Defentsa eta zabalpena. - Pasaiako Udala
Defentsa eta zabalpena. - Pasaiako Udala
Defentsa eta zabalpena. - Pasaiako Udala
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ugari baititu. Hala, <strong>Pasaiako</strong> portuko eraikin modernoena dela<br />
esan daiteke.<br />
Salgaiak ontzi batetik bestera eramatea, pilatzea, biltzea <strong>eta</strong><br />
bidaltzea oso lan garrantzitsuak ziren, baita horiek garraiatzea ere.<br />
Alde horr<strong>eta</strong>tik, ben<strong>eta</strong>n beharrezkoak ziren biltegiak. Garai bateko<br />
deskribapenen arabera, “harlangaitzezko lau horma, zurezko haberen<br />
bat edo beste -adreiluzko atal bat zuten horiek- <strong>eta</strong> estalki gisa zur<br />
toleskorrak baino ez zituzten biltegiek”, <strong>eta</strong> ez ziren portuko beharr<strong>eta</strong>ra<br />
egokitzen. 1929an erredaktatu zuten lehen proiektua 7; Lan<br />
Batzordeak itzuli egin zuen, ordea, <strong>eta</strong> behin betikoa 1932an onartu<br />
zuten. Lanak 1935ean hasi zituzten arren, hainbat aldak<strong>eta</strong> egin<br />
behar izan zituzten emaitzak ahalik <strong>eta</strong> onenak izan zitezen.<br />
Hiru biltegi berdin-berdin <strong>eta</strong> zerbitzu<strong>eta</strong>rako eraikin bat egin<br />
zituzten Portuko Lan Batzordearentzat, eraikuntza eskema bera erabilita.<br />
Oinplano erregularra, bi solairu <strong>eta</strong> teilatupe terrazaduna zituzten<br />
hormigoizko egituraren gainean, <strong>eta</strong> deigarria da ohiko forjatuaren<br />
ordez habe kapiteldunak erabili izana. Gainera, hormigoizko<br />
hormaz egiten zituzten itxiturak, hormek euspen gaitasun handiagoa<br />
eduki zezaten. Eraikin guztiz funtzionalak ziren. Material <strong>eta</strong> espazio<br />
baliabideak aztertu zituzten, eraikinak ahalik <strong>eta</strong> funtzionalenak izan<br />
zitezen 8.<br />
Proiektu horiek guztiak Javier Markina ingeniari zuzendariak sinatu<br />
zituen; bulego berezi<strong>eta</strong>rako <strong>eta</strong> osasun zerbitzu<strong>eta</strong>rako eraikinei<br />
dagokienez, baita proiektuaren egile Antonio Bizkarrondo ingeniariak<br />
ere. Hala ere, Portuko Lan Batzordeko kideek esandakoa <strong>eta</strong> Luis<br />
Tolosaren espedienteko agiriak ikusita, -baita portuaren memorian<br />
hari egindako esker oneko adierazpen <strong>eta</strong> aitortzak ere-, Portuko Lan<br />
Batzordeko delineatzaile Luis Tolosak ere proiektu horiek diseinatzen<br />
parte hartu zuela pentsatzen dugu.<br />
Biltegi hori<strong>eta</strong>ko gehienak eraitsi egin dituzte; 1 zenbakia zuen biltegiaren<br />
zati batzuk -AZTIk erabiltzen du hori<strong>eta</strong>ko bat- <strong>eta</strong> 4 zenbakia<br />
zuena baino ez dira geratzen; Lan Batzordearen zerbitzuak deitu<br />
zioten lehendabizi, Jantokiak ondoren, <strong>eta</strong> Transatlantikoa deitzen<br />
diote egun. Azken horr<strong>eta</strong>n <strong>Pasaiako</strong> Portuko Agintaritza dago orain;<br />
90eko hamarkadan egokitu zuten, 4 zenbakiko biltegia eraberritzeko<br />
proiektuari jarraituta. Horr<strong>eta</strong>rako, eraikinaren egitura sendotu, aurrealdea<br />
<strong>eta</strong> sarbideak aldatu, <strong>eta</strong> barnealdea egokitu behar izan zuten;<br />
Pedro Indarr<strong>eta</strong> Lapazaran ingeniariak hartu zuen parte proiektu<br />
horr<strong>eta</strong>n 9.<br />
Izan ere, biltegiek ematen dute horiei berriz erabiltzeko <strong>eta</strong> egokitzeko<br />
aukera gehien. 17. zenbakia duen Herrerako biltegia dugu<br />
beste adibide<strong>eta</strong>ko bat; etxebizitzatarako egokitu zuten, Lan<br />
Batzordeak 1957an onartu <strong>eta</strong> Ignacio Gaskue Etxeberria ingeniari<br />
zuzendariak sinatutako proiektuari jarraituta. Biltegiaren goiko aldean<br />
4 solairu daude, <strong>eta</strong> hori<strong>eta</strong>ko bakoitzean lau etxebizitza. Eraikin<br />
funtzionala da, lurzorua ahalik <strong>eta</strong> hobekien erabiltzeko; oso lurzoru<br />
gutxi dago portuaren inguruan, <strong>eta</strong> hainbat erabilera ikus daitezke<br />
eraikin<strong>eta</strong>n, biltegi <strong>eta</strong> etxebizitza erabilerak besteak beste 10.<br />
Horrekin batera, askotariko eraikin osagarriak zeuden <strong>eta</strong> daude<br />
egun, oraindik, portuan. Baskula <strong>eta</strong> erlojua zituen eraikina, 1939koa,<br />
zen esanguratsuen<strong>eta</strong>ko bat -eraitsi egin zuten-; kutsu espresionista<br />
nabarmena zuen, balantza baten itxurarekin.<br />
Ondoren, portuko beharrei erantzuteko hainbat instalazio eraiki<br />
zituzten Atlantikoaz gaindiko portuan, Antxon <strong>eta</strong> Molinaon.<br />
Aipatzekoak dira 5 <strong>eta</strong> 6 zenbakiko biltegiak <strong>eta</strong> itsas geltokia.<br />
Egitura m<strong>eta</strong>likoa, hormigoizko itxitura <strong>eta</strong> bobeda itxurako teilatua<br />
dituzte; agerikoa da horien izaera funtzionala. Itsas geltokiari<br />
dagokionez, estilo berezia eman nahi izan zioten, <strong>eta</strong> fatxadako<br />
mugimendua nabarmendu zuten; azpimarratzekoak dira, era berean,<br />
fatxad<strong>eta</strong>n uhinkari irteten diren pilote <strong>eta</strong> hormigoizko<br />
masak. Portuko Lan Batzordeko ingeniari zuzendari Carlos<br />
Martinez Cebollak egin zuen proiektua, <strong>eta</strong> 1974an onartu zuten<br />
behin-behinean.<br />
1966an, Molinaoko dorre ezagunaren proiektua egin zuen<br />
Jose Maria Yturriaga arkitektoak. Bulego berriak <strong>eta</strong> laguntza zerbitzuak<br />
ezarri nahi zituzten eraikin horr<strong>eta</strong>n. Hasieran, 10 solairu<br />
<strong>eta</strong> atikoa zituen. Barnean, berriz, kontratazio gela, langileen<br />
aldagelak, langileen jantokia, bulegoak <strong>eta</strong> etxebizitza. Egitura<br />
hormigoi armatuzkoa da; fatxada atzera eramana du, <strong>eta</strong> beira<br />
lerragarriak leiho handi<strong>eta</strong>n 11. 2002an eraikinaren zati bat bota<br />
zuten, <strong>eta</strong> baxuagoa utzi zuten. Gaur egun, hutsik daude eraikinaren<br />
bost solairu 12.<br />
Bulego partikularren<br />
eraikinaren xeh<strong>eta</strong>suna,<br />
eraikina bukatu berria<br />
agertzen delarik.<br />
<strong>Pasaiako</strong> Portuko<br />
Agintaritzaren<br />
argazki-artxiboa.<br />
I 19
Change language