file_20140204135352

VOLUME 7 ISSUE 29 JANUARY • MARCH 2014 

ไปเยี่ยม 

LAB 

เมืองมะกัน 

• VOLUME 7 • ISSUE 29 • JANUARY • MARCH 2014 

ท่องเมืองใน 

พิพิธภัณฑ์ 

ร่างกายมนุษย์ 

คณะทันตแพทยศาสตร์ 

จุฬาฯ

ปี 2557 นี้แมกกาซีนเราปรับปรุงใหม่ เพิ่มความเข้มข้นด้านการ 

ต่างประเทศให้ “ทันโลก” แนะนำระบบบริการของประเทศใน AEC ให้กับสมาชิก 

เพิ ่มเรื่องเล่าเกี่ยวกับการทำฟันในต่างประเทศ แต่ด้านวิชาการเรายังคงมุ่งมั่นคัด 

สรรสาระวิชาการที่เป็นประโยชน์ต่อการทำคนไข้ของเรา และวิชาการทันสมัยใน 

แนวกว้างเพื่อความ “รอบรู้” ในฐานะบุคลากรทางการแพทย์ นอกจากนั้นยังคง 

พยายามนำเสนอ “ราก” หรือประวัติศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับวงการทันตแพทย์ไทย 

ตามจังหวะที่ทำได้ค่ะ 

การดูแลคนไข้ในอนาคตต้องเป็นไปแบบบูรณาการสหวิชาชีพ คำนึงถึง 

สังคมสิ่งแวดล้อม เราจึงมีบทความที่เขียนโดยหมอ หู คอ จมูก ที่ทำงานประสานกับทันตแพทย์เพื่อดูแลคนไข้กลุ่มปากแหว่ง 

เพดานโหว่ ว่าทำอย่างไรจะส่งต่อคนไข้ให้มีประสิทธิภาพสูงสุด 

และเราทำงานดักกระแสการอ่าน online ของท่านๆ โดยเราปรับโฉม online magazine 

ให้โดนใจและเป็นที่อ้างอิงได้มากขึ้น มี QR code กะเขาด้วย 

ทั้งหมดทั้งมวลนี้เกิดขึ้นได้ ด้วยความอนุเคราะห์จากกูรู และพี่น้องทันตแพทย์ที่น่ารักทั้ง 

หลาย บางท่านช่วยแนะนำประเด็น บางท่านช่วยเขียน บางท่านแนะนำคนให้เราไปสัมภาษณ์ 

ต้องขอขอบคุณมา ณ ที่นี้ 

สวัสดีปีมะเมียค่ะ ขอสัญญาว่าจะทำดีที่สุด เพื่อท่านสมาชิกค่ะ 

บรรณาธิการ 

ทญ. แพร จิตตินันทน์ 

CONTENTS 

VOLUME 7 ISSUE 29 

JANUARY-MARCH 2014 

65 

04 TPP PART 2 

09 ภาพ TIDC 2013 

12 ล้างให้หมด Episode 2 

14 Health tip - กินยาปฏิชีวนะทำาให้อ้วน 

19 2014 Online magazine update 

20 ย้อนรอยการแปรงฟันของคนไทย 

24 สหสาขาเพื่อรอยยิ้มที่สดใส 

26 เล่าสู่กันฟัง 

28 Current Stage of art for 

Zirconia and new dental 

adhesives 

32 พิพิธภัณฑ์ร่างกายมนุษย์ 

40 เยี่ยมแลบ US 

46 Brunai Darussalam 

52 สมดุลชีวิต 

54 Dent Dining 

56 ทันตแพทย์กับการอดบุหรี่ 

58 Dent Adirek ต่อยมวย 

60 Dent Adirek ตีกอล์ฟ 

65 Dental Away มอสโคว 

70 ดื่มด่ำาความเดิม เชียงใหม่ 

54 

40 

32

สารจากนายก 

เจ้าของ 

ทันตแพทยสมาคมแห่งประเทศไทย 

ในพระบรมราชูปถัมภ์ 

ที่ปรึกษา 

ทพ.อดิเรก ศรีวัฒนาวงษา 

ทพ.สุชิต พูลทอง 

รศ.ดร.ทพ.ประสิทธิ์ ภวสันต์ 

บรรณาธิการ 

ทญ.แพร จิตตินันทน์ 

กองบรรณาธิการ 

ทพ.ปริญญา อมรเศรษฐชัย 

ทญ.อภิญญา บุญจารัส 

ทพ.สุธี สุขสุเดช 

ทญ.ดวงตา อิสสระพานิชกิจ 

ทญ.ธิติมา วิจิตรจรัลรุ่ง 

ทพ.กิตติธัช มงคลศิวะ 

ทญ.เดือน ปัญจปิยะกุล 

ทพ.สมดุลย์ หมั่นเพียรการ 

ทพ.อภิสิทธิ์ อารยะเจริญชัย 

นายอนุสรณ์ ศรีคาขวัญ 

ทพ.บัญชา เหลืองอร่าม 

ติดต่อโฆษณาที่ 

คุณ ชิตศักดิ์ สุวรรณโมลี 02-539-4748 

ทันตแพทยสมาคมแห่งประเทศไทยฯ 

71 ลาดพร้าว 95 วังทองหลาง 

กรุงเทพฯ 10310 

โทร. 02-5394748 

แฟกซ์ 02-5141100 

e-mail: thaidentalnet@gmail.com 

เรื่อง ศาสตราจารย์พิเศษ พลโท พิศาล เทพสิทธา 

ข้อเรียกร้องของสหรัฐอเมริกาในการเจรจา 

ข้อเรียกร้องของสหรัฐอเมริกาที่สำคัญมี ดังนี้ 

ประการที่ 1 ภาพรวมการเจรจาการค้าสินค้า 

แนวทางการเจรจาในหัวข้อการเปิดตลาดสินค้า แบ่งเป็นสินค้า เกษตรกรรม 

สิ่งทอและเครื่องนุ่งห่ม และ อุตสาหกรรม 

ข้อเรียกร้องของสหรัฐฯ 

ต้องการการเจรจาแบบทวิภาคี แบ่งสินค้าเป็น 4 ตะกร้า คือ 

สินค้าที่ลดภาษีนำเข้าเป็นศูนย์ทันที 

สินค้าที่ลดภาษีนำเข้าภายใน 5 ปี 

สินค้าที่ลดภาษีนำเข้าภายใน 10 ปี 

สินค้าที่ยกเว้นการลดภาษี 

ประการที่ 2 ทรัพย์สินทางปัญญา 


สิทธิบัตรยาและการเข้าถึงยาที่จำเป็น 

ขยายอายุสิทธิบัตร จาก 20 ปี ออกไปอีกไม่เกิน 5 ปี 

การผูกขาดข้อมูลยา 5 ปี สำหรับยาใหม่ และ 3 ปี สำหรับ 

ยาที่ได้รับสิทธิบัตรแล้ว และระบบการเชื่อมโยงสถานะสิทธิบัตรกับ 

การขึ้นทะเบียนยา (Patent Linkage System) 

สิทธิบัตรพืชและสัตว์ 

ไทยต้องเข้าร่วมอนุสัญญาคุ้มครองพันธุ์พืชใหม่ (UPOV) 

ประการที่ 3 แรงงาน 

ข้อเรียกร้องของสหรัฐฯ ไทยต้อง 

ยอมรับหลักการของปฏิญญา ILO ว่าด้วย หลักการและสิทธิ 

บัตรขั้นพื้นฐานในการทำงาน 5 ประเด็นหลัก ได้แก่ การยกเลิก 

แรงงานเด็กอย่างมีประสิทธิผล ห้ามมิให้มีการใช้แรงงานเด็กใน 

รูปแบบที่เลวร้ายที่สุด ขจัดการเลือกปฏิบัติในการจ้างงานและ 

ประกอบอาชีพ การยอมรับสิทธิในการร่วมเจรจาเสรีภาพในการ 

สมาคม และการขจัดแรงงานบังคับและการเกณฑ์แรงงานในทุก 

รูปแบบ 

ประการที่ 4 สิ่งแวดล้อม 


เข้าร่วมเป็นสมาชิกในความตกลงสิ่งแวดล้อม 

ระหว่างประเทศ 7 ฉบับ 

ลดภาษีสินค้าเพื่อสิ่งแวดล้อมให้เหลือศูนย์ทั้งหมด 

และขยายขอบเขตของมาตรการห้ามการค้าสินค้า 

ของป่าที่เก็บเกี่ยวโดยผิดกฎหมาย ร่างกรอบ 

การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม 

ให้มีบทบัญญัติเฉพาะการอนุรักษ์ สัตว์ป่า การประมงทางทะเล 

และไม้แปรรูป หรือการลักลอบตัดต้นไม้ 

ประการที่ 5 การจัดซื้อจัดจ้างโดยรัฐ 


• ไทยต้องไม่ให้มีการจัดซื้อจัดจ้างโดยหน่วยงานรัฐ เช่น 

รัฐวิสาหกิจ 

• ไทยต้องมีการจัดซื้อจัดจ้างที่โปร่งใส 

สหรัฐฯ เห็นว่าไทยมีหน่วยงานของรัฐ ที่ทำหน้าที่บริหารเรื่อง 

การจัดซื้อยาของประเทศ ตามนโยบายสาธารณสุขของประเทศ 

และเห็นว่า การดำเนินการดังกล่าวของหน่วยงานของรัฐ ส่งผล 

กระทบต่อผู้ผลิตยาของสหรัฐฯ เนื่องจากการบริหารจัดการโดย 

รัฐบาล และกระบวนการจัดทำบัญชียาหลักนั ้น สามารถกีดกัน 

สินค้ายาของสหรัฐฯ ระหว่างการจัดซื้อ นอกจากนี้อาจมีความไม่ 

โปร่งใสเกิดขึ้นในกระบวนการดังกล่าว 

4 • THAI DENTAL MAGAZINE

ประการที่ 6 นโยบายการแข่งขัน 


ประเทศไทยฯ ต้องป้องกันพฤติกรรมกีดกันการแข่งขัน และ 

ดูแลให้รัฐวิสาหกิจใช้อำนาจในลักษณะที่ไม่เลือกปฏิบัติสอดคล้อง 

กับพันธกรณีในข้อตกลง 

ประการที่ 7 การค้าบริการและการลงทุน 


• เปิดให้ชาวต่างชาติสามารถถือหุ้นได้ 100% 

• ให้การโอนเงินทำได้โดยเสรีและไม่มีอุปสรรค 

• ห้ามกำหนดเงื่อนไขต่างๆ ในการลงทุนประกอบธุรกิจ เช่น 

การบังคับให้มีการถ่ายทอดเทคโนโลยี หรือกำหนดสัดส่วนภายใน 

ประเทศ 

• ต้องกำกับดูแลที่โปร่งใส และไม่เลือกปฏิบัติ 

• ต้องมีการคุ้มครองการลงทุนจากการเวนคืน 

• ต้องมีบทบัญญัติเรื่องการอนุญาโตตุลาการ 

ประการที่ 8 การเงินและประกันภัย 


• เปิดเสรีให้ชาวต่างชาติสามารถลงทุนได้ 100% 

• มีการเปิดเสรีบริการทางการเงินใหม่ 

• ให้เปิดให้มีบริการข้ามพรมแดน 

• มีมาตรการกำกับดูแลที่ไม่เป็นภาระต่อการทำธุรกิจ 

ประการที่ 9 โทรคมนาคม 

ข้อเรียกร้องของสหรัฐฯ ไทยต้องทำให้ 

• มีการเข้าถึงโครงข่าย และโครงสร้างพื้นฐานทางโทรคมนาคม 

อย่างเท่าเทียมกัน 

• ต้องมีการแข่งขันที่เป็นธรรม 

• ต้องมีหน่วยงานกำกับดูแลที่โปร่งใส และมีประสิทธิภาพ 

ประการที่ 10 บริการจัดส่งด่วน 


ไม่ให้ผู้ผูกขาดบริการไปรษณีย์ ใช้อำนาจผูกขาดไปในทางที่ 

เอาเปรียบผู้ให้บริการจัดส่งด่วนในตลาดมีการปรับปรุงกระบวน 

การศุลกากร 

ประการที่ 11 พาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ 


• ไม่มีการเลือกปฏิบัติต่อสินค้าดิจิตอล 

• นิยามคำว่าสินค้าดิจิตอล ให้ครอบคลุมสินค้าดิจิตอลที่ 

บรรจุอยู่ในวัสดุสื่อกลาง และสินค้าเสมือน (Virtual Goods) เช่น 

ซอฟท์แวร์ เพลง วิดีโอ หนังสือ ดิจิตอล เป็นต้น 

• ให้งดเว้นการเก็บภาษีศุลกากรจากการซื้อขายสินค้าทาง 

อิเล็กทรอนิกส์ 

• การเก็บภาษีสินค้าดิจิตอล ให้ประเมินราคาจากวัสดุสื่อ 

กลาง มิใช่ราคาของข้อมูลที่บรรจุในสื่อนั้น 

• การยอมรับการยืนยันตัวตนทางอิเล็กทรอนิกส์ 

• ให้คุ้มครองผู้บริโภคออนไลน์ 

• ยืนยันสิทธิของผู้บริโภคในการเข้าถึงอินเตอร์เน็ต และ 

เลือกใช้ 

• ให้มีการส่งข้อมูลข้ามพรมแดนโดยเสรีและลดอุปสรรคด้าน 

การปิดกั้นข้อมูลข่าวสารบนอินเตอร์เน็ต 

เป็นที่เสียดายว่าหมดพื้นที่นำเสนอในฉบับนี้แล้ว 

ท่านผู้อ่านคงกำลังคิดว่าแล้วไทยจะได้อะไรเสียอะไร และ 

ท่าน อ.พิศาลของเราท่านคิดเห็นประการใดต่อประเด็นนี้ 

ลองประเมินกันดู หากท่านใจร้อนอยากอ่านต่อจนจบ เข้าไป 

อ่านได้ที่ www.thaidentalmag.com เราลงฉบับเต็มที่นั่นค่ะ 

AD 

6 • THAI DENTAL MAGAZINE THAI DENTAL MAGAZINE • 7

TIDC 2013 

AD 


TIDC 2013 

AD 


Episode 2 

ฉบับที่แล้ว 

เราได้ทำาความรู้จัก 

สารละลาย 

โซเดียมไฮโปคลอไรต์ 

ในบางแง่มุมที่ 

คุณหมอหลายท่าน 

อาจจะยังไม่ทราบ 

นอกจากเชื้อแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุหลักในคลองรากฟันแล้ว 

เชื้อบางชนิด เช่น E.faecalis ที่มักพบในเคสรักษารากฟันซ้ำ หรือ 

ล้างและใส่ยาหลายครั้ง ก็ไม่หาย ซึ่งหลายการศึกษาพบว่าเชื้อ 

ดังกล่าวสามารถทนต่อฤทธิ์ของสารละลายโซเดียมไฮโปคลอไรต์ 

ได้มากกว่าเชื้ออื่นๆ รวมถึงชั้นเสมียร์ (smear layer) ที่ปกคลุม 

ท่อเนื้อฟันของผนังคลองรากฟัน ซึ่งสารละลายโซเดียมไฮโปคลอไรต์ 

ไม่สามารถกำจัดได้ 

เรื่อง อาจารย์ทันตแพทย์หญิง ฐิตารีย์ จิรธัญญาณัฎ และกองบรรณาธิการ 

พูดเป็นภาษาเด็กแนว ก็ต้องบอกว่า แค่โซเดียมไฮโปคลอไรต์ 

ยังไม่ ‘ฟิน’ 

ฉบับนี้ กอง บก. ได้รับเกียรติจาก อาจารย์ทันตแพทย์หญิง 

ฐิตารีย์ จิรธัญญาณัฎ อาจารย์ประจำภาควิชาทันตกรรมหัตถการ 

และวิทยาเอ็นโดดอนต์ คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัย 

มหิดล อีกครั้ง ซึ่งอาจารย์จะมาอัพเดตน้ำยาล้างคลองรากฟัน 

ตัวใหม่ที่ต้องติดป้าย recommended อีก 2 ตัว เพื่อให้การล้าง 

คลองรากฟัน ‘ฟิน’ อย่างสมบูรณ์แบบ 

คลอร์เฮกซิดีนกลูโคเนต 

(chlorhexidine gluconate) : 

‘ทางเลือก’ ใหม่ แต่ไม่ใช่ทั้งหมด 

สารละลายคลอร์เฮกซิดีนกลูโคเนต มีประสิทธิภาพในการฆ่าเชื้อ 

สูงมาก ทั้งยังระคายเคืองเนื้อเยื่อน้อยกว่า แต่ทำไมจึงไม่อาจมา 

ใช้ทดแทนโซเดียมไฮโปคลอไรต์ได้ 

Q : เราเอานำายาบ้วนปากคลอร์เฮกซิดีนกลู 

โคเนต มาใช้ล้างคลองรากฟันได้ด้วยหรือครับ ? 

A : คลอร์เฮกซิดีนกลูโคเนต เป็นสารละลายชนิดเดียวกับ 

ที่ใช้เป็นน้ำยาบ้วนปาก ต่างกันที่ความเข้มข้นที่ใช้เป็นน้ำยาบ้วน 

ปาก คือ 0.12% แต่ที่นำมาใช้ล้างคลองรากฟันมีความเข้มข้น 2% 

Q : เคยรักษารากฟัน ทั้งขยายคลองรากฟัน 

ล้างคลองรากฟัน ร่วมกับใส่ยาสารพัดแล้วหลาย 

ครั้งก็ไม่หาย ว่ากันว่า คลอร์เฮกซิดีนช่วยได้ จริง 

ไหม ? 

A : จากการศึกษาของ Gomes และคณะ 2001 พบว่าที่ 

ความเข้มข้น 1% และ 2% สามารถกำจัดเชื้อ Enterococcus 

faecalis ได้ในเวลาที่เท่ากับโซเดียมไฮโปคลอไรต์ 5.25% ซึ่งเชื้อ 

ชนิดนี้เป็นที่ทราบกันดีว่าค่อนข้างทนทาน พบได้ในรายที่ดื้อต่อการ 

รักษาและในรายที่การรักษาคลองรากฟันล้มเหลว ต้องรักษาคลอง ดีขึ้น รวมทั้งยังส่งเสริมให้อุดคลองรากฟันได้แนบสนิทกับผิวท่อ 

รากฟันซ้ ำ นอกจากนี้ฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อยังสามารถเข้าไปในท่อ 

เนื้อฟันและคงอยู่เป็นระยะเวลาหนึ่งแม้หยุดล้าง 

การล้างคลองรากฟัน 

ด้วยคลอร์เฮกซิดีนกลูโคเนตก็เป็น 

ทางเลือกหนึ่งที่ควรพิจารณาเลือกใช้ 

Q : ถ้าอย่างนั้น เราเปลี่ยนมาใช้คลอร์เฮกซิ 

ดีนกลูโคเนตแทนเลยดีไหม ? 

A : แม้ว่าสารละลายคลอร์เฮกซิดีนกลูโคเนต มีประสิทธิภาพ 

ในการฆ่าเชื้อแบคทีเรียไม่ต่างกับ โซเดียมไฮโปคลอไรต์ และมีการ 

ระคายเคืองต่อเนื้อเยื่อต่ำ 

แต่ก็มีข้อด้อยตรงที่ไม่มีฤทธิ์ในการละลายเนื้อเยื่อที่อาจหลง 

เหลืออยู่ในคลองรากฟัน ไม่สามารถกำจัดชั้นเสมียร์รวมถึงมีราคา 

แพงและหาซื้อได้ยากกว่าสารละลายโซเดียมไฮโปคลอไรต์ 

คลอร์เฮกซิดีน จึงไม่อาจใช้แทนได้ในทุกกรณี 

อีดีทีเอ (EDTA) : 

เพราะในคลองรากฟัน 

ไม่ได้มีแค่เชื้อ 

แม้โซเดียมไฮโปคลอไรต์หรือคลอร์เฮกซิดีน จะสามารถกำจัด 

เชื้อในคลองรากฟันได้ดี แต่การล้างคลองรากฟัน จะไม่ ‘ฟิน’ ถ้าไม่ 

จบด้วย EDTA 

Q : EDTA คืออะไร ? 

A : EDTA (อีดีทีเอ) ย่อมาจาก สารละลายกรดเอทิลีนไดเอ 

มีนเตตระอะซิติก (Ethylenediamine tetraacitic acid) เป็นน้ำยา 

ล้างคลองรากฟัน ที่อยากแนะนำให้ใช้ค่ะ 

เพราะถึงแม้ว่าจะมีรายงานว่ามีฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อได้ แต่อยู่ระดับ 

ที่ต่ำไม่เพียงพอต่อการใช้กำจัดเชื้อในคลองรากฟัน วัตถุประสงค์ข้อ 

เดียวที่นำสารชนิดนี้มาใช้คือ ใช้เพื่อกำจัดชั้นเสมียร์ที่ผนังคลองราก 

Q : เราใช้ EDTA ตอนไหน และอย่างไรครับ ? 

A : ความเข้มข้นที่นิยมใช้คือ 17% โดยแนะนำให้ล้าง17% 

อีดีทีเอ 2 มิลลิลิตร เป็นเวลา 1 นาทีแล้วตามด้วยสารละลายโซเดียม 

ไฮโปคลอไรต์ ก่อนใส่ยาฆ่าเชื้อภายหลังจากที่ขยายคลองรากฟัน 

เรียบร้อย หรือ ก่อนอุดคลองรากฟัน เพื่อส่งเสริมให้ประสิทธิภาพ 

ของน้ำยาฆ่าเชื้อหรือยาฆ่าเชื้อที่ใส่ในคลองรากมีประสิทธิภาพ 

เนื้อฟันที่เปิดโล่งแล้ว 

EDTA จึงเป็นเหมือนส่วนเติมเต็ม ที่ทำให้การล้างคลองรากฟัน 

หมดจด สมบูรณ์ 

The bottom line. 

Nobody’s perfect : 

น้ำยาล้างคลองรากฟันแต่ละชนิดต่างก็มีคุณสมบัติที่เด่นและ 

ข้อจำกัดต่างกัน เมื่อเรารู้จักและเข้าใจ จะทำให้สามารถเลือกใช้ได้ 

อย่างถูกต้อง และจบการล้างคลองรากฟัน แบบ ‘ฟิน’ ที่สุด 

References 

1. Basrani B and Haapasalo M. Update on endodontic irrigating solutions. 

Endod Topics. 2012;27(1):74-102. 

2. Siqueira JF Jr, Rocas IN, Favieri A, Lima KC. Chemomechanical reduction 

of the bacterial population in the root canal after instrumentation and irrigation 

with 1% 2.5% and 5.25% sodium hydrochloride. J Endod 2000;26(6):331-4. 

3. Okino LA, Siqueira EL, Santos M, Bombana AC, Figueiredo JA. 

Dissolution of pulp tissue by aqueous solution of chlorhexidine digluconate 

and chlorhexidine digluconate gel. Int Endod J 2004;37(1):38-41. 

4. Moorer WR, Wesselink PR. Factors promoting the tissue dissolving capability 

of sodium hypochlorite. Int Endod J 1982;15(4):187-96. 

5. Gomes BP, Ferraz CC, Vianna ME, Berber VB, Teixeira FB, Souza-Filho FJ. 

In vitro antimicrobial activity of several concentrations of sodium hypochlorite 

and chlorhexidine gluconate in the elimination of Enterococcus travails. Int 

Endod J 2001;34(6):424-8. 


Health tip 

เรื่อง ศ.ดร.ทพ.ประสิทธิ์ ภวสันต์ 

เป็นเวลากว่า 50 ปีแล้ว ที่มนุษย์ค้นพบว่า การใช้ยา 

ปฏิชีวนะในปริมาณน้อยๆ (low doses antibiotic 

treatment) สามารถส่งเสริมการเจริญ และเพิ่ม 

นำาหนักตัวของปศุสัตว์ โดยเฉพาะในไก่ และหมู โดยพบว่า 

การผสมยาปฏิชีวนะปริมาณน้อยๆ ลงในอาหารหรือนำาดื่ม 

ของสัตว์เหล่านี้ จะทำาให้นำาหนักตัวของสัตว์เหล่านี้ 

เพิ่มขึ้นได้มากกว่า 15% เมื่อเทียบกับการเลี้ยงโดยไม่ใช้ 

ยาปฏิชีวนะ ดังนั้น จึงมีการผสมยาปฏิชีวนะลงในอาหาร 

และนำาดื่มของสัตว์ในฟาร์มอย่างแพร่หลายไปทั่วโลก 

โดยที่ ไม่มีคำอธิบายอย่างชัดเจน ว่ายาปฏิชีวนะ 

เหล่านี้ มีกลไกการทำงานอย่างไร ในการส่งเสริม 

การเจริญ ของสัตว์ในฟาร์ม โดยทราบแต่เพียง 

ว่า การใช้ยาต้านเชื้อรา หรือ ยาต้านไวรัส นั้น 

ไม่มีผลต่อ การเจริญเติบโต และการเพิ่มน้ำหนัก 

ของฝูงปศุสัตว์ 

อย่างไรก็ดี การใช้ยาปฏิชีวนะนี้ ก็ก่อให้เกิด 

ผลเสียเช่นกัน คือ จะเพิ่มปริมาณของเชื้อที่ดื้อต่อ 

ยา รวมทั้งเกิดความกังวลว่า เชื้อดื้อยาเหล่านี้ จะ 

ถ่ายทอดมาสู่ผู้บริโภค และก่อให้เกิดผลเสียต่อ 

ผู้บริโภค ดังนั้น ในปี 2006 กลุ่มประเทศ EU จึง 

ออกประกาศห้ามการใช้ยาปฏิชีวนะในการเลี้ยง 

ปศุสัตว์ และมีการห้ามใช้ในอีกหลายๆ ประเทศ 

ต่อมา 

โดยที่ยาปฏิชีวนะถูกผสมลงในอาหารและ 

น้ำดื่ม ดังนั้น จึงเกิดข้อสันนิษฐาน ว่า ผลของยา 

ปฏิชีวนะที่เกิดขึ้นนั้น น่าจะเกิดขึ้นภายในทาง 

เดินอาหาร โดยอาจมีผลต่อเซลล์ และ/หรือ เชื้อ 

แบคทีเรียที่อยูในทางเดินอาหาร 

การศึกษาโดย Cho และคณะ ที่ทดลองให้ยาปฏิชีวนะใน 

ปริมาณน้อยๆ แก่หนูที่ยังไม่หย่านมแม่ โดยการผสมลงในน้ำดื่ม 

เป็นระยะ 7 สัปดาห์นั้น พบว่าหนูเหล่านี้ มีการสะสมของไขมันใน 

ร่างกาย เพิ่มมากขึ้น การสะสมไขมันนี้ เกิดขึ้น แม้ว่าหนูเหล่านี้จะกิน 

อาหารในปริมาณเท่าๆกับกลุ่มควบคุม รวมทั้งมีระดับของฮอร์โมน 

ที่เกี่ยวกับความอยากอาหารไม่แตกต่างจากกลุ่มควบคุม แต่เมื่อ 

วิเคราะห์ชนิด และปริมาณของแบคทีเรียในทางเดินอาหาร พบว่า 

หนูที่ได้รับยาปฏิชีวนะ มีชนิดของแบคทีเรีย ในทางเดินอาหาร แตก 

ต่างจากกลุ่มควบคุมอย่างชัดเจน ในขณะที่ปริมาณแบคทีเรียโดย 

รวม ไม่เปลี่ยนแปลง หรืออีกนัยหนึ่ง คือ ยาที่ผสมในอาหาร ไม่มี 

ผลต่อปริมาณของแบคทีเรียในทางเดินอาหาร แต่มีผลต่อชนิดของ 

แบคทีเรียที่เจริญเติบโตในทางเดินอาหาร 

คำถามที่เกิดขึ้น คือ การเปลี่ยนแปลงชนิดของแบคทีเรีย มีผล 

ต่อการเพิ่มไขมัน หรือน้ำหนักตัว ของร่างกายจริงหรือไม่ 

โดยทั่วไปแล้ว ในทางเดินอาหารของหนู (และของคน) จะ 

ประกอบด้วยแบคทีเรีย สอง ไฟลัม ใหญ่ๆ คือ Bacteroidestes 

และ Firmicutes ผลการศึกษาพบว่า หนูกลุ่มที่ได้รับยาปฏิชีวนะ 

จะมีสัดส่วนของ Firmicutes/Bacteroldestes เพิ่มขึ้น หรืออีกนัย 

หนึ่ง มี Firmicutes เพิ่มมากขึ้น ในขณะที่มี Bacteroldestes จำนวน 

ลดลง โดยจำนวนรวมของแบคทีเรียทั้งหมดไม่มีการเปลี่ยนแปลง 

การเพิ่มสัดส่วนของ Firmicutes นั้น ยังพบได้ในหนูที่มีน้ำหนักตัว 

มาก (คือหนูอ้วน) เมื่อเทียบกับหนูผอม โดยหนูผอม จะมีสัดส่วน 

ของ Firmicutes/Beacteroidestes น้อยกว่าหนูอ้วน (คือมีปริมาณ 

ของ Bacteroidestes มากกว่าหนูอ้วน) สนับสนุนว่า สัดส่วนของ 

Firmicutes/Bacteroidestes ในทางเดินอาหาร น่าจะสัมพันธ์กับ 

น้ำหนักตัวของร่างกาย 

หลักฐานนี้ สนับสนุนแนวคิดที่ว่า ชนิดและปริมาณของ 

แบคทีเรียในทางเดินอาหารนั้น มีผลต่อ ประสิทธิภาพในการดูดซึม 

ของสารอาหารในลำไส้ และสะท้อนถึงสุขภาพโดยรวมของร่างกาย 

รวมทั้ง ยังมีส่วนเกี่ยวข้องกับการเกิดโรคอ้วน และการเพิ่มขึ้นของ 

น้ำหนักตัวด้วย รายงานของ Cho และคณะข้างต้นนั้น แสดงให้ 

เห็นว่า หนูที่ได้รับยาปฏิชีวนะ จะมีระดับของ Short Chain Fatty 

Acid (SCFAs) ในอุจจาระเพิ่มขึ้น ซึ่ง SCFAs นั้น เป็นผลผลิตของ 

การย่อยไฟเบอร์ในลำไส้ใหญ่ โดยแบคทีเรีย บางชนิด ระดับของ 

Firmicutes ที่เพิ่มขึ้น จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของการย่อย ใน 

ลำไล้ใหญ่ ทำให้เกิด SCFAs มากขึ้น โดยที่ SCFAs เป็นแหล่ง 

พลังงานของทั้งแบคทีเรียและของมนุษย์ โดย SCFAs สามารถ ถูก 

ดูดซึมเข้าสู่ร่างกาย เพื่อเข้าสู่ กระบวนการเผาผลาญอาหาร ดังนั้น 

การเพิ่มของ Firmicutes จะทำให้ร่างกายสามารถย่อย และสร้าง 

พลังงานจากอาหารที่รับประทานได้ดีขึ้น ทำให้ร่างกายได้พลังงาน 

มากขึ้นจากการรับประทานอาหารเท่าเดิม 

ข้อสังเกตประการหนึ่ง คือ Cho และคณะ ใช้ยาปฏิชีวนะสาม 

ชนิดในการทดลอง คือ เพนนิซิลิน แวนโคมัยซิน (vancomycin) 

และ คลอร์เตตราไซคลิน (chlortetracyclin) และพบว่ายาทั้ง 

สาม ให้ผลไม่เท่ากัน โดย เพนนิซิลิน จะให้ผลดีที่สุด ซึ่งแสดงว่า 

การเพิ ่มประสิทธิภาพการย่อยนี้ ขึ้นกับชนิด ของยาปฏิชีวนะ ที่มี 

ฤทธิ์ต่อแบคทีเรียแต่ละชนิดไม่เท่ากัน และรายงานนี้ สนับสนุน 

ความสัมพันธ์ระหว่าง อาหาร และกลุ่มของแบคทีเรียในลำไส้ กับ 

ความอ้วนและการสะสมไขมันในร่างกายอีกด้วย 

อย่างไรก็ดี ยาปฏิชีวนะ อาจมีผลโดยตรงต่อความสามารถใน 

การดูดซึมของลำไส้ก็ได้ โดยไม่เกี่ยวข้องกับชนิดของแบคทีเรีย ซึ่ง 

แนวคิดนี้ จะต้องมีการพิสูจน์ต่อไป 


ผลการศึกษาในคน 

ในตอนต้น เราได้พูดถึงผลของยาปฏิชีวนะมีผลต่อการเพิ่มน้ำ 

หนักของปศุสัตว์ ซึ่งนำมาสู่คำถาม ว่า ยาปฏิชีวนะจะให้ผลแบบ 

เดียวกันในคนหรือไม่ 

ผลการศึกษาในเด็กกว่าหมื่นคน ที่เมือง เดวอน ประเทศอังกฤษ 

พบว่า ทารกที่ได้รับยาปฏิชีวนะ ตั้งแต่เมื่ออายุต่ำกว่า 6 เดือนนั้น 

จะมีน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นในช่วงเดือนที่ 10 ถึง 38 อย่างมีนัยสำคัญ 

แต่การให้ยาปฏิชีวนะแก่ทารก เมื่อมีอายุมากกว่า 6 เดือนนั้น ไม่ 

พบการเปลี่ยนแปลงของน้ำหนักตัว อย่างมีนัยสำคัญ 

นอกจากนี้ การศึกษาโดย Danish National Birth Cohort พบ 

ว่า ทารกที่ได้รับ ยาปฏิชีวนะ ในช่วงอายุไม่เกิน 6 เดือน มีแนวโน้ม 

ที่จะมีน้ำหนักมากกว่าปกติ เมื่อเด็กมีอายุ 7 ปี ผลการศึกษาเหล่า 

นี ้ สนับสนุนความสัมพันธ์ระหว่างการได้รับยาปฏิชีวนะ ในช่วง 

อายุน้อย กับความอ้วนเมื่อเด็กคนนั้นมีอายุมากขึ้น ซึ่งบ่งชี้ถึงข้อ 

พึงระวังในการใช้ยาปฏิชีวนะในเด็กเล็ก 

อย่างไรก็ดี ความสัมพันธ์กับชนิดและปริมาณของแบคทีเรียใน 

ลำไส้ของคนนั้น ยังไม่ชัดเจนเหมือนที่พบในหนูทดลอง เนื่องจาก 

สัดส่วนของ Firmicutes/Bacteroidestes ในทางเดินอาหารของคน 

นั้น ไม่สัมพันธ์กับการเพิ่มของน้ำหนักตัวที่ชัดเจน ในความเป็นจริง 

แล้ว ทารกที่อยู่ในครรภ์มารดานั้น จะไม่มีแบคทีเรียอาศัยอยู่ในทาง 

เดินอาหาร จนเมื่อเด็กคลอดออกมา ก็จะได้สัมผัสกับแบคทีเรียจาก 

แม่ และแบคทีเรียเหล่านั้นก็จะเข้าไปอาศัย และกลายเป็นแบคทีเรีย 

หลัก ในลำไส้ แม้ว่าในปัจจุบัน จะยังไม่ชัดเจนว่า การเพิ่มขึ้นของ 

แบคทีเรียในกลุ่มใด ที่สัมพันธ์กับ น้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้น แต่ก็มีหลัก 

ฐานที่แสดงว่า การได้รับยาปฏิชีวนะ จะมีผลต่อการเปลี่ยนแปลง 

ชนิด ของแบคทีเรียในทางเดินอาหาร ซึ่งจะส่งผลต่อการดูดซึม และ 

การย่อยอาหาร และ จะส่งผลต่อ เมตาบอลิซึมของร่างกายในที่สุด 

รูปแสดงโมเดลที่นำเสนอโดยนักวิทยาศาสตร์ถึงผลกระทบที่น่า 

จะเกิดขึ้นเมื่อเด็กได้รับยาปฏิชีวนะ ในลำไส้เล็ก และในลำไส้ใหญ่ 

โดยการเปลี่ยนแปลงของแบคทีเรียในทางเดินอาหาร จะมีผลต่อ 

การย่อยและดูดซึมสารอาหาร โดยเฉพาะในลำไส้ใหญ่ ที่จะมีผล 

ให้เกิด SCFAs เพิ่มขึ้น (ดูรายละเอียดในบทความ) 

ผลของการใช้ Probiotic 

เมื่อการใช้ยาปฏิชีวนะ อาจก่อให้เกิดปัญหาเกี่ยวกับการ 

ดื้อยา และอาจมีผลกระทบต่อผู้บริโภค ผู้เลี้ยงปศุสัตว์หลายราย 

จึงมีการปรับเปลี่ยนมาใช้ โปรไบโอติกส์ (probiotics) แทน และ 

พบว่า การใช้ probiotics สามารถส่งเสริมการเจริญของปศุสัตว์ 

ได้เช่นเดียวกับการใช้ยาปฏิชีวนะ โดยพบว่า probiotics มีผลใน 

การเปลี่ยนแปลงชนิดของเชื้อในทางเดินอาหารได้เช่นกัน 

Probiotics หมายถึง แบคทีเรียในสภาพที่ยังมีชีวิตอยู่ ใน 

รูปที่เป็นอาหาร หรือผลิตภัณฑ์เสริม อาหาร ที่สามารถส่งเสริมสุข 

ภาพของผู้บริโภค หากได้รับในปริมาณที่เหมาะสม พวกเราก็คงคุ้น 

กับ probiotics กันเป็นอย่างดี โดยมีการใส่ลงในนมเปรี้ยว หรือใน 

โยเกิร์ต และมีการโฆษณาว่า มีประโยชน์แก่ร่างกาย แบคทีเรีย 

สายพันธ์ที่เป็นที่นิยมนำมาผสมในอาหาร ได้แก่ แบคทีเรียในกลุ่ม 

Lactobacilli, Streptococci และ Bifidobacteria โดยเชื้อเหล่านี้ 

จะเข้าไปอาศัยในทางเดินอาหาร และส่งผลต่อกระบวนการย่อย 

และดูดซึมสารอาหารของร่างกาย 

ประโยชน์ของ probiotics นี้ เริ่มมีการโฆษณาอย่างแพร่หลาย 

โดยบริษัทที่ผลิตอาหารเสริม และมีการนำเสนอการใช้อาหารเสริม 

probiotic ในการลดความรุนแรงของภาวะ severe acute malnutrition 

ของประชาชนในกลุ่มประเทศด้อยพัฒนา (มีรายงานว่า พบ 

ภาวะ severe acute malnutrition นี้ในประชากรถึง 30% ทั่วโลก) 

อาหารเสริมนี้ ถูกเรียกว่าเป็น ready-to-use therapeutic food และ 

พบว่าผลของการรับประทานอาหารเสริมนี้ จะช่วยเพิ่มปริมาณของ 

Lactobacillus spp และ Bifidobacteria spp ในทางเดินอาหาร 

อย่างมีนัยสำคัญ และมีผลในการเพิ่ม ประสิทธิภาพในการทำงาน 

ของทางเดินอาหารและเพิ่มน้ำหนักตัวได้อย่างมีนัยสำคัญ 

อย่างไรก็ดี การใช้ probiotic จะต้องมีการศึกษาโดยนักวิจัยมากขึ้น เพราะ แบคทีเรียแต่ละ 

ชนิด มีผลต่อการเพิ่ม หรือลดของน้ำหนักที่แตกต่างกัน ดังแสดงในตาราง 

ตารางแสดงผลของ probiotic และยาปฏิชีวนะที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงน้ำหนักตัวของสัตว์ 

ทดลอง (Angelakis et al., Lancet Infect Dis 2013;13:899-99) 

รูปแสดงการเปลี่ยนแปลงของแบคทีเรียในทางเดินอาหารเปรียบ 

เทียบระหว่าง (A) ภาวะปกติ(B) ภาวะที่ได้รับ probiotics (C) ภาวะ 

ที่ได้รับ antibiotics สังเกตการเปลี่ยนแปลงของชนิดแบคทีเรียใน 

ภาวะที่ได้รับ antibiotic เทียบกับการเพิ่ม probiotic bacteria ใน 

ภาวะที่ได้รับ probiotic 

อย่างไรก็ดี การใช้ probiotic ก็น่า 

จะมีผลดีมากกว่าการใช้ยาปฏิชีวนะ ดัง 

แสดงแนวคิด ในรูปสุดท้าย ซึ่งแสดงว่า 

การใช้ probiotic จะเป็นการเพิ่มชนิด 

ของแบคทีเรียที่มีประโยชน์ โดยที่ชนิด 

ของแบคทีเรียเดิมในลำไส้ยังคงอยู่ ใน 

ขณะที่การใช้ยาปฏิชีวนะ จะมีผลใน 

การกำจัดแบคทีเรียบางชนิด และปรับ 

เปลี่ยนสัดส่วนของชนิดของแบคทีเรีย 

รวมทั้งเพิ่มความเสี่ยงในการเพิ่มเชื้อที่ 

มีการดื้อยาด้วย 

ในวงการแพทย์ปัจจุบัน เริ่มมีการ 

ทดลองนำ probiotics มาใช้ในการ 

รักษาโรคทางเดินอาหาร เช่น การใช้ 

Lactobacillus rhamnosus GG ในการ 

ป้องกันอาการท้องร่วงในเด็กทารก หรือ 

การใช้ Bifidobacteria และ Lactobacilli 

ในการรักษาอาการท้องร่วงอย่างรุนแรง 

เป็นต้น ดังนั้น probiotics อาจจะมี 

บทบาททางการแพทย์มากขึ้นในอนาคต 

ที่จะต้องจับตาดูต่อไป 

รูปแสดง ชนิดของ probiotic และ antibiotic ที่มีผลต่อ น้ำหนัก 

ของร่างกาย 

บทความอ่านประกอบ 

Flint HJ. Antibiotics and adiposity Nature 2012;488:601-2. 

Angelakis E, Merhej V, Raoult D. Related actions of probiotics and 

antibiotics on gut microbiota and weight modification. Lancet Infect 

Dis 2013;13:889-99. 

Trasande L, Blustein J, Liu M, et al. Infant antibiotic exposures and 

early-life body mass. Int J Obes 2013;37:16-23 

Million M, Lagier JC, Yahav D, et al. Gut bacterial microbiota and 

obesity. Clin Microbiol Infect 2013;19:305-13. 


ad 

ปรับโฉมเวบใหม่ อ่านได้ทั้ง คลิก และ พลิก 

เวบ www.thaidentalmag.com ปรับโฉมแล้วจ้าาาาา 

ไฉไลกว่าเดิม เอาใจนักอ่านด้วยการรวมเล่ม ที่พร้อมจะให้ 

download เป็น pdf ทั้งเล่มไปอ่านกันได้เลย 

นอกจากนี้เรายังจัดหมวดหมู่ column ที่มีผู้อ่านมากที่สุด 

และ column สุด Hot ให้คลิกอ่านกันง่ายๆ 

และพิเศษสุดคือการรวม blog จากทันตแพทย์ Blogger 

ทั่วราชอาณาจักร และทั่วโลก มาให้ท่านอ่านอย่างง่ายๆ 

เพราะความตั้งใจของเราคือการทำให้เวบแมกกาซีนนี้ 

เป็นที่พบปะ และแลกเปลี่ยนเรียนรู้ 

ในวงการวิชาชีพทันตแพทย์ไทยอย่างแท้จริง 


ภาพ โฆษณา 

ยาสีฟันวิเศษนิยม 

ในปีพ.ศ. 2478 

จากเว็บไซต์ของนักสะสมของเก่าในประเทศไทย 

จะพบยาสีฟันแบบก้อนคล้ายแป้งแข็งหลายยี่ห้อ 

ระบุว่ามีการผลิตและจำหน่าย ปีพ.ศ. 2497 

คนไทยแปรงฟันเฉลี่ยวันละ 2 ครั้ง แต่ละครั้ง 

ถ้าบีบยาสีฟันยาว 1 นิ้วเท่ากับ 1 กรัม วันหนึ่ง 

จะใช้ยาสีฟันประมาณ 2 กรัม ปีละ 730 กรัม 

หรือราว 4 หลอดใหญ่ ในหนึ่งปี คนไทย 

60 ล้านคนจึงใช้ยาสีฟันขนาดครอบครัว 

ประมาณ 240 ล้านหลอด หลอดละ 40 บาท 

ตกเป็นเงิน 9,600 ล้านบาท 

ลองคิดเล่นๆ ก็ใกล้เคียงกับข้อมูลปี 2555 ยาสีฟันมีมูลค่าการ 

ตลาดรวมกว่า 9,500 ล้านบาท ส่วนปี 2556 คาดว่าจะเติบโต 

ขึ้นอีกประมาณ 4–5% น่าจะมีมูลค่าถึง 1 หมื่นล้านบาท พวกเรา 

ทันตแพทย์จะเป็นผู้ที่ถูกถามความเห็นเกี่ยวกับการเลือกใช้ยาสีฟัน 

มากที่สุด และถูกอ้างอิงโดยผู้ประกอบการยาสีฟันมากที่สุดเช่น 

กัน จึงรวบรวมเกร็ดความรู้เรื่องยาสีฟันที่น่าสนใจและสมควรเก็บ 

บันทึกไว้ในประวัติศาสตร์การดูแลอนามัยช่องปากของคนไทยมา 

เล่าสู่กันฟังค่ะ 

เรื่อง ทญ.วิกุล วิสาลเสสถ์ สำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย 

ภาพรวมตลาดยาสีฟันปี 2554 

ประเภท สัดส่วน (%) 

ยาสีฟันเพื่อลมหายใจสดชื่น 30-35 

ยาสีฟันสมุนไพร 30 

ยาสีฟันเชิงรักษา 20 

ยาสีฟันสำาหรับเด็ก 15 

ที่มา : ฐานเศรษฐกิจ รวบรวม 

พัฒนาการของยาสีฟันในประเทศไทย น่าจะเริ่มจากการผลิตใช้เอง 

ในคนชั้นสูงก่อน ดังที่มีการกล่าวถึงยาสีฟันสูตรชาววัง ที่มีส่วนผสม 

ของดินสอพอง เกลือ การบูร ใบข่อย และดอกกานพลูตากแห้งบด 

ละเอียด ส่วนการผลิตออกจำหน่ายอย่างเป็นทางการ มีบันทึก 

ว่าเป็นยาสีฟันชนิดผงยี่ห้อวิเศษนิยมเป็นเจ้าแรก ในปี พ.ศ. 2464 

โดยนางผิน แจ่มวิชาสอน ซึ่งได้ตำรามาจาก จมื่นสิทธิแสนยารักษ์ 

แพทย์แผนโบราณประจำโรงเรียนบ้านสมเด็จเจ้าพระยา 

ภาพยาสีฟัน 

ตลับโบราณยี่ห้อ Royal 

ข้างกล่องพิมพ์ว่าผลิตที่ 

Bangkok Siam 

ประมาณ 

ปีพ.ศ. 2497 

แป้งสีฟันเบอร์ลิน บอกสรรพคุณบนฝากล่อง ว่า “มีคุณภาพ 

พิเศษ หากสูบบุหรี่และรัปทานหมากมาก ใช้เบอร์ลินเป็นประจำ 

รักษาฟันขาวสอาดถาวรเสมอ Made by asia chemical enterprise” 

ยี่ห้อนี้ทำให้นึกถึงยาสีฟัน Zact ในปัจจุบัน สำหรับ 

กำจัดคราบบุหรี่โดยเฉพาะ 

ยาสีฟันแบบก้อน วิธีใช้ต้องเอาแปรงสีฟันจุ่มน้ำให้เปียก 

ก่อน นำไปถูที่ก้อนยาสีฟัน แล้วจึงเอามาสีฟัน คล้ายกับการใช้ 

สบู่ แต่คาดว่าน่าจะไม่ได้รับความนิยมเท่ายาสีฟันชนิดผง 

ยาสีฟันรูปแบบครีมบรรจุหลอดที่คุ้นเคยกันในปัจจุบัน 

เริ่มจากค่ายที่มีส่วนแบ่งการตลาดสูง 

ยาสีฟันคอลเกต มีจำหน่ายในประเทศไทยกว่า 60 ปี 

เริ่มจากการนำเข้าจากประเทศสหรัฐอเมริกาจนกระทั่งตั้ง 

บริษัทคอลเกต-ปาล์มโอลีฟในไทย ปีพ.ศ. 2501 และมีการ 

สร้างโรงงานยาสีฟันในไทยปีพ.ศ. 2506 

ภาพ โฆษณายาสีฟัน 

แบบก้อนบรรจุตลับ 

ยี่ห้อกิ๊บส์ แสดงให้เห็น 

วิธีใช้กับแปรงสีฟัน 



คอลเกต 

ในยุคแรก 

ยาสีฟันสมุนไพรไทย ดอกบัวคู่ เริ่มจำหน่ายในปีพ.ศ. 2520 

เป็นยาสีฟันที่ได้รับมาตรฐานอุตสาหกรรมของไทยเป็นเจ้าแรก มี 

ลักษณะเด่นที่เนื้อยาเป็นสีดำ ระยะแรกจึงไม่ได้รับการยอมรับจาก 

ผู้บริโภค แต่ภายหลังมีกระแสความนิยมเรื่องสารสมุนไพร ทำให้ 

สามารถเจาะตลาดได้ และในปีพ.ศ. 2555 มีส่วนแบ่งการตลาด 

ร้อยละ 28 นับเป็นอันดับสองรองจากคอลเกต ปัจจุบันยาสีฟัน 

ดอกบัวคู่ส่งออกไปขายทั้งในเอเซียและยุโรป แต่เนื่องจากเป็น 

ยาสีฟันที่ไม่ผสมฟลูออไรด์ จึงไม่ได้รับการสนับสนุนจากวงการ 

ทันตสาธารณสุขไทยซึ่งเน้นเรื่องการป้องกันฟันผุเป็นหลัก 

ภาพโฆษณายาสีฟัน 

ไอปานา พ.ศ.2500 

ถูกนำมา cover ใหม่ใน 

ละครทีวีสุดฮิต 

“คุณชายรณพีร์” 

ปีพ.ศ.2556 

ภาพโฆษณา 

คอลเกต 

ปี พ.ศ.2504 


ยาสีฟันดาร์กี้ 

ปีพ.ศ. 2494 

ยาสีฟันดาร์กี้ (Darkie) 

เริ่มผลิตจากบริษัทเฮาเลย์ 

แอนด์ ฮาเซิล ในฮ่องกง 

ภายหลังถูกซื้อโดยบริษัท 

คอลเกต และเปลี่ยนชื่อ 

เป็น ดาร์ลี่ (Darlie) เพื่อ 

ลดปัญหาการเหยียดสีผิว 


กามัน ผสมยูเรีย 

ยอดยาสีฟันไทย 

ยาสีฟันใกล้ชิด เริ่มจำหน่ายในปีพ.ศ. 2517 และยาสีฟัน 

เปปโซเดนท์ ในปีพ.ศ. 2532 ผลิตโดยบริษัทลีเวอร์บาร์เดอร์ 

หรือ ยูนิลีเวอร์(ประเทศไทย) ในปัจจุบัน แม้ว่าจะไม่ได้รับความ 

น ิ ย ม ม า ก นั ก ใ น ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย 

แต่เป็นยักษ์ใหญ่จากประเทศ 

สหราชอาณาจักร มีส่วนแบ่ง 

การตลาดมากในประเทศ 

เวียดนาม และมีฐานการผลิต 

อยู่ที่นั่น 


ยาสีฟันในยุคเก่า 

ช่วยประติดประต่อ 

เรื่องราวในอดีต 

ได้ดีทีเดียว 

บทความนี้มีฉบับเต็ม ท่านที่สนใจตามอ่านได้ใน 

online magazine นะคะ 

ขอขอบคุณแหล่งภาพและข้อมูล 

www.atcloud.com/stories/51568 

www.cokethai.com/forum/viewtopic.php?f=95&t=21391 

www.oknation.net/blog/print.php?id=546357 

www.board.postjung.com/m/625993.html 

www.topicstock.pantip.com/library/topicstock/2009/07/K8136002/K8136002.html 

www.forum.thaidvd.net/lofiversion/index.php/t116067-4950.html 

www.info.gotomanager.com/news/details.aspx?id=31666 


เรื่อง นายแพทย์กฤษณ์ ขวัญเงิน 

หน่วยศัลยศาสตร์ตกแต่ง ภาควิชาศัลยศาสตร์ 

คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 

สวัสดีครับพี่น้องทันตแพทย์ทุกคน 

ผมดีใจครับที่ได้มีโอกาสมาเล่าอะไรให้ฟัง 

เกี่ยวกับ “การดูแลรักษาผู้ป่วยปากแหว่ง 

และ/หรือเพดานโหว่“ ผมหมอกฤษณ์ ขวัญเงิน 

เป็นศัลยแพทย์ตกแต่ง ที่บังเอิญไปเรียนต่อเกี่ยวกับ 

การแก้ไขความพิการบริเวณใบหน้าและศีรษะ 

ที่สหรัฐอเมริกา และได้รับโอกาสที่สำาคัญ 

ในการดูแลผู้ป่วยปากแหว่ง และ/หรือเพดานโหว่ 

แถบภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย 

และขอบชายแดนประเทศเมียนมาร์ ทำาให้มี 

ประสบการณ์ตรงมาแชร์กับพวกเราครับ 

เรามาทบทวนกันก่อนว่าคนไข้ปากแหว่งและเพดานโหว่ 

จะเผชิญกับปัญหาที่สำคัญอะไรบ้าง สรุปง่ายๆ ปัญหาที่สำคัญ 

4 ประการแรก คือ ปากแหว่ง (cleft lip) เพดานโหว่ (cleft palate) 

เหงือกโหว่ (alveolar cleft ) และจมูกผิดรูป (cleft lip nose 

deformity) โดยที่กล่าวมา 4 ความผิดปกตินั้นอาจเรียกได้ว่าเป็น 

ความผิดปกติเบื้องต้นแต่คนไข้ปากแหว่งและเพดานโหว่ยั งอาจต้อง 

เผชิญกับความผิดปกติที่เกิดขึ้นตามมาเมื่อพวกเค้าโตขึ้น (แม้ว่าจะ 

ผ่าตัดแก้ไขภาวะปากแหว่ง และเพดานโหว่ ไปแล้ว) เช่น พูดไม่ชัด 

จากการทำงานได้ไม่เต็มที่ของเพดานและคอหอย (Velopharyngeal 

Insufficiency หรือ VPI ) และ กระดูกกรามบนเจริญเติบโตน้อยกว่า 

ปกติ (maxillary hypoplasia) เป็นต้น 

คราวนี้ผมจะพาทุกท่านเข้าสู่โลกของการรักษาคนไข้ปากแหว่ง 

และเพดานโหว่ กำลังคิดอยู่ว่าทำอย่างไรดีให้พวกเราทุกคนไม่เบื่อ 

และเข้าใจการรักษาที่ซับซ้อนและยาวนาน (เพราะคนไข้ปากแหว่ง 

และเพดานโหว่ต้องรักษาตัวกันจนถึงอายุอย่างน้อยก็ 18-20 ปี คือ 

จนทุกส่วนของใบหน้าโตเต็มที่ครับ) 

สิ่งแรกที่ทุกคนที่รักษาผู้ป่วยปากแหว่งและ/หรือเพดานโหว่ควร 

รู้ คือระยะเวลาในการผ่าตัดภาวะความผิดปกติที่สำคัญ 4 ประการ 

ของคนไข้ ปากแหว่งและเพดานโหว่ สรุปสั้นๆ ประมาณนี้ครับ 

ปากแหว่ง ( cleft lip ) ผ่าตัดตอนอายุประมาณ 3 เดือน 

หรือ 10 สัปดาห์ 

เพดานโหว่ ( cleft palate ) ผ่าตัดตอนอายุประมาณ 6 

เดือนถึง 1 ปีครึ่ง (ผมก็มักเลือกช่วงไม่เกิน 1 ปีครับ ) 

ความผิดปกติของจมูก( cleft lip nose deformity) อัน 

นี้มีหลาย protocol ครับ บางศูนย์ฯ ผ่าพร้อมผ่าตัดแก้ไขปากแหว่ง 

บางศูนย์ฯ ผ่าตัดตอนก่อนเข้าโรงเรียนครับ (แต่ผมอยู่ในกลุ่มที่ผ่าตัด 

ความผิดปกติของจมูกพร้อมผ่าตัดแก้ไขปากแหว่งครับ ขอบอกว่าความ 

นิยมการผ่าตัดแก้ไขจมูกผิดรูป (cleft lip nose deformity) พร้อมการ 

ผ่าตัดปากแหว่งเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ) 

เหงือกโหว่ (alveolar cleft) ผ่าตัดช่วงอายุที่ฟันแท้ 

เริ่มขึ้นครับ 

สำหรับระยะเวลาในการประเมินเพื่อผ่าตัดภาวะความผิดปกติ 

ที่อาจหลงเหลืออยู่หลังการแก้ไขภาวะปากแหว่งและเพดานโหว่ที่ 

สำคัญๆ ที่พวกเราควรรู้ คือ 

ภาวะพูดไม่ชัดจากการทำงานได้ไม่เต็มที่ของเพดานและ 

คอหอย ( Velopharyngeal Insufficiency หรือ VPI) ก็จะเริ่มประเมิน 

ตอนประมาณอายุ 3 – 5 ปี 

ภาวะ maxillary hypoplasia ก็มักจะผ่าตัดตอนคนไข้ 

โตเต็มที่แล้วครับ เช่นประมาณ 17 – 18 ปีขึ้นไป ยังมีการผ่าตัดบาง 

อย่างที่ผมยังไม่อยากกล่าวลงลึกในตอนนี้เดี๋ยวงง พวกนี้ส่วนมากเป็น 

esthetic surgery ครับ (คือการผ่าตัดเพื่อให้มีรูปร่าง หรือรูปลักษณ์ 

ใกล้เคียงปกติ) เช่น การผ่าตัดแก้ไขปากและจมูกในรายละเอียดเพื่อ 

ให้มีลักษณะปาก และจมูกใกล้เคียงปกติ เป็นต้น ไว้พวกเราคุ้นเคย 

กับการผ่าตัดหลักๆที่กล่าวไปแล้วและ กอง บก. ยังเมตตาให้เขียน 

บทความจะมาเล่าให้ฟังต่อ (จริงๆ อยากเขียนบทความลงนานๆ เลย 

แกล้งลากยาววววววววครับ) 

สำหรับพวกเราที่มีโอกาสได้ดูแลผู้ป่วยปากแหว่งและเพดาน 

โหว่ผมอยากให้เข้าใจถึงแก่นแท้ว่าทำไมต้องผ่าตัดภาวะต่างๆในช่วง 

เวลาที่กล่าวมา (จะเป็นประโยชน์มากๆ ในการเจอ case ที่ไม่ตรงไป 

ตรงมา) 

ระยะเวลาในการผ่าตัดแก้ไขภาวะปากแหว่ง 

(cleft lip) 

การเลือกว่าจะผ่าช่วงไหนดีเป็นการต่อสู้กันระหว่าง “ความ 

ต้องการของผู้ปกครองที่ต้องการผ่าตัดให้เร็ว” กับ “ความปลอดภัย 

ของเด็กในการดมยาสลบและผ่าตัด” ในสมัยก่อนที่การแพทย์ยังไม่มี 

เครื่องมือต่างๆ มากมาย หมอเค้าประชุมกันแล้วสรุปว่า ถ้าเด็กมี rule 

of 10 (อายุ 10 weeks, น้ำหนัก 10 ปอนด์ และ Hb 10 gm%) ก็จะ 

ปลอดภัยในการดมยาสลบและผ่าตัดครับ จากหลักที่สำคัญนี้ทำให้ 

หมอๆ ในแต่ละโรงพยาบาล ก็สามารถปรับระยะเวลาในการผ่าตัดปาก 

แหว่งได้ตามคนไข้ที่พบ หรือแนวทางการรักษาของแต่ละโรงพยาบาล 

ได้ครับ(ไม่ผิด) ผมยกตัวอย่างให้เห็นชัดๆ เช่น 

ศูนย์แก้ไขความพิการบริเวณใบหน้าและศีรษะ โรงพยาบาล 

มหาราชนครเชียงใหม่ที่ผมทำงานอยู่จะผ่าตัดปากแหว่ง 2 ช่วง 

อายุ แล้วแต่พ่อแม่เด็กและความยากลำบากในการเดินทางมา โรง 

พยาบาลครับ ประมาณว่า ถ้าเป็นคนใกล้โรงพยาบาลมาตรวจได้เร็ว 

หลังเด็กคลอดก็จะผ่าตัดช่วง 3 – 4 เดือนตามเกณฑ์ rule of 10 แต่ 

มีเด็กจำนวนไม่น้อยอยู่ไกลครับ ประมาณแม่ฮ่องสอน แม่สอด หรือ 

พม่า จะมาพบหมอครั้งแรกก็อายุประมาณ 4-5 เดือน(ไปแล้ว) ถ้า 

เด็กเหล่านี้มีภาวะปากแหว่งร่วมกับเพดานโหว่ คือเป็นทั้งปากแหว่ง 

และเพดานโหว่ ผมก็จะผ่าตัดปากแหว่งและเพดานโหว่ พร้อมกันครับ 

คือช่วงอายุประมาณ 1 ปีครับ (เด็กเริ่มพูดครับ) 

หรืออีกที่ ถ้าจำไม่ผิดนะครับ คือ โรงพยาบาลมหาราชโคราช 

จะใส่ NAM (Nasoalveolar Molding) ซึ่งเป็นอุปกรณ์ปรับรูปปาก 

ระดับเหงือก และจมูก ให้เด็กก่อนแล้วจึงผ่าตัดแก้ไขปากแหว่ง ตอน 

อายุประมาณ 5 – 6 เดือน (เกริ่นให้อยากรู้ครับ เรื่อง Nasoalveolar 

Molding เรื่องนี้หมอฟันเป็นพระเอกครับ และงานวิจัยจำนวนมาก บ่ง 

ชี้ว่าผลการผ่าตัดดีกว่าถ้าคนไข้ได้รับการใส่ NAM ( Nasoalveolar 

Molding) ก่อนการผ่าตัด) ผมเลยชวนหมอฟันมาทำบุญกับคนไข้และ 

หมอผ่าตัดกันนะครับ ทำ NAM หรือ Nasoalveolar Molding กันก่อน 

ผ่าตัดนะครับบบบ 

ระยะเวลาในการผ่าตัดแก้ไขภาวะเพดานโหว่ 

(cleft palate) 

ที่ตกอยู่ในช่วงอายุ 6 เดือน – 1 ปีครึ่ง ก็เพราะช่วงนั้นเป็นช่วง 

ที่เด็กเริ่มพูดครับ หมอก็เลยต้องผ่าตัดแก้ไขเพดานโหว่ครับไม่งั้น 

เด็กจะพูดไม่ชัดอย่างมาก ถามว่าทำไมไม่ผ่าตัดให้เร็วกว่านี้ เป็น 

เพราะว่าปัญหาทาง surgical technique หรือเปล่า คำตอบคือ ไม่ 

ครับแต่ปัญหาคือ ถ้าเราผ่าตัดเด็กยิ่งอายุน้อยปัญหาเรื่อง maxillary 

hypoplasia ตอนโตเป็นผู้ใหญ่จะยิ่งรุนแรง (เรื่องนี้ประเด็นที่แตก 

ต่างสำหรับแนวทางการรักษาจากค่ายประเทศแถบยุโรป เอาไว้มี 

คนสนใจจะมาเล่าให้ฟังนะครับ กระซิบให้อยากรู้ว่า เค้าผ่าตัดแยก 

กันระหว่าง soft palate กับ hard palate) 

ระยะเวลาในการผ่าตัดเอากระดูกมาใส่บริเวณ 

alveolar cleft 

แฮ่ๆ อันนี้ผมข้ามดีกว่าไม่งั้นเราอาจหน้าแตก เพราะ 

ทันตแพทย์ทุกคนรู้ลึกกว่าผม ก็อย่างที่รู้ๆ กันนะครับ คือผ่าตัดช่วง 

ที่ฟันแท้เริ่มขึ้น โดยจะช่วงอายุเท่าไรก็ขึ้นกับว่า alveolar cleft ของ 

คนไข้เป็นซี่ไหน ส่วนมากไม่ lateral incisor ก็ canine ครับ (ประเด็น 

สำคัญเรื่องนี้มีหลายประเด็นครับ เช่น จัดฟันให้ alveolar cleft เป็น 

อย่างไรถึงจะเหมาะสมที่จะผ่าตัด อันนี้สำคัญมากครับเพราะว่าจัด 

ให้ alveolar cleft กว้างเกินไปก็ทำให้มีโอกาสการปลูก graft แล้ว 

ไม่ติดได้นะครับ) 

การประเมิน หรือผ่าตัดแก้ไขภาวะ VPI 

(Velopharyngeal Insufficiency) 

สงสัยไหมครับว่าทำไมต้องเป็นช่วง 3 – 5 ขวบ ก็ไม่มีอะไร 

หรอกครับ เพราะการประเมินภาวะ VPI (ภาวะที่เด็กพูดไม่ชัดหลัง 

การผ่าตัดเพดานโหว่ ที่เกิดจาก soft palate และ pharynx ทำงาน 

ไม่มีประสิทธิภาพ) ต้องใช้กล้องส่องเข้าไปในจมูกเด็กเพื่อดูการ 

เคลื่อนไหวของ soft palate และ pharynx ว่าปิดสนิทไหม ถ้าไม่ 

สนิทเกิดจากอะไร พวกเราก็คิดดูซิครับว่าถ้าเด็กอายุน้อยกว่า 3 

ขวบจะยอมให้หมอเค้าส่องกล้องเพื่อตรวจไหมครับ 

อันสุดท้ายค่อนข้างตรงไปตรงมาครับ คือ การ 

ผ่าตัดแก้ไข maxillary hypoplasia 

จะผ่าตัดเมื่อผู้ป่วยโตเต็มที่ เพราะเราต้องรอให้ทั้ง maxillary 

และ mandible โตเต็มที่ก่อน เล่ามาตั้งนานยังไม่เข้า theme เลย 

ว่า “ทันตแพทย์สำคัญ (มาก) อย่างไรกับเด็กปากแหว่งและ/หรือ 

เพดานโหว่” เอาเป็นว่าสำคัญมากถึงมากที่สุดส่วนสำคัญอย่างไร 

เดี๋ยวผมเล่าให้ฟังในครั้งต่อไปนะครับ 

ขอฝากประชาสัมพันธ์หน่อยครับ คือ วันที่ 6 -7 

พฤศจิกายน ปี 2557 นี้มีการประชุมวิชาการประจำปีของสมาคม 

ปากแหว่ง เพดานโหว่ และความพิการบริเวณใบหน้าและศีรษะ 

ที่ เชียงใหม่ ครับ ลอยกระทงพอดีครับ ชวนมาฟังวิชาการและ 

มาเที่ยวลอยกระทงไปพร้อมๆ กันเลยครับพวกเราทุกคน 


ad 

เรื่อง FDI FDI หรือสหพันธ์ทันตแพทย์โลกเป็นองค์กรที่ประกอบด้วยทันตแพทย์ 

มากกว่าล้านคนทั่วโลก ประกอบด้วยสมาชิกจากมากกว่า 200 ประเทศ 

ท่านสมาชิกบางท่านอาจทราบว่า 

ทั่วโลก ทั้งองค์กรของทันตแพทย์ทั่วไปและองค์กรทันตแพทย์เฉพาะ 

ประเทศไทยของเราจะได้เป็นเจ้าภาพ ทาง FDI มีบทบาทช่วยพัฒนานโยบายสาธารณะและโปรแกรมการ 

ศึกษาต่อเนื่องของวิชาชีพ และยังเป็นตัวแทนวิชาชีพทันตแพทย์ใน 

จัดงานประชุมวิชาการทันตแพทย์โลก 

เวทีโลก สหพันธ์ช่วยสนับสนุนสมาคมวิชาชีพต่างๆ ที่เป็นสมาชิกใน 

หรือประชุม FDI ในปี 2558 บางท่าน กิจกรรมส่งเสริมสุขภาพที่มีขึ้นทั่วโลก ในช่วงที่ผ่านมา FDI สนับสนุน 

นวตกรรม การณรงค์ และนโยบายในรัฐสภาได้มากกว่าหน่วยงาน 

ทราบว่าปีที่ผ่านมามีประชุมที่ตุรกี 

ไม่หวังผลกำไรอื่นๆ 

(เป็นการประชุมทันตแพทย์ 

การทำงานของ FDI นั้นมีทั้งระดับชาติ และระดับนานาชาติ 

ที่ประสบความสำาเร็จมาก มีคนเข้าร่วม 

ผ่านกิจกรรมทั้งของ FDI เองและขององค์กรสมาชิก FDI ทำงาน 

ร่วมกับองค์การอนามัยโลก หรือ WHO อย่างไม่เป็นทางการ และ 

ประชุมถึง 16,197คน) และปีนี้ FDI เป็นสมาชิกของเครือข่ายวิชาชีพสุขภาพโลกหรือ World Health 

จะมีประชุมที่อินเดีย ช่วง 11-14 

Professionals Alliance(WHPA) 

วิสัยทัศน์ของ FDI นั้น มุ่งสู่การชี้นำการดูแลสุขภาพช่อง 

กันยายนที่จะถึงนี้ บทความนี้เราเลย 

ปากให้ดีที่สุดในเวทีโลก โดยตระหนักว่าการทำงานด้านสุขภาพ 

จะมาเล่าสู่ท่านฟังเกี่ยวกับ FDI 

ช่องปากที่สัมพันธ์กับสุขภาพกายและสุขภาพองค์รวม 

ฉบับหน้าจะมาเล่าต่อนะคะว่า FDI มีพันธกิจในฐานะ 

ตัวแทนวิชาชีพในเวทีโลกอย่างไร อ่านกันคราวละสั้นๆ สวัสดี 

ค่ะ 


CURRENT STATE 

OF ART FOR ZIRCONIA 

AND NEW DENTAL 

ADHESIVES 

เรื่อง Professor Edward Mclaren จาก UCLA, USA. 

International Dental Congress 2013 

เรียบเรียง ทญ.ชรินธร อิสสระยางกูล 

ในปัจจุบันคนไข้มีความใส่ใจสภาพช่องปาก 

มากขึ้น และต้องการรอยยิ้มที่สวยงามอย่าง 

เป็นธรรมชาติ เซรามิกจึงเข้ามามีบทบาท 

สำาคัญและใช้กันอย่างแพร่หลาย 

ในงานทางทันตกรรม แต่หากมีความเข้าใจ 

ในคุณสมบัติของวัสดุเพียงอย่างเดียว 

จะยังไม่สามารถออกแบบและพัฒนารูปร่าง 

และการใช้งานเพื่อลอกเลียนฟันได้สวยงาม 

อย่างเป็นธรรมชาติได้ 

เราควรที่จะสามารถมองเห็นรายละเอียดของสิ่งที่เราต้องการจะ 

ลอกเลียนด้วย ดังนั้น Dr.Mclaren แห่งมหาวิทยาลัย UCLA จึง 

จัดสอนรายวิชา Art class 1 (Fig1&2) อยู่ในหลักสูตรทันตแพทย์ 

เป้าหมายของรายวิชาจะเริ่มด้วยการ ฝึกให้นักเรียนทุกๆ คน ทั้ง 

ทันตแพทย์ และ ceramists มีมุมมองของงานทางทันตกรรมที่ต่าง 

ไปจากเดิม กล่าวคือมีความเป็นศิลปะมากขึ้น ไม่ได้มองฟันเป็น 

แค่บล็อกสีขาวเพียงอย่างเดียว แต่มองถึงองค์ประกอบอื่นๆ เช่น 

แสงและเงา นอกจากนั้นยังเพิ่มทักษะในการคำนวณสัดส่วนของ 

ฟันและอวัยวะที่เกี่ยวข้องด้วย เพื่อที่จะสามารถออกแบบ รอยยิ้ม 2 

ที่เหมาะสม และมีขนาดของฟันที่ได้สัดส่วนที่เหมาะสมกับใบหน้า 

และริมฝีปาก อีกทั้งเรียนรู้วิธีการทำ Bonded Functional Esthetic 

Prototype 3 หรือแม่แบบในปากคนไข้ เพื่อช่วยในการสื่อสารระหว่าง 

ทันตแพทย์กับคนไข้ ให้สามารถเห็นหรือจินตนาการ ผลสุดท้ายหลัง 

การรักษาตรงกันระหว่างคนไข้และทันตแพทย์ การทำแม่แบบนี้ยัง 

ช่วยให้ทันตแพทย์เอง มองเห็นรอยยิ้มที่ออกแบบขึ้นมา ว่าสวยงาม 

เหมาะสมเพียงใด และหัวใจสำคัญในรายวิชานี้คือการสื่อสารที่มี 

ประสิทธิภาพระหว่างทันตแพทย์กับห้องปฏิบัติการ ซึ่งเป็นปัจจัย 

สำคัญที่จะให้ได้ผลงานออกมาตามที่เราตั้งใจไว้ 

Ceramic Selection guideline4 

การเลือกชนิดของเซรามิกให้เหมาะสมกับสภาวะในช่องปาก 

ของผู้ป่วยนั้น เป็นปัจจัยสำคัญที่มีผลต่อความคงทนของวัสดุใน 

ช่องปาก โดยมีหลักใหญ่ๆ ที่ควรใช้ประกอบการพิจารณา คือ 

1. บริเวณที่จะ bond เป็นอะไร 

2. ฟันที่จะใส่ต้องรับแรง หรือมี stress มากน้อยเพียงใด 

3. บริเวณที่จะ bond สามารถกั้นน้ำลายหรือมี seal ที่ดี 

หรือไม่ 

ซึ่งองค์ประกอบเหล่านี้ มีผลต่อความแข็งแรงของ glass 

ceramic อย่างมาก เนื่องจาก glass ceramic จะมีความแข็งแรง 

ที่ดี หากมี Substrate มี่แข็งแรงเพียงพอสำหรับวัสดุชนิดนั้นๆ มาร 

องรับ และมี bond ที่ดีเพื่อกระจายแรง เนื่องจากการกระจายแรง 

ของ glass ceramic จะต่างจากครอบฟัน Zirconia หรือ Metal 

ceremic ที่มี core ที่แข็งแรงมารองรับเซรามิกด้านบนแล้ว 

ตารางแสดงคุณสมบัติของ ceramics 

รายละเอียดในองค์ประกอบของเซรามิกแต่ละชนิด 5,6 สามารถเข้าไป 

หาข้อมูลได้ตาม references ด้านท้าย 

Zirconia in dentistry 

จากตารางในรูปที่ 3 (Fig 3) จะเห็นว่า แม้จะเป็น Zirconia 

เหมือนกัน มีองค์ประกอบพื้นฐานที่เหมือนกัน แต่วิธีการผลิตที่ 

แตกต่างกันจากแต่ละบริษัท ก็จะให้ zirconia ที่มีความแข็งแรงที่ 

ไม่เท่ากัน เมื่อวิเคราะห์ลักษณะของ Zirconia จาก 3 บริษัท ด้วย 

SEM ดังแสดงใน รูปที่ 4 (Fig 4) วัสดุทางด้านซ้ายจะไม่พบ flaw 

หรือ defect ในเนื้อวัสดุ และมีการเรียงตัวของ crystal ที่เหมาะสม 

ในขณะที่วัสดุจากอีก 2 บริษัทที่เหลือพบ processing flaw ในเนื้อ 

วัสดุ และการเรียงตัวของ crystal รวมถึงเนื้อวัสดุก็แตกต่างกันอีก 

ด้วย ความแตกต่างของ zirconia นอกจากจะเกิดจากกระบวนการ 

ผลิตแล้ว วิธีการกรอ และ การขัดแต่ง ก็มีผลกับความแข็งแรงของ 

วัสดุเช่นเดียวกัน จากกราฟ ในรูปที่ 5 (Fig 5) จะเห็นว่า Zirconia ที่ 

มีความเสียหายของพื้นผิว จะมีค่าความแข็งแรงต่ำลงอย่างชัดเจน 

เมื่อเทียบกับ Zirconia ที่ผ่านการกลึงเป็นแกนแล้ว และความแข็ง 

แรงของแท่ง Zirconia ที่ตัดแลัวขัดเท่านั้น จะสูงกว่าชิ้นงานที่กลึง 

แล้ว ผลดังกล่าวนี้ สอดคล้องกับความแข็งแรงของ Lithium Disilicate 

ซึ่งเป็น glass ceramic อีกชนิดหนึ่ง (กราฟแท่งสีฟ้า) กล่าว 

คือ block ที่ตัดออกมาแล้วขัด มีความแข็งแรงมากกว่าชิ้นที่เพิ่ง 

ผลิตเสร็จ (pressed and divested คือเอา investment ออกจาก 

ชิ้นงาน) และแข็งแรงมากกว่าชิ้นที่ผิวมีความเสียหาย 

ในระหว่างปี 2004-2007 พบรายงาน core fracture 2 ตัวอย่าง 

จาก Single unit Zirconia ที่ทำจาก Lava, YZ และ Procera 1200 

ตัวอย่าง, framework หัก 1 ตัวอย่าง จากมากกว่า 30 ตัวอย่าง, วัสดุ 

บูรณะถูกเปลี่ยนเนื่องจาก porcelain แตก ประมาณ 6%ต่อปี ใน 3 

ปีแรก และพบการแตกหักเล็กน้อยประมาณ 15% ที่ไม่จำเป็นต้อง 

เปลี่ยนวัสดุบูรณะ 

ปัจจัยที่ทำาให้ porcelain หลุดออกจากตัวแกน 

ในปี 2007-2011 กลุ่มตัวอย่าง 400 กว่าตัวอย่าง ที่ทำจาก 

Lava, YZ และ Procera และ VM9 รวมกับเทคนิคในการเผาแบบ 

ใหม่ ไม่พบรายงาน core fracture, วัสดุบูรณะถูกเปลี่ยนเนื่องจาก 

28 • THAI DENTAL MAGAZINE THAI DENTAL MAGAZINE • 29 

วัสดุ 

Feldspathic 

porcelain 

High strength 

Glass Ceramics 

Zirconia/ Metal 

Ceramics 

substrate 

ที่จะ bond 

ส่วนใหญ่เป็น 

enamel 

ส่วนใหญ่เป็น 

dentin 

ทั้งหมดเป็น dentin 

หรือต้องคลุมผนัง 

ทุกด้านของฟัน 

Flexure & Stress 

ที่จะเกิดกับวัสดุ 

น้อย-ปานกลาง 

ปานกลาง-สูง 

สูง 

ฟันอยู่ในสภาวะ 

ตำาแหน่งสามารถ 

bond ได้ดีหรือไม่ 

ได้ 

ได้ 

ไม่ได้ 

porcelain แตก 1 ตัวอย่าง และ marginal ridge แตกเล็กน้อย 2 

ตัวอย่าง 

สาเหตุหนึ่งที่ veneering porcelain มีการแตกหัก หรือ ร่อนออก 

มาจากโครง zirconia นั้น เนื่อง จากวัสดุมีอัตราการขยายและหด 

ตัวที่ไม่เท่ากันเมื่อได้รับความร้อน และเมื่อเย็นลง เมื่อลดอุณหภูมิ 

ลงอย่างรวดเร็วหลังเผา ก็สามารถทำให้ veneering porcelain แยก 

ตัวออกจากโครง หรือมีการแตกร้าวในเนื้อวัสดุได้ จากการทดลอง 

(Fig 6) พบว่า อัตราการเพิ่มความร้อนขณะเผามีผลน้อย แต่อัตรา 

ในการลดอุณหภูมิมีผลอย่างมากต่อการหลุดร่อนของ veneering 

porcelain 

Framework Design and Translucency 

โดยทั่วไปมักเข้าใจว่า Zirconia นั้นทึบแสง และสามารถใช้ 

ปิดทับสีฟันที่เข้มได้ 100% แต่ในความเป็นจริงนั้น Zirconia ที่ 

บางลงจะมีความใสมากขึ้น และไม่สามารถปิดสีเข้มข้างใต้ได้ 

หมด จากภาพที่ 7 (Fig 7) จะเห็นว่า หากโครง Zirconia มีความ 

หนาประมาณ 0.6 มิลลิเมตร จะสามารถปิดสีดำข้างใต้ได้ แต่หาก 

เราทำให้บางลงสีดำข้างใต้จะสามารถส่องทะลุมาได้ ปกติบริเวณ 

คอฟันจะเป็นส่วนที่บางที่สุดของครอบฟัน ดังนั้นหากฟันหลักมีสี 

เข้มหรือมีเดือยโลหะ จึงไม่สามารถปิดสีด้วย Zirconiaได้หมด ใน 

กรณีที่ฟันสีเข้มอาจพิจารณาใช้โครงที่มีสีสว่างกว่าปกติ 1 shade 

เพื่อชดเชย value ที่จะลดลงเนื่องจากความเข้มของ stump shade 

(Fig 8) นอกจากนี้ Zirconia แต่ละยี่ห้อก็มีความทึบแสงแตกต่าง 

กัน ดังที่แสดงในตารางด้านล่าง ซึ่งเป็นการเปรียบเทียบความทึบ 

แสงของ Zirconia 3 ยี่ห้อ ที่ความหนา 1 มิลลิเมตร 

Chroma and translucency gradient 

ในฟันธรรมชาตินั้น บริเวณที่ทำให้เกิดสีสันต่างๆ คือ เนื้อฟัน 

คือส่วนที่ทึบแสงที่สุดและใสที่สุดของฟันน ซึ่งเห็นได้จากภาพด้าน 

ล่าง (Fig 9) ซึ่งแสดงลักษณะของเนื้อฟัน และเคลือบฟันในบริเวณ 

ต่างๆ การเลือกสี และ translucency ให้เหมาะสมจึงมีความสำคัญ 

ในการสร้างวัสดุบูรณะฟันที่เหมือนธรรมชาติ 

Abrasiveness ต่อฟันคู่สบจาก veneering 

porcelain (Fig 10) 

Overglazed สึกมากที่สุด 

Overglazed แล้วขัด 

ขัดอย่างเดียว 

CONTRAST RATIO:I mm disc 

Crytal ZirconiaHT 81.74 79.47 avg. 80.61 Zirkon ZahnA3 lot 1 86.81 85.89 avg. 86.35 

Zirkon Zahn NS 79.78 80.93 avg 80.36 Zirkon ZhnA3 lot 2 85.96 87.72 avg. 86.84 

Lava Plus NS 77.67 78.15 avg.77.91 Lava Plus A3 84.91 83.24 avg. 84.08 

100 represents total opacity 0 represents total translucent 

สึกน้อย 

สึกน้อยกว่า Overglazed 

แล้วขัดเล็กน้อย

Bonding technique 

ในการยึดชิ้นงานด้วย resin cement การมี cure ที่สมบูรณ์ 

ของชั้น bonding ก็เป็นสิ่งสำคัญ บางท่านอาจเลือกใช้ activator, 

ฉายแสง bonding ก่อน cement หรือ ฉายแสง bonding พร้อม 

กันกับ cement เนื่องจากเกรงว่าความหนาของ bonding จะทำให้ 

ชิ้นงานไม่ลงที่ แต่ในกรณีหลังสุด bonding ไม่ได้รับการ cure ที่ 

สมบูรณ์ และทำให้ bond strength ต่ำกว่าการฉายแสง bonding 

ก่อน cement (Fig 11) อีกวิธีหนึ่งที่สามารถทำได้ และช่วยเพิ่ม 

bond strength คือ immediate dentin sealing 

Immediate dentin sealing 

เทคนิคนี้ ถูกพัฒนาขึ้นโดย Pascal Magne ในปี 2005 โดย 

แนะนำให้ seal dentin ก่อนพิมพ์ปากในวันที่มีการกรอแต่งฟัน ซึ่ง 

จะใช้เป็น Filled หรือ Unfilled adhesive ก็ได้ วิธีนี้พบว่ามีรายงาน 

อาการเสียวหลังทำน้อย และได้ bond strength สูง 

Dr. Mclaren ได้เสนอให้ทำ immediate dentin sealing (Fig 

12) หลังการพิมพ์ปากแล้ว เพื่อลดปัญหาวัสดุพิมพ์ปากไม่แข็งตัว 

ในบริเวณที่สัมผัสกับ ผิว bonding ที่ไม่แข็งตัวเต็มที่เนื่องจากโดน 

ออกซิเจน โดยแนะนำให้ใช้ unfilled adhesive ซึ่งมี film thickness 

ที่บาง เพื่อป้องกันการใส่ชิ้นงานไม่ลง bond strength ที่ได้ ไม่มี 

ความแตกต่างกันไม่ว่าจะ seal dentin ด้วย total etch technique 

หรือ self etch technique (Fig 13-14) 

Fig 1 : Drawing on the Right Side 

of the Brain ; www.drawright.com 

Uncut enamel 

etching time 

การใช้กรดกัดฟันที่ยัง 

ไม่ได้กรอแต่งนั้น พบว่า 

มี Bond strength ที่ดี 

ที่สุดเมื่อ Sandblast หรือ 

air-abraded ผิวฟันร่วมกับ 

การใช้กรดกัดฟัน 15-60 

วินาที ส่วนการขัดฟันด้วย 

พัมมิสแลัวจึงใช้กรดกัด 

60 วินาทีจะให้ค่า bond 

strength ที่รองลงมา 

Fig 2 : รูปปั้นจำลองขนาดมินิประมาณ10 มิลลิเมตร ทำจาก dental 

porcelain ด้วย layering technique ล้วนๆ 

Fig 7 : ภาพแสดงความทึบแสงของ Zirconia ที่แตกต่างกัน เมื่อมีความ 

หนาที่แตกต่างกัน 

Fig 8 : ภาพแสดง stump shade, โครง Zirconia และ ภาพหลังการรักษา 

Fig 9 : ภาพด้านซ้ายเป็นภาพของฟันที่กัดเอาเคลือบฟันออกทั้งหมด ภาพ 

ขวาเป็นภาพของเคลือบฟันหลังกัดเนื้อฟันออกทั้งหมด 

Fig 13: กราฟแสดง Bond Strength จาก IDS โดยใช้ Self Etch Technique 

Fig 14 : กราฟเปรียบเทียบ IDS ด้วย Adhesive 3 ยี่ห้อ: Optibond FL, 

All bond 3 และ Scotchbond Universal 

Fig 15 : กราฟแสดง Bond Strength ที่ได้รับจากการเตรียมผิวฟันที่แตก 

ต่างกัน และใช้ระยะเวลาในกัดด้วยกรดที่แตกต่างกัน 

การเตรียมผิวชิ้นงาน Zirconia 

แนะนำให้ใช้กรด Hydrofluoric (HF) กัด Glass ceramic โดยใช้ 

ความเข้มข้นและระยะเวลาตามที่บริษัทกำหนด ควรทากรดให้เลย 

margin ออกมาเล็กน้อย (Fig 16) เนื่องจากกรดมักจะดึงตัวออก 

จากเซรามิกเล็กน้อยบริเวณขอบ ทำให้บริเวณขอบไม่ได้ถูกกรด 

กัด ทั้งนี้ผิวเซรามิกที่ผ่านการ Glaze แล้วจะไม่ถูกกรดกัด จากนั้น 

จึงทา Silane และ adhesive 

ข้อควรระวังในการใช้งาน Zirconia 

ไม่ควรใช้ Phosphoric acid ในการทำความสะอาดผิว Zirconia 

เนื่องจาก phosphate group สามารถ bond กับออกซิเจนใน 

Zirconia ได้ ซึ่งจะทำให้ bonding site ใน Zirconia ถูกใช้ไปจน 

หมดไม่เหลือที่ให้เกิดปฏิกิริยา (Bonding agents สำหรับ Zirconia 

ในปัจจุบันจะใช้ phosphate monomer ชนิดพิเศษในการยึดกับ 

Zirconia ด้วยวิธีการเดียวกัน) 

Fig 3 : ตารางแสดงความแข็งแรงของ Zirconia แต่ละยี่ห้อ 

Fig 4 : ภาพ SEM ของ Zirconia 3 ยี่ห้อ 

Fig 5 : กราฟแท่งเปรียบเทียบความแข็งแรงของวัสดุในสภาวะต่างๆ 

Fig 10: กราฟแสดงอัตราการสึกของเคลือบฟันและวัสดุจากการเสียดสี 

Fig 11: กราฟเปรียบเทียบ Bond strength เมื่อฉายแสง Bonding ก่อน 

cement และฉาย Bonding พร้อม cement 

Fig 16 : ลักษณะการทา HF เมื่อเตรียมผิวเซรามิก 

References 

1. www.drawright.com 

2. McLaren, Edward A., and Phong Tran Cao. “Smile analysis and 

esthetic design:“in the zone.” Inside Dentistry 5.7 (2009) : 44-48. 

3. Mclaren, Edward A., and Schoenbaum, Todd. “The Bonded 

Functional Esthetic Prototype: Part 1”. “Inside Dentistry 9.1 

(2013): 70-74. 

4. McLaren, Edward A., and Yair Y. Whiteman. “Ceramics : 

rationale for material selection.” Compend Contin Educ Dent 31.9 

(2010): 666-668. 

5. McLaren, Edward A., and Phong Tran Cao. “Ceramics in 

dentistry—part I: classes of materials.” Inside dentistry 5.9 

(2009): 94-103. 

6. Giordano, Russell, and Edward A. McLaren. “Ceramics overview: 

classification by microstructure and processing methods.” 

Compend Contin Educ Dent 31.9 (2010): 682-684. 

7. www.edmclaren.com 

8. www.oralfacialarts.com 

Fig 6 : กราฟแสดงแรงที่ใช้ในการทำให้ porcelain 

หลุดร่อนจากโครงเมื่อลดอุณหภูมิลงในอัตราที่แตกต่างกัน 

Fig 12: กราฟเปรียบเทียบ Immediate Dentin Sealing ก่อนพิมพ์ปาก, หลังพิมพ์ปาก, cement ตามปกติ โดยฉายแสง 

Primer (All bond 3) ก่อน และ cement ตามปกติโดยไม่ได้มีการฉายแสง Bonding ก่อนโดยใช้ Optibond FL 


พิพิธภัณฑ์ร่างกายมนุษย์ คณะทันตแพทยศาสตร์ 

จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เปิดดำาเนินการ 

เมื่อวันอังคารที่ 14 สิงหาคม 2555 

โดยศาสตราจารย์นายแพทย์ภิรมย์ กมลรัตนกุล 

อธิการบดีจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย 

ได้เป็นประธานในพิธีเปิดตัวพิพิธภัณฑ์ 

ตั้งอยู่ ณ ห้อง 909-910 ชั้น 9 

อาคารทันตแพทยศาสตร์ เฉลิมนวมราช 80 

โดยพิพิธภัณฑ์แห่งนี้เป็นพิพิธภัณฑ์ที่แสดง 

กายวิภาคศาสตร์ของร่างกายมนุษย์ 

แห่งแรกในประเทศไทยและในภูมิภาค 

เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ 

เปิดทำาการ 

ทุกวันราชการ 

เวลา 

8.30 - 16.30 น. 

หุ่นร่างกายมนุษย์ที่นำมาจัดแสดงนั้น ได้รับบริจาคจากบริษัท 

เมดิคัลดอกเตอร์ซอฟท์เฮ้าส์ จำกัด ผ่านมาทาง ศาสตราจารย์ 

คัชสุฮิโร เอะโตะ อดีตคณบดีคณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัย 

แพทย์และทันตแพทย์แห่งโตเกียว (Tokyo Medical and Dental 

University) โดยมีการเซ็นสัญญาบริจาคระหว่าง คุณคัทสุมิ คิตามูระ 

ประธานบริษัทเมดิคัลดอกเตอร์ซอฟท์เฮ้าส์ จำกัด กับ ศาสตราจารย์ 

นายแพทย์ภิรมย์ กมลรัตนกุล อธิการบดีจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย 

เ ม ื ่ อ วั น ที่ 3 1 ตุ ล า ค ม 2 5 5 4 โ ด ย ห ุ ่ น ช ุ ด น ี ้ ท า ง บ ร ิ ษ ั ท เ 

ดอกเตอร์ซอฟท์เฮ้าส์ จำกัด ได้ใช้เพื่อจัดนิทรรศการทั่วประเทศ 

ญี่ปุ่นมาเป็นระยะเวลา 8 ปีแล้ว และมีความประสงค์จะบริจาคโดย 

ไม่คิดมูลค่าแก่สถาบันทางการศึกษา เพื่อประโยชน์ทางการแพทย์ 

ต่อไป แต่ผู้รับบริจาคจะต้องดำเนินการเสียค่าขนส่ง ค่าติดตั้ง และ 

ดำเนินการทางศุลกากรเอง 

หุ่นร่างกายมนุษย์ชุดนี้ ประกอบด้วย ชุดหุ่น 

และชิ้นส่วน ต่างๆ รวม 131 ชิ้น ได้แก่ 

1. หุ่นร่างกายมนุษย์แบบเต็มร่าง จำนวน 13 ชุด 

2. ชิ้นส่วนอวัยวะภายใน จำนวน 50 ชิ้น 

3. ชิ้นส่วนอวัยวะ จำนวน 27 ชิ้น 

4. ชิ้นส่วนกล้ามเนื้อ จำนวน 23 ชิ้น 

5. หุ่นร่างกายมนุษย์ตัดแบ่งย่อย จำนวน 6 ชุด 

6. ชิ้นหล่อแสดงระบบหลอดเลือด จำนวน 5 ชิ้น 

7. หุ่นร่างกายทารกในครรภ์ จำนวน 7 ชุด 

เนื่องจากคณะแพทยศาสตร์ขาดแคลนสถานที่และงบประมาณ 

ดังนั้น หุ่นชุดนี้จึงถูกนำมาจัดแสดงที่คณะทันตแพทยศาสตร์ ที่ 

ชั้น 9 อาคารทันตแพทยศาสตร์เฉลิมนวมราช 80 โดยใช้พื้นที่ 

จัดแสดง รวม 308 ตารางเมตร และใช้งบประมาณปรับปรุงและ 

ขนส่งเป็นเงิน 1,239,176 บาท โดยการจัดเตรียมสถานที่สำหรับ 

แสดงหุ่นร่างกายมนุษย์นั้น จัดในลักษณะที่เน้นความสว่างเพื่อให้ 

เห็นส่วนประกอบต่างๆ ชัดเจน โดยไม่เน้นการจัดแสงและเงาเหมือน 

ในการจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์อื่นๆ 

หุ่นร่างกายมนุษย์ และเทคนิค Plastination 

พลาสทิเนชัน (Plastination) เป็นเทคนิคที่ใช้เพื่อรักษาสภาพ 

ร่างกายหรือชิ้นส่วนอวัยวะให้อยู่ในสภาพที่ปราศจากน้ำหรือ 

ของเหลว โดยทำการแทนที่ของเหลวและไขมันในร่างกายทั้งหมด 

ด้วยพลาสติกสังเคราะห์ ในกลุ่มของซิลิโคน โพลีเอสเตอร์ หรือ 

อีพ็อกซีเรซิน เทคนิคนี้คิดค้น โดยนักวิทยาศาสตร์ชาวเยอรมันชื่อ 

กุนเธอร์ ฟอน ฮาเก้นส์ (Gunther von Hagens) แห่งมหาวิทยาลัย 

ไฮเดลเบอร์ก (University of Heidelberg) ในปีค.ศ. 1977 โดยมี 

หลักการคร่าวๆ คือ หลังจากการตรึงเนื้อเยื่อด้วยน้ำยาคงสภาพ เช่น 

ฟอร์มัลดีไฮด์ (formaldehyde) เพื่อคงสภาพเซลล์แล้ว เนื้อเยื่อจะ 


ถูกนำไปแช่ในอะซิโตนที่อุณหภูมิต่ำ เพื่อให้อะซิโตนเข้าไปแทนที่ 

น้ำและไขมันในเนื้อเยื่อ จากนั้นจึงนำไปแช่ในสารละลายพลาสติก 

สังเคราะห์ภายใต้สภาวะสูญญากาศ เพื่อทำให้อะซิโตนที่อยู่ใน 

เซลล์ถูกแทนที่ด้วยพลาสติกสังเคราะห์ จากนั้นจึงนำไปบ่มด้วย 

แสงอัลตราไวโอเลต หรือความร้อน เพื่อทำให้พลาสติกแข็งตัวและ 

คงสภาพ เทคนิคการรักษาเนื้อเยื่อนี้ จะไม่มีกลิ่นเหม็นของน้ำยาคง 

สภาพเช่น ฟอร์มาลีน รวมทั้งไม่มีการเน่าสลายของเนื้อเยื่อ ทำให้ 

สามารถคงสภาพอยู่ได้นาน 

นอกจากนี้ การดูแลรักษาเนื้อเยื่อที่ผ่านกระบวนการ 

Plastination นั ้น ยังทำได้ง่ายและไม่ยุ่งยาก เพียงเก็บรักษาหุ่น 

และชิ้นส่วนของร่างกายไว้ในที่แห้งที่อุณหภูมิห้อง รวมทั้งหลีกเลี่ยง 

การถูกแสงแดดและฝุ่นละออง 

The Body Worlds 

กุนเธอร์ ฟอน ฮาเก้นส์ ได้จดสิทธิบัตรวิธีการทำ plastination ใน 

ปี 1979 จากนั้น ได้จัดตั้ง Institute for Plastination ขึ้นที่เมือง 

Heidelberg ประเทศเยอรมนีในปีค.ศ. 1993 เพื่อจัดการแสดงหุ่น 

ร่างกายทั้งของมนุษย์ และสัตว์ รวมทั้งแสดงชิ้นส่วนอวัยวะต่างๆ 

ต่อมาได้จัดตั้ง “The Body Worlds” ซึ่งเป็นชื่อของนิทรรศการ 

สัญจร เพื่อจัดแสดงหุ่นและชิ้นส่วนของร่างกายร่วมกับพิพิธภัณฑ์ 

ต่างๆทั่วโลก โดยเริ่มจัดการแสดงครั้งแรกที ่กรุงโตเกียว ประเทศ 

ญี่ปุ่น ในปีค.ศ. 1995 ซึ่งประสบความสำเร็จอย่างมาก จากนั้นจึง 

ได้จัดการแสดงนิทรรศการ The Body Worlds อย่างต่อเนื่องในอีก 

หลายประเทศ ทั้งในยุโรปและสหรัฐอเมริกา และในปีค.ศ. 2006 

กุนเธอร์ ฟอน ฮาเก้นส์ จึงได้เปิดพิพิธภัณฑ์ Plastinarium ขึ้นที่ 

เมือง Guben ประเทศเยอรมนี เพื่อจัดการแสดงหุ่นร่างกายมนุษย์ 

และ ชิ้นส่วนอวัยวะต่างๆ แบบถาวร 

ในปัจจุบัน มีห้องปฏิบัติการมากกว่า 400 แห่ง ใน 40 ประเทศ 

ที่สามารถรักษาสภาพเนื้อเยื่อด้วยเทคนิค plastination และมี 

การจัดตั้ง Institute for Plastination ขึ้นในประเทศคีร์กีซสถาน 

(Kyrgyzstan) และประเทศจีน รวมทั้งมีการจัดการแสดงของ 

หุ่นร่างกายมนุษย์เป็นการถาวร ณ โรงแรมลักซอร์ (Luxor) เมือง 

ลาสเวกัส (Las Vegas) ประเทศสหรัฐอเมริกาด้วย 

คุณค่าของหุ่นร่างกายมนุษย์ 

และปัญหาทางจริยธรรม 

การจัดแสดงหุ่นร่างกายมนุษย์นี้ แม้ว่าจะได้รับความสนใจจาก 

ประชาชนเป็นจำนวนมาก โดยตั้งแต่ นิทรรศการ The Body Worlds 

ได้เปิดการแสดงมา คาดว่ามีผู้เข้าชมหุ่นร่างกายมนุษย์มากกว่า 30 

ล้านครั้งแล้ว ทั้งนี้คุณค่าและคุณประโยชน์ของหุ่นร่างกายมนุษย์ 

เหล่านี้ เป็นประโยชน์ต่อการเรียนการสอนทั้งในสาขาแพทย์ และ 

ทันตแพทย์ เนื่องจากนิสิตนักศึกษาสามารถศึกษาอวัยวะต่างๆ 

ของร่างกายมนุษย์ในมุมมองสามมิติ นอกเหนือจากการศึกษา 

จากตำราแพทย์ นอกจากนั้นยังเป็นประโยชน์กับนิสิตนักศึกษา 

ในสาขาอื่นๆ เช่น ศิลปกรรมศาสตร์สาขาทัศนศิลป์ วิทยาศาสตร์ 

สุขภาพสาขากายภาพบำบัด รวมทั้งประชาชนทั่วไปที่จะได้เข้ามา 

เรียนรู้เกี่ยวกับอวัยวะต่างๆของร่างกาย 

ปัญหาใหญ่ที่เป็นข้อถกเถียงทั้งในวงวิชาการและสังคมเกี่ยว 

กับการจัดแสดงหุ่นร่างกายมนุษย์ คือปัญหาเกี่ยวกับการได้มาของ 

ร่างกายและอวัยวะต่างๆ ซึ่งนอกจากประเด็นในเรื่องของความถูก 

ต้องในการได้ร่างกายมาแล้ว ยังมีข้อถกเถียงเกี่ยวกับความถูก 

ต้องเหมาะสมในการนำเอาร่างกายของผู้วายชนม์มาจัดแสดงใน 

รูปแบบของนิทรรศการด้วย นอกจากนี้ ในเรื่องของการได้มาของ 

ร่างกายและอวัยวะนั้น ยังมีรายงานว่า เกี่ยวข้องกับขบวนการค้า 

อวัยวะมนุษย์ โดยเฉพาะในประเทศจีนอีกด้วย ซึ่งในประเด็นแรก 

นั้น มีเอกสารของ Institute for Plastination ที่เมือง Heidelberg 

ที่แสดงถึงการรับบริจาคร่างกายเพื่อนำมาจัดทำหุ่นร่างกายอย่าง 

ถูกต้อง รวมทั้งมีรายงานแสดงว่ามีผู้แสดงความจำนงในการบริจาค 

จำนวนหลายพันคนในปัจจุบัน 

แม้ว่า จะยังมีประเด็นถกเถียงในทางจริยธรรมเกี่ยวกับความ 

ถูกต้องเหมาะสม ในการจัดแสดงหุ่นร่างกาย และอวัยวะต่างๆ ซึ่ง 

ขึ้นกับมุมมองและความเชื่อของสังคม และวัฒนธรรม อย่างไรก็ดี 

การจัดแสดงหุ่น ร่างกายมนุษย์ที่คณะทันตแพทยศาสตร์ จุฬาฯ นั้น 

มีความประสงค์เพื่อให้นิสิต นักศึกษา และประชาชนทั่วไป ได้เข้า 

มาศึกษา และทำความเข้าใจเกี่ยวกับร่างกายและอวัยวะในร่างกาย 

ของเรา โดยมิได้มีวัตถุประสงค์ทางด้านธุรกิจ การเข้าชมหุ่นเหล่านี้ 

ด้วยความเคารพ และเพื่อศึกษาหาความรู้ทางด้านวิชาการ ย่อมจะ 

ยังประโยชน์แก่วงการวิชาการ และสังคม สมตามความตั้งใจและ 

วัตถุประสงค์ของผู้ที่เป็นเจ้าของร่างกายเหล่านี้ 


160 ชิ้น แผนกรับข้อมูลทาง e-mail เป็นแผนกที่กำลังโตขึ้นตลอด 

เวลาค่ะ เพราะนับวันทันตแพทย์ที่ใช้ dental scanner ก็มีมากขึ้น 

เรื่อยๆ ค่ะ เจ้าหน้าที่การตลาดให้ตัวเลขไว้ถึง 7% ของทันตแพทย์ 

ในอเมริกา เชียวค่ะ 

มาดูข้างในแลบกันค่ะ เมื่อรับงานมาหลายพันชิ้น จากรถบรรทุก 

ก็จะมีพนักงาน มาแกะ แยกประเภท และจัดเรียงลงในกล่องแลบ 

เรื่อง ทญ. สุภาพร สุทธิ์ประเสริฐพร 

(Jim Glidewell, CDT) ภาพจาก www.glidewelldental.com 

ถ่ายภาพกับป้ายแลป หน้าตึกเลขที่ 2181 (1 ใน 5 ตึกของสาขานี้) 

บทความนี้เป็นเรื่องราวที่เขียนขึ้นหลังจากการไปเยี่ยมชมแลปทันตกรรมที่ใหญ่ที่สุดในอเมริกา ซึ่งไม่ได้ 

แค่ทำาแลปทันตกรรมให้กับทันตแพทย์เท่านั้น ยังผลิตรากเทียม ผลิตวัสดุสำาหรับงานทันตกรรมหลาย 

ชนิด เช่น Zirconia (BruxZir), Glass ceramic (Obsidian), Temporary crown &Bridge (Biotemp), 

ผลิตเครื่องกลึงบล็อกดังกล่าว และผลิตภัณฑ์อีกมากมายกว่า 600 ชนิด สร้างรายได้ปีละ 300 กว่าล้าน 

เหรียญ (เดิมทีแชร์กันอยู่ในกลุ่ม Line และบก. แอบเข้าไปอ่านและขอให้มาแบ่งปันกับทันตแพทย์ใน 

Thai dental magazine นี้ค่ะ) 

แลบ Glidewell สร้างขึ้นเมื่อปี 1970 นับถึงวันนี้ก็มีอายุกว่า 

40 ปีแล้ว โดยคุณ Jim Glidewell ซึ่งเป็นช่างทันตกรรม 

แรกๆ เป็นแลบเล็กๆ และค่อยๆ ขยายสาขา จนมีถึง 8 สาขาใน 

ปัจจุบัน และมีแนวโน้มที่จะเติบโตอีกมาก ด้วยการขยายผลิตภัณฑ์ 

ต่างๆ โดยเฉพาะรากเทียม 

สาขาที่เราไปเยี่ยมเป็นสาขาใหญ่ที่สุด ตั ้งอยู่ที่รัฐ California 

ใกล้ John Wayne Airport (domestic airport) ฝั่งตรงข้าม 

มหาวิทยาลัย University of California, Irvine (UCI) ห่างจาก 

โรงงานผลิตรากเทียมของ Nobel biocare 20 ไมล์ และห่างจาก 

Disneyland ประมาณ 16 ไมล์ พูดถึงความใหญ่ของสาขานี้ มีตึก 

ทำการ 5 ตึก พื้นที่ใช้สอย 300,000 ตารางฟุต มีพนักงาน 3,200 คน 

ห้องแลบทันตกรรม มี 8 ห้องใหญ่ๆ เพื่อรองรับงานประเภท PFMS, 

All-Ceramics, BioTemps (temporary crown & bridge), Bite 

Splints, Implants, Composites, and Complete Denture 

ปริมาณงานที่แลบรับมาทำให้กับทันตแพทย์ในแต่ละวัน คือ 

กว่า 6,000 ชิ้น จาก Fedex รับมาวันละหลายคันรถบรรทุกเลยที 

เดียว และจาก e-mail (คือข้อมูล abutment ที่ทันตแพทย์ scan 

ส่งมาให้ โดยไม่ต้องพิมพ์ปาก และแลบไม่ต้องเทปูน) วันละกว่า 

ช่างกำลังแกะ และจัดเรียงงานแลปลงกล่องของแลบ 

เพื่อประเมินวางแผนว่าจะต้องผ่านช่างแผนกใดบ้าง (เช่น แผนก 

เทปูน แผนกออกแบบครอบฟัน แผนกกลึงครอบฟัน แผนกตรวจ 

คุณภาพ) จะมี Barcode เป็นสติกเกอร์เป็นแผงแปะที่ข้างกล่อง 

ติดตัวไปเลยค่ะ งานเข้า-ออกจากแผนกไหน ก็ยิง barcode ข้อมูล 

ก็จะไปปรากฏโชว์ให้ดูในจอได้ตลอดเวลาค่ะ 

ในแต่ละแผนก 

จะมีจอมอนิเตอร์ 

ติดผนังแสดง 

performance 

ให้ผู้บริหารและ 

ช่างทุกคนได้เห็น 

แบบ real-time 

หากมีข้อสงสัย หรือต้องติดต่อกับทันตแพทย์เจ้าของงาน ก็มี 

แผนก call center โดยเฉพาะเลยค่ะ 


metal bar ที่กลึงแล้ว 

หน้าแผนก call center แสดงป้ายที่เขียนว่าได้โทรศัพท์กว่า 

16,800 ครั้ง สำหรับเคสรากเทียม ในปี 2011 และ 

technical advisor ใช้เวลาเพียง 7 วินาที ในการติดตามเคส 

บรรยากาศในแลบ มีห้องแลปใหญ่ๆ แบบนี้ 8 ห้องค่ะ จะเห็นว่าไม่ 

เลอะเทอะเลย ทุกโต๊ะมีจอคอมพิวเตอร์ และ barcode scanner 

block zirconia ที่กลึงได้ 

เครื่องกลึง metal bar 

มีขนาดใหญ่มาก 

ในรูปเป็นด้านหลังเครื่อง 

(น้ำทิ้งจากเครื่องมีสีของ 

โลหะปนออกมา) 

เครื่องกลึง block zirconia 

มีเรียงกันหลายตัว ทำงาน 

ตลอดเวลา หัวกรอและส่วนประกอบ 

จะต้องเปลี่ยนยกเครื่องใหม่ทุก 

16 เดือน เนื่องจากใช้งานหนักมาก 

และฝุ่นผงจากการกรอเข้าไปติด 

ข้างใน ทางแลปเค้ามีช่างที่ทำการ 

ประกอบเครื่องและ maintenance 

เองค่ะ 

ห้อง bake porcelain ก็อยู่ในห้องกระจกปิดมิดชิด 

งานเทปูน ที่จะมีฝุ่น น้ำ จะอยู่ในห้องกระจกปิดมิดชิด 

แลบนี้เค้าใช้เทคโนโลยี CAD-CAM เยอะค่ะ ถ้าทันตแพทย์ 

ส่งงานมาเป็นรอยพิมพ์ (impression) แลบก็จะเทปูน และนำมา 

สแกนเป็นข้อมูลดิจิทัล แต่ถ้าทันตแพทย์ส่งงานมาเป็นไฟล์ข้อมูลที่ 

สแกนมาแล้ว (ทางอีเมล) ช่างแลบที่เรียกว่า designer ก็สามารถ 

ออกแบบงานในคอมพิวเตอร์ได้เลย (ค่าแลบจะถูกกว่า 20 เหรียญ) 

เมื่อออกแบบชิ้นงานในคอมพิวเตอร์เสร็จแล้ว ก็จะส่งข้อมูลให้ 

เครื่องจักรกลึงชิ้นงานออกมา วัสดุที่กลึงได้ ก็มีหลากหลาย ตั้งแต่ 

วัสดุกึ่งคอมโพสิท, zirconia, metal (abutment, crown, bridge 

หรือ bar) เป็นต้นค่ะ ตัวอย่างราคาค่าแลบ เช่น ครอบฟัน zirconia 

1 ชิ้น (ยี่ห้อ BruxZir ที่แลบผลิตเอง), Empress Emax Crown, 

Porcelain veneer ราคาเท่ากันคือ unit ละ 99 USD ถ้าส่งมาเป็น 

ไฟล์ดิจิทัล ราคา 79 USD ค่ะ (Lava crown ของ 3M แพงกว่าใคร 

ราคา unit ละ 192 USD) 

designer กำลังสแกนงาน working เพื่อออกแบบ abutment หรือ ครอบฟัน 

มีเครื่องพิมพ์พร้อม 

แท่งโลหะ สำหรับทำ custom abutment 

ก่อนกลึง (ซ้าย) และหลังกลึง (ขวา) 

แผง แท่งโลหะสำหรับทำ 

custom abutment หน้าห้องกลึง 

นอกจากจะใช้เทคโนโลยีดิจิทัลในการกลึงชิ้นงานแล้ว ยังมี 

3D printer ที่สามารถพิมพ์ die, model, surgical template หรือ 

แม้กระทั่งขากรรไกรจำลอง (ที่เราไว้ใช้สาธิตให้คนไข้ดู หรือไว้ทำ 

hand-on การฝังรากเทียม) อีกด้วยค่ะ 

ขากรรไกรจำลอง 

(กลาง), Surgical 

template (ซ้าย), 

individual tray (ขวา) 

ที่ใช้ในการทำ hand 

on เป็นผลิตผลจาก 

เครื่อง 3D printer ค่ะ 

ด้านหน้าเครื่องกลึง 

metal bar มีปุ่มมากมาย 

ใช่ค่ะ มีการทำ hand-on รากเทียมระบบของแลบ Glidewell 

(Inclusiv) เค้ามีศูนย์ CE พร้อมสำหรับการเรียนการสอนทันตแพทย์ 

เรียกว่า technology center ประกอบด้วย classroom auditorium 

มีจอ ทีวีข้างห้อง 2 จอ และบนโต๊ะของผู้เรียนด้วยค่ะ กระจกบาน 

ใหญ่หน้าห้องถ้าปรับให้ใส (กดปุ่มให้ขุ่นได้เป็นจอฉายภาพ และ 

กดปุ่มให้ใสได้ กลายเป็นกระจกใสกั้นห้องธรรมดา) จะมองเห็นห้อง 

ถัดไป เป็น operatory หรือห้องทำฟัน ที่ใช้สำหรับทำ live surgery 

ให้ทันตแพทย์ในห้องเรียนดู (จะดูโดยตรง หรือผ่านจอก็ได้) ห้องนี้ 

ยังใช้ถ่ายทำการผ่าตัด (อัดวิดีโอ, ถ่ายภาพ) สำหรับทำสื่อโฆษณา 

ประชาสัมพันธ์ของแลปด้วย 


ภาพถ่าย classroom auditorium (แลปให้ภาพนี้มาค่ะ) ถ่ายจาก 

ด้านนอกซึ่งเป็น Lounge มีโซฟา จอ และมุมอาหาร เครื่องดื่ม 

เครื่องทำกาแฟ และบริเวณสำหรับทานอาหาร ห้องเรียน มีอุปกรณ์ 

พร้อม มองทะลุผ่านกระจกใสหน้าห้องเรียน จะเห็น operatory room 

ซึ่งมักใช้ถ่ายทอดการผ่าตัด live surgery 

จบแล้ว ได้ model กลับไปแสดงให้ 

คนไข้ดูค่ะ 

ถ่ายรูปกับ Dr. Michael 

McCracken ผู้สอน 

ก่อนปฏิบัติงาน ทันตแพทย์ discuss กับช่าง 

แลบและทีมช่าง (เสื้อขาว) ผู้ทำ surgical 

template โดยมีทันตแพทย์ (เสื้อดำ) 

และพวกเรา คอยสังเกตการณ์ 

ชุดเครื่องมือ ในวันที่ผ่าตัด 

ฝังรากเทียม 5 ซี่ โดยใช้ 

surgical template 

plan ห้องต่างๆ ที่อำนวยความสะดวกในการทำฟัน และถ่ายทอด, 

ถ่ายภาพ และวิดีโอ 

คอร์สที่เราได้เข้าร่วม เป็นหลักสูตร 2 วัน ประกอบด้วยการฟัง 

lecture, ดู live surgery และทำ hand-on work shop เรามีรูปมา 

ฝากค่ะ 

clinical tip จาก Dr.McCracken ใช้ clear acrylic ทำเป็นimpression 

tray ในการพิมพ์ปาก pick up ตัว locator housing เพื่อให้เห็นชัดว่ากด 

tissue มากไปหรือไม่ ตำแหน่งใด ชน housing หรือเปล่า 

อุปกรณ์กล่องที่ 1 และรายการอุปกรณ์สำหรับ work shop 

อุปกรณ์กล่องที่ 2 และรายการอุปกรณ์สำหรับ work shop 

ขณะทำwork shop เมื่อเสร็จ work shop 

โต๊ะก็กลายเป็นแบบนี้ค่ะ 

เราได้มีโอกาสเข้าสังเกตการณ์ ใน operatory ของเค้าอย่างใกล้ 

ชิดด้วยค่ะ ห้องนี้ นอกจากใช้ถ่ายทอด live surgery ให้ทันตแพทย์ 

ที่มาเรียนแล้ว ก็ยังใช้รักษาคนไข้จริงๆ ด้วยค่ะ คนไข้ที่นี่ ก็คือพนักงาน 

ของบริษัทที่นี่เองค่ะ มีสิทธิในการรับบริการทันตกรรมฟรี รวมทั้งราก 

เทียม และฟันเทียมด้วยค่ะ (คลินิกพนักงาน ยังมีอีกแห่งให้บริการ 

รักษาทั้งโรคทันตกรรมและโรคทั่วไปค่ะ) อย่างไรก็ดี ความฟรี ก็ต้อง 

แลกมาด้วยการถูกถ่ายภาพ ถ่ายวิดีโอ และการถูกสังเกตการณ์โดย 

ทันตแพทย์ที่มาเรียน หรือแม้แต่ technician ฝึกงานค่ะ 

ข้างใน operatory room 

(หลังกระจกหน้าห้องเรียน) 

ทีมช่างถ่ายภาพ และวิดีโอ 

ที่ทำให้เราเห็นจากจอติดผนัง 

(สำหรับ web version มีวิดิโอ 40 แสดงการทำงานของช่าง 

ภาพ ช่างถ่ายวิดีโอ ขณะที่หมอกำลังทำงาน) 

ถาดเครื่องมือ ที่มี surgical 

template ใช้ 2 ชุด เพื่อการวิจัยด้วย 

(ไปอ่านงานวิจัยของ Dr. Abai 

ท่านนี้มาแล้ว เรื่องความคลาดเคลื่อน 

ของการใช้ template เค้าพบว่าคลาด 

เคลื่อนประมาณ 0.4 mm ค่ะ) 

โต๊ะวางอุปกรณ์ข้างห้อง ด้านซ้าย 

เป็นพื้นที่ของผู้ช่วยทันตแพทย์ มุม 

บนขวาเป็นจอแสดง CT scan ของ 

ผู้ป่วย สามารถหมุนดูกายวิภาคได้ 

ตลอดเวลา 

ซูมไปที่จอ CT scan 

ซูมไปที่รากเทียมที่ใช้วันนั้นค่ะ เป็น 

brand ที่แลบผลิตเอง (Inclusive) 

วัสดุอุปกรณ์ บุคลากร และสถานที่สำหรับทำฟันเค้าพร้อม 

มากค่ะ ถ้าให้ห้องทำฟันอยู่ตรงกลาง มุมทั้ง 4 ของห้องทำฟัน มี 

ประตูสำหรับเชื่อมห้องเล็กๆ อีก 4 ห้องทำงาน คือห้อง 1 media 

สำหรับช่างภาพตรวจดูภาพถ่าย และวิดีโอ 2 ห้อง supply สำหรับ 

เก็บอุปกรณ์ วัสดุ และล้าง sterile 3 ห้อง x-ray เป็น CT scan และ 

4 ห้องแลป เผื่อกรอแต่งฟันเทียมค่ะ เดี๋ยวดูในรูปวาดประกอบ 

ได้ค่ะ 

Dr. Abai กำลังกรอแต่งฟันปลอม ใน 

ห้องแลบ ซึ่งมีอุปกรณ์พร้อม 

เป็นการ chairside adjustment ที่ 

ห่างเก้าอี้ทำฟันสัก 6-7 ก้าว 

ภาพการทำงาน ของหมอ และผู้ 

ช่วย ฝาตู้ด้านหลัง เป็นภาพแสดง 

Treatment plan ของเคส จาก CT 

scan ที่ print มาแปะ 

(สำหรับ web version มีวิดิโอ 51 แสดงการทำงานของ Dr.Abai 

และผู้ช่วย ขณะใส่รากเทียม โดยใช้surgical template) 

(สำหรับ web version มีวิดิโอ 52 แสดงการสแกน abutment 

หรือที่เรียกว่า digital impression ในคลินิก) 

ท้ายนี้ ผู้เขียนก็หวังว่าบทความนี้ จะเป็นประโยชน์ให้ผู้อ่าน 

ได้บ้าง ไม่มากก็น้อย อาจจะเป็นเรื่องการบริหารแลบทันตกรรม 

ที่ใหญ่โตทันสมัย เรื่องคลินิกและงานทันตกรรม ซึ่งเราเห็นว่าวัสดุ 

อุปกรณ์พร้อมมาก ทำงานเป็นทีม โดยเฉพาะช่างแลบมาดูงานด้วย 

ตัวเอง ก่อนคุณหมอจะใช้ชิ้นงานตลอด มีช่างภาพ ช่างวิดีโอ ห้อง 

แลบ ห้องตัดต่อ ห้อง x-ray ห้องจ่ายกลาง ที่ออกแบบมาได้อย่าง 

ลงตัว และท้ายสุดศูนย์การศึกษาต่อเนื่อง Glidewell International 

Technology Center ที่มีความพร้อมมาก ในเรื่องสถานที่ อุปกรณ์ 

การสอน การถ่ายทอดการผ่าตัดสด พร้อมจริงๆ (สามารถหาข้อมูล 

เพิ่มเติมเกี่ยวกับศูนย์การศึกษาต่อเนื่อง และหลักสูตรสั้นๆ ได้ที่ 

www.glidewellce.com) 

ขอขอบคุณบริษัท Integnty Dental Solution ประเทศไทย & USA 

ที่ให้การสนับสนุนการเดินทาง 

ขอขอบคุณแลบ Glidewell คุณ Tim Torbenson 

ผู้ประสานงาน และดูแลพวกเราค่ะ 


เรื่อง สาระเทศ 

ความนำา 

จากการที่ ท่าน บก. Thai Dental Magazine 

มีความเห็นว่าไหนๆประเทศไทยก็กำาลังจะเข้าสู่ 

AEC ในอีกไม่ถึง 2 ปีนี้ จึงอยากให้มีบทความ 

ที่เกี่ยวกับประเทศในอาเซียน เพื่อให้สมาชิกได้รู้จัก 

ระบบบริการของเขา ซึ่งนอกจากจะได้เข้าใจเพื่อน 

บ้านเราแล้ว ยังอาจได้เรียนรู้จากประสบการณ์ดีๆ 

ของเขานำามาใช้ให้เกิดประโยชน์ในประเทศของเรา 

ได้บ้าง ผู้เขียนจึงรับอาสาเข้ามาเขียนบทความนี้ 

เสนอต่อสมาชิก ข้อมูลที่นำามาเสนอได้จาก 

ผู้รับผิดชอบงานทันตสาธารณสุขของแต่ละประเทศ 

โดยตรง และผู้เขียนหาข้อมูลเพิ่มเติม 

บางส่วนจาก เว็บไซต์ หรือ จากเอกสาร 

บรูไนดารุสซาลาม เป็นประเทศที่ตั้งอยู่บนเกาะบอร์เนียว อยู่ใน 

ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ชายฝั่งทางด้านเหนือจรดทะเลจีนใต้ 

พรมแดนทางบกที่เหลือจากนั้นถูกล้อมรอบด้วยรัฐซาราวักของ 

มาเลเซีย บรูไนเป็นประเทศผู้ส่งออกน้ำมันเป็นสินค้าหลัก เมือง 

หลวงของประเทศคือ บันดาร์เสรีเบกาวัน บรูไนเป็นประเทศเล็กๆ 

ในปี 2555 มีประชากรเพียง 412,238 คน มีพื้นที่ 5,765 ตาราง 

กิโลเมตร (มีพื้นที่และจำนวนประชากรประมาณจังหวัดลำพูน) มี 

ผลิตภัณฑ์มวลรวมต่อหัวประชากร (GDP per capita) มากกว่า 

ของประเทศไทยถึงเกือบ 7 เท่า 

ทันตแพทย์ที่เป็นผู้ให้ข้อมูลกับเรา คือคุณหมอ Sylviana Haji 

Moris เธอเป็นหัวหน้ากองบริการทันตสุขภาพปฐมภูมิ จากกรมทันต 

สุขภาพ กระทรวงสาธารณสุขบรูไน เธอเริ่มต้นด้วยการเล่าถึง วิสัย 

ทัศน์กระทรวงสาธารณสุขบรูไนของเธอที่ว่าไว้สั้นๆ แต่ได้ความ 

หมายลึกซึ้งกว้างไกล ว่า “Together towards a Healthy Nation” 

กรมทันตสุขภาพจะบรรลุถึงวิสัยทัศน์ของกระทรวงของเขาด้วย 

ภารกิจในให้การดูแลทันตสุขภาพแก่ประชาชนของเขา ด้วยระบบ 

ที่มีประสิทธิผล เท่าเทียม เข้าถึง ปลอดภัย และยั่งยืนในราคาที่ทุก 

คนสามารถจ่ายได้ 

ประเทศบรูไนไม่มีโรงเรียนทันตแพทย์ ปัจจุบันทั้งประเทศมี 

ทันตแพทย์อยู่ 81 คน เป็นคนบรูไน 52 คน ที่เหลือเป็นชาวต่างชาติ 

เช่นคนอินเดีย มาเลเซีย และออสเตรเลีย เป็นต้น ในแต่ละปีจะมี 

นักเรียนบรูไนที่สอบชิงทุนเพื่อไปศึกษาต่อในสาขาทันตแพทยศาสตร์ 

ในต่างประเทศ ปีละไม่เกิน 4 คน บรูไนนิยมส่งนักเรียนทุนไปศึกษา 

ต่อที่ อังกฤษ ออสเตรเลีย หรือนิวซีแลนด์ บัณฑิตที่เรียนจบกลับมา 

หรือชาวต่างชาติที่จะมาทำงานในบรูไนจะต้องผ่านการสอบสัมภาษณ์ 

และการตรวจสอบคุณสมบัติอย่างถี่ถ้วน จากคณะกรรมการของ 

วิชาชีพก่อนที่จะได้รับใบอนุญาตให้ประกอบวิชาชีพทันตกรรมใน 

บรูไนได้ บรูไนกำลังวางแผนเปิดการเรียนการสอนทันตาภิบาล 

เองเพื่อแก้ปัญหาการขาดแคลนทันตแพทย์ โดยอนุญาตให้ทันตา 

ภิบาลสามารถให้การรักษาและให้ทันตสุขศึกษาได้ ปัจจุบันบรูไน 


มีทันตาภิบาลอยู่ 104 คน มีผู้ช่วยทันตแพทย์ 88 คน และช่างทันต 

กรรม 37 คน ทันตแพทย์บรูไนเพียงร้อยละ 12 เท่านั้นที่ทำงานใน 

ภาคเอกชน นอกนั้นจะทำงานในภาคราชการและมีทันตแพทย์ถึง 

ร้อยละ 73 ที่ทำงานอยู่ในกระทรวงสาธารณสุข Dr. Sylviana บอก 

ว่าแม้แต่เศรษฐีบรูไนก็ยังมารับบริการจากกระทรวงสาธารณสุข 

ข้อนี้เป็นข้อยืนยันถึงบริการที่ได้คุณภาพ และมีมาตรฐานของภาค 

ราชการ 

คลินิกทันตกรรมของบรูไนตั้งอยู่หนาแน่นในเขตเมือง มีคลินิก 

ทันตกรรมในชนบทบ้างแต่ไม่มากนัก ด้วยการคมนาคมจากพื้นที่ 

ชนบทเข้าเมืองที่ไกลที่สุดใช้เวลาเพียง 4 ชั่วโมง การออกหน่วยทำฟัน 

เคยมีการดำเนินการทางเฮลิคอปเตอร์แต่เลิกไปเพราะคนใช้บริการ 

น้อย จากสถิติพบว่าชาวบรูไนในทุกกลุ่มอายุมาใช้บริการทันตกรรม 

ประมาณร้อยละ 15 ต่อปี (มากกว่าประเทศไทยประมาณ 2 เท่า) 

กรมทันตสุภาพของบรูไนตั้งขึ้นปีเมื่อปี 2549 และเริ่มดำเนิน 

งานส่งเสริมป้องกันทันตสุขภาพในปีนั้น ทั้งในกลุ่มวัยเรียน วัยก่อน 

เ ร ี ย น ม า ต ร ก า ร ป ้ อ ง กั น ฟ ั น ผ ุ ท ี ่ เ ป ็ น ม า ต ร ก า ร ห ล ั ก ไ ด ้ แ ก ่ ก า ร เ ติ ม 

ฟลูออไรด์ลงในน้ำดื่มซึ่งเริ่มเติมตั้งแต่ปี 2539 และสามารถครอบคลุม 

ประชากรได้ถึงร้อยละ 98 ในปี 2551 โปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพ 

ในกลุ่มเด็กวัยก่อนเรียนของบรูไนคล้ายกับของไทย กล่าวคือมีการ 

ตรวจฟันในคลินิกฝากครรภ์และคลินิกเด็กดี เด็กอายุ 9 เดือนจะได้ 

รับแจกแปรงอันแรก และถ้วยดื่มนม เพื่อลดการดูดนมจากขวด 

จากนั้นจะมีนัดครั้งต่อไปในอีก 6 เดือนซึ่งจะมีการแจกแปรงและ 

ยาสีฟันอันใหม่ให้ทุกครั้งที่มาตรวจฟัน มีการทาฟลูออไรด์วานิชปี 

ละสองครั้งให้เด็กอายุ 2 ขวบถึง 5 ขวบ โปรแกรมส่งเสริมสุขภาพ 

ในโรงเรียนเน้นการแปรงฟันทุกวันโดยใช้ยาสีฟัน Polypaste ที่ผลิต 

จากประเทศฟิลิปปินส์ ที่มีฟลูออไรด์ 1,450 ppm นอกจากนี้ยังมี 

การตั้งคลินิกทันตกรรมในโรงเรียนเพื่อให้บริการแก่นักเรียนโดย 

ทันตาภิบาล และมีระบบส่งต่อในรายที่เกินขอบเขตความสามารถ 

ของทันตาภิบาลมายังทันตแพทย์ หรือผู้เชี่ยวชาญด้วย การดำเนิน 

งานในโรงเรียนทำโดยมีการประสานกับกระทรวงศึกษาธิการอย่าง 

ใกล้ชิด 

การให้ความรู้ดำเนินการผ่านสื่อสาธารณะได้แก่ โทรทัศน์ วิทยุ 

ซีดี กรมทันตสุขภาพจะดำเนินการร่วมกับสำนักเทคโนโลยี มีการ 

จัดประกวดร้องเพลงส่งเสริมสุขภาพช่องปากไปเมื่อปี 2554 

สถานะสุขภาพช่องปากของคนบรูไนเริ่มดีขึ้น ตั้งแต่มีการตั้ง 

กรมทันตสุขภาพ โดยอัตราการเกิดฟันผุของเด็กอายุ 12 ปีลดลง 

เล็กน้อย แต่ อัตราฟันผุ อุด ถอนในเด็กก่อนวัยเรียนวัดที่ อายุ 5 

ขวบยังคงเพิ่มขึ้น (มีกราฟ ฟันผุอายุ 12 และ 5 ปี ) 

การบริการทันตกรรมภาครัฐของบรูไนจะเปิดบริการในเวลา 

7.45 - 10.00 น.ในตอนเช้า และ 13.30-15.00 น. ในตอนบ่าย 

คนไข้ฉุกเฉินจะไปรับบริการที่ห้องฉุกเฉินในโรงพยาบาล และมี 

ทันตแพทย์รับผิดชอบที่สามารถเรียกได้ตลอด 24 ชั่วโมง ถ้าผู้ป่วย 

มีความต้องการจัดฟัน ต้องรอคิวประมาณ 4 ปี คิวรักษารากฟัน 4 

เดือน คิวทันตกรรมประดิษฐ์ 6 เดือน คิวศัลยศาสตร์ 3 สัปดาห์ และ 

ปริทันต์อยู่ที่ 3 เดือน ส่วนทันตกรรมสำหรับเด็ก สามารถรับบริการ 

ได้เลย นอกจากนี้ระบบบริการทันตกรรมของบรูไนยังให้การบริการ 

พิเศษแก่เด็กพิการอีกด้วย ระบบข้อมูลทันตกรรมของบรูไน เริ่มปรับ 

มาตรฐานในปี 2554 และคาดว่าจะใช้ระบบเดียวกันทั้งประเทศได้ 

ในปี 2557 

ถ้าจะถามว่าปัจจัยอะไรที่ทำให้คุณภาพของบริการทันตกรรม 

ภาครัฐของบรูไนได้รับการยอมรับจากทุกภาคส่วน ก็อาจเป็นเพราะ 

บรูไนมีหน่วยงานที่รับผิดชอบในการตรวจสอบบริการ มีการวาง 

ระบบตรวจสอบคุณภาพบริการ ซึ่งเริ่มดำเนินการในปี 2554 มี 

วัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาคุณภาพทันตบุคลากร และเสริมสร้างระบบ 

การเรียนรู้โดยมีการทบทวนคุณภาพบริการอย่างเป็นระบบ ข้อมูล 

ในการพัฒนาคุณภาพนำมาจากหลักฐานเชิงประจักษ์ที่สัมพันธ์กับ 

สภาพของท้องถิ่น นอกจากนี้เขายังมีการประเมินความพึงพอใจ 

ของผู้รับบริการเป็นประจำบรูไนมีระบบการพัฒนาคุณภาพวิชาชีพ 

(Continuing Professional Development- CPD) ทันตแพทย์บรูไน 

ทุกคนต้องเก็บคะแนน CPD และต้องได้คะแนน CPD อย่างน้อยปี 

ละ 30 คะแนน (เข้าฟังวิชาการ 1 ครั้งได้ 1 คะแนน) และคะแนน 

จะสามารถเก็บได้จากการทำกิจกรรมพัฒนาวิชาการ ทันตแพทย์ 

ทุกคนต้องให้การรักษาอย่างน้อยสัปดาห์ละ 2 วันเพื่อรักษาสถานะ 

ใบอนุญาตประกอบวิชาชีพทันตกรรม 

ในเรื่องกำลังคนทางทันตสาธารณสุข บรูไนมองว่าการผลิต 

ทันตแพทย์มีราคาแพง และหาคนเข้ามาทำงาน และทำให้คงอยู่ 

ในระบบได้ยาก เขาเห็นว่าการผลิตบุคลากรที่มีความสามารถครบ 

ได้แก่ เป็นทั้ง Dental hygienist และ Dental therapist ในคน 

เดียวกัน จะมีความคุ้มค่ากว่า ทั้งนี้เพื่อให้บริการปฐมภูมิ บริการใน 

เด็ก และ การให้ทันตสุขศึกษา นอกจากนี้เขายังเน้นเรื่องการอบรม 

เพิ่มพูนความรู้อย่างเป็นระบบ และต่อเนื่องแก่บุคลากรเหล่านี้ เพื่อ 

คงไว้ซึ่งมาตรฐานของการให้บริการอีกด้วย 

การให้บริการทันตกรรมนอกจากบุคลากรที่มีคุณภาพแล้ว ยัง 

ต้องอาศัยเครื่องมือ อุปกรณ์ต่างๆ ที่อยู่ในสภาพที่พร้อมให้บริการ 

อยู่เสมอ ประเทศบรูไนมีหน่วยงานวิศวกรโดยเฉพาะที่ให้การดูแล 

เครื่องมือทางการแพทย์ต่างๆเพื่อให้พร้อมใช้งานได้เต็มประสิทธิภาพ 

อยู่เสมอ หน่วยงานนี้จะให้การดูแลยูนิตทำฟันทุกตัวให้ทำงานได้ 

อย่างมีประสิทธิภาพ คอยเปลี่ยนครุภัณฑ์ เครื่องมือ เมื่อหมดอายุ 

หรือล้าสมัย มีคณะกรรมการที่มีหน้าที่กำหนด ตรวจสอบเครื่องมือ 

เครื่องใช้ทุกชิ้นให้ทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ 

ส่วนด้านความปลอดภัย และสุขภาพของผู้ให้บริการก็มีการ 

ดูแลอย่างครบถ้วน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการควบคุมการติดเชื้อใน 

คลินิก การกำจัดขยะ การป้องกันรังสี ตลอดไปจนถึงการจัดสภาพ 

แวดล้อมในคลินิกให้เอื้อต่อการทำงาน และส่งเสริมสุขภาพของ 

ผู้ทำงานบรูไนมีมาตรฐานในเรื่องเหล่านี้ทั้งหมด มีการพิมพ์ออก 

มาเป็นคู่มือ และคู่มือนี้ต้องมีการปรับปรุงทุก 2 ปีเพื่อให้ทันสมัย 

อยู่เสมอ และแน่นอนต้องมีการตรวจประเมินเพื่อให้มีการดำเนิน 

การตามมาตรฐานเหล่านี้อย่างเคร่งครัดด้วย 

เห็นการบริการที่คำนึงถึงคุณภาพในทุกๆ ด้านเช่นนี้พวกเราคง 

ต้องคิดถึงราคาค่าบริการกันแล้ว เมื่อดูในค่าบริการแล้ว จะเห็นว่าถ้า 

คุณเป็นประชากรชาวบรูไนแล้วละก็ คุณจะเสียค่าลงทะเบียนเพียง 

1 ดอลลาร์ เท่านั้น (1 ดอลลาร์บรูไน มีค่าประมาณ 25 บาท) หรือ 

ถ้าคุณเป็นข้าราชการบรูไนคุณต้องเสียค่าลงทะเบียน 3 ดอลลาร์ 

แล้วจะได้รับบริการทุกอย่างฟรี แต่ถ้าคุณไม่ใช่ชาวบรูไนแล้วละ 

ก็ คุณจะต้องเสียค่าลงทะเบียน 5 ดอลลาร์ (ค่าลงทะเบียนนี้น่าจะ 

เทียบได้กับที่บ้านเราเคยต้องจ่าย 30 บาท) และคุณจะต้องจ่ายค่า 

บริการในอัตราพอสมควรที่เดียว เช่น ถ้าคุณถอนฟันคุด คุณจะต้อง 

จ่าย ถึง 50 ดอลลาร์ ขณะที่คนบรูไน และข้าราชการบรูไนจะได้รับ 

บริการนี้ฟรี 

แม้บรูไนจะมีการดำเนินการในมิติของคุณภาพครบถ้วนทุก 

ด้านเช่นนี้ แต่เขาก็ยังคิดว่าเขามีด้านที่ยังท้าทายให้ปรับปรุง 

อยู่อีกหลายประการด้วยกันอันได้แก่ เรื่องความขาดแคลนทันต 

บุคลากร ทันตแพทย์บรูไนต้องทำงานในหลายหน้าที่ การหา 

กำลังคนใหม่ๆ และการคงกำลังคนเก่าให้อยู่ในระบบยังเป็น 

ปัญหา การมีสถานที่จำกัด ทำให้การขยายบริการออกไปทำได้ 

ยาก การที่ประชาชนมีความต้องการบริการอย่างมาก และการ 

จัดหาวัสดุอุปกรณ์ เครื่องมือ เครื่องใช้ทางทันตกรรมที่ต้องสั่ง 

จากต่างประเทศ นอกจากนี้เขายังเห็นว่างานด้านการป้องกัน 

ของเขายังไม่เพียงพอ เหล่านี้ล้วนเป็นความท้าทายของงาน 

ทันตสาธารณสุขของบรูไนทั้งสิ้น 


สมดุล คุณค่า ชีวิต 

ถ้ามีโอกาสได้หยุดงานยาวถึง 12 วัน 

การเที่ยวเมืองนอก เคยเป็นทางเลือกหนึ่ง 

ที่ผมใช้ไปชาร์จแบตให้ชีวิต 

แต่มักกลายเป็นว่า กลับจากท่องเที่ยว เหมือนแบตแทบหมด 

จากร่าง จากการพิชิตภารกิจ ชิม ช็อป ชม จนต้องวิ่งหาพาวเวอร์ 

แบงก์มาสำรองพลัง 

การเดินทางครั้งล่าสุด มีเหตุปัจจัยหลายอย่างที่ลงตัวทั้งกาย 

และใจ เหมือนเวลาที่ ‘มะม่วงสุก’ พอดี 

ผมไม่ได้ไป ‘เที่ยวเมืองนอก’ แต่ไป ‘ท่องเมืองใน’ 

‘เมือง’ ที่สร้างขึ้นจากอณูของเซลล์นับล้าน ‘ใน’ ร่างกายของ 

ตนเอง และใช้วีซ่าผ่านทางชื่อ... วิปัสสนา 

.......... 

เรื่อง ทพ.สมดุลย์ หมั่นเพียรการ www.dhamrongdul.wordpress.com 

การท่องเมืองใน ณ ศูนย์ปฏิบัติวิปัสสนา ธรรมกาญจนา 

จ.กาญจนบุรี ตามแนวทางของท่านอาจารย์โกเอ็นก้า เริ่มต้นจาก 

ความเงียบ 

Please keep ‘Noble silence’ strictly at all time 

เราต้องรักษาความเงียบอย่างเคร่งครัด ตั้งแต่เย็นวันแรก จนถึง 

เช้าวันที่ 10 ก่อนเดินทางกลับหนึ่งวัน 

ปิดการติดต่อกับทุกคน ทั้งการพูด การเขียน ภาษากาย แม้แต่ 

โต๊ะกินข้าวที่หันหน้าเข้าหาผนัง และมีเส้นแบ่งพื้นที่เฉพาะคน 

การปิดการสื่อสาร หรือลด contact กับภายนอก ช่วยเปิดการ 

รับรู้ภายในจิตใจให้ชัดเจนขึ้น คล้ายกับการลด contact surface 

ในการเตรียมคลองรากส่วนต้น ที่ช่วยเพิ่ม tactile sense เมื่อเรา 

เดินทางลึกลงไปถึงปลายรากฟัน 

.......... 

‘ตั๋ว’ ท่องเมืองใน มีชื่อว่า ‘ปัญญา’ ซึ่งไม่มีวางขาย แต่ต้อง ‘ทำ’ 

เพื่อให้ได้มาด้วยตัวเอง 

จะได้ ปัญญา ต้องอาศัยการทำ ‘วิปัสสนา’ 

ท่านอาจารย์โกเอ็นก้า ให้ความหมายของวิปัสสนา ไว้อย่าง 

เรียบง่ายว่า ‘to see things as they are’ คือ เห็นว่าเป็นเช่นนั้น 

เอง โดยเคลื่อนความสนใจไปรับรู้ความรู้สึกต่างๆ ที่เกิดขึ้นทีละ 

ส่วนๆ ตลอดทั้งร่างกาย ตามความเป็นจริง ด้วยจิตที่เป็นกลาง ไม่ 

ปรุงแต่ง ตอบโต้ 

ทำเช่นนี้ทุกวัน ตั้งแต่ตีสี่ครึ่ง ถึง สามทุ่ม วันละประมาณ 12 

ชั่วโมง โดยไม่มีกิจกรรม หรือออพชันอื่นเสริม 

.......... 

ตลอด 120 ชั่วโมง ที่นั่งปฏิบัติวิปัสสนา 

ผมรับรู้แต่เพียงว่า ขณะกำลังสนใจความรู้สึกที่ร่างกายส่วน 

หนึ่ง มักมีความรู้สึกที่ตำแหน่งอื่นเกิดขึ้นมาด้วย แต่เมื่อเราเคลื่อน 

ความสนใจไปที่ตรงนั้น ความรู้สึกนั้นกลับเปลี่ยนแปลงไปแล้ว หรือ 

แม้แต่เคลื่อนความสนใจกลับมายังจุดเดิม ความรู้สึกเดิมก็ไม่คงอยู่ 

อีกต่อไป 

ไม่มี ปาฏิหาริย์ หรืออะไรพิเศษไปกว่านั้นเลย 

เกิดขึ้น..แล้วก็ดับไป เกิดขึ้น..แล้วก็ดับไป 

ผมคงไม่สามารถนำผลจากการรับรู้ใดๆนั้นมาเล่าสู่กันฟังได้ 

ทั้งหมด เพราะสิ่งเหล่านั้นล้วน เกิดขึ้น และ ดับไป แล้วเช่นกัน 

ทุกสิ่งเป็นเช่นนั้นเอง 

... เกิดขึ้น แล้วก็ดับไป 

... อนิจจัง อนิจจัง อนิจจัง 

.......... 

จนวันที่ 10 (Day 10) ของการปฏิบัติ เราเรียนรู้การทำเมตตา 

ภาวนา เผื่อแผ่ความรักความปรารถนาดีไปยังสรรพสัตว์ทั้งหลาย 

ในคำแผ่เมตตา จะขึ้นต้นประโยคว่า ขอให้ข้าพเจ้าจง... ขอให้ 

สรรพสัตว์ทั้งหลายจง... 

ขอ.. ขอ.. แล้วก็ ขอ จนผมเกิดความคลางแคลงใจว่า ในเมื่อ 

ตลอดมาท่านสอนอยู่เสมอว่า ทุกสิ่งต้องลงมือปฏิบัติด้วยตนเอง 

จึงจะเกิดผล แล้วทำไมสุดท้าย ท่านจึงให้เรา ‘ขอ..’ 

ตะกอนของความสงสัยก่อเป็นกำแพงบดบังปีติที่เกือบจะเต็ม 

เปี่ยมในใจ หรือพูดแบบวัยรุ่นว่า เกือบจะฟิน แต่ไม่ฟิน 

เป็นเรื่องแปลกอยู่อย่างหนึ่งว่า ตั้งแต่ก่อนสมัคร จนมาถึงที่นี่ 

ผมไม่เคยเห็นหน้าท่านอาจารย์โกเอ็นก้าเลย ! 

รู้เพียงแต่ว่าถ้าคิดจะท่องเมืองใน จะเดินทางมาตามวิถีนี้ 

การปฏิบัติทั้งหมดตลอด 10 วันที่ผ่านมา ก็ได้ยินแต่เสียงคำ 

สอนจากเทป ชั่วโมงธรรมบรรยาย สำหรับศิษย์ใหม่ ก็ได้ฟังจาก 

เสียงพากย์ไทย ซึ่งถูกแยกให้ไปฟังในห้องปฏิบัติเล็ก จนแล้วจน 

รอดจึงไม่เคยเห็นภาพท่านเลย 

จนชั่วโมงสุดท้าย ก่อนเดินทางกลับ (Day 11) จึงได้รับอนุญาต 

ให้เข้ามาฟังในห้องปฏิบัติรวม 

นั่นเป็นครั้งแรกที่ผมได้เห็นภาพท่านขณะแสดงธรรมบรรยาย 

และสัมผัสถึงความเมตตาที่แผ่ฉายผ่านน้ำเสียง สีหน้า และแววตา 

จบธรรมบรรยาย จึงเริ่มต้นแผ่เมตตาเป็นครั้งสุดท้าย 

ครั้งนี้เอง ที่น้ำเสียงและคำแผ่เมตตาของท่าน สั่นสะเทือน 

เข้าไปทลายกำแพงของความคลางแคลงใจจากความเขลาของตัว 

เอง จนหมดสิ้น ทำนบน้ำตาไหลอาบแก้มอย่างไม่ขาดสาย 

ผมได้ประจักษ์กับคำว่า เมตตา 

..ได้แผ่เมตตา ขออโหสิกรรม และ ให้อภัย แก่สรรพสัตว์ทั้ง 

หลาย ด้วยความรู้สึกที่มาจากหัวใจอย่างแท้จริง 

ผมก้มลงกราบท่าน ทั้งน้ำตาที่ยังนองหน้าด้วยศรัทธาอย่างไม่ 

กังขาสงสัย 

.......... 

มีคำหลายคำที่เรารู้มาตั้งแต่เด็ก ไม่ว่าจะเป็นอนิจจัง หรือ เมตตา 

แต่เราจะไม่กระจ่างแจ้งแก่ใจ จนกว่ารับรู้ได้ด้วยประสบการณ์ตรง 

เมื่อเราเข้าไปอ่านเฟซบุ๊กเจอคนโพสว่า ช็อกโกแลต เค้กร้าน 

นี้อร่อย จะเกิดปัญญาขึ้นในระดับหนึ่ง เมื่อเหลือบตามาอ่านความ 

เห็นด้านล่าง หรือเสิร์ชกูเกิลเพิ่ม จะทำให้ปัญญานี้เพิ่มพูนขึ้น 

แต่คุณจะไม่มีวันรู้เลยว่า เค้กนี้รสชาติเป็นอย่างไร จนกว่าจะ 

ตักมันใส่เข้าปาก ... ธรรมะ ก็เช่นกัน 

ธรรมะ ถ้าเอาแต่อ่านออกเสียง ว่า ทำ-มะ ก็คงเป็นแต่ประโยค 

คำถาม ว่า ทำ-มะ? 

จนกว่า จะลงมือ ‘ทำ’ จึง จะ เห็น ‘ธรรม’ 

ปัญญา ที่แท้จริง ย่อมเกิดจาก การปฏิบัติ 

ทริป ‘ท่องเมืองใน’ ครั้งนี้ จึงมีชื่ออย่างเป็นทางการว่า ‘ปฏิบัติ 

ธรรม’ 

.......... 

ทุกชั่วโมงก่อนเริ่มต้นปฏิบัติใหม่ ท่านโกเอ็นก้าจะบอกกับเรา 

ทุกครั้งว่า start again... start again 

... เริ่มต้นใหม่อีกครั้ง 

คอยย้ำเตือนให้เราไม่ติดอยู่กับผลการปฏิบัติชั่วโมงที่ผ่านมา 

เพราะไม่ว่าจะเป็นเช่นไร มันก็ได้ผ่านไปแล้ว 

ให้เริ่มต้นใหม่อีกครั้ง..ด้วยจิตที่ตั้งมั่นกับปัจจุบัน ก่อนที่มันจะ 

กลายเป็นอดีตของอนาคตในอีกไม่ช้า 

และในที่สุด การท่องเมืองในครั้งนี้ก็ได้ผ่านไปแล้วเช่นกัน 

………. 

สำหรับ มือใหม่หัดธรรมอย่างผม ครั้งนี้เป็นเพียงการเริ่มต้น 

ซึ่งจุดหมายบนเส้นทาง ยังอยู่ห่างไกลจากจุดหมายอีกมาก เพียง 

แต่สัญญากับตัวเองว่าจะไม่หยุดเดิน ก็เท่านั้น 

เมื่อมะม่วงผลใหม่เริ่มสุก ผมจะกลับมาที่นี่อีกครั้ง 

.... เริ่มต้นใหม่อีกครั้ง 


Dent Dining 

เรื่อง น้องแป้งกะพี่ตุ๋น 

SchoolFood เสิร์ฟอาหารเกาหลีฟิวชัน ที่มี 

เอกลักษณ์เฉพาะตัว รสชาติจัดจ้านเหมาะกับ 

คนไทยแต่คงไว้ด้วยเครื่องปรุงดั้งเดิมส่งตรง 

จากเกาหลี แถมบรรยากาศในร้านตกแต่งสไตล์ 

โมเดิร์น สบายๆ เหมาะกับการนั่งเม้ากับเพื่อนๆ 

หรือพาครอบครัวมาสังสรรค์ เมนูที่เชฟแนะนำ 

วันนี้ ได้แก่ มาริหมึกดำ (Squid Ink Mari) ข้าว 

ผสมหมึกดำจากสเปนสอดไส้ปลาหมึกย่างซอส 

เทอริยากิ ห่อด้วยสาหร่ายบางกรอบ, คาลบี โจล 

เมี่ยน (Cal-Bi Jjolmyeon) เส้นโจลเมี่ยนเหนียว 

นุ่มทานกับหมูย่างหมักซอส, สำหรับคนที่ชอบ 

พาสต้าชีสล้นสไตล์อิตาเลี่ยน ลอง คาโบนาร่า 

ต๊อกบ๊กกี (Soy Carbonara Topokki), และห้าม 

พลาด ข้าวยำไข่ข้น เนื้อตุ๋นจางอาชิ (Grilled 

Butter Bibimbap with Jjang-A-Chi) ใครไม่ 

ทานเนื้อวัว สั่งเป็นหมูตุ๋นแทนได้ด้วย นอกจาก 

อาหารจานหลักอร่อยๆ แล้ว อย่าลืมสั่งเครื่อง 

ดื่ ม ที่ ม ี ส ่ ว น ผ ส ม เ ป ็ น เ นื ้ อ ผ ล ไ ม ้ ส ด ๆ ม า ด ื ่ ม 

ความชื่นใจ เช่น Cotton Strawberry Athie 

(สตรอเบอรี่), Ruby Orange Athie (ส้มและ 

เกรปฟรุ๊ต), Fine Blue Athie (สับปะรดและ Citrus 

จาก Blue Caracao) ปิดท้ายด้วยขนมหวานจาน 

โต เมล่อนกับน้ำแข็งใสรสนมหวานมัน 

นักกินและสาวกเกาหลี ห้ามพลาด!!! ร้าน 

อาหารเกาหลีแฟรนไชส์ ที่มีกว่า100 สาขาอยู่ 

ในเมืองใหญ่ทั่วโลก ตอนนี้ได้มาเปิดสาขา 

แรกในประเทศไทย ที่ food destination โซน 

ใหม่ล่าสุดของกรุงเทพฯ “The Mercury Ville” 

ชั้น 3 ตรงข้ามห้างเซ็นทรัลชิดลม 


แผนงานวิชาชีพทันตแพทย์ในการควบคุม 

การบริโภคยาสูบ ขอเชิญชวนทันตแพทย์ทุกท่าน 

ช่วยเหลือคนไข้เลิกบุหรี่ แผนงานฯ 

ได้จัดทำาวิดีิโอคลิป สามชุด ที่จะทำาให้ท่าน 

ทราบว่า เพราะเหตุใดทันตแพทย์จึงเป็นบุคลากร 

ที่มีศักยภาพสูงสุด ในการช่วยเหลือคนไข้ 

รวมถึงวิธีการที่จะช่วยให้คนไข้เลิกบุหรี่ได้ 

ทำาอย่างไร พร้อมเชื่อมโยงไปยัง 

แหล่งข้อมูล และประสบการณ์ต่างๆ 

เกี่ยวกับการช่วยคนไข้เลิกบุหรี่ 

เชิญชวนเข้าไปที่ 


Dent Adirek 

เรื่อง ทพ.ปริญญา อมรเศรษฐชัย 

หลายคนคงไม่รู้จัก กีฬา Mixed Martial Arts 

หรือที่เรียกสั้นๆ ว่า MMA เพราะเป็นกีฬาที่ใหม่ 

แต่เป็นที่นิยมมากในหมู่ชาวต่างชาติที่นิยมความ 

แปลกใหม่ของกีฬาประเภทต่อสู้ เป็นการประยุกต์ 

ศิลปะป้องกันตัวแบบผสมผสาน ทั้งมวยไทย 

มวยสากล มวยปลำา สามารถใช้ได้ทั้ง หมัด เท้า 

เข่า ศอก และที่สำาคัญ คือเป็นกีฬาที่สามารถ 

ออกกำาลังได้ทุกส่วน 

สามารถเผาผลาญพลังงานได้เป็นอย่างดี ใครที่อยากจะมีหุ่น 

ดี ร่างกายมีความยืดหยุ่น มีการทรงตัวที่ดี มีการตอบโต้ได้อย่าง 

รวดเร็ว มีการเคลื่อนไหวร่างกายอย่างนุ่มนวล และที่สำคัญคือการ 

ได้ปลดปล่อยความเครียด Mixed Martial Art ก็เป็นอีกทางเลือก 

หนึ่ง สำหรับทันตแพทย์ที่ทำงานหนักอย่างพวกเรา 

“ผมเริ่มสนใจและรู้จักกีฬานี้มานานแล้วครับ แต่ไม่ค่อยได้ 

มีโอกาสเล่น เพราะงานทันตกรรมที่พวกเราทำกันอยู่ทำให้ไม่ค่อย 

มีเวลาไปออกกำลังกาย อีกทั้งยังมีความเครียดเกิดขึ้นโดยไม่รู้ตัว 

รับเอาความเครียดจากคนไข้มาเป็นของเราซะเอง มีการปวดเมื่อย 

กล้ามเนื้อเนื่องจากการเกร็งเป็นเวลานานๆ โดยเฉพาะกล้ามเนื้อหลัง 

และคอ ระยะหลังมานี้เลยต้องหาวิธีออกกำลังเพื่อให้เหมาะสมกับ 

วิถีชีวิตที่เราดำเนินอยู่ เลยมาศึกษา MMA นี่แหละครับ ตอนแรก 

คิดว่าคงต้องเจ็บตัว ไปทำงานไม่ได้แน่ๆ เนื่องจากในการแข่งขัน 

จริงจะแข่งกัน 3-5 ยก แล้วแต่รุ่น ยกละ 5 นาที แต่จริงๆ แล้วผม 

เล่นเพื่อออกกำลังไม่ได้ไปแข่งขันกับใคร MMA จึงเป็นกีฬาที่ดีมาก 

สามารถใช้ออกกำลังได้ทุกส่วน เผาผลาญพลังงานได้เป็นอย่าง 

ดี เพิ่มความยืดหยุ่นของร่างกาย โดยใช้เวลาไม่มากเลยครับ แค่ 

1ชั่วโมงต่อวันก็พอแล้ว และเหมาะมากสำหรับทันตแพทย์หญิง 

เมื่ออยู่ในภาวะคับขัน ก็สามารถนำมาใช้ป้องกันตัวเองได้เป็นอย่าง 

ดีครับ” ทันตแพทย์ วีรสิทธิ์ มโนมัยอุดม หรือ หมอใหม่ กล่าว 

ใครที่สนใจสามารถมาฝึก หรือหาข้อมูลได้ทางอินเทอร์เน็ต 

หรือ สอบถามที่คุณหมอใหม่ได้โดยตรงครับ “ผมยินดีที่จะสอน 

ตั้งแต่เบสิกเลยครับ ซึ่งข้อดีของพวกเราคือเราสามารถทำ เมาท์ 

การ์ด (Mouth Guard)หรือฟันยางที่จะมาใส่ได้เองอย่างฟิตพอดี 

มีความหนาที่เหมาะสม ซึ่งตัวนี้จะเป็นตัวช่วยป้องกันอันตรายจาก 

การกระแทกได้เป็นอย่างดี ซึ่งในหมู่นักมวยต้องการเป็นอย่างมาก 

แต่เนื่องจากมีราคาสูงมาก และต้องมีการทำที่ซับซ้อน ซึ่งชั้นนอก 

ของเมาท์การ์ดจะต้องมีความหนาพอสมควร แต่ต้องนิ่มเพื่อซึมซับ 

แรงกระแทก ชั้นกลางจะต้องบางและแข็ง เพื่อคงรูปร่าง ชั้นในสุด 

จะต้องบางและกระชับกับฟันได้เป็นอย่างดี อีกทั้งผมได้ใช้ความรู้ ทางทันตแพทย์ 

extend เมาท์การ์ด ให้ยาวขึ้นไปจนถึง Alveolar process เพื่อป้องกันอันตรายใน 

ส่วนนี้จากการกระแทกด้านข้างด้วยครับ โดยเราสามารถใช้ความรู้ในการทำฟัน 

ปลอมที่เรียนมาผสมผสานกับศิลปะการกีฬาได้โดยตรงครับ” สมกับเป็นทันตแพทย์ 

จริงๆ ครับ คุณหมอใหม่ ทันตแพทย์วีรสิทธิ์ e-mail: maiweerasit @gmail.com 


Dent Adirek 

ทำาไมถึงชอบ? ทำาไมถึงต้องเป็นกอล์ฟ? 

เพราะเป็นกีฬาที่ต่างจากกีฬาอื่นๆ เล่นด้วยกันได้ทุกเพศทุก 

วัย ระดับความเก่งที่ไม่เท่ากันก็สามารถเล่นด้วยกันหรือแข่งกันได้ 

เพราะมีการกำหนดความเก่งด้วยแต้มต่อ (handicap) ให้แต่ละ 

คนอยู่แล้ว นอกจากนั้นยังเป็นกีฬาที่แข่งกับตัวเอง เป็น mental 

นี้ได้รางวัลในรอบ national round แต่อยากได้ final round ซึ่งจะ 

ได้ไปแข่งกับต่างประเทศด้วย 

ได้อะไรจากการเล่นกอล์ฟ? 

แข็งแรงมากขึ้น แทบไม่เคยป่วยเลย เป็นหวัดน้อยลง และ 

เรื่อง ทญ. วีระพร วีระประว้ติ 

ตีกอล์ฟ บ่อยแค่ไหน? 

และเอาเวลาตอนไหนไปตีกอล์ฟ? 

ส่วนใหญ่จะไปตีกอล์ฟทุกสัปดาห์ อย่างน้อยสัปดาห์ละหนึ่ง 

วัน อาจเป็นเสาร์หรืออาทิตย์ ซึ่งเป็นวันหยุด 

จากภาระงานในตำาแหน่ง 

ผู้อำานวยการศูนย์ทันตกรรม โรงพยาบาล 

กรุงเทพ ซึ่งน่าจะต้องใช้เวลาในฐานะผู้บริหาร 

จนน่าจะไม่มีเวลาส่วนตัวมากนัก 

แต่ทันตแพทย์หญิงวลัยลักษณ์ เกียรติธนากร 

หรือที่รู้จักกันทั่วไปในชื่อหมอเอ กลับไม่ได้มีชื่อ 

เสียงเป็นที่รู้จักในวงการทันตแพทย์เท่านั้น 

แต่ในแวดวงกีฬานักกอล์ฟสมัครเล่นหญิง.. 

ชื่อนี้ก็เป็นที่รู้จักเป็นอย่างดีเช่นกัน 

เริ่มเล่นกอล์ฟตั้งแต่เมื่อไร 

และเริ่มเข้ามาสู่วงการนี้ได้อย่างไร? 

เริ่มเล่นน่าจะประมาณปีค.ศ. 1997-1998 

ปกติเป็นคนชอบเล่นกีฬา และเล่นกีฬาได้หลายประเภท 

มีเพื่อนมาชวน ก็เลยลองเล่นดู ทีแรกก็คิดว่า 

คงเล่นไม่นานเพราะกลัวดำ ผิวเสีย 

แต่ยิ่งเล่นก็ยิ่งติดใจ และตอนนี้ชอบกีฬา 

ชนิดนี้มากที่สุด 

60 • THAI DENTAL MAGAZINE 

game ด้วย ไม่ใช่แค่ physical game อย่างเดียว ต้องใช้ความ 

เก่งและความสามารถในหลายๆด้าน นอกจากความแข็งแรงแล้ว 

ทำให้รู้จักตัวเอง รู้ว่าเป็นคนอย่างไร ต้องรู้จักวางแผน ต้องเลือก 

ใช้อุปกรณ์ให้เหมาะสม ต้องสามารถต้านทานแรงกดดัน จิตใจต้อง 

นิ่ง และหาทางแก้ปัญหา และยังได้รู้จักตัวตนของคนอื่น บางคนที่ 

ไปเล่นด้วยกัน ดูเป็นคนใจเย็นไม่น่าขี้โมโห ก็สามารถโกรธ โยนไม้ 

หรือแสดงอารมณ์ที่แท้จริงออกมา บางคนเพื่อให้ได้คะแนนที่ดีใช้ 

กลโกงต่างๆ ก็มี 

ดูเหมือนจะคล้ายๆ กับการทำางานบริหาร ที่ทำาอยู่ ? 

ใช่ ..หลักการนะ แต่รูปแบบไม่เหมือนกัน 

ได้รางวัลอะไรมาบ้าง? 

ได้ถ้วยมาเยอะนะ ได้ hole in one มาสองครั้ง และถ้วยจาก 

การแข่งรายการต่างๆหลายที่ 

ยกตัวอย่างรางวัลที่ภูมิใจ 

ก็มีถ้วยรางวัลเลดี้ Flight A จากสนามอัลไพน์ รางวัลนักกอล์ฟ 

สมัครเล่นของ BMW ซึ่งเป็นกอล์ฟสมัครเล่นที่ใหญ่ที่สุดในโลก ตอน 

รู้สึกว่านอกจากได้ออกกำลังกายแล้ว ยังได้พักผ่อน ได้ผ่อนคลาย 

ฝึกจิตใจให้นิ่ง มีสมาธิ ได้รู้ยุทธวิธีที่จะเอาชนะ 

คนอื่น เหมือนกับการบริหารคน ถ้ารู้วิธี 

ที่จะเอาชนะใจคนได้ อย่างอื่นก็ไม่ยาก 

ข้อคิดจากการเล่นกอล์ฟ? 

“คนเราต้องมีเป้าหมายในการทำอะไร 

ต้องตั้งเป้าหมายให้เหมาะสมกับตัวเรา 

และต้องทำให้ได้ตามเป้าหมายนั้น 

อย่างการเล่นกอล์ฟ ตอนนี้ตั้งเป้าว่า 

ต้องให้ได้ระดับ handicap ที่ต่ำลงมา 

และตัวเองจะมีการตั้งเป้าไว้ทุกปี 

เพื่อไปให้ถึง ...ซึ่งการทำงาน และชีวิต 

จริง เราก็ควรทำแบบนั้น เช่นกัน 

จากบทสัมภาษณ์ สมแล้วที่เป็น 

ผู้บริหาร และไม่แปลกใจเลยที่กีฬา 

กอล์ฟนี้ถูกเรียกให้เป็นกีฬาสำหรับ 

ผู้บริหาร 

THAI DENTAL MAGAZINE • 61

Dental Away 

AD 

โบสถ์เซนต์เบซิล 

เพราะอำานาจ ทำาให้คนเราฆ่ากันได้โดยไม่รู้สึกผิด 

และเพราะอำานาจ จึงทำาให้เกิดการสังหารราชวงศ์หนึ่ง 

ที่ทารุณโหดร้ายที่สุดในประวัติศาสตร์ของโลก 

ราชวงศ์โรมานอฟ แห่งรัสเซีย 

เรื่อง ขนมผิง 

จัตุรัสแดง 


ห้างกุม 

Tsar cannon 

ทหารรัสเซีย 

วันนี้ลมสงบดีท่ามกลางความหนาวเย็นยะเยือก แม้อยู่ในช่วง 

กลางเดือนกรกฎาคมแล้วข่าวส่งมาว่าพวกบอลเชวิกสายมอสโก 

จะมาชิงตัวราชวงศ์โรมานอฟทุกพระองค์ที่นี่ เลนินและตรอตสกี 

จะมาด้วยอาวุธทันสมัยครบมือ และหากเป็นเช่นนั้นจริงบอลเชวิก 

ไซบีเรียอย่างเขาคงจะต้องพ่ายแพ้ยูรอฟกีจึงตัดสินใจที่จะสังหารโร 

มานอฟทั้งหมดให้สิ้นซากหลังการกักขังมานานกว่าห้าเดือน อย่าง 

น้อยก็จะไม่มีใครได้ประโยชน์อะไร เยอรมันต้องไม่พอใจ สัมพันธมิตร 

คงจะสลดสังเวชที่สูญเสียกษัตริย์ที่เข้าข้างพวกเขา แต่ต้องไม่มีใคร 

ได้ประโยชน์จากการเอาซาร์มาต่อรอง 

ยูรอฟกีให้คนไปเชิญซาร์นิโคลัส ซารินา เจ้าหญิงทั้งสี่พระองค์ 

เจ้าชายรัชทายาทและผู้ติดตามทุกคนมารวมกันที่ห้องใต้ดินกลาง 

ดึก ด้วยอ้างว่าจะฉายพระรูปเพื่อส่งไปยืนยันว่าทุกพระองค์ยัง 

ปลอดภัย เพียงสิ้นเสียงยูรอฟกี ลูกกระสุนพุ่งก็เข้าไปปลิดชีพอดีต 

กษัตริย์เป็นพระองค์แรก จากนั้นทหารมากกว่าสิบนายก็ระดมยิง 

ทุกพระองค์ในที่นั้นอย่างไม่ปรานี ปิดตำนานราชวงศ์โรมานอฟ 

ที่ยาวนานกว่าสามร้อยปีลงอย่างเศร้าสลด ไม่ต่างจากคำทำนาย 

ของรัสปูตินที่เขียนจดหมายส่งมาให้ซารีนาของเขา ว่าราชวงศ์จะ 

ต้องสิ้นภายในสองปี หากเขาถูกคนในราชวงศ์เป็นผู้ปลิดชีพ มี 

เพียงเรื่องเล่าขานว่าองค์หญิงอนาสตาเซียเพียงพระองค์เดียวที่หนี 

รอด แต่ปัจจุบันก็ยังไม่สามารถพิสูจน์ได้เพราะดีเอ็นเอจากกระดูก 

ของทุกพระองค์ในที่สังหารและของผู้ที่อ้างว่าเป็นเจ้าหญิงกลับไม่ 

สัมพันธ์กันในทางสายใยพันธุกรรม 

เรื่องราวประวัติศาสตร์เหล่านี้เองที่ผลักดัน สร้าง Passion 

นำฉันเดินทางมาเหยียบดินแดนหลังม่านเหล็กแห่งนี้จนได้ รัสเซีย 

ไม่ได้มีดีแค่ความยิ่งใหญ่ของขนาดประเทศเพียงอย่างเดียว แม้ 

ด้วยประวัติศาสตร์อันแสนสับสน ผู้คนผ่านความยากลำบากทั้ง 

ในแง่สภาพอากาศและความผันแปรทางการเมือง ผ่านยุคคลั่ง 

คอมมิวนิสต์ ผ่านช่วงสงครามเย็น กระทั่งสหภาพโซเวียตล่มสลาย 

ในปี ค.ศ.1992 รัสเซียก็ยังยืนหยัดอย่างแข็งแกร่งและสง่างามได้ 

บนเวทีโลก หลายคนบอกว่าการเดินทางหิ้วกระเป๋าเที่ยวเองเป็น 

เรื่องอันตรายและลำบากมาก รัสเซียเพิ่งเปิดประเทศมาได้เพียง 

ยี่สิบปี มีมาเฟียมีโจรชุกชุม ผู้หญิงสองคนจะไปกันเองเนี่ยนะ! 

เชอะ กลัวเสียเมื่อไร เมื่อหาหนังสือมาอ่านและวางแผนอย่างรัดกุม 

เสร็จสรรพ ผิงผิงกับน้องกุ๊ ก็เหินฟ้าสู่ดินแดนหมีขาว ในช่วงเดือน 

กรกฎาคม หรือช่วงไวท์ไนท์ในฤดูร้อนอันเป็นไฮซีซั่นในการไปเที่ยว 

เอาล่ะ ทุลักทุเลทัวร์เริ่มขึ้นแล้ว… 

เราเหยียบผืนแผ่นดินรัสเซียด้วยเวลาท้องถิ่นเป็นเวลาเกือบ 

ห้าโมงเย็น สนามบินที่มอสโกมีทั้งหมดห้าแห่ง การบินไทยเลือก 

ลงสนามบิน Domodedovo แหม แค่ชื่อสนามบินนี่ก็เรียกไม่ถูก 

แล้ว อย่าได้คิดว่าจะมีป้ายภาษาอังกฤษ และอย่าหวังว่าฝรั่งที่นี่จะ 

พูดภาษาอังกฤษได้ดี มีแต่รัสเซียใหม่ที่เป็นวัยรุ่นอายุน้อยเท่านั ้น Tsar bell 

ล่ะที่พูดได้ ถ้าไปถามป้าลุง รับประกันได้ว่าโดนภาษารัสเซียพ่นใส่ 

หน้าฟังไม่ทัน 

อย่างแรกที่ไก่สาวตาแตกสองนางต้องมองหา ก็คือรถไฟเร็วที่ 

จะเชื่อมจากสนามบินเข้าสู่ตัวเมือง ให้อารมณ์แบบแอร์พอร์ตลิงก์ 

แต่ด้วยอานิสงส์แห่งเย็นวันศุกร์ที่พระอาทิตย์จะตกก็โน่น ห้าทุ่มไป 

แล้ว ทำให้ประชาชนรัสเซียออกมาท่องเที่ยว จิบเบียร์ยามเย็นตาม 

สถานที่ต่างๆกันแยะ(แม้แต่ในรถไฟ) และแล้ว...สิ่งที่คาดคิดว่าจะ 

เกิด แต่มันไม่ควรจะเร็วขนาดนี้ก็คือ พวกเราขึ้นรถไฟผิด อุตส่าห์ 

รอดจากการลงแอร์พอร์ตลิงก์มาแล้ว คิดว่าขึ้นรถไฟสายสีเขียวมา 


จัตุรัสแดง 

จากสถานีPavelletskaya ก็ถูก แต่มันผิดตอนไหนหว่า ทำไมไม่ถึง 

จัตุรัสแดงเสียที ขึ้นลงขึ้นลง หอบข้าวของจนเริ่มเข้าใจว่าในสถานี 

เชื่อมมันไม่หมูขนาดลงจากบีทีเอสสายสุขุมวิทมาต่อสายสีลม แต่ 

มันอาจต้องเดินไปอีกเกือบกิโลภายในสถานีใต้ดินเพื่อขึ้นอีกสาย 

โอว แม่เจ้า นี่ทำเอาระบบรถไฟของญี่ปุ่นง่ายเป็นอนุบาลไปเลย 

แบกเท่านั้น ไม่มีทางลาด ไม่มีลิฟท์ ลูกหนูขึ้นแขนแน่งานนี้ และ 

อย่าไปจำชื่อสถานีเป็นภาษาอังกฤษให้เสียพื้นที่สมองเล้ย จำเป็น 

อักษรโรมันนะจ๊ะ ความพยายามอยู่ที่ไหน ความพยายามก็อยู่ที่นั่น 

(จริงไหม) และแล้วพวกเราก็มาถึงสถานี Tverskaya ที่คิดว่าใกล้ 

โรงแรมของเราตรงจัตุรัสแดงมากที่สุด 

กรรม ! นี่มันจะสามทุ่มอยู่แล้ว ถ้าเมืองไทยก็เกือบจะตีหนึ่ง 

สี่ชั่วโมงจากสนามบินแต่เรายังหลงกันอยู่เลย แผนที่ที่เตรียมมา 

ไม่ช่วยอะไร ทางออกจากสถานีสี่ทาง แค่นี้ก็คิดไม่ออกแล้วว่า 

จะไปทางไหน เดชะบุญของผิงที่หนุ่มสาวรัสเซียสวยหล่อคู่หนึ่ง 

เดินเข้ามาทัก และอาสาพาไปส่ง โอว น้ำตาจะไหล ขอบคุณน้อง 

สาวคนสวยชาวรัสเซียนาม อนาสตาเซีย เจ้าหญิงผมน้ำตาลทอง 

กับแฟนหนุ่มผู้ส่งความอารีมาให้ ช่วยทั้งลากกระเป๋าและพามา 

ส่งที่โรงแรมนาม โฮมโฮเทลเปรูล็อค ที่สภาพเหมือนตึกแถวอยู่ใน 

ซอกหลืบข้างจัตุรัสแดง ลำพังคนรัสเซียยังหาแทบไม่เจอ นับประสา 

อะไรกับสาวไทย แม่บ้านที่นี่ก็พูดอังกฤษไม่ได้ น้องอนาสตาเซีย 

เจรจาพูดคุยให้เรียบร้อย เราขอกอดและถ่ายรูปกับน้องเขาหน่อย 

สวยและใจดีอย่างนี้พี่ไม่มีวันลืม 

นอนหลับสลบ อากาศร้อนทีเดียวเมื่อไม่มีแอร์ราคาสามพันกว่า 

บาทที่จ่ายถือว่าไม่คุ้ม ตรวจสอบมาแล้วจากอโกดาว่าที่นี่สะอาดดี 

แม้ใช้ห้องน้ำรวม แต่เรื่องค่าครองชีพที่แพงมากก็ทำเอาลำบากใจ 

บ้าง เอาวะ ซดมาม่าคัพ กับกระดกแลคตาซอยจากเมืองไทยต่าง 

อาหารเช้า แล้วไปเที่ยวสถานีรถไฟฟ้าใต้ดินที่เก่าแก่ที่สุด และสวย 

ที่สุดในโลกกันดีกว่า 

สถานีรถไฟฟ้าแห่งแรกเปิดในปีค.ศ. 1935 ปัจจุบันมีรถไฟฟ้า 

ใต้ดินทั้งสิ้น 11 สาย 9,300 ขบวน 165 สถานี ความยาวรวม 265 

กิโลเมตร รวมทั้งสายวงแหวนหรือสายสีน้ำตาลที่มีสถานีสวยๆ ให้ 

นักท่องเที่ยวได้ถ่ายรูปเป็นที่ระลึก เหล่าภาพโมเสก แฝงโฆษณาชวนเชื่อ 

ในแบบหลังม่านเหล็กว่า “ทุกท่านเอ๋ย เราก็สามารถสร้างนั่นนี่ 

ได้ดีไม่แพ้ระบบทุนนิยม” สตาลินใช้สถานี Mayakovskaya เป็น 

ฐานบัญชาการใต้ดิน สู้กับพวกนาซีในสงครามโลกครั้งที่สอง จะ 

ได้มีทางหนีออกได้หลากหลายตามจับตัวกันไม่ได้ ปัจจุบันมีผู้ใช้ 

บริการวันละ 7-8 ล้านคน เวลาถ่ายรูปหรือเข็นกระเป๋าก็ต้องคอยหา 

จังหวะเหมาะ แต่หนุ่มรัสเซียส่วนใหญ่ใจดี เห็นน้องกุ๊สาวร่างบาง 

ของเรายกกระเป๋าทีไร ได้เดินเข้ามาหิ้วขึ้นลงบันไดให้บ่อยๆ ผิดกับ 

ผิงผิงร่างกำยำ ยังไม่มีหนุ่มตาน้ำข้าวคนไหนมาช่วยเลย ( ชิส์!!!) 

สิ่งที่หน้าสังเกตอีกอย่างคือ ใบหน้าของชาวรัสเซียจะมีตั้งแต่ ฝรั้ง 

ฝรั่ง ฝรั่งหมวย ฝรั่งแขก นั่นแสดงว่า ในมอสโกเองก็เหมือนเมือง 

ใหญ่ๆ ทั่วไปในโลกที่มีการผสมผสานระหว่างชาติพันธุ์ ตั้งแต่สมัย 

ที่ชาวมองโกลยกทัพมาก็มีมรดกเป็นลูกหลานหน้าตาหมวยตี๋เป็น 

ของแถม รัสเซียเป็นเมืองขึ้นของมองโกลอยู่นานถึง 240 ปีส่วน 

พวกหน้าแขกก็คงมากันตั้งแต่ยุคที่มอสโกเป็นศูนย์กลางอาณา 

จักรไบแซนไทน์ตอนปลายขนาดที่เรียกขานกันว่าโรมที่สาม และ 

ก็คงจะมีเหล่าชาวเปอร์เซียจากอาณาจักรออตโตมันเติร์กข้ามมา 

ทำมาค้าขายแล้วก็เลยตั้งหลักปักฐานกันเสียเลย เห็นสาวรัสเซีย 

หุ่นสะบึม อกเป็นอกเอวเป็นเอว แต่ถ้าแก่เป็นคุณป้าเมื่อไร จะเป็น 

ทรงเดียวกันหมดคือกระปุกตั้งฉ่าย แต่ทุกคนก็ยังอยากสวยเป็นเจ้า 

แม่แฟชั่นได้ สังเกตจากร้านขายเสื้อผ้า ที่นี่เป็นสวรรค์ของสาวไซส์ 

XL อย่างฉันเชียวล่ะ ร้านซาร่าในประเทศนี้สามารถหาชุดแซกใหญ่ 

บิ๊กบึ้มโดยจ่ายแค่ไม่ถึงหนึ่งพันบาทไทย เจ๋งใช่ไหมล่ะ 

มอสโกเป็นเมืองหลวงเก่าแก่ สร้างตั้งแต่สมัยเจ้าชาย 

ยูริโดลโกรูกี้เมื่อประมาณเก้าร้อยปีที่แล้ว(ค.ศ.1690) เป็นเมือง 

หลวงอยู่นานก่อนย้ายไปยังเซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก และกลับมาเป็น 

เมืองหลวงอีกครั้งในสมัยคอมมิวนิสต์ เป็นทั้งศูนย์กลางเศรษฐกิจ 

พิพิธภัณฑ์และศูนย์กลางของศาสนาคริสต์นิกายออร์โธดอกซ์ ซึ่ง 

นับคือพระแม่มาเรียเป็นสำคัญ สังเกตได้จากที่ไหนเป็นวังและ 

เป็นเมืองหลวงจะต้องมีโบสถ์อัสสัมชัญ ถือเป็นโบสถ์หลวงในการ 

ทำศาสนพิธี เวลาเข้าโบสถ์อย่าลืมทำตัวสงบเสงี่ยมและสวมผ้า 

คลุมผมเป็นการเคารพสถานที่กันด้วยนะคะ 

เมื่อมีเวลาจำกัด เราจึงเที่ยวในมอสโกเฉพาะบริเวณจัตุรัสแดง 

ถ้ามีเวลาเหลือเฟือ อาจไปเดินเก๋ๆ ที่ถนนอารบัต ถนนสายศิลปะ 

แต่ข้าวของแพงมากสามารถขึ้นรถไฟฟ้าสายสีน้ำตาลไปได้ หรือ 

จะช็อปปิ้งของพื้นเมืองที่ตลาดนัด แบบถูกและคุณภาพดีแต่จะเปิด 

เฉพาะเสาร์อาทิตย์ ก็ต้องย่าน Izmailovsky ที่นี่มีโรงละครสัตว์อยู่ 

ไม่ไกล สามารถดูรอบซื้อตั๋วเข้าชมได้เลย ขึ้นรถไฟฟ้าสายสีน้ำเงิน 

ไปถึงแน่นอน แนะนำให้ซื้อตั๋วสิบเที่ยว 300 รูเบิล ใช้ได้ เจ็ดวัน ก็ 

สะดวกดีไม่ต้องต่อคิวซื้อตั๋วใหม่บ่อยๆ 

จัตุรัสแดงมีอะไรบ้าง? ก็มีพระราชวังเครมลิน ซึ่งบูรณะใหม่หลัง 

ประกาศอิสรภาพจากมองโกล (พ.ศ.2028-2038) เป็นสถาปัตยกรรม 

แบบบารอกและคลาสสิก โบสถ์เซนต์เบซิลทรงหัวหอมสีๆ หรือชื่อ 

ทางการคือ Cathedral of the Intercession of the Virgin ที่ใครต้อง 

ไปเก็บภาพก็สร้างขึ้นเพื่อเป็นสัญลักษณ์ในการได้ชัยชนะในครั้งนี้ 

รั้วพระราชวังทาสีแดง ล้อมรอบพื้นที่ภายในที่เป็นรูปสามเหลี่ยมที่ 

มีพื้นที่ 170 ไร่ กว้างมากดังนั้นควรไปต่อคิวซื้อบัตรตั้งแต่เช้า เปิด 

เวลาสิบโมงแต่เก้าโมงครึ่งแถวก็เกือบกิโลไปแล้ว ภายในมีสถาน 

ที่ให้เที่ยวชม 12 แห่ง การตรวจตรากระเป๋าและฝากของค่อนข้าง 

เข้มงวด หากจะบันทึกภาพต้องไปจ่ายเงินที่ด่านก่อนด้วย เสียเวลา 

มากมาย หากจะเข้าไปชมสมบัติของชาติรัสเซียที่ถือว่าร่ำรวยที่สุด 

ราชวงศ์หนึ่งในโลก ก็ต้องไปต่อคิวซื้อบัตรเพื่อเข้าชมในพิพิธภัณฑ์ 

อาร์เมอรีแยกอีกที มิเช่นนั้นก็เอาแค่เดินดุ่มดูวิหารต่างๆ ได้แก่ 

วิหารอัสสัมชัญ วิหารดอร์มิชั่น วิหารอันนันซิเอชั่น วิหารอาร์ค 

แอนเจิล ไมเคิล ปืนใหญ่พระเจ้าซาร์ (Tsar Cannon) กับระฆัง 

ยักษ์ที่แตก (Tsar Bell) แล้วค่อยออกมาเดินเล่นจัตุรัสแดงอีกที 

คนมักเข้าใจผิดว่าแดงหมายถึงเลือด แต่จริงๆ แล้วมาจาก 

ภาษารัสเซียโบราณ คราสนายา ที่หมายถึงลานแห่งความสวยงาม 

แต่ก่อนเคยเป็นตลาดนัด ปัจจุบันกลายเป็นจุดท่องเที่ยวที่สำคัญ 

ที่สุดของรัสเซีย สุสานของเลนินอยู่ทางด้านหน้า ยังมีคนถือดอกไม้ 

มาไหว้เคารพศพ เขายกย่องว่าท่านเป็นวีรบุรุษ ขณะที่ผู้นำรุ่นน้อง 

อย่างสตาลินกลับเป็นที่ชิงชัง จากการสังหารคนในชาติเรือนล้าน 

แม้กระทั่งเพื่อนรอบข้างเพื่อกำจัดเสี้ยนหนามและปูทางสู่บัลลังก์ 

แห่งอำนาจแก่ตน พิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์อยู่ถัดไปไม่ไกล และ 

ก็มีบอลชอยส์เธียร์เตอร์ สำหรับผู้ที่สนใจดูบัลเลต์ รวมทั้งห้างเก่า 

แก่ ให้ออกแรงช็อปปิ้ง ห้าง Gum ออกเสียงว่ากุม ไม่ใช่กัมที่แปล 

ว่าเหงือกหรอกนะคะคุณหมอฟัน 

ส่วนใครสนใจศิลปะต้องไปเดินพิพิธภัณฑ์แห่งชาติพุชกิ้น แต่ 

ผิงผิงไม่อินเมื่อเห็นแถวยาวเหยียด ขอเดินข้ามฝั่งถนนมาชมหอ 

สีทอง วิหารแห่งพระเยซูพระผู้ไถ่ สร้างขึ้นใหม่ได้ไม่นาน แต่เดิม 

นั้นสร้างขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์แห่งชัยชนะต่อทัพของนโปเลียน แต่ 

สตาลินกลับเห็นว่าเป็นความอัปลักษณ์ของยุคอัตตาธิปไตย จึง 

สั่งระเบิดทิ้งเสียอย่างนั้น แล้ววางแผนสร้างตึกสูงระฟ้า ให้ชื่อว่า 

วังโซเวียต แต่แผนการนี้ไม่สำเร็จ รอยระเบิดจึงกลายเป็นสระน้ำ 

สาธารณะและโบสถ์ที่สร้างใหม่นี้ ยังได้อัญเชิญอัฐิของราชวงศ์ 

โรมานอฟทุกพระองค์ที่ถูกสังหารในบ้านอิมปาตีฟมาบรรจุไว้ ณ 

ที่แห่งนี้ 

เวลาผ่านไปไวเหมือนโกหก ต้องรีบขึ้นรถไฟฟ้าความเร็วสูง 

น้องแสบแสน (Sapsan) เพื่อข้ามไปยังเซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก สอง 

สาวยังไม่รู้เลยว่าไปขึ้นตรงไหน จะหลงจนตกรถหรือเปล่าก็ยัง 

ป้ายบอกสถานี 

มีแต่ภาษารัสเซีย 

บรรยากาศในรถไฟใต้ดิน 

วิหารพระเยซูพระผู้ไถ่ 

Sapsan 

เสียวๆ ขอรองท้องด้วยแมคโดนัลด์สาขาแรกในรัสเซียเสียก่อน 

พอมีเรี่ยวแรงแล้วค่อยว่ากัน ไว้คราวหน้าจะเล่าเรื่องเที่ยวเองแบ 

บงงๆ ในเมืองสวยเซี้ยวอย่างเซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก เรื่องอาหารการ 

กิน และของฝาก สำหรับท่านที่อยากอ่าน Moscow ฉบับเต็มก่อน 

บก.ตัด และเรื่องราวที่เซนต์ปีเตอร์สเบิร์กโดยไม่ต้องรอฉบับหน้า 

เข้าไปอ่านใน online magazine ได้เลยค่ะ 


ถ้าเอ่ยถึงคณะทันตแพทยศาสตร์ในภาคเหนือ ย่อมหมายถึง 

คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ที่มีประวัติยาวนานมาร่วม 

๔๗ ปี โดยผู้บุกเบิกและเป็นคณบดีคนแรกคือ ท่านอาจารย์ทันตแพทย์หญิง 

ถาวร อนุมานราชธน เริ่มจากแผนกทันตกรรมเล็กๆ ในโรงพยาบาล 

นครเชียงใหม่ พ.ศ.๒๔๙๘ และได้ย้ายมาสังกัดมหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ 

ในปี พ.ศ.๒๕๐๒ จนปี พ.ศ.๒๕๐๙ เริ่มมีการสอนวิชาชีพทันตแพทยศาสตร์ 

รุ่นแรกในคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ก่อนที่จะมีประกาศจัดตั้ง 

คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ใน พ.ศ.๒๕๑๕ 

เรื่อง นายท้ายมล 

คณาจารย์จากซ้าย รศ.ทพ.ปราโมทย์ ลิมกุล, ผศ.ทพ.ศักดา อภิสริยะกุล, 

อจ.ทพ.กรีฑา วิทิตพันธุ์ , ท่านคณบดีอาจารย์หมอถาวร อนุมานราชธน, 

ผศ.ทญ.ธนะเพ็ญ ศรีสุวรรณ , ผศ.ทญ.ผุสดี ศรีเจริญ อจ.ทญ.ศรีระยับ 

วินิจฉัยกุลและผศ.ทญ.มัทนา อินทรศิริสวัสดิ์ ถ่ายภาพร่วมกับบัณฑิตรุ่น 

แรกๆ ของคณะ 

ภาพอาคาร ๒๐ ปี คณะทันตแพทยศาสตร์ 

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 

อดีตนักศึกษาทันตฯมช.รหัส ๑๙ ถ่ายภาพกับอาจารย์หมอนภาพร 

หลังจบการศึกษามาได้ ๒๕ ปี ในภาพคงจะจำาคุณหมอพัชรวรรณ 

และคุณหมอภาณุ ได้ (คนที่ ๒ และ ๕ จากซ้าย) 

นักศึกษารุ่นรหัส ๑๐ ถึงรหัส ๑๓ ถ่ายรูปร่วมกันระหว่างกิจกรรม 

ปี ๒๕๑๓ จะเห็น นทพ.นภาพร อัจฉริยพิทักษ์ อยู่กลางภาพ 

วันเวลาผ่านไปรวดเร็วจากสมัย พ.ศ.๒๕๐๙ จนถึงปัจจุบัน ทำาให้นักศึกษา 

รุ่นเก่านึกย้อนไปสมัยก๋วยเตี๋ยวชามละ ๕ บาท ที่ซ้ายมือหน้าวัดสวนดอก 

หรือขนมครกแม่หล่าย ใต้ต้นฉำาฉาหน้าวัดที่พวกเราอุดหนุนกันเป็นประจำา 

70 • THAI DENTAL MAGAZINE

file_20140204135352

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?