118 <strong>PECES</strong> <strong>DE</strong> <strong>LOS</strong> AN<strong>DE</strong>S <strong>DE</strong> <strong>COLOMBIA</strong> Astroblepus chotae (Regan, 1904) Sinonimias Arges chotae Regan, 1904: 313. Nombres comunes Babosa, Negro, Baboso Descripción (Figura 117) El disco bucal esta contenido 7.2 veces en LE; posee 30 vértebras (Buitrago 1995); presenta unos parches <strong>de</strong> color oscuro, gran<strong>de</strong>s y <strong>de</strong>nsos en el dorso y una región ventrolateral pálida; el resto <strong>de</strong>l cuerpo tiene una coloración que varía <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el amarillento, hasta muy pardo oscuro; presenta una <strong>de</strong>nticulación dérmica característica en los barbillones maxilares, en la margen rostral y en la parte dorsal y lateral <strong>de</strong> la cabeza; en algunos casos, los adultos pue<strong>de</strong>n presentar un punto oscuro en la aleta adiposa; la longitud <strong>de</strong> las espinas <strong>de</strong> las aletas pectorales y pélvicas no sobrepasa el ano (Miles 1971); cuenta con una aleta adiposa membranosa, alta y larga, la cual va <strong>de</strong>s<strong>de</strong> la región inmediatamente posterior a la aleta dorsal hasta el inicio <strong>de</strong> la aleta caudal (Briñez-Vásquez 2004). Biología y ecología Habita preferiblemente quebradas <strong>de</strong> aguas limpias y, en las zonas <strong>de</strong> vegetación sumergida, se alimenta principalmente <strong>de</strong> dípteros y algunos insectos acuáticos (Briñez-Vásquez 2004). Distribución (Mapa 95) Departamento <strong>de</strong> Santan<strong>de</strong>r (Miles 1947); ríos Patía, Cauca, Magdalena y Catatumbo (Galvis et al. 1997). Antioquia: quebrada La Granja afluente <strong>de</strong>l río Cal<strong>de</strong>ras. Boyacá: río Cane-Iguaque, bocatoma acueducto, municipio San Pedro <strong>de</strong> Iguaque. Cundinamarca: km 16 Arbeláez – Fusagasuga; granja infantil <strong>de</strong>l padre Luna municipio <strong>de</strong> Alban (Buitrago 1995). Norte <strong>de</strong> Santan<strong>de</strong>r: río Pamplonita, cuenca <strong>de</strong>l río Catatumbo (Galvis et al. 1997). Quindío: quebrada La Esperanza sistema río Quindío (Vargas-Tisnes 1989). Risaralda: río Apía, sistema río Risaralda, municipio La Maria; río Risaralda, municipio <strong>de</strong> Mistrató; río San Juan Bravo, corregimiento <strong>de</strong> San Antonio <strong>de</strong> Chamí; quebrada La Mona, municipio <strong>de</strong> Marsella. Santan<strong>de</strong>r: corregimiento <strong>de</strong> Virolin, municipio <strong>de</strong> Charalá. Tolima: km 21 Icononzo – Pandí; quebrada Las Lajas, municipio <strong>de</strong> Icononzo; río Ambeima, municipio <strong>de</strong> Saldaña; municipio <strong>de</strong> Chaparral (Buitrago 1995); río Coello <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> la <strong>de</strong>sembocadura <strong>de</strong>l río Cocora (4º 23’ 52.8’’ N 75º 17’ 27.7’’ W, 1.145 m); río Cocora (4º 23’ 41.8’’ N 75º 18’ 51.2’’ W, 1.275 m); río Combeima, sector Chapetón (4º 27’ 9.8’’ N 75º 15’ 58.1’’ W, 1.240 m); quebrada Cay sector bajo (4º 27’ 58.9’’ N 75º 15’ 48.29’’ W, 1.300 m); quebrada Cay sector alto (4º 29’ 11.1’’ N 75º 15’ 10.2’’ W, 1.611 m); río Coello en la unión <strong>de</strong>l río Toche con el río Bermellón (4º 25’ 22.4’’ N 75º 22’ 10.3’’ W, 1.388 m); <strong>de</strong>sembocadura <strong>de</strong>l río Toche sobre el río Bermellón (4º 25’ 35.8’’ N 75º 22’ 18’’ W, 1.400 m); río Bermellón - río Anaime (4º 26’ 56.2’’ N 75º 24’ 43.5’’ W, 1.600 m), vereda San Lorenzo; río Cocora (4º 29’ 11.1’’ N 75º 15’ 10.2’’ W, 1.661 m), vereda Laureles; río Anaime antes <strong>de</strong>l casco urbano <strong>de</strong> Cajamarca (4º 25’ 10.3’’ N 75º 26’ 4.9’’ W, 1.778 m); río Bermellón (4º 26’ 12.6’’ N 75º 27’ 26.2’’ W, 1.820 m), vereda Los Alpes; quebrada Las Perlas (4° 27’ 26’’ N 75° 15’ 56’’ W, 1.950 m); río Anaime (4º 23’ 8.8’’ N 75º 30’ 45.1’’ W), vereda La Leona; quebradas Guaduitas (4º 10’ 58.8’’ N 74º 32.2’ 28.9’’ W) y Juan Lopitos (4º 10’ 58.8’’ N 74º 32’ 28.9’’ W), municipio <strong>de</strong> Icononzo (Briñez-Vásquez 2004); río Combeima (4º 30’ 47.8’’ N 75º 18’ 16.4’’ W), vereda Pastales, municipio <strong>de</strong> Ibagué; <strong>de</strong>sembocadura <strong>de</strong>l río Ambeima en el río Amoyá (3º 38’ 58.5’’ N 75º 27’ 24.5’’ W), municipio <strong>de</strong> Chaparral (Villa-Navarro et al. 2005). Valle <strong>de</strong>l Cauca: río Pichindé. Registros <strong>de</strong> la especie en colecciones CZUT-IC: 62, 295, 330, 332, 333, 334, 337, 338, 339, 340, 341, 342, 343, 344, 345, 346, 374, 399, 405, 408, 411, 417, 419, 420, 421, 422, 423, 424, 425, 427, 428, 429, 430, 458, 917, 939, 949, 950, 951, 952, 953, 954, 955, 956, 1050, 1318, 1324, 1408, 1609. INSTITUTO <strong>DE</strong> INVESTIGACIÓN <strong>DE</strong> RECURSOS BIOLÓGICOS ALEXAN<strong>DE</strong>R VON HUMBOLDT
FICHAS <strong>DE</strong> ESPECIES IAvH-P: 526, 1661. ICNMHN: 1839, 1852, 1985, 1993, 2105, 2115, 2118, 2127, 2128, 2130, 2131, 2202, 2206, 2295, 2296, 2297. IMCN: 218, 300. Astroblepus cirratus (Regan, 1912) Sinonimias Arges cirratus Regan, 1904: 313 Descripción (Figura 118) La amplitud <strong>de</strong>l disco bucal cabe 8 veces en la LE; presenta 24 vértebras y 12 costillas; la especie presenta un parche en forma <strong>de</strong> «V» en el origen <strong>de</strong> la aleta dorsal; su aleta adiposa es reducida, con una espina <strong>de</strong>nticulada; la región anterior <strong>de</strong> la aleta dorsal y la parte carnosa <strong>de</strong> la aleta pectoral, presentan papilas visibles que alcanzan a cubrir los radios blandos; el cuerpo en vista lateral es angosto, con el perfil dorsal y ventral casi paralelos (Briñez-Vásquez 2004). Biología y ecología Habita en ríos y quebradas con abundante materia orgánica y aguas bien oxigenadas; su dieta consta principalmente <strong>de</strong> insectos acúaticos (Briñez-Vásquez 2004). Distribución (Mapa 96) Localidad tipo: río Condoto, río San Juan (Schaefer 2003). Risaralda: Río Risaralda, municipio <strong>de</strong> Mistrató (Buitrago 1995). Tolima: río Combeima, sector Chapetón (4° 27´ 9.8’’ N 75° 15´ 58.1’’ W, 1.240 m); quebrada Carrizales (4º 23’ 11.7’’ N 75º 30’ 43’’ W, 2.052 m); río Cocora, vereda Laureles (4° 23´ 11.7’’ N 75° 30´ 43’’ W, 1.661 m); río Anaime (4º 23’ 8.8’’ N 75º 30’ 45’’ W, 2.048 m) (Briñez-Vásquez 2004). Registros <strong>de</strong> la especie en colecciones Holotipo: BMNH: 1912.3.2.7 CZUT-IC: 273, 279, 282, 298, 299, 300, 301, 302, 303, 304, 305. ICNMHN: 2312, 2316. MLS: 475. Astroblepus cyclopus (Humboldt, 1805) Sinonimias Pimelodus cyclopum Humboldt, 1805: 24 Cyclopium humboldtii Swainson, 1839: 309 Stygogenes humboldti Günther, 1864: 223 Nombres comunes Negro, babosa. Descripción (Figura 119) Las aletas pélvicas alcanzan el ano; la aleta adiposa presenta una espina movible, conectada con el pedúnculo caudal por una membrana; DIO igual o mayor que la distancia <strong>de</strong>l ojo a la narina posterior; los dientes premaxilares en su mayoría son puntiagudos, unicúspi<strong>de</strong>s (Dahl 1971); la barbilla maxilar va casi hasta la INSTITUTO <strong>DE</strong> INVESTIGACIÓN <strong>DE</strong> RECURSOS BIOLÓGICOS ALEXAN<strong>DE</strong>R VON HUMBOLDT 119
- Page 1 and 2:
PECES DE LOS ANDES DE COLOMBIA Guí
- Page 3 and 4:
Potamotrygon magdalenae FERNANDO GA
- Page 5:
A Plutarco Cala Cala, por sus valio
- Page 9:
Presentación Desde la creación de
- Page 13:
Agradecimientos Los autores agradec
- Page 17 and 18:
C INTRODUCCIÓN olombia cuenta con
- Page 19 and 20:
• LR - Longitud del rostro • LP
- Page 21 and 22:
INTRODUCCIÓN distribución de espe
- Page 23:
INTRODUCCIÓN ¿Porqué se encuentr
- Page 27 and 28:
Clave de órdenes de peces presente
- Page 29 and 30:
CLAVES TAXONÓMICAS 5 Rostro grueso
- Page 31 and 32:
CLAVES TAXONÓMICAS 2 Lóbulo en el
- Page 33:
CLAVES TAXONÓMICAS 5 Aleta anal co
- Page 37 and 38:
MYLIOBATIFORMES Familia Potamotrygo
- Page 39 and 40:
Registros de la especie en coleccio
- Page 41 and 42:
Familia Curimatidae Cyphocharax mag
- Page 43 and 44:
FICHAS DE ESPECIES Descripción (Fi
- Page 45 and 46:
Leporinus striatus Kner, 1858 Sinon
- Page 47 and 48:
Distribución (Mapa 11) Localidad t
- Page 49 and 50:
Registros de la especie en coleccio
- Page 51 and 52:
FICHAS DE ESPECIES Biología y ecol
- Page 53 and 54:
FICHAS DE ESPECIES Usocoello, 50 m
- Page 55 and 56:
Registros de la especie en coleccio
- Page 57 and 58:
FICHAS DE ESPECIES IMCN: 91, 114, 2
- Page 59 and 60:
Bryconamericus guizae Román-Valenc
- Page 61 and 62:
FICHAS DE ESPECIES elongada; con un
- Page 63 and 64:
Distribución (Mapa 29) FICHAS DE E
- Page 65 and 66:
FICHAS DE ESPECIES a los lados del
- Page 67 and 68: Creagrutus caucanus Eigenmann, 1913
- Page 69 and 70: Genycharax tarpon Eigenmann, 1912 N
- Page 71 and 72: Distribución (Mapa 39) FICHAS DE E
- Page 73 and 74: Hemibrycon colombianus Eigenmann, 1
- Page 75 and 76: FICHAS DE ESPECIES Biología y ecol
- Page 77 and 78: Microgenys minuta Eigenmann, 1913 S
- Page 79 and 80: Triportheus magdalenae (Steindachne
- Page 81 and 82: FICHAS DE ESPECIES Cauca: ríos Hon
- Page 83 and 84: Brycon oligolepis Regan, 1913 Nombr
- Page 85 and 86: Roeboides dayi (Steindachner, 1878)
- Page 87 and 88: Subfamilia Cheirodontinae Saccoderm
- Page 89 and 90: Gephyrocharax caucanus Eigenmann, 1
- Page 91 and 92: Macrodon ferox Gill, 1858 : 411. Ma
- Page 93 and 94: Distribución (Mapa 65) Caquetá: q
- Page 95 and 96: Lebiasina narinensis Ardila Rodríg
- Page 97 and 98: SILURIFORMES Familia Cetopsidae Pse
- Page 99 and 100: Registros de la especie en coleccio
- Page 101 and 102: Registros de la especie en coleccio
- Page 103 and 104: FICHAS DE ESPECIES manchas oscuras,
- Page 105 and 106: FICHAS DE ESPECIES 2002); presenta
- Page 107 and 108: FICHAS DE ESPECIES Pesca (4° 30’
- Page 109 and 110: Distribución (Mapa 83) FICHAS DE E
- Page 111 and 112: FICHAS DE ESPECIES Quebrada Guamal;
- Page 113 and 114: FICHAS DE ESPECIES río Peralonso;
- Page 115 and 116: FICHAS DE ESPECIES barbillones cort
- Page 117: FICHAS DE ESPECIES Descripción (Fi
- Page 121 and 122: Distribución (Mapa 98) Localidad t
- Page 123 and 124: Registros de la especie en coleccio
- Page 125 and 126: FICHAS DE ESPECIES Biología y ecol
- Page 127 and 128: FICHAS DE ESPECIES Boyacá: quebrad
- Page 129 and 130: Distribución (Mapa 109) Localidad
- Page 131 and 132: FICHAS DE ESPECIES el río Bermell
- Page 133 and 134: Familia Loricariidae Subfamilia Lor
- Page 135 and 136: Dasyloricaria seminuda (Eigenmann y
- Page 137 and 138: FICHAS DE ESPECIES oscuras transver
- Page 139 and 140: FICHAS DE ESPECIES escudos laterale
- Page 141 and 142: Pterygoplichthys undecimalis (Stein
- Page 143 and 144: Ancistrus triradiatus Eigenmann, 19
- Page 145 and 146: Chaetostoma fischeri Steindachner,
- Page 147 and 148: Chaetostoma marginatum Regan, 1904
- Page 149 and 150: Chaetostoma sovichthys Schultz, 194
- Page 151 and 152: Chaetostoma vagum Fowler, 1943 Sino
- Page 153 and 154: Dolichancistrus atratoensis (Dahl,
- Page 155 and 156: FICHAS DE ESPECIES largo seis en la
- Page 157 and 158: FICHAS DE ESPECIES Cali y Buga; rí
- Page 159 and 160: Distribución (Mapa 151) Localidad
- Page 161 and 162: FICHAS DE ESPECIES Cauca: río Ovej
- Page 163 and 164: Registros de la especie en coleccio
- Page 165 and 166: FICHAS DE ESPECIES 17.5’’N 75º
- Page 167 and 168: Pimelodella modestus (Günther, 186
- Page 169 and 170:
Rhamdia duquei Eigenmann y Pearson,
- Page 171 and 172:
Pimelodus blochii Valenciennes, 184
- Page 173 and 174:
Pseudoplatystoma fasciatum (Linneau
- Page 175 and 176:
Nombres comunes Doncella, niña, se
- Page 177 and 178:
Distribución (Mapa 169) Localidad
- Page 179 and 180:
Familia Apteronotidae FICHAS DE ESP
- Page 181 and 182:
Apteronotus mariae (Eigenmann y Fis
- Page 183 and 184:
Poecilia caucana (Steindachner, 188
- Page 185 and 186:
Synbranchus marmoratus Bloch, 1795
- Page 187 and 188:
Caquetaia kraussii (Steindachner, 1
- Page 189:
Distribución (Mapa 182) Localidad
- Page 193 and 194:
L METODOLOGÍA PARA COLECTA Y ESTUD
- Page 195 and 196:
METODOLOGÍA PARA COLECTA Y ESTUDIO
- Page 197 and 198:
METODOLOGÍA PARA COLECTA Y ESTUDIO
- Page 199 and 200:
METODOLOGÍA PARA COLECTA Y ESTUDIO
- Page 201 and 202:
1. 2. 3. 4. 5. 6. Figura 182 - Proc
- Page 203:
5 REFERENCIAS BIBLIOGRÁFICAS
- Page 206 and 207:
206 PECES DE LOS ANDES DE COLOMBIA
- Page 208 and 209:
208 PECES DE LOS ANDES DE COLOMBIA
- Page 210 and 211:
210 PECES DE LOS ANDES DE COLOMBIA
- Page 212 and 213:
212 PECES DE LOS ANDES DE COLOMBIA
- Page 214 and 215:
214 PECES DE LOS ANDES DE COLOMBIA
- Page 216 and 217:
216 PECES DE LOS ANDES DE COLOMBIA
- Page 218 and 219:
218 PECES DE LOS ANDES DE COLOMBIA
- Page 221 and 222:
A: abreviación para la aleta anal.
- Page 223 and 224:
DENTICIÓN: patrón de dientes, inc
- Page 225 and 226:
GLOSARIO INTRODUCIDA: cualquier esp
- Page 227:
7 ANEXOS
- Page 231 and 232:
Anexo II Lista de peces de los Ande
- Page 233 and 234:
ANEXO 2 Dupouyichthys sapito Scultz
- Page 235:
ANEXO 2 Pimelodella modestus (Günt
- Page 239 and 240:
Figura 1 - Medidas peces Figura 2 -
- Page 241 and 242:
Figura 5a - Aleta dorsal ausente Fi
- Page 243 and 244:
Figura 10a - Línea lateral interru
- Page 245 and 246:
Figura 18a - Placas en más de dos
- Page 247 and 248:
Figura 26a - Pedúnculo caudal depr
- Page 249 and 250:
Figura 33a - Caudal con banda longi
- Page 251:
Figura 40a - Dientes en linea recta
- Page 255 and 256:
Figura - 47 Figura - 48 Figura - 49
- Page 257 and 258:
Figura - 53 Figura - 54 Figura - 55
- Page 259 and 260:
Figura - 59 Figura - 60 Figura - 61
- Page 261 and 262:
Figura - 65 Figura - 66 Figura - 67
- Page 263 and 264:
Figura - 71 Figura - 72 Figura - 73
- Page 265 and 266:
Figura - 77 Figura - 78 Figura - 79
- Page 267 and 268:
Figura - 83 Figura - 84 Figura - 85
- Page 269 and 270:
Figura - 89 Figura - 90 Figura - 91
- Page 271 and 272:
Figura - 95 Figura - 96 Figura - 97
- Page 273 and 274:
Figura - 101 Figura - 102 LÁMINAS
- Page 275 and 276:
Figura - 107 Figura - 108 Figura -
- Page 277 and 278:
Figura - 115 Figura - 116 Figura -
- Page 279 and 280:
Figura - 121 Figura - 122 Figura -
- Page 281 and 282:
Figura - 127 Figura - 128 Figura -
- Page 283 and 284:
Figura - 134 Figura - 135 Figura -
- Page 285 and 286:
Figura - 140 Figura - 141 Figura -
- Page 287 and 288:
Figura - 146 Figura - 147 Figura -
- Page 289 and 290:
Figura - 152 Figura - 153 Figura -
- Page 291 and 292:
Figura - 158 Figura - 159 Figura -
- Page 293 and 294:
Figura - 165 Figura - 166 LÁMINAS
- Page 295 and 296:
Figura - 171 Figura - 172 Figura -
- Page 297:
Figura - 176 Figura - 177 Figura -
- Page 301 and 302:
Mapa 1 - Potamotrygon magdalenae Ma
- Page 303 and 304:
Mapa 9 - Leporinus striatus Mapa 10
- Page 305 and 306:
Mapa 17 - Astyanax magdalenae Mapa
- Page 307 and 308:
Mapa 25 - Bryconamericus huilae Map
- Page 309 and 310:
Mapa 33 - Creagrutus brevipinnis Ma
- Page 311 and 312:
Mapa 41 - Hemibrycon carrilloi Mapa
- Page 313 and 314:
Mapa 49 - Triportheus magdalenae Ma
- Page 315 and 316:
Mapa 57 - Roeboides dayi Mapa 58 -
- Page 317 and 318:
Mapa 65 - Lebiasina elongata Mapa 6
- Page 319 and 320:
Mapa 73 - Xyliphius magdalenae Mapa
- Page 321 and 322:
Mapa 81 - Trichomycterus nigromacul
- Page 323 and 324:
Mapa 89 - Trichomycterus transandia
- Page 325 and 326:
Mapa 97 - Astroblepus cyclopus Mapa
- Page 327 and 328:
Mapa 105 - Astroblepus marmoratus M
- Page 329 and 330:
Mapa 113 - Astroblepus unifasciatus
- Page 331 and 332:
Mapa 121 - Spatuloricaria caquetae
- Page 333 and 334:
Mapa 129 - Ancistrus triradiatus Ma
- Page 335 and 336:
Mapa 137 - Chaetostoma sovichthys M
- Page 337 and 338:
Mapa 145 - Dolichancistrus fuesslii
- Page 339 and 340:
Mapa 153 - Cetopsorhamdia boquillae
- Page 341 and 342:
Mapa 161 - Rhamdia quelen Mapa 162
- Page 343 and 344:
Mapa 169 - Gymnotus ardilai Mapa 17
- Page 345 and 346:
Mapa 177 - Priapichthys caliensis M