Defentsa eta zabalpena. - Pasaiako Udala
Defentsa eta zabalpena. - Pasaiako Udala
Defentsa eta zabalpena. - Pasaiako Udala
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Donibaneko ibilbide hau ezin dugu amaitu zentral termikoa aipatu<br />
gabe; 60ko hamarkadaren amaieran hasi zen lanean, <strong>eta</strong> guztiz<br />
aldatu zuen Donibaneko sarrera. Lezorako errepidearen ondoan<br />
dago begi-inpaktu handiko industria instalazio hori. Lanean jarri<br />
zutenean indarra hartu zuen portuko ikatz garraioak, <strong>eta</strong><br />
Bordalabordaren <strong>eta</strong> Oiartzun ibaiaren ahoaren artean ibaiertzeko<br />
kaia egiteko beharra ikusi zuten. Hor egin zituzten Lezo 1, Lezo 2 <strong>eta</strong><br />
Lezo 3 kaiak.<br />
Ingeniaritza lan horren proiektua Pedro Martinez Artola bide ingeniariak<br />
egin zuen 1962an. Bi urte geroago, 1964an, Playazo de Rot<strong>eta</strong>s<br />
izeneko eremua erabiltzeko baimena eman zioten Iberduerori.<br />
Turboalternadore multzo batek -eraikin nagusian edo zentralaren<br />
eraikinean dago, multzo osagarri batekin batera-, egitura m<strong>eta</strong>likoa<br />
duen aterpez kanpoko galdarak <strong>eta</strong> transformadore elektrikoak<br />
osatzen dute zentrala; aterpez kanpokoa da azken hori ere.<br />
Ikatza egiteko ekipoa, berriz, atrakalekuko deskarga garabi batek,<br />
<strong>eta</strong> ikaztegira, silo<strong>eta</strong>ra <strong>eta</strong> xehatze <strong>eta</strong> banatze dorre<strong>eta</strong>rako zintek.<br />
Atrakalekuaren mendebaldeko muturretik hurbil hondakin <strong>eta</strong> erraustegiak<br />
daude, <strong>eta</strong> hodien bitartez garraiatzen dituzte horiek hara.<br />
Tximinia hauts kolektore mekanikoen alboan dago. Proiektuan 125<br />
m-ko altuera zuen <strong>eta</strong>, horrenbestez, eskualdeko edozein lekutatik<br />
ikus daiteke. Hormigoi armatuzkoa da, <strong>eta</strong> horren lodiera, berriz,<br />
altueraren araberakoa; barneko geruza adreilu erregogorrezkoa da,<br />
12 cm-koa 20. Barneko ator erregogorrak kono-enbor forma du, <strong>eta</strong> etenak<br />
edo zati estuagoak mentsulen parean. Oinaldearen barneko diametroa<br />
8,16 m-koa da, <strong>eta</strong> goiko aldekoa 3,50 m-koa, keak ateratzeko<br />
abiadura nahikoa lortzeko.Tximiniaren fustea zatituta dago. Beheko<br />
zatiak 14,53 m ditu <strong>eta</strong> kanpoko aldetik prisma hexagonal itxura dauka.Goiko<br />
zatiak 110,47 m-ko altuera dauka, <strong>eta</strong> kono-enbor forma<br />
kanpotik <strong>eta</strong> barrutik; beraz, koroa zirkularra da, <strong>eta</strong> 0,20 m-ko lodiera<br />
du goiko aldean.<br />
Pasai Donibaneko industria garatzearekin batera hazi egin zen bertako<br />
populazioa, <strong>eta</strong>, horren ondorioz, etxebizitza arazoari egin behar<br />
izan zioten aurre hainbat enpresak. Portuko Lan Batzordeak 10 etxebizitzako<br />
eraikin bat sustatu zuen 1952an Donibaneko Erreka inguruko<br />
langileentzat. Batzordeko langileentzako 10 etxebizitza <strong>eta</strong> erreskate<br />
atoiontzia gordetzeko biltegia ditu eraikinak; itxurari dagokionez,<br />
berriz, kutsu erregionalista dauka. Luis Tolosaren etxe multzoa ere<br />
deitzen diote eraikin horri. Etxebizitzaren Institutu Nazionalari <strong>eta</strong><br />
inguruko enpresei esker, Juan XXIII.aren kaleko 24 <strong>eta</strong> 26 zenbakiak<br />
azpimarratuko ditugu, Astilleros Luzuriagak 1956tik aurrera eraiki <strong>eta</strong><br />
Jose Maria Iturriaga arkitektoak diseinatutakoak 21. Lezo Biden ere langileentzako<br />
etxebizitzak eraiki zituzten MEIPIk <strong>eta</strong> Lasa y Yeregui<br />
enpresak.<br />
1.3 Kaputxinoseko industria ondarea<br />
Real Compañia Asturiana de Minasek eman zion industriarako joera<br />
inguru honi. Portua leku egokia zen lehengaiak helarazteko <strong>eta</strong>,<br />
horrekin batera, baita horiek bidaltzeko ere. Hori pentsatu zuten<br />
Kaputxinoseko penintsula erosi zuten zuzendariek bederen, hasieran<br />
probintzia osotik heltzen ziren mineralak bildu besterik egiten ez<br />
bazuten ere. Badiaren atzeko aldean zegoenez, erraza zen handik<br />
Bizkaiko Golkoko portu<strong>eta</strong>rantz irtetea. 1855ean, kai zati bat ere erosi<br />
zuen Real Compañiak Matxingon, mineralak errazago ateratzeko 22.<br />
Kaputxinos ez zen jarduera horr<strong>eta</strong>ra soilik mugatu, ordea. 1858an<br />
fabrika bat eraiki zuten bertan. Probintziako meategi<strong>eta</strong>tik ateratako<br />
beruna eraldatzen zuten bertan; bereziki, Irungo San Nartziso meategitik<br />
ateratakoa. Gero, 1893an, berunarekin margoak egiten hasi<br />
ziren, produktu aukera zabalagoa lortzeko; horr<strong>eta</strong>rako, tailer berriak<br />
Donibaneko Bordalaborda<br />
tradizio luzeko gunea da<br />
ontzigintzan.<br />
<strong>Pasaiako</strong> Portuko<br />
Agintaritzaren<br />
argazki-artxiboa.<br />
Luzuriaga Ontziol<strong>eta</strong>ko<br />
urgaineko ontziraleku<br />
historikoa, txikitua izan<br />
aurretik. Euskal Kultura<br />
Ondarearen Zentruaren<br />
Artxiboa.<br />
I 25
Change language