecer <strong>el</strong> vínculo <strong>en</strong>tre<br />

los procesos <strong>de</strong> segregación urbana creci<strong>en</strong>te y <strong>de</strong> integración-<strong>de</strong>safiliación <strong>social</strong> <strong>en</strong> la<br />

ciudad <strong>de</strong> Montevi<strong>de</strong>o. Habida cu<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> la creci<strong>en</strong>te segregación resid<strong>en</strong>cial <strong>en</strong><br />

Montevi<strong>de</strong>o, <strong>el</strong> estudio pone <strong>el</strong> ac<strong>en</strong>to sobre las difer<strong>en</strong>cias territoriales <strong>en</strong> las que se<br />

manifiestan las <strong>de</strong>sigualda<strong>de</strong>s <strong>social</strong>es, así como <strong>en</strong> las formas <strong>en</strong> que se acumulan las<br />

<strong>de</strong>sv<strong>en</strong>tajas. Des<strong>de</strong> esta perspectiva buscamos conocer hasta qué punto -alcance-, y con qué<br />

int<strong>en</strong>sidad -grado- existe una “fractura <strong>social</strong>” que se verifica difer<strong>en</strong>cialm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> las<br />

construcciones <strong>biográficas</strong> <strong>de</strong> jóv<strong>en</strong>es resid<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> barrios pobres segregados <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

Montevi<strong>de</strong>o actual, <strong>en</strong> qué planos se expresa y cuáles son sus manifestaciones.<br />

Dado que es a partir <strong>de</strong> la década <strong>de</strong> 1990 cuando se registra un aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la<br />

segregación resid<strong>en</strong>cial, con creci<strong>en</strong>te conc<strong>en</strong>tración <strong>de</strong> pobres <strong>en</strong> espacios homogéneos,<br />

resulta pertin<strong>en</strong>te focalizar <strong>el</strong> estudio <strong>en</strong> los jóv<strong>en</strong>es, <strong>en</strong> <strong>el</strong> interés <strong>de</strong> conocer si <strong>en</strong>tre <strong>el</strong>los,<br />

haber nacido y crecido <strong>en</strong> esos contextos supone la <strong>el</strong>aboración <strong>de</strong> un nuevo imaginario que<br />

plantea una ruptura con las claves <strong>de</strong> integración <strong>social</strong> tradicionales, particularm<strong>en</strong>te con<br />

la i<strong>de</strong>a <strong>de</strong> integración vía <strong>el</strong> logro educativo, <strong>el</strong> trabajo (concebido como empleo seguro,<br />

estable), y <strong>el</strong> <strong>de</strong>recho al ejercicio ciudadano favorecido por un Estado <strong>social</strong> con fuerte<br />

<strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> prestaciones <strong>de</strong> carácter universal.<br />

El s<strong>en</strong>tido <strong>de</strong> “fractura <strong>social</strong>” queda d<strong>el</strong>imitado <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>en</strong>foque <strong>de</strong> Robert Cast<strong>el</strong><br />

(1997a) <strong>de</strong> la “<strong>de</strong>safiliación <strong>social</strong>” y hace refer<strong>en</strong>cia, a un conjunto <strong>de</strong> actores <strong>social</strong>es, <strong>en</strong><br />

nuestro caso, jóv<strong>en</strong>es resid<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> barrios segregados <strong>de</strong>sprovistos <strong>de</strong> una id<strong>en</strong>tidad<br />

asociada al trabajo, que ya no transitan <strong>en</strong> su <strong>social</strong>ización por don<strong>de</strong> sí lo hac<strong>en</strong> otros<br />

jóv<strong>en</strong>es (clase <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia) quedando su significado <strong>de</strong>finido <strong>en</strong> términos <strong>de</strong> distancia<br />

respecto <strong>de</strong> los parámetros que aseguraban integración <strong>social</strong>. 5 Estos jóv<strong>en</strong>es ti<strong>en</strong><strong>en</strong> otra<br />

forma <strong>de</strong> r<strong>el</strong>acionami<strong>en</strong>to con la escu<strong>el</strong>a, <strong>el</strong> trabajo, y <strong>el</strong> espacio barrial habitado. Y ti<strong>en</strong>e<br />

también su expresión <strong>en</strong> <strong>el</strong> plano simbólico. Así, la “fractura <strong>social</strong>” se observaría <strong>en</strong> las<br />

experi<strong>en</strong>cias <strong>biográficas</strong> <strong>de</strong> jóv<strong>en</strong>es resid<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> <strong>el</strong> contexto segregado con características<br />

5<br />

Que <strong>en</strong> términos <strong>de</strong> Kaztman (2001), se llamó “pobreza integrada”.<br />

10

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!