You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Asteazkena<br />
Martxoaren <strong>16</strong>a<br />
<strong><strong>20</strong>11</strong>. IX. urtea<br />
2.397. zenbakia<br />
1,<strong>20</strong> €<br />
www.berria.info<br />
Krisia, ingurumenaren alde<br />
Jarduera ekonomikoa<br />
gutxitzeak arnasaldia<br />
eman dio Lurrari q <strong>20</strong>-21<br />
Sortuk dioenez,<br />
bere estatutuak<br />
eraginkorrak dira<br />
ETAren indarkeria<br />
amai dadin<br />
Indarkeria darabiltenei horretan segitzeko<br />
inongo tarterik ez uztea dakar legeztatzeak,<br />
Gorenean aurkeztutako alegazioak dioenez q 8<br />
Arnaldo Otegi. ANGEL DIAZ / EFE<br />
Espainia zigortu<br />
dute, Otegiri<br />
adierazpen<br />
askatasuna<br />
urratzeagatik<br />
Europako Auzitegiak ebatzi<br />
du ez dela delitu Espainiako<br />
erregeari «torturatzaileen<br />
burua» deitzea, Gorenak<br />
esandakoaren kontra q 10<br />
Tren geltokien<br />
%78tan<br />
elbarriak<br />
ezin dira euren<br />
kasa ibili EAEn<br />
Arartekoak txosten bat<br />
egin du, eta ondorioztatu<br />
du ezinduek traba handiak<br />
dituztela garraio publikoan<br />
ibiltzeko q 14<br />
Gazteen aurkako<br />
hiru euroagindu<br />
onartu ditu<br />
Pauek<br />
Frantziako Polizia gogor<br />
oldartu zaie auzitegi<br />
aurrean elkartutako<br />
lagunei eta senideei q 11<br />
Larrialdi egoera<br />
ezarri du<br />
Bahraingo<br />
Gobernuak<br />
Atzerriko tropak sartu ditu,<br />
eta, oposizioaren ustez,<br />
uko egin dio elkarrizketari.<br />
Protestak ez dira eten q 18<br />
Familia bat, lurrikarak eragindako hondakinetan, Minamisanrikun. STR / EFE<br />
Fukushimako erradiazio<br />
nuklearra, kontroletik at<br />
Gertakari Nuklearren Nazioarteko Eskala kontuan hartuta, Frantziak<br />
seian jarri du arrisku maila Japonian; zazpia da maila gorena q 2-5<br />
p GAUR 40 ORRIALDE q HARIAN 2 IRITZIA 6 EUSKAL HERRIA 8 EKONOMIA <strong>16</strong> MUNDUA 18 q KIROLA 22 q AGENDA 27 q PLAZA 32
2 berria <strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena<br />
Harian›<br />
Japonia DLurrikara<br />
Hildakoak 3.000tik goiti dira,<br />
azken zifra ofizialen arabera<br />
tako zentral nuklearren inguruko lurraldeetakoak.<br />
Suntsiketarik handiena iparraldeko<br />
Iwate, Miyagi eta Fukushima<br />
probintziek pairatu dute. Minami Sanriku<br />
herrian (Miyagi), adibidez, agintariek ez<br />
dakite deus 7.500 bizilagunen inguruan.<br />
Tsunamiak txikitutako herrietako bat da<br />
Minami Sanriku. Poliziak uste du, baina,<br />
horietako anitz inguruko herrietan errefuxiatuta<br />
egon litezkeela. Iwateko pro-<br />
Egunak pasa ahala lurrikaran eta ondorengo<br />
tsunamian hildakoen kopurua<br />
handigoa da. Oraingoz, zifra ofizialen<br />
arabera 3.373 dira hildakoak. Desagertuak,<br />
berriz, 6.746 dira; horregatik, agintariek<br />
espero dute hildakoak 10.000 ere<br />
izan daitezkeela. Erreskatatutakoak<br />
25.000 dira, gehienak lurrikarak kaltetubintzian,<br />
berriz, ez dago kostako Otsuchi<br />
herriko 8.000 biztanleen inguruko informaziorik.<br />
Hondamendiaren erdian berri<br />
onik ere izan da, Oshima uharte txikian<br />
1.300 biztanle bizirik aurkitu baitituzte,<br />
ortziraletik haien inguruko berririk gabe<br />
egon ostean. Japoniako Gobernuak<br />
100.000 soldadu bidali ditu kaltetutako<br />
eremuetara, erreskate taldeei desagertuak<br />
bilatzen laguntzeko.<br />
Erreskate lanak. NATIONAL EMERGENCY MANAGEMENT<br />
G Leherketak Fukushima I zentral nuklearrean<br />
Lurrikararen epizentroa.<br />
Richter eskalan 9 gradu<br />
JAPONIA<br />
Biztanle guztiak<br />
atera dituzte<br />
Jendea ateratzen<br />
ari dira<br />
Jendea ezin da<br />
kalera atera<br />
Fukushima I<br />
(Daiichi)<br />
Tokio<br />
Arrisku eremua<br />
30 km<br />
<strong>20</strong> km<br />
30 km<br />
10 km<br />
Ozeano<br />
Barea<br />
Fukushima I<br />
(Daiichi)<br />
Fukushima II<br />
(Daini)<br />
Fukushima Daiichi zentral nuklearrak BWR (Ura Irakiteko Erreaktorea) motako<br />
sei erreaktore ditu.<br />
Erreaktoreak<br />
funtzionatzeko<br />
beharrezkoa den<br />
argindar hornidura<br />
eten zuen lurrikarak.<br />
4<br />
Urtegia<br />
Fukushiman, zirkulatzen ez duen<br />
hozgarria erradiaktorearen<br />
nukleoaren gainean kokatutako<br />
urtegietan biltzen da.<br />
Erreaktorearen<br />
nukleoa<br />
Fukushimako zentral nuklearreko erreaktore batean eztanda bat izan zen atzo. ABC TV<br />
1 2 3<br />
Lurruna<br />
Erregaiak<br />
3<br />
Kontrol<br />
barrak<br />
Sorgailuak energia behar du<br />
erreaktorearen barrura ura<br />
ponpatzeko eta horrela<br />
erreaktorea hozteko.<br />
Ura<br />
4<br />
Bateriak<br />
Zortzi orduko iraupena<br />
duten bateria bidez ari<br />
dira energiaz hornitzen.<br />
Helikopteroek ordez<br />
ditzakete bateria<br />
hauek.<br />
Turbina<br />
Hozte sistemarik gabe,<br />
erreaktorearen nukleoan<br />
irradiatutako erregaiak<br />
fusioa eragin dezake.<br />
Geldirik dagoen ura irakiten hasi eta lurrundu<br />
egin daiteke, eta erregaia gehiegi berotu.<br />
2<br />
Sorgailua<br />
1<br />
Kondentsadorea<br />
Amagoia Mujika<br />
Ur hozgarria<br />
Transformadorea<br />
Erradiazioari eusteko arazoak<br />
dituela aitortu du Japoniak<br />
«Kontrolik gabeko<br />
egoeraz» mintzatu da<br />
Brusela, jarioa<br />
geldiezina izan<br />
daitekeelako atzoko<br />
leherketek egindako<br />
pitzadurak irekiz gero<br />
Beldurgarriak dira Japoniatik datozen<br />
albisteak; oso kezkagarriak,<br />
Fukushima zentral nuklearraren<br />
ingurukoak. Atzo izandako<br />
bi leherketen ondoren are<br />
gehiago, erradioaktibitate jarioa<br />
estali ezin den errealitatea dela<br />
onartu dutenetik. Japoniako Gobernuak<br />
IAEA Energia Atomikoaren<br />
Nazioarteko Agentziari aitortu<br />
dio beldur zirela eta uste zutena<br />
gertatu dela, zentralaren 2.<br />
erreaktorean erradiazioari eusteko<br />
ontzi garrantzitsuena kaltetuta<br />
egon daitekeela. Hautsiko balitz,<br />
neurri gabeko isurketa bati<br />
aurre egin beharko diote. Dagoeneko<br />
«kontrolik gabeko egoeraz»<br />
hitz egin dute Bruselan energia<br />
alorreko adituek. «Ez dut okerrena<br />
baztertzen, datozen orduetarako<br />
edo egunetarako», iragarri du<br />
Gunter Oettingerrek, Europako<br />
Energia komisarioak.<br />
Japoniako Gobernuak esan<br />
zuen bezperan edukiontzietan ez<br />
zegoela arriskurik, baina sarraski<br />
nuklearrari buruzko susmoa<br />
areagotu zuen esan zuenean erradioaktibitatea<br />
gizakien osasunari<br />
eragiteko neurriraino dagoela.<br />
Inondik inora ez dira albisteak argiak,<br />
«tentuz» ari baita Tokio, gertatutakoari<br />
gehiegizko larritasuna<br />
ez emateko eskatzen. Lur mugimenduen<br />
erreplikek, berriz, ez<br />
dute etenik. Fukushiman bertan<br />
atzo 6,3koa izan zuten, eta beste<br />
bat 6,4koa Shizuokako eskualdean.<br />
Astinduek ez dute larrialdi<br />
egoeratik ateratzeko arrazoirik<br />
ematen.<br />
Atzoko eztandak izan eta berehala<br />
zentralaren inguruko 30 kilometroan<br />
bizi direnak etxean<br />
gera daitezela agindu dute, haiek<br />
handik aterarazi bitartean. Baina<br />
etxeak hustu arte irten ezinik daramatzate<br />
askok lau egun, eta Fukushima<br />
hirian ere bai, oraingoz<br />
arriskutik kanpo utzi duten<br />
arren. Atzo arte <strong>20</strong> kilometroko<br />
ingurua zuten jendez hustutzekoa,<br />
baina eztanda berrien ondorioz,<br />
arrisku eremua 30era handitu<br />
behar izan dute. <strong>20</strong>0.000 iodo<br />
dosi banatu dituzte herritarren<br />
artean tiroidearen glandula erradioaktibitatetik<br />
babesteko lagungarri.<br />
Ingurumenari iginiko kalteez<br />
gainera, herritarren osasunari<br />
kalte egiten dioten gertaerak jada<br />
ez dira ezkutatzen, gobernuak berak<br />
eraginak egon daitezkeela<br />
onartu duelako —gerora ikusiko<br />
dira—, baina OME Osasunerako<br />
Mundu Erakundeak lasaitzeko<br />
mezua eman nahi izan du: «Japonia<br />
osasun neurri publiko egokiak<br />
hartzen ari da herritarrak<br />
erradiaziotik babesteko», Gregory<br />
Hartl bozeramaileak esan-
Egigurenek «ausardiarik ez» duela leporatu dio<br />
9›› Zapaterori, beharrezko neurriak ez hartzeagatik<br />
<strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena berria 3<br />
Hezkuntzaren eta irakasleen kalitateak parean<br />
13›› joan behar dutela dio Escudero katedradunak<br />
Japonia DLurrikara<br />
Lasaitasunez jokatzeko<br />
eskatu die Japoniak G8koei<br />
Fukushimako krisiaren aurrean odol<br />
hotzez jokatzeko eskatu die Japoniako<br />
Atzerri ministroak G8ko kideei. Alemaniaren,<br />
Kanadaren, AEBen, Frantziaren,<br />
Italiaren, Erresuma Batuaren eta Errusiaren<br />
babesa eskertu du, era berean,<br />
eta japoniarren erantzuna duintzat jo<br />
izanagatik ere eskerrak eman ditu.<br />
%11<br />
pBurtsen gainbehera. Azken hogeita<br />
bost urteotako asterik txarrena izaten ari<br />
da Tokioko burtsarentzat. Atzo, Japoniako<br />
banku zentralak 60.000 milioi euro<br />
sartu zituen diru sisteman, baina, hala<br />
ere ia %11 erori zen Nikkei indizea. Europako<br />
burtsak %3 inguru jaitsi ziren.<br />
Japoniako krisiak bost dolar<br />
merkatu du petrolio upela<br />
Iragan astean, Brent petrolio upela 1<strong>20</strong><br />
dolarrera iristear zen herrialde arabiarretako<br />
istiluen ondorioz. Japoniako hondamendiak,<br />
ordea, kontrakoa eragin du.<br />
Eskarian izan den jatsierak bost dolar<br />
inguru merkatu du urre beltza. Atzo,<br />
upela 108 dolarrean salerosi zuten Londresko<br />
merkatuan.<br />
‘‘<br />
Fukushimako zentral<br />
nuklearreko gertakaria<br />
urrats geldiko Txernobyl bat<br />
bezalakoa izaten ari da»<br />
EDUARDO RODRIGUEZ<br />
Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Goreneko kidea<br />
da. Erakunde horrek ez du Japoniaren<br />
laguntza eskaerarik jaso,<br />
Hartlek esan duenez. Hala ere,<br />
adituak alertan daudela jakinarazi<br />
du.<br />
Tokiora ere maila baxuko partikulak<br />
iristen ari dira Fukushimatik<br />
—240 kilometrora dago, eta<br />
herritar batzuek handik alde egitea<br />
erabaki dute. Geratzea pentsatu<br />
dutenak, berriz, ahal dituzten<br />
elikagai guztiak eta lehen<br />
mailako produktuak pilatzen ari<br />
dira etor daitekeenerako.<br />
Erradioaktibitatea legezko<br />
neurriak halako zortzi izatera heldu<br />
dela jakinarazi zion atzo gobernuak<br />
Nazio Batuen Erakundeari,<br />
eztandetako bat izan eta gutxira,<br />
eta aire eremua ere itxi dute. Alarma,<br />
ordea, baretu egin nahi izan<br />
dute, erradioaktibitatea apurka<br />
jaitsiz joan dela esan zuten eta, betiere<br />
iturri ofizialek, baina Frantziako<br />
Segurtasun Nuklearraren<br />
Agentziak bestelakorik uste du,<br />
seian jarri baitu arrisku maila,<br />
Gertakari Nuklearren Nazioarteko<br />
Eskala kontuan hartuta. Japoniak<br />
lauan mantendu du.<br />
Gainerako erreaktoreak<br />
Zentraleko erreaktoreetako leherketen<br />
arriskua gutxitu<br />
nahian dabiltza ezinbestean, baina<br />
2. erreaktoreko arriskuez gain,<br />
Japoniako Segurtasun Nuklearreko<br />
Agentziari atzoko suteak 4.<br />
erreaktorean eragindako zortzi<br />
metroko bi zuloek ere ezinegona<br />
sortzen diela onartu du. Sei erreaktoreetatik<br />
hiruren hozteko sistema<br />
apurtuta dago, eta laugarren<br />
batean arazoak daude. Haietan<br />
gertatzen dena konpontzen<br />
saiatzea 50 operarioren esku dago<br />
soilik, han ziharduten 800 langileetatik<br />
aterarazi ez dituzten horiexengan.<br />
Erreaktoreen putzuak<br />
hoztu behar dituzte, baina sistemak<br />
apurtuta dauden lekuetan<br />
kontrako efektua gertatzen ari<br />
da.<br />
Naoto Kan lehen ministroa haserre<br />
dago Tepcorekin, zentral<br />
nuklearra kudeatzen duen konpainiarekin,<br />
gertatzen denaren<br />
gaineko informazioa beranduegi<br />
jasotzen ari delako. Horrez gainera,<br />
Tepcori agindu dio ez ditzala<br />
langileak handik atera. Fukushimako<br />
gobernadoreak jakinarazi<br />
baitio «biztanleen beldurra eta<br />
haserrea muga jotzen» ari direla.<br />
Fernando Legarda q Ingeniaritza nuklearreko EHUko irakaslea<br />
Fukushimako zentral nuklearreko gertakariak Txernobylen jazotakoarekin zerikusirik ez<br />
duela dio Fernando Legardak; oraingoz, adierazi du ezertxo ere ez dela gertatu.<br />
«Zentralak ezin hobeki erantzun dio<br />
lurrikarari; inguruak egin du huts»<br />
Elixabet Epelde<br />
Fukushimako gertakariak energia<br />
nuklearra segurua dela baieztatzen<br />
duela uste du Fernando Legarda<br />
EHUko ingeniaritza nuklearreko<br />
irakasleak. Izan ere,<br />
zentral nuklearrak segurtasun<br />
protokolo guztiak bete dituela<br />
azaldu du. Huts egin duena ingurua<br />
izan dela sinetsita dago.<br />
Zein izan da Fukushimako istripuaren<br />
bilakaera?<br />
Zentraleko erreaktoreek espero<br />
bezala erantzun zuten; lurrikara<br />
nabaritzean gelditu egin ziren.<br />
Ondorengo faseak ere aurreikusi<br />
bezala gertatu ziren. Alegia, erreaktoreak<br />
geldialdi hotzera pasa<br />
ziren; energia sortzeari utzi zioten<br />
eta bero hondakinak ateratzeari<br />
ekin zioten. Lurrikararen ondorioz,<br />
baina, hornidura elektrikoa<br />
eten egin zen. Zentralak<br />
dituen diesel generadoreekin<br />
konpentsatu zuten mozketa hori.<br />
Tsunamiak erregaiaren hornidura<br />
ere eten zuen, gero, eta ondorioz,<br />
generadoreak gelditu egin ziren.<br />
Hori horrela, bateriak jarri ziren<br />
martxan eta erreaktoreak<br />
energia ongi beheratzen hasi ziren,<br />
bateriak amaitu ziren arte.<br />
Orduan, erreaktoreak bakartuta<br />
geratu ziren. Erreaktoreak geldituta<br />
ere, nukleoak energia kopuru<br />
bat sortzen jarraitzen du. Sortzen<br />
duen horri bero hondakina<br />
deritzo. Energia hori atera egin<br />
behar da. Atera ezean uretara pasatzen<br />
da, ura irakiten hasten da<br />
eta erreaktoreko ontzian dagoen<br />
ur kantitatea txikituz doa; erregaiak<br />
hozte sistemarik gabe utzi<br />
arte. Hor beroketa hasten da eta<br />
fusioa gerta daiteke. Une honetan<br />
hori ekidin nahian dabiltza.<br />
Zer ari dira egiten fusioa ekiditeko?<br />
Kaltetutako generadoreak ordezkatzen<br />
saiatu ziren, baina horiek<br />
zentralera eramaten nahi baino<br />
gehiago luzatu ziren, lurrikarak<br />
azpiegitura guztiak suntsitu baitzituen.<br />
Generadoreak martxan<br />
jarri ostean erreaktoreei ura injektatzen<br />
hasi ziren. Nukleoa estali<br />
eta hozketa bermatu nahi<br />
dute horrela eta, oraingoz, emaitza<br />
onak ematen ari da.<br />
Txernobyl berri baten aurrean gaudela<br />
ezeztatuko zenuke, beraz?<br />
Erabat. Txernobylgo kasuak ez<br />
du zerikusirik. Ukranian erradioaktibitatea<br />
isuri zen, potentzia<br />
oso azkar handitu zelako eta horrek<br />
erreaktorearen nukleoan<br />
energia asko askatzea eragin zuelako.<br />
Ondorioz, erreaktorea suntsitu<br />
egin zen. Japonian erreaktorearen<br />
hozketa sistema kaltetu<br />
da, eta ondorioz, berotu egin da.<br />
Isuriak egon direla onartu du Japoniako<br />
Gobernuak.<br />
Bai, erradioaktibitate isuriak<br />
egon dira. Besteak beste, erreaktorearen<br />
gordekinaren segurtasun<br />
balbula ireki baitute, horrek<br />
gehiegizko presioa dela eta eztanda<br />
egin ez dezan.<br />
Hemendik aurrera zer gerta daiteke?<br />
Hoztea mantentzea lortzen bada,<br />
gauzak ez dute okerrera egingo.<br />
Nukleoan ur maila mantendu beharko<br />
dute horretarako. Zentralaren<br />
garapenaren araberakoa<br />
izango da prozesu hori, dena den;<br />
ikusi beharko dugu zer gertatzen<br />
den.<br />
Erradioaktibitate isuri baten aurrean,<br />
zein neurri hartu behar dira?<br />
Herritarrak erradioaktibitatea<br />
dagoen tokitik urrundu behar<br />
dira. Bestelako fenomenoekin<br />
egiten den bezalaxe; erreka bat<br />
handitzea espero baduzu, erreka<br />
ertzean bizi direnak urruntzea da<br />
neurririk eraginkorrena. Kasu<br />
honetan berdin-berdin.<br />
Eta 30 kilometrotako arrisku eremua<br />
nahikoa da?<br />
Bai, noski. Arazoa, material erradioaktiboaren<br />
dispertsioa da. Aerosol<br />
bat da, finean, sustantzia hegalari<br />
bat. Haizeak material hori<br />
eraman egiten du eta horrexegatik<br />
urruntzen dute jendea, material<br />
erradioaktiboarekin kontaktua<br />
ekiditeko. Isuria baldin badago,<br />
isuri horrek aerosol erradioaktiboaren<br />
laino bat sortu dezake<br />
Nukleoaren hoztea<br />
mantentzea lortzen<br />
bada, egoerak ez du<br />
okerrera egingo<br />
Isuri erradioaktibo bat<br />
ikusirik, herritarrak<br />
toki horretatik<br />
urrutiratu behar dira<br />
eta lainoa zabaldu egin daiteke.<br />
Horiek lurrera erortzean azpian<br />
inor harrapatu ez dezan urruntzen<br />
dituzte herritarrak. Suteekin<br />
edo bestelako hondamendiekin<br />
egiten den bezala.<br />
Kalera ez irteteko eta leihoak ixteko<br />
ere eskatu diete herritarrei… Neurri<br />
horiek eraginkorrak dira?<br />
Neurri horiek hartzeko zentraletik<br />
hogei eta 30 kilometro artean<br />
bizi direnei eskatu diete. Sustantzia<br />
erradioaktiboak dituen laino<br />
bat pasako balitz jendea kalean<br />
egotea ekidin behar baita. Leihoak<br />
itxi eta bustitako eskuzapi batekin<br />
zigilatuz arriskutik at egongo<br />
zara; ez duzu material erradioaktiboa<br />
arnastuko.<br />
Gertakariak alerta guztiak piztu<br />
ditu. Alemanian, esaterako, hainbat<br />
zentral itxiko dituztela esan dute.<br />
Alemaniak justu aurkakoa iragarri<br />
zuen duela gutxi. Programa<br />
nuklearra ordezkatzeko plan bat<br />
jarri zuten martxan eta zentral<br />
nuklearrak ixten joateko asmoa<br />
zuten. Duela gutxi, ordea, lege bat<br />
onartu zuten itxiera programatu<br />
hori luzatzeko. Atzo, luzatze lege<br />
hori hiru hilabetez bertan behera<br />
uztea erabaki zuten.<br />
Halako neurriak nola baloratzen dituzu?<br />
Gertakarien aurrean berotuta<br />
hartutako erabakiak dira. Ziurrenik<br />
hauteskundeen gertutasunak<br />
ere badu zerikusirik erabaki<br />
horretan.<br />
Fukushimako istripuak agerian utzi<br />
du energia nuklearra ez dela erabat<br />
segurua?<br />
Ez, guztiz aurkakoa. Zentral horrek<br />
bederatzi graduko lurrikara<br />
bati eutsi dio, eta baita tsunami<br />
bati ere. Eta zentralak ezin hobeki<br />
erantzun du.<br />
Ezin hobeki?<br />
Bai, ezin hobeki; zentrala gelditu<br />
egin zen, generadoreak martxan<br />
jarri zituen, eta generadoreak izorratu<br />
zirenean bateriak jarri zituen<br />
martxan, amaitu ziren arte.<br />
Erantzun ez zuena ingurua izan<br />
zen. Ezin izan zuten laguntza garaiz<br />
bidali<br />
Zentralak arrisku egoera bat eragin<br />
du, ordea.<br />
Baina, kasu honetan, zentralari<br />
begiratu ordez, errepideekin, industria<br />
kimikoarekin edo petrokimikoarekin<br />
zer gertatu den begiratu<br />
beharko genuke. Energia<br />
nuklearrarena beste industria<br />
bat da. Eta zer ari da gertatzen?<br />
Oraingoz ezertxo ere ez. Intentsitate<br />
txikiko isuria egon da, herritarrak<br />
arrisku eremutik atera<br />
dira eta ezer gerta ez dadin neurriak<br />
hartu dira. Zer gertatuko<br />
den? Ikusi behako da, baina agian<br />
ezertxo ere ez. Hala izatea espero<br />
dugu.
4 berria <strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena<br />
Harian ›<br />
Lurrikara Japonian DEnergia nuklearrari buruzko eztabaida<br />
Garoña ixteko<br />
eskatu du<br />
Eusko<br />
Legebiltzarrak<br />
Espainiako Gobernuaren asmoa zentral<br />
nuklearra <strong>20</strong>13an ixtea dela berretsi du<br />
Manuel Chaves presidenteordeak<br />
EAJk, PSEk, Aralarrek, EBk eta EAk babestu<br />
dute eskaera, eta PP kontra azaldu da<br />
Erredakzioa Gasteiz<br />
Santa Maria de Garoñako zentral<br />
nuklearra (Burgos, Espainia) «berehala<br />
ixteko» eskatu du Eusko<br />
Legebiltzarrak. PP izan ezik, atzoko<br />
eztabaidan parte hartu zuten<br />
talde parlamentario guztiek<br />
(EAJk, PSEk, Aralarrek, Ezker<br />
Batuak eta EAk) eskatu zioten<br />
Eusko Jaurlaritzari zentral nuklearra<br />
ixteko exijitu diezaion Espainiako<br />
Gobernuari.<br />
Garoña ixteko azkeneko bi urteotan<br />
Legebiltzarrak egin duen<br />
bigarren eskaera da hori, <strong>20</strong>09ko<br />
ekainean ere zentral nuklearrari<br />
bizitza ez luzatzeko eskatu baitzuen<br />
Gasteizko parlamentuak.<br />
Orduan, ordea, Espainiako Gobernuak<br />
Garoña ustiatzeko baimena<br />
lau urtez luzatu zion Nuclenorri,<br />
Garoña kudeatzen duen enpresari.<br />
Hark hamar urteko<br />
luzapena eskatzen zuen, eta talde<br />
ekologistek, berriz, berehala ixteko.<br />
Espainiako Gobernuak baieztatu<br />
du Garoña <strong>20</strong>13. urtean itxiko<br />
duela. Manuel Chaves gobernuko<br />
hirugarren presidenteordeak<br />
atzo adierazi zuen Madrilgo<br />
gobernua ez dela iritziz al<strong>datu</strong>:<br />
«Erabakia ez da al<strong>datu</strong> eta bere<br />
horretan geldituko da».<br />
Nolanahi ere, erabakiak erabaki,<br />
Japonian gertatutakoak zentral<br />
nuklearren arriskuak azaleratu<br />
ditu, eta Eusko Legebiltzarreko<br />
atzoko eztabaida horren<br />
isla izan zen. Izan ere, EAJk eta<br />
CiUk, PSOEren babesarekin,<br />
Ekonomia Iraunkorreko Legeari<br />
egindako zuzenketa baten bitartez,<br />
zentral nuklearren bizitza 40<br />
urtetik harago luzatzeko aukera<br />
ireki dute Espainian, eta horrek<br />
zalantzan jartzen du Garoña itxiko<br />
duten, Mikel Arana Ezker Batuko<br />
legebiltzarkidearen arabera.<br />
Aranaren iritziz, legediaren aldaketa<br />
«kezkatzekoa» da, eta<br />
horri lotuta, zalantzan jarri zuen<br />
<strong>20</strong>13ko uztailetik aurrera zer gertatuko<br />
den, «nahiz eta PSOEk gobernuan<br />
segitu».<br />
EAJko legebiltzarkide Norberto<br />
Aldaiturriagak, ordea, Espainiako<br />
hauteskundeetan jarri<br />
zuen Garoñaren etorkizuna baldintzatuko<br />
duen mugarria:<br />
«PSOEk gobernuan segitzen<br />
badu, bermatuta egon daiteke ixteko<br />
eguna, baina PPk irabazten<br />
badu, Garoñak irekita jarraituko<br />
du». Hain zuzen ere, PSOEk Espainiako<br />
Gobernuan segitzeko<br />
itxaropenari heldu zion Natalia<br />
Rojo PSE-EEko legebiltzarkideak.<br />
«Eta, horrela, Garoña <strong>20</strong>13ko<br />
uztailean itxiko dute».<br />
PSOEk energia nuklearraren<br />
Garoñako zentral nuklearra. ENRIQUE TRUCHUELO / EFE<br />
kontra «ezer» ez duela egin gogoratu<br />
zuen Carmelo Barrio PPko<br />
parlamentariak: «Ikusiko da zer<br />
gertatzen den beste gobernu<br />
batzuekin, nuklearren aldekoak<br />
zenbateraino diren, baina oraingo<br />
gobernuak ere ez du ezer egin<br />
energia nuklearraren aurka».<br />
Segurtasuna, airean<br />
Japonian gertatutakoak «mahai<br />
gainean» jarri du, Dani Maezturen<br />
(Aralar) eta Juanjo Agirrezabalaren<br />
(EA) iritziz, segurtasunaren<br />
gaia. Biek ala biek energia berriztagarrien<br />
alde egiteko eskatu<br />
zuten legebiltzarrean. Mikel Aranak<br />
onartu zuen Japonian gertatutakoak<br />
ez duela «zerikusirik<br />
Garoñarekin», baina, haren iritziz,<br />
«kontuan izan behar da zentral<br />
nuklearrak ez direla hain seguruak».<br />
Rojok, baina, Garoñaren<br />
«segurtasuna» zalantzan ez<br />
jartzeko «eta alarma ez pizteko»<br />
eskatu zuen.<br />
Hain zuzen, Idoia Mendia Jaurlaritzako<br />
bozeramailearen iritziz,<br />
ez dago Garoñaren segurtasuna<br />
«muturreraino eramateko» arrazoirik,<br />
Japonian gertatutakoa<br />
«ohiz kanpoko gertaera tamalgarrien<br />
ondorioa delako».<br />
Legebiltzarrak beste eskaera<br />
bat ere egin zion Jaurlaritzari:<br />
Garoñaren ixtearen ondorioz<br />
zentralaren inguruko herrietan<br />
abian jarriko den dinamizazio<br />
ekonomikorako planean Arabako<br />
herriak eta Urduña (Bizkaia)<br />
sar daitezen lanak egin<br />
ditzan.<br />
DLaburrak<br />
Garoña lurrikaretarako<br />
prestatua dagoela diote<br />
BURGOS ›Garoñako zentral<br />
nuklearra bere ingurunean<br />
espero daitekeena baino hiru<br />
aldiz handiagoak diren lurrikarak<br />
jasateko gai dela adierazi du<br />
Nuclenor zentralaren enpresa<br />
jabeak. Nuclenorrek agertu<br />
duenez, zentral bakoitzak<br />
dagoen lekuaren arabera hartzen<br />
ditu segurtasun neurriak,<br />
eta, horretarako, lurraren dardarak<br />
izateko arriskua ez ezik,<br />
haizea, euria, suteak eta bestelako<br />
fenomenoak ere aztertzen<br />
ditu.<br />
Lazpiurrek dio zentral<br />
nuklearrak beharko direla<br />
BILBO ›Miguel Lazpiur Confebask<br />
patronaleko presidentearen<br />
iritziz, etorkizunean ezingo<br />
da energia nuklearrik gabe bizi,<br />
eta, ondorioz, «beharrezkoak<br />
izango dira energia mota hori<br />
sortzen duten zentralak». Lazpiurren<br />
ustez, zentral «eraginkorragoak<br />
eta seguruagoak»<br />
egin beharko dira etorkizunean,<br />
eta non jarri erabakitzeko eztabai<strong>datu</strong><br />
beharko da. «Energia<br />
nuklearra bai, baina lanak nola<br />
egiten ditugun ondo zaindu<br />
beharko dugu».<br />
Manifestazioa egingo dute<br />
bihar Bilbon<br />
BILBO ›Ekologistak Martxan<br />
erakundeak manifestazio bat<br />
antolatu du biharko Bilbon,<br />
Japoniako herriari elkartasuna<br />
adierazi, «mehatxu nuklearra»<br />
salatu eta Garoñako zentrala<br />
ixteko eskatzeko. Manifestazioa<br />
19:30ean abiatuko da, Arriaga<br />
plazatik, eta Euskadi plazan<br />
amaituko da, Iberdrola dorrearen<br />
parean hain zuen. Bestalde,<br />
Ekologistak Martxan-eko hainbat<br />
ekintzailek politika nuklearraren<br />
kontrako ekintza bat<br />
egingo dute gaur eguerdian<br />
Iberdrola dorrean.<br />
G Kronologia<br />
IKA-MIKAREN ERDIAN<br />
Garoñako zentral nuklearrak 40<br />
urte daramatza lanean, eta Espainiako<br />
Estatuko zaharrena<br />
da. Ura irakiten dagoen erreaktore<br />
batek osatutako bapore<br />
ekoizpen sistema nuklearra erabiltzen<br />
du zentralak (Boiling<br />
Water Reactor), eta 466 MWko<br />
potentzia elektrikoa du —hasieran<br />
460koa zen—. <strong>20</strong>09an<br />
3.579,85 milioi kWh sortu zituen.<br />
Nuclenorren jabetza da.<br />
Gaur egun Iberdrolak eta Endesak<br />
osatzen dute enpresa hori,<br />
erdi bana.<br />
p1971. Garoñako zentral nuklearra<br />
martxan jarri zuten martxoan.<br />
p1999. Uztailean berritu zuten<br />
Espainiako Gobernuak eta Nuclenorrek<br />
Garoña hamar urte<br />
gehiago ustiatzeko ituna.<br />
p<strong>20</strong>04. Otsailean, akats baten<br />
ondorioz, txatar erradiaktiboa<br />
bidali zuten Garoñatik Bizkaiko<br />
altzairutegi batera. INES Gertakari<br />
Nuklearrentzako Nazioarteko<br />
Eskalan, 1 maila izan zuen<br />
gertakariak.<br />
<strong>20</strong>05. Martxoan, sistemaren<br />
akats bat atzeman zuten eusteko<br />
eraikineko aireztatze balbuletan.<br />
<strong>20</strong>06. Nuclenorrek Garoñaren<br />
ustiaketa <strong>20</strong>19ra arte luzatzeko<br />
eskatu zuen.<br />
<strong>20</strong>08. Etengabeko horniketako<br />
baterietan akats bat atzeman<br />
zuten abuztuan. INES eskalan 1<br />
maila izan zuen. Urte hartan<br />
beste sei gertakari jakinarazi<br />
zizkioten CSNri, denak 0 mailakoak.<br />
<strong>20</strong>09. Zortzi jazoeren berri<br />
eman zion Garoñako zentralak<br />
CSNri. Guztiak, 0 mailakoak.<br />
<strong>20</strong>09.Ekainean,Eusko Legebiltzarrak<br />
Garoña behin betiko ixteko<br />
eskatu zion Espainiako Gobernuari.PPk<br />
eta UPDk ez beste<br />
guztiek babestu zuten eskaera.<br />
<strong>20</strong>09. Espainiako Gobernuak<br />
Garoñako zentralari <strong>20</strong>13ko uztailaren<br />
5era arte jarduteko baimena<br />
eman zion uztailean.<br />
Egun horretan zentrala betiko<br />
itxi beharko dela agindu zuen<br />
gobernuak.
<strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena berria 5<br />
‹ Harian<br />
Lurrikara JaponianDEnergia nuklearrari buruzko eztabaida<br />
G Erreaktore nuklearrak Europan<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
<strong>20</strong><br />
10<br />
0<br />
HERRIALDEA<br />
X X<br />
Martxan<br />
dauden<br />
erreaktoreak<br />
FRANTZIA<br />
58 2<br />
ESPAINIA<br />
4<br />
HERRIALDE<br />
KALTALANAK<br />
4<br />
Zazpi erreaktore<br />
geratu ditu Merkelek<br />
Energia atomikoa uzteko Alemaniako<br />
Gobernuaren urratsei jaramon egin gabe,<br />
Sarkozyk apustu nuklearrari eutsi dio<br />
Europako Batasunak erresistentzia<br />
azterketak egingo dizkie bere 144 zentralei<br />
I. Aranburu<br />
Proiektuak edo<br />
eraikitzen dauden<br />
erreaktoreak<br />
Almaraz<br />
Garoña<br />
Trillo<br />
Fukushimako leherketak «inflexio<br />
puntua» dira energia nuklearrarentzat.<br />
«Energia atomikoa ez<br />
dago prest naturaren indarkeriari<br />
aurre egiteko». Hain garbi mintzatu<br />
dena ez da talde ekologista<br />
ERRESUMA BAT.<br />
19 4<br />
BELGIKA<br />
7<br />
HERBEHEREAK<br />
1<br />
SUITZA<br />
5<br />
Gravelines<br />
Penly<br />
Chooz<br />
Paluel<br />
Flamanville<br />
Nogent-Sur-Seine Cattenom<br />
St Laurent<br />
Fessenheim<br />
Dampierre<br />
Chinon<br />
Belleville<br />
Bugey<br />
Civaux<br />
St Alban<br />
Blayais<br />
Tricastin<br />
Cruas<br />
Golfech<br />
Marcoulle<br />
SUEDIA<br />
10<br />
ESLOVENIA<br />
1<br />
bateko ordezkaria izan, Japonian<br />
lurrak astindua eman aurretik<br />
Alemanian energia nuklearra<br />
bultzatu nahian zebilen Angela<br />
Merkel baizik. Astelehenean erabaki<br />
zuen hiru hilabetez etetea<br />
hamazazpi erreaktoreren bizitza<br />
hamabi urtez luzatzeko plana;<br />
HUNGARIA<br />
4<br />
FINLANDIA<br />
4 1<br />
LITUANIA<br />
1<br />
ALEMANIA TXEKIA<br />
17 6 2<br />
ESLOVAKIA<br />
EUROPA<br />
196<br />
AFRIKA<br />
2<br />
4 2<br />
BIELORRUSIA<br />
0 2<br />
ERRUMANIA<br />
2 2<br />
BULGARIA<br />
2 2<br />
MUNDUA<br />
443<br />
ASIA<br />
118<br />
ERRUSIA<br />
30 24<br />
UKRAINA<br />
15 2<br />
TURKIA<br />
0 4<br />
AMERIKA<br />
128<br />
Lituania<br />
Frantzia<br />
Eslovakia<br />
Belgika<br />
Ukraina<br />
Armenia<br />
Hungaria<br />
Suitza<br />
Eslovenia<br />
Bulgaria<br />
Hego Korea<br />
Suedia<br />
Txekiar E.<br />
Finlandia<br />
Japonia<br />
Errumania<br />
AEB<br />
Erresuma Bat.<br />
Errusia<br />
Espainia<br />
Kanada<br />
Mundua<br />
Argentina<br />
Mexiko<br />
Hego Afrika<br />
Herbehereak<br />
Brasil<br />
Pakistan<br />
India<br />
Txina<br />
ITURRIA: WORLD NUCLEAR ASSOCIATION<br />
Asco<br />
Cofrentes<br />
Vandellos<br />
Energia nuklearraren bidez lortutako argindarraren proportzioa munduan<br />
(<strong><strong>20</strong>11</strong>)<br />
%14<br />
atzo, berriz, zazpi erreaktore geratzeko<br />
agindua eman zuen Alemaniako<br />
gobernuburuak. Europako<br />
Batasuneko beste herrialde nuklearrak<br />
ez dira hain urrun joan,<br />
baina iragarri dute segurtasun<br />
azterketa bereziak egingo dizkietela<br />
bere zentralei, hondamendiei<br />
aurre egiteko prestaturik ote dauden<br />
ikusteko.<br />
Merkelen erabakiak erakusten<br />
du Fukushimako istripuak kezka<br />
bizia eragin duela energia nuklearraren<br />
aldekoen artean. Urteotan<br />
zentral nuklearrak oso seguruak<br />
direla esan eta esan aritu ondoren,<br />
historiako gertakari nuklear<br />
larrienetako bat izan du munduak,<br />
non eta arrazoi naturalengatik<br />
segurtasun neurri handiak<br />
hartzera behartuta zegoen herrialde<br />
aberats batean.<br />
Berlingo gobernuaren erabakiak<br />
hauteskunde kutsu garbia<br />
duela esan du oposizioak. Izan<br />
ere, igande honetan hauteskundeak<br />
daude Saxonia-Anhalt landean<br />
eta hilaren 27an Renania-Palatinatuan<br />
eta Baden-Wurttenbergen.<br />
Azken horretan boterea<br />
galtzeko arrisku handia du Merkelen<br />
CDUk, eta, oposizioaren<br />
arabera, kantzilerrak Alemanian<br />
hedatzen ari den giro antinuklearrak<br />
kalterik ez egitea nahi du.<br />
Merkelek oso erabaki eztabai<strong>datu</strong>a<br />
hartu zuen <strong>20</strong>10 amaieran,<br />
zentral guztiak <strong>20</strong>21erako ixteko<br />
gobernu sozialdemokrata-berdeak<br />
indarrean jarritako plana bertan<br />
behera utzi zuenean. Plan horixe<br />
bera eten du orain.<br />
Geratuta, oraingoz<br />
Hain zuzen ere, Baden-Wurttenbergen<br />
dago geratu duten zazpi<br />
erreaktoreetako bat, Neckarwestheim<br />
I. Zentral horrek zenbait<br />
arazo izan ditu aurretik, eta<br />
litekeena da berriro ez martxan<br />
jartzea: datozen hilabeteotan zen<br />
ixtekoa, eta erreaktoreei bizitza<br />
luzatzeko plana etenda dagoenez,<br />
teorian itxi egin beharko lukete.<br />
Egoera horretan daude Biblis A<br />
eta Isar 1 erreaktoreak ere. Halaber,<br />
geratuta jarraituko du<br />
Kruemmelgo zentralak ere:<br />
1983an eraiki zuten, eta orain ez<br />
dago lanean, hainbat matxura jasan<br />
dituelako.<br />
1980 aurretik eraikitako beste<br />
lau erreaktore —Unterweser, Biblis<br />
B, Philipsburg eta Brunsbuettel—<br />
geratuko dira orain, baina<br />
ez dago garbi zer gertatuko den<br />
hiru hilabeteko azterketa epea<br />
amaitzen denean.<br />
Alemaniarekin batera, EBko<br />
beste hamahiru estatukidek ere<br />
zentral nuklearrak dituzte.<br />
Oraingoz, haietako bakar batek<br />
ere ez du ofizialki auzitan jarri beren<br />
programa nuklearra, baina<br />
neurriak iragartzera behartuta<br />
ikusi dute beren burua. Atzo, EB<br />
osoko Energia arduradunak bildu<br />
ziren Bruselan, eta aho batez<br />
erabaki zuten zentral nuklear<br />
guztiei erresistentzia azterketa<br />
batzuk egitea. Datozen asteotan<br />
zehaztuko dute azterketa horiek<br />
zertan oinarrituko diren. EBk<br />
kontrolak zorrozteko eskatu die<br />
Europako beste herrialdeei ere,<br />
uste baitu guztiek segurtasun<br />
maila bera izan behar dutela.<br />
Munduan dauden 443 erreaktoreetatik<br />
195 daude Europan, eta<br />
horietatik 144 EBn bertan. Guztien<br />
artean Frantzia da nuklearraren<br />
jarraitzaile nagusia: argindarraren<br />
%75,2 lortzen du<br />
martxan dituen 58 erreaktoreetatik,<br />
eta beste bi eraikitzen ari da.<br />
Uzteko asmorik? «Hori ez dago eztabaidan»,<br />
dio Sarkozyk.<br />
Jokalekua ere<br />
mugitu da<br />
Analisia<br />
Iker Aranburu<br />
ogorra da esan behar<br />
izatea Fukushimako istripuak<br />
agian ondorio G<br />
onak izan ditzakeela energia nuklearra<br />
mesfidantzaz begiratzen<br />
dugunontzat. Baina are gogorragoa<br />
da egiaztatzea halako istripurik<br />
ez badago energia mota horren<br />
arriskuak bigarren maila<br />
batean jartzen direla, beste interesen<br />
mesedetan. Milioika lagunengan<br />
erradiazioen izua he<strong>datu</strong><br />
behar izan da energia nuklearra<br />
kontrolatzeko zailtasunez ohartzeko.<br />
Halakoa da gizakia, bi aldiz<br />
harri berarekin estropezu eginda<br />
ere, harria bere bidetik kentzeko<br />
gai ez den animalia.<br />
Three Mile Islandeko eta Txernobilgo<br />
istripuek egin ez zuten<br />
moduan, Fukushimako leherketek<br />
ez dute energia nuklearraren<br />
amaiera ekarriko. Baina, haiek<br />
bezalaxe, sukar atomikoa baretzeko<br />
balioko dute; azkenaldian,<br />
nahiko he<strong>datu</strong>ta zegoen; herritarren<br />
artean agian ez, baina agintari<br />
askoren artean, behintzat,<br />
bai.<br />
Baina, Merkelek erakutsi duenez,<br />
jokalekua al<strong>datu</strong> da. Asteburura<br />
arte nuklearraren apologia<br />
garbia egiten zuten askok zalantzak<br />
azaltzen dituzte orain. Eta ez<br />
da Alemaniaraino joan behar batbateko<br />
jarrera aldaketak ikusteko:<br />
han zein hemen hauteskundeetara<br />
plataforma nuklear batekin<br />
aurkezteko gogoa kendu zaie batzuei.<br />
Garoñaren hilkutxari iltzeak<br />
kentzeko tentazioa ere txikiagoa<br />
da gaur duela astebete baino.<br />
Istripuak sortu duen hotzikara<br />
ikusita, litekeena da gaur egun<br />
zentralak dituzten 29 herrialdeetako<br />
batek edo bestek nuklearra<br />
uztea, eta beste batzuk haren<br />
alde apustu egiteko nahia galtzea.<br />
Azken horien artean egoteko<br />
hautagaia da Txile: lurrikara<br />
indartsuak jasaten dituen herrialdean<br />
lau erreaktore jartzeko<br />
plana du Sebastian Piñera presidenteak.<br />
Txilekoak zenbatuta,<br />
324 erreaktore eraikitzeko planak<br />
daude. Industria nuklearraren<br />
<strong>datu</strong>en arabera, <strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren<br />
1ean 443 erreaktore zeuden<br />
martxan, beste 62 erreaktore<br />
eraikitzen ari ziren, eta beste 158<br />
eraikitzeko proiektuak daude.<br />
Urtebete barru, kopuruak desberdinak<br />
izango dira.
6 berria <strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena<br />
Harian › Iritzia<br />
Inon ez<br />
rrainak bailiran, hildakoan azaltzen<br />
A dira emakumeak, ordura arte, ez<br />
ditu inork ikusten, ez ditu inork kontuan<br />
hartzen, haien ahotsa ez du inork jasotzen,<br />
harrigarria da, inon agertzen ez diren<br />
emakumeak ikusten ditut egunero<br />
autobusean. Eta askotan akordatzen<br />
naiz Arantxa Iturbek idatzitako<br />
Kontu jaten liburuarekin, eta han<br />
agertzen ziren emakumeekin.<br />
Ezkontzarako prestatzen zituzten<br />
emakumeekin akor<strong>datu</strong><br />
naiz, euren ordura arteko<br />
lana eta bizimodua utzi<br />
Jira<br />
Xabier Gantzarain<br />
eta etxea gobernatzera<br />
jartzen ziren guztiez, zenbat<br />
lan egin ote dute eguna<br />
joan eta eguna etorri, zenbat otordu<br />
prestatu, zenbat arropa garbitu, zenbat<br />
zauri sen<strong>datu</strong>, zenbat malko xukatu,<br />
zenbat kontu jan.<br />
Ia nahi gabe bezala, besteren etxeak<br />
garbitzen eta txukuntzen lan egin zuten<br />
emakumeekin akor<strong>datu</strong> naiz, etxetik<br />
etxera, langile batean eta lanean bestean,<br />
umeak hazten, bereak eta besterenak,<br />
ama batean eta amatzako bestean,<br />
eguna joan eta eguna etorri,<br />
atsedenik gabe, oporrik gabe.<br />
Lehengo astean Aintzane Ezenarroren<br />
artikulua zetorren BE-<br />
RRIAn, Etxeko langileen duintzea,<br />
etxeko lanak egiten dituztenen<br />
lan baldintzak hobetzeko<br />
eskatuz. Ia ez zen aipatzen<br />
testuan, baina<br />
emakumeak irudikatzen<br />
nituen etxeko lanetan.<br />
Papaita<br />
aionako Alzuri harategian edo Hazparneko<br />
Pantxix Bidart musikari<br />
B<br />
ohiaren Hamalau gasnategian har ditzakegu<br />
jakiak,naturalenak,hatz karboniko<br />
ahulenekoak.Ez dakigu orokorrean<br />
zer darabilagun katiluetan mahaian jartzen<br />
garenean,supermerkatuetan<br />
presaka bio zigiluarekiko elikagaiak<br />
erosiagatik.Papaita izugarria da.<br />
Eta goiz oroz,ekialdetik laino nuklear<br />
ilunak mehatxatzen gaituela,<br />
aharrausiz itseskatzean,bizirik<br />
izatearen mirakuilua ospatu<br />
dezagun!<br />
Barda ez naiz Etiopikoetara<br />
azaldu.Egitaraua<br />
hauta zen alta baina Arte<br />
Bira<br />
Itxaro Borda<br />
katean Marie-Monique Robinen gure<br />
eguneroko pozoia filma zegoen.Ttattit<br />
geratu naiz etxean,pantailari itsatsia:<br />
lobbyen indarra,botere publikoen konplizitate<br />
itsua,zientifikoen etsipena eta<br />
industria kimikoaren harrotasuna baltsan<br />
agertzen zitzaizkidan, beraien onerako<br />
eta herritarren kalterako.Alabaina<br />
kutsaduraren ondorioak jendarteak daramatza<br />
soinean,sabelean,burumuinetan,bizkarrean,multinazionalek<br />
benefizio erraldoiak dagizkiten<br />
bitartean.Betiko leloa.Ematen<br />
du ni ere totelken tribuakoa<br />
naizela.<br />
Zer egin? Gurbilkiago ekin,<br />
ekoizpenen jatorria,hurbiltasuna<br />
eta garbitasuna<br />
hobetsiz.Asun ura edan<br />
eta kaiku zolako haikuaz<br />
goza.Besterik ez.<br />
Zuzendaria:<br />
Martxelo Otamendi<br />
Zuzendariordea:<br />
Enekoitz Telleria<br />
Edizio arduraduna:<br />
Lurdes Huizi<br />
Argitaratzailea:<br />
Euskal Editorea SM<br />
Publizitatea: Iragarri SM<br />
Lege gordailua:<br />
SS-0662/<strong>03</strong><br />
Batzorde parekidea:<br />
0712I84059<br />
Egoitza nagusia:<br />
Martin Ugalde kultur parkea.<br />
Gudarien Etorbidea, z/g.<br />
<strong>20</strong>140 Andoain.<br />
Telefonoa:<br />
(0<strong>03</strong>4) 943-30 40 30<br />
Faxa: (0<strong>03</strong>4) 943-30 09 43<br />
Webgunea:<br />
www.berria.info<br />
Posta elektronikoa:<br />
berria@berria.info<br />
Publizitatea:<br />
publi@iragarri.net<br />
Harpidetza saila:<br />
(0<strong>03</strong>4) 943 - 30 43 45<br />
Date: <strong>16</strong>/<strong>03</strong>/<strong><strong>20</strong>11</strong><br />
Exemplaire: 2.397<br />
Editeur: Euskal Editorea s.l.<br />
Directeur de publication:<br />
Martxelo Otamendi<br />
Comission paritaire:<br />
0712I84059<br />
Delegation Labourd:<br />
Lisses 3, 64100-Baiona.<br />
Tel.: (0<strong>03</strong>3) 5592562<strong>20</strong>.<br />
Fax: (0<strong>03</strong>3) 5592543<strong>03</strong>.<br />
E-mail: lapurdi@berria.info<br />
ORDEZKARITZAK<br />
Araba: Bizenta Mogel, 6.<br />
Posta kodea: 01008<br />
Gasteiz. Telefonoa:<br />
945-15 04 52. Erredakzioko<br />
faxa: 945-14 83 07.<br />
Posta elektronikoa:<br />
araba @berria.info.<br />
Bizkaia: Uribitarte kalea, 18,<br />
3. C. Posta kodea: 48001<br />
Bilbo. Telefonoa:<br />
94-435 26 00. Erredakzioko<br />
faxa: 94-423 49 75.<br />
Posta elektronikoa:<br />
bizkaia@berria.info.<br />
Lapurdi: Lisses, 3. Posta<br />
kodea: 64100 Baiona.<br />
Telefonoa: 559-25 62 <strong>20</strong>.<br />
Faxa: 559-25 43 <strong>03</strong>.<br />
Posta elektronikoa:<br />
lapurdi @berria.info.<br />
Nafarroa: Iratxeko Monasterioa,<br />
45, 13. Posta kodea:<br />
31011 Iruñea. Telefonoa:<br />
948-36 66 22.<br />
Publizitatea: 948-36 66 23.<br />
Posta elektronikoa:<br />
nafarroa@berria.info.<br />
berria<br />
Demokrazia eta<br />
debate intelektuala<br />
Fito Rodriguez<br />
Idazlea<br />
Fernando Savater bezalako<br />
intelektual batek azken<br />
urte hauetan «terrorismoari<br />
esker» gozatu<br />
egin duela<br />
adierazten badu ere, berau delako,<br />
ez du inork «terrorismoaren gorazarrerik»<br />
egin duenik salatuko baina,<br />
gutxienez, deritzaneko terrorismo<br />
hura (minak, sufrikarioak<br />
eta guzti…) bere interes pertsonalen<br />
alde erabiltzen jakin izan duenik<br />
argi erakusten ari dela ez du<br />
inortxok ere zalantzan jarriko.<br />
Delako terrorismoaren aitzakiaz,<br />
bada, debate intelektuala bultzatu<br />
beharrean, erabateko zentsura<br />
eta, ondorioz, norbanakoen<br />
autozentsura besterik ez da egon<br />
azken urte hauetan Euskal Herriko<br />
gizarte polemiketan. Ezin izan<br />
da, beraz, sakonean hitz egin eta,<br />
batzuk behintzat, hitzen neurriei<br />
begiratu behar izan diegu bertsolariek<br />
bainoago.<br />
Espainian historikoki pairatu<br />
ohi den adierazpen askatasunaren<br />
eskasiak alde batetik eta kultura<br />
politiko demokratikoaren gabeziak<br />
bestetik, ez bide dute giza edota<br />
politika eskubideen inguruko<br />
eztabaida publikoak erraztu eta,<br />
horrela, intelektualitateak papagaioen<br />
itxura gehiago eman du<br />
urretxindorrarena baino. Ia beti ia<br />
iritzi-emaile denek antzeko hitzak<br />
nahiz edukiak erakutsi, zabaldu<br />
eta idatzi izan dituzte. Errepikapenaren<br />
errepikapenaz. Eta erre duten<br />
pena haiek debate intelektuala<br />
gero eta kiskaliagoa utzi dute. Izan<br />
ere, ideien eztabaidan bederen, benetako<br />
inboluzioa izan da, urteren<br />
poderioz, pairatu behar izan duguna.<br />
Honaino iritsi gara… orain, delako<br />
terrorismoaren bukaera aldean<br />
(papagaioentzat bortxa politiko<br />
mota bat soilik ez baitago, horregatik<br />
«keria»rena…) loro nagusiak<br />
egoeraren aldaketa malenkoniaz<br />
begiztatzen du, haren begiradak<br />
aski misteriotsu izaten segitu<br />
arren, eta «oso dibertigarria» izan<br />
dela diosku.<br />
Ez jauna, «oso latza izan da» zioenarekin<br />
nago ni eta, ez bakarrik<br />
errepresioak, debekuak, hildakoak,<br />
torturatuak eta guzti horregatik<br />
baizik eta euskal pentsamendu<br />
independentista publikoki eta gainerakoen<br />
berdintasunez, azaltzea<br />
nahiz debatitzea eragotzi egin diguzuelako.<br />
Praktikaren ezean, ideologikoki<br />
behinik behin, zikiratu<br />
nahi izan gaituzue.<br />
Zer-nolako egitura politikoak behar<br />
ditu Euskal Herriak? Demokrazia<br />
liberalak balio al du oraindik?<br />
Zertan oinarrituko da gure<br />
nazioaren konstituzio sistema?<br />
Testu bakarra behar al dugu?...<br />
Pentsamendu politiko klasikoaren<br />
historian demokraziaren onura<br />
ez da inoiz aintzakotzat hartu,<br />
esaterako... Herodotok lehen aldiz<br />
erabili zuen hitza, Aristotelesek,<br />
adibidez, tiraniaren modu batez<br />
parekatu zuen (G.Sartori, <strong>20</strong>05) eta,<br />
Robespierreren jakobinismoaren<br />
salbuespenaz, pentsamendu modernoak<br />
ez ohi du, beraz, demokrazia<br />
aldarrikatu. Kantek berak demokrazia<br />
beharrean «res publica»republika)<br />
hobetsi zuen.<br />
Izan ere, Joseba Sarrionandiak<br />
duela gutxi idatzi duen bezala<br />
(«moroak gara behelainoen artean?»),<br />
demokrazia ez baita, berez,<br />
sustantiboa aditza baizik. Demos<br />
greziarra populus erromatarra ez<br />
zen neurrian, gure herriak espainiar<br />
nazioa ote den ezin izan du<br />
inoiz askatasunaz behar bezala eztabai<strong>datu</strong>.<br />
Aldiz, adierazpen askatasunaren<br />
murrizketarekin batera, gainerako<br />
askatasun politikoak salbuespen<br />
egoeran bizi behar izan ditu<br />
gure herriak egundaino.<br />
Ez espainiar ez eta frantziar<br />
konstituzioek ez baitigute eman<br />
debate politikorako bermerik eta,<br />
alderantziz, hedabideak itxiz nahiz<br />
iritziak jazarriz, Euskal Herriko gizarte<br />
mugimenduek, sortzaileek<br />
edota norbanakoek erabakitzeko<br />
eskubideaz debatitzeko bilguneak<br />
aurkeztu eta bideratu izan nahi<br />
Zer-nolako egitura<br />
politikoak behar ditu<br />
Euskal Herriak?<br />
Demokrazia liberalak<br />
balio al du oraindik?<br />
Zertan oinarrituko da<br />
gure nazioaren<br />
konstituzio sistema?<br />
Testu bakarra behar<br />
al dugu?...<br />
duten guztietan debekua eta errepresioa<br />
besterik ez dute aurkitu.<br />
Mundua berrantolatzen ari da,<br />
ordea. Olatu politiko berrien aurrean<br />
euskal herritarrok gure pentsamendua<br />
eta praktika politikoak<br />
ere eguneratu behar ditugu. Kalean<br />
eta Legebiltzarretan, unibertsitateetan<br />
eta komunikabideetan.<br />
Demokraziaren aditza eta adiera<br />
hasi behar dugu erabiltzen. Adiskideekin<br />
batera, hastapenetan,<br />
adigogorren aurrean gero eta, adimentsu<br />
beti. Herri honek, honezkero,<br />
adin nagusikoa baita eta,<br />
Kantek idatzi bezala, «heldugabetasunatik»<br />
irteteko ilustrazioaren<br />
( jakintzaren polemika) bideari<br />
ekin behar dio.<br />
Hau da, egun, posible al zaigu<br />
kantiar ilustrazioaren egitasmo<br />
politikoari eutsi ere haren oinarri<br />
epistemologikoari agerrarazi zaizkion<br />
kontrako arrazoiei erreparatu<br />
gabe?<br />
Zeren eta, Kantengandik here<strong>datu</strong>riko<br />
ustezko gizabanako unitario<br />
bezain unibertsala eta haren<br />
subjektibitatea dugu, hain zuzen,<br />
bai azken Wittegensteinek baita<br />
Gadamerren hermeneutikak ere,<br />
honezkero, kolokan ezarri dutena.<br />
Azken honek, esaterako, kantiar<br />
ilustrazioaren epistemeren partez<br />
Aristotelesen phronesis erabiltzea<br />
proposatu izan du ethosen araberako<br />
gizarte-arrazionalitatea aldarrikatuz.<br />
Honela, politika aferetan<br />
( gizarte arazoetan uler dezagun...),<br />
arrazoi unibertsala erabili<br />
beharrean tokian tokiko kultur bizipenetan<br />
oin hartzen duen logika<br />
praktikara eramatea ahalbidetuko<br />
dugu.<br />
Ildo beretik, Paul Ricoeurrek<br />
(Du texte à l´action) zientzian eta<br />
praktikan erabili beharreko ezaguerak<br />
desberdinak direla dio baina,<br />
erlatibismo faltsutik urrun,<br />
arrazoi praktikoak, etikan, politikan<br />
nahiz gizarte aferetan eskua<br />
hartzeko logika zehatzak egon, badaudela<br />
diosku, norbere tradizio<br />
kulturalean oinarritzen direnak,<br />
alegia. Haien bila abian gaude. Ea,<br />
egoera berriarekin batera, mugarik<br />
gabeko polemika intelektualak<br />
pizterik ba ote dagoen…
Hizpideak<br />
Pausoa aldatzeko herren<br />
Xabin Makazaga<br />
xmakazaga@berria.info<br />
aponian hondamendi nuklearraren<br />
J arriskua agerikoa izanagatik, Foro<br />
Nuklearrak ez du pausoa al<strong>datu</strong>: «Jendearentzat<br />
ez dago arriskurik». Maria<br />
Teresa Dominguez lasai asko geratuko<br />
zen, baina inor gutxi lasaituko zuen.<br />
Japoniako Gobernuak onartu du isuri<br />
erradioaktiboa izan dela Fukushiman<br />
—legezkoa baino 10.000 aldiz erradiazio<br />
handiagoa neurtu dute—, nukleoan<br />
fusioa gertatzeko arriskua dago, erreaktore<br />
baten ontzian pitzadurak izan<br />
bide dira, beste baten euspen-horman<br />
zortzi metroko bi zulo eragin ditu suak,<br />
eta zentral nuklearretik <strong>20</strong> kilometroko<br />
eremua jendez hustu dute.<br />
Alemanian 1980 baino lehen eraikitako<br />
zentralak behin-behinean gelditzea<br />
erabaki dute, eta mundu guztian<br />
ari dira segurtasun nuklearrerako neurriak<br />
berraztertzen. Three Miles Island<br />
(1979) eta Txernobyl (1986) eztabaida<br />
pizteko baliagarri izan ziren, baina, gure<br />
energia beharrak gutxitu ezean, herren<br />
ibiliko gara pausoa aldatzeko, eta hor<br />
jarraituko dute nuklearrek. Eredua,<br />
akaso, uranio eskasiak aldaraziko du,<br />
petrolioarekin gertatzen den moduan.<br />
Hitz beste<br />
Anjel Lertxundi<br />
Trajeak<br />
<strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena berria 7<br />
Iritzia ‹ Harian<br />
enbat jenderi buruzko iritzi egin finko trinkoa daukagu?<br />
Asko ez ditugu pertsonalki ezagutzen, edo he-<br />
Z<br />
mendik kilometro askotara bizi dira eta beste kultura batekoak<br />
dira, ez dugu sekula hitzik egingo haiekin, eta hala<br />
ere… Sekula tratatu ez dugun eta tratatuko ez dugun hainbat<br />
jenderi buruzko iritzi finko pitzadurarik gabea daukagu.<br />
Entzun eta ikusi dituzunekin, aise asko eraikitzen dugu<br />
pertsona bati buruzko juzkua. Gehienetan, behin betikoa<br />
izango den juzku bat. Egingo du Urliak nahi —edo ahal—<br />
duen guztia, al<strong>datu</strong>ko du bere jokabidea, bere nortasunak<br />
jantziko du beste traje bat, baina guk hasieran egin genuen<br />
juzku harekin berarekin segituko dugu hil arte.<br />
Hain adabaki urri ziztrinekin inori traje bat josi nahi izatea<br />
zilegi da? Halako pildekin egindako jantziaren luzelaburra<br />
ezin zaio egokitu inoren izaerari, baina pilda horiexekin<br />
josten ditugu gure iritziak, gorrotoak edo<br />
miresmenak.<br />
Beldurra ematen du.<br />
r Zaldieroa<br />
Erabakiak<br />
erlin, astelehen eguerdia;<br />
telefonoak jo du, lagun<br />
B minaren ahotsa Tokioko<br />
kabina batetik, arratsaldeko seiak<br />
dira Tokyon, eta dio: hemen lasai<br />
daude, japoniarra izan behar lasai<br />
egon ahal izateko, ezin denez<br />
ezer egin, normaltasuna imitatzen<br />
dute, baina ez da normala, mahai<br />
azpian sartu gara gaur goizean,<br />
lurra berriz zabuka hasi denean,<br />
leihoetatik urrundu behar da, ahal<br />
dela kalera irten, baina estu-estua<br />
da dena hemen, inguruan ez dago<br />
espazio zabalik, etxeak jausiko<br />
litzaizkiguke gainera, kalera irtenez<br />
gero momenturo bonba bat eroriko<br />
dela uste dut, gerran bageunde<br />
bezala, supermerkatukoak ere<br />
gerra garaiko irudiak, apalak<br />
erdi hutsik, ura eskas, telefono<br />
sarea etengabe saturatuta, aireportuarekin<br />
konektatu ezinik,<br />
hemendik alde egin nahi dut! Eta<br />
erreaktoreak?, galdetu diot,<br />
baina mehatxu nuklearra<br />
abstraktua egiten zaio, askoz ere<br />
ulertezinagoa eta urrunagoa<br />
lurrikarak baino, arriskua kontrolpean<br />
dagoela esan diete, eta<br />
Larrepetit<br />
Irati Elorrieta<br />
Hemen lasai<br />
daude, japoniarra<br />
izan behar lasai<br />
egon ahal izateko,<br />
ezin denez<br />
ezer egin,<br />
normaltasuna<br />
imitatzen dute,<br />
baina ez da<br />
normala<br />
nahiago dute sinistu, hondamendiaren<br />
hirugarren buelta horren<br />
kezka ito.<br />
Egiaz, isurketa erradiaktiboaren<br />
astindua, eguraldia kontra jartzen<br />
bada are gehiago, lurrikararena eta<br />
tsunamiarena baino beldurgarriagoa<br />
litzateke. Lurraren ikarek jipoitu<br />
dute Fukushima, bi bonba atomiko<br />
ezagutu dituen herrialdean,<br />
plaka tektonikoen kokapenagatik<br />
inarrosia izateko aukera handiak<br />
dituen irlan. Sutan ikusi ditugun<br />
erreaktoreok frogatzen dute zenbateraino<br />
izan daitekeen gizateria<br />
burugabea.<br />
Munduaren bukaerako irudiak<br />
dira Japoniako kostakoak, Hollywood<br />
baina zuzenean, beste<br />
behin. Itsasoak irensten duena ezdeusa<br />
da aireko ikuspuntutik. Gaddafiren<br />
hegazkin militarren ikuspuntutik,<br />
bonbardatzen dutena<br />
ezdeusa izango den bezala; txikizio<br />
horien irudirik ez da heltzen ordea.<br />
Lagun minak dio telefonoan, zer<br />
gertatuko zain gaude. Eta pentsatu<br />
dut zain egotea beste aukerarik<br />
ez dugunean soilik egiten duguna<br />
dela.<br />
u<br />
Zuzendariari<br />
<strong>BERRIA</strong>k irakurleen eskutitzak plazaratzen ditu. Ez dute 1.400 karaktere<br />
—tarteak barne— baino luzeago izan behar, eta <strong>BERRIA</strong>k mozteko<br />
eskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria<br />
adierazita: Berria, Martin Ugalde kultur parkea, <strong>20</strong>140 Andoain. Eskutitzak<br />
Internet bidez bidaltzeko: iritzia@berria.info.<br />
Ez duzue irabazi,<br />
ezta irabaziko ere<br />
Itziar Aizpuruaren martxoaren<br />
9ko artikulua irakurri ondoren<br />
harriturik gelditu nintzen.Izenburua<br />
Irabazi dugu! zeukan<br />
idatzian gauza franko paratu zituen<br />
Itziarrek,baina deigarrietan<br />
deigarrienak hondarreko<br />
lerroetan daudela uste dut:<br />
«Irabazi dugu! zioen Telesforok.Eta<br />
esan beharra daukat<br />
gaur inoiz baino hobeto ulertzen<br />
dudala oihu hori.Izan ere,<br />
hogeita hamar urte geroago<br />
arrazoi handiagoz esan dezakegu<br />
abertzaletasuna Euskal<br />
Herriaren independentziaren<br />
aldeko indar geldiezina dela.<br />
Beraz,prest bagaude estatuekiko<br />
konfrontazioan aurre egiteko,ez<br />
dago zalantzarik: irabazi<br />
dugu!».<br />
Baina,zein planetatan bizi<br />
zara,Itziar? Zeinek du zer irabazi<br />
Euskal Herrian? Berorren independentzia<br />
eskuratu al duzue?<br />
Uste al duzue helburu hori<br />
benetan gero eta hurbilago<br />
daukazuela? Nik ikusten dudan<br />
bakarra zera da: euskal abertzaleek<br />
soilik daukazuela indarrik<br />
Bizkaian,Gipuzkoan eta<br />
Nafarroa Garaiko iparraldeko<br />
eskualdeetan.Hortik landa,<br />
deus gutxi.Areago.Erranen dizuet<br />
ezen,Euskal Herria Espainiaren<br />
edo Frantziaren gisako<br />
estatu-nazio bilakatzea lortuko<br />
bazenute —horixe duzue finean<br />
amets: bertzeen moduko estatu-nazio<br />
ziztrin bat—,ez ginatekeela<br />
gutxi erabaki horren aurka<br />
ondorio guziekin altxatuko<br />
ginatekeenok,nork bere ideiak<br />
defen<strong>datu</strong>z.Nik,erraterako,<br />
anabasa baliatuko nuke Enkarterriren<br />
sezesioa aldarrikatzeko,Lanestosatik<br />
Nerbioiraino,<br />
Enkarterri Euskal Herri horretatik<br />
zein Espainiatik bereizitako<br />
hiri-estatu bat,hain zuzen.<br />
Juan Luis Fernandez. Getxo.
8 berria <strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena<br />
Harian › Euskal Herria<br />
pena, Zutik Euskal Herria agiria,<br />
Iruñeko Adierazpena, Lortu Arte<br />
akordioa, Gernikako Akordioa,<br />
Altsasuko agiria, Iruñeko Adierazpena<br />
eta Euskaldunako ekitaldiaren<br />
adierazpena.<br />
Ikuspegi hori osatzeko, Sorturen<br />
defentsak ezker abertzaleko<br />
arduradunek egindako adierazpen<br />
eta elkarrizketa ugari baliatu<br />
ditu erakusteko zein izan den<br />
apustu politiko berria, bide politiko<br />
eta demokratiko hutsen alde.<br />
Fiskaltzaren beste tesi nagusietako<br />
bat Prozesu Demokratikoa<br />
kontzeptua ETArekin lotzea da.<br />
Sortuk argudiatu du oso kontzeptu<br />
irekia dela eta erabilera ezberdinak<br />
izan dituela. Halaber, Sorturen<br />
estatutuetan kontzeptu horri<br />
egiten den aipamena erabili<br />
beharreko bideei buruz zehatza<br />
eta argia dela nabarmendu du defentsaren<br />
idatziak.<br />
CGPJko lehendakari Carlos Divar eta Jose Luis Rodriguez Zapatero Espainiako gobernuburua, atzo, Moncloan eginiko bileran. CHEMA MOYA / EFE<br />
Sortuk dio bere estatutuak<br />
ETAren indarkeria amaitzeko<br />
tresna eraginkorra direla<br />
Balizko loturak<br />
Fiskaltzak eta Estatuaren abokatuak<br />
Sortu ETArekin lotzeko argudiatutako<br />
zantzu guztiak banan<br />
banan indargabetu ditu Sortuk<br />
bere idatzian. Sonia<br />
Respaldizaren sustatzailearen<br />
kasuan Guardia zibilaren txostenaren<br />
kontraesanak nabarmenduz,<br />
Xabier Artolaren kasuan lotura<br />
familiarra argituz, Jose Maria<br />
Compainsi egindako<br />
entzuketak legez kanpokoak direla<br />
nabarmenduz (semearen abokatua<br />
ere delako), Bruselako<br />
prentsaurrekoaren kasuan europarlamentarioen<br />
ekimena izan<br />
zela erakutsiz.<br />
Ezker abertzalearen barne eztabaidari<br />
buruz, Sortuk argudiatu du bilakaera ez dela<br />
bat etorri ETAren planteamenduekin<br />
Fiskaltzaren eta Estatuaren abokatuen<br />
eskaerei alegazioak aurkeztu dizkie Sortuk<br />
Pello Urzelai<br />
Sortuk alegazioak aurkeztu eta<br />
alderdi berriaren inskripzioa<br />
onartzeko eskatu du. «Ez dago<br />
funtsezko antzekotasunik legez<br />
kanporatutako alderdiekin. Helburua<br />
ez da Batasuna berriro eratzea<br />
edo berriro osatzea, ez era<br />
formalean ez mozorro baten bidez;<br />
ez ETAk dirauenean ez desagertzen<br />
denean». Horrela nabarmendu<br />
du Sorturen defentsak,<br />
atzo Auzitegi Gorenean aurkeztu<br />
zuen idatziaren ondorioetan. «Estatutu<br />
berriak ez dira erretorika<br />
formal hutsa. Egitateak dira, indarkeriaren<br />
amaieraren aldeko<br />
jarrera eta konpromiso batzuk<br />
agerian uzten dituztenak, eta<br />
nahiz eta berez helburu hori bermatzeko<br />
nahikoa ez diren arren,<br />
badira tresna eraginkor bat ETAren<br />
indarkeria amaitzeko».<br />
Estatuaren abokatuak eta Fiskaltzak<br />
legeztatzearen kontra<br />
egindako eskaerei erantzun zuzena<br />
eman die Sortuk, 245 orriko<br />
idatzian. «Legez kanporatzea<br />
ekarri zuten jarduerak», argudiatu<br />
du Sortuk, «desagertu egin<br />
dira euskal paisaia politikotik ezker<br />
abertzaleari dagokionez. Beste<br />
egoera bat irekitzen ari da». Horren<br />
froga da ezer ez dela al<strong>datu</strong><br />
argudiatu nahi dutenek exajeratu<br />
beharrean aurkitu direla, «baita<br />
existitzen ez diren errealitateak<br />
ere». Halaber, Sorturen defentsak<br />
nabarmendu du Fiskaltzak<br />
eta Estatuaren abokatuak «juridikoak<br />
ez diren eskaerak» gehitu<br />
dituztela, inskripzioaren listoia<br />
igoz, otsailaren 7ko ekitaldia baino<br />
lehenago Gobernutik edo Fiskaltzatik<br />
esaten zenaren gainetik.<br />
Alegazioen arabera, «Sorturen<br />
estatutuek eta legeztatzeak indarkeriaren<br />
amaierara eramango<br />
dute, erabiltzen dutenek jarduera<br />
horrekin jarraitu ahal izateko<br />
ezein espazio sozial eta politikoren<br />
itotzea dakarrelako».<br />
Fiskaltzaren eta Estatuaren<br />
abokatuaren argudioak banan<br />
banan auzitan jarri ondoren, Sortuk<br />
eskatu dio Auzitegi Gorenari<br />
bidezkotzat jotzeko alderdiaren<br />
inskripzioa. Horrez gain, Sorturen<br />
defentsak ez du auzi-saiorik<br />
eskatu eta argudiatu du ez dela<br />
beharrezkoa froga osoa dokumentala<br />
dela nabarmenduz.<br />
Auzi-saiorik gabe asko laburtuko<br />
litzateke erabakia hartzeko epea.<br />
Barne eztabaida<br />
Fiskaltzaren eta Estatuaren abokatuaren<br />
tesi nagusiari hasiera<br />
hasieratik egin dio aurre Sortuk<br />
alegazioen idatzian. Guardia Zibilaren<br />
eta Espainiako Poliziaren<br />
txostenetan oinarrituta, Fiskaltza<br />
eta Estatuaren abokatuaren<br />
tesi nagusia Sortu ETAren estrategiarekin<br />
bat eginik sortua dela<br />
esatea da. Horren aurrean, Sortuk<br />
argudiatu du bere bilakaera<br />
«propioa», ETAren tesiekin «bat<br />
ez datorrena» eta «aurrez aurrekoa»<br />
izan dela. Sortuk argi utzi du<br />
ezker abertzalearen baitan izandako<br />
barne eztabaida prozesuan<br />
«desadostasunak» eta «bat ez<br />
etortzeak» izan direla eta ezker<br />
abertzaleak onartutako estrategia<br />
berriak ez duela islatzen eta ez<br />
duela biltzen ETAren planteamenduak,<br />
«baizik eta aurrez aurreko<br />
jarrerak eta dibergenteak».<br />
Alderdiaren inskripzioa<br />
bidezkotzat jotzeko<br />
eskatu dio Sortuk<br />
Auzitegi Gorenari<br />
Sortuk ez du eskatu<br />
auzi saioa egiteko,<br />
«beharrezkoa» ez dela<br />
argudiatuta<br />
Sorturen defentsak leporatzen<br />
die Fiskaltzari eta Estatuaren<br />
abokatuari polizia txostenak «era<br />
akritikoan» onartzea, eta txostengileei<br />
«objetibitaterik eza» eta<br />
«gertaeren kontakizuna faltsutzea».<br />
Horren adibidea liteke, adibidez,<br />
Mugarri izeneko txostenaren<br />
edukia erabat alde batera utzi<br />
izana (nahiz eta Guardia Zibilaren<br />
hasierako lan zirriborroa aipatzen<br />
zen). Mugarri txostenarekin<br />
batera, beste zenbait dokumentu<br />
aipatzen ditu Sorturen<br />
defentsak agerian uztezko barne<br />
prozesuan ikuspegi kontrajarriak<br />
izan zirela. Halaber, ezker<br />
abertzalearen hainbat dokumentu<br />
ekarri du harira Sorturen defentsak,<br />
argi uzteko ez datozelako<br />
bat ETAri egotzitako dokumentuekin.<br />
Adibidez, Estrategia eta<br />
fase politikoa argitzen izenburuko<br />
txostena, Altsasuko Adieraz-<br />
Eskaera politiko edo moralak<br />
Idatziaren amaieran, badago atal<br />
bat juridikoak ez diren eskaera<br />
edo betebeharrei buruz. Sorturen<br />
defentsaren ustez, iraganaren<br />
gaitzespena eta ETAren desagerpena<br />
edo ETAk Sortu ez arbuiatzea<br />
legerian jasotzen ez diren<br />
baldintza berriak dira eta ezin<br />
dira ezarri kasu honetan.<br />
Gobernuaren «zorabioa»<br />
Sortuk alegazioak aurkeztu baino<br />
lehen, agertoki politiko berriaren<br />
aurrean «interes politikoen<br />
arabera jokatzea» leporatu dio<br />
Rufi Etxeberriak Espainiako Gobernuari,<br />
Euskadi Irratiari eskainitako<br />
elkarrizketan. Etxeberriaren,<br />
«aitzakia» bat baino ez da Sorturen<br />
legeztatzearen inguruan<br />
sortu den eztabaida. Horrek egoera<br />
politiko berriari Gobernuak<br />
dion «bertigoa» islatzen duela dio.<br />
«Gobernuak onartuko balu ezker<br />
abertzaleak egoera berri bat sortu<br />
duela horrek estrategia berri bati<br />
ekitera eramango luke. Eta une<br />
honetan ez dago horrelako erabakirik.<br />
Eta arazoa hor dago, Gobernuak<br />
errealitate bat ukatu nahi<br />
du, errealitate hori onartzeak<br />
urrats berriak eta estrategia aldatzera<br />
eramango lukeelako». Etxeberriaren<br />
arabera, egun Gobernuaren<br />
ardura litzateke «gutxieneko<br />
demokratikoak» berrezartzea<br />
Euskal Herrian.
<strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena berria 9<br />
Euskal Herria ‹ Harian<br />
Sortu DLegeztatze prozesua<br />
Ausardiarik ez<br />
izatea leporatu dio<br />
Egigurenek<br />
Zapaterori<br />
PSE-EEk bat egin du<br />
bere lehendakariaren<br />
«analisi orokorrarekin»,<br />
baina ez ditu bere egin<br />
Zapaterori egotzitakoak<br />
Koldo Aldabe<br />
PSE-EEko lehendakari Jesus Egigurenek<br />
ausardiarik ez izatea<br />
leporatu dio Espainiako gobernuburu<br />
Jose Luis Rodriguez Zapaterori,<br />
Euskal Herrian bakerako<br />
sortu den aukeran hartu beharreko<br />
neurriak ez hartzeagatik.<br />
El País egunkari espainiarrean<br />
argitaratutako artikulu batean<br />
ageri dira Egigurenen adierazpen<br />
horiek. Zehazki, Sorturen<br />
legeztatzea bideratzeko eta ezker<br />
abertzaleak «armei agur esateak»<br />
ETAren amaierari irekitako<br />
Jesus Egiguren. JUAN CARLOS RUIZ / ARP<br />
aukera errazteko urratsik ez egitea<br />
leporatu dio Egigurenek<br />
Espainiako gobernuburuari.<br />
Eskuinaren presioari —eskuinaren<br />
«patriotismo gabeziaren» seinale,<br />
Egigurenen arabera—<br />
«makurtzea» ere egotzi dio.<br />
Espainiar politikak «imajina litekeen<br />
politikarik okerrena» egiten<br />
ari dela iritzi dio PSE-EEko lehendakariak,<br />
«bakerako urrats erabakigarriak<br />
ikusten ari diren<br />
unean», eta jarrera hori ez dutela<br />
merezi «terrorismoaren ondorioz<br />
hainbeste sufritu dutenek eta<br />
haren kontra hainbeste borrokatu<br />
direnek».<br />
Egigurenen artikuluak hautsak<br />
harrotu ditu sozialisten artean,<br />
hala Euskal Herrian nola Espainian.<br />
PSE-EEn, dena den, bere<br />
lehendakariaren «analisi orokorrarekin»<br />
bat egiten dutela esan<br />
dute, Zapaterori leporatzen dizkion<br />
kontuetan izan ezik. PSOEn,<br />
aldiz, errefusatu egin dituzte Egigurenen<br />
hitzak.<br />
Espainiako Lehendakaritza<br />
ministro Ramon Jauregirentzat<br />
Espainiako Gobernua «ausart eta<br />
argi» ari da jokatzen. Espainiako<br />
Kongresuko lehendakari Jose Bonorentzat,<br />
berriz, Egiguren bera<br />
baino «ausartago» ari da jokatzen<br />
Zapatero, eta Jose Blanco Sustapen<br />
ministroarentzat Sorturen<br />
auzia ez da ausardia kontua, «legezkotasun<br />
kontua baizik».<br />
Eusko Jaurlaritzako bozeramaile<br />
Idoia Mendiak ere hitz egin<br />
du gaiari buruz, eta esan du Jaurlaritzak<br />
ez diela Egigurenen irizpideei<br />
jarraitzen, Patxi Lopez lehendakariarenei<br />
baizik.<br />
G Egigurenen esanak<br />
Bakerako urrats erabakigarriak<br />
ikusten diren une<br />
«<br />
honetan, espainiar politika,<br />
erantzukizuneko eta zuhurtziazko<br />
ariketak egin beharrean,<br />
imajina litekeen politikarik okerrena<br />
erakusten ari da»<br />
Ematen du eskuinak eta<br />
« beronen baliabide mediatikoek<br />
aukerak porrot egin dezan<br />
desio dutela […].Zinez uste<br />
dut hori patriotismo gabezia dela.Ezin<br />
dut beste hitzik erabili».<br />
Ez ditu,bada,Zapaterok<br />
« neurriak hartu behar izan,<br />
jakinda gogorrak zirela,herriaren<br />
etorkizuna buruan zuela?<br />
Aldiz,terrorismoaren aurkako<br />
gaian uste dut eskuina ez gogaitzeko<br />
aukeraren alde egin duela.<br />
Hauteskunde arrazoiengatik?<br />
Ausardiarik ezagatik,esango<br />
nuke».<br />
Sorturen balizko legalizazioaz<br />
argudio demagogi-<br />
«<br />
koz eta beldur faltsuz iritzi publikoan,<br />
eta azken finean auzitegietan,<br />
eragin duten<br />
alarmismo eta presio giroa arduragabekeria<br />
da [...] Baina,<br />
apika, legalizazioaren kontua<br />
gutxienekoa da. Okerrena, eta<br />
arriskutsuena, Euskadin eta ezker<br />
abertzalean gertatzen ari<br />
denaren inguruan erakusten ari<br />
den itsukeria da».<br />
Euskal Herria ezagutzen<br />
« duen ezein politikari seriok<br />
ezin du ukatu Batasunak armei<br />
agur esatea erabaki duela<br />
eta horrek lehenago edo geroago<br />
ETAren amaiera dakarrela.<br />
Are, ezein politikari seriok ezin<br />
du ahaztu gai hauek ez direla<br />
atzera buelta ezinekoak, politikan<br />
eta erakundeetan gauza<br />
erabakigarriak egin daitezkeela<br />
garapen hori errazteko, zailtzeko<br />
edo ustelarazteko».<br />
Zinez uste dut eskuinaren<br />
« eraginaren eta sozialismoaren<br />
ahultasunaren ondorioz<br />
pasibotasunaren hautua<br />
egin dela gai korapilatsu eta<br />
arriskutsu honetan. Terrorismoaren<br />
ondorioz hainbeste sufritu<br />
dutenek eta haren kontra hainbeste<br />
borrokatu direnek ez zuten<br />
hori merezi».<br />
Giza bizitza sakratua da,<br />
« eta lehentasuna duenak<br />
lehentasuna du. Ez gaitezen arduragabeak<br />
izan, ez dezagun<br />
aukera gal».
10 berria <strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena<br />
Harian › Euskal Herria<br />
Europak Espainia zigortu du,<br />
Otegiren adierazpen<br />
askatasuna urratzeagatik<br />
Sorturen aurkako<br />
auzian Estrasburgoko<br />
Auzitegiaren epaia<br />
kontuan hartzeko<br />
eskatu du IUk<br />
Samara Velte Donostia<br />
Europako Giza Eskubideen Auzitegiak<br />
Espainiako Gobernua zigortu<br />
du: Arnaldo Otegi ezker<br />
abertzaleko kideari 23.000 euro<br />
ordaindu beharko dizkio, haren<br />
adierazpen askatasuna urratzeagatik.<br />
Espainiako Auzitegi Gorenak<br />
urtebeteko kartzela zigorra ezarri<br />
zion Otegiri <strong>20</strong>05ean, «erregeari<br />
irain larria» egiteagatik. Hain<br />
zuzen, <strong>20</strong><strong>03</strong>an Euskaldunon<br />
Egunkaria itxi ondoren bertako<br />
arduradunek salatutako torturen<br />
erantzule izatea leporatu zion<br />
Otegik Juan Carlos Borboikoari.<br />
Atzo argitara emandako ebazpenean,<br />
Estrasburgoko Auzitegiak<br />
adierazi du espetxe zigor hura<br />
«printzipioz» Europako legediaren<br />
aurka doala: «Diskurtso<br />
politikoaren testuinguruan egindako<br />
arau-hauste batengatik ezarritako<br />
espetxe zigorra ez da bateragarria<br />
Giza Eskubideen Europako<br />
Hitzarmeneko hamargarren<br />
artikuluak bermatzen duen<br />
adierazpen askatasunarekin».<br />
Espainiako legediak erregeari<br />
irainen inguruan babes berezia<br />
aitortzen dion arren, Estrasburgoko<br />
Auzitegiaren arabera, «gobernua<br />
edo botere betearazle, legegile<br />
edo judizialeko beste edozein<br />
organo hedabideen kritikarako<br />
objektu bihur daiteke», eta<br />
ez du «beste pertsonek baino babes<br />
handiagoa» jaso behar.<br />
Epaimahaiaren ustez, adierazpen<br />
askatasuna «gizarte demokratiko<br />
baten funtsezko oinarria<br />
eta haren garapenerako oinarrizko<br />
baldintza» da, eta agintariei<br />
gehiegizko boterea emateak hura<br />
urra dezake. Halaber, adierazpen<br />
askatasunak ez du «kaltegabeak<br />
edo neutralak» diren ideietarako<br />
bakarrik balio; «iraingarriak, harrigarriak<br />
edo kezkagarriak» direnak<br />
ere errespetatu behar dira,<br />
«aniztasuna, tolerantzia eta irekitasun<br />
politikoa» eskatzen badute.<br />
Kasu honetan, Otegiren adierazpenak<br />
Euskal Herriarentzat<br />
interes publikokoak direla iritzi<br />
Urtebeteko kartzela<br />
zigorra jarri zioten<br />
Otegiri, Espainiako<br />
erregea iraintzeagatik<br />
Epaiak dio erregearen<br />
lan instituzionalari<br />
egin ziola kritika, ez<br />
haren bizitza pribatuari<br />
dio Estrasburgoko Auzitegiak,<br />
eta hark ez ziola Espainiako erregearen<br />
bizitza pribatuari edo ohore<br />
pertsonalari eraso, haren betebehar<br />
instituzionalari baino ez<br />
ziolako kritika egin.<br />
Bestalde, ebatzi du torturei<br />
egindako aipamenek «nahikoa lotura»<br />
badutela Martxelo Otamendi<br />
Egunkaria-ko zuzendariak<br />
emandako tortura testigantzekin.<br />
Auziak <strong>20</strong><strong>03</strong>ko otsailaren 26an<br />
du oinarria. Egunkaria itxi eta<br />
bost egunera, Espainiako erregea<br />
Bilbon izan zen, Juan Jose Ibarretxe<br />
orduko lehendakariarekin batera<br />
zentral elektriko bat inauguratzeko.<br />
Otegik, prentsaurreko<br />
batean horri buruzko iritzia eskatu<br />
ziotenean, «lotsagarria» zela<br />
erantzun zuen: «Nola da posible<br />
Espainiako erregearekin argazki<br />
berean agertzea, bera izanik Espainiako<br />
armadako buruzagi gorena,<br />
hau da, torturatzaileen<br />
erantzulea?». Juan Carlos Borboikoari,<br />
legez, «indar armatuen botere<br />
gorena» dagokio; hala dio Espainiako<br />
Konstituzioak, eta Estrasburgok<br />
ez du gezur edo<br />
irainik ikusi alde horretatik. Otegi<br />
behin-behinean preso daukate<br />
<strong>20</strong>09ko urriaz geroztik.<br />
Zigorra onartuko dute<br />
Espainiak onartu eta bete egingo<br />
du Estrasburgoko Auzitegiak ipinitako<br />
zigorra. Hala adierazi du<br />
Espainiako Gobernuko Justizia<br />
ministro Francisco Caamañok,<br />
Jose Luis Rodriguez Zapatero<br />
presidentearekin eta Botere Judizialeko<br />
hainbat kiderekin bildu<br />
ondoren. Dena den, ebazpena aztertuko<br />
dutela jakinarazi dute,<br />
«hasiera batean oso orekatua»<br />
iruditu zitzaielako Espainiako<br />
auzitegiek emandako epaia<br />
—Otegi espetxeratzekoa—.<br />
Ezker abertzaleak, berriz, pozez<br />
hartu du berria: haren ustetan,<br />
«arretaz» ari dira nazioartean<br />
ikusten «Euskal Herrian gertatzen<br />
den eskubide urraketa».<br />
Prentsa ohar baten bidez, aditzera<br />
eman dute Espainiako Gobernuak<br />
nazioarteko adierazpen horiek<br />
kontuan izan behar lituzkeela,<br />
ebazpenak berretsi duelako<br />
Arnaldo Otegi ezker abertzaleko kidea, artxiboko irudi batean. ANGEL DÍAZ / EFE<br />
Espainiak ez dituela betetzen<br />
«Europako zein nazioarteko estandar<br />
demokratikoak».<br />
Ezker Batuko Mikel Aranak<br />
ere ontzat jo du epaia, erregearen<br />
«zigorgabetasuna amaitu» duelako.<br />
Europako Auzitegiak «orain<br />
arte Espainiako Estatuko auzitegiek<br />
egin ez dutena egin du: adierazpen<br />
askatasuna aldeztea,<br />
iraungitako instituzio baten alde<br />
egin ordez».<br />
IUko Gaspar Llamazaresen ustez,<br />
auzi honek «okerretatik ikasteko»<br />
balioko du, argi utzi duelako<br />
denak ez duela balio «demokrazian».<br />
Sorturen legeztatze<br />
prozesuan Otegiren aldeko epaia<br />
kontuan hartzeko ere eskatu du.<br />
Espainiako Justiziak ez zuen<br />
Otegiren aurka egin gehiegizko<br />
adierazpen askatasunagatik, ezker<br />
abertzaleko buru izateagatik<br />
baizik; hori da ERCko idazkari nagusi<br />
Joan Ridaoren iritzia. Legedia<br />
komenigarritasun politikoen<br />
arabera erabili izan dela eta epaia<br />
«zuzenketa garrantzitsua» izango<br />
dela ere esan du.<br />
PPk esan du Otegiren jarrera<br />
«oso larria» izan zela eta Espainiako<br />
auzitegien alde jarraitzen<br />
duela baina ez duela epaia onartu<br />
«beste aukerarik».
<strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena berria 11<br />
Euskal Herria ‹ Harian<br />
Poliziak gogor hartu zituen euroaginduaren aurka protesta egitera atzo Pauera joan zirenak. <strong>BERRIA</strong><br />
Segiko hiru kideren aurkako<br />
euroaginduak onartu ditu<br />
Paueko auzitegiak<br />
Poliziak gogor jazarri<br />
zaizkie protestara bildu<br />
diren senide eta lagunei;<br />
bi gazte zauritu eta<br />
beste bi atxilotu dituzte<br />
Aitor Renteria Baiona<br />
Paueko auzitegiak euskal militanteen<br />
aurkako hiru prozedura<br />
aztertu zituen atzo, eta horietako<br />
lehenean, Beñat Lizeaga, Aitziber<br />
Plazaola eta Bergoi Madernaz<br />
gazteen aurkako euroagindua<br />
onartu zuen. Jazint eta Xalba Ramirez<br />
anaien aurkako euroagindua<br />
eta Endika Perezen aurkakoa<br />
ere aztertu zituen Paueko epaileak.<br />
Heldu den asteartean jakinaraziko<br />
du hiru militante horien<br />
aurkako ebazpena. Azkenik, Jon<br />
Goio Jimenezen aurkako euroagindua<br />
aztertu zuen epaileak.<br />
Atzo epaitu zituzten sei gazte<br />
horiek urrian ihes egin zuten<br />
etxetik, Espainiako Polizia atxilotzera<br />
joan zitzaielarik. Izpuran<br />
(Nafarroa Beherea) astebeteko<br />
itxialdia egin zuten, polizia operazio<br />
hartatik ihes egin zuten Aiala<br />
Zaldibar eta Irati Tobar gazteekin<br />
batera. Itxialdia bukatu zelarik,<br />
hautetsi talde zabal batek babesa<br />
eman zien gazteei, eta beren etxeetan<br />
hartu. Alta, martxoaren<br />
1ean Lizeaga, Plazaola, Madernaz<br />
eta Zaldibar atxilotu zituen Frantziako<br />
Poliziak. Biharamunean,<br />
Ramirez anaiak atxilotu zituen<br />
euroaginduaren aurkako prentsaurreko<br />
batera zihoazelarik, autoa<br />
zeramaten hautetsiei mehatxu<br />
eginez. Arratsaldean Endika<br />
Perez atxilotu zuen Poliziak, hautetsien<br />
autoa indarrez geldituz,<br />
berinak hautsiz eta mehatxu gisan<br />
pistola zuzenduz hautetsiei.<br />
Itxialdia egin zuten Segiko zortzi<br />
kideen artean libre dagoen bakarra<br />
Irati Tobar da. Hendaiako<br />
Joncaux eremuan dago, euroaginduaren<br />
aurkako gose greba<br />
egiten, Iker Elizalde eta Xabi Hirigoien<br />
Hendaia eta Beskoitzeko<br />
hautetsiekin batera.<br />
Abokatuak, uzkur<br />
Atxilotuak epailearengana eraman<br />
bezain laster, auzibidea bertan<br />
behera uzteko eskatu zuen<br />
Amaia Errekarte abokatuak. Eskari<br />
bera berretsi zuen ondoren<br />
Xantiana Cachenaut abokatuak.<br />
Espainiako epaileek egindako<br />
atxilotze aginduak gaztelaniaz<br />
eta ingelesez zeuden idatzirik.<br />
Frantziako Konstituzioak argi dio<br />
hizkuntza ofizial bakarra frantsesa<br />
dela eta, horretan oinarrituz,<br />
auzibidea indarrik gabe uzteko<br />
eta gazteak libre uzteko eskatu<br />
zuen abokatuak. Epaileak ez zuen<br />
onartu eskaria, eta atxilotuak Okzitaniako<br />
Tolosa herrian dagoen<br />
Seyssesko presondegira eramateko<br />
agindu zuen, ebazpenaren zain<br />
edo ebazpena hausteko eskariaren<br />
erantzunaren beha.<br />
Jon Goio Jimenezen aurkako<br />
prozedura, berriz, torturan oinarritua<br />
dela nabarmendu zuen Cachenautek.<br />
Goio Jimenez Bidaxunen<br />
atxilotu zuten. Pedro Maria<br />
Olano Zabalaren aitormenean oinarritzen<br />
da euroagindu eskaria.<br />
Atxiloketaren ondorioz, tortura<br />
salaketa ezarri zuen Olano Zabalak.<br />
Salaketa hori aztertu arte, euroagindua<br />
bertan behera uzteko<br />
eskatu zuten abokatuek. Kasu<br />
horretako ebazpena ere asteartean<br />
emanen dute jakitera.<br />
Auzitegiko kanpo aldean istiluak<br />
egon ziren, Frantziako Polizia<br />
atxilotuak eraman nahi izan<br />
zituelarik. Bertara hurbildu ziren<br />
familia eta lagunen aurka egin<br />
zuen Polizia. Horren ondorioz, bederen<br />
bi lagun zauritu ziren; buruan<br />
bat. Bertze alde batetik, Poliziak<br />
Txomin Catalogne eta Txomin<br />
Hiriart-Urruti atxilotu<br />
zituen.<br />
Bi gazte horiek libro utzi eta euroaginduen<br />
prozedura bertan behera<br />
uzteko eskatu zuen Askatasunak.<br />
«Berriz ere erakutsi dute<br />
haize berriak eragiten dien urduritasuna».<br />
Dinamika hori makilen<br />
indarrez ezin dela gelditu nabarmendu<br />
du Askatasunak.<br />
Deklarazioa<br />
hartu ondoren,<br />
aske utzi du<br />
Marlaskak<br />
Arantza Zulueta<br />
Abokatua abendutik<br />
dago kalean, baina<br />
epaileak berriz<br />
deklaratzeko ordua<br />
jarri zion atzoko<br />
Erredakzioa<br />
Espainiako Auzitegi Nazionalean<br />
Fernando Grande-Marlaska<br />
epailearen aurrean deklaratu<br />
ondoren, etxera itzuli zen atzo<br />
Arantza Zulueta abokatua. Iaz<br />
abokatuen aurkako operazio<br />
batean atxilotu eta zazpi hilabetez<br />
preso izan ostean, abenduan<br />
askatu zituzten Arantza Zulueta,<br />
Jon Enparantza eta Iker Sarriegi<br />
abokatuak. Horretarako, 60.000<br />
euroko bermea eta astero epaitegian<br />
sinatzeko baldintza jarri zieten.<br />
Baldintzak bete dituen arren,<br />
berriz deklaratzera deitu zuen<br />
epaileak Zulueta, iaz egin zizkion<br />
akusazioetako batekin aparteko<br />
auzia sortuta. Fiskalak ez zuen<br />
akusatuaren aurkako neurririk<br />
eskatu, eta aske utzi zuten.<br />
Ostegunean<br />
Frantzian<br />
atxilotu zituzten<br />
laurak espetxera<br />
bidali dituzte<br />
Zobaran eta Saez de<br />
Jauregi La Santeko<br />
presondegian sartu<br />
dituzte, eta Labaka eta<br />
Oroz, Fresnesekoan<br />
EA eta Herritarron Garaia<br />
batu dira, bozei begira<br />
Erredakzioa Iruñea<br />
Nafarroa Aldatzen ekimenak larunbatean<br />
egindako deiari erantzunez,<br />
bilera egin zuten atzo<br />
EAk eta Herritarron Garaiak.<br />
«Eraginkorrak izateko», aldaketa<br />
politiko eta soziala nahi dutenak<br />
biltzeko deia egin zuen ekimenak.<br />
«Aniztasunetik abiatuta eta<br />
lotzen gaituenari helduta, subjektu<br />
elektoral herritar, ezkertiar,<br />
aurrerakoi eta berri bat sortzeko<br />
aukeraz aritu gara», jakinarazi<br />
dute bileraren ondoren EAk eta<br />
Herritarron Garaiak. «Sintonia<br />
handiz» aritu direla diote bi aldeek.<br />
«Garai historikoa bizi dugu, eta<br />
aldaketa politiko eta sozialaren<br />
alde ahalik eta indar gehien bildu<br />
nahi dugu», adierazi dute.<br />
Nafarroa Aldatzen ekimenak herritarrak<br />
ardatz izan nahi dituela<br />
azaldu du, eta babesa emateko<br />
eskatu diete herritarrei.<br />
Horretarako dute herritarrongaraia@yahoo.es<br />
helbidea.<br />
Ekimenaren sustatzaileak, atzo egindako bileran. IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS<br />
Erredakzioa<br />
Alejandro Zobaran, Iban Saez de<br />
Jauregi, Urko Labaka eta Mikel<br />
Oroz kartzelara bidali zituen<br />
epaileak, astelehen gauerdian deklarazioa<br />
hartu ondoren. La Sante<br />
kartzelara eraman zituzten lehen<br />
biak, eta Fresnesera beste<br />
biak. Ostegunean atxilotu zituen<br />
Frantziako Poliziak.<br />
Gatazka konpontzeko apustua<br />
mahai gainean dagoela ohartarazi<br />
du Amnistiaren Aldeko Mugimenduak<br />
atxiloketen inguruan.<br />
AAMk dio hainbat eragilek konpromisoak<br />
hartu dituztela bide<br />
horretan, tartean ETAk. Espainiako<br />
eta Frantziako gobernuei<br />
ere urratsak egiteko deia egin die,<br />
besteak beste, atxiloketak geldituz.
12 berria <strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena<br />
Harian › Euskal Herria<br />
Kantonamenduetako bozak DElkarrizketa<br />
Jean Telletxea q EAJko<br />
zerrendaburua, Baiona ekialdean<br />
Lehen aldikoz, Baiona ekialdean aurkeztuko<br />
da Telletxea; hamar kantonamenduetarik<br />
bostetan aurkezteko hautua egin du EAJk.<br />
«Abertzaleen alde<br />
bozkatzen ez<br />
duten %90ak<br />
ditut begi bistan»<br />
Jenofa Berhokoirigoin Baiona<br />
Abertzaleen arteko batasuna ez<br />
du begi onez ikusten Telletxeak,<br />
«eztabaida demokratikoak ez<br />
duelako ezer irabazten», haren<br />
ustez. Bakarrik aurkeztuko da,<br />
EAJko zerrendaburu, eta abertzale<br />
ez direnak ditu «konbentzitu»<br />
nahi.<br />
Orain arte ez bezala, kantonamendu<br />
hauetan aurkezteko hautua egin duzue.<br />
Zergatik?<br />
<strong>20</strong>09an Europako eta iaz eskualdeetako<br />
bozketetan parte hartu<br />
genuen, eta horren jarraipena da.<br />
Garai batez uste genuen besteekin<br />
lan eginez aitzinaraziko genuela<br />
eztabaida, tartean Modem<br />
zentristekin batuz, baina ohartu<br />
gara ez zuela ezer ekartzen eta beranta<br />
hartu genuela. Beraz,<br />
oraindik goiti, EAJren izenean<br />
aurkeztuko gara ahal bezainbat.<br />
Anitz lan egin dugu, ideia anitz ditugu<br />
eta gaurko egunean informazio<br />
emaile hoberena gara.<br />
Alderdi zentristekin adostea zaila zitzaizuen?<br />
Iraganaz hitz egiten nuen, hori<br />
pasa da. Gaur egun, gazte anitz ditugu,<br />
arriskua hartu eta lan egin<br />
nahi dutenak. Besteen beha egon<br />
behar badugu, ezer ez da lortzen.<br />
Eta EH Bairekin ere ezberdintasunak<br />
badituzue adostu ahal izateko?<br />
Eztabaida aberastea beti da oso<br />
inportanta. Maiz leporatzen digute<br />
EH Bairekin ez joan izana, baina<br />
zer eginen dugu koalizioarekin?<br />
Hiru alderdik osatzen dute,<br />
ezkerrekoak, joera erabat ezberdinetakoak<br />
eta ideia baten gibelean<br />
adostu behar dira. Eztabaida<br />
demokratikoak ez du ezer irabaztekorik<br />
horrela. Beti sinplifikatu<br />
nahi da, bozkatzailea hautu abertzalean<br />
ez dadin gal. Baina botoemaileak<br />
behar du bere bidea aurkitu,<br />
ulertuko du ezberdintasunak<br />
badirela eta bere hautua<br />
eginen du! Hiru alderdiak EH<br />
Bairen barnean batzea ez da bozkatzaileen<br />
onerako, ez eta Euskal<br />
Herriaren onerako ez eta alderdien<br />
onerako. Ez da ez EA ez eta<br />
ABren onerako.<br />
Bost kantonamendutan aurkeztuko<br />
zarete. Nola aukeratu dituzue?<br />
Hamar kantonamenduetan egon<br />
nahi genuen. Gizarte egitasmo<br />
bat dugu Euskal Herriarentzat,<br />
lurralde elkargo bati buruz gogoetatua<br />
dugu, horregatik dugu<br />
Euskal Herri osoan egon behar.<br />
Baina ohartu gara Baiona mendebaldean<br />
eztabaida herriko bozei<br />
lotua zela, horregatik ez gara<br />
aurkeztu. Ondotik beste kantonamenduei<br />
begiratu diegu, nor aurkezten<br />
zen, batzuekin lan egin<br />
dugu, gure proiektu eta balioekin<br />
bat egiten zutenekin, hain zuzen.<br />
Hortik, Hazparneko Beñat Intxausperi,<br />
Atharratzeko Jean-<br />
Pierre Iriarti eta Bastidako Leopold<br />
Darritxoni adierazi diegu<br />
sostengua. Gurekin lanean aritzeko<br />
prest agertu dira.<br />
Abertzale eta humanista gisa aurkeztu<br />
zarete. Erran nahi baitu?<br />
Abertzale moderatuak gara, eta<br />
GAIZKA IROZ<br />
gizakia guztien aitzinean ematen<br />
dugu, baita gure sentimendu politiko<br />
abertzaleen aitzinetik ere. Bi<br />
proiektu ditugu: bata Euskal Herri<br />
barnealdeari begira, batez ere<br />
garapen ekonomikoari eta lurraldearen<br />
errealitateari lotua; bestea,<br />
kostaldean, beste hautagaiei<br />
konparatuz mezu xelebrea dugu;<br />
baionarren biziaren kalitate ona<br />
dugu helburu, eta uste dugu aterabideak<br />
Baiona baino haratago<br />
begiratu eta eraiki behar direla.<br />
Beste aglomerazio eta kantonamenduei<br />
ireki behar dugu, eta<br />
Euskal Herri barnealdeari begira<br />
jarri beharko dugula diogu. Adibidez,<br />
uraren kalitateari eta garraioei<br />
begira. Eta horrek gauza<br />
guztientzat balio du, elkarteak,<br />
etxebizitza...<br />
Lurraldeari begira, kostaldeari doakionez,<br />
Donostiarekin nahi dituzue<br />
harremanak azkartu; Garaziko hautagaiak,<br />
berriz, Nafarroarekin. Ikuspegi<br />
nazionala duzue indartu nahi?<br />
Unibertsitateei begiratzen bazaie,<br />
kolaborazioa egin daiteke<br />
Donostiako ala Bilboko unibertsitateekin.<br />
Baina gaur egun ez da<br />
egiten. Hori garatuz, ikastaldiak<br />
hemen eginen dituzte gazteek,<br />
eta hemen lan eginen dute. Gazteak<br />
herrian mantendu behar ditugu.<br />
Industria mailan ere asko<br />
bada egiteko.<br />
Ekonomia mailan da, beraz, gehiago,<br />
ez eta politikoki?<br />
Lehentasun kontu bat da. Gaur<br />
egun, abertzalea naizela diodanean,<br />
Baionakoek ez naute ulertzen.<br />
Esplikatzen bazaie euskaldunak<br />
garela, abertzaleak, lurralde<br />
bat eta nazio bat eraiki behar<br />
dugula, izutuko dira. Gaur egun,<br />
errealismoa aurkeztu behar zaie.<br />
Esplikatu behar zaie garapenerako<br />
irtenbideak bertan aurkitu behar<br />
direla eta hemen bizi gune naturala<br />
dugula Baionatik Donostiara<br />
eta haratago. Aterabideak<br />
hor dituztela erran behar zaie.<br />
Hego Euskal Herriko aktualitate politikoa<br />
aberatsa da azken aldi hauetan.<br />
Zure ustez, hemengo egungo<br />
egoera politikoan horren berri eman<br />
behar da?<br />
Ez, batere ez. Bi errealitate dira, bi<br />
gizarte, bakoitzak bere legeak ditu.<br />
Interesatzen ahal gara, baina<br />
hau hauteskunde kanpainan esplikatzea,<br />
inola ere ez!<br />
Zu Baiona ekialdean aurkeztuko<br />
zara. Zeinen bozak eskuratu nahi dituzu?<br />
Hori da, nahiz eta ez naizen hor<br />
bizi anitz ezagutzen dudalako<br />
Baiona, eta hor aurkeztea gal<strong>datu</strong><br />
didate. Oso pozik naiz. Abertzaleek<br />
%10 inguru egiten dute,<br />
ez ditut horiek nahi, beste %90ak<br />
ditut begi bistan. Abertzaleek egiten<br />
duten bateratzea elkar begiratzea<br />
da, eta ez urrun begiratzea.<br />
Zentro eskuina eta eskuinagokoak<br />
ditut konbentzitu nahi.
<strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena berria 13<br />
Euskal Herria ‹ Harian<br />
Juan Manuel Escudero q Didaktikan katedraduna<br />
Irakasleen trebakuntza hobetzea aski garrantzisua dela agerian utzi<br />
du Juan Manuel Escudero adituak, ikastolen XVIII. Jardunaldi<br />
Pedagogikoetan; maisu-maistren elkarlana giltzarritzat du.<br />
«Eduki gehiago ematen<br />
duen ikastetxea hobea dela<br />
pentsatzea uste okerra da»<br />
Jon Rejado Gasteiz<br />
«Hezkuntzaren kalitateak ezin<br />
du irakasleen kalitatea gainditu».<br />
Esaldi horrekin, agerian utzi<br />
du Juan Manuel Escuderok zer<br />
garrantzi duten irakasleek hezkuntza<br />
sisteman; Murtziako Unibertsitateko<br />
Didaktika eta Eskola<br />
Antolaketako katedraduna da<br />
Escudero. Ikastolen Elkarteak<br />
XVIII. Jardunaldi Pedagogikoak<br />
antolatu ditu —Elkarrekin eraiki,<br />
elkarri irakatsi, elkarrekin lanean,<br />
elkarrekin ikasi leloarekin—,<br />
eta lelo horrekin guztiz bat<br />
datorren ideia landu zuen Escuderok,<br />
atzo, topaketaren lehendabiziko<br />
egunean.<br />
Zeinbateraino da garrantzitsua irakasleak<br />
etengabe prestatzea?<br />
Funtsezkoa da. Hezkuntzari buruz<br />
egiten diren ikerketetan ikusten<br />
da irakaslea dela faktore nagusia<br />
ikasleek ikasten duten edo<br />
ikasten ez duten horretan. Irakasleak<br />
asko jakin behar du, baina jakintza<br />
horiek ikasleei helarazten<br />
ere ikasi behar du. Hori da hezkuntza<br />
sistema askoren erronka:<br />
irakasle izateko pertsona egokienak<br />
aukeratzea, prestatzea eta<br />
motibatzea.<br />
Irakasleen ikaskuntza komunitateez<br />
jardun duzu, eta esaten duzu irakasleen<br />
lankidetza garrantzitsua<br />
dela bai helburuak finkatzeko bai<br />
hezkuntza egitasmoa zehazteko.<br />
Irakaslea ez dago bakarrik, eta<br />
denbora asko eman dugu hori<br />
ikusi arte. Garai batean derrigorrezko<br />
hezkuntza irakasle bakarrarekin<br />
egitea posible zen, baina<br />
gaur egun ez da horrela. Irakasleak<br />
talde bat direla argi dago. Irakasle<br />
bakoitza ezberdina da, baina<br />
gutxieneko batzuk partekatu<br />
behar ditu; bestela, hezkuntza kaotikoa<br />
da, eta horrela ez da hezitzailea.<br />
Aipatu duzu irakasleek landu beharreko<br />
gaiak aukeratzean ondo aukeratzeari<br />
lehentasuna eman behar<br />
dietela, eta ez informazio kopuruari.<br />
Betetzen al da ideia hori ikastetxeetan?<br />
Eduki gehiago ematen duen ikastetxea<br />
hobea dela pentsatzea uste<br />
okerra da, eta oraindik ere gertatzen<br />
da. Hobea da informazio garrantzitsuaren<br />
bitartez ikasleen<br />
burua egoki garatzen duen eskola,<br />
inbutu batekin informazio<br />
asko sartzen duena baino. Burua<br />
ondo garatzea ez da gauzak errepikatzea,<br />
baizik eta ideiak lotzea,<br />
argudioak ematea...<br />
Funtsezko gaitasunetan oinarritutako<br />
hezkuntzak lagun al dezake<br />
ideia hori garatzen?<br />
Oinarrizko gaitasunen alderik<br />
positiboena hartuta, hortik doa<br />
kontua, bai. Funtsezko gaitasunen<br />
ideien oinarrian, eduki egokiak<br />
aukeratzea dago.<br />
Diozunez,ikaskuntza komunitateak<br />
aurrera eramateko, irakasleek denbora<br />
beharko dute, lankidetza hori<br />
finkatu arte. Gaur egungo ordutegiak<br />
ikusita, posible al da?<br />
Krisi garaian hori planteatzeak<br />
arraroa ematen du. Horrez gain,<br />
tentuz hartu beharreko beste gai<br />
bat dago tartean: irakasleen<br />
eskola orduak. Espainian, 35,5<br />
orduko lanaldia dute irakasleek,<br />
eta 18 eskola ordu eman behar<br />
dira; agian beste modu batez<br />
antolatuz gero, lor daiteke ikaskuntza<br />
komunitateak aurrera<br />
eramatea.<br />
Irakasleek eskoletan elkarri behatzea<br />
proposatu duzu, gero elkarri<br />
aholkuak emateko. Ez al da aldaketa<br />
handi samarra?<br />
Jokabide hori ez da batere ohikoa,<br />
egia da. Dena den, irakasleen artean<br />
giro ona balego eta behar<br />
besteko denbora balute, seguru<br />
nago gehiagotan egingo litzatekeela.<br />
Gure lana erakutsiz gero ondokoari,<br />
ez da hobekuntzarik gertatuko<br />
egun batetik bestera, baina<br />
zuzentzeko moduko kontuez<br />
ohart gaitezke, eta hori bada hobetzeko<br />
modu bat. Besteen eskolak<br />
ikustea interesgarria da; zirujau<br />
batek mila ebakuntza ikusi<br />
ditu lehenengoa egin aurretik,<br />
baina irakasleekin ez da horrelakorik<br />
gertatzen.<br />
Jardunaldietan parte hartzen ari<br />
diren irakasleekin hitz egin duzu<br />
hitzaldiaren ostean. Nola hartu dute<br />
ikaskuntza komunitateen eredua?<br />
JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS<br />
Interesgarria iruditu zaie, baina<br />
gauza batzuk praktikara eramateko<br />
zailtasunak ikusi dituzte.<br />
Irakasleen artean adostu eta<br />
ikasgeletan ezarritako egitasmoen<br />
balorazioa egiteko aholkatu<br />
dut, praktika egokiak zehaztu<br />
ahal izateko. Seguru asko astirik<br />
ez dutela izango azaldu didate,<br />
ordea.<br />
Ingelesa ikasteko zentroa eraikiko dute Lekarozen<br />
Nafarroako Gobernuak<br />
azaldu du urtero<br />
3.000 ikasle inguruk<br />
egonaldiak egingo<br />
dituztela ikastegian<br />
Erredakzioa Iruñea<br />
«Helburua Lekaroz marka nazioartean<br />
ezagun egitea eta hizkuntza<br />
irakaskuntzaren erreferente<br />
bihurtzea da». Hori da Lekarozen<br />
(Baztan, Nafarroa) ingelesa ikasteko<br />
hizkuntza zentro bat eraikitzeko<br />
Nafarroako Gobernuak<br />
hautatu duen Red-Leaf enpresako<br />
zuzendari komertzial Juan<br />
Carlos de los Mozosen arabera,<br />
aurkeztu berri duten egitasmoaren<br />
xede nagusia. Gobernuak kulturarekin,<br />
irakaskuntzarekin eta<br />
ekologiarekin lotutako eremu bat<br />
eraikiko du Baztanen. Hizkuntza<br />
murgilketa zentroa eta enpresa<br />
zentroa egongo dira bertan. Guztira<br />
1<strong>20</strong>.000 metro koadro izango<br />
ditu, eta 12 milioi euro inbertituko<br />
dituzte. Ondo bidean, <strong>20</strong>12ko<br />
ekainean irekitzeko asmoa du<br />
Nafarroako Gobernuak.<br />
Egitasmo hori Nafarroa <strong>20</strong>12<br />
planaren proiektuetako bat da.<br />
Plan horrekin Baztango harana<br />
aktibatu nahi dute, besteak beste.<br />
Hizkuntza murgilketa zentroan<br />
urtero 3.000 pertsonak ingelesa<br />
ikasteko egonaldiak egingo dituztela<br />
esan du Alvaro Miranda Nafarroako<br />
Ekonomia eta Ogasun<br />
kontseilariak.<br />
Irakasleentzako, bestelako profesionalentzako<br />
eta ikasleentzako<br />
ingeles ikasgelak eta egonaldiak<br />
izango dira. Umeentzat udalekuak<br />
antolatuko dituzte, eta<br />
ikasketak egitearekin batera tituluak<br />
lortzeko aukera egongo da.<br />
«Pertsona bakoitzak lau gau inguru<br />
pasatuko dituela pentsatzen<br />
dugu. Denera, 12.000 gau igaroko<br />
dituztela uste dugu». Proiektuak<br />
Baztango haraneko jardun<br />
ekonomikoan eragina izango<br />
duela uste du Mirandak.<br />
3.000 metro koadro<br />
Eremu berri hau garai batean Lekarozen<br />
barnetegi ezaguna egon<br />
zen inguruan eraiki nahi dute. Ingelesa<br />
ikasteko zentroak ikasgelak,<br />
bulegoak eta logelak izango<br />
ditu; 3.000 metro koadroko eraikinean<br />
egongo dira. Enpresa zentroak,<br />
berriz, 49.000 metro koadro<br />
inguru izango ditu. Red Leaf eta<br />
Sedena enpresek eraikiko dute.<br />
Nafarroako Gobernuak 12 milioi<br />
euro inbertituko ditu. Dagoeneko<br />
4,1 milioi gastatu dituztela azaldu<br />
du Mirandak: 1 milioi eraikinak<br />
botatzen eta proiektuak eta ikerketak<br />
egiten xahutu dituzte, eta<br />
3,1 milioi campusa eraikitzeko<br />
lursailak erosten.<br />
Urbanizazio proiektu egiteko<br />
eta enpresa zentrorako sarrerak<br />
egokitzeko lanak Iruñea Construcciones<br />
enpresak egingo ditu.<br />
Apirilean hasiko dituzte obrak,<br />
eta 30 asteko epea dute bukatzeko.<br />
Zentroaren eremua urbanizatzeko<br />
Nafarroako Gobernuak 3,8<br />
milioi euro gastatuko ditu.<br />
Enpresa zentroan hezkuntza,<br />
kultura, kirola eta ikerketa arloko<br />
enpresak egotea nahi du Nafarroako<br />
Gobernuak. Plan Modernan<br />
aurkeztutako garapen ekonomikoarekin<br />
bat egitea da<br />
proiektu horren xedea. Hortaz,<br />
erkidegoko enpresaburuekin Lekarozko<br />
eremu berria aurkezteko<br />
asmoz bilerak egin dituztela azaldu<br />
du Alvaro Mirandak.<br />
Baztango Udalak eta Nafarroako<br />
Gobernuak elkarlanean Lekarozko<br />
eliza zaharberritzeko lanak<br />
egingo dituzte.
14 berria <strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena<br />
Harian › Euskal Herria<br />
Elbarrientzat<br />
iritsiezinak dira<br />
EAEko tren<br />
geltokien %78<br />
Arartekoak txosten bat<br />
egin du elbarriek<br />
garraio publikoa<br />
erabiltzeko dituzten<br />
trabak agerian uzteko<br />
Ainara Arratibel<br />
metroa, berriz, ondoenak. Dena<br />
den, horietan ere bada zer hobetu.<br />
Hala, traba fisikoak murritzagoak<br />
izan arren, gogorarazi du komunikazioari<br />
lotutakoak ez direla<br />
konpondu. Metroan, adibidez,<br />
neurriak hartzea proposatzen du<br />
itsuek nahiz gorrek autonomia<br />
osoz erabil dezaten.<br />
Pertsona elbarriak beren eskubideak aldarrikatzen, Bilbon, elkarretaratze batean. JON HERNAEZ / ARGAZKI PRESS<br />
Elbarritasunen bat duten pertsonek<br />
eragozpen handiak dituzte<br />
garraio publikoa erabiltzeko.<br />
Hala jaso du EAEko arartekoak<br />
Araba, Bizkai eta Gipuzkoako garraio<br />
publikoan ibiltzeko erraztasunari<br />
buruz aurkeztutako txostenean.<br />
«Oraindik ere asko dago<br />
egiteko eta hobetzeko alor horretan,<br />
eta ezinbestekoa da herri administrazioek<br />
parte hartzea», nabarmendu<br />
du Iñigo Lamarca<br />
arartekoak.<br />
Araba, Bizkai eta Gipuzkoako<br />
herritarren %35ek mugitzeko<br />
arazoa dute, Lamarcak jakitera<br />
eman duenez. Elbarritasunen bat<br />
duten pertsonak ez ezik, 65 urtetik<br />
gorako herritarrak eta emakume<br />
haurdunak ere talde horretan<br />
sartzen dituzte.<br />
Arartekoak egindako txostenaren<br />
arabera, trena da iristeko<br />
erraztasun ikuspegitik okerren<br />
prestatua dagoena; tranbia eta<br />
1. Trena<br />
Arartekoak aurkeztutako txostenaren<br />
arabera, trena da iristeko<br />
erraztasun aldetik okerren egokitua<br />
dagoena. Lamarcak nabarmendu<br />
du mugikortasuna mugatua<br />
duten pertsonentzat «ia iritsiezinezkoa»<br />
dela zerbitzu hori .<br />
Geltokien %78 iritsiezinezkoak<br />
dira elbarrientzat. Geltokien<br />
%83an, gainera, ez dute bermatua<br />
kaletik nasara doan bidea.<br />
«Hiriburuetako geltokietan trenera<br />
iristeko erraztasuna zertxobait<br />
hobea da herrietakoa baino»,<br />
azaldu du Lamarcak. Hori ikusirik,<br />
maila bereko pasaguneak<br />
kentzeko plan bat egitea proposatu<br />
du, eta tren geltokietara sartzeko<br />
ateak automatizatzea.<br />
2. Autobusa<br />
Autobusa erabiltzeko orduan ere<br />
trabak agerikoak dira. Geltokietara<br />
iritsi nahiz haietan ibiltzeko<br />
zailtasunak dituzte elbarriek.<br />
Gainera, autobus guztiak ez<br />
daude egokituta pertsona horientzat.<br />
Ibilbide luzeko nahiz hiri<br />
artekoetan dago arazo gehien.<br />
«Espero dugu datorren urtetik<br />
aurrera al<strong>datu</strong> egingo dela hori».<br />
Autobus zerbitzuak adjudikatzeko<br />
orduan horietara iristeko<br />
erraztasunari lotutako hainbat<br />
baldintza jarriko direla ziurtatu<br />
du Lamarcak.<br />
3. Tranbia<br />
Ibiltzeko erraztasunaren aldetik,<br />
Gasteizko eta Bilboko tranbia<br />
«erreferente» direla iritzi dio Lamarcak.<br />
«Oztoporik gabeko joanetorriak<br />
bermatzen ditu tranbiak,<br />
eta horrek izugarri laguntzen<br />
du mugitzeko trabak<br />
dituzten pertsonen integrazio sozial<br />
eta kulturalean». Dena den,<br />
tranbia zerbitzuan ere oraindik<br />
badela zer hobetu gogorarazi du.<br />
4. Bilboko metroa<br />
Txostenean jaso duenez, nahiko<br />
zerbitzu ona eskaintzen du mugitzeko<br />
arazoak dituzten pertsonentzat;<br />
ez, ordea, entzumen edo<br />
ikusmen arazoak dituztenentzat.<br />
Hala, arazo horiek dituzten pertsonek<br />
zerbitzua beren kabuz erabili<br />
ahal izateko ekimenak abian<br />
jartzeko proposatzen du .<br />
5. Aireportuak<br />
Loiuko, Forondako eta Hondarribiko<br />
aireportuetan ibiltzeko<br />
erraztasunari lotutako baldintzak<br />
betetzen dituzte; beti ere,<br />
pertsona elbarriei norbaitek laguntzen<br />
badie. Baina komunikaziorako<br />
oztopoak sumatu dituzte.<br />
Horrek zaildu egiten du pertsona<br />
itsu nahiz gorrak beren kabuz ibili<br />
ahal izatea aireportuetan. Agerian<br />
geratzen dira, halaber, Hondarribiko<br />
eta Forondako aireportura<br />
iristeko garraioan dauden<br />
gabeziak.<br />
6. Taxia<br />
Biztanle kopurua kontuan hartuta,<br />
udalek mugitzeko trabak dituzten<br />
pertsonentzako taxi zerbitzua<br />
bermatu behar dute. «Udalerri<br />
askotan, ordea, ez da egiten. Ez<br />
dute zerbitzu hori eskaintzen edo<br />
bermatzen».<br />
Datozen egunetan mapa<br />
@ interaktibo bat jarriko du<br />
sarean Arartekoak. Garraio<br />
publikoa erabili aurretik izan<br />
daitezkeen trabak kontsultatu<br />
ahal izango dira bertan.<br />
www.arartekoa.net<br />
Gurutzetan gaixoak pasilloetan dituztela salatu dute<br />
Larrialdi zerbitzuko ohe<br />
guztiak beteta dauzkate,<br />
eta lekurik ez dute eriak<br />
artatzeko; ESK-k eskatu<br />
du konpontzeko arazoa<br />
G. Goikoetxea Bilbo<br />
Korridoreetan gaixoak. Irudi hori<br />
ageri zuen atzo Gurutzetako ospitaleko<br />
(Barakaldo, Bizkaia) larrialdiek.<br />
ESK sindikatuak egin<br />
du salaketa: atzo eguerdian, <strong>16</strong> eri<br />
zeudela pasilloetan, behar adina<br />
ohe ez eta. «Kolapsatuta dago larrialdietako<br />
zerbitzua, eta ez da<br />
gripearen ondorioa». ESK-ko ordezkari<br />
Felix Sainzek dio erroko<br />
arazo bat dagoela pilaketaren<br />
atzean: ez dagoela behar adina baliabide<br />
erietxean, eta larrialdietan<br />
metatzen direla ospitalera<br />
iristen diren gaixoak. «Eta okertu<br />
arte ez dute egoera konpontzen».<br />
Kontua ez da berria. Iaz ere, garaiotan,<br />
langileek salatu zuten korridoreetan<br />
ari zirela lanean, eta<br />
protesta egin zuten; abenduan ere<br />
azaldu zuten ez dutela baliabiderik<br />
eri kopurua handitzen denerako.<br />
Egoera horretan, urtarrilean,<br />
ospitalearen beste zati bat zabaldu<br />
zuen Eusko Jaurlaritzak: 70<br />
ohe eta 14 box. Ez dira aski, oraingo<br />
egoera ikusirik. «Oraindik solairu<br />
batzuk itxita daude, lanean<br />
ari direlako, eta are ohe gutxiago<br />
daude», azaldu du Sainzek.<br />
Ospitale osoko arazoa pilatzen<br />
da larrialdietan. Oheak gainezka<br />
daude erietxean; hala, larrialdietara<br />
joan eta ospitaleratzea beharrezko<br />
duten pertsonentzat ez dute<br />
lekurik. Konponbidea: larrialdietako<br />
zerbitzuan edukitzea gaixoak,<br />
oheak libratu arte. «Larrialdietako<br />
lan karga pilatzen ari da,<br />
eta gaixoak ezin dira eraman ohe<br />
arruntetara». Arazoa da larrialdietako<br />
oheak bete zaizkiela.<br />
Oheak betetzen ari zirela ikusten<br />
zuten ospitalean. «Baina zuzendaritzak<br />
beti oso mantso hartzen<br />
ditu neurriak. Egoera erabat<br />
okertu arte egoten dira», salatu<br />
du ESK-ko ordezkariak. Sindikatu<br />
horren esanetan, astebete badaramate<br />
larrialdietan pilatze<br />
arazoekin, eta arazoa konpontzeko<br />
dauka oraindik zuzendaritzak.<br />
‘‘ Ezin da zerbitzua duin<br />
eman. Galderak egin<br />
behar dira, analisiak...<br />
Guztia korridoreetan»<br />
«Zuzendaritzak beti<br />
oso mantso hartzen ditu<br />
neurriak. Egoera erabat<br />
okertu arte egoten dira»<br />
FELIX SAINZ<br />
ESK<br />
Gaixoak ari dira gehien jasaten<br />
egoera hori: «Jende gehixeago jarriagatik<br />
ere orain lanean, ezin da<br />
zerbitzua duin eman. Galderak<br />
egin behar dira, analisiak... Eta<br />
hori guztia korridoreetan, jende<br />
artean». Eta horrek eragiten die<br />
beharginei ere, presio gehiagorekin<br />
aritzen direlako lanean.<br />
Konponbidea, unean-unean<br />
Bi aldetatik ari da Gurutzetako<br />
ospitalea arazoari aurre egin<br />
nahian. Batetik, senda-agiriak azkarrago<br />
ari dira ematen gaixoei;<br />
ospitalea uzteko moduan daudenei<br />
goizean ematen diete agiria,<br />
oheak ahalik eta azkarren libratzeko.<br />
Bestetik, pertsona hainbat<br />
beste erietxe batzuetara ari dira<br />
bideratzen, Gurutzetan lekurik<br />
ez baitute haientzat. Sainzen iritziko,<br />
ordea, neurri horiek ez dira<br />
aski pilaketa handia gelditzeko:<br />
«Une jakin bateko egoerari aurre<br />
egiteko besterik ez dute balio».<br />
Arazoa sakonagoa nola baiten,<br />
konponbidea ere tamaina berekoa<br />
eskatu dute beharginek. Itxita<br />
dauden solairuak ahalik eta azkarren<br />
zabaltzea galdegin dute,<br />
eta modu eragingarrian antolatzea<br />
osasun zerbitzua, larrialdietara<br />
ez dezaten jo hainbeste pertsonak.<br />
Osakidetzaren asmoen<br />
artean badago hori, osasun etxeetako<br />
zerbitzua indartzea, ospitaleen<br />
lan karga arintzeko. ESK sindikatuak,<br />
gainera, eskatu du egokitzeko<br />
lan taldea ospitalearen<br />
handitzera, egungo egoerak estresa<br />
areagotu eta zerbitzua kaskartu<br />
egiten dituelakoan. Azken<br />
hilabeteetan murrizketen mamua<br />
jirabiran dabil Osakidetzan.<br />
Egungo egoeraz kezkatuta, larrialdi<br />
zerbitzuen berehalakotasun<br />
izaera nabarmendu du Sainzek,<br />
eta baliabideak eskatu: «Larrialdietako<br />
oheak inoiz ezin dira<br />
beteta egon. Gaixoari berehala<br />
uzteko moduan egon behar dute».
Hil egin da meningitisak jota<br />
«oso larri» zegoen neskatoa<br />
IRUÑEA ›Nafarroako Osasun Departamentuak<br />
jakitera eman duenez, hil egin da meningitisak<br />
jota Nafarroako Ospitalean ingresatuta zegoen<br />
neskatoa. 15 urte zituen, eta Baztangoa zen.<br />
Larunbatean ospitaleratu zuten, eta herenegun<br />
arratsaldean hil zen. Aurten meningitisak jota<br />
Nafarroan hil den bigarren pertsona da.<br />
Udala zigortu dute, eraikuntza<br />
baimen bat oker emateagatik<br />
EGUESIBAR ›Administrazioarekiko Auzietako Iruñeko<br />
epaitegiak Eguesibarko Udala zigortu du: legez<br />
kanpo eraikuntza baimen bat eman zion enpresa<br />
bati,eta kalte ordaina eman beharko dio.<br />
Eskola bat eraikitzeko utzitako lurretan hotel bat<br />
egiteko lizentzia eman zion udalak enpresa bati,<br />
eta gero atzera egin zuen.Epaileak dio udalak huts<br />
egin zuela,eta zazpi milioiko ordaina agindu du.<br />
33,9<br />
pLana eta familia bateratzeko laguntzetarako<br />
dirua milioitan. Eusko<br />
Jaurlaritzako Gizarte Gaietarako Sailak<br />
onartua du lana eta familia uztartzeko<br />
laguntzen zenbatekoa. Guztira<br />
33,9 milioi euro emango dituzte laguntza<br />
horietarako. Iaz onartu zuten<br />
laguntza horiek arautzen dituen dekretua,<br />
eta, besteren artean, Jaurlaritzak<br />
igo egin zituen lanaldi murrizketagatik<br />
eta baimenagatik jasotakoak.<br />
4<br />
pBilbon egingo dituzten osasun<br />
etxeak. Bilera egin zuten atzo Eusko<br />
Jaurlaritzako Osasun sailburu Rafael<br />
Bengoak eta Bilboko alkate Iñaki Azkunak,<br />
hiriak osasun zerbitzuetan beharrak<br />
dituen aztertzeko. Jakinarazi<br />
zuten lau osasun etxe egiteko asmoa<br />
dutela: Santutxun, Iralan, Miribillan<br />
eta Bilbo Zaharrean.<br />
G. Goikoetxea Bilbo<br />
<strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena berria 15<br />
Euskal Herria ‹ Harian<br />
Jaurlaritzak «nahita» diru<br />
laguntza gutxituta, EGK-k<br />
ohartarazi du larri dagoela<br />
Itolarrian dagoela ohartarazi du EGK Euskadiko Gazteriaren<br />
Kontseiluak, Eusko Jaurlaritzak %<strong>20</strong> gutxitu dizkiolako diru<br />
laguntzak azken bi urteetan. «Laguntza eskatzen diguten elkarteen<br />
aurrean egoera prekarioan utzi gaituzte», azaldu du<br />
Batiste Ezeizak, presidenteak. Proiektuak eta lan taldea murriztu<br />
behar izan dituztela esan du. Jaurlaritza dute diru iturri<br />
nagusi. Krisia bai, baina murrizketaren atzean «nahitakotasun<br />
bat» ikusi du EGK-k: «Ezinegona sortu digute hainbat<br />
zantzuk. Kontseiluaren eredua al<strong>datu</strong> nahi du Jaurlaritzak».<br />
Gazteriaren Legea onartzeko zirriborroa egina du Gasteizko<br />
gobernuak —laugarrena—,eta aurki igorriko du Eusko Legebiltzarrera.Proposamenen<br />
artean dago Gazteriaren Institutua<br />
sortzea.«Oraingo eredua erabat aldatzeko arriskua dago»,<br />
Ezeizaren ustez.Areago,haren arabera,izaera juridikoa aldatzeko<br />
ere eskatu die Jaurlaritzak; «kontrolatu» egin nahi ditu<br />
horrela.Manifestu bat egin dute murrizteen aurka,eta 35 eragilek<br />
sinatu dute.Kontseiluan bertan beste 55 daude bilduta.<br />
Irudia qGernika-Lumo<br />
Izokin kumeak bota zituzten, atzo, ibaira. J.URBE / ARP<br />
Izokinen berreskuratzea<br />
«ziurtatuta» Gipuzkoan<br />
DONOSTIA›Gipuzkoako Foru Aldundiak adierazi<br />
du «ziurtatuta» dagoela izokinen berreskuratzea<br />
lurraldean. Atzo bertan hainbat izokin<br />
kume bota zituzten Urumea ibaira. Iaz, adibidez,<br />
223 izokin agertu ziren ibai horretan. 1993tik ez<br />
ziren hainbeste agertzen. Aldundiaren ustez,<br />
horrek agerian uzten du uraren kalitatea.<br />
Gizon bat atxilo, Deban topatu<br />
hilotzarekin lotura duelakoan<br />
IRUN ›Gizonezko bat atxilotu du Ertzaintzak Irunen,ustez<br />
lehengo larunbatean Deba ibaian topatutako<br />
hilotzarekin lotura duelakoan.Herrizaingo<br />
Sailetik jakitera eman dutenez,Deba<br />
ibaian topatutako hilotzak arma zuriaren markak<br />
zituen gorputzean.Hargatik uste dute hil egin zutela.Ez<br />
dute atxilotuaren <strong>datu</strong> gehiago eman.<br />
j Laburrean<br />
LARUNBATEKO JAIRAKO DEIALDIA<br />
Euskaraz Bizi Eguna antolatua du EHE Euskal Herrian<br />
Euskaraz-ek datorren larunbaterako, eta<br />
festara joateko deia egin zuten atzo antolatzaileek<br />
eta egunean parte hartuko duten hainbat pertsonak,<br />
Gernika-Lumon (Bizkaia). Hor ospatuko<br />
dute eguna. Jaia aldarrikapenarekin uztartzeko<br />
asmoa dute, «asimilazio estrategiei» aurre egiteko.<br />
Egitarau betea prestatu dute. Goizean hasiko<br />
dira ekitaldiak; arratsaldean, manifestazioa egingo<br />
dute, eta gauean, kontzertuak. LUIS JAUREGIALTZO / ARP<br />
2 Hilberriak<br />
ESKELAK<br />
ESTEFANI<br />
ORELLANA<br />
VASQUEZ<br />
“Agur bat baino gehiago gero arte.<br />
Tefi, maite zaitugu eta ez zaitugu atzenduko.”<br />
KRISTINA GONZALEZ<br />
Kristina Aguado lankidearen ama<br />
Une latz hauetan,<br />
bat egiten dugu familiaren saminarekin.<br />
(0<strong>03</strong>4)943 30 40 30<br />
eskelak@iragarri.net<br />
Lekaroz Institutuko zure lagun eta ikaskideak, hezkuntza<br />
komunitateko gainontzeko kideekin batera.<br />
LEKAROZEN, <strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>an<br />
Laudio ikastola
<strong>16</strong> berria <strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena<br />
Harian › Ekonomia<br />
Europak zartailua onartu du<br />
Isunak jarri ahal izango dizkiete gehiegizko<br />
defizit, zor edo gastu publikoak dituzten<br />
herrialdeei, neurriak betetzen ez badituzte<br />
Trichetek eta Junckerrek asmoa kritikatu<br />
dute, azken erabakia politikoa delako<br />
Jakes Goikoetxea<br />
Eurogunean defizit, zor publiko<br />
eta gastu publikoa kontrolpean<br />
mantentzen ez dituenari, zartailuarekin<br />
mehatxu egingo diote.<br />
Jasotzekotan, kolpea poltsikoan<br />
jasoko du, isunen bidez. Isunak<br />
BPG barne produktu gordinaren<br />
%0,2koak izan daitezke. Diru asko.<br />
Espainiaren kasuan, 2.000 milioi<br />
euro inguru.<br />
Herrialdeek daukaten edo espero<br />
duten dirua baino gehiago ez<br />
gastatzea da helburua. Eta ez daukaten<br />
dirua lortzeko mugarik gabe<br />
ez zorpetzea. Neurrigabeko desorekatik<br />
orekara pasatzea, zorraren<br />
krisi gehiago saihestea, azken<br />
finean.<br />
Zor publikoaren kasuan erreferentzia<br />
BPGaren %60an jarri dute.<br />
Muga hori gaindituz gero, urtero<br />
gehiegizko zor publikoaren hogeiren<br />
bat murriztu beharko dute;<br />
bestela, zigorra jaso dezakete. Baita<br />
beren defizit publikoa BPGaren<br />
%3tik behera badago ere. Kasu<br />
horretan aringarria izango da,<br />
besteak beste, zor pribatuaren<br />
maila apala izatea.<br />
Herrialde bat zigortzeko prozedura<br />
abian jarriz gero, BPGaren<br />
%0,2 dirutan jartzera behar dezakete,<br />
gordailu batean. Diru horrek<br />
interesak sortuko ditu. Defizit<br />
publikoa %3koa baino handiagoa<br />
izanez gero, interesak atxikiko<br />
zaizkio. Defizit edo zor publikoa<br />
gutxitzeko eskatutako<br />
neurriak aplikatzen ez baditu, ordain<br />
hori isun bihurtuko da. Neurriak<br />
aplikatzeari uko egiten jarraitzen<br />
badu, isuna handitu<br />
egingo da.<br />
Barne desoreka ekonomiko<br />
larriak dituzten herrialdeei ere<br />
BPGaren %1 arteko isunak jarri<br />
ahal izango dizkiete, neurriak<br />
G Espainiaren zorra<br />
%2,5<br />
pInteres apalagoa: Espainiako<br />
Altxorrak 5.500 milioi euro saldu<br />
zituen atzo zorretan, urtebeterako<br />
eta urte eta erdirako letretan.<br />
%2,178ko eta %2,5eko<br />
interesa eskaini behar izan<br />
zuen, hurrenez hurren. Urritik<br />
eskaini duen apalena da.<br />
hartzen ez badituzte. Zigorrak ez<br />
dira automatikoak izango. Barne<br />
desoreka larrien barruan daude<br />
eraikuntzaren burbuilak, kontu<br />
korronteko balantzaren defizit<br />
handia, lehiakortasunaren galerak...<br />
Dirua erreskate funtsera<br />
Eta isunen dirua norentzat izango<br />
da? Diruak zor arazoak dituzten<br />
herrialdeentzako erreskate<br />
funtsa gizenduko du. Isunak jartzen<br />
badituzte: Europako Batzordeak<br />
zigorrak automatikoak izatea<br />
nahi zuen, baina herrialdeek<br />
epe bat izango dute defizit arazoak<br />
konpontzeko. Hori da asmoa.<br />
Orain Europako Legebiltzarrarekin<br />
negoziatu behar dute. Ekainerako<br />
nahi dute konpromisoa.<br />
Baina zigorrak onartzeaz gain,<br />
zigorrak ezartzeko borondatea<br />
eduki behar da. Indarrean dagoen<br />
‘‘ Herrialdeei azken hitza<br />
ematen badiegu,<br />
Euroaren Ituna<br />
hilda jaioko da»<br />
JEAN-CLAUDE JUNCKER<br />
Euroguneko ekonomia ministroen taldeko burua<br />
«Gobernu ekonomiko<br />
europarra lortzeko<br />
urratsa da; moneta<br />
batasuna osatzen du»<br />
CHRISTINE LAGARDE<br />
Frantziako Ekonomia ministroa<br />
Jean-Claude Trichet EBZko presidentea eta Christine Lagarde Frantziako Ekonomia ministroa, atzo. O. HOSLET / EFE<br />
Egonkortasun Itunak baditu isunak,<br />
baina inoiz ez zaizkio inori jarri<br />
gehiegizko defizita edukitzeagatik.<br />
<strong>20</strong><strong>03</strong>an ia isuna jarri zieten<br />
Alemaniari eta Frantziari, %3ko<br />
defizit publikoa gainditzeagatik;<br />
baina bi herrialdeek itunaren<br />
erreforma bultzatu zuten, ituna<br />
malgutu zuten eta isunik gabe geratu<br />
ziren.<br />
Funtsean, bai lehen eta bai<br />
orain, erabaki politiko bat egongo<br />
delako isunen atzean. Europako<br />
Batzordeak egingo du zigor eskaera,<br />
baina Ecofinen onespena beharko<br />
du, hau da, Europako Batasuneko<br />
ekonomia eta finantza ministroena.<br />
Gehiengo kualifikatu<br />
batek baztertuz gero, proposamenak<br />
atzera egingo du.<br />
Olli Rehn Gai Ekonomikoetarako<br />
komisarioarentzat, «erreforma<br />
historikoa» da. Baita bere jatorrizko<br />
proposamena baino epelagoa<br />
bada ere. Datorren urtean<br />
bertan aplikatu nahi du, herrialdeen<br />
<strong>20</strong>12rako aurrekontuak eta<br />
erreformak aztertzen dituztenean.<br />
Christine Lagarde Frantziako<br />
Ekonomia ministroarentzat ere<br />
erreforma historikoa da, «gobernu<br />
ekonomiko europarra lortzeko<br />
urratsa delako eta moneta batasuna<br />
osatzen duelako».<br />
Gobernu ekonomikoa<br />
Jean-Claude Trichet EBZ Europako<br />
Banku Zentraleko presidentea<br />
ez dute konbentzitu. Tricheten iritziz,<br />
ez da nahikoa krisiak saihesteko.<br />
Hain zuzen ere, herrialdeen<br />
zigorrak ez direlako automatikoak<br />
eta herrialdeek atzera bota ditzaketelako.<br />
Europako Legebiltzarrari<br />
zigor gogorragoak eskatu<br />
dizkio.<br />
Neurri horien eta ostiralean<br />
onartutako Euroaren Itunaren<br />
atzean Europako Batasuneko gobernu<br />
ekonomikoa bateratzeko<br />
eta sendotzeko asmoa dago. Moneta<br />
politika bateratua bezala, politika<br />
bateratua edo, gutxienez,<br />
bateratuagoa izatea. Baina horrek<br />
esan nahi du herrialdeek boterea<br />
galduko dutela, eta ez daude<br />
kontrola galtzeko prest.<br />
Horixe kritikatu du Jean-Claude<br />
Juncker euroguneko ekonomia<br />
ministroen taldeko buruak:<br />
«Herrialdeei azken hitza ematen<br />
badiegu, Euroaren Ituna hilda<br />
jaioko da». Europako Batzordeari<br />
eta Kontseiluari eskatu die men<br />
ez egiteko herrialdeen eskarien<br />
inguruan. Datorren asteko osteguneko<br />
eta ostiraleko goi bileran<br />
onartu nahi dituzte zorraren krisiaren<br />
kontrako neurri guztiak.<br />
G Euroaren Ituna<br />
Euroguneko gobernuburuek<br />
Euroaren Ituna onartu zuten iragan<br />
ostiralean, politika ekonomikoak<br />
koordinatzeko eta<br />
lehiakortasuna handitzeko. Herrialdeek<br />
konpromiso zehatzak<br />
hartuko dituzte urtero, baina<br />
herrialdeek erabakiko dute zein.<br />
ERRESKATE FUNTSA<br />
190.000 milioi eurotan handitzea<br />
erabaki dute, baina ez dute<br />
zehaztu nork eta nola ordainduko<br />
dituen. Bilera berezia egingo<br />
dute astelehenean. Lehen, teorian,<br />
funtsa 440.000 milioi eurokoa<br />
zen, baina horietatik<br />
250.000 milioi euro erabil zitezkeen.<br />
Orain, ordea, praktikan<br />
440.000 milioi euroak erabili<br />
ahal izango dituzte.<br />
Funtseko dirua zorra erosteko<br />
erabili ahal izango dute, baina<br />
arazoak dituen herrialdeari zuzenean<br />
eta herrialdeak murrizketa<br />
neurriak onartzen baditu.<br />
GREZIA ETA IRLANDA<br />
Greziak erreskateko diruagatik<br />
ordaindu beharreko baldintzak<br />
samurtzea lortu du: %4,2ko interesa<br />
ordaindu beharko du<br />
—lehen, %5,2—, eta zazpi urte<br />
eta erdi izango ditu dirua bueltatzeko<br />
—lehen, lau urte eta<br />
erdi—. Irlandaren baldintzak ez<br />
dituzte al<strong>datu</strong>, ez duelako sozietate<br />
zerga (%12,5ekoa) igo<br />
nahi.<br />
SOLDATAK<br />
Soldaten gorabeherak produktibitatearen<br />
araberakoak izatea.<br />
ENPLEGUA<br />
Flexisegurtasuna bultzatzea<br />
eta lan errenten zergak murriztea.<br />
GIZARTE ZERBITZUAK<br />
Pentsioen, osasun zerbitzuen<br />
eta gizarte zerbitzuen sistemetan<br />
aldaketak egitea, iraunkorrak<br />
izateko. Erretiro adina<br />
bizi-itxaropenaren araberakoa<br />
izatea nahi dute.<br />
DEFIZIT PUBLIKOA<br />
Defizita herrialdeetako legeen<br />
eta konstituzioen bidez mugatzea.<br />
SOZIETATE ZERGA<br />
Europako Batzordeak sozietate<br />
zergaren tasa bateratzeko proposamena<br />
aurkeztuko du gaur.<br />
Eskumenak herrialdeen esku<br />
jarraituko du. Hego Euskal Herriaren<br />
kasuan, diputazioen eta<br />
Nafarroako Gobernuaren esku.<br />
EUROBONUAK<br />
Asmoa bertan behera geratu<br />
da. Zor bonu bateratuen bidez<br />
arazoak dituzten herrialdeek dirua<br />
merkeago lor zezaketen.
<strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena berria 17<br />
Ekonomia ‹ Harian<br />
Bizkaia Esneako kideak, Anda sailburuordearekin eta Julio Ibarrarekin batera. LUIS JAUREGIALTZO / ARGAZKI PRESS<br />
Bizkaia Esnea kooperatibak<br />
baserriko UHT behi esnea<br />
merkaturatu du<br />
Sektorearen krisiari<br />
aurre egiteko,<br />
bitartekaririk gabe<br />
ekoitziko dute, eta<br />
0,89 eurotan saldu<br />
Lander Muñagorri Bilbo<br />
Bizkaia Esnea kooperatibak<br />
beste aurrerapauso bat eman du<br />
bitartekaririk gabe behi esnea<br />
banatzen jarraitzeko. Duela urte<br />
eta erdi, esne freskoa merkaturatzen<br />
hasi ziren litroko botila,<br />
kupel eta poltsen bidez. Orain,<br />
UHT esnea ere salduko dute, kartoietan.<br />
«Gure kontsumitzaile guztiek<br />
ezin dute esne freskoa egunero<br />
eskuratu; beraz, eurengatik ahalegin<br />
berezi bat egin behar izan<br />
dugu», esan du Bernardo Gonzalez<br />
Bizkaia Esneako presidenteak.<br />
Esne freskoa saltzeko makinekin,<br />
Bizkaiko merkatuaren %9<br />
izatera iritsi dira Bizkaia Esneako<br />
kideak. Eta, orain, produktu<br />
berri horrekin jende gehiagorengana<br />
iristeko asmoa erakutsi du<br />
Gonzalezek. Horretarako, hiru<br />
eratako esnea merkaturatuko du<br />
Karrantzako baserritarrak elkartzen<br />
dituen kooperatibak: osoa,<br />
erdigaingabetua eta gaingabetua.<br />
«Esnea mantentzeko eta tratatzeko<br />
UHT prozesua marka handiena<br />
da, baina hemendik aurrera<br />
Bizkaia Esnearen bidez<br />
baserritarrek kontrolatuko dute<br />
prozesu guztia», zioen Gonzalezek,<br />
atzo, Bilboko Kafe Antzokian<br />
egindako aurkezpenean.<br />
Era horretan, lortutako etekinak<br />
baserritarrarentzako izango dira,<br />
eta gaur egun behi esnearen produkzioak<br />
duen krisi egoerari<br />
aurre egiteko ezinbesteko aukeratzat<br />
aurkeztu dute. Baina,<br />
horretarako, lehiakorrak izan<br />
behar dute. Hori dela eta, 0,89<br />
‘‘ Gure kontsumitzaileek<br />
ezin dute egunero esne<br />
freskoa lortu; beraz, guk<br />
ere ahalegina egin dugu»<br />
BERNARDO GONZALEZ<br />
Bizkaia Esneako presidentea<br />
euroren truke salduko da esne<br />
litroa Eroskin, Erkorekan, BMn<br />
eta Bizkaiko <strong>20</strong>0 dendatan.<br />
Egoera larrian<br />
Sektorearen krisiaren eraginez,<br />
bailarako hamabost baserritarrek<br />
esne ekoizpena alde batera<br />
utzita daukate aurten. «Horrek<br />
indarra eta amorrua ematen digu<br />
era berean», dio Gonzalezek.<br />
«Amorrua, batetik, horrek erakusten<br />
duelako esnearen industria<br />
zein egoera txarrean dagoen.<br />
Eta indarra, bestetik, Karrantzako<br />
bailaran esne ekoizpenak<br />
aurrera egin dezan lanean jarraitzeko».<br />
Gaur egun, Bizkaia Esneako<br />
baserritarrek 40.000 litro esne<br />
ekoizten dituzte egunero. Joan<br />
den hamarkadan 100.000 litroko<br />
produkzioa zuten; baina, hala<br />
ere, indartsu sentitzen direla<br />
azpimarratu du Gonzalezek.<br />
Urre zuria<br />
Julio Ibarra kazetaria ere egon<br />
zen atzoko aurkezpenean.<br />
«Azken boladan bertatik bertara<br />
ezagutu ahal izan dut Karrantzako<br />
bailarako baserritarren egoera,<br />
eta ziurta dezaket hau dela<br />
Bizkaiko azken erreserba espirituala,<br />
egoera birjinean aurkitzen<br />
den azkena», esan du. Horregatik,<br />
«egoera birjinean» dagoen<br />
bailara hori hiltzen ez uzteko deia<br />
egin du Ibarrak. Bide horretan,<br />
Bizkaia Esnearen lana azpimarratu<br />
du, «euren produktu hau<br />
urre zuria baita».<br />
Jose Luis Anda Eusko Jaurlaritzako<br />
Elikagai Politika eta Industriarako<br />
sailburuordeak ere hitz<br />
egin zuen atzoko aurkezpenean.<br />
«Produktu berri honen merkaturatzearekin<br />
garbi ikusten da sektore<br />
hau oraindik bizirik dagoela;<br />
hala ere, landa eremu hauek<br />
indartzen jarraitu beharra daukagu».<br />
Andaren iritziz, Karrantzako<br />
baserritarrek kalitate handiko<br />
produktua eskaintzen dute,<br />
eta, horregatik, «kontsumitzaileei<br />
euren aldeko apostua egin<br />
dezatela» galdegin die, denona<br />
den identitate soziala gal ez<br />
dadin.<br />
DLaburrak<br />
Hainbat ekitaldi antolatu<br />
ditu ELAk mendeurrenean<br />
BILBO ›Uztailaren 23an beteko<br />
dira ehun urte ELA sortu zenetik,<br />
eta sindikatuak egitarau<br />
zabala prestatu du mendeurrena<br />
ospatzeko. Bihar izango da<br />
horietako lehena: Riccardo<br />
Petrella ekonomista italiarrak<br />
hitzaldia emango du. Ekitaldi<br />
nagusia ekainaren 11n izango<br />
da. 4.000 ordezkari sindikal eta<br />
gonbi<strong>datu</strong> elkartu nahi dituzte<br />
Bilbon.<br />
Kutxaren krisiaren aurkako<br />
funtsaren %17 erabili da<br />
DONOSTIA ›<strong>20</strong>09ko urrian jarri<br />
zuen martxan Kutxak krisiaren<br />
aurkako funtsa, hiru milioi euroko<br />
balioarekin. Banatuz plataformak<br />
azaldu duenez, kopuru<br />
horren %17,74 soilik eman da<br />
orain artean. «Ez dugu ulertzen<br />
nolatan diren horren urriak funtsak<br />
emandako laguntzak»,<br />
salatu du. Hala, produktuaren<br />
publizitate handiagoa egiteko<br />
eskatu dio Kutxari.<br />
Etxeen salneurriak<br />
jaitsi egin dira <strong>20</strong>10ean<br />
DONOSTIA ›INE estatistika erakundeak<br />
emandako <strong>datu</strong>en<br />
arabera, batez beste, %1,6 jaitsi<br />
ziren etxeen prezioak iaz Araba,<br />
Bizkai eta Gipuzkoan. Nafarroan<br />
gehiago merkatu ziren,<br />
%6,3. Etxe berrien prezioak<br />
izan du jaitsiera handiena: %4,1<br />
EAEn, eta %8 Nafarroan; bigarren<br />
eskukoak %0,6 garestitu<br />
dira EAEn, eta %3 Nafarroan.<br />
Finantzaketa lortzeko<br />
arazoez kexu da Lazpiur<br />
BILBO ›Miguel Lazpiur Confebaskeko<br />
presidentearen esanetan,<br />
finantzaketa falta handia<br />
dute Araba, Bizkai eta Gipuzkoako<br />
enpresek, batez ere tamaina<br />
ertain eta txikikoek. Finantza<br />
erakundeek gero eta baldintza<br />
zorrotzagoak eskatzen dizkietela<br />
dio. Eurak ere egoera zailean<br />
egon arren, erantzukizunez<br />
jokatzeko eskatu die.<br />
Hegoaldeko<br />
pentsiodunek<br />
erreformaren<br />
aurkako protestak<br />
egingo dituzte<br />
Pentsio guztiak<br />
pobreziaren mailatik<br />
gorakoak izatea da<br />
pentsionisten elkarteen<br />
eskaeretako bat<br />
Miren Garate Donostia<br />
CEOEk, Cepymek, CCOOk,<br />
UGTk eta Espainiako Gobernuak<br />
otsailaren 2an onartu zuten itun<br />
sozial eta ekonomikoa. Han ageri<br />
dira pentsioen erreformari buruzko<br />
xehetasun guztiak. Alabaina,<br />
parlamentuaren oniritzia falta da<br />
oraindik. Ez dago zehaztuta zein<br />
egunetan aztertuko duten gaia.<br />
Hego Euskal Herriko pentsionisten<br />
elkarteek, bezperan, elkarretaratzeak<br />
egingo dituzte Espainiako<br />
Gobernuaren ordezkaritzen<br />
aurrean. Martxo amaieran<br />
eta apiril hasieran ere hainbat<br />
mobilizazio antolatuko dituzte.<br />
Arabako pentsionistak martxan,<br />
Bizkaiko pentsionistak<br />
martxan, Gipuzkoako erretiratu<br />
eta pentsiodunak eta Nafarroako<br />
Carlos III. pentsionisten asanblada<br />
elkarteek egin dute deialdia.<br />
Bost eskaera dituzte: aurrena,<br />
pentsio guztiak pobreziaren mugatik<br />
gorakoak izatea, alarguntasun<br />
eta zurztasunarena barne; bigarrena,<br />
gizarte zerbitzuak kalitatezkoak<br />
izatea eta aurrekontu<br />
publikoekin finantzatzea; hirugarrena,<br />
osasun zerbitzuak jasotzeagatik<br />
ordaintzeko proposamena<br />
ez onartzea; laugarrena, 65 urtetik<br />
gorakoen kenkariak pentsiodun<br />
guztiei aplikatzea; eta, azkenik,<br />
Euskal Herrian hartzea pentsioen<br />
gaineko erabakiak.<br />
Azken hilabeteotan askotan<br />
atera dira kalera pentsionistak.<br />
Urrian, pentsioen erreformaren<br />
aurka zeudela adierazi zuten;<br />
abenduan, pentsio publikoak eskatu<br />
zituzten; eta, urtarrilean,<br />
greba orokorrarekin bat egin zuten.<br />
Jasotako erantzunarekin<br />
«oso gustura» daudela adierazi<br />
dute pentsionisten elkarteek.
18 berria <strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena<br />
Harian › Mundua<br />
Protestak herrialde arabiarretan D<br />
Bahrainen larrialdi egoera ezarri<br />
dute, atzerriko tropak sartu ondoren<br />
Salbuespen neurria hiru hilabetez egonen<br />
da indarrean; «beharrezko neurri guztiak»<br />
hartzeko baimena dute militarrek<br />
Istiluetan manifestari bat eta polizia bat hil<br />
dira Sitran, herrialdearen mendebaldean<br />
Mikel Rodriguez<br />
Bahrainen atzerriko tropak sartu<br />
eta 24 ordu eskasera, gobernuak<br />
bertze erabaki garrantzitsu bat<br />
hartu du oposizioaren protestak<br />
isilarazteko helburuarekin. Hiru<br />
hilabetez indarrean egonen den<br />
larrialdi egoera ezarri du Hamad<br />
ibn isa al Khalifa erregeak. Militarrei<br />
baimena eman die «beharrezko<br />
neurri guztiak» hartzeko, «herrialdearen<br />
eta herritarren segurtasuna»<br />
babesteko. Protestak<br />
iragan otsailean lehertu ziren herrialdean,<br />
erreforma politikoak<br />
aldarrikatu eta gehiengo xiitaren<br />
bazterketa amai dadila eskatzeko.<br />
Sektore batek ere monarkia<br />
bukatzea aldarrikatu du. Bederatzi<br />
lagun hil dira orduz geroztik,<br />
azken biak atzo.<br />
Al Khalifa erregearen ustez,<br />
protestek arriskuan paratu dituzte<br />
«herritarren bizitza eta ondasunak»,<br />
eta militarrei eskumena<br />
eman die larrialdi egoera betearazteko<br />
Polizia, Guardia Nazionala<br />
eta «behar izanez gero bertze<br />
indarrak» erabiltzeko.<br />
Azken gertakariek eta<br />
neurriek «elkarrizketa<br />
suntsitu» dute,<br />
oposizioaren ustez<br />
Ban Ki-moonek<br />
«kezka» agertu du<br />
atzerriko indarrak<br />
sartu direlako<br />
Erabakia jakin ondoren, oposizioko<br />
zazpi alderdi nagusiek eta<br />
herrialdeko sindikatu zabalenak<br />
erregimenak hartutako «aukera<br />
militarra» salatu dute. «Hilketek<br />
eta segurtasun neurrien gorakadak<br />
elkarrizketa suntsitu dute,<br />
eta herrialdea armadaren eta<br />
atzerriko tropen esku utzi dute».<br />
Horregatik, oposizioak esku hartzeko<br />
deia egin dio nazioarteari,<br />
«Barhaingo herria babesteko bertako<br />
eta atzerriko» indar militarretatik.<br />
Otsailaren 14an lehertu zirenetik,<br />
protestak ez dira gelditu Bahrainen.<br />
Istilurik gogorrenak joan<br />
den hilean izan ziren, baina azken<br />
egun hauetan berriz ere gogortu<br />
dira. Ospitaletako iturrien arabera,<br />
manifestari bat eta polizia bat<br />
hil ziren atzo Sitran, Manama hiriburutik<br />
mendebaldera —otsailaz<br />
geroztik istiluetan hildako lehenak<br />
dira—. Zaurituak <strong>20</strong>0dik<br />
goiti dira, horietako hamar larri.<br />
Al Jazeera kateak Manamako<br />
lekuko bat aipatuz dio Sitrako istiluetan<br />
Saudi Arabiako soldaduek<br />
tiro egin dietela manifestariei.<br />
Bertzelako iturriek, ordea, ez<br />
dute hori berretsi, eta Al Jazeeraren<br />
berriemaileak berak azaldu<br />
du soldadu horien presentzia ez<br />
dela «agerikoa» izan orain arte.<br />
«Bake indarrak»<br />
Atzerriko indar horiek GCC Golkoko<br />
Lankidetzarako Kontseiluak<br />
bidalitako tropak dira, Bahraingo<br />
Gobernuak hala eskatuta.<br />
Saudi Arabiako mila soldadu<br />
eta Arabiar Emirerri Batuko 500<br />
polizia dira artxipelagora bidalitakoak.<br />
Atzerriko indarrak manifestariak<br />
zanpatzeko erabiliko<br />
dituela ukatu dute Bahraingo<br />
agintariek, eta soilik «oinarrizko<br />
eraikinak» babestuko dituztela<br />
diote —petrolio, argindar eta gas<br />
instalazioak eta finantza eta<br />
banku egoitzak—.<br />
NBE Nazio Batuen Erakundeko<br />
idazkari nagusi Ban Ki-moonek<br />
«kezka» agertu du atzerriko<br />
indarrak Bahrainen sartu direlako.<br />
NBE gobernuarekin eta oposizioarekin<br />
harremanetan dela jakinarazi<br />
du. AEB Ameriketako<br />
Estatu Batuetako Estatu idazkari<br />
Hillary Clintonek, berriz, adierazi<br />
du «segurtasun gaiekin zerikusia»<br />
duten aferek ezin dutela «irtenbide<br />
politikoa ordezkatu».<br />
GCC erakundea Bahrainek,<br />
Saudi Arabiak, Kuwaitek, Omanek,<br />
Qatarrek eta Arabiar Emirerri<br />
Batuek osatzen dute. Qatarko<br />
lehen ministro Sheikh Hamad<br />
bin Jassim Jabr al Thanik adierazi<br />
du oraingoz Bahrainera bidali<br />
dituzten tropak «bake indarrak»<br />
direla eta «indar osoz» esku hartuko<br />
duten tropak bidaltzea «eztabaidatzen»<br />
ari direla.<br />
Manifestariak eta Polizia karrikaren alde banatan aurrez aurre, Manaman, asteburuko protestetan. MAZEN MAHDI / EFE<br />
Persiako Golkoko herrialderik txikiena da Bahraingo Erresuma, baina garrantzi<br />
estrategiko handia du Saudi Arabiarentzat, Iranentzat eta AEBentzat.<br />
Xake taularen erdian<br />
M. R.<br />
P<br />
ersiako Golkoko herrialderik<br />
txikiena da Bahraingo<br />
Erresuma, Saudi Arabiako<br />
eta Qatarko kosten artean kokatutako<br />
artxipelagoa. Milioi inguru<br />
biztanle bizi dira han, eta horietako<br />
laurdenak inguru atzerritarrak<br />
dira. Petrolioa eta gasa<br />
dira ekonomiaren oinarri nagusia,<br />
baina haren esportazioak ez<br />
dira inolaz ere inguruko erraldoien<br />
mailaraino ailegatzen; hortaz,<br />
nazioarteko ekonomian, eta<br />
batez ere Mendebaldekoan, ez du<br />
halako pisurik. Herrialde txiki<br />
horren egoera ezegonkorrak, ordea,<br />
golkoko bi erraldoiak, Saudi<br />
Arabia eta Iran, aztoratu ditu, eta<br />
AEB Ameriketako Estatu Batuak<br />
ere erne paratu dira. Kokaguneak<br />
eta gizartearen ezaugarri<br />
bereziek paratu dute Bahrain<br />
handienen xake taularen erdian.<br />
Persiako Golkoa eta Arabiako<br />
Itsasoa bereizten dituen Ormuzko<br />
itsasartetik munduko petrolio<br />
trafikoaren %<strong>20</strong> inguru pasatzen<br />
da urtero —itsasoko trafikoaren<br />
%40 inguru—. Munduko petrolio<br />
kontsumitzaile nagusiak, AE-<br />
Bek, trafiko hori kontrolatu eta<br />
segurtasuna bermatzeko Bortzgarren<br />
Gerra Ontzidia dute Bahrainen<br />
kokatuta, 1995etik. Golkoko<br />
Gerran (1990-1991) Washingtonek<br />
ondorioztatu zuen gerra operazioak<br />
itsasoz egiteko nahikoa<br />
indar ez zuela eremuan, eta golkoan<br />
ontzidi finko bat ezartzea erabaki<br />
zuen. Bahrain, artxipelagoa<br />
izaki, hagitz toki egokia da ontzidiarentzat,<br />
eta, bide batez, Iran<br />
kontrolatzeko kokagune militar<br />
ezin egokiagoa da.<br />
Riad, al khalifatarren babesle<br />
Bahraingo errege familiaren erabateko<br />
konplizitatea dute AE-<br />
Bek, hein handi batean, Washingtonek<br />
eskualdean duen aliatu<br />
handienaren, Saudi Arabiaren<br />
eraginpean baitaude Manamako<br />
agintariak. Al Khalifa errege familia<br />
1783tik dago boterean.<br />
1971n Erresuma Batuarekiko independentzia<br />
lortu zuen Bahrainek,<br />
eta, orduz geroztik, Saudi<br />
Arabiako errege familia izan da al<br />
khalifatarren babesle nagusia.<br />
Errege familia sunita da, eta Bahraingo<br />
populazioaren gehiengoa,<br />
berriz, xiita (%70 inguru). Botere<br />
esparru gehienak, ordea, historikoki<br />
suniten eskuetan paratu<br />
ditu Al Khalifa sendiak; herrialdean<br />
bizi diren atzerritarren<br />
gehiengoa, gainera, gobernuak<br />
erakarritako etorkin sunitak<br />
dira, Saudi Arabiakoak gehienak.<br />
Xiitak behin baino gehiagotan<br />
matxinatu dira bazterketaren<br />
aurka. Riadek, ordea, beti sostengatu<br />
du Manama, xiiten matxinadek<br />
arrakasta lortuz gero Saudi<br />
Arabiakoak ere altxatuko diren<br />
beldur baita. Saudi Arabian populazioaren<br />
%15 dira xiitak, eta<br />
gehienak ekialdeko kostaldean<br />
bizi dira. Azkenekoz, 1996ko matxinadan<br />
sartu ziren Saudi Arabiako<br />
tropak Bahrainen.<br />
Iranentzat, berriz, Bahraingo<br />
gehiengo xiita akuilu bikaina<br />
da golkoko arerio nagusiak ziztatzeko.<br />
Al Khalifa sendiak, Riadek<br />
eta Washingtonek Teheranen<br />
itzala ikusi dute xiiten matxinada<br />
orotan. Hiru aliatuen posizioa<br />
1981ean egon zen larrien, Bahraingo<br />
Askapenerako Fronte Islamikoa<br />
talde xiita estatu kolpea<br />
ematen saiatu baitzen estatu<br />
islamikoa ezartzeko —Iranen<br />
1979an gertatu bezala—. Ahaleginak<br />
porrot egin zuen, eta gobernuak<br />
73 lagun atxilotu zituen. Manamak<br />
Irani egotzi dio beti kolpea<br />
prestatu izana, baina Teheranek<br />
ukatu egin du. Azken atxilotuak<br />
<strong>20</strong>01ean askatu zituzten.
<strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena berria 19<br />
Mundua ‹ Harian<br />
Protestak herrialde arabiarretan D<br />
Gaddafi, Ajdabija hiria ia<br />
mendean hartuta, Bengazin<br />
zokoratzen ari da oposizioa<br />
G8ko Atzerri ministroek<br />
Parisen egindako goi<br />
bileran ez dute Libian<br />
esku hartzeko neurririk<br />
adostu<br />
Jon Fernandez<br />
Irudia qItalia<br />
Gaddafiren jarraitzaileak, pozik, Tripoliko kaleetan, atzo . MOHAMED MESSARA / EFE<br />
Ajdabija hiriaren kontrol ia osoa<br />
lortuta, Bengazi berreskuratzeko<br />
giltza inoiz baino eskurago du<br />
Muammar Gaddafik. Hori eginda,<br />
batetik, oposizioaren hiriburura<br />
iristeko atea zabalik luke, 170<br />
kilometrora baitago, eta tartean<br />
ez baitago beste hiri handirik.<br />
Bestetik, Egiptoko muga berreskuratzeko<br />
aukera luke eta erreboltariak<br />
Bengazin setiatuko lituzke.<br />
Gerra bideratuta daukala<br />
ikusirik, etxekoei zein nazioartekoei<br />
mehatxuka hasi da Gaddafi.<br />
«Amore ematen badute, ez ditut<br />
hilko», abisu eman die erreboltariei<br />
Il Giornale Italiako egunkarian.<br />
Bestalde, «Europako lagunek»<br />
berarekin hartu duten jarrera<br />
ez duela ulertzen aitortu du<br />
Gaddafik. Petrolioaren eta immigrazioaren<br />
mamuak ekarri dizkie<br />
berriz ere Mendebaldeko potentziei.<br />
Gainera, txarren txarrenean,<br />
Al Kaedarekin bat egin eta gerra<br />
santua deklaratuko diela egin<br />
die mehatxu.<br />
Oposizioak, baina, ez du etsi.<br />
«Edo berak hilko gaitu, edo guk<br />
hilko dugu bera», diote Bengazin.<br />
Gerra frontea atzera eta aurrera<br />
dabil. Atzo egun osoan bonbar<strong>datu</strong><br />
zuten Gaddafiren tropek Ajdabija<br />
hiria airez, itsasoz eta lurrez,<br />
eta ia kontrol osoa eskuratu zuten.<br />
Hala ere, oposizioko hegazkinek<br />
erregimenaren bi itsasontzi<br />
hondoratu zituzten Ajdabijako<br />
kostan. Brega hiriak ere borroka<br />
bizian segitzen du; hiri hori mendebalderago<br />
dago. Ez dago oraindik<br />
argi zeinen esku dagoen.<br />
Kontseilu Nazionala Bengazin<br />
zokoratuta egon arren, nazioarteko<br />
babesa jasotzen ari da. Hillary<br />
Clinton AEBetako Estatu Idazkariarekin<br />
bildu zen atzo Parisen<br />
Mahmud Jibril oposizioko ordezkaria.<br />
Laguntza politikoa eta ekonomikoa<br />
eskaintzeko aukera aipatu<br />
zuten bileran, baina ez zuten<br />
inolako konpromisorik hartu.<br />
Berandu baino lehen aire eremua<br />
debekatzeko eskatu dio oposizioak<br />
nazioarteari, baina urrun<br />
dago oraindik horretarako adostasuna.<br />
G8ko Atzerri ministroek<br />
neurriak hartzeko bilera egin zuten<br />
atzo Parisen, baina ez zuten<br />
adostasunik lortu.<br />
Egiptoko<br />
segurtasun<br />
indarren<br />
zerbitzuak<br />
desegin dituzte<br />
Giza eskubideak eta<br />
Konstituzioa bermatuko<br />
dituen Segurtasun Indar<br />
Nazionala sortuko dute<br />
egunotan<br />
Erredakzioa<br />
Egiptoko SSIS Segurtasun Indarrentzako<br />
Ikerketa Zerbitzua desegitea<br />
erabaki du Mansu al Issaui<br />
Egiptoko Barne ministroak.<br />
Estatuko segurtasun indarren<br />
zerbitzu horiek izan ziren Hosni<br />
Mubaraken erregimeneko urteetan<br />
eta iraultzaren egunetan herritarrak<br />
zapaldu zituztenak.<br />
Segurtasun Indar Nazional berri<br />
batek beteko du orain arteko<br />
SSISaren hutsunea. «Barneko gatazkak<br />
defendatzea eta terrorismoaren<br />
kontrako borrokaz arduratzea<br />
izango ditu xede, beti ere<br />
giza eskubideen irizpideak eta<br />
Egiptoko konstituzioa errespetatuz»,<br />
Egiptoko Barne Ministerioak<br />
argitu duenez. Joan den otsailaren<br />
11an Mubarakek boterea<br />
utzi zuenetik manifestarien aldarrikapen<br />
nagusienetako bat izan<br />
da SSISa desegitea.<br />
Dokumentuak, txikituta<br />
Hilabete honetan manifestari talde<br />
batzuk SSISen Alexandriako,<br />
Said Portuko eta Kairoko bulegoetara<br />
sartu ziren, bertan dokumentuak<br />
suntsitzen ari zirela jakin<br />
zutelako.<br />
Barruan, txiki-txiki egindako<br />
dokumentu piloa aurkitu zituzten:<br />
torturen eta espioitzaren froga<br />
liratekeen agirien hondarrak.<br />
DLaburrak<br />
NATOren bonbardaketak bi<br />
ume hil ditu Afganistanen<br />
KABUL ›NATOk Afganistango<br />
ekialdean hegazkinez egindako<br />
bonbardaketan bi ume hil dira,<br />
10 eta 15 urteko anaiak, Abdul<br />
Marjan Txauki probintziako<br />
buruaren eta Shahzada Shahid<br />
legebiltzarkidearen arabera.<br />
Kunar probintzian gertatu da<br />
ezbeharra. Ur kanaletan lanean<br />
ari ziren anaiak hegazkinek<br />
bonbar<strong>datu</strong> zituztenean.<br />
«Seguruenik matxinatuekin<br />
nahastuko zituzten, bizkarrean<br />
palak zituzten eta», azaldu du<br />
Marjanek.<br />
Italiako Fiskaltzak bukatu<br />
du ‘Ruby auziko’ ikerketa<br />
ERROMA ›Milango Fiskaltzak<br />
amaitutzat eman du Ruby<br />
auzia dela-eta Silvio Berlusconi<br />
Italiako lehen ministroaren hurbileko<br />
hiru auzipeturi egin beharreko<br />
ikerketa. Lele Mora artisten<br />
ordezkaria, Emilio Fede<br />
Rete Quattro kateko albistegietako<br />
zuzendaria eta Nicole<br />
Minetti Lonbardiako kontseilaria<br />
dira hiru ikertuak. Fiskaltzak<br />
ondorengo egunetan egingo du<br />
epaiketa deialdia. Bestalde,<br />
Berlusconiren epaiketa apirilaren<br />
6an hasiko da.<br />
Adiskidetzea eskatu dute<br />
palestinarrek Gazan<br />
GAZA ›Hamar mila lagunetik<br />
gora bildu ziren atzo Gazako<br />
kaleetan palestinarren arteko<br />
adiskidetzea eskatzeko. Facebook<br />
bidez egin zuten deialdia<br />
gazteek, eta Zisjordaniako<br />
hainbat hiritan ere atera ziren<br />
kalera. Hamaseko poliziek,<br />
berriz, indarrez desegin zuten<br />
manifestazioa, DFLP Palestina<br />
Askatzeko Fronte Demokratikoak<br />
salatu duenez.<br />
60 ETORKIN ITO DIRA MEDITERRANEOAN<br />
Astelehen goizaldean Italiarantz, Lampedusa<br />
uharterantz, zihoan etorkinen txalupa bat irauli<br />
eta barruan zihoazen 60 lagun ito ziren. Gehienek<br />
ez zekiten igerian, eta soilik bostek lortu zuten ondoko<br />
txalupara igeri egin eta bizirik irtetea. Gertu<br />
zegoen txalupako etorkinek eman dute albistea<br />
Lampedusara iristean. Tunisiarrak ziren denak.<br />
Irudian, atzo goizaldean Lampedusara iritsitako<br />
etorkin tunisiarrak. Astelehenetik, 1.623 etorkin iritsi<br />
dira uhartera. FRANCO LANNINO / EFE
<strong>20</strong> berria <strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena<br />
Erdiz erdi ›<br />
Krisia eta ingurumena D<br />
<strong>20</strong>08tik, krisi finantzarioa lehertu zenetik, beheraldian dago<br />
ekonomia munduan, baita gurean ere. Jarduera gutxitzeak<br />
atsedena eman dio Lurrari, oso zigortuta baitzegoen. Alabaina,<br />
egoera behin-behinekoa dela ohartarazi dute ekologistek eta<br />
adituek. Haien ustez, aprobetxatu beharko litzateke beste eredu<br />
bat hartzeko.<br />
Arnasaldi bat<br />
Lurrarentzat<br />
Iñaki Petxarroman<br />
Langabezia, pobrezia, bazterketa.<br />
Latzak dira krisi<br />
ekonomikoak behartsuenen<br />
artean eragiten dituen<br />
ondorioak. Lurrak, ordea,<br />
atseden hartu du, jarduera gutxitzearen<br />
eta moteltzearen ondorioz.<br />
Eraikuntzaren sektorea burua<br />
altxatu ezinik dabil, duela gutxi<br />
adreiluaren alorrak izandako<br />
oparotasuna nostalgiaz oroitzen.<br />
Duela hogei urteko auto salmentarik<br />
txikiena izan zen iaz Hego<br />
Euskal Herrian. Berotegi efektuko<br />
gasen isurketa ere nabarmen<br />
gutxitu zen Euskal Herri osoan.<br />
Argindar kontsumoa azken hamarkadako<br />
txikiena izan zen.<br />
Hiri hondakinak ere murriztu<br />
egin ziren lurralde guztietan,<br />
kontsumoaren beherakadaren<br />
ondorioz.<br />
Alegia, ingurumena oso zigortuta<br />
zegoen eta orain arnasa hartu<br />
du. Baina ez ote den denbora<br />
gutxirako izango beldur da Mario<br />
Rodriguez Greenpeaceko kanpainen<br />
arduraduna: «Hazkunde ekonomikoaren<br />
aldietan ingurumena<br />
izaten da kaltetuena. Espainian,<br />
espekulazio urbanistikoak<br />
latzak egin ditu. Orain eraikuntza<br />
geratu da, auto gutxiago saldu,<br />
energia kontsumoa eta CO 2<br />
isurketak ere gutxitu dira. Baina,<br />
kontuz, egoera momentukoa da,<br />
ez egiturazkoa».<br />
Izan ere, berriz ere hazkunde<br />
urteak itzul daitezkeela gogoratu<br />
du: «Ingurumenean egoera hobetu<br />
egin da, eta hori objektiboa da,<br />
baina ez da aldaketa sakonik gertatu:<br />
etxeak berritzea bultza zitekeen<br />
eraikuntzaren alternatiba<br />
gisa; garraio publikoa lagundu<br />
auto partikularraren ordez; energia<br />
sistema ez da lehen baino garbiagoa,<br />
baizik eta kontsumoa jaitsi<br />
da. Jarduera falta da; ez dago<br />
teknologia aldaketarik».<br />
Hala, hazkundea etorri zain<br />
daude sektore ekonomiko eta politikoak:<br />
«Proiektu ugari daude<br />
haizeak alde jotzeko zain, eta eraikuntza<br />
enpresek lurra erosten jarraitzen<br />
dute. Hazkundea etorriko<br />
da berriz, kapitalismoaren aldian<br />
aldiko krisietako batean<br />
gaudelako, eta berriro izugarri<br />
handituko da adreiluen eta porlanaren<br />
kontsumoa, energiarena…».<br />
Iñaki Barcena EHUko irakasle<br />
eta Ekologistak Martxan-eko kideak<br />
hala azaldu du egoera: «Aspaldian<br />
ikasi genuen eko-logia eta<br />
eko-nomia jatorriz gauza bera zirela,<br />
ekos-aren (etxearen) zaintza,<br />
joko arauak, zientzia. Baina<br />
«gure» etxearen gobernua merkatu<br />
eta pilaketa kapitalistaren logikan<br />
jarri denetik hazkundea<br />
dugu helburu bakarra. Duela 40<br />
urte zientifikoki erakutsi zen ezin<br />
dela etengabe ekoizpena hazi planeta<br />
—ama lur— mugatu batean.<br />
Beraz, energia eta baliabide materialen<br />
ustiapena gutxitzen bada,<br />
gure iraupenaren eta ekosistemen<br />
mesederako izango da».<br />
Barcenak gogoratu du, gainera,<br />
krisi ekonomikoak ez dituela<br />
berdin jotzen gizartearen sektore<br />
guztiak, eta horregatik<br />
uste du ingurumenaren<br />
krisia krisi politikosozial<br />
«sakon» baten<br />
eskutik datorrela. «Gaur, adibidez,<br />
inoiz baino zabalagoa da luxuzko<br />
artikuluen merkatua, eta<br />
horrek esan nahi du gizartearen<br />
atal txiki batek inoiz baino errenta<br />
handiagoa duela elitezko produktuak<br />
kontsumitzeko. Repsolek,<br />
adibidez, izugarrizko negozioak<br />
egiten jarraitzen du, nahiz<br />
eta petrolio gutxiago saldu, prezioak<br />
oso gora baitoaz».<br />
David Hoyos Ekopol EHUko<br />
ekonomia ekologiko eta ekologia<br />
politikorako ikerketa taldeko kidearen<br />
iritziz, egungo krisia<br />
«onuragarria» izan da ingurumenarentzat.<br />
«Kontsumoaren batbateko<br />
jaitsierak natur baliabideen<br />
gaineko presioa nabarmen<br />
‘‘ <strong>20</strong>08ko krisiaren<br />
giltzarrietako bat natur<br />
baliabideen amaiera da;<br />
bereziki, petrolioarena»<br />
«Ekonomia ezin zaie<br />
gainjarri oinarri<br />
biofisikoek ezartzen<br />
dizkiguten mugei»<br />
DAVID HOYOS<br />
EHUko irakaslea eta Ekopoleko ikerlaria<br />
murriztu baitu». Alabaina, horrek<br />
ondorio kaltegarri bat ere<br />
ekarri du, haren irudiko: «Aurrekontu<br />
murrizketek zuzenean eragin<br />
baitute. Egoera honetan dirua<br />
ingurumenera bideratzea luxutzat<br />
hartzen da, bereziki langabe<br />
kopuruak etengabe gora egiten<br />
duenean».<br />
<strong>BERRIA</strong><br />
Modu batean zein bestean,<br />
oroitarazi du eredu ekonomikoak<br />
baliabideak amaitu ez ezik ezberdintasunak<br />
eta langabezia areagotu<br />
ere egiten dituela. «Ingurumena<br />
errespetatuko duen ekonomia<br />
ekologiko batek lanpostu<br />
gehiago eta egonkorragoak bultzatzeko<br />
balio dezake. Ezinbeste-
<strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena berria 21<br />
‹ Erdiz erdi<br />
Krisia eta ingurumena D<br />
koa da gaur egungo ingurumena<br />
biharko ekonomia dela ulertzea».<br />
Gainera, krisiaren oinarrian ingurumena<br />
bera dagoela uste du<br />
David Hoyosek: «<strong>20</strong>08ko krisiaren<br />
giltzarrietako bat natur baliabideen<br />
amaiera da, bereziki petrolioarena».<br />
Hori azaltzeko, Paul<br />
Krugmanek, <strong>20</strong>08ko Ekonomia<br />
Nobel saridunak, berriki The<br />
New York Times AEBetako egunkarian<br />
esan duena gogoratu du;<br />
alegia, ondasunen prezioa etengabeko<br />
igotzea «amaitzen ari den<br />
mundu baten seinalea» dela, «baliabideak<br />
gero eta urriago diren<br />
seinale».<br />
‘‘ Duela 40 urte erakutsi<br />
zen ezin dela etengabe<br />
ekoizpena hazi planeta<br />
mugatu batean»<br />
«Trantsizio demokratikoa<br />
edo autoritarioa izango da,<br />
baina eredu ekonomiko<br />
hazkorrarenak egin du»<br />
IÑAKI BARCENA<br />
EHUko irakaslea<br />
«Ingurumenaren egoera<br />
hobetu egin da, baina<br />
aldaketa momentukoa<br />
da, ez egiturazkoa»<br />
«Gauzak beste era batera<br />
egiteko aukera ez dago<br />
alderdi bakar baten<br />
agendan ere»<br />
MARIO RODRIGUEZ<br />
Greenpeaceko kanpañen arduraduna<br />
<strong>20</strong>10<br />
-%<strong>20</strong><br />
ERAIKUNTZA<br />
-%3,79<br />
«Aukera galdua»<br />
Egoera horrek ekonomiaren eta<br />
ingurumenaren arteko harremana<br />
berriz aztertzeko balio beharko<br />
lukeela adierazi du Hoyosek.<br />
«Ekonomia ezin zaie gainjarri oinarri<br />
biofisikoek ezartzen dizkiguten<br />
mugei: ama lurraren mugetara<br />
egokitu beste aukerarik ez<br />
du». Horretarako, hazkundea baino<br />
gehiago, deshazkundea da bidea,<br />
EHUko irakaslearen ustez.<br />
«Hau hala egiten ez den artean<br />
etengabe krisian egongo gara.<br />
Iraganeko errezetak ez dira baliagarriak<br />
jadanik. Eredu ekonomiko<br />
hau berriz pentsatu beharra<br />
dago».<br />
Hori ez dago, ordea, agintarien<br />
agendetan. Greenpeaceren ustez,<br />
gauzak beste era batera egiteko<br />
aukera galtzen ari da. «Petrolioaren<br />
aurreko krisian bezala gertatzen<br />
ari da, 1973an bezala. Beste<br />
ekoizpen sektore batzuk indar zitezkeen,<br />
eta hirigintzari eta harekin<br />
estu lotua dagoen ustelkeriari<br />
mugak jarri. Landagunearen<br />
utzikeria historikoari hel zekiokeen,<br />
nekazaritza ekologikoa bultzatu,<br />
energia berriztagarriak<br />
sustatu. Gauzak beste era batera<br />
egiteko aukera hau, ordea, ez<br />
dago alderdi bakar baten agendan<br />
ere».<br />
Hori egin beharrean, «funts gutxiko»<br />
oso proposamen «ikusgarriak»<br />
egiten dituzte politikariek.<br />
Esaterako, petrolioa aurrezteko,<br />
autobideetan orduko 110 kilometroko<br />
abiadura muga ezartzea.<br />
Egokitzat joko lukete Hoyosek<br />
-%11,1<br />
-%10<br />
Nafarroa<br />
-%6,9<br />
Araba, Bizkai eta Gipuzkoa<br />
Europako Batasuna<br />
<strong>20</strong>09 <strong>20</strong>10<br />
Gip.<br />
-%2,69<br />
HIRI HONDAKINAK<br />
BEROTEGI EFEKTUKOGASAK<br />
Biz.<br />
-%6,34<br />
<strong>20</strong>09<br />
-%<strong>16</strong>,17<br />
-%7,1<br />
-%9,4<br />
AUTOSALMENTA<br />
<strong>20</strong>09<br />
-%13<br />
ARGINDARKONTSUMOA<br />
eta Rodriguezek neurri hori, norabide<br />
oneko testuinguru baten<br />
barruan hartuko balitz. Espainiako<br />
Gobernuaren orain arteko politikak<br />
kontuan hartuta, ordea,<br />
sinesgarritasuna falta zaie<br />
halako neurriei: «Nola liteke<br />
petrolioaren<br />
kontsumoa murriztu<br />
nahi izatea abiadura mugatuz<br />
Europako Batasuneko autobide<br />
eta autobia sare handiena bultzatuz?<br />
Nola liteke gizarteari abiadura<br />
mugatzeak dituen onurez hitz<br />
egitea abiadura handiko trenaren<br />
aldeko apustua eginez?», galdetu<br />
du Hoyosek.<br />
Hala, EHUko irakaslearen irudiko,<br />
agintari politikoek «ikuspegi<br />
laburra eta jarrera atzerakoia»<br />
dute. «Berehalako mozkinak<br />
nahi dituzte, etorkizuneko belaunaldiei<br />
utziko diegun horretan<br />
pentsatu gabe, eta iraunkortasunak<br />
eskatzen dienaren guztiz<br />
kontrakoa egiten dute, hain zuzen<br />
ere», gaineratu du.<br />
Petrolioaren krisia<br />
Gero eta gehiago hitz egiten da petrolioaren<br />
aroaren amaieraz eta<br />
energia krisiaz. David Hoyosen<br />
irudiko, energia krisia ez da atzoko<br />
kontua: «Duela zenbait urtetik<br />
hona petrolioak —eta gainontzeko<br />
lehengaiek— goia jotako ebidentziak<br />
etengabe ugaritu dira.<br />
Ustiapenean goia jo dugula adierazten<br />
dute; alegia, hemendik aurrera<br />
murrizketa bat gertatuko<br />
da eskaintzan. Kontua da behin<br />
betiko egiturazko arazo bat —<br />
energia merke eta oparoaren<br />
amaiera— behin-behineko arazoen<br />
pilatze baten moduan azaltzen<br />
zaigula —Afganistan, Irak, Libia...—».<br />
Egoerari aurre egiteko bide ba-<br />
karra ikusten du Hoyosek: «Energia<br />
eredua al<strong>datu</strong>, aurrezteko<br />
apustu garbi bat eginez, berriztagarriak<br />
bultzatuz eta, ahal den<br />
neurrian, petrolioa hidrogeno berriztagarriekin<br />
ordezkatuz».<br />
M. King Hubbert geofisikoak<br />
iragarri zuen AEBetako petrolioaren<br />
ekoizpenak<br />
1971ean joko zuela<br />
goia, eta 1970an jazo<br />
zen. Haren teoria osatu<br />
eta hobetu dute gerora,<br />
eta ASPO erakundeak<br />
(Gas eta Petrolioaren<br />
Zenita<br />
Ikertzeko Erakundeak),<br />
haren teoria baliatuz, iragarri<br />
du petrolioak eta gasak <strong>20</strong>08an<br />
jo zutela goia munduan. Beraz,<br />
beheraldian gaudela dagoeneko.<br />
Magrebeko krisi politikoak<br />
agerian utzi du, berriz ere, Europako<br />
herrialde aberastuek erregai<br />
fosilekin duten menpekotasuna.<br />
Horri gehitu behar zaio, Rodriguezen<br />
irudiko, petrolio<br />
baliabideen urritasuna. «Konpainiek<br />
gero eta urrutiago joan behar<br />
dute petrolio bila, eta gero eta<br />
sakonago. Dirutza izugarriak ari<br />
dira horretan gastatzen, teknologia<br />
garbietan inbertitu beharrean».<br />
Laster, gainera, petrolio upelaren<br />
prezioa 140-150 dolar inguru<br />
kostatuko dela uste du Rodriguezek,<br />
eta horrek guztiz kolokan jar<br />
dezakeela herrialde baten ekonomia.<br />
«Garapen ereduaren aldaketaren<br />
oinarria energia ereduaren<br />
aldaketa da. Eredu berriaren oinarriak<br />
aurreztea, eraginkortasuna<br />
eta iturri berriztagarriak<br />
dira. Horretan pentsatzen hasi<br />
beharrean, neurri izarretan inbertitzen<br />
dute edo jendeari esaten<br />
diote energia sortzeko edozein<br />
moduk balio duela».<br />
Hor kokatu du azkenaldi honetan<br />
lobby nuklearrak egindako<br />
presioa eta irabazitako sinesgarritasuna.<br />
Japoniako krisi nuklear<br />
larria gertatu den arte behintzat,<br />
haizeak guztiz aurka jotzen<br />
baitu orain harentzat. «Horrelako<br />
arriskuak dituen energia baten<br />
alde egitea, hondakinentzat<br />
irtenbiderik izan gabe, gainera,<br />
arduragabekeria ikaragarria da».<br />
Energia krisiak beste sistema<br />
bat ekarriko duela ziur da Barcena.<br />
«Eredu aldaketa ezinbestekoa<br />
da. Petrolioak goia jo du, eta uranioak<br />
eta beste erregai fosilek, antzera.<br />
Trantsizioaren bidea urratu<br />
beharko dugu. Nola, horixe da<br />
kontua. Leku askotan ikatzaren<br />
osteko hiriak ari dira planteatzen,<br />
petrolioari loturiko eredua<br />
pikutara baitoa. Gurean ekofeminismo<br />
sozialistak, hots, genero<br />
klase eta ingurumen krisiak biltzen<br />
dituen ideologia berriak, deshazkundearen<br />
ildoak markatzen<br />
ditu, ekofaxismoaren arriskuari<br />
aurre egiteko. Trantsizioa demokratikoa<br />
edo autoritarioa izango<br />
da, baina energia eta ekonomia<br />
eredu hazkorrarenak egin du».
22 berria <strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena<br />
Kirola›<br />
G Sailkapena<br />
Bravo, Ansotegi eta Rivas, lur jota, igandean, Malagak sartutako bi goletako batean; Reala ez zen gai izan burua altxatzeko. ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESS<br />
BIGARREN ITZULIAN<br />
1. Bartzelona 23 puntu<br />
2. Real Madril 22 pt.<br />
3. Levante 17 pt.<br />
4. Valentzia 17 pt.<br />
5. Zaragoza 14 pt.<br />
6. Osasuna 14 pt.<br />
7. Athletic 13 pt.<br />
8. Sporting 13 pt.<br />
9. Almeria 12 pt.<br />
10. Sevilla 12 pt.<br />
11. Vila-real 12 pt.<br />
12. Deportivo 10 pt.<br />
13. Reala 10 pt.<br />
14. Racing 10 pt.<br />
15. Espanyol 9 pt.<br />
<strong>16</strong>. Malaga 9 pt.<br />
17. At. Madril 9 pt.<br />
18. Mallorca 8 pt.<br />
19. Getafe 7 pt.<br />
<strong>20</strong>. Hercules 4 pt.<br />
Lanak burutzeke<br />
Mailari eusteko dena du alde Realak, baina<br />
kontuz ibili beharko du, beheko taldeak<br />
gora doazelako eta oreka handia dagoelako<br />
Bederatzi puntu besterik ez daude<br />
hamargarren postutik jaisteko postuetara<br />
Xabier Lopetegi Donostia<br />
Malagaren aurkako porrotak kezka<br />
sortu du Realean, hainbat arrazoigatik.<br />
Beti da kolpe gogorra azken<br />
sailkatuaren aurka etxean<br />
galtzea. Are gogorragoa kontuan<br />
hartuta Malagak partida bakarra<br />
irabazi duela azken hamar jardunaldietan<br />
eta Ligako talderik ahulena<br />
dela defentsan, alde handiarekin,<br />
gainera: 59 gol sartu dizkiote,<br />
Realari baino hamahiru gehiago.<br />
Hala eta guztiz ere, denboraldi<br />
honetan lehen aldiz, ez zuten golik<br />
sartu txuri-urdinek Anoetan,<br />
eta agerian utzi zuten galduak dituztela<br />
partida gehienetan erakutsitako<br />
lehiakortasuna eta konfiantza.<br />
Ezer askorik egin gabe<br />
sartu zituen bi gol Malagak, eta<br />
eroso eraman zituen hiru puntuak<br />
etxera, bigarren zatian sufritu<br />
gabe.<br />
Emaitza horrekin, Realak lau<br />
jardunaldi daramatza dagoeneko<br />
irabazi gabe. Tarte horretan, hiru<br />
gol baino ez ditu sartu, eta bederatzi<br />
sartu dizkiote. Etsita daude<br />
hainbat zale, puntuak batzeko bolada<br />
aproposa zela uste baitzuten<br />
aurkariei begiratuta: Espanyol,<br />
Levante, Deportivo eta Malaga.<br />
Haatik, lezio gogorra utzi dute<br />
norgehiagoka horiek: lehia bizia<br />
dagoela Lehen Mailan eta onena<br />
eman ezean edonork irabaz diezaiokela<br />
Realari, erakustaldien<br />
beharrik gabe. Borroka latza dago<br />
goiko eta beheko postuetan, eta jokoan<br />
behera egiten duenak garesti<br />
ordaintzen du.<br />
Lehen itzulian jaisteko postuetan<br />
edo ingurumarietan zebiltzan<br />
talde ugari suspertu egin dira bigarrenean.<br />
Levante da adibiderik<br />
garbiena, puntu gehien batu duena<br />
baita Bartzelona eta Real Madrilen<br />
atzetik, Valentziarekin berdinduta.<br />
Sei puntura aldendu du<br />
jada putzua. Zaragoza, Osasuna<br />
eta Sportingek ere arnasa hartu<br />
dute. Tartean, gainera, meritu<br />
handiko garaipenak lortu dituzte:<br />
Real Madril hartu zuen mendean<br />
Osasunak; Vila-real Levantek, El<br />
Madrigalen; eta Valentzia jipoitu<br />
zuen Zaragozak azken jardunaldian.<br />
Sportingek, berriz, puntu<br />
bat urratu zuen Mestallan, eta<br />
Bartzelonaren aurka, etxean. Eta<br />
0-4 irabazi zion Mallorcari. Almeria<br />
bera itxuroso aritu da, Sevillak<br />
eta Vila-realek adina puntu batuta,<br />
oraindik putzuan jarraitzen<br />
duen arren.<br />
Txanponaren beste aldean Hercules<br />
dago, arazo larrietan sartu<br />
baita, lau punturekin. Bitxia bada<br />
ere, lehen itzulian Europako postuetan,<br />
postu horietatik gertu edo<br />
sailkapenaren eremu epelean ibilitako<br />
lau taldek osatzen dute bigarren<br />
itzuliko sailkapena behetik<br />
hasita: Espanyol, Atletico Madril,<br />
Mallorca eta Getafek. Egutegi<br />
gogorra izan dute, Atletico Madrilek<br />
eta Mallorcak batez ere, baina<br />
<strong>datu</strong>ak agerian uzten du inor<br />
ezin dela lasaitu. Reala ere ez da<br />
askoz hobeto ibili, hamar puntu<br />
lortu baititu, Deportivok eta Racingek<br />
bezala. Almeria, Osasuna<br />
eta Mallorca garaitu zituen, eta<br />
beste puntu bat urratu zuen Levanteren<br />
aurka. Guztiak, etxean.<br />
Madrigal, Bernabeu, Cornella eta<br />
Riazortik esku-hutsik atera zen.<br />
Ahulak ez hain ahul, eta indartsuak<br />
ez hain indartsu. Jaisteko<br />
postuak urruti samar ditu taldeak<br />
oraindik, baina hobe du lehenbailehen<br />
suspertzea. Izan ere,<br />
denboraldi honetan ez dago, beste<br />
askotan bezala, nabarmen hondoratutako<br />
talderik. Azken sailkatuak,<br />
Malagak, 26 puntu ditu. Dezenteko<br />
kopurua da. Azken aurrekaria<br />
<strong>20</strong>02-<strong>20</strong><strong>03</strong>ko sasoikoa da: orduan<br />
ere 26 puntu zituen Alavesek.<br />
Harrezkero, hurrenkera<br />
kronologikoan, ondorengoa da<br />
azken sailkatuen zerrenda eta<br />
DLaburrak<br />
Partida bateko zigorra<br />
Nekunam eta Sorianori<br />
OSASUNA ›Asteburuan ezingo<br />
dute jokatu Javad Nekunamek<br />
eta Fernando Sorianok, partida<br />
bateko zigorra bete beharko<br />
dutelako. Epaileak bosgarren<br />
txartel horia atera zion asteburuan<br />
Nekunami, eta txartel<br />
gorria Sorianori.<br />
puntu kopurua 28. jardunaldian:<br />
Murtzia (17), Numantzia (<strong>20</strong>), Malaga<br />
(22), Gimnastic (21) —Realarekin<br />
berdinduta—, Levante (19),<br />
Espanyol (22) eta Xerez (19).<br />
Orain arteko batez besteko<br />
txarrena dauka Bravok<br />
REALA ›Donostiara iritsi zenetik<br />
batez bestekorik txarrena<br />
dauka sasoi honetan Claudio<br />
Bravok. Reala gol asko jasotzen<br />
ari da sasoi honetan, eta gol<br />
gehien jaso duten taldeen artean<br />
hirugarrena da. 28 partidetan<br />
hasieratik aritu da Bravo,<br />
eta 46 gol sartu dizkiote. 1,6 gol<br />
sartzen dizkiote, beraz, partidako.<br />
Joan den sasoian, adibidez,<br />
25 partida jokatu zituen, eta 22<br />
gol sartu; 0,88 gol partidako.<br />
40 puntutik gora beharko dira<br />
Egia da, hala ere, jaitsieraren langa<br />
26 puntutan dagoela. Beste<br />
denboraldi batzuetan gorago<br />
egon izan da, eta estuago ibiliko litzateke<br />
Reala: 30 puntutan zegoen<br />
<strong>20</strong>02-<strong>20</strong><strong>03</strong>an; 27an <strong>20</strong><strong>03</strong>-<strong>20</strong>04an<br />
eta <strong>20</strong>05-<strong>20</strong>06an; 32an <strong>20</strong>07-<strong>20</strong>08an;<br />
eta 29an <strong>20</strong>08-<strong>20</strong>09an. Bestalde, aurreko<br />
denboraldian, 37 punturekin<br />
eutsi zion mailari Malagak,<br />
baina ezin da eredu gisa hartu. Sasoi<br />
honetan beheko taldeak batez<br />
beste batzen ari diren puntuei<br />
erreparatuta, 40 puntutik gora beharko<br />
dira ziurrenik. Mende honetako<br />
hamar denboraldietan beti<br />
behar izan dira 40 eta 43 puntu<br />
artean, aipatutako salbuespena,<br />
eta <strong>20</strong>04-<strong>20</strong>05ekoa kenduta: 39<br />
punturekin libratu zen Mallorca.<br />
Une honetan Mallorca da bederatzigarren<br />
sailkatua, 35 punturekin.<br />
Kopuru berarekin dago Reala,<br />
hamargarren postuan. Hortik<br />
azken postura bederatzi puntu<br />
baino ez daude. Hiru partida. Sekula<br />
ez da gertatu, azken hamar<br />
sasoietan behintzat, horren tarte<br />
txikian horrenbeste talde sartuta<br />
egotea. Nabarmen handiagoa<br />
izan da alde hori ia kasu guztietan:<br />
<strong>20</strong>00-<strong>20</strong>01ean hamahiru puntu<br />
zeuden; <strong>20</strong>01-<strong>20</strong>02an 11; <strong>20</strong>02-<br />
<strong>20</strong><strong>03</strong>an hamar; <strong>20</strong><strong>03</strong>-<strong>20</strong>04an 21;<br />
<strong>20</strong>04-<strong>20</strong>05ean 22; <strong>20</strong>05-<strong>20</strong>06an <strong>20</strong>;<br />
<strong>20</strong>06-<strong>20</strong>07an hemezortzi; <strong>20</strong>07-<br />
<strong>20</strong>08an hemeretzi; <strong>20</strong>08-<strong>20</strong>09an hamazazpi;<br />
eta aurreko sasoian hemezortzi.<br />
Realak neurrian sentitu behar<br />
du presioa, erotu gabe. Mamu asko<br />
uxatuko lituzke garaipen batekin,<br />
eta lehenbailehen lortu nahi<br />
du, konfiantza berreskuratzeko.<br />
Dituen 35 puntuak altxorra dira,<br />
behar bezala kudeatzen baditu.<br />
Hondamendia behar luke jaisteko,<br />
baina dena da posible. <strong>20</strong><strong>03</strong>-<br />
<strong>20</strong>04ko denboraldian, esaterako,<br />
kopuru berarekin jaitsi zen Bigarren<br />
Mailara Valladolid, azken hamar<br />
partidatan sei puntu soilik<br />
batuta. Bide bera jarraitu zuen Levantek<br />
<strong>20</strong>04-<strong>20</strong>05ean, 28. jardunaldian<br />
34 puntu eduki arren. Hiru<br />
puntu baino ez zituen erdietsi azken<br />
txanpan. Lanak burutu behar<br />
ditu Realak.<br />
Urko Verak hiru talderekin<br />
sartu du gola sasoi honetan<br />
ATHLETIC ›Urko Veraren golari<br />
esker lortu zuen puntu bat Athleticek<br />
herenegun, Getaferen<br />
zelaian. Eta bitxia da aurrelariaren<br />
kasua, sasoi honetan hiru<br />
talderekin sartu baitu jada<br />
golen bat. Hamabost gol sartu<br />
ditu Urko Verak sasoi honetan:<br />
hamahiru sartu zituen Lemoarekin,<br />
Bigarren B Mailan; bat<br />
sartu du Athletic B-rekin, Bigarren<br />
B Mailan; eta beste bat<br />
Athleticekin, Lehen Mailan.
<strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena berria 23<br />
Bilbo Basketi egutegi gorabeheratsua gelditzen<br />
24›› zaio, partida erosoak etxean eta irteera zailak<br />
Cancellarak irabazi du Tirreno-Adriatikoko<br />
25›› erlojupekoa eta Evansek itzulia<br />
Aulkitik begira<br />
Aitor Manterola<br />
Norbait ba al da<br />
hor?<br />
Kluben egitura.Eliteko futbolean, klubetan kargu ugari egoten da.<br />
Kirol arlokoak izaten dira batzuk, eta beste arlo zenbaitekoak besteak.<br />
Klubetako talde nagusien kirol ardura entrenatzaileena da. Eta ia leku<br />
denetan, bere gainetik egoten dira kirol zuzendariak edo antzeko izenez<br />
izen<strong>datu</strong>tako agintariak. Banaketa hori agerikoa da jendearen begietara,<br />
baina gero, klub bakoitzaren barrunbeetan nola gauzatzen da<br />
banaketa hori? Galdera horren jatorria hemendik sortu zait: Realaren<br />
eta Athleticen jokoa aztertuta. Reala urria da erasoan taktikaren arloan,<br />
eta Athleticek Fernando Llorenteren aukera bakarrik baliatzen<br />
du. Bi egoera horien ardura bi entrenatzaileena da, baina hemen datorkit<br />
galdera: ikusita askoz aberatsagoak izango liratekeela bi taldeak<br />
baliabideen aldetik gabezia horiek konponduta, klubetako kirol ardura<br />
duen inork ez al die esaten bi entrenatzaileei zerbait aldatzeko?<br />
Talentuaren gatibu.Idatzi eta idatzi egin dut hemen Reala oso<br />
urria dela erasoan. Baloiaren jabe denean, bistakoa da jokalarien mugimenduak<br />
ez direla egokiak izaten askotan. Eta egokiak ez direnez,<br />
baloia sarri galtzen dute, eta defendatzeko garaian, gaizki jarrita egoten<br />
da taldea. Igandean, oso nabarmen gelditu zen zeren kontura bizi<br />
izan den orain arte erasoko jokoa: Griezmann, Zurutuza eta Xabi Prieto<br />
ondo egon diren bitartean, primeran, eta orain, ondo ez daudela, komeriak.<br />
Hirukotearen buruz buruko jokaldien mende dago taldea, eta<br />
ateratzen ez zaienean zer? Nekatzen direnean zer? Igandean lehen zatian,<br />
dena zen buruz burukoa. Kale eta kale. Bigarren zatiaren hasieran,<br />
paseak ematen hasi zirenean, askoz hobeto mol<strong>datu</strong> zen taldea.<br />
Klubetako kirol ardura duen inork ez al die<br />
ezer esaten Realeko eta Athleticeko<br />
entrenatzaileei, zerbait aldatzeko?<br />
Eta hobeto mol<strong>datu</strong>ko zen lan horretan, taktikoki aberatsagoa balitz.<br />
Baina damutzea alferrik da orain. Klubean, kirol arloan Martin Lasarteren<br />
gainetik dagoenak edo daudenek ez al zioten esan beharko erasoan<br />
beste baliabide batzuk lantzea beharrezkoa dela? Pentsatzekoa da<br />
egingo dituztela bilerak, aztertuko dutela taldearen ibilia, eztabai<strong>datu</strong><br />
behar bada eztabai<strong>datu</strong>ko dutela. Edo, bestela, entrenatzailearen ardurapean<br />
bakarrik utzita al dago lan hori guztia? Hala bada, bide okerra<br />
dela iruditzen zait.<br />
Abiadurari oztopoa.Athleticen inguruan ere badut kezka. Antzekoa.<br />
Nabarmena da Fernando Llorenteren jiran antolatzen dela erasoko<br />
jokoa. Eta normala da, halako jokalari puska taldean izanda. Baina<br />
txarra ez beste baliabide batzuk ere lantzea. Llorenteren aukera ez dagoenetan<br />
erabiltzeko, Llorente ondo lotzen dutenerako, edo partidan<br />
joko zuzena ez den beste eredu bat lantzeko aukera dagoenerako. Astelehenean,<br />
bigarren zatiaren bigarren erdian, aukera paregabea izan<br />
zuen Athleticek kontraerasoan jokatzeko. Egoki zeukan partidan horretarako.<br />
Galdera: egokia al da Llorente horretara jokatzeko? Ezetz<br />
ematen du, azkarragoak diren jokalarien mesedetan. Baina Joaquin<br />
Caparrosek ez zuen aurrelari sendoa al<strong>datu</strong>. Eta ez du ia inoiz aldatzen.<br />
Ziurrenik badakielako area barruan sartzen dutenean baloia ez<br />
daukala aurrelari handia baino hoberik. Baina beti sartu behar al da<br />
baloia area barruan erdiraketen bidez? Llorenteren presentzia tentazio<br />
handia da taldekideentzat ere. Adibide bezala, Getaferen bigarren<br />
gola. Eskuin hegaletik zen erasoan Athletic, eta presaren presaz egin<br />
zen erdiraketa. Beste aukera batzuk bazeuden, baina Llorente pagotxa<br />
da. Ohitura ezin da galdu. Taldea beste aukera batzuk lantzeko hobeto<br />
kokatuta zegoen, baina han joan zen erdiraketa. Baloia galdu, eta kontraerasoan<br />
sartu zuen gola Getafek. Jokaldi horretan, nola defen<strong>datu</strong><br />
zen ere ondo aztertzekoa da, baina hori ere Caparrosi dagokio. Berari<br />
bakarrik? Edota bere gainetik dituenei ere bai. Baina nor dago bere<br />
gainetik? Norbait ba al da hor? Egon behar luke, lau begik bik baino<br />
gehiago eta hobeto ikusten dutelako, eta seik lauk baino hobeto. Athleticen,<br />
Realean eta munduko talde guztietan.<br />
Lucio Interrekoa jauzi eginez baloia mozten, Bayerngo Riberyren aurrean, atzoko partidan. PETTER KNEFFEL / EFE<br />
Zauria sakondu du<br />
Bayern Munich 2<br />
Inter Milan 3<br />
Bayern Munich. Kraft; Lahm, Van<br />
Buyten (Badsturber, 68. min.), Breno,<br />
Pranjic; Schweinsteiger, Gustavo,<br />
Robben (Altyntop, 66.min.), Muller,<br />
Ribery; eta Gomez.<br />
Inter Milan. Julio Cesar; Maicon, Ranocchia,<br />
Lucio, Chivu (Nagatomo,<br />
86. min.); Stankovic (Coutinho, 50.<br />
min.), Motta, Cambiasso, Seijder;<br />
Etoo eta Pandev (Kharja, ).<br />
Golak. 0-1. Etook (3. min.); 1-1. Gomezek<br />
(21. min.); 2-1. Mullerrek (31.<br />
min.); 2-2. Sneijderrek (63. min); 2-<br />
3. Pandevek (86. min.).<br />
Epailea. Pedro Proença (Por.).<br />
Txartel horia Bayerneko Gustavo<br />
eta Brenori, eta Interreko Motta eta<br />
Kharjari.<br />
Bestelakoak. 70.000 ikusle, beteta,<br />
Municheko Allianz Arena estadioan.<br />
Minutu bateko isilunea egin<br />
zuten Japoniako hondamendian<br />
hildakoen oroimenez. Txapeldunen<br />
Ligako final-zortzirenetako itzuliko<br />
partidan.<br />
Bayern Munichek gol<br />
aukera gehiago izan ditu<br />
baina Interrek bigarren<br />
zatian eman dio<br />
buelta kanporaketari<br />
Imanol Magro Donostia<br />
Zauria odoletan du oraindik Bayernek.<br />
Zortzi hilabete geroago<br />
iazko txapeldunen Ligako finaleko<br />
zauriak min egiten du Munichen.<br />
Gehiago gainera, Interrek<br />
modu krudelean kanporatu baitzuen<br />
atzo Bavariako taldea. Bayernek<br />
emaitza hobea lortu zuen<br />
joaneko partidan (0-1), eta atsedenaldira<br />
2-1 irabazten iritsi zen beste<br />
lau gol aukera garbi izan ondoren.<br />
Baina Inter, Inter da, eta jokalariek<br />
erraietan daramate sartuta<br />
izaera lehiakorra. Sufritu arren<br />
ezin da amorerik eman, eta Pandevek<br />
partida bukatzeko bi minutu<br />
falta zirenean sartu zuen hirugarren<br />
gola.<br />
Partidaren bukaeran Allianz<br />
Arenako zaleek ezin zuten sinetsi<br />
ikusi berri zutena. Ez zuen logikarik,<br />
baina Bayernek badu hutsune<br />
bat, atzeko lerroa, eta atzelariek<br />
garesti ordainarazi zieten aurrelariei<br />
lehen zatian huts eginiko<br />
gol aukera garbiak. Halere, Inter<br />
izan zen aurreratu zena, Etook<br />
etxekoen erdiko atzelariei bizkarra<br />
hartu eta baloia sareetara bidali<br />
zuenean (3. min). Kamerungo<br />
aurrelariak lan bikaina egin zuen.<br />
Bayern, baina, gehiago zen. Eraso<br />
joko itzela du, eta ordu erdi geroago<br />
aurretik zen. Lehen golean<br />
Gomezek Julio Cesar atezainaren<br />
huts larria baliatu zuen (21. min),<br />
eta bigarrenean Interren atzeko<br />
lerroa izan zen Muller ate aurrean<br />
bakarrik utzi zuena (31. min.). Merezitako<br />
saria zen, eta Bayernek,<br />
erasoan itsu, lau gol aukera oso<br />
garbi izan zituen atsedenaldiaren<br />
aurretik. Logika onean atsedenaldiko<br />
emaitzak 4-1ekoa edo 5-1ekoa<br />
beharko zukeen.<br />
Txapeldun baten adorea, baina,<br />
ezin da gutxietsi. Interrek arazoak<br />
ditu jokoa eraikitzeko, baina jokalari<br />
onak ditu, eta Bayernek atzeko<br />
lerro urduria. Etxekoek Interri<br />
utzi zioten ekimena, eta bultzaka<br />
iritsi zen areara. Sneijderrek, areaz<br />
kanpotik trebe, baliatu zuen lehenbizi<br />
taldearen ekina (63. min.).<br />
Inter hazi egin zen, joko onik egin<br />
gabe, baina konplexuak aldendu<br />
zituen. Ez zuen beste biderik, eta<br />
Bayern urduri zegoen. Atzelariak<br />
urtu egin ziren, eta Brenok egin<br />
zuen hutsik larriena partida bukatzeko<br />
bi minutu falta zirenean. Ez<br />
zuen Etoo gelditu area barruan,<br />
eta honek pase bikaina eman zion<br />
Pandevi jaurtiketa bortitzez hirugarren<br />
gola sar zezan (86. min.).<br />
Beste kanporaketan Manchester<br />
Unitedek sufritu egin zuen<br />
Marseillako Olympique kanporatzeko<br />
(2-1). Joanekoa husnakoarekin<br />
bukatu zen, eta atzo Unitedek<br />
hasieran lortu zuen lehen gola,<br />
Hernandezi esker (5. min). 2-0ekoa<br />
ere mexikarrak sartu zuen (72.<br />
min). Azken txanpa, baina, urduria<br />
izan zen, Brownek bere atean<br />
gola sartu zuelako (82. min.).<br />
Real Madril, faborito<br />
Txapeldunen ligako final-zortzirenetako<br />
kanporaketak gaur bukatuko<br />
dira. Real Madrilek Lyongo<br />
Olympique hartuko du Santiago<br />
Bernabeun (<strong>20</strong>:45, ETB1), eta<br />
joaneko partidaren emaitza ona<br />
(1-1) baliatzen saiatuko da.Bi taldeek<br />
jokalari garrantzitsuak berreskuratuko<br />
dituzte: Real Madrilek<br />
Cristiano Ronaldo eta Olympiquek<br />
Lisandro. Gaurko beste partida<br />
Londresen jokatuko da<br />
(<strong>20</strong>:45), eta Chelseak ondo bideratuta<br />
dauka Kopenhageren aurkako<br />
kanporaketa (0-2).
24 berria <strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena<br />
Kirola ›<br />
Lau garaipenen aldea dago hirugarrenaren eta<br />
hamabigarrenaren artean; hamar talde daude sei<br />
postu lortzeko borrokan. Bilbo Basketek partida<br />
errazak izango ditu etxean, eta oso zailak<br />
kanpoan. Lau partida irabazita, barruan legoke.<br />
Marmitako<br />
betekada<br />
Arratek etxetik<br />
kanpo eskura<br />
izan du partida,<br />
baina berdindu<br />
egin du (27-27)<br />
Atsedenaldirako sei<br />
golen aldearekin galtzen<br />
ari zen Alcobendasen,<br />
baina taldeak bigarren<br />
zatian bikain jokatu du<br />
A. Urbistondo<br />
G Hurrengo aurkariak<br />
pEtxean. Granada, CAI Zaragoza,<br />
Fuenlabrada eta Menorca.<br />
pKanpoan. Kanaria Handia,<br />
Bartzelona, Baskonia, Cajasol<br />
eta Estudiantes.<br />
ACB ligako titulua lortzeko<br />
kanporaketetan<br />
sartzea eta marmitako<br />
goxo bat prestatzea antzeko<br />
ariketak dira. Osagai asko<br />
ditu marmitakoak, eta denbora<br />
eta pazientzia behar dira otordu<br />
goxo-goxoa egiteko. Liga erregularreko<br />
azken laurdenak ere osagai<br />
asko ditu, aldagai franko, eta<br />
ikusteko dago nork egin eta jaten<br />
duen marmitako goxoena. Bilbo<br />
aldean marmitakoa prestatzen<br />
iaioak dira, eta pentsatzekoa da<br />
bizkaitarrak maiatza bukaeran<br />
lanean jarraituko duten zortzi taldeetako<br />
bat izango dela.<br />
Borroka zorrotza da oso, eta taldeen<br />
arteko aldea estuagoa.<br />
Gaur-gaurkoz lau garaipeneko aldea<br />
dago hirugarren sailkatuaren,<br />
Valentziaren artean, eta 12.<br />
sailkatuaren, Joventuten artean.<br />
10 taldek dute liga erregularra<br />
zortzi onenen artean bukatzeko<br />
aukera, bederatzi jardunaldi falta<br />
direnean. Dena dago argitzeko:<br />
garaipenak, porrotak, puntu aldeak,<br />
norgehiagoka zuzenak…<br />
Multzo horretan daude Baskonia<br />
eta Bilbo Basket, baina gorabeherak<br />
gorabehera, pentsatzekoa<br />
da Baskoniak ez duela arazorik<br />
edukiko zortzi onenen artean<br />
sailkatzeko. Batez ere dozena bat<br />
urte daramatzalako jarraian zortzi<br />
onenen artean sailkatzen. Aurreko<br />
denboraldietako emaitzei<br />
begiratuta lasai egoteko moduan<br />
legoke Bilbo Basket. Aurreko denboraldian<br />
17 garaipenekin sailkatu<br />
zen Kanaria Handia, 8. sailkatua.<br />
<strong>20</strong>08-<strong>20</strong>09 sasoian Bilbo Basket<br />
bera, 15 garaipenekin, eta hiru<br />
urte atzera Gironako Akasvayu<br />
17 garaipenekin.<br />
Datuak <strong>datu</strong>, oso litekeena da<br />
denboraldi honetan 17 garaipenen<br />
langa gainditu behar izatea zortzi<br />
onenen artean sailkatzeko. Bilbo<br />
Basketen onerako, agian. Bizkaitarrek<br />
15 garaipen dituzte dagoeneko,<br />
eta etxean egutegi erosoa,<br />
bizpahiru garaipen lortzeko aproposa<br />
oso. 18 garaipenekin barruan<br />
legoke Bilbo Basket ia ziur, batez<br />
ere 12 eta 13 garaipen dituzten taldeak<br />
liga bukaera bikaina egitera<br />
behartuko lituzkeelako.<br />
Granada, CAI Zaragoza, Fuenlabrada<br />
eta Menorca hartuko ditu<br />
Katsikarisen taldeak hurrengo asteburuetan.<br />
Granada hobeto ari<br />
da azken astetan, baina ia ezinezko<br />
du jaitsiera saihestea. CAI Zaragozak,<br />
aldiz, lotuta dauka mailari<br />
eusteko lorpena, eta Fuenlabrada<br />
izan liteke arazo gehien eragin ditzakeen<br />
taldea. Menorca izango da<br />
Bilbora etorriko den azkena, eta litekeena<br />
da hori egiten duenerako<br />
LEB Ligako taldea izatea.<br />
Partida zailak etxetik kanpo<br />
Miribillara bertaratuko diren taldeak<br />
marmitakoaren osagai batzuk<br />
baino ez dira. Osagai garrantzitsuenak:<br />
hegaluzea, patatak,<br />
tomatea, eta piper berde eta gorriak.<br />
Marmitako ona egiteko, ordea,<br />
osagai gehiago behar dira: tipula,<br />
ardo txuria, ura, gatza, oliba<br />
olioa eta piperbeltza. Non lortu<br />
horiek guztiak? Galdera erraza<br />
da, baina erantzuna zaila, Bilbo<br />
Basketek etxetik urrun daukan<br />
egutegia nahiko gaiztoa delako.<br />
Igandean bertan hasita, Kanaria<br />
Handiaren aurka jokatuko baitu.<br />
ACB ligako plaza zailenetakoa<br />
da hori, baina bizkaitarrek ondoren<br />
bisitatuko dituztenak ere ez<br />
dira batere samurrak. Bartzelonan<br />
eta Gasteizen jokatuko du<br />
Katsikarisen taldeak bata bestearen<br />
atzetik, eta azken bi neurketak<br />
ere zortzi onenen artean sartzeko<br />
helburua duten bi taldeen<br />
aurka izango dira. Cajasolen aurka<br />
aurrena, eta Estudiantesen<br />
aurka bigarrena, Madrilen. Bost<br />
partida horietatik bat edo bi irabaztea<br />
arrakasta handia litzateke,<br />
baina litekeena da bidaia guztietatik<br />
esku hutsik bueltatzea.<br />
Horren aurrean, erraza da erremedioa.<br />
Etxean marmitako betekada<br />
hartzea. Badaezpada. Betekada<br />
hori hartzeak gaur-gaurkoz<br />
bigarren mailan geratu den beste<br />
lorpen bat ekarriko duelako: lau<br />
onenen artean sailkatzea, eta final-laurdenetan<br />
partida erabakigarria<br />
etxean jokatu ahal izatea.<br />
Horiek, ordea, udaberri bukaerako<br />
kontuak izango dira.<br />
Mumbru Bilbo Basketekoa, San Emeterio Baskoniakoarekin lehian. EFE<br />
Puntu aldea erabakigarria izango da zortzi<br />
onenen artean sartu ahal izateko lehian<br />
D<br />
Garaipenak bezain garrantzitsua izan daiteke Bilbo Basketek<br />
zortzi onenen artean sartuko diren taldeekiko duen puntu<br />
aldea. Dagoeneko erremediorik ez dauka Valentzia, Unicaja eta<br />
Joventuten aurka. Liga erregular bukaeran horietako bakarren batekin<br />
berdintzen badu, galtzaile izanen dira bizkaitarrak. Argitzeko<br />
daude, oraindik, aurkari zuzen diren beste taldeekiko puntu aldea.<br />
Oraingoz aldekoa du Cajasolekin ( +14), Estudiantesekin ( +9) eta<br />
Baskoniarekin ( +4). Galduta, aldiz, hurrengoa urkariarekin, Kanaria<br />
Handiarekin ( -3), eta Fuenlabradarekin ( -5).<br />
Erredakzioa Donostia<br />
Arratek arnasa hartu, eta gutxien<br />
espero zen moduan, etxetik<br />
kanpo. Eibarko taldeak bigarren<br />
zati bikaina eginda berdin zuen<br />
atzo Alcobendasen etxean (27-27),<br />
eta gaur Toledok galtzen badu bi<br />
puntuko aldea irekiko du jaitsiera<br />
postuekiko. Berdinketa garratza<br />
izan zen baina, etxekoek azken<br />
jabetzan berdindu baitzuten<br />
partida. Halere, Arrateko jokalariak<br />
harro egin zuten itzulerako<br />
bidaia, atsedenaldira 19-13 galtzen<br />
iritsi ondoren kuraia erakustaldia<br />
eman zutelako bigarren zatian.<br />
Beljanski pibotea izan zen<br />
onena erasoan, zazpi golekin, halere<br />
Arrateko jokalari onena Igor<br />
Moyua ordezko atezain eibartar<br />
gaztea izan zen.<br />
Asobal ligan ari den beste euskal<br />
taldeak, Amaya Sport San Antoniok,<br />
Bartzelona liderraren<br />
kontra jokatuko du gaur Palauen<br />
(21:00). Hamar eguneko geldialdiaren<br />
ostean, ez da partidarik samurrena<br />
nafarrentzat, baina<br />
ezustekoa emateko asmoz joan<br />
dira. Patxi Lezaun bigarren entrenatzailearen<br />
aginduetara ariko<br />
dira oraingoan, Juanto Apezetxearen<br />
aita egunotan zendu baita.<br />
Jokalari guztiak jokatzeko<br />
moduan ditu Lezaunek, Santi Urdiales<br />
kenduta. «Oso partida zaila<br />
daukagu. Bartzelona hazita dago<br />
une honetan. Ciudad Realek galdu<br />
egin zuen azken partida eta lehen<br />
postuan indartuta gelditu da<br />
Bartzelona. Lehen postuetan ari<br />
diren taldeen kontra hutsik ez<br />
egiteko oso adi ibiliko dira», onartu<br />
du Lezaunek. Joanekoan 25-26<br />
galdu zuen San Antoniok Bartzelonaren<br />
kontra. Hemendik aurrera<br />
dituen kontrarioak lehen postuetan<br />
dabiltzanak dira: Bartzelona,<br />
Ademar eta Ciudad Real.<br />
Itxako, Castroren kontra<br />
Igandean Txapeldunen Ligako<br />
partida dauka Itxakok Montenegron,<br />
eta gaur jokatuko du ligako<br />
<strong>20</strong>. jardunaldiko partida Lizarran<br />
(19:00). Ambros Martinen jokalariek<br />
ez dute ligan kalerik egin<br />
nahi eta lehen postu horretan indartsu<br />
jarraitu nahi dute. Castroren<br />
kontra ariko dira nafarrak.<br />
Zazpigarren daude espainiarrak<br />
sailkapenean, baina moralez gainezka<br />
datoz azken jardunaldian<br />
Elxen kontra irabazi zuten eta.
<strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena berria 25<br />
‹ Kirola<br />
DLaburrak<br />
Gailurrera igo gabe geratu<br />
da Txikonen espedizioa<br />
Azkoitia-Azpeitiako marka<br />
ondu nahi dute aurten<br />
Pape Sawren ordezkoa<br />
fitxa dezake Baskoniak<br />
‘Mapfre’ ontziak 435,6<br />
miliara dauka lehen postua<br />
Urriaren 2ra atzeratu dute<br />
Japoniako Sari Nagusia<br />
MOTOZIKLISMOA ›Apirilaren<br />
24an zen jokatzekoa Japoniako<br />
Sari Nagusia, baina, lurrikarek<br />
eraginda, urriaren 2ra arte atzeratzea<br />
erabaki zuen atzo Motoziklismoko<br />
Nazioarteko Federazioak.<br />
Dezenteko kalteak<br />
dauzka Motegiko zirkuituak.<br />
MENDIA ›Inork lortu gabekoa<br />
lortu nahi zuten: negu gorrian<br />
Gasherbrum I igotzea (8.080<br />
metro). Baina Alex Txikon bizkaitarraren<br />
espedizioak amore<br />
eman behar izan zuen atzo,<br />
haize bortitzak eraginda. Ez<br />
hegoaldeko bidetik eta ez ohiko<br />
bidetik, azkenean ezin izan dute<br />
igo Gasherbrum I. Gerfried<br />
Goschl austriarrak, Louis Rousseau<br />
kanadiarrak eta Txikonek<br />
berak osatu dute espedizioa.<br />
ATLETISMOA ›Mark Kiptoo eta<br />
Gideon Ngatuny kenyarrak<br />
Azkoitia-Azpeitia maratoi erdiko<br />
marka ontzeko prest daude.<br />
Martxoaren 26an jokatuko da<br />
proba, eta ordubeteko langatik<br />
jaitsi nahi dute —1.00.28 da<br />
markarik onena—. Emakumezkoen<br />
artean, Kareema Jasim<br />
bahraindarra, Fatima Ayachi<br />
marokoarra eta Doris Changeywo<br />
kenyarra dira proba irabazteko<br />
faboritoak.<br />
SASKIBALOIA ›Tronbo baten<br />
eraginez biriketako arterietan<br />
obstrukzioa dauka Pape Sawk,<br />
eta luzaroan ezingo du jokatu<br />
Caja Laboral Baskoniako senegaldarrak.<br />
Horrez eraginez, taldea<br />
desorekatuta geratu da<br />
uztaipeko postuetan, eta taldeak<br />
beste jokalari bat fitxatzeko<br />
aukera izango du. Atzerritar<br />
postua betetzen du Sawk, eta,<br />
beraz, aukera zabalagoa dauka<br />
Baskoniak.<br />
BELA ›Ekuatorera bidean, Xabi<br />
Fernandez eta Iker Martinezen<br />
Mapfre ontziak 435,6 miliara<br />
dauka Virbac-Paprec 3 ontzia,<br />
Bartzelona World Race lasterketan.<br />
Oso zail daukate lehen<br />
postuan jartzea, baina Virbac-<br />
Paprec 3 ontzia hiru itsas miliako<br />
abiaduran zihoan atzo arratsaldean,<br />
oso-oso poliki. Hain<br />
zuzen ere, Ekuatoretik pasatzean<br />
arriskatu eta aldea jatea da<br />
euskaldunen helburua.<br />
Evansek irabazi du<br />
Tirreno Adriatikoa<br />
Italiako selekzioko jokalariak pozez zoratzen eta Frantziakoak lur jota, asteburuko partidaren amaieran. <strong>BERRIA</strong><br />
Arrosak irri, oilarrak negar<br />
Fabian Cancellara<br />
nagusitu da azken<br />
erlojupekoan, eta<br />
zortzigarren izan da<br />
Jonathan Castroviejo<br />
Erredakzioa Donostia<br />
Fabian Cancellararentzat (Leopard-Trek)<br />
9,3 kilometroko azken<br />
erlojupekoa, eta Cadel Evansentzat<br />
(BMC) itzulia. Banaketa hori<br />
egin zuten atzo Tirreno Adriatikoan.<br />
Suitzarra hasi da motorrak<br />
berotzen. Lau-laua zen atzoko erlojupekoa,<br />
eta, ohi duen moduan,<br />
hegan ibili zen Leopard-Trek taldeko<br />
txirrindularia. 10.33 minutu<br />
behar izan zituen Cancellarak lanak<br />
amaitzeko, Lars Boomek (Rabobank)<br />
baino bederatzi segundo<br />
gutxiago, eta Adriano Malorik<br />
(Lampre) baino hemeretzi gutxiago.<br />
Saio bikaina egin zuen Jonathan<br />
Castroviejok (Euskaltel-Euskadi),<br />
zortzigarren sailkatu baitzen,<br />
Cancellararengandik 25<br />
segundora.<br />
Sailkapen nagusian Castroviejo<br />
bera izan da lehen euskalduna,<br />
19. postuan, Evansengandik 2.10<br />
minutura. Jon Izagirrek (Euskaltel-Euskadi),<br />
berriz, oso itzuli ona<br />
eginda, 24. amaitu du Tirreno<br />
Adriatikoa, 3.07ra. Goi-goi mailako<br />
podiuma izan du itzuliak,<br />
Evansen atzetik Robert Gesink<br />
(Rabobank) eta Michele Scarponi<br />
(Lampre) sailkatu direlako bigarren<br />
eta hirugarren postuan, 11<br />
eta 15 segundora, hurrenez hurren.<br />
Liquigaseko bikoa, Ivan<br />
Basso eta Vincenzo Nibali, geratu<br />
da laugarren eta bosgarren.<br />
Ingalaterrak Grand<br />
Slamaren bidean<br />
jarraitzen du, eta<br />
Frantzia krisi sakonean<br />
eta galduta dago<br />
Eneritz Zabaleta Baiona<br />
Asteburuko Sei Nazioen Torneoko<br />
laugarren jardunaldia berrespenaren<br />
eta belarrondokoaren<br />
asteburua izan da. Ingalaterra eta<br />
Frantzia izan dira jardunaldiko bi<br />
protagonistak. Ingalaterra Europako<br />
selekzio onenaren paperean<br />
berretsi da, eta garaipen bakarrera<br />
dauzka <strong><strong>20</strong>11</strong>ko torneoa eta<br />
Grand Slama. Frantzia, berriz,<br />
bere historiako krisirik sakonenean<br />
sartu da, Italiako selekzio<br />
apalaren etxean galdu eta gero<br />
(22-21).<br />
Ingalaterrak, agian, ez du beste<br />
jardunaldietako bikaintasunik<br />
erakutsi Eskoziaren aurka jokatutako<br />
partidan. Arrosaren hamabostekoak<br />
Twickenhamen jokatu<br />
zuen igandean, Eskoziaren<br />
aurka. Eskoziarrek ongi eutsi zioten<br />
Ingalaterrari —ingelesak pattal<br />
ibili ziren ideietan—, baina<br />
azkenean onenak irabazi zuen:<br />
22-<strong>16</strong>.<br />
Guztiz kontrakoa gertatu<br />
zitzaion Frantziari, Marc Lievremontek<br />
zuzentzen duen selekzioari.<br />
<strong>20</strong>00. urtean torneoan sartu<br />
zenetik, Italiak lehen aldiz irabazi<br />
zion Frantziari. Azzurrien poza<br />
ikustekoa zen: munduko kopa<br />
irabazi balute bezala ospatu<br />
zuten larunbateko garaipena.<br />
Frantziarren bisaiak, aldiz, ikustekoak<br />
ziren, baina ez preseski<br />
pozez txoratzen zeudelako. <strong>20</strong>00.<br />
urteaz geroztik, Frantziak batez<br />
beste 46-11ko markagailuarekin<br />
irabazi dio Italiari, eta galtzea<br />
sekulako kolpea izan zen frantziarrentzat.<br />
Lievremont kritika dezente<br />
jasota iritsi zen torneora. Udazkenean<br />
Australiak errugbi lezioa<br />
eman zion Frantziari, <strong>16</strong>-59 irabazita.<br />
Italiaren aurka galduta,<br />
Frantziak behea jo du. Torneoaren<br />
aurretik, zurrumurruak ugaritu<br />
egin ziren Frantziako selekzio<br />
barnean zegoen giroari buruz.<br />
Anitzek jokalarien eta Lievremonten<br />
arteko giro txarra azpimarratu<br />
zuten azken asteetan.<br />
Aldaketa arraroak Frantzian<br />
Joan den igandean Lievremontek<br />
adierazpen gogorrak egin zituen,<br />
jokalarien aurka oso gogor mintzatuz:<br />
«Gogoa ematen dit Galesko<br />
—Frantziaren hurrengo aurkaria—<br />
irudi batzuk prestatu eta<br />
jokalariei bideoa emateko, ‘orain<br />
nahi duzuen bezala egin ezazue’<br />
erranez. Baina hori egiteko ere ez<br />
dira gai...». Asteburuko partidaren<br />
ondotik, Frantziako hautatzaileak<br />
sei jokalari deialditik atera<br />
ditu Galesen aurkako partidarako,<br />
tartean Sylvain Marconnet<br />
eta Jerome Thion miarriztarrak.<br />
Hautu horrek zur eta lur utzi ditu<br />
kazetariak. Italiaren aurka minutu<br />
bat bera ere ez zuen jokatu<br />
Poitrenaudek, eta deialditik kanpo<br />
utzi du. Nekez aritu zen, berriz,<br />
Yoann Huget baionarra, baina<br />
hura taldean utzi du. Munduko<br />
kopa heltzear dela, ez da giro<br />
Frantziako selekzioan.
26 berria <strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena<br />
Kirola ›<br />
Arberas Gaztelekuko kadeteetako aurrelaria, Tolosa bere kidearen aurrean pilota astintzen. G. GARAIALDE/ ARP<br />
Pauso indartsuak<br />
Zazpi Iturri eta Irurtzun sailkatu dira Berria<br />
Txapelketako finalerdietarako, eta igandean<br />
jokatuko dute elkarren aurka, Tolosan<br />
Uhartek eta Errekak lehen finalerdia izango<br />
dute jokoan, etzi, Galdakaon<br />
Erredakzioa Donostia<br />
<strong>BERRIA</strong>Txapelketako finala ate joka<br />
dago. Kanporaketen galbahea<br />
azken txanpan sartu da, eta, dagoeneko,<br />
finalerdiak zehaztuta daude.<br />
Azken final-laurdenak Amezketako<br />
Zazpi Iturrik eta Irurtzunek<br />
irabazi dituzte, biek ere erraz,<br />
lehen bi partidekin aski izan baitute.<br />
Pauso indartsuak izan dira,<br />
baina bi taldeetako baten bidea<br />
igandean amaituko da, Tolosako<br />
Beotibarren (17:00), bigarren finalerdian<br />
elkarren aurka ariko baitira.<br />
Irabazleak ordurako jakingo<br />
du finaleko aurkaria, Uhartek eta<br />
Doneztebeko Errekak etzi izango<br />
baitute finalean sartzeko lehen<br />
partida, Galdakaon (19:00). Finala<br />
Hernanin jokatuko dute, hilaren<br />
27ko asteburuan.<br />
Adiskide 0<br />
Zazpi Iturri 3<br />
KADETEAK<br />
Azkueta-Saenz 3<br />
Altuna-Irribarria 22<br />
GAZTEAK<br />
Atutxa-Larunbe 10<br />
Gallurralde-Jaka 22<br />
NAGUSIAK<br />
Elezkano-Ajuria 10<br />
Arzelus-Garmendia 22<br />
Txapelerako bi faborito handik jokatu<br />
zuten elkarren aurka ostiralean<br />
Galdakaon, eta harmailetako<br />
jendetzak ikusmin handia izan<br />
zuen. Gehienak etxekoen aldekoak,<br />
eta burumakur irten ziren,<br />
Zazpi Iturrik erakustaldia eman<br />
baitzuen iazko txapeldunaren<br />
aurka. Amezketakoen seikotea<br />
ageri da txapelerako faborito nagusi<br />
, eta Adiskideri arazo handirik<br />
gabe irabazi zizkion kanporaketako<br />
hiru partidak.<br />
Jaialdiak hasiera kaskarra izan<br />
zuen, oreka falta agerikoa izan<br />
baitzen kadeteetako partidan (22-<br />
3). 25 minutu iraun zuen, eta Altuna<br />
aurrelaria nabarmendu zen<br />
hamasei tantorekin. Etxekoak<br />
hurrengo bi partidak irabaztera<br />
behartuta zeuden, eta jubeniletan<br />
Elezkanoren hutsune garrantzitsua<br />
zuten. Halere, hasiera ona<br />
izan zen, orekatua (10-7), eta lehia<br />
polita ikusi zen atzelarien artean.<br />
Aldea, baina, aurrean egon zen,<br />
Gallurralde gehiago izan baitzen.<br />
Saketik zazpi tanto egin zituen,<br />
hamabi guztira, eta tarte garrantzitsua<br />
ireki (15-10). Azken zazpi<br />
tantoak jarraian egin zituzten, eta<br />
kanporaketa erabakita zegoen.<br />
Nagusietakoan ez zegoen deus<br />
jokoan, baina Zazpi Iturriko bikotea<br />
ez zen erlaxatu. Unai Garmendia<br />
atzelariak lan bikaina egin<br />
zuen, eta bera izan zen laukoteko<br />
onena. Lau errebote jotzeko zorian<br />
egon zen, eta piloteoan agindu<br />
egin zuen. Arzelusek ondo baliatu<br />
zuen kidearen lana, eta hamahiru<br />
tanto egin zituen. Hiru ordu<br />
laurden iraun zuen partidak.<br />
Gazteleku 1<br />
Irurtzun 2<br />
KADETEAK<br />
Arberas-Tolosa 12<br />
Espinal-Goñi 22<br />
GAZTEAK<br />
Aristimuño-Jauregi 9<br />
Ijurra-Beraza 22<br />
NAGUSIAK<br />
Eskudero-Altuna 22<br />
Armendariz-Mariñelarena 10<br />
Irurtzunek iazko kanporaketaren<br />
ordaina hartu zuen iragan larunbatean<br />
Urnietako pilotaleku urdinean.<br />
Nafarroako seikoteak lehen<br />
bi partidak nahikoa izan zituen<br />
zorrak kitatu eta aurrera egiteko.<br />
Andoaingoek nagusietakoan<br />
atondu zuten emaitza. Lehen partida<br />
izan zen kanporaketako luzeena,<br />
ia ordubetekoa. Nafarrak<br />
gehiago ziren (10-4), baina Tolosa<br />
Gaztelekuko atzelariak adoretsu<br />
eutsi zion orekari (15-11). Azken<br />
txanpan, baina, Irurtzunek tanto<br />
alde polita lortu zuen.<br />
Jubeniletako partida desberdina<br />
izan zen, eta, lehen tantoak<br />
lehiatuak izan ziren arren (5-4),<br />
nafarrek apurka aldea egin zuten<br />
(13-6 eta <strong>16</strong>-7). Ordu erdiko norgehiagoka<br />
laburra izan zen, Ijurra<br />
aurrelariak min handia egin zuelako<br />
saketik. Hamahiru tanto<br />
egin zituen guztira, horietatik hamar<br />
lehen pilotakadarekin. Irurtzunek<br />
23 tantoko aldea zuen, eta<br />
kanporaketa erabakita zegoen.<br />
Gaztelekuk azken partidan<br />
egin zuen bere puntua. Armendariz<br />
Irurtzungo aurrelaria ez zegoen<br />
sasoirik onenean, eta Andoaingo<br />
bikotea gehiago izan zen. Atzean<br />
Altuna profesional ohiak partida<br />
bikaina egin zuen; eta, aurrean,<br />
Eskudero kideak ondo baliatu<br />
zituen errematerako izandako<br />
aukerak. Eskuderok bost tanto<br />
egin zituen saketik.<br />
DLaburrak<br />
Olaizola II.ak eta Beginok<br />
Bizkaia probatu dute<br />
ESKU-HUSKA ›Olaizola II.ak eta<br />
Beginok entrenamendu saioa<br />
egin zuten atzo Bilboko Bizkaia<br />
pilotalekuan, eta biak gustura<br />
gelditu ziren. Goizuetakoak<br />
gustatu zitzaiola esan zion<br />
enpresari, eta atzelariak errebote<br />
bat baino gehiago jo zuen<br />
Olaetxearekin eta Zabalarekin<br />
jokaturiko partidan. Asegarceko<br />
bikoteak gaur du eguna pilotak<br />
aukeratzeko (11:30), Irujorekin<br />
eta Merinorekin batera. Iberoko<br />
aurrelariak proba egingo du,<br />
belauna nola duen ikusteko.<br />
2. Mailakoaren finalerdiak,<br />
Bilbon eta Ezkarain<br />
ESKU-HUSKA ›Lehen Mailako<br />
txapelketan bezala, Bigarren<br />
Mailako binakakoan asteburu<br />
honetan izango dira finalerdietako<br />
ligaxkako lehen jardunaldiko<br />
partidak. Etzi, Ezkarain,<br />
Apezetxea eta Cecilio ariko dira<br />
Gorkaren eta Merinoren aurka.<br />
Larunbatean, berriz, Bilbon,<br />
Olaetxeak eta Albisuk Idoaterekin<br />
eta Ladis Galarzarekin neurtuko<br />
dituzte indarrak.<br />
Koteto Ezkurra bihar<br />
itzuliko da jaialdietara<br />
ERREMONTEA ›Hilabetez min<br />
hartuta egon ondoren, Koteto<br />
Ezkurra bihar itzuliko da jaialdietara.<br />
Doneztebekoak zaintiratua<br />
izan du ezker hankako<br />
gihar bikian, eta hasiera batean<br />
uste baino denbora gehiago<br />
egon da jokatu gabe. Atzoko<br />
Galarretako jaialdian, berriz,<br />
Uterga-Lizasok partida orekatua<br />
irabazi zuten Urriza-Olazarren<br />
aurka (40-37).<br />
Uste baino geroago joango<br />
dira Bizkaia frontoira<br />
PALA ›Pala profesionalak lau<br />
hilabete daramatza geldirik, eta<br />
badirudi Bizkaia pilotalekuko<br />
jaialdiak atzeratu egingo direla.<br />
Lehen jaialdia mistoa izango<br />
zela zabaldu zen, eta ez da hala<br />
izango. Horretaz gain, apirilean<br />
sartuko da indarrean Asfedebik<br />
Bizkaian jokatzeko sinaturiko<br />
kontratua, baina litekeena da<br />
aurrerago hastea jaialdiak<br />
antolatzen.<br />
G Jaialdiak<br />
ATZOKO EMAITZAK<br />
pGalarreta. Matxin VI.a-Urko<br />
32; Endika-Barrenetxea IV.a 40.<br />
Juaristi-Lizaso 40; Urriza-Olazar<br />
37.
D Ekitaldiak<br />
<strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena berria 27<br />
‹Agenda<br />
Zure ekitaldia <strong>BERRIA</strong>n agertzea nahi baduzu: www.berria.info/zerbitzuak/agenda/bidali/<br />
Musika<br />
pArrasate. Anari. Bihar, gaztetxean.<br />
pBera. Gitarra kontzertua. Gaur,<br />
<strong>20</strong>:00etan, kultur etxean.<br />
pBilbo. Hostoak ikuskizuna:<br />
Kukai, Oreka TX eta Amaren<br />
Alabak. Gaur, Arriaga antzokian.<br />
pBilbo. Mojinos Escozios. Bihar,<br />
Rock Starren.<br />
pBilbo. Bizardunak eta Joseba<br />
Irazoki. Bihar, 21:30ean, Kafe<br />
Antzokian.<br />
pDurango. Rock izar maketa<br />
lehiaketa. 1. finalerdia. Bihar,<br />
Plateruenan.<br />
pDonostia. Kalakan. Gaur,<br />
19:30ean, Koldo Mitxelenan.<br />
pDonostia. Bide Ertzean. Gaur,<br />
<strong>20</strong>:00etan, Viktoria Eugenia<br />
antzokian.<br />
pDonostia. Miguel Salvador<br />
Jazz Project. Gaur, <strong>20</strong>:30ean,<br />
Altxerrin.<br />
pDonostia. Trionometric. Gaur,<br />
22:30ean, Dokan.<br />
pErmua. Alboka Musika eskolako<br />
ikasleak. Gaur, 19:30ean,<br />
Ermua antzokian .<br />
pGasteiz.Big City. Gaur, Unibertsitateko<br />
pabilioian.<br />
pIruñea. Sin Dirección. Gaur,<br />
Onkixin tabernan.<br />
pIruñea. St. Patrick’s Day: Ipar<br />
Folk. Bihar, <strong>20</strong>:00etan, Onkixin<br />
tabernan.<br />
pLegazpi. Serse operaren 2. zatiaren<br />
emanaldia DVDan. Gaur,<br />
<strong>20</strong>:30ean, kultur etxeko areto<br />
nagusian.<br />
Antzerkia<br />
pDonostia. Mi corazón de locomotora,<br />
La Enana Naranja taldearekin.<br />
Gaur, 11:00etan, Antiguako<br />
Kultur Etxean.<br />
pDonostia. Corre payasa,<br />
corre. Bihar, 11:00etan, Antiguako<br />
Kultur Etxean.<br />
pDonostia. Enredad@s. Bihar,<br />
12:00etan, Egiako Kultur Etxean.<br />
pDonostia. Manta. Bihar,<br />
<strong>20</strong>:00etan, Viktoria Eugenia<br />
Antzokian.<br />
pDonostia. Time al tiempo.<br />
Bihar, 23:00etan, Antzoki Zaharrean.<br />
pIruñea. Aitarekin Bidaian.<br />
Bihar, <strong>20</strong>:30ean, Nafarroako<br />
Antzerki Eskolan.<br />
pTutera. Biribilketa eta Luma<br />
beltza Koldo Amestoi ipuin kontalaria.<br />
Bihar, 19:00etan, Castel<br />
Ruiz kultur etxean.<br />
Bertsolaritza<br />
pAzkoitia. Generoa bertsolaritzan<br />
hitzaldia. Bihar, 19:00etan.<br />
pGasteiz.Bertso afaria. Bihar,<br />
<strong>20</strong>:30ean, 70 Tabernan.<br />
pGasteiz.Bertsokatu txapelketa:<br />
Miren Amuriza, Xabi Igoa,<br />
Ane Labaka, Julen Zulaika.<br />
Gaur, 21:00etan, Aranba taberna.<br />
Dantza<br />
pBilbo. Urbeltzen Dantza Ganbara,<br />
dantza egiteko saio irekia.<br />
Gaur, <strong>20</strong>:00etan, Kafe Antzokian.<br />
Hitzaldiak<br />
pBilbo. Mikel Arredondo, Afrikan<br />
barna hitzaldia. Gaur,<br />
11:00etan, Kafe Antzokian.<br />
pBilbo. Violaciones del derecho<br />
a la información en Honduras,<br />
Felix Antonio Molina kazetariarekin,<br />
eta Honduras hoy o<br />
nunca dokumentala, Unai<br />
Aranzadi egileak aurkeztuta.<br />
Gaur, 19:30ean, Hikaateneoan.<br />
pBilbo. Txinaren prozesua sozialismorantz<br />
hitzaldia, Cheng<br />
Enfu ekonomialariarekin. Gaur,<br />
11:00etan, Bizkaia aretoan.<br />
pDonostia. Itsas dortokak hemen<br />
ere badira,Nagore Zalduarekin.<br />
Gaur, 19:30ean, Aranzadi<br />
Zientzia Elkartean (Zorroaga<br />
Gaina, 11).<br />
pGasteiz.¿Como ayudarles en<br />
las tarean escolares? Iñaki Eizmendi,<br />
gizarte hezitzailearen<br />
eskutik. Gaur, 18:30ean, Ignacio<br />
Aldecoa kultur etxea.<br />
pLizarra. Konkistak, 500 urte.<br />
Deuseztatu ezin izan duten<br />
oroimena. Gaur, 19:30ean, Pinupe<br />
gaztetxean.<br />
Ikus-entzun<br />
pDonostia. 1512: Nafarroaren<br />
konkista DVDaren emanaldia<br />
eta hitzaldia. Gaur, 19:30ean,<br />
Egiako Kultur Etxean.<br />
pDonostia. Nosferatu Zikloa:<br />
Domicilio conyugal, Francois<br />
Truffaut. Gaur, <strong>20</strong>:15ean, Antzoki<br />
Zaharrean.<br />
pGasteiz.Zinema eta arte garaikidea<br />
adinekoentzat: La Caja<br />
de Pandora. Gaur, 17:00etan,<br />
Artiumen.<br />
pIruñea. Izan, egin, eragin, Euskal<br />
Herrian Euskaraz.Gaur,<br />
19:00etan, Akelarre elkartean<br />
(Txantrea).<br />
pTafalla. Izan, egin, eragin, Euskal<br />
Herrian Euskaraz dokumentala.<br />
Gaur, <strong>20</strong>:00etan, Kultur<br />
Etxeko zinema aretoan.<br />
Bestelakoak<br />
pBasauri. Ariel Dorfmanen Herioa<br />
eta dontzeila antzezlanaren<br />
irakurketa dramatizatua<br />
egingo dute. Gaur, 19:00etan,<br />
Pozokoetxe kultur etxean.<br />
pDonostia. Udalbatza bahituaren<br />
kasu pollita liburua aurkeztuko<br />
du Karlos Linazasoro<br />
egileak. Gaur, 11:00etan, Elkar<br />
aretoan (Fermin Kalbeton, 21).<br />
pDonostia. Mahai Jokoak.<br />
Gaur, 17:00etan, Gaztelekuan<br />
(Martuteneko pasealekua, 48).<br />
pIurreta. Iratxe Esnaolaren Galerna<br />
nobelaz arituko dira. Gaur,<br />
19:00etan, liburutegian.<br />
Felix Molina, Hondurasko Radio Progresoko kazetaria, adierazpen askatasuna eskatzeko ekitaldi batean.<br />
Hondurasen kazetari izatea<br />
Tegucigalpako Radio<br />
Progresoko Felix<br />
Molina herrialdean<br />
pairatzen duten egoeraz<br />
mintzatuko da Bilbon<br />
Erredakzioa<br />
Erredakzioa<br />
Mugaz bi aldeetako euskaldunei<br />
elkarren berri emateko, Iparraldea<br />
Bertan jaialdia antolatzen<br />
dute Donostian, urtero, martxoan.<br />
Asteazkenero ekitaldi bat antolatzen<br />
dute Koldo Mitxelena<br />
kulturunean. Gaur, musikaren<br />
txanda da, eta Kalakan hirukotea<br />
gonbi<strong>datu</strong> dute, txalaparta-perkusio<br />
eta ahots hirukotea.<br />
Rockaren mundutik datoz<br />
Thierry Biskari, Paxkal Indo eta<br />
Jamixel Bereau. Ttakun taldeko<br />
kidea izan zen Indo. Halere, rocka<br />
eta tradizioa batuta zer edo zer ezberdin<br />
egin nahi zuten, eta perkusioa<br />
eta ahotsa lantzea erabaki<br />
zuten. Rockaren eritmo bizia eta<br />
euskal kantugintzaren melodia<br />
nahastuko zituztela erabaki zuten,<br />
zerbait berria sortzeko asmoz.<br />
Mikrofonorik ez erabiltzen<br />
saiatzen dira, entzuleekiko harreman<br />
zuzenagoa izateko. Atabala,<br />
ttun-ttuna, panderoa, danbolina,<br />
danbor txikia, txalaparta eta beste<br />
hainbat tresna erabiltzen dituzte.<br />
Kalakan izenburuko diskoa<br />
plazaratu zuten iaz, euren lehena.<br />
Neure andrea, Sagarra jo!, De<br />
Trevilles-en azken hitzak,Kantuz,<br />
Venezuelan eta Bolivian gertatzen<br />
ari diren prozesu iraultzaileak<br />
direla eta, Hondurasen estatu<br />
kolpearen ondoren gertatzen ari<br />
diren giza eskubideen urraketak<br />
ezkutatzen ari dira Mendebaldeko<br />
hedabide askok. Egoera hori<br />
salatuko du gaur Bilbon Felix Molina<br />
Hondurasko Radio Progresoko<br />
kazetariak. Iaz, gutxienez hamar<br />
kazetari hil zituzten, eta<br />
Honduras kazetarientzako munduko<br />
estatu arriskutsuetan bigarrena<br />
bihurtu zen.<br />
Manuel Zelaya liberalak hartu<br />
zuen agintea <strong>20</strong>06. urtean, eta<br />
Hugo Chavezen Venezuelarekin<br />
hitzarmenak egin eta ALBA erakundean<br />
sartu zuen Honduras.<br />
Militarrek estatu kolpea jo zuten<br />
<strong>20</strong>09an, eta Roberto Micheletti jarri<br />
zuten agintean. Nazioarteak<br />
ez zuen Micheletti onartu, eta<br />
urte horren amaieran eginiko<br />
hauteskundeetan Porfirio Lobo<br />
zentro-eskuineko hautagaiak lortu<br />
zuen presidentetza. Kolpearen<br />
ondorioz, hainbat hedabide okupatu<br />
eta itxi zituzten militarrek;<br />
besteak beste, Molinaren Radio<br />
Progreso irratia.<br />
Violaciones del derecho a la información<br />
en Honduras hitzaldia<br />
emango du Molinak. Harekin<br />
egongo da Unai Aranzadi Suedian<br />
bizi den kazetari eta dokumentalgilea.<br />
Honduras, hoy o<br />
nunca lana aurkeztuko du Aranzadik.<br />
HITZALDIA<br />
pNoiz. Gaur, 17:30ean.<br />
pNon. Bilboko Hikaateneoan<br />
(Ibeniko kaia).<br />
Kalakan taldea Donostian<br />
Iparraldea Bertan<br />
jaialdia egiten ari dira<br />
KM kulturunean, eta,<br />
gaur, musika izango da<br />
protagonista nagusia<br />
Perkusioa eta ahotsa dira Kalakan taldearen soinuaren oinarria. KALAKAN<br />
Haurtxo ttipia, Txori erresiñula<br />
eta beste hainbat kanta jaso dituzte<br />
diskoan. Labeque ahizpa<br />
piano jotzaileek bultzatu zituzten<br />
euskal kantagintzatik ateratzera<br />
diskorako errepertorioaren oinarria.<br />
IPARRALDEA<br />
BERTAN: KALAKAN<br />
pNoiz. Gaur, 19:30ean.<br />
pNon. Koldo Mitxelena kulturunean,<br />
Donostian.
28 berria <strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena<br />
Agenda ›<br />
b<br />
Eguraldia<br />
JON ALBISU<br />
Gaur<br />
Euria eta zeru estalia<br />
pZerua. Aroak beltzera nabarmen<br />
egingo du. Pirinioetan<br />
den zurrunbiloak lagunduta,<br />
itsasoko egoera gailenduko<br />
da Euskal Herrian;<br />
ondorioz, goizetik, iparmendebaldeko<br />
haizea iritsi<br />
eta zeru estaliarekin batera,<br />
euria izango da ezaugarri nagusia<br />
eremu geografiko guztietan.<br />
p<br />
Bakio 10/14<br />
p<br />
Bilbo 10/15<br />
p<br />
Balmaseda 9/13<br />
t°<br />
p<br />
Amurrio 8/13<br />
p<br />
Eibar 10/12<br />
p<br />
Arrasate 9/12<br />
p p<br />
Gasteiz 6/11<br />
Agurain 6/11<br />
p<br />
Guardia 6/11<br />
p<br />
Donostia 11/13<br />
p<br />
Leitza 7/10<br />
pHaizea. Ipar-mendebaldekoa.<br />
pTenperatura. Behera. Ipar<br />
isurialdean eta mendialdean,<br />
beroenak 8 eta 13 gradu<br />
artekoak izango dira; barnealdean,<br />
6-14 gradu artekoak.<br />
Joera<br />
p<br />
Baiona 11/14<br />
p<br />
Iruñea 7/12<br />
p<br />
Tafalla 6/12<br />
p<br />
Tutera 7/13<br />
t° t° t°<br />
Ostirala, 18 Larunbata, 19 Igandea, <strong>20</strong><br />
p<br />
Maule 9/14<br />
p<br />
Donibane Garazi 8/13<br />
p<br />
Abaurregaina 4/8<br />
Bihar<br />
t°<br />
Euri gutxiago<br />
eta ostarte ugariago<br />
pZerua. Finisterren den antizikloiaren<br />
eragina areagotu eta<br />
euriaren indarra gutxituz joango<br />
da. Ipar isurialdean eta mendi<br />
inguruetan, oraindik ere giro bisutsa<br />
izango da nagusi; barnealdean,<br />
euri gutxiago egingo du.<br />
Iruñerritik Erribera bitarte, hodeiak<br />
eta ostarteak.<br />
pHaizea. Ipar-mendebaldekoa.<br />
pTenperatura. Berdin. Beroenak,<br />
ipar isurialdean eta mendi<br />
inguruetan, 8 eta 13 gradu<br />
artekoak izango dira; barnealdean,<br />
berriz, 6 eta 14 gradu artekoak.<br />
Itsasoa<br />
pItsasoko egoera. Ipar-mendebaldeko<br />
haizea iritsiko da,<br />
4ko indarrarekin, eta itsaskia<br />
eragingo du; ipar partean, 5eko<br />
ufadekin, itsaski handia sorraraziko<br />
du. Gaizki ikusiko da.<br />
pOlatuak. 1-2 metrokoak.<br />
Itsasaldiak ORDUA METROAK<br />
Itsasgora 01:05 3.36<br />
Itsasbehera 07:31 1.18<br />
Itsasgora 13:49 3.47<br />
Itsasbehera 19:40 1.22<br />
Isobara mapa<br />
Eguzkia S0RTU GORDE<br />
Ilargia<br />
Ilbete<br />
Ilbehera<br />
Ilberri<br />
Ilgora<br />
07:25 19.:22<br />
EGUNA<br />
Martxoaren 19a, larunbata<br />
Martxoaren 26a, larunbata<br />
Apirilaren 3a, igandea<br />
Apirilaren 11, astelehena<br />
b Hitz jokoak BAGABIGA<br />
G Hitz gezidunak<br />
p Mahai-jokoak. Fitxak eramaten<br />
G Sudokua<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
1<br />
Bidari<br />
Hegazti<br />
mota<br />
Bizk.,<br />
darama<br />
Gizen<br />
Egon,<br />
iguriki<br />
Mintegi<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
p 1.<br />
Nafarroako<br />
herria<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
p 2.<br />
Sendokote<br />
Makala<br />
Du, niri<br />
Noa, haiei<br />
Ferekatu<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
▼ ▼<br />
Toka, du<br />
Heldu da<br />
▼<br />
Egiteko<br />
militar<br />
Erlijiosinesgaia<br />
Ibai-bokal ▼<br />
oso zabalak<br />
Musika<br />
nota<br />
▼<br />
▼<br />
Begira<br />
Armeniako<br />
▼<br />
▼<br />
Jaka ▼<br />
lotzeko<br />
Ipar.,<br />
kankailu<br />
▼<br />
▼<br />
2<br />
Erdiaren<br />
erdian<br />
Asto, bokalik<br />
gabe<br />
▼<br />
▼<br />
Meatzeak<br />
Euskal<br />
fonema<br />
▼<br />
Potasioaren<br />
ikurra<br />
Gaixoa<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
Bizk., duk<br />
6 3<br />
7 2 1<br />
3 9 2 7<br />
5 2 1<br />
7 9 4 5<br />
1 7 3<br />
3 6 4 8<br />
8 3 9<br />
5 6<br />
G Esaldi ezkutua<br />
«M__t_s_n_ _t_<br />
_r_m_n_ d_r_<br />
b_z_tz_r_ _r_g_t_n<br />
d__t_n m_t_rr_k».<br />
9x9-ko laukian hutsik<br />
dauden gelaxkak bete<br />
behar dituzu, 1etik 9ra<br />
bitarteko zenbakiak<br />
idatziz, eta kontuan izanik<br />
zenbaki bakar bat ere ez<br />
dela bi aldiz azaltzen<br />
errenkada eta zutabe<br />
berean, ezta dagokion<br />
3x3-ko laukian ere.<br />
Falta diren<br />
bokalak idatzita,<br />
Marguerite<br />
Yourcenar idazle<br />
frantsesaren<br />
gogoeta bat<br />
azalduko zaizu.<br />
Röntgen<br />
Ehun aldiz<br />
hamar<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
Gar<br />
50<br />
▼<br />
Bizk.,<br />
sobera<br />
(Errep.)<br />
Edaria<br />
Kontsonantea<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
▼<br />
G Atzoko erantzunak<br />
S O F I S T I K A T U A<br />
O K A B E B E R E Z I<br />
6 4 2 1 7 8 5 9 3<br />
K A L A M O R K O T S<br />
A R T I A N E U A A<br />
3 9 7 2 4 5 6 8 1<br />
L A Z A R O I P A R<br />
5 8 1 6 9 3 7 4 2<br />
A N E E H U L E I B 4 1 6 7 3 2 8 5 9<br />
S S A T I R A A Z A 7 5 9 8 1 4 2 3 6<br />
T A J O T A A T S<br />
8 2 3 5 6 9 1 7 4<br />
E R N E U N A T U A K<br />
1 3 8 4 5 6 9 2 7<br />
R I O A R T A R R O<br />
R A I D A Z A L R A<br />
2 6 4 9 8 7 3 1 5<br />
A N A I A U K A N A K 9 7 5 3 2 1 4 6 8<br />
Esaldi<br />
ezkutua:<br />
Beltzari leku<br />
egiten dion<br />
ortzadarra da<br />
bizitza.
<strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena berria 29<br />
‹ Agenda<br />
1 Aretoak<br />
Cuestión de principios 17:15 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
El discurso del rey 17:15 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Rango 17:30<br />
Destino oculto <strong>20</strong>:10 22:30<br />
Cisne negro 17:15 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Valor de ley 17:15 <strong>20</strong>:00 22:45<br />
DGOLEM LA MOREA<br />
Araba<br />
GASTEIZ<br />
DABACO BOULEVARD<br />
Boulevard merkataritza gunea (902-22<strong>16</strong>22). Ikuslearen eguna: osteguna.<br />
Enredados <strong>16</strong>:00 18:05<br />
Saw VII <strong>20</strong>:15 22:15<br />
Destino oculto <strong>16</strong>:15 18:<strong>20</strong> <strong>20</strong>:25 22:35<br />
Mañana cuando la guerra empiece <strong>16</strong>:05 18:15<br />
Primos <strong>20</strong>:25 22:30<br />
El oso Yogi 3D <strong>16</strong>:10<br />
Torrente 4. Lethal Crisis 3D 18:00 <strong>20</strong>:15 22:30<br />
23-F <strong>16</strong>:15 18:15<br />
Valor de ley <strong>20</strong>:<strong>20</strong> 22:15<br />
Cisne negro <strong>16</strong>:05 18:15 <strong>20</strong>:25 22:35<br />
Rango <strong>16</strong>:10 18:15 <strong>20</strong>:25 22:30<br />
Torrente 4 <strong>16</strong>:00 18:15 <strong>20</strong>:30 22:45<br />
En tiempo de brujas <strong>16</strong>:25 18:25 <strong>20</strong>:25 22:<strong>20</strong><br />
Sígueme el rollo 15:50 18:05 <strong>20</strong>:<strong>20</strong> 22:35<br />
The Mechanic <strong>16</strong>:00 18:00 <strong>20</strong>:00 22:00<br />
Chico & Rita <strong>16</strong>:<strong>20</strong> 18:<strong>20</strong><br />
El santuario <strong>20</strong>:<strong>20</strong> 22:30<br />
DFLORIDA<br />
San Prudentzio, 22 (94-5231940). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
Torrente 4 17:30 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Chico & Rita 17:30<br />
El estudiante <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Incendies 17:30 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Cisne negro 17:30 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Cuentos de principios 18:00 <strong>20</strong>:15 22:30<br />
Cuidadores 18:00 <strong>20</strong>:15 22:30<br />
Bienvenidos al Sur 18:00 <strong>20</strong>:15 22:30<br />
DGURIDI<br />
San Prudentzio, 6 (94-5231940). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
El discurso del rey 17:30 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
En tiempo de brujas 17:30 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Sígueme el rollo 17:30<br />
Ispansi <strong>20</strong>:00 22:30<br />
En el centro de la tormenta 17:30 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Destino oculto 18:00 <strong>20</strong>:15 22:30<br />
Rango 18:00<br />
Los chicos están bien <strong>20</strong>:15 22:30<br />
Torrente 4 3D 18:30 <strong>20</strong>:30 22:30<br />
DYELMO GORBEIA 3D<br />
Gorbeia merkataritza gunea (94-5460623). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
Torrente 4 3D 18:00 19:15 <strong>20</strong>:15 21:30 22:30<br />
Torrente 4 17:30 18:30 19:45 <strong>20</strong>:45 22:00<br />
Rango 18:15 <strong>20</strong>:15<br />
El discurso del rey 17:45 <strong>20</strong>:00 22:15<br />
Destino oculto 18:35 <strong>20</strong>:40 22:45<br />
En tiempo de brujas 17:45 19:45 21:45<br />
Cisne negro 18:00 <strong>20</strong>:15 22:30<br />
The Mechanic 18:<strong>20</strong> <strong>20</strong>:<strong>20</strong><br />
Secuestrados 22:<strong>20</strong><br />
Sígueme el rollo 19:30<br />
Saw VII 3D <strong>20</strong>:00 22:00<br />
La trampa del mal 22:05<br />
Valor de ley 18:<strong>20</strong> <strong>20</strong>:30<br />
Sed de venganza 22:40<br />
Primos 21:50<br />
El oso Yogi 3D 18:10<br />
Enredados 17:30<br />
El santuario 3D 22:15<br />
También la lluvia 18:05 <strong>20</strong>:05<br />
Bizkaia<br />
BILBO<br />
DCAPITOL<br />
Villarias, 10 (94-431<strong>03</strong>10). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
En tiempo de brujas 18:00 <strong>20</strong>:30<br />
Cisne negro 18:00 <strong>20</strong>:30<br />
Torrente 4 18:00 <strong>20</strong>:30<br />
El discurso del rey 18:00 <strong>20</strong>:30<br />
DGOLEM ALHONDIGA<br />
(94-6070767).<br />
Torrente 4 3D 17:15 <strong>20</strong>:00 22:15<br />
Cuestion de principios 17:15 <strong>20</strong>:00 22:15<br />
Bienvenidos al Sur 17:15 <strong>20</strong>:00<br />
Destino oculto <strong>20</strong>:10 22:15<br />
Rango 17:30<br />
Los chicos están bien 17:15 22:15<br />
Cisne negro 17:30 22:15<br />
<strong>20</strong>:10<br />
Winter’s Bones 22:15<br />
El discurso del rey 17:15 <strong>20</strong>:00 22:15<br />
DMULTICINES<br />
Eskutza kalea, 13 (94-431<strong>03</strong>10). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Los chicos están bien 17:30 22:15<br />
Incendies 17:15 22:00<br />
19:45<br />
Valor de ley 17:30<br />
Ispansi 19:45 22:15<br />
Women Without Men 17:30<br />
Bienvenido al sur 17:30 <strong>20</strong>:00<br />
Pan negro <strong>20</strong>:00 22:15<br />
Chico & Rita <strong>20</strong>:00 22:15<br />
En el centro de la tormenta 17:30 <strong>20</strong>:00 22:15<br />
Cuidadores 17:30 19:45 22:15<br />
DZUBIARTE<br />
Leizaola Lehendakariaren kalea,<br />
Torrente 4 3D <strong>16</strong>:00 18:00 <strong>20</strong>:00 22:00<br />
Torrente 4 <strong>16</strong>:15 19:15 22:00<br />
Ispansi 22:00<br />
Primos <strong>16</strong>:00 <strong>20</strong>:00 22:00<br />
18:00<br />
En tiempo de brujas 19:15 22:00<br />
Enredados 17:00<br />
Cisne negro <strong>16</strong>:15 19:00 22:00<br />
Sígueme el rollo <strong>16</strong>:15 19:00 22:00<br />
Destino oculto 19:15 22:00<br />
Rango <strong>16</strong>:15 19:00<br />
El oso Yogi 3D 17:00<br />
BARAKALDO<br />
DCOLISEO MAX OCIO<br />
Kareaga kalea z/g (94-431<strong>03</strong>10). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Rango 17:00 19:15 22:00<br />
Torrente 4 17:00 19:00 21:00<br />
Chico & Rita 18:00 <strong>20</strong>:00 22:00<br />
Primos 22:00<br />
The Mechanic <strong>16</strong>:00 18:00 <strong>20</strong>:00 22:00<br />
Destino oculto <strong>16</strong>:45 19:15 22:00<br />
Sígueme el rollo <strong>16</strong>:30 19:15 22:00<br />
Torrente 4 3D <strong>16</strong>:00 <strong>20</strong>:00 22:00<br />
18:00<br />
En tiempo de brujas 17:00 19:15 22:00<br />
Cisne negro <strong>16</strong>:45 19:15 22:00<br />
El estudiante <strong>16</strong>:00<br />
Los chicos están bien <strong>16</strong>:30 19:00 22:00<br />
Bienvenidos al sur 19:15 22:00<br />
Más allá de la vida <strong>16</strong>:30 19:15 22:00<br />
Valor de ley <strong>16</strong>:15 19:00 22:00<br />
El discurso del rey <strong>16</strong>:45 19:15 22:00<br />
Mañana cuando la guerra empiece 17:00<br />
El oso Yogi 3D <strong>16</strong>:00 18:00 <strong>20</strong>:00<br />
DYELMO MEGAPARK<br />
Erribera etorbidea z/g (94-418<strong>16</strong>72). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Torrente 4 3D 18:00 19:00 <strong>20</strong>:15 21:15 22:30<br />
Torrente 4 2D 17:30 19:45 22:00<br />
El discurso del rey 17:45 <strong>20</strong>:05 22:25<br />
En tiempo de brujas 17:40 19:50 22:00<br />
Mañana cuando la guerra... 17:50<br />
The Mechanic 18:<strong>20</strong> 22:35<br />
Destino oculto 18:05 22:25<br />
<strong>20</strong>:15<br />
Sígueme el rollo <strong>20</strong>:10<br />
Rango 18:00 <strong>20</strong>:15<br />
Enredados 3D 17:50<br />
Cisne negro 2D <strong>20</strong>:10 22:25<br />
Saw VII 3D 22:30<br />
Valor de ley <strong>20</strong>:00 22:15<br />
Secuestrados 18:10<br />
The fighter <strong>20</strong>:00 22:<strong>20</strong><br />
BASAURI<br />
DIBAIGANE<br />
Primos <strong>20</strong>:00<br />
DSOCIAL ANTZOKIA<br />
Ez dago emanaldirik.<br />
DBERMEO.Nestor Basterretxea. Ez dago emanaldirik.<br />
DDERIO.Gurea aretoa. Ez dago emanaldirik.<br />
DDURANGO.Zugaza. Ez dago emanaldirik<br />
DELORRIO.Arriola. Ez dago emanaldirik.<br />
DERMUA.Ermua Antzokia. Ez dago emanaldirik.<br />
DGALDAKAO.Torrezabal. Ez dago emanaldirik<br />
DGERNIKA-LUMO.Lizeo. Ez dago emanaldirik.<br />
GETXO<br />
D GETXO ZINEMAK<br />
Arriluze z/g (94-431<strong>03</strong>10). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
Mañana cuando la guerra empiece 17:00<br />
Sígueme el rollo 19:30 22:00<br />
En tiempo de brujas 17:00 19:30 22:00<br />
Primos 17:00 19:30 22:00<br />
Los chicos están bien 17:00<br />
Valor de ley 19:30 22:00<br />
Chico & Rita 17:00 19:30<br />
The Mechanic 22:00<br />
Bienvenidos al Sur 17:00 19:30 22:00<br />
Rango 17:00 19:30 22:00<br />
El discurso del rey 17:00 19:30 22:00<br />
Cisne negro 17:00 19:30 22:00<br />
Torrente 4 3D 17:00 19:30 22:00<br />
Torrente 4 17:00 19:30 22:00<br />
Destino oculto 17:00 19:30 22:00<br />
DIGORRE. Lasarte aretoa. Ez dago emanaldirik.<br />
LEIOA<br />
DCINESA ARTEA<br />
Artea merkataritza gunea (902-333 231). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
Torrente 4 3D <strong>16</strong>:00 <strong>16</strong>:30 17:00 18:00 18:30 19:00<br />
<strong>20</strong>:00 <strong>20</strong>:30 21:00 22:00 22:30 23:00<br />
17:30 19:30 21:30<br />
Torrente 4<br />
The Mechanic 22:30<br />
Cisne negro <strong>16</strong>:00 18:10 <strong>20</strong>:<strong>20</strong> 22:30<br />
El oso Yogi 3D <strong>16</strong>:00<br />
Sigueme el rollo 18:15 <strong>20</strong>:30 22:45<br />
Destino oculto <strong>16</strong>:00 18:00 <strong>20</strong>:10 22:<strong>20</strong><br />
Rango <strong>16</strong>:00 18:10 <strong>20</strong>:<strong>20</strong><br />
El discurso del rey 17:00 19:30 22:00<br />
DKULTUR LEIOA<br />
Ez dago emanaldirik<br />
DLEKEITIO.Ikusgarri zinema. Ez dago emanaldirik.<br />
DMUNGIA.Olalde. Ez dago emanaldirik<br />
DMUSKIZ.Meatzari aretoa. Ez dago emanaldirik.<br />
DONDARROA.Bide Onera. Ez dago emanaldirik.<br />
PORTUGALETE<br />
DBALLONTI<br />
Torrente 4 3D 18:00 <strong>20</strong>:00 22:15<br />
Torrente 4 17:30 19:45 22:00<br />
Rango 17:45 19:45<br />
En tiempo de brujas 17:45 <strong>20</strong>:00 22:15<br />
Enredados 17:45<br />
Sígueme el rollo 17:30 22:05<br />
Cisne negro 19:45 22:10<br />
The Mechanic <strong>20</strong>:00<br />
Valor de ley 22:<strong>20</strong><br />
SANTURTZI<br />
DSERANTES<br />
(94-4839244). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
Rango 17:30 19:45 22:15<br />
Destino oculto 17:15 19:45 22:15<br />
En tiempo de brujas 17:30 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
DZALLA.Antzokia. Ez dago emanaldirik.<br />
DZORNOTZA.Zornotza aretoa. Ez dago emanaldirik.<br />
Gipuzkoa<br />
DONOSTIA<br />
DANTIGUO BERRI<br />
(943-001<strong>20</strong>0). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Sigueme el rollo 17:15<br />
The fighter 19:45 22:15<br />
Cisne negro 17:00 19:45 22:15<br />
Torrente 4 3D 17:00 19:45 22:15<br />
Rango 17:15<br />
Los chicos están bien (JBA) <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Valor de ley 17:00 19:45 22:15<br />
Torrente 4 2D 17:15 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
En tiempo de brujas 17:00<br />
Más allá de la vida 19:45 22:15<br />
Destino oculto 17:15 <strong>20</strong>:00 22:15<br />
DLA BRETXA<br />
Arraindegi eraikina (943-421371).<br />
Enredados <strong>16</strong>:00<br />
Torrente 4 3D <strong>16</strong>:00 17:45 18:15 19:50 <strong>20</strong>:30 22:00 22:45<br />
Torrente 4 <strong>16</strong>:00 <strong>16</strong>:30 18:00 18:30 <strong>20</strong>:00 <strong>20</strong>:30 22:15 22:30<br />
Cisne negro 18:00 <strong>20</strong>:15 22:30<br />
El oso Yogi 3D <strong>16</strong>:00<br />
Ma part du gateau filma estreinatuko dute gaur Ipar Euskal Herrian. <strong>BERRIA</strong><br />
Destino oculto <strong>16</strong>:00 18:15 <strong>20</strong>:30 22:45<br />
Bienvenidos al Sur <strong>16</strong>:00 18:15<br />
El discurso del rey <strong>20</strong>:<strong>20</strong> 22:45<br />
En tiempo de brujas <strong>16</strong>:10 18:00 <strong>20</strong>:00 22:15<br />
Rango <strong>16</strong>:00 18:00 <strong>20</strong>:00<br />
Sígueme el rollo 22:15<br />
DPRINCIPE<br />
San Joan, 10 (943-421247). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
En el centro de la tormenta 17:30 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Bienvenidos al sur <strong>16</strong>:45 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Cisne negro 17:00 19:30 22:00<br />
Cuidadores 17:00 19:30 22:00<br />
De dioses y hombres 17:15<br />
Valor de ley <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Los chicos están bien 17:30 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
El discurso del rey 17:15 19:45 22:15<br />
Ispansi <strong>16</strong>:45 19:45<br />
Chico & Rita 22:00<br />
Incendies <strong>16</strong>:45 19:30 22:15<br />
Cuestión de principios 17:15 19:45 22:15<br />
DTRUEBA<br />
S. Esnaola, 10 (943-271391). Ikuslearen eguna: asteartea.<br />
El discurso del rey (JBA) 17:00 19:30 22:00<br />
Incendies (JBA) 17:00 19:30 22:00<br />
DANDOAIN.Bastero zinema. Ez dago emanaldirik.<br />
DARETXABALETA.Zaraia. Ez dago emanaldirik.<br />
DARRASATE. Amaia. Ez dago emanaldirik.<br />
DATAUN.Herri antzokia. Ez dago emanaldirik.<br />
DAZKOITIA. Baztartxo. Ez dago emanaldirik.<br />
DBEASAIN.Usurbe. Ez dago emanaldirik.<br />
EIBAR<br />
DCOLISEO<br />
Ez dago emanaldirik.<br />
DELGOIBAR. Herriko Antzokia. Ez dago emanaldirik.<br />
ERRENTERIA<br />
DNIESSEN ZINEMAK<br />
(943-345291).<br />
Torrente 4 3D 17:15 <strong>20</strong>:00 22:45<br />
Torrente 4 18:00 <strong>20</strong>:15 22:30<br />
En tiempo de brujas 17:15 19:45 22:30<br />
Rango 18:00<br />
Destino oculto 17:30 <strong>20</strong>:00 22:45<br />
Cisne negro <strong>20</strong>:15 22:45<br />
Sígueme el rollo 19:45 22:30<br />
Enredados 17:30<br />
DHERNANI. Biteri.<br />
Ez dago emanldirik.<br />
IRUN<br />
DCINEBOX MENDIBIL<br />
Mendibil merkataritza gunea (943-630223). Ikuslearen eguna: osteguna.<br />
En tiempo de brujas 18:05 <strong>20</strong>:15 22:30<br />
Chico & Rita 22:30<br />
Rango 18:15 <strong>20</strong>:<strong>20</strong><br />
Torrente 4 18:15 <strong>20</strong>:30 22:45<br />
Destino oculto 18:15 <strong>20</strong>:<strong>20</strong> 22:30<br />
Sígueme el rollo <strong>20</strong>:15 22:30<br />
The Mechanic 18:00<br />
Cisne negro <strong>20</strong>:05 22:30<br />
Enredados 18:05<br />
DTXINGUDI<br />
(943-635441). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Torrente 4 3D <strong>16</strong>:30 18:00 18:30 <strong>20</strong>:00 <strong>20</strong>:30 22:00 22:45<br />
El oso Yogi 3D <strong>16</strong>:10<br />
Bienvenidos al sur <strong>16</strong>:00 18:10<br />
En tiempo de brujas <strong>20</strong>:30 22:30<br />
Destino oculto <strong>16</strong>:15 18:15 <strong>20</strong>:15 22:15<br />
Enredados <strong>16</strong>:00<br />
Cisne negro 18:00 <strong>20</strong>:15 22:30<br />
Rango <strong>16</strong>:00 18:15<br />
Sígueme el rollo <strong>20</strong>:30<br />
The Mechanic 22:45<br />
Torrente 4 <strong>16</strong>:15 18:15 <strong>20</strong>:15 22:15<br />
DLAZKAO. Areria aretoa. Ez dago emanaldirik.<br />
DLEGAZPI. Latxartegi zinema. Ez dago emanaldirik.<br />
DOÑATI. Herri zinema. Ez dago emanaldirik.<br />
DORDIZIA. Herri antzokia. Ez dago emanaldirik.<br />
DTOLOSA. Leidor. Ez dago emanaldirik.<br />
USURBIL<br />
DURBIL<br />
Urbil merkataritza gunea (943-22<strong>16</strong>22).<br />
Torrente 4 3D 18:00 <strong>20</strong>:15 22:30<br />
El oso Yogi 3D <strong>16</strong>:00<br />
Destino oculto <strong>16</strong>:00 18:15 <strong>20</strong>:30 22:45<br />
El discurso del rey 15:45 18:00 <strong>20</strong>:25 22:45<br />
Torrente 4 <strong>16</strong>:00 18:15 <strong>20</strong>:30 22:45<br />
En tiempo de brujas <strong>16</strong>:00 18:00 <strong>20</strong>:00 22:00<br />
Cisne negro <strong>20</strong>:00 22:15<br />
Enredados <strong>16</strong>:00 18:00<br />
The Mechanic 22:45<br />
Rango <strong>16</strong>:00 18:15 <strong>20</strong>:30<br />
Sígueme el rollo <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Saw VII <strong>16</strong>:00 18:00<br />
DVILLABONA.Gurea aretoa. Ez dago emanaldirik.<br />
DZARAUTZ.Modelo. Ez dago emanaldirik<br />
DZUMAIA. Aita Mari aretoa. Ez dago emanaldirik.<br />
DZUMARRAGA. Arizti. Ez dago emanaldirik<br />
Lapurdi<br />
BAIONA<br />
DCGR CENTRE<br />
(0559-599090).<br />
Legitime defense 11:15 14:00 <strong>16</strong>:00 <strong>20</strong>:00 22:15<br />
Ma part du gateau 11:15 13:45 <strong>16</strong>:00 <strong>20</strong>:00 22:15<br />
18:00<br />
L’assaut 11:15 14:00 <strong>16</strong>:00 18:00 <strong>20</strong>:00 22:15<br />
Le marquis 11:15 14:00 <strong>16</strong>:00 18:00 <strong>20</strong>:00 22:15<br />
Le rite 14:00 <strong>16</strong>:30 19:45 22:15<br />
Avant l’aube 11:15 13:45<br />
Sans identite <strong>16</strong>:00 22:15<br />
Une pure affaire 18:00<br />
Les voyages de Gulliver 11:15<br />
Sanctum 3D 22:15<br />
Largo winch 2 15:45<br />
Les femmes du 6 e etage 18:00 <strong>20</strong>:00<br />
Black swan <strong>20</strong>:00<br />
Rien à declarer 11:15 14:00 18:00<br />
DL’ATALANTE<br />
(05559-557363).<br />
Route irish (JBA) <strong>16</strong>:45 <strong>20</strong>:45<br />
We want sex equality 14:30 18:45<br />
DL’AUTRE CINEMA<br />
(05559-555298).<br />
Ma part du gateau <strong>16</strong>:15 <strong>20</strong>:30<br />
Les femmes du 6 e etage 14:15<br />
True grit (JBA) 18:15<br />
Jimmy Riviere <strong>16</strong>:45 <strong>20</strong>:45<br />
La permission de minuit 18:30<br />
Capelito, le champignon 15:45<br />
Arietty 14:00<br />
ANGELU<br />
DMONCINE<br />
World invasion: battle... 11:00 14:00 <strong>16</strong>:30 19:00 21:30<br />
Pollen 11:00 14:00 <strong>16</strong>:00 18:00<br />
Ma part du gateau 11:00 14:00 <strong>16</strong>:00 18:00 <strong>20</strong>:00 22:00<br />
L’assaut <strong>16</strong>:00 <strong>20</strong>:00 22:00<br />
Le marquis 14:00 <strong>16</strong>:00 <strong>20</strong>:00 22:00<br />
Fighter 14:00 21:30<br />
Sans identité 14:00 22:00<br />
True Grit 18:00 22:00<br />
Les femmes du <strong>16</strong>:00 <strong>20</strong>:00<br />
6e étage 11:00 18:00<br />
Rien à déclarer 11:00 18:00 <strong>20</strong>:00<br />
Le discours d’un roi 11:00 <strong>16</strong>:30<br />
DONIBANE LOHIZUNE<br />
DLE SELECT<br />
Ma part du gateau 17:15 21:00<br />
Pollen 21:00<br />
15:00<br />
Légitime défense 15:00 21:00<br />
Le marquis 15:00<br />
La ligne droite 17:15<br />
Les Moomins et la chasse à la comète 15:00<br />
L’assaut 17:15<br />
Le rite 21:00<br />
Very cold trip 17:15<br />
DHAZPARNE.Haritz Barne. Another year 21:00<br />
DHENDAIA.Les Varietes.<br />
Gnomeo et Juliette 15:00 Last night <strong>20</strong>:30<br />
DKANBO.L’ Aiglon. Rouge comme le piel 15:00<br />
Black swan 21:00<br />
MIARRITZE<br />
DROYAL<br />
Avant l’aube 14:00<br />
Boxing Gym (JBA) 14:00<br />
La permission de minuit 17:30<br />
Le bruit des glacons 15:55<br />
Le discours d’un roi (JBA) 19:15<br />
Ma part du gateau <strong>16</strong>:00 <strong>20</strong>:00<br />
Route irish (JBA) 18:00 21:15<br />
True Grit (JBA) 22:00<br />
14:00<br />
We want sex equality 21:30<br />
(JBA) 17:10<br />
Winter’s bone (JBA) 19:30<br />
Moomins et la chasse de la comète 15:40<br />
Nafarroa<br />
IRUÑEA<br />
DGOLEM BAIONA<br />
(948-222333). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
Torrente 4 3D 17:30 <strong>20</strong>:10 22:30<br />
(948-222333). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Torrente 4 3D <strong>16</strong>:30 17:30 18:30 19:30 <strong>20</strong>:30<br />
21:30 22:30<br />
Torrente 4 <strong>16</strong>:30 18:30 <strong>20</strong>:30 22:45<br />
Rango <strong>16</strong>:30 18:30 <strong>20</strong>:30<br />
Destino oculto 17:30 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
En tiempo de brujas 17:15 <strong>20</strong>:00 22:45<br />
El discurso del rey 17:15 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Sigueme el rollo 17:30 <strong>20</strong>:00 22:45<br />
The Mechanic 17:30 <strong>20</strong>:00 22:45<br />
Saw VII 3D <strong>20</strong>:30 22:45<br />
El oso Yogi 3D <strong>16</strong>:30 18:30<br />
Cisne negro 17:30 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Valor de ley 22:30<br />
Enredados <strong>16</strong>:30 18:30<br />
Primos <strong>20</strong>:30 22:30<br />
DGOLEM YAMAGUCHI<br />
(948-222333). Ikuslearen eguna: asteazkena.<br />
Incendies 17:15 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Inspansi 18:30 <strong>20</strong>:30 22:30<br />
Bienvenidos al sur <strong>16</strong>:30 18:30 <strong>20</strong>:30 22:30<br />
Los chicos estan bien <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Winter’s Bone <strong>16</strong>:30 <strong>20</strong>:30 22:30<br />
Pan negro <strong>16</strong>:30 18:30<br />
De dioses y hombres 17:15<br />
DSAIDE CARLOS III<br />
(948-245400). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
Torrente 4 3D 17:15 19:45 22:30<br />
Torrente 4 17:30 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Destino oculto 17:30 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Bienvenidos al sur 17:30 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Cisne negro 17:30 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
DSAIDE OLITE<br />
(948-245400). Ikuslearen eguna: astelehena.<br />
El río 22:30<br />
En el centro de la tormenta 17:15 19:45 22:00<br />
Ispansi 17:30 <strong>20</strong>:00 22:00<br />
En tiempo de brujas 17:30 <strong>20</strong>:00<br />
El discurso del rey 17:15 19:45 22:00<br />
DALTSASU. Iortia.<br />
Ez dago emanaldirik.<br />
LIZARRA<br />
DGOLEM LOS LLANOS<br />
Torrente 4 17:30 <strong>20</strong>:30<br />
Rango 17:30<br />
De dioses y hombres <strong>20</strong>:30<br />
Valor de ley 17:30 <strong>20</strong>:30<br />
TUTERA<br />
DOCINE<br />
Tiempo de brujas 18:30<br />
Destino oculto <strong>20</strong>:30 22:30<br />
Torrente 4 18:30 19:30 <strong>20</strong>:30 21:30<br />
22:30 23:30<br />
Enredados 18:00<br />
Sígueme el rollo <strong>20</strong>:00 22:15<br />
El discurso del rey 19:00 22:00<br />
The mechanic 18:10<br />
Cisne negro <strong>20</strong>:<strong>20</strong> 22:30<br />
El oso Yogi 3D 19:15<br />
Torrente 4 3D 18:15 <strong>20</strong>:15 21:15 22:15<br />
Rango 18:30 <strong>20</strong>:30<br />
Valor de ley 22:30<br />
UHARTE<br />
DITAROA<br />
(902-463269). Ikuslearen eguna: osteguna.<br />
Torrente 4 3D <strong>16</strong>:00 18:00 <strong>20</strong>:00 22:<strong>20</strong><br />
Torrente 4 2D 17:00 19:00 21:00<br />
Destino oculto <strong>16</strong>:<strong>20</strong> 18:<strong>20</strong> <strong>20</strong>:<strong>20</strong> 22:<strong>20</strong><br />
Rango <strong>16</strong>:10 18:10 <strong>20</strong>:10 22:10<br />
El discurso del rey <strong>16</strong>:00 18:10 <strong>20</strong>:<strong>20</strong> 22:30<br />
En tiempo de brujas <strong>16</strong>:<strong>20</strong> 18:<strong>20</strong> <strong>20</strong>:<strong>20</strong> 22:<strong>20</strong><br />
Mañana, cuando la guerra empiece <strong>16</strong>:00<br />
The mechanic 18:00 <strong>20</strong>:00 22:10<br />
Sígueme el rollo <strong>16</strong>:00 18:10 <strong>20</strong>:<strong>20</strong> 22:30<br />
Chico & Rita <strong>16</strong>:10 18:10 <strong>20</strong>:10 22:10<br />
El oso Yogi 3D <strong>16</strong>:10 18:10<br />
Saw VII 3D <strong>20</strong>:15 22:15<br />
Cisne negro <strong>16</strong>:00 18:10 <strong>20</strong>:<strong>20</strong> 22:30<br />
Valor de ley 18:00 <strong>20</strong>:10 22:<strong>20</strong><br />
Enredados <strong>16</strong>:00<br />
VIANA<br />
DLAS CAÑAS<br />
Torrente 4 3D 17:30 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Torrente 4 18:00 <strong>20</strong>:15 22:45<br />
En tiempo de brujas 17:30 19:45 22:15<br />
Rango 18:00 <strong>20</strong>:15 22:40<br />
Cisne negro 17:30 <strong>20</strong>:00 22:30<br />
Sígueme el rollo <strong>20</strong>:10 22:40<br />
Mañana cuando empiece la guerra 17:30 19:45<br />
Enredados 18:00<br />
Más allá de la vida 22:15<br />
The mechanic 22:30<br />
Valor de ley 17:30<br />
Nafarroa Beherea<br />
DDONIBANE GARAZI.Le Vauban.<br />
Capellito, le champignon magique 15:00<br />
Le nom des gens 18:00<br />
La voyage du director des ressources humaines(JBA) 21:00<br />
DDONAPALEU.St. Louis.<br />
Les voyages de Gulliver <strong>16</strong>:00<br />
Black Swan <strong>20</strong>:30<br />
Zuberoa<br />
DMAULE-LEXTARRE.Baitha.<br />
Toi, moi, les autres 15:00<br />
Tron l’héritage 15:00<br />
Le Quatro Volte 21:00<br />
Sans identité 21:00
30 berria <strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena<br />
Agenda ›<br />
Komunikazioa D<br />
Zer pentsatua<br />
Ekografiak<br />
Jokin Labaien<br />
rretiratu zenetik gutxi<br />
agertzen da hedabideetan.<br />
E Are gutxiago telebistan.<br />
Baina astelehenean, ETB1eko Azpimarrasaioan<br />
Xabier Arzalluz<br />
gonbi<strong>datu</strong> zuten. Ohi bezala, bere<br />
estiloari eutsiz erantzun zituen<br />
Maddalen Iriarteren galderak.<br />
Zaharxeago ikusi nuen, betiere,<br />
itxuraz; burutik mihira doazkionak<br />
inoiz baino zuzenagoak —ez<br />
naiz egokitasunaz ari— baitira.<br />
Eta pentsatu nuen zergatik dagoen<br />
era horretako elkarrizketatu<br />
gutxi gaur egungo telebista<br />
saioetan. Asko daki herri honi<br />
buruz. Eta askoz gehiago azken<br />
urteetan euskal eta espainiar politikagintzan<br />
gertatutakoez. Zenbat<br />
anekdota eta bitxikeria gordetzen<br />
ote ditu bere baitan. Zenbat<br />
trapu zahar eta zikin<br />
interesgarri. Horregatik dela<br />
esango didazue. Halako gutxi<br />
daudela, ez delako komeni gehiegi<br />
dakien jendea xaxatzea. Gero<br />
justifikatu egin behar izaten direla<br />
haiek esandakoak. Telebista,<br />
besteak beste, interes politikoek<br />
mugitzen eta mugatzen dutela.<br />
Ados. Hala ere, ikuspegi eta kolore<br />
askotako hadabideak eta telebista<br />
kateak daude. Eta nago<br />
izen-abizen horiek helburu politikoak<br />
eskuratzeko balia ditzaketena<br />
baino gutxiago erabiltzen dituztela.<br />
Esango nuke izen-abizen<br />
horiek ere badakitela hori. Eta<br />
Xabier Arzalluzi mundu horretatik<br />
urrundu nahi duela aditu diodan<br />
arren, edozertarako prest dagoen<br />
asko eta asko bururatzen<br />
zaizkit. Haiek imajinatzen ditut<br />
ordutegi, testuinguru eta aurrelanketa<br />
egoki bati esker agenda<br />
politikoa eta ikus-entzuleen <strong>datu</strong>ak<br />
pixka bat eraldatzen.<br />
Eta pentsatu nuen ez ote den<br />
arraroa nor eta Xabier Arzalluz<br />
EITBn ikustea hain era askean<br />
mintzatzen. Hedabide publikoko<br />
arduradunek auzi politikoak beste<br />
batzuen eskuetan daudela<br />
behin eta berriz errepikatzeagatik,<br />
begien bistakoa baita ildo politikoa<br />
kontrolatzeko egiten ari<br />
diren saioa. Aurrez imajinatzekoa<br />
baita halako gonbi<strong>datu</strong>a ez<br />
dela kikilduko eta ixilduko aro<br />
politiko berriari so. Izan ere, ez du<br />
lehen izan zezakeen presiorik.<br />
Eta lehen ere ematen zuela nahikoa<br />
zeresan.<br />
Eta pentsatu nuen harrigarria<br />
izan zela saioaren amaiera. Elkarrizketaren<br />
ondorengo hizlarietako<br />
baten babesa eta animoa eskaini<br />
baitzizkien iragan astean<br />
torturak salatu zituzten atxilotu<br />
eta haien senideei. Torturak<br />
baieztatuz, noski. Eta pentsatu<br />
nuen herenegun batek baino<br />
gehiagok muturra okertuko zuela.<br />
Eta, agian, zaila izango dela<br />
halakorik errepikatzea.<br />
Bazkide kanpaina berri bat jarri du<br />
martxan Gasteizko Hala Bedi irratiak<br />
Aurrera egiteko<br />
halabelarri gehiago<br />
behar dituztela<br />
adierazi dute<br />
irrati libreko kideek<br />
Urtzi Urkizu<br />
Hala Bediko kideak, kanpainako afixa aurkezten. HALA BEDI<br />
Iñaki Perurena Interneteko fenomeno<br />
bilakatu zen azaroko bigarren<br />
astean, Bilbovision katerako<br />
Manu Redondo aurkezleak egin<br />
zion elkarrizketa baten bideoarekin.<br />
«Zeure burua euskaldun-euskalduntzat<br />
daukazu, ezta?», galdetu<br />
zion Redondok. «Eduki ez,<br />
euskalduna naiz», erantzun zion<br />
Perurenak. Hitz haiek gogoratuz<br />
eta Perurenak sorbalda gainean<br />
irrati bat duela, Izan zaitez halabelarri!<br />
No es que me sienta, lo soy<br />
lelopeko bazkide kanpaina prestatu<br />
du Gasteizko Hala Bedi irratiak.<br />
Nontzeberrik webgune<br />
berria izango du gaurtik<br />
Gunea modu<br />
«dinamikoagoan,<br />
ikusgarriagoan eta<br />
erabilerrazagoan»<br />
jartzen saiatu dira<br />
Erredakzioa Donostia<br />
Webgune berritua izango du<br />
gaurtik aurrera Suspergintza elkartearen<br />
Nontzeberri proiektuak.<br />
Duela hiru urte Nontzeberrik<br />
webgunea zeharo zaharberritzeari<br />
ekin zion. «Harrezkeroztik<br />
ez gara geldirik egon, eta prozesu<br />
luze, sakon eta nekeza izan bada<br />
ere, ardatz berriak egituratu ditugu»,<br />
diote Nontzeberriko kideek.<br />
Aurpegia garbituko du orain, eta<br />
beste estilo eta jantzi batekin<br />
agertuko da. «Modu dinamikoagoan,<br />
ikusgarriagoan, erabilerrazagoan<br />
jartzeko ahalegin itzela<br />
egin dugu, eta hori guztia internautekin<br />
partekatuko dugu datozen<br />
hilabeteetan». <strong><strong>20</strong>11</strong>. urtean,<br />
era berean, proiektu eta egitasmo<br />
berriak egiteko ahaleginetan<br />
murgilduko dira. Edonola ere, aurrerantzean<br />
ere www.nontzeberri.com-en<br />
euskara eta kultura<br />
izango dira ardatza.<br />
Uda bitartean iraungo du kanpainak,<br />
halabelarri gehiago lortzearen<br />
aldeko apustua pisuzko<br />
apustua baita irrati librearentzat.<br />
«Halabelarriei esker iraun du<br />
irrati honek 28 urtean bere lekuan,<br />
beraiei esker dago orain dagoen<br />
lekuan. Gure izaeraren definizio<br />
garbiena halabelarriak dira,<br />
eta hala izango dira aurrerantzean»,<br />
diote Hala Bediko kideek.<br />
Horregatik, «irrati hau beraiena<br />
sentitzen dutenak irrati hau<br />
izatera pasatzea» nahi dute kanpainako<br />
sustatzaileek. «Bakoitzak<br />
ahal duena emanez harria<br />
mugitzea errazagoa baita beti».<br />
Uda iritsi bitarteko hilabeteak<br />
«mugituak» izango direla uste<br />
dute. Baita irratiaren etorkizunari<br />
dagokionez ere.<br />
Irratiko bazkide egiteko Hala<br />
Bedi tabernara joan eta han dauden<br />
postaletako bat betetzea<br />
nahikoa da. www.halabedi.org<br />
webgunean ere eskura daiteke.<br />
Dokumentazioa eta<br />
sarbide askea mintzagai<br />
Vicent Partal, Marko<br />
Txopitea, Iñako<br />
Gurrutxaga eta Jorge<br />
Campanillas Leioako<br />
jardunaldietan hizlari<br />
Erredakzioa Donostia<br />
Dokumentazio eta informaziorako<br />
sarbide askeari buruzko IV. jardunaldiak<br />
egingo dituzte gaur eta<br />
bihar Leioan, EHUko Bizkaiko<br />
campusean. Liburutegi Nagusiko<br />
mintzaldi aretoan egingo dituzte<br />
hitzaldi guztiak.<br />
Gaur goizean bost hizlari izango<br />
dira: Iban Arantzabal, Vicent<br />
Partal, Idurre Eskisabel, Iñako<br />
Gurrutxaga eta Marko Txopitea.<br />
Arratsaldean, 15:30etik 18:30era,<br />
Efemerideak irratian: nola pertsonalizatu<br />
denon eskura dauden <strong>datu</strong>ak<br />
tailerra emango du Joseba<br />
Martinek. Biharko hizlariak honako<br />
hauek izango dira: Fernando<br />
Juarez Muskizko liburuzaina,<br />
Paula Quintano Mondragon Unibertsitateko<br />
liburuzaina, Susana<br />
Araiz Koldo Mitxelenako liburuzain<br />
burua, Joaquim Llanso<br />
(NUP) eta Jorge Campanillas abokatua.<br />
Telebista<br />
finantzatzeko<br />
tasagatik salatu<br />
dituzte Espainia<br />
eta Frantzia<br />
Europako Batzordearen<br />
ustez, tasa «bateraezina»<br />
da Europako Batasunak<br />
telekomunikazioen<br />
arloan dituen arauekin<br />
Erredakzioa<br />
Telebista eta irrati publikoak finantzatzeko<br />
Espainiak eta Frantziak<br />
telekomunikazio enpresei<br />
ezarri zizkieten tasak bere horretan<br />
mantendu dituztela salatu du<br />
Europako Batzordeak. Urrian<br />
jaso zuten bi gobernuek zerga horiek<br />
kentzeko abisua, baina «indarrean»<br />
jarraitu dutenez, neurriak<br />
hartzea erabaki du Bruselak.<br />
Europako Justizia<br />
Auzitegian jarri du salaketa, zerga<br />
hori Europako Batasunak dituen<br />
arauekin «bateraezina» dela<br />
argudiatuta.<br />
Ramon Jauregi Espainiako<br />
Presidentetza ministroa telebista<br />
publikoaren alde agertu da, eta<br />
RTVEren finantzaketa sistema<br />
legezkoa dela adierazi du. Gainera,<br />
Europako Batzordeak Espainiaren<br />
«zerga autonomia» aitor<br />
dezan espero du.<br />
AMETIC patronal teknologikoko<br />
presidente Jesus Banegasek<br />
Espainiako Gobernuak atzera<br />
egingo duelako itxaropena azaldu<br />
du. Telekomunikazio operadoreek<br />
ordaintzen duten tasa kentzea<br />
nahiko luke Banegasek.<br />
Espainiako Iragarleen Elkarteak,<br />
berriz, esan du publizitateak<br />
ez zuela inoiz TVEtik desagertu<br />
behar. «Publizitatea ez da arazo<br />
bat, konponbidearen parte bat<br />
baizik», esan dute iragarleek.
<strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena berria 31<br />
‹ Agenda<br />
E<br />
Gaurko filmak<br />
La pelirroja y el vaquero 11<br />
pETB2, 18:40. Zuz.: Leslie Fenton.<br />
Akt.: Glenn Ford. AEB. 1951.<br />
Juegos de guerra 111<br />
pLaSexta3, 19:45. Zuz.: John Badham.<br />
Akt.: Matthew Broderick, Ally<br />
Sheedy. AEB. 1983.<br />
Teknologia berrien<br />
inguruko saioa<br />
Telebistaren kalitatea<br />
izango dute hizpide<br />
Alderdi sozialistaren<br />
barruko ika-mikak<br />
Japoniako hondamena<br />
aztertuko dute<br />
Éxodo 1111<br />
pLa2, 22:00. Zuz.: Otto Preminger.<br />
Akt.: Paul Newman, Eva Marie Saint.<br />
AEB. 1960.<br />
11.bit saio berria emango du<br />
gaur Hamaika telebistak. Azkue<br />
fundazioarekin elkarlanean<br />
egindako programa da, eta teknologia<br />
berriak izango dituzte<br />
ardatz, baita sare sozialak eta<br />
2.0 komunikazioak ere.<br />
‘11.bit’. Hamaika, 19:40.<br />
Egungo telebista kateen<br />
eskaintzaren kalitatea eta ikusleen<br />
kontsumitzeko ohiturak<br />
aztertuko dituzte gaur Consumidores<br />
saioko eztabaidan.<br />
Telebistaren arloko hainbat<br />
lagunek parte hartuko dute.<br />
‘Consumidores’. ETB2, 22:00.<br />
Sortu alderdiaren legalizazio<br />
prozesuak alderdi sozialistaren<br />
barruan eragin dituen liskarren<br />
inguruan ariko dira Esatea libre<br />
mahai inguruan. Horrekin batera,<br />
egoera politikoari begirada<br />
bat emango diote.<br />
‘Esatea libre’. Hamaika, 22:00.<br />
Japonian izandako lurrikara eta<br />
horrek eragin dituen kalteak<br />
jorratuko dituzte gaurko programan.<br />
Libiako egoeraren eta<br />
Marokoko azken aldaketen<br />
berri ere emango dute Ana Aizpirik<br />
zuzendutako saioan.<br />
‘Hora GMT’. ETB2, 23:30.<br />
New Jack City 11<br />
pLaSexta3, 22:00. Zuz.: Mario van<br />
Peebles. Akt.: Wesley Snipes, Chris<br />
Rock. AEB. 1991.<br />
Shining 1111<br />
pArte, 22:40. Zuz.: Stanley Kubrick.<br />
Akt.: Jack Nicholson, Shelley Duvall.<br />
AEB. 1980.<br />
D Telebista<br />
D<br />
ETB 1<br />
ETB 2<br />
Hamaika<br />
Antena 3<br />
Cuatro<br />
TF1<br />
06:45: Marrazki bizidunak.<br />
Nafarroarako deskonexioan,<br />
10:00 arte. 07:05: Bidaide.<br />
08:00: Kerman mintzalagun<br />
bila. 08:05: Mihiluze. 08:40:<br />
Travel notes. 09:05: Euskal<br />
espioitza. 09:30: Kerman<br />
mintzalagun bila. 09:35: Nick<br />
dut nik. 10:00: EITB kultura<br />
30. 10:30: Oinak izarretan.<br />
11:00: Teknopolis. 11:25: Bidaiariak<br />
trenera!. 12:15: Supernanny<br />
USA 4. 12:55: Kerman<br />
mintzalagun bila. 13:05: Bidaide.<br />
14:00: Gaur egun. 14:45:<br />
Eguraldia. 14:50: Kerman mintzalagun<br />
bila. 14:55: Arratsaldero.<br />
18:00: Iparraldearen<br />
orena. 18:05: Arratsaldero.<br />
<strong>20</strong>:00: Gaur egun. <strong>20</strong>:10: Eguraldia.<br />
<strong>20</strong>:15: Champions league.<br />
<strong>20</strong>:45: Futbola. Real Madril-Lyongo<br />
Olimpique. 22:35:<br />
Champions league. 23:25:<br />
Gauberri.<br />
07:05: Mundos perdidos.<br />
08:00: Egun on Euskadi.<br />
08:05: Forum. Gonbi<strong>datu</strong>a:<br />
Javier Novo. 08:30: Egun on<br />
Euskadi. Gonbi<strong>datu</strong>a: Eduardo<br />
Zubiaurre. 10:15: Kerman<br />
mintzalagun bila. 10:25: El revolver<br />
maldito. 11:<strong>20</strong>: Bonanza.<br />
12:<strong>20</strong>: Kerman mintzalagun<br />
bila. 12:25: Bonanza. 13:25:<br />
Navarra directo. Nafarroarako<br />
deskonexioan. 13:30: Euskadi<br />
directo. 13:45: Euskadi Directo.<br />
Nafarroarako deskonexioan.<br />
14:25: Robin Food.<br />
14:58: Teleberri. <strong>16</strong>:00: Eguraldia.<br />
<strong>16</strong>:10: Ni más ni menos.<br />
18:40: Zinema: ‘La pelirroja y<br />
el vaquero’. Zuz.: Leslie Fenton.<br />
1951. <strong>20</strong>:10: Euskadi directo.<br />
<strong>20</strong>:58: Teleberri. 21:50: Eguraldia.<br />
22:00: Consumidores.<br />
23:30: Hora GMT. 00:05: Teleberri.<br />
00:35: Kerman mintzalagun<br />
bila. 00:40: The nine.<br />
Real Madril-Lyon. <strong>20</strong>:45 Eduardo Zubiaurre. 08:30<br />
08:00: Lazkao Txiki. Marrazki<br />
bizidunak. 08:<strong>20</strong>: Leku txiki<br />
bat. 08:50: Bat eta bat (asteartea).<br />
10:05: Euskal Herria<br />
esnatuz. 12:05: Tertulia. 13:00:<br />
Ikusmira. Foruko San Martin<br />
elizako aztarnak. 13:30: Onein.<br />
14:00: Bat eta bat (asteartea).<br />
15:15: Harrobia. <strong>16</strong>:30:<br />
Frontoia. 17:30: Gipuzkua kultura.<br />
18:00: Berbetan. 18:40:<br />
Erritmoz bizi. 18:55: Pernando<br />
Amezketarra. 19:25: Beranduegi.<br />
19:40: 11.bit. <strong>20</strong>:10: Leku<br />
txiki bat. <strong>20</strong>:45: Bat eta bat.<br />
22:00: Esatea libre. 23:15: Beranduegi.<br />
La 1<br />
06:00: Noticias 24h. 06:30:<br />
Telediario matinal. 09:00: Los<br />
desayunos de TVE. 10:15: La<br />
mañana de La1. 14:00: Albistegia.<br />
14:30: Corazón. 15:00:<br />
Telediario 1. <strong>16</strong>:05: Eguraldia.<br />
<strong>16</strong>:15: Amar en tiempos revueltos.<br />
Telesaila. 17:05: Soy<br />
tu dueña. Telesaila. 17:55: El<br />
clon. 18:<strong>20</strong>: España directo.<br />
<strong>20</strong>:00: Gente. 21:00: Telediario<br />
2. 22:05: Eguraldia. 22:15: Comando<br />
actualidad. 23:15: En<br />
familia. 00:15: 59 segundos.<br />
01:45: La noche en 24 horas.<br />
<strong>03</strong>:15: TVE es musica. 04:00:<br />
Noticias 24h.<br />
06:15: Noticias de la mañana.<br />
08:45: Espejo público. 12:30:<br />
La ruleta de la suerte. Jorge<br />
Fernandezek aurkeztutako<br />
lehiaketa. 14:00: Los Simpson.<br />
15:00: Antena3 noticias.<br />
15:50: La prevision de las 4.<br />
<strong>16</strong>:00: Bandolera. 17:00: El secreto<br />
de puente viejo. 17:45: El<br />
tercero en discordia. 18:45: El<br />
diario. <strong>20</strong>:15: Karlos Arguiñano<br />
en tu cocina. 21:00: Antena3noticias2.<br />
22:00: La reina<br />
del sur. Telesaila. 00:00: 7 días<br />
y 7 noches. 01:30: Europako<br />
poker txapelketa. 02:30: El futuro<br />
en tus manos.<br />
Tele 5<br />
06:30: Informativos Telecinco.<br />
09:00: El programa de<br />
Ana Rosa. 12:45: Mujeres y<br />
hombres y viceversa. 14:15: De<br />
buena ley. 15:00: Informativos<br />
Telecinco. 15:45: Sálvame diario.<br />
Jorge Javier Vazquezek<br />
aurkeztutako saioa. <strong>20</strong>:00:<br />
Pasapalabra. Christian Galvezek<br />
aurkeztutako lehiaketa.<br />
<strong>20</strong>:55: Informativos Telecinco.<br />
22:00: Vuélveme loca<br />
esta noche. 22:30: Hospital<br />
central. 00:15: Enemigos intimos.<br />
02:30: Locos por ganar.<br />
04:00: Infocomerciales.<br />
05:00: Fusión sonora.<br />
07:00: Patito feo. 07:45: El<br />
zapping de surferos. 08:30:<br />
Equipo de rescate. 09:30:<br />
Alerta cobra. 12:30: Las mañanas<br />
de cuatro. 14:00: Noticias<br />
Cuatro. 14:50: Deportes<br />
Cuatro. 15:50: Tonterías las<br />
justas. 17:30: Fama ¡a bailar!.<br />
19:00: ¡Allá tú!. <strong>20</strong>:00: Noticias<br />
Cuatro. 21:00: Bob esponja.<br />
21:30: El hormiguero.<br />
22:30: Spartacus: sangre y<br />
arena. ‘Cosas delicadas’. ‘Cosas<br />
grandes y desafortunadas’.<br />
00:30: True blood (sangre<br />
fresca). ‘Libérame’. ‘Bomba<br />
de relojería’.<br />
Arte<br />
11:30: Les Animaux à sang<br />
froid. 12:15: Globalmag. 12:45:<br />
Arte journal. 13:00: Chapeau<br />
melon et bottes de cuir. 14:00:<br />
La Traversée de l’Atlantique à<br />
la voile. 14:45: Les Animaux à<br />
sang froid. 17:40: X:enius.<br />
18:10: Chapeau melon et bottes<br />
de cuir. 19:00: Arte journal.<br />
19:30: Globalmag. 19:55:<br />
L’ours blanc. <strong>20</strong>:40: 24 heures<br />
du Mans 1955. Dokumentala.<br />
21:35: Zone 51, Nevada, USA.<br />
22:25: Le dessous des cartes.<br />
22:40: Zinema: ‘Shining’. Zuz.:<br />
Stanley Kubrick. 1980. 00:35:<br />
Mirages.<br />
06:45: TFou. 11:05: Las Vegas.<br />
12:00: Les 12 coups de midi!.<br />
13:00: Journal. 13:55: Julie Lescaut.<br />
15:35: Femmes de loi.<br />
17:35: Ghost whisperer. 18:25:<br />
Une famille en or. 19:05: Le<br />
juste prix. Vincent Lagafek<br />
aurkeztutako lehiaketa.<br />
<strong>20</strong>:00: Journal. <strong>20</strong>:45: Esprits<br />
criminels. 23:15: Forgotten.<br />
00:50: Compte a rebours.<br />
02:05: 50 mn inside. <strong>03</strong>:05:<br />
Link, la vie en face. 04:35: Musique.<br />
05:05: Histoires naturelles:<br />
J’ai choisi la Réunion.<br />
05:25: Reportages: Les Derniers<br />
Bidasses.<br />
France 2<br />
09:35: Amour, gloire et beauté.<br />
09:55: C’est au programme.<br />
11:00: Motus. 11:30: Les<br />
Z’amours. 12:00: Tout le monde<br />
veut prendre sa place.<br />
13:00: Journal. 14:00: Toute<br />
une histoire. 15:10: Comment<br />
ça va bien!. <strong>16</strong>:<strong>20</strong>: Le renard.<br />
17:10: Paris sportifs. 17:<strong>20</strong>: En<br />
toutes lettres. 17:55: Cd’aujourd’hui.<br />
18:00: On n’demande<br />
qu’a en rire. 19:00: N’oubliez<br />
pas les paroles!. <strong>20</strong>:00:<br />
Journal. <strong>20</strong>:35: Les beaux<br />
mecs. 22:<strong>20</strong>: Face aux francais...<br />
conversations inédites.<br />
00:25: Journal.<br />
ETB 3<br />
ETB Sat<br />
La 2<br />
La Sexta<br />
Teledeporte<br />
France 3<br />
14:35: Nick eta Perry. 14:55:<br />
Hamtaro. 15:35: Hirukiak.<br />
<strong>16</strong>:25: Hartz txiki. 17:15: Munstro<br />
txikiak. 17:30: Sagarra da<br />
apple. 17:40: Woofy. 17:45: Harriketarrak.<br />
18:35: Berebiziko<br />
espioiak. 18:55: Kare kano.<br />
19:<strong>20</strong>: Berebiziko espioiak III.<br />
19:40: Viva piñata. <strong>20</strong>:05: One<br />
piece. <strong>20</strong>:25: Galactik football<br />
II. <strong>20</strong>:50: One piece. 21:15:<br />
Shaggy eta Scooby doo Usnan.<br />
21:35: Zonbi hotela.<br />
22:00: Sut&blai. 22:30: Orain.<br />
22:35: Nick dut nik. 23:05: Teknopolis.<br />
23:30: Hitzetik hortzera.<br />
00:30: Gaztea klip.<br />
08:10: Robin Food. 08:45:<br />
Arratsaldero. 11:55: Esto no es<br />
serio, o sí. 12:05: Kresala. 12:55:<br />
Robin Food. 13:25: Euskadi Directo.<br />
14:30: Gaur egun. 15:15:<br />
Eguraldia. 15:<strong>20</strong>: Lazkao txiki.<br />
15:30: Futbola: Manchester-<br />
Marseilla. <strong>16</strong>:30: Gure bideoteka.<br />
17:35: Ni más ni menos.<br />
19:45: Navarra directo. <strong>20</strong>:10:<br />
Robin Food. <strong>20</strong>:45: Euskadi<br />
directo. 21:30: Teleberri. 22:<strong>20</strong>:<br />
Eguraldia. 22:30: Herri kirolak.<br />
23:25: Zona zapping. 23:50:<br />
Boxeoa. 00:25: Vaya semanita.<br />
01:40: Zinema: ‘El regreso’.<br />
Zuz.: Andrey Zvyagintsev.<br />
10:00: La aventura del saber.<br />
11:00: Pueblo de dios. 11:30:<br />
Para todos La 2. 13:10: La casa<br />
encendida. 13:40: Grandes<br />
documentales. 14:35: Documentos<br />
culturales. 15:30: Saber<br />
y ganar. <strong>16</strong>:00: Grandes<br />
documentales. 17:55: Documentales<br />
culturales. 18:55:<br />
Biodiario. 19:00: Serie América<br />
e Indonesia mítica. 19:30:<br />
Redes 2.0. <strong>20</strong>:00: La 2 Noticias.<br />
<strong>20</strong>:30: Gafapastas.<br />
<strong>20</strong>:55: Grandes obras universales.<br />
21:00: Cazadores de<br />
nazis. 22:00: Zinema: ‘Éxodo’.<br />
Zuz.: Otto Preminger. 1960.<br />
08:10: Lo mejor de La Sexta.<br />
09:00: Crímenes imperfectos.<br />
11:00: Crímenes imperfectos:<br />
Estados Unidos. 12:05:<br />
Crímenes imperfectos: investigadores<br />
forenses. 13:00: Crímenes<br />
imperfectos: ricos y<br />
famosos. 14:00: La Sexta noticias.<br />
14:55: La Sexta / Deportes.<br />
15:<strong>20</strong>: Sé lo que hicisteis...<br />
17:05: Jag: alerta roja. Telesaila.<br />
18:05: Navy: investigación<br />
criminal. <strong>20</strong>:00: LaSexta noticias.<br />
<strong>20</strong>:55: La Sexta se mueve.<br />
21:30: El intermedio. 22:35:<br />
El mentalista. Telesaila.<br />
00:15: Buenafuente.<br />
07:00: Patinajea. Munduko<br />
txapelketa. 10:00: Eskia zuzenean.<br />
Emakumezkoen Europako<br />
kopa. 11:30: Zona ACB.<br />
Saskibaloiaren inguruko<br />
saioa. 11:50: Errugbia. Espainia-Portugal.<br />
13:30: Albistegia.<br />
13:45: Tenisa. Masters<br />
1000 Indian Wells. 18:15: Objetivo<br />
<strong>20</strong>12. 18:45: Tenisa zuzenean.<br />
Masters 1000 Indian<br />
Wells. 21:00: Eskubaloia zuzenean.<br />
Bartzelona-San Antonio.<br />
22:45: Desafio Champions.<br />
Zuzenean. 23:15: Tenisa<br />
zuzenean. Masters 1000 Indian<br />
Wells.<br />
06:00: Euronews. 06:40: Plus<br />
belle la vie. 07:10: Ludo. 10:35:<br />
3º seance. 10:50: Midi en<br />
France. 11:45: Le 12/13. 13:45:<br />
En course sur France3. 14:00:<br />
Keno. 14:05: Inspecteur Derrick.<br />
14:55: Assemblée nationale.<br />
<strong>16</strong>:10: Nous nous sommes<br />
tant aimés. <strong>16</strong>:45: Slam.<br />
17:25: Des chiffres et des lettres.<br />
18:00: Questions pour un<br />
champion. 18:40: Le 19/<strong>20</strong>.<br />
<strong>20</strong>:10: Plus belle la vie. <strong>20</strong>:35:<br />
Pièces à conviction. 22:30:<br />
Soir 3. 22:55: Ce soir (ou jamais!).<br />
00:<strong>20</strong>: Tout les sport.<br />
00:25: Couleurs outremers.
32 berria <strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena<br />
Plaza›Kultura<br />
Arenatzako pinturak<br />
arriskuan daudela<br />
diote ekologistek<br />
Galdamesko Arcanosa harrobiaren «legez<br />
kanpoko» zartatzeek harpeetako egiturari<br />
kalte egin diotela ohartarazi du Izate taldeak<br />
Harrobiaren jarduna eteteko dekretuak<br />
betearazteko exijitu die instituzioei<br />
Irune Berro Bilbo<br />
Galdamesko (Bizkaia) Arenatzako<br />
haitzuloko margolanak arriskuan<br />
daudela ohartarazi du Izate<br />
talde ekologistak. Duela <strong>20</strong>.000 urte<br />
ingurukoak dira pintura horiek,<br />
eta Portland Valderrivas taldearen<br />
Arcanosa harrobiaren «legez<br />
kanpoko» jardunaren ondorioz<br />
hondatzeko bidean egon daitezkeela<br />
adierazi du. 1973an<br />
aurkitu zituzten margolanak,<br />
Arenatzako kobaren barnealdean.<br />
Gorriz eta beltzez pintaturiko<br />
orein eta uroak dira. Margolanak<br />
babeste aldera, haitzuloan sartzea<br />
galarazita dago. Ikerlariek<br />
baizik ez dute hartarako baimena.<br />
Izatek azaldu du harrobiaren<br />
leherketek harpeetako egiturari<br />
kalte egin diotela. Galdames inguruan<br />
50 kilometroko zulobideak<br />
daude elkarri lotuak, eta zartatzeek<br />
zulo berriak ireki dituzte haitzetan,<br />
eta beste batzuk itxi, ekologistek<br />
diotenez. «Ondorioz, aireztapen<br />
baldintzak eta hezetasun<br />
mailak al<strong>datu</strong> egin dira»,<br />
adierazi du Izateko kide Sergio de<br />
Juanek. «Horrek eragin zuzena<br />
Aireztapena aldatzeak<br />
pinturan eragina duela<br />
dio Izatek: «Zartatu eta<br />
paretatik aska daiteke»<br />
Jaurlaritzak dekretuz<br />
onartu du Arenatzako<br />
koba kultur ondare<br />
sailkatu izendatzea<br />
du margolanen kontserbazioan:<br />
pintura zartatu eta paretatik aska<br />
daiteke».<br />
Gainera, Arcanosa harrobiak<br />
<strong>20</strong>01etik jarduera baimenik ez<br />
duela azaldu du De Juanek. Urte<br />
hartan harrobia ustiatzeko eremua<br />
handitu egin zuen Portland<br />
Valderrivas taldearen enpresak,<br />
eta Eusko Jaurlaritzako Meategien<br />
Zuzendaritzako baimena lortu<br />
zuen arren hartarako ezinbestekoak<br />
diren beste hainbat baimen<br />
falta zaizkiola salatu du De<br />
Juanek; besteak beste, Galdamesko<br />
Udalaren jarduera baimena.<br />
Udalarekin eta Portland Valderrivas<br />
taldearen Arcanosa harrobiaren<br />
arduradunekin harremanetan<br />
jarri da <strong>BERRIA</strong>, baina batak<br />
zein besteak ez dute auziaz hitz<br />
egin nahi izan.<br />
Harrobiaren ustiatze eremua<br />
legez handitu ahal izateko, hirigintza<br />
arauak aldatzeko eskatu<br />
zion Galdamesko Udalari Arcanosak.<br />
Haatik, udalari arauak aldatzeko<br />
astirik eman gabe handitu<br />
zuen harrobiak ustiatze eremua,<br />
De Juanek kontatu duenez. «Milioi<br />
bat eurotik gorako birmoldaketa<br />
egin zuten, inongo baimenik<br />
gabe, harrokeria osoz».<br />
<strong>20</strong>04an, Bizkaiko Aldundiak hirigintza<br />
arauak aldatzea galarazi<br />
zion udalari, foru agindu bidez.<br />
Eta urte hartan Eusko Jaurlaritzako<br />
Kultura Sailak Arenatzako<br />
haitzuloa kultur ondare sailkatu<br />
izendatzeko prozedura hasi zuen.<br />
Auzibidean katramilaturik<br />
Alabaina, Arcanosak handitutako<br />
eremu horretan lanean segitzen<br />
duela adierazi du De Juanek,<br />
«administrazioaren aginduei entzungor<br />
eginez». Horrenbestez,<br />
instituzioen «pasibotasuna» gaitzetsi<br />
du. «Badituzte tresnak galarazitako<br />
eremu horretan harrobiaren<br />
jarduera eteteko, baina<br />
ezer ez egitea erabaki dute nonbait».<br />
<strong>20</strong>09an galarazitako eremu horietan<br />
jarduna berehala eteteko<br />
dekretua kaleratu zuen udalak,<br />
zenbait salaketa jaso ostean. «Baina<br />
harrobiko arduradunek ez dute<br />
bete, eta udalak bere aldetik ez<br />
du ezertxo ere egin betearazteko».<br />
Egoera ikusirik, auzitara jotzea<br />
erabaki zuen Izatek. Harrobiaren<br />
arduradunen aurkako kereila jarri<br />
zuen, lurralde antolamendu<br />
eta natur baliabideen aurkako delituak<br />
egotzita. Auzi horretan<br />
epai irmorik ez dago oraindik.<br />
Ordea, harrobia ustiatzen duen<br />
Arcanosa enpresak Jaurlaritzaren<br />
aurka abiarazitako auzibidea<br />
iaz eman zuen amaitutzat EAEko<br />
Auzitegi Gorenak, Jaurlaritzaren<br />
aldeko ebazpena kaleratuz. Eta<br />
horren ondotik Jaularitzak dekretu<br />
bat onartu du, Arenatzako<br />
haitzuloa kultur ondasun sailkatua<br />
izen<strong>datu</strong>z eta inguru hartan<br />
ustia ezin daitezkeen eremuak ondo<br />
zehaztuz. Dekretu hori indarrean<br />
noiz sartuko zain da Izate.<br />
Eta indarrean sartu ondoren, betearazteko<br />
neurriak hartzea espero<br />
du.<br />
Nolanahi ere, Izatek dekretuari<br />
alegazioak aurkeztu dizkiola jakinarazi<br />
du De Juanek, «tresna eta<br />
aurrerapauso beharrezkoa» den<br />
arren kobaren eremua «areago<br />
babestu» behar dela uste baitute.<br />
Eta ondorioz, harrobiaren ustia-<br />
tze eremua «areago murriztu».<br />
Argitu du Izatek ez duela eskatzen<br />
harrobi osoaren jarduera<br />
eteteko, ezta harrobia ixteko ere.<br />
«Legeztatzea eskatzen dugu. Hau<br />
da, legea betetzea herri honetako<br />
edozein pertsona eta enpresari<br />
exijitzen zaion bezala». Legea betez<br />
gero, haitzuloetatik gertu dauden<br />
eremuetan ezingo luke jardun<br />
harrobiak, eta ondorioz ez<br />
luke egingo haitzuloetako margolanei<br />
kalte egin diezaiekeen leherketarik<br />
ez bestelakorik. Era<br />
berean, Galdames mendiko biotopoa<br />
ez litzateke arriskuan egongo,<br />
Izateren arabera.<br />
Galdamesko Arenatzako haitzuloko aretoetako bat. JOSU GRANJA<br />
Portland Valderrivas taldearen Arcanosa harrobiak jarduera baimenik ez duela salatu du Izatek. JON HERNAEZ / ARP<br />
Santimamiñe eta Ekaingo pinturak baino<br />
orein, uro eta antropomorfo zaharragoak<br />
DPedro Maria Gorrotxategik aurkitu zituen Arenatzako haitzuloko<br />
margolanak,1973an.Oreinak daudeneko aretoa topatu<br />
zuen aurrena,eta uroena ondoren.Halaber,<strong>20</strong>04an emakumezko<br />
antropomorfo bat aurkitu zuten uroen irudiak daudeneko<br />
paretatik metro bira.Lerro mehe batek osatzen du irudia,eta harria<br />
estaltzen duen estalagmitazko geruzaren gainean grabatua dago.<br />
Alboz dagoen gorputz bat erakusten du,bururik eta gorputz adarrik<br />
gabea.34 zentimetroko garaiera du,eta <strong>16</strong> zentimetroko zabalera.Oreinak<br />
zein uroak puntuatze teknikarekin eginak daude.Madalein<br />
aldikotzat dituzte adituek,baina Santimamiñe,Ekain eta<br />
Altxerriko margolanak baino lehentxeagokoak direla diote.Kantabriako<br />
(Espainia) beste haitzulo batzuetan tankera horretako pinturak<br />
aurkitu dituzte,hala nola Covalanasen eta La Pasiegan.
<strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena berria 33<br />
Kultura ‹ Plaza<br />
‘Menú del día’<br />
estreinatuko<br />
dute gaur Noemi<br />
Vianak eta Jesus<br />
Rubiok dFerian<br />
8co80 konpainiak eta<br />
Oportoko Txotxongilo<br />
Teatroak lan berrienak<br />
erakutsiko dituzte<br />
Donostiako jaialdian<br />
Itxaropenari kantatu dio<br />
Patxi Saizek bere lan berrian<br />
Euskal auziari lotutako<br />
hitz «konprometituak»<br />
eta doinu «intimistak»<br />
landu ditu ‘Itxaropena’<br />
diskoko 11 kantuetan<br />
Ainhoa Sarasola Donostia<br />
Leire Salaberriak<br />
irabazi du<br />
haurrentzako<br />
albumen<br />
Etxepare saria<br />
‘Euria ari duenean’<br />
izeneko lanari eman dio<br />
epaimahaiak saria,<br />
egunerokoak lirismoz<br />
kontatzeko moduagatik<br />
Erredakzioa Donostia<br />
Noemi Viana & Jesus Rubio konpainiak<br />
Menú del día dantza ikuskizunaren<br />
erabateko estreinaldia<br />
eskainiko du gaur dFerian. Melania<br />
Olcina eta Nazaret Lasorekin<br />
batera ariko dira oholtza gainean<br />
bi dantzariak, Donostiako Viktoria<br />
Eugenia antzokiko Club aretoan,<br />
23:00etan. Eguneko azken<br />
ikuskizuna izango da, baina beste<br />
bost obrak osatzen dute jaialdiaren<br />
gaurko egitaraua.<br />
Oportoko Txotxongilo Teatroak<br />
Lewis Carrollen unibertso fantastikoa<br />
taularatuko du Wonderlandobran.<br />
Konpainiak Aliziaren<br />
ametsaz egiten duen interpretazioa<br />
erakutsiko du, 12:30ean, Gazteszenan.<br />
8co80 taldeak flamenko<br />
garaikidearen bidez kontatuko ditu<br />
Alexandro Handiaren konkistak<br />
Alejandrías, la mirada oblicua<br />
lanean, <strong>20</strong>:00etan, Viktoria Eugenian.<br />
Tanttakak No me hagas dañoantzezlana<br />
emango du Antzoki<br />
Zaharrean, 18:00etan, eta La Enana<br />
Naranjak Ma, corazón de locomotora<br />
haurrentzako obra Lugaritzen,<br />
11:00etan.<br />
Patxi Saiz kantaria, atzo, Donostian. ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESS<br />
Euskal kantagintza tradizionala<br />
eredutzat hartuta hasi zuen bere<br />
ibilbidea Patxi Saizek (Getaria,<br />
Gipuzkoa, 1965) duela 25 urte, eta<br />
tradizio berari jarraitzen dio egun<br />
kantu berriak sortzeko. Bere ahotsa<br />
eta gitarra ditu oinarri doinu<br />
«malenkoniatsu eta intimistak»<br />
ontzeko, eta hitz «konprometituekin»<br />
osatzen ditu abestiak. Halakoak<br />
dira Itxaropena lan berrian<br />
jaso dituen 11 kantuak ere, baina,<br />
izenburuari jarraituz, esperantzarako<br />
mezua helarazi nahi izan<br />
du. «Hainbat arazori buruz eta<br />
haien lazgarritasunaz hitz egiten<br />
badut ere, kantu guztiek dute bukaeran<br />
itxaropen mezu bat aterabide<br />
nagusi gisa», kantariaren hitzetan.<br />
Etzi Antzuolan aurkeztuko<br />
ditu kantu berriak, eta<br />
Ondarroan, apirilaren 2an.<br />
Aurreko diskoetan bezala, Euskal<br />
Herriko egoera politikoaren<br />
iraganari eta orainari lotutako<br />
kantuak daude lan berrian —esaterako,<br />
Basarriren bertso batzuk<br />
oinarri dituen Gernika; Luis Mari<br />
Lauzirika idazlearen olerki bat<br />
(Askatasun ezaren baitan); Herri<br />
txiki batekoa naiz, Telesforo Monzonen<br />
hitzak eta berak sortutakoak<br />
nahasten dituena—. Horiekin<br />
batera, «bizitzaren, gizatasunaren<br />
edo zorionaren inguruko gogoeta<br />
eskatzen duten kantuak»<br />
daude, baita maitasuna ardatz dutenak<br />
ere. Diskoan lagundu diote<br />
Xabier Azkaratek (perkusioa),<br />
Juan Luis Aranburuk (soinua eta<br />
teklatua), Josu Salegik (oboea)<br />
eta Nerea Lasartek (biolina), baita<br />
Kemen Lertxundik ere kantuetako<br />
batean, harmonikarekin.<br />
Diskoetxeen «bazterkeria»<br />
Hainbat kantu txapelketatan aritua<br />
da; Kazkabarra taldean ere<br />
ibili zen, eta, horren ostean,<br />
1994an, bakarlari gisa hasi zen<br />
Saiz. Bi maketa kaleratu zituen lehenengo,<br />
eta, ondoren, Galdetzen<br />
(<strong>20</strong><strong>03</strong>) eta Haize urrunak (<strong>20</strong>05)<br />
diskoak. Autoekoizpenaren bideari<br />
heldu dio gehien-gehienetan,<br />
baita azken lanean ere, diskoetxeen<br />
«bazterkeria» dela eta. Haren<br />
hitzetan, «denok ez ditugu aukera<br />
berak, ez lehen eta are gutxiago<br />
orain». «Bazterkeria» hori jasateko,<br />
bi arrazoi ikusi ditu. Batetik,<br />
zerbait kaleratzeko, diskoetxeen<br />
«interes falta» sumatu du. Eta,<br />
bestetik, «motibazio ideologiko,<br />
politiko edo sozialak» antzeman<br />
ditu. Hori dela-eta jo du autoekoizpenera,<br />
bere lanak «duintasunez»<br />
kaleratzeko.<br />
«Geratzen den kantautore horietako<br />
bat da», Juan Luis Aranburu<br />
taldekidearen eta Euskal<br />
Kantuzaleen Elkarteko koordinatzailearen<br />
hitzetan. Kantautore<br />
«sendoa» dela iritzi dio, beste<br />
hainbat egileren hitzak tartekatuta<br />
ere, berak sortzen baititu hitzak<br />
eta doinuak gehienetan.<br />
iñigo Astiz Berriozar<br />
Leire Salaberria ilustratzaileak<br />
irabazi du haurrentzako albumak<br />
sortzeko Etxepare saria.<br />
6.000 euro jasoko ditu Euria ari<br />
duenean lanagatik, eta Pamiela<br />
argitaletxeak argitaratuko du<br />
irail alderako. Salaberriaren<br />
hitzetan, «istorio sinplea» da<br />
albumekoa. «Neska batek euria<br />
ari duenean bizi dituen anekdota<br />
txikiak dira». Kontaera da sariketako<br />
epaimahaiak lanaz nabarmendu<br />
duena. Haren poetikotasuna.<br />
Hori eta ilustrazioen<br />
kalitatea.<br />
Hainbat teknika erabili ditu Salaberriak<br />
lehen albumean; collagea,<br />
pintura, tipografia jokoak...<br />
Baina kolore gama soila erabili<br />
du marrazkietan, «Euskal Herriko<br />
paisaiaren soiltasunarekin bat<br />
doana», epaimahaikideen ustez.<br />
Haurren albumetan gehiegitan<br />
erabiltzen ez den beltza ere usu<br />
ageri da ilustrazioetan.<br />
Aurtengo sariketarako deialdia<br />
ere egin dute antolatzaileek.<br />
Azaroaren 30era arte egongo da<br />
irekita lanak bidaltzeko epea.<br />
Irudia qBilbo<br />
GIZARTEAN AURKEZTU DA<br />
Etxepare Institutuak atzo aurkeztu zuen bere burua jendaurrean,<br />
Bilboko Arriaga antzokian emandako At! ikuskizunarekin.40tik gora<br />
idazlek,aktorek,dantzarik eta musikarik parte hartu zuten,Fernando<br />
Bernuesen zuzendaritzapean.Patxi Lopez Eusko Jaurlaritzako<br />
lehendakaria izan zen agintarien artean. MARISOL RAMIREZ / ARGAZKI PRESS
34 berria <strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena<br />
Plaza › Kultura<br />
Zinema DEstreinaldiak<br />
Paul Giamatti eta Dustin Hoffman aktoreak, Barney’s Version filmeko irudi batean. SABRINA LANTOS / EFE<br />
Hain arrunta<br />
ez den bizitza<br />
Mordecai Richlerren liburu ezagunaren<br />
moldaketa da ‘Barney’s Version’filma<br />
Richard J. Lewis zuzendariaren bigarren<br />
pelikula da, eta Paul Giamattik jokatu du<br />
Barney Panofsky pertsonaiaren rola<br />
Gontzal Agote<br />
Mordecai Richler idazle kanadarra<br />
<strong>20</strong>01ean hil zen, 70 urte zituela.<br />
Atzean lan literario oparoa utzi<br />
zuen: hamar eleberri, saiakerak,<br />
haurrentzako ipuinak, bidaia liburuak...<br />
Horrez gain, zinemarako<br />
lan egin zuen, hainbat gidoi<br />
idatzita. Gurean sobera ezaguna<br />
ez bada ere, Richlerren lanak eta<br />
ondareak jarraitzaile ugari ditu<br />
Kanadan eta AEBetan, eta horren<br />
lekuko da Barney’s Versionen<br />
zinemarako moldaketak sortu<br />
duen ikusmina eta izan duen harrera<br />
beroa.<br />
Liburua 1997an eman zuten argitara,<br />
eta, berehala, Richlerren<br />
lan nagusia bihurtu zen. Kritika<br />
literarioak laudorioak besterik ez<br />
zituen izan eleberriarentzat, eta<br />
mundu anglosaxoian berehalako<br />
arrakasta lortu zuen. Laurehun<br />
orrialdetan Barney Panofskyren<br />
bizimoduaren laburpen bat egin<br />
nahi izan zuen egileak, eta ez da<br />
zaila pertsonaiaren eta egilearen<br />
arteko hainbat parekotasun antzematea.<br />
Izan ere, eleberrian protagonistak<br />
70 urte ditu, eta garai<br />
horietan adin horretatik gertu zegoen<br />
Richler. Halaber, biek ala<br />
biek heriotzaren hurbiltasuna sumatzen<br />
zuten, eta horregatik Panofskyk<br />
atzera begirakoa egingo<br />
du.<br />
Panofskyk berak bere bizitzaren<br />
istorioa kontatuko du, duen<br />
bertsioa eman nahiko du. Izan<br />
ere, Panofskyren etsairik handienak<br />
hari buruzko biografia bat<br />
idatzi berri du, eta hor agertu diren<br />
hainbat kontu eta gezur ikusita,<br />
bere burua zuritzeko beharra<br />
sentitu du. Itxuraz arrunta izan<br />
da eraman duen bizimodua, ez du<br />
aparteko abenturarik izan, baina<br />
tonu epikoa aukeratuko du protagonistak,<br />
horrela beste dimentsio<br />
bat emateko bere ibilbideari.<br />
Normaltasun horren barruan<br />
arakatzen hasita, Panofskyren bizitza<br />
—edo, behintzat, berak zabaldu<br />
nahi duen bertsioa— ez dela horren<br />
arrunta izan ikusiko da, ia denetarik<br />
izan baitu: gaizki joan zaizkion<br />
enpresa proiektuak, zenbait<br />
eskandalu eta afera ilun, porrot<br />
egin duten hiru ezkontza eta konturik<br />
larriena: bere lagun minaren<br />
desagertze misteriotsua. Azkena<br />
da gairik larriena eta delikatuena,<br />
Panofsky bera baita laguna hil izanaren<br />
susmagarri nagusia.<br />
Aktorearen garrantzia<br />
Robert Lantos ekoizlea izan da<br />
Richlerren liburua zinemara eramatearen<br />
sustatzaile nagusia.<br />
Orain dela hamar urte hasi zen asmo<br />
horretan, eleberria ezagutu<br />
eta berehala. Baina ez du lan erraza<br />
izan. Lehenik eta behin, gidoia<br />
doituko zuen pertsona egokia<br />
aurkitu behar zuen. Orain dela hiru<br />
urte Michael Konyves gidoilari<br />
gaztea ezagutu eta hari eman zion<br />
ordura arte egindako hainbat zirriborro<br />
doitzeko ardura.<br />
Zuzendariari dagokionez, distira<br />
berezirik gabeko izen bat aukeratu<br />
zuen Lantosek. Honakoa Richard<br />
J. Lewisek pantaila handirako<br />
egiten duen bigarren pelikula<br />
da; duela bederatzi urte K-9: P.I<br />
film komertzial kaskartxoa egin<br />
zuen. Gainerakoan, telebista saioetan<br />
trebatu da Barney’s Versioneko<br />
zuzendaria.<br />
Dudarik gabe, halako proiektu<br />
baterako funtsezkoa da protagonistarekin<br />
asmatzea. Ez da batere<br />
erraza Barney Panofskyren ezaugarriak<br />
dituen pertsonaia bat taxuz<br />
interpretatzea, nortasun handiko<br />
aktorea behar baita horretarako.<br />
Garai batean Dustin Hoffman<br />
bera izaten ahal zen, baina<br />
gaur egun zaharregia da horretarako.<br />
Hala ere, rol nabarmen bat<br />
eman diote aktore ezagunari.<br />
Buruhauste franko izan ostean,<br />
azkenean filmeko arduradunek<br />
Paul Giamatti aukeratu zuten,<br />
eta, ematen duenez, bete-betean<br />
asmatu dute. Gaur egun dagoen<br />
aktorerik onenetakoa izateaz<br />
gain, ederki aski erakutsia du primeran<br />
egokitzen dela porrota ezagutu<br />
duten pertsonaien roletara.<br />
American Splendor (Roberts<br />
Pulcini, <strong>20</strong><strong>03</strong>) filmak ezagun egin<br />
zuenetik, Giamattik kalitate labela<br />
eman die parte hartu duen proiektu<br />
gehienei, gutxi baina ongi aukeratuak:<br />
Sideways (Robert Payne,<br />
<strong>20</strong>04), Lady in the Water (M. Night<br />
Shyamalan, <strong>20</strong>06), The Ilusionist<br />
(Neil Burger, <strong>20</strong>06)...<br />
‘BARNEY’S VERSION’<br />
pZuzendaria: Richard J. Lewis.<br />
pAktoreak: Paul Giamatti, Rosamund<br />
Pike, Dustin Hoffman,<br />
Scott Speedman, Minnie Driver.<br />
pHerrialdea: Kanada.<br />
pUrtea: <strong>20</strong>10.<br />
pIraupena: 132 minutu.<br />
pEstreinaldia: Ostiralean estreinatuko<br />
dute Hego Euskal<br />
Herrian.
<strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena berria 35<br />
Kultura ‹ Plaza<br />
Zinema DEstreinaldiak<br />
Anai-arreben sekretu iluna<br />
Manuel Martin Cuenca<br />
zuzendariak bide berri<br />
bat urratu nahi du<br />
‘La mitad de Óscar’<br />
hirugarren filmarekin<br />
G. Agote<br />
Hiru dira orain arte Manuel Martin<br />
Cuencak egin dituen fikzioko<br />
filmak. Hainbat dokumentalen<br />
egilea ere bada. Oso indartsu sartu<br />
zen Espainiako zinemaren panorama<br />
grisean estreinako filmarekin,<br />
La flaqueza del bolchevique<br />
(<strong>20</strong><strong>03</strong>). Dezenteko arrakasta eskuratu<br />
zuen. Lorenzo Silva idazlearen<br />
eleberri batean oinarrituta,<br />
pelikulak gai arantzatsu bat jorratzen<br />
zuen: adin txikiko baten<br />
eta pertsona heldu baten arteko<br />
maitasun istorioa.<br />
1 Zineklubak<br />
p‘A casa por Navidad’ (Bent<br />
Hamer). Bihar, Elgoibarren, Herriko<br />
Antzokian, 21:30ean.<br />
p‘Cyrus’ (Mark eta Jay Duplass).<br />
Bihar, Oñatin, Kultur<br />
Etxean, <strong>20</strong>:00etan.<br />
p‘Poetry’ (Lee Chan-dong).<br />
Bihar, Ordizian, Herriko Antzokian,<br />
21:00etan.<br />
p‘Animal Kingdom’ (David Michod).<br />
Bihar, Basaurin, Social<br />
antzokian, 19:00etan eta<br />
21:30ean.<br />
p‘The Fighter’ (David O. Russell).<br />
Bihar, Durangon, Zugaza<br />
aretoan, <strong>20</strong>:30ean.<br />
p‘Toro salvaje’ (Martin Scorsese).<br />
Bihar, Ermuan, Ermua<br />
antzokian, <strong>20</strong>:30ean.<br />
p‘Pa negre’ (Agusti Villaronga).<br />
Etzi, Legazpin, Latxartegi<br />
aretoan, 22:15ean.<br />
p‘Neds’ (Peter Mullan). Etzi,<br />
Gernikan, Lizeo antzokian,<br />
<strong>20</strong>:30ean.<br />
p‘Te doy mis ojos’ (Iciar Bollain.<br />
Etzi eta igandean, Altsasun,<br />
Iortia kultur etxean,<br />
21:45ean eta <strong>20</strong>:00etan.<br />
p‘Los dos caballos de Genghis<br />
Khan’ (Byambasuren Davaa).<br />
Astelehena, hilak 21, Donostian,<br />
Arrasate aretoan, 19:30ean.<br />
p‘Fish Tank’ (Andrea Arnold).<br />
Asteartean, hilak 22, Bilbon,<br />
Carmen aretoan, 19:45ean.<br />
Bigarren lana izaten omen da<br />
musikariek zein zinemagileek<br />
gainditu beharreko langa zaila.<br />
Zuzendari espainiarraren<br />
kasuan, <strong>20</strong>05ean izan zen hori,<br />
Malas temporadas filmarekin.<br />
Javier Camara eta Leonor<br />
Watling protagonista zituen film<br />
hori urte bereko Donostiako<br />
Zinemaldian aurkeztu zuten,<br />
baina nahiko harrera hotza izan<br />
zuen. Zirkuitu komertzialetik ere<br />
nahiko oharkabean pasatu zen.<br />
1 Beste film batzuk<br />
‘Mugaldekoak’<br />
Zuzendaria: Fernando Bernues,<br />
Mireia Gabilondo. Aktoreak: Mireia<br />
Gabilondo, Isidoro Fernandez,<br />
Matxalen de Pedro, Iñaki Beraetxe,<br />
Sara Cozar, Iñaki Ricarte. Herrialdea:<br />
Euskal Herria. Urtea: <strong>20</strong>10. Iraupena:<br />
96 minutu.<br />
az telesaila moldean eman<br />
I ondoren,orain filma ikusteko<br />
aukera dugu.Comete sarearen<br />
inguruan egindako istorioa da,<br />
Larralde familiaren gorabeheren<br />
bitartez kontatua.Euskal<br />
herrixka bateko medikuaren<br />
emazteak,Irene Solagurenek,<br />
Comete sarean parte hartzeko<br />
proposamena jaso du,hegazkinlari<br />
britainiarrak euskal lurraldetik<br />
barna pasatzeko eta hortik<br />
Erresuma Batura itzultzeko aukera<br />
izan dezaten.Solagurenek<br />
zalantza eginen du,familia errepublikazalea<br />
da berea,baina<br />
senarraren erreakzioari beldur<br />
dio.Giro horretan,Juan Larralde<br />
semea liskar larri batean sartuko<br />
da,eta egoera are gehiago<br />
korapilatuko da.Filma iragan<br />
Donostiako Zinemaldian aurkeztu<br />
zuten.<br />
Lan independentea<br />
Hainbat urtez bestelako proiektuetan<br />
sartuta egon ondoren, La<br />
mitad de Óscar lanarekin itzuli da<br />
Martin Cuenca (Almeria, 1964).<br />
Nabari da denbora horrek guztiak<br />
balio izan diola egin nahi<br />
duen bideaz hausnartzeko eta<br />
bere barneko ahotsa bilatzeko,<br />
komertzialtasunaren diktaduratik<br />
distantzia hartuta. Oso<br />
proiektu pertsonala da zuzendariak<br />
oraingoan egin duena, nahiko<br />
ezohikoa zinema espainiarrean,<br />
ia-ia lan independente bat.<br />
Musikarik ez du filmak, eta<br />
sekuentzia luzeetan dago filmatuta.<br />
Aktore ezagunik ere ez du<br />
bilatu zinemagileak bere lan<br />
berrirako; Bigas Lunasek ezagutzera<br />
eman zuen Veronica Echegui<br />
da izenik distiratsuena, eta<br />
bigarren mailako rol batean<br />
Antonio de la Torre handia dago.<br />
La mitad de Óscar Almerian dago<br />
filmatuta. Hango herri batean<br />
bizi da protagonista, zinpeko<br />
guardia bat, gatzaga bat zaintzeko<br />
ardura duena, eguneroko tristea<br />
duena. Lanetik aterata, aitona<br />
bisitatzera joan ohi da; hura alzheimerrak<br />
jota dago. Apenas daukan<br />
lagunik, postontzia beti hutsik<br />
aurkitzen du.<br />
‘Mistérios de Lisboa’<br />
Zuzendaria: Raoul Ruiz. Aktoreak:<br />
Adriano Luz, Maria Joao Bastos,<br />
Ricardo Pereira, Clotilde Hesme,<br />
Afonso Pimentel. Herrialdea:<br />
Portugal. Urtea: <strong>20</strong>10.<br />
Iraupena: 266 minutu.<br />
iur asko iazko Donostiako<br />
Z Zinemaldian eman zen pelikularik<br />
onena izan zen hau,baina<br />
nonbait iraupena traba handiegia<br />
izan zen Urrezko Maskorra<br />
lor zezan.Hala ere,Raoul<br />
Ruiz beteranoak zuzendari onenaren<br />
saria eskuratu zuen.<br />
Proiektu erraldoi bat aurrera<br />
eraman du txiletarrak: garai bateko<br />
foiletoien gisako pelikula<br />
bikaina egin du,eta,hori gutxi<br />
balitz bezala,telebistarako are<br />
luzeagoa den telesail bat prestatu<br />
du.Castelo Brancoren liburu<br />
batean oinarritu da,misterioa,mendekua,pasioa,abenturak<br />
eta askoz gauza gehiago<br />
dituen pelikula trinko bat egiteko.Pedro<br />
da Silva da protagonistetako<br />
bat,umezurtz etxe<br />
batean bizi da,eta nola edo hala<br />
pertsonaia gehienak haren patuari<br />
lotuta agertuko dira.<br />
Halako batean, arreba etorriko<br />
zaio bisitan; aspaldian ez du ikusi,<br />
eta mutil berriarekin agertuko<br />
da, eta Oscarrek ez zuen haren berririk.<br />
Neba-arreben arteko harremana<br />
ez da batere naturala, sekretu<br />
ilun bat ezkutatzen dute<br />
biek. Maria dena ahazteko prest<br />
agertuko da, baina Oscar ez dago<br />
horretarako prest.<br />
‘LA MITAD DE ÓSCAR’<br />
pAktoreak: Manuel Martin<br />
Cuenca.<br />
pAktoreak: Rodrigo Saenz de<br />
Heredia, Veronica Echegui,<br />
Denis Eyriey, Manuel Martinez<br />
Roca, Antonio de la Torre.<br />
pHerrialdea: Espainia.<br />
pUrtea: <strong>20</strong>10.<br />
pIraupena: 89 minutu.<br />
pEstreinaldia: Ostiralean estreinatuko<br />
dute Hego Euskal<br />
Herrian.<br />
‘The Roommate’<br />
Zuzendaria: Christian E. Christiansen.<br />
Aktoreak: Leighton Meester, Minka<br />
Kelly, Cam Gigandet, Alyson Michalka,<br />
Matt Lanter, Billy Zane. Herrialdea:<br />
AEB. Urtea: <strong><strong>20</strong>11</strong>. Iraupena: 93 min.<br />
isua konpartitu duen edonork<br />
badaki zein konplika-<br />
P<br />
tua den beste norbaitekin bizitzea.<br />
Abiapuntu hori du<br />
unibertsitate giroan gertatzen<br />
den film honek. Sara ikasle eredugarria<br />
da, eta unibertsitatean<br />
Rebecca izeneko ikaskide batekin<br />
pisua partekatzea erabakiko<br />
du. Hasiera batean dena ongi<br />
joanen da, bi gazteek elkar<br />
errespetatzen dute eta nahiko<br />
harmonia onean biziko dira.<br />
Baina egun batetik bestera<br />
egoera guztiz al<strong>datu</strong>ko da, eta<br />
Rebeccak kontu ilun batzuetan<br />
nahastuko du pisukidea. Hortik<br />
aurrera elkarbizitza infernua<br />
izango da. Christian E. Christiansenen<br />
laugarren film luzea<br />
da The Roommate. Zuzendari<br />
horren aurreko lan guztiak<br />
batere oihartzunik gabe pasatu<br />
ziren.<br />
Guggenheimek<br />
bere kabuz<br />
ibiltzeko nahiko<br />
indar baduela<br />
esan du Arregik<br />
Fundazioarekin duten<br />
ituna negoziatu gabe<br />
ez luzatzeko aholkua<br />
eman die Jaurlaritzari<br />
eta Bizkaiko Aldundiari<br />
Agentziak Gasteiz<br />
Joseba Arregi Eusko Jaurlaritzako<br />
Kultura sailburu izandakoak<br />
uste du Bilboko Guggenheim museoa<br />
eta AEBetako Guggenheim<br />
fundazioa lotzen dituen hitzarmena<br />
ezin daitekeela negoziatu barik<br />
luzatu, «Bilboko pinakotekak<br />
baduelako berez nahiko indar bere<br />
kabuz aurrera egiteko». Lehen<br />
urteak New Yorkeko fundazioaren<br />
eskutik egin zituela dio Arregik,<br />
baina gaur egun «berezko<br />
nortasuna eta garrantzia duen<br />
errealitatea» dela sinetsita dago.<br />
Horregatik uste du Bilboko Guggenheim<br />
museoa etorkizuneko<br />
proiektu gisa «berriro aztertu» behar<br />
dela, «nazioarteko aliantzei<br />
uko egin barik, baina era berean<br />
bere kabuz ibiliz». Eusko Legebiltzarrean<br />
eman zuen iritzia atzo,<br />
erakunde bien arteko hitzarmenaren<br />
berritzeak zer-nolakoa izan<br />
beharko lukeen aztertzeko eraturiko<br />
batzorde txostengilean.<br />
<strong>20</strong>14an amaituko da Bilboko<br />
Guggenheim museoa ustiatzeko<br />
Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko<br />
Foru Aldundiak Solomon R. Guggenheim<br />
fundazioarekin daukaten<br />
hitzarmena, eta orduan hasiko<br />
duten negoziazio prozesuari<br />
begira irizpide batzuk emate aldera<br />
ari dira jasotzen gaian adituak<br />
direnen iritziak.<br />
Zuzendaritza artistikoa<br />
90eko hamarkadaren hasieran<br />
izenpetu zuten museoa ustiatzeko<br />
hitzarmena, artean Arregi Kultura<br />
sailburu zela. «Presaz» sinatu<br />
zutela onartu du, baita akordio<br />
horrek AEBetako fundazioaren<br />
interesen alde egiten duela ere.<br />
Horrenbestez, hitzarmenaren negoziazioa<br />
denboraz eta lasai prestatzeko<br />
aholkua eman die euskal<br />
instituzioei. «Luzapen huts bat<br />
onar ez dezaten». Dioenez, egun<br />
indarrean den hitzarmenak euskal<br />
erakundeen «gutxieneko interesak»<br />
babesten ditu. Baina uste<br />
du, alde bien interesak orekatze<br />
aldera, bere garaian zehaztu barik<br />
geratu ziren zenbait oinarri<br />
adostu beharko lituzketela; esaterako,<br />
auzitara joz gero zein herritako<br />
zuzenbideren pean arituko<br />
liratekeen. Zuzendaritza artistikoan<br />
eta obren erosketan euskal<br />
erakundeek erabakitzeko ahalmen<br />
handiagoa izan beharko luketela<br />
dio.
36 berria <strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena<br />
Plaza › Bizia<br />
Zoriontsu<br />
izateko errezeta<br />
Zoriontasuna lortzeko<br />
bost osagairen berri<br />
eman du Martin<br />
Seligmanek, Sukaldeko<br />
Solasaldietan<br />
Ilargi Agirre Donostia<br />
«Zein osagai behar dira bizitzan<br />
zoriontsu izateko?». Galdera horri<br />
erantzun nahi izan zion atzo<br />
Martin Seligman psikologoak,<br />
Sukaldeko Solasaldiak jardunaldietan.<br />
Zoriontasunaren errezeta propioa<br />
aurkeztu zuen Seligmanek,<br />
psikologia positiboaren aitak:<br />
«Emozio positiboak, bakoitzaren<br />
baitan murgilduta egotea, ingurukoekiko<br />
sintonia, kidetasuna<br />
eta lorpenak dira gakoa».<br />
Bi egunetan, gastronomia<br />
beste ezagutza arlo batzuekin<br />
nahasi dute, Donostian, Miramar<br />
jauregian, esparru ezberdinetako<br />
hainbat adituren hitzaldiekin.<br />
Aurten, lidergoa, motibazioa eta<br />
hazkunde pertsonala izan dira<br />
jardunaldien ardatza.<br />
«Zoriontasun kontzeptua oso<br />
zientifikoa da, eta ezin da neurtu.<br />
Ez zait askorik gustatzen». Zoriontasunaren<br />
ordez, ongizatearen<br />
sinonimotzat erabil daitekeen<br />
termino bat proposatu zuen Seligmanek:<br />
ingelesezko PERMA.<br />
«PERMA bost elementuz osatuta<br />
dago: emozio positiboak, norberaren<br />
baitan bildua egotea, sintonia,<br />
kidetasuna eta lorpena».<br />
Zoriontasuna ez bezala, ongizatea<br />
neurgarria da, osagai bakoitzaren<br />
maila galdetegi batzuen bidez<br />
zenba baitaiteke. «Irakatsi<br />
egin daiteke, gainera, hobetzen.<br />
Beraz, zoriontsuago izaten ere<br />
ikas daiteke».<br />
Lehendabiziko elementuak<br />
emozio positiboak, plazera, zoriontasuna,<br />
alaitasuna eta estasia<br />
hartzen ditu barnean, besteak<br />
beste.<br />
Zoriontsu izateko bigarren elementua<br />
bakoitzaren baitan murgiltzea<br />
da. Jario egoerak definitzen<br />
du ongien kontzeptu hori.<br />
Zer da, baina, jario egoera? «Erabateko<br />
kontzentrazioa da, burua<br />
eta gorputza horretara bakarrik<br />
eduki, eta pentsatzeari ere uko<br />
egitea».<br />
Hirugarren elementuak harremanak<br />
ditu jomuga. Eta laugarrenak,<br />
kidetasunak, gu baino<br />
maila gorenagoko zerbaiti zerbitzatzea<br />
egiten dio erreferentzia.<br />
Lorpena, azkenik, arazoen inguruan<br />
ez etsitzeko gaitasuna da.<br />
Europako herrialdeetan ongizate<br />
mailaren inguruko ikerketa<br />
egin du Seligmanek, bost elementu<br />
horiek kontuan hartuta. Danimarkakoak<br />
daude lehen postuan,<br />
%33ko ongizate mailarekin.<br />
Horren harira, orain dela hamabost<br />
urte sortutako psikologia<br />
positiboak ekarritako iraultza azpimarratu<br />
zuen adituak: medikuntza<br />
eta psikologia pertsonen<br />
sufrimendua gutxitzen saiatu<br />
izan dira betidanik, alegia gaixotasunak<br />
sendatzen.<br />
«Depresioari eta antsietateari<br />
erremedioa aurkitzen ahalegindu<br />
dira, baina horrek ez dakar askotan<br />
pertsonak zoriontsu izatea,<br />
hutsune handi bat sortzen baitzaie<br />
sen<strong>datu</strong> eta gero. Ez dira elementu<br />
negatiboak bakarrik kendu<br />
behar», esan zuen psikologoak.<br />
Psikologia positiboak, berriz,<br />
pertsonen bizitza hobetzen jartzen<br />
du arreta, eta gaixo ez dauden<br />
pertsonei ere laguntzen die.<br />
Elementu positiboei, umoreari,<br />
Martin Seligman atzo, Miramar jauregian. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS<br />
alaitasunari eta inteligentzia<br />
emozionalari ematen die garrantzia.<br />
Elementu positibo horiek<br />
elikagaiekin alderatu zituen;<br />
zapore oneko platerak egiteko<br />
kalitate oneko jakiak behar diren<br />
bezala behar dira elementu positiboak.<br />
Bi ezagutzek, bat<br />
Psikologia eta sukaldaritza eskutik<br />
elkar helduta joan daitezkeela<br />
erakutsi nahi izan zuen Seligmanek.<br />
Batak bestetik ikas dezakeela<br />
eta sukaldaritza psikologia positiboaren<br />
«eredu» dela.<br />
«Sukaldaritza ez da zapore oneko<br />
platerak bakarrik egitea. Goi<br />
mailako instituzioa da euskal sukaldaritza.<br />
Hori dela eta, langileek<br />
instituzio horren partaide sentitu<br />
behar dute, eta ongizate sentimendua<br />
kutsatu behar diete<br />
bezeroei».<br />
Hizkuntzaren erabilerari<br />
garrantzia eman zion baita ere<br />
Seligmanek. Erabiltzen den hizkuntzaren<br />
tonuak eragina du<br />
ingurukoekin sortzen diren<br />
harremanetan. Adibide modura,<br />
bikote baten asteburuko elkarbizitza<br />
jarri zuen, lehendabizi.<br />
«Bost esalditatik bat izan daiteke<br />
‘‘ Bezero asko<br />
ongi sentitzen dira<br />
luzera inguruko norbaiti<br />
lagunduta»<br />
«Zoriontasun<br />
kontzeptua oso<br />
zientifikoa da, eta<br />
ezin da neurtu»<br />
MARTIN SELIGMAN<br />
Psikologia positiboaren aita<br />
tonu txarrekoa. Muga horretatik<br />
gora dibortzioa dator». Enpresetako<br />
bileretan, berriz, jendearen<br />
hizkerari erreparatuta, ondoriozta<br />
daiteke baita ere enpresa<br />
horrek irabaziak edo galerak<br />
dituen.<br />
Gastronomia ardatz hartuta,<br />
berriz ere, galdera egin zien bertan<br />
bilduta zeuden goi mailako<br />
sukaldariei: «Nola hitz egiten duzue<br />
zuek sukaldeetan?».<br />
Ibilbide oparoa<br />
Horretaz gain, ekintza dibertigarriek<br />
luze gabeko plazera ematen<br />
dutela azaldu zuen adituak. Baina<br />
ez dira horiek bakarrik «zoriontasunaren<br />
iturri». «Bezero<br />
askorekin ikusi dut luzera hobeto<br />
sentitzen direla inguruko norbaiti<br />
lagunduta erosketak egitera joanda<br />
baino». Depresioak gainditzeko<br />
norbaiti laguntzea eraginkorra<br />
dela gaineratu zuen.<br />
Pensilvaniako unibertsitateko<br />
psikologia departamenduko burua<br />
da Seligman, eta Americal<br />
Psychologycal Association erakundeko<br />
lehendakari ohia. Hainbat<br />
liburu argitaratu ditu: Learned<br />
optimist eta Authentic happinnes,<br />
beste batzuen artean.<br />
Webgunea ere badu: www.authentichappines.org.<br />
Urgulleko anfibioak mintzagai martxoan<br />
Aranzadik hemengo<br />
anfibioen berri emateko<br />
jardunaldiak prestatu<br />
ditu; erakusketa eta<br />
hitzaldiak izango dira<br />
Erredakzioa Donostia<br />
Urgull, harrien arteko Bizitza izeneko<br />
jardunaldiak antolatu ditu<br />
Aranzadi zientzia elkarteak, hemengo<br />
anfibioen berri emateko<br />
herritarrei. Deialdi guztiak irekiak<br />
izango dira, eta Urgulleko<br />
guardetxean izango dira, dohainik.<br />
Gaur arratsaldean hasiko da,<br />
eta martxoaren 27ra arteko programazioa<br />
antolatu dute.<br />
Anfibio eta narrastiak: dibertsitatea<br />
eta kolorea izenarekin erakusketa<br />
bat prestatu dute, eta<br />
egunero ikusi ahal izango da.<br />
17:00etatik <strong>20</strong>:30era irekiko dute<br />
astegunetan; larunbatetan, berriz,<br />
11:00etatik 14:00etara eta<br />
17:00etatik <strong>20</strong>:00etara ikusi ahalko<br />
da. Igandeetan, berriz, arratsaldetan<br />
bakarrik egongo da zabalik,<br />
17:00etatik <strong>20</strong>:00etara.<br />
Gaur hasiko dira jardunaldiak,<br />
19:00etan, eta ordu erdi bat geroago<br />
hitzaldi bat emango dute. Itsas<br />
dortokak Bizkaiko golkoko altxorra<br />
izena du, eta Nagore Zalduak<br />
emango du. Kostaldera oso noizbehinka<br />
bada ere agertzen dira<br />
dortokak. Kasu batzuetan itsasontziak<br />
nahi gabe jo, eta zaurituta<br />
Donostiako Aquariumean sendatzen<br />
dituzte.<br />
Bihar, ordu berean, El único y<br />
discreto anfibio de Urgull(Urgulleko<br />
anfibio bakar eta ezkutukoa)<br />
izango da, Elina Uotilaren eskutik.<br />
Anfibio bakarra dago Urgull<br />
mendian, eta hori Arrabioa da.<br />
Haitz eta harri nahiz enbor hilen<br />
zirrikituetan egoten da ia denbora<br />
guztian, eta tenperatura epeleko<br />
gau hezeetan bakarrik irteten<br />
da lur azalera. Haren bizitzaren<br />
berri emango du hitzaldian.<br />
Ostiralean, kontzertua<br />
Ostiral gauerako bestelako emanaldi<br />
bat proposatu du Aranzadik.<br />
Bapo Morgan taldearen rock<br />
kontzertua izango baita guardetxean.<br />
Larunbatean, goiz hasiko<br />
dira ekimenak, 10:30ean haur tailerrak<br />
izango dituzte eta. Zer<br />
zara, igela ala dortoka? izena dauka,<br />
eta ume bakoitzak espezie baten<br />
maskara egin beharko du.<br />
12:00etan, bisita gi<strong>datu</strong>a izango<br />
da, Carlos Cabido eta Iñaki Sanzek<br />
zuzenduta. Sugandila berezi<br />
bat bizi da Urgullen; izan ere, iberiar<br />
sugandilaren motakoa izan<br />
arren, baditu berezitasun batzuk.<br />
Gainera, Balearretatik etorritako<br />
sugandila espezie batek arriskuan<br />
jarri du haren iraupena.<br />
Hori guztia eta gehiago azaltzen<br />
saiatuko dira bi gidariak. Eguraldi<br />
txarra egiten baldin badu hitzaldi<br />
bat emango dutela jakinarazi<br />
du Aranzadik.
<strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena berria 37<br />
Bizia ‹ Plaza<br />
Zibergela D<br />
Edozein gairi edo esparru jakin bati buruz sortzen diren zalantzak<br />
argitzeko webguneak dira Q&A gisa ezagutzen direnak.<br />
Quora da azken boladan nabarmentzen ari denetako bat.<br />
Galdera-erantzun<br />
webguneak<br />
Ander Goñi Beltza<br />
Bitarlan informatika zerbitzuak<br />
Azken boladan, internauten<br />
artean bolobolo<br />
dabil Quora gisa<br />
ezagutzen den webgunea.<br />
Bertako erabiltzaileek sortu,<br />
editatu eta sailkatzen dituzten<br />
galdera eta erantzunen biltegia<br />
da Quora. Galdera-erantzunen<br />
wikipedia dela diote. Egun arrakasta<br />
handia duten webguneak<br />
dira ingelesez Q&A (Questions<br />
and Answers) gisa ezagutzen direnak.<br />
Gune batzuek gai jakin batzuk<br />
jorratzen dituzte, eta beste<br />
batzuk denetariko galderak egiteko<br />
erabiltzen dira.<br />
Galdera-erantzunen webguneez<br />
ari bagara, Yahoo Erantzunak<br />
(answers.yahoo.es) da derrigor aipatu<br />
behar den gunea, edozein<br />
gairi buruz galdera-erantzunak<br />
egiteko webgunea. <strong>20</strong>06an plazaratu<br />
zuten, eta izugarrizko erabiltzaile<br />
komunitatea biltzen du, <strong>20</strong>0<br />
miloi inguru. Martxan jarri zenetik<br />
ezer gutxi al<strong>datu</strong> da. Galdera<br />
eta erantzunen webguneen arazoen<br />
erreferentzia ere bada Yahoo:<br />
zabor piloa aurki daiteke bertan,<br />
eta askotan, erantzunen kalitatea<br />
negargarria da. Askoren aburuz,<br />
Yahoo Erantzunak webguneko<br />
erabiltzaileak anonimoak izatearen<br />
ondorio zuzena da kalitaterik<br />
eza.<br />
Stack Overflow (stackoverflow.com)<br />
ere galdera-erantzun<br />
webgune ezaguna da. Teknologiaren<br />
inguruan sortzen diren<br />
galderak jorratzen dira bertan,<br />
eta erantzunen kalitatea handia<br />
da. Ematen diren erantzunen inguruan<br />
bozka sistema bat du guneak,<br />
eta horrela, gehien bozkatu<br />
diren erabiltzaileak nabarmendu<br />
egiten dira.<br />
Galdera nahitaezkoa da: zerk<br />
bultzatzen du norbait horrelako<br />
webgune batean sartu eta besteek<br />
egindako galderak erantzuten<br />
jardutera? Hainbat arrazoi egon<br />
daitezke, baina hemen, hiru bat<br />
nabarmenduko ditugu. Lehen<br />
Stack Overflow<br />
webgunean<br />
teknologiari buruzko<br />
gaiak jorratzen dira<br />
Formspring gunearen<br />
bidez sare sozialetako<br />
lagunei galderak<br />
egiten ahal zaizkie<br />
arrazoia prestigio edo sona bilatzea<br />
litzateke, eta ondorioz, lan<br />
munduan sarbide hobea, gai jakin<br />
baten inguruan norbaitek dituen<br />
ezagutzak plazaratzeko erakusleiho<br />
onak baitira gune horiek.<br />
Adibidez, Linkedin sare<br />
sozial profesionalak badu galderak<br />
egiteko esparru bat (linkedin.com/answers),<br />
eta bertan<br />
egindako galdera eta emandako<br />
erantzunen laburpen bat eskaintzen<br />
du linkedinek erabiltzailearen<br />
profilean.<br />
Emandako erantzunetako zenbait<br />
erantzun hoberen gisa markatuak<br />
izan badira, <strong>datu</strong> hori ere<br />
profilean agertu eta erabiltzailearen<br />
bikaintasuna nabarmentzen<br />
da. Lan merkatuan sartzeko orduan,<br />
hautagai selekzio prozesu<br />
batean, horrelako zerbait erabakigarria<br />
suerta daiteke. Gune horiek<br />
lan merkatuarekin duten harremanaz<br />
ohartuta, arestian aipatutako<br />
stackoverflow aplikazioak,<br />
careers 2.0 (http://careers.stackoverflow.com)<br />
gunea martxan<br />
jarri du, lan eskaintza eta eskariekin.<br />
Gune horien erabilera azaltzeko<br />
beste arrazoi bat aplikazio horiek<br />
duten ezaugarri soziala da:<br />
lagunei galderak egiteko dugun<br />
joera baliatzen dute. Formspring<br />
(formspring.me) da horren adibiderik<br />
nabarmenetako bat, sare<br />
sozial ezberdinetan ditugun lagunei<br />
edozein gairen inguruan galderak<br />
egiteko gunea da.<br />
Hirugarren arrazoia negozioa<br />
izan daiteke. Gune batzuetan,<br />
egindako galderen erantzunak<br />
ordaindu egiten dira. Wpquestions<br />
(wpquestions.com) webgunean,<br />
WrodPress software ezagunaren<br />
inguruko galderak egiten<br />
dira. LawPivot (lawpivot.com)<br />
gunean, berriz, lege esparruko<br />
galderak plazaratzen dira.<br />
Quora (quora.com) litzateke<br />
orain arte aipatu ditugun hainbat<br />
webguneren ezaugarri arrakastatsuenak<br />
uztartzen dituen<br />
modako webgunea. Yahoo Erantzunak<br />
webgunean bezala, edozein<br />
gairen inguruko galderak<br />
egin daitezke, nahiz eta oraingoz<br />
gai teknologikoak diren nagusi.<br />
Wikipedian bezala, edonork egindako<br />
galderak «zuzendu» eta besteen<br />
erantzunetan iradokizunak<br />
utz daitezke.<br />
Galdera baten harpidetza ere<br />
egin dezakegu, ematen diren<br />
erantzun guztien berri jakiteko,<br />
eta modu berean, erabiltzaile<br />
nahiz gai ezberdinen harpidetza<br />
egin daiteke.<br />
Orain arte aipatu ditugun webgune<br />
gehienetan ingelesa da erabiltzen<br />
den hizkuntza bakarra.<br />
Euskarazko galdera-erantzun<br />
webgune bat sortu bitartean,<br />
beste hizkuntzetan dauden webguneak<br />
erabili beharko ditugu.<br />
Hilaren 25ean iritsiko da<br />
Euskal Herrira iPad2-a<br />
A.G.B.<br />
Appleren tableta famatuaren bigarren<br />
bertsioa salgai jarri da berriki.<br />
Eta lehen salmenta <strong>datu</strong>ak<br />
izugarriak dira: diotenez, 600.000<br />
ale saldu dira Ameriketako Estatu<br />
Batuetan gailua salgai jarri eta<br />
lehen egunean.<br />
Lehen bertsioarekin alderatuz,<br />
honako ezaugarri hauek eskaintzen<br />
ditu jostailuberriak: bi kamera<br />
jarri dizkiote: bata aurrean eta<br />
bestea atzean; eta kolore bitan eskaintzen<br />
da: zuri nahiz beltzean.<br />
Apur bat finagoa ere bada, eta formak<br />
borobildu egin dizkiote.<br />
Aldaketa handienetako bat, hala<br />
ere, tabletaren prozesadorean<br />
dago, nukleo bikoitzeko Apple A5<br />
prozesadore berrian hain zuzen<br />
ere. Sistema eragilea iOS 4.3 du<br />
iPad2-ak eta dakarren softwarearen<br />
artean, FaceTime da aipagarrienetako<br />
bat. FaceTimekin, Applek<br />
bideotxata jartzen du eskuragarri<br />
bere ordenagailu, iPhone,<br />
iPod touch eta iPad2 erabiltzaileen<br />
eskura.<br />
Euskal Herrian, martxoaren<br />
25etik aurrera egongo da eskuragarri,<br />
<strong>16</strong>, 32 eta 64GBtako modeloetan.<br />
Beste tokietan bezala, zuri<br />
eta beltzean eskainiko du<br />
Applek, wifi edo wifi + 3G konektibitaterekin.<br />
470 eurotik hasi eta<br />
800 euro bitarteko prezioan salduko<br />
da.
38 berria <strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena<br />
Plaza › Bizia<br />
Ezarian D<br />
Senegalgo kora, Andeetako txirulak, Koreako danborrak, didjeridua, txeloa,<br />
gitarra flamenkoa edo bateria. Banaka, binaka edo taldean. Era guztietako<br />
musika eskaintzen dute musikariek New York hirian, lur azpian.<br />
Musika hiri azpian<br />
Barkarka edo taldean aritzen da jotzen Ekuadorko Luis Montalvo musikaria. GARIKOITZ UDABE<br />
Garikoitz Udabe New York<br />
Metrora sartzeko<br />
makinen hotsa, iritsi<br />
berria den trenaren<br />
txirrioa,<br />
ateak ireki direla adierazten<br />
duen deia, korrika presaka datorrenaren<br />
takoi soinua, aldamenekoen<br />
elkarrizketak, bakarrizketak,<br />
berandu dabilenaren<br />
ezinegon hasperena, iPoderako<br />
kantuak, jolasean dabiltzan arratoien<br />
barreak eta amoranteen<br />
musuak geltokietako ehunka<br />
musikarien doinuen bidaide dira<br />
egunero New Yorken.<br />
Askorentzat ez da ametsen<br />
hiria lehendabiziko geltokia.<br />
Luis Montalvo ekuadortarra,<br />
esate baterako, asko bidaiatutakoa<br />
da: «Frantzian, Alemanian,<br />
Herbehereetan ibilitakoa naiz.<br />
Gero, Asian, Japonian zehar bira<br />
bat egiteko aukera ere izan nuen.<br />
Eta Dubain, Arabiar Emirerri<br />
Batuetan ere egona naiz». Asko<br />
bidaiatu du Moltalvok, «eta beti<br />
musikagatik izan da». Horretarako<br />
manager bat dauka, eta hark<br />
lortzen dizkio batean eta bestean<br />
jotzeko emanaldiak.<br />
Ekuadorren jaio zen, eta musikaria<br />
da jaiotzetik. Musika notak<br />
daramatza odolean, eta hori da<br />
han-hemen instrumentu desberdinak<br />
joz zabaltzea gustatzen<br />
zaiona.<br />
«Azkeneko zazpi urteak AEBetara<br />
bidaiatuz pasatu ditut», dio<br />
bere bizitzako azkeneko mugimenduez<br />
hitz egitean. «Jaialdi<br />
askotan jo izan dut, eta gaur bezala,<br />
baita metroan ere».<br />
Lur azpian jotzen aritzen da:<br />
«Jende askok musikariok metroan<br />
ikusi eta lanik ez daukagulako<br />
gaudela uste du, beste aukerarik<br />
izango ez bagenu bezala, eta hori<br />
ez da horrela».<br />
1987. urteaz geroztik, MTA<br />
Hiriko Garraiobide Elkarteak,<br />
bere sarean musika eta arte ikuskizunak<br />
eskaintzeko Music<br />
Under New York (Musika New<br />
York Azpian) programa du abian<br />
jarrita, eta hiritarren artean<br />
harrera ezin hobea izaten du.<br />
Bertan parte hartu eta metro<br />
sarean leku bat lortu nahi duenak<br />
urtean behin egiten den<br />
proba batera aurkeztu beharra<br />
dauka. Han aukeratzen dituzten<br />
100 lagun inguruk metro sareko<br />
25 lekutan aste osoan 150 emanaldi<br />
inguru egiten dituzte.<br />
Metroan jotzen musikari oso<br />
onak daudela argitu nahi izan du<br />
Ekuadorko musikariak, «eta jendeak<br />
askotan ez daki hori».<br />
Bakarka ez bada, Espiritu<br />
Andino izeneko talde batean<br />
jotzen du Moltalvok: «Andeetako<br />
folklore tradizionala jotzen<br />
dugu». Emozio handikoa dela dio<br />
metroan jotzearen esperientzia,<br />
«jendea geratu egiten delako,<br />
begira, entzunez», eta hori asko<br />
gustatzen zaiola aitortu du Luis<br />
Montalvok.<br />
Eta tonu bera erabiltzen du<br />
New Yorkeko publikoa ona den<br />
edo ez zehazteko: «Arrazakeria<br />
pixka bat dago, baina oro har<br />
jende ona da. Gainera, argazkia<br />
ateratzeko geratzen zaituzte,<br />
CDak erosten dizkigute eta propina<br />
eman. Hori da AEBetako errealitatea<br />
eta NYekoa», dio irribarrez.<br />
Jasotako propina horiekin bizi<br />
litekeela dio: «Zenbat eta esperientzia<br />
gehiago izan, gainera,<br />
orduan eta gehiago irabazi dezakezu».<br />
Etxeko doinu eta kantuak<br />
metroko estazioetan jotzen badituzte<br />
ere, «familia, herria asko<br />
maite dudanez, hara bueltatu<br />
beharra daukat», aitortu du<br />
Ekuadorko musikariak.<br />
Keth etxeko musikaria<br />
Lower East Siden hazitakoa da<br />
Keth Mitchel, Manhattango alde<br />
hori gaur egun baino askoz ere<br />
merkeagoa eta beste itxura batekoa<br />
zenean. Duela urte batzuetako<br />
kontuak dira horiek, baina<br />
garai haiek gogoratzea bezalaxe,<br />
60ko eta 70eko hamarkadetako<br />
musikak eta kantuak abestea du<br />
gustuko Keth Mitchelek.<br />
Talde batean jotzen du, eta bizitza<br />
guztian aritu da musikaren<br />
munduan. «Kantatzea maite dut<br />
eta hori da egiten dudana», gaineratu<br />
du bere emanaldia 8. etorbideko<br />
geltokietako batean hasi<br />
aurretik.<br />
«Musikaria izan naiz, eta horre-
<strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a, asteazkena berria 39<br />
Bizia ‹ Plaza<br />
Ezarian D<br />
tatik bizi izan naiz zenbait garaitan,<br />
areto eta klubetan lan eginez»,<br />
kontatu du abeslari afroamerikarrak,<br />
«baina hau aldikako<br />
lana izan da». Horregatik, beste<br />
ogibide batzuetan ere aritu behar<br />
izan du.<br />
Hala ere, musikaren indarra<br />
handia da askorentzat, «maitatzeraino<br />
iristen garenez, ezin diot<br />
kantatzeari utzi», dio Keth Mitchelek.<br />
Baina argi dauka ez dela<br />
dirua egiteko negozioa: «Musika<br />
maite dudalako egiten dut, dibertitu<br />
beharra daukazu, ondo pasa,<br />
eta ez pentsatu diru pila egingo<br />
duzunik».<br />
Bere hiritarrak, gehienak presaka<br />
alde batera eta bestera doazela<br />
dio, baina asko dira, hala ere,<br />
hura entzutera geratzen direnak.<br />
Turistak ere asko izaten dira, baina<br />
garai hauetan turismoa jaitsita<br />
omen dago New Yorken.<br />
Neguaren ostean, etorriko da<br />
udaberria, bai eta etorkizuna ere.<br />
«Musika egiten jarraitu nahi dut,<br />
eta neure abestiak egitea gustatuko<br />
litzaidake. Nire kantuak irratian<br />
entzun nahiko nituzke. Estudioko<br />
lana egin eta zerbait kaleratu.<br />
Inoiz ez dakizu etorkizunak zer<br />
emango dizun. Jaungoikoak<br />
ahots eder hau eman zidan, eta<br />
horregatik oso zoriontsu nago»,<br />
erantzun du mikrofonoa eskuetan<br />
hartu eta kantatzeko prest dagoela.<br />
Baimenik gabeko kantuak<br />
Justu Manhattango beste aldean,<br />
ekialdean, Grand Central tren<br />
geltokiak metroarekin bat egiten<br />
duen tokian, gitarra eskuan<br />
hartu eta kantuan ari da Samuel<br />
R. Saffery.<br />
«Zeelanda Berrikoa naiz,<br />
Wellington hiriburukoa», esan<br />
du irribarretsu 30 urteko gazteak.<br />
‘‘ Jende askok uste du<br />
lanik ez daukagulako<br />
gaudela metroan, baina<br />
hori ez da horrela»<br />
LUIS MONTALVO<br />
Musikaria<br />
«Musikaria izan naiz, eta<br />
horretatik bizi izan naiz<br />
zenbait garaitan, areto<br />
eta klubetan lan eginez»<br />
KETH MITCHEL<br />
Musikaria<br />
«Musika gehiago<br />
sortzen hasi nintzen,<br />
eta nire musikari bidea<br />
egitera etorri naiz»<br />
SAMUEL R. SAFFERY<br />
Musikaria<br />
«Mexikoko musikak<br />
ondo funtzionatzen du;<br />
askok ezagutzen dute,<br />
eta gustuko dute»<br />
JOSE MANUEL ETA ANGEL<br />
Musikariak<br />
Hiru hilabete besterik ez daramatza<br />
New Yorken, eta ahal duen<br />
tokietan jotzen du. Eta orain arteko<br />
esperientziaz ez da batere<br />
kexu: «Jendea oso atsegina da,<br />
eta horregatik nago hemen.<br />
Negu garai honetan jendea oso<br />
eskuzabala da, eta dirua ematen<br />
du. Uda partea askoz ere hobea<br />
izango dela iruditzen zait», dio<br />
baikortasunez hitz eginez.<br />
Musika betidanik jo izan du<br />
bere herrian, baina «ofizioz, legegizon<br />
egin nintzen egun batean».<br />
«Hala ere, musika gero eta gehiago<br />
sortzen hasi nintzen, eta nire<br />
musikari bidea egitera New Yorkera<br />
etorri naiz». Bizimodua erabat<br />
al<strong>datu</strong> eta ametsen hirira etorri<br />
berri da.<br />
Etorkizunean bere bidea egin<br />
nahiko lukeen musikariak, folk,<br />
blues, country, rock estiloko doinuak<br />
jotzen ditu, bere gitarraz<br />
lagunduta. Mikrofono bat eta<br />
Zeelanda Berritik joan da New Yorkera Samuel R. Saffery gaztea. G. UDABE<br />
Angel eta Jose Manuel Mexikoko musikariak. GARIKOITZ UDABE<br />
60ko eta 70eko hamarkadetako musika egiten du Keth Mitchelek. G. UDABE<br />
Bidaiariak musikarien erritmora dantzan. GARIKOITZ UDABE<br />
bozgorailu bat ditu berarekin, eta<br />
parean gitarraren kaxa, jendeak<br />
eskupekoa bertan utz dezan.<br />
Ez dauka metroan jotzeko baimenik,<br />
baina ez du arazorik izan:<br />
«Interneten begiratu dut zein<br />
lege dituzten, baina ez dut uste<br />
hain gogor jartzen direnik…».<br />
42. kalean, Times Squarreko<br />
geltoki handian bestelakoak kontatu<br />
dituzte: «Isunak jartzen dizkigute,<br />
eta atxilotu ere egin izan<br />
gaituzte», dio Angelek irribarre<br />
txiki bat eginez: «Gehienera, 75<br />
dolarreko isunak dira, eta atxilo<br />
aldiak berriz 24 ordutakoak.<br />
Preso eramanez gero, ez digute<br />
isunik jartzen, eta, isuna jartzen<br />
badigute, ez gaituzte atxilotzen»,<br />
zehaztu du. «Geltokietan jotzeko<br />
baimena daukatenak ez dituzte<br />
hainbeste molestatzen», gaineratu<br />
du Jose Manuelek.<br />
«Gogorra baina polita»<br />
Guajaka estatukoak (Mexiko)<br />
dira Angel eta Jose Manuel.<br />
Duela hiru urte iritsi ziren New<br />
Yorkera. Ez ziren elkarrekin etorri,<br />
baina «gau batean elkar ezagutu<br />
genuen, elkarrekin kantu<br />
bat jo genuen, eta metrora etortzea<br />
erabaki genuen», aipatu du<br />
Angelek.<br />
Treneko bagoietan ibiltzen<br />
dira. Geltokitik geltokira Mexikoko<br />
musika joz, rantxerak joz, txapela<br />
pasatuz eta, trena geratzean,<br />
hurrengo bagoira korrika<br />
joanez. «Ongi funtzionatzen<br />
dute, estatu batuar askok ezagutzen<br />
dutelako musika hau eta<br />
gustuko dutelako», zehaztu du<br />
Jose Manuelek.<br />
Jendearen artean denetatik<br />
dagoela diote. Ia jende gehiena<br />
adeitsua dela, babesa adierazten<br />
dietela, baina era berean gustuko<br />
ez dituztenekin ere topo egiten<br />
omen dute.<br />
«Amerikar zuritxoak dira<br />
ondoena portatzen direnak», gaineratu<br />
du Angelek; izan ere,<br />
beren herrikideek, «latinamerikarrek<br />
apenas ematen duten<br />
ezer».<br />
Zailtasunak zailtasun, ordea,<br />
esperientzia polita dela diote:<br />
«Gogorra da, baina jende asko<br />
ezagutzen duzu, eta polita da».<br />
Gustatzen zaien lan bat da, eta<br />
«horretatik bizibidea ateratzen<br />
dugu», dio Jose Manuelek.<br />
Jatetxe eta jai pribatuetara ere<br />
joaten dira. Horietarako boskotea<br />
osatzen dute, eta trenerako<br />
berriz talde txikiagoak egiten<br />
dituzte.<br />
«Estu- estu ikusten dugu etorkizuna,<br />
kar-kar-kar», dio Jose<br />
Manuelek, baina argi dute horrela<br />
jarraituko dutela bizibidea ateratzen.<br />
New Yorken bizi direnek ere<br />
argi daukate artista horien<br />
eskaintzaz gozatzen jarraituko<br />
dutela, hirian lur azpitik mugitu<br />
nahi eta trenaren zain dauden<br />
bakoitzean.
Zakilixut<br />
Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiak aginduta, Iruñeko Alde Zaharreko San Agustin<br />
elizako ezkilen soinua 90 dezibeletik 50era jaitsi beharko du Artzapezpikutzak.<br />
Ezkilak 50 dezibeletan<br />
Irene Arrizurieta Iruñea<br />
Iruñeko Alde Zaharreko San Agustin<br />
elizako ezkilen soinua doitu<br />
egin beharko du Artzapezpikutzak.<br />
Beraz, ordua ematerakoan ezkilen<br />
doinua 90 dezibeletik 50era jaitsi beharko<br />
du. Nafarroako Justizia Auzitegi<br />
Nagusiak kaleratutako epaiaren arabera,<br />
ezkilek mezetara deitzerakoan eta<br />
beste ekitaldi erlijiosoak ospatzerakoan<br />
bakarrik jo ahal izanen dute «erabateko<br />
indarrez».<br />
San Agustin elizako ezkilek goizeko<br />
zortzietatik gaueko hamarrak arte jotzen<br />
dute, ordu laurdenean behin, orduak,<br />
ordu erdiak eta ordu laurdenak<br />
adieraziz. Halaber, mezatara deitzeko<br />
ere egunero bitan jotzen dute, eta beste<br />
erlijio ekitaldietarako ere jotzen dute, tokatzen<br />
denean; igandeetan, adibidez.<br />
Elizako kanpaien soinuak auzokideei<br />
eragiten dien trabaren afera ez da oraingoa.<br />
Iruñeko Alde Zaharrean oso espazio<br />
tarte txikian hainbat eliza daude, eta<br />
guztiek jotzen dituzte kanpaiak orduro.<br />
San Agustin kaleko auzokide batzuek ezkilek<br />
egunez egiten zuten soinuagatik<br />
salaketa jarri zuten udalean <strong>20</strong>08. urtean.<br />
Salaketa jarri zutenen ustetan, ezkilen<br />
soinua ozenegia da, eta eguneroko bizitzan<br />
eta loan eragiten die. Ezkilen bolumena<br />
egokitzea eskatu zuten, eta, Nafarroako<br />
Zarataren Legeak dioen moduan,<br />
ezkilen soinuak 50 dezibel ez gainditzea<br />
nahi zuten. Alabaina, udalak, legeari<br />
muzin eginez, ezkilen soinua ez jaisteko<br />
agindu zuen. Yolanda Barcina alkateak<br />
ezkilek orduak emateko soinua «ohitura»<br />
zela argudiatu zuen erabakia hartzeko.<br />
Auzokideak ez zeuden amore emateko<br />
prest, eta epaitegira jo zuten. Lehen<br />
instantzian, ezkilen hotsa «onargarria»<br />
zela erabaki zuen epaitegiak, baina<br />
auzokideek helegitea jarri zuten. Orain,<br />
erabat ez bada ere, Auzitegi Nagusiak<br />
arrazoia eman die auzokideei, eta elizako<br />
kanpaiak doitu egin beharko dituzte.<br />
Gainera, epaiari ezin zaio helegiterik<br />
jarri. Beraz, ezkiletara egokitutako kanpandorreko<br />
erlojuaren zeregina ezbaian<br />
jartzen du epaitegiak. Epaiaren arabera,<br />
«egun edonork du erloju bat etxean,<br />
eta orduaren abisua emateak ez du izateko<br />
zentzurik». Horregatik, ezkilaren<br />
Iruñeko San Agustin elizako kanpandorrea. IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS<br />
soinua 50 dezibeletara «doitzea» agindu<br />
du. Hala ere, eta udalari arrazoia emanez,<br />
ezkilek mezetarako abisua ematerakoan<br />
eta beste ospakizun erlijiosoetara<br />
deitzerakoan, orain arte bezala 90<br />
dezibeletan egin dezaketela ebatzi du.<br />
«Katedralekoak nahikoa dira»<br />
San Agustin kaleko auzokideen artean<br />
iritzia ez da bakarra. Atzo goizean, San<br />
Agustin kaleko 8. zenbakian bizi den<br />
emakume heldu bat ezkilen soinua apaltzearen<br />
aurka mintzatu zen. Ez zuen<br />
bere izenik eman nahi izan, baina salaketa<br />
jarri dutenak «bazter nahasle»<br />
deitu zituen: «Lau bazter nahaslerenga-<br />
tik bizitza osoko ohitura kendu nahi<br />
digute. Gauez isildu zituzten, eta orain<br />
egunez gutxitu behar dira. Leihoak<br />
ixten badituzu ez da txintik ere entzuten».<br />
Baina ez dira iritzi berekoak kale berean<br />
bizi diren bi gizon. Biek ezkilak «traba»<br />
egiten dutela aipatu zuten. «Mezetara<br />
joan nahi duenak badaki noiz diren,<br />
eta ez du ezkilarik entzun beharrik».<br />
Haietako batek, Alde Zaharrean eliza<br />
asko daudela gogoratuz, katedraleko ezkilak<br />
nahikoa direla dio: «Ordua jakiteko<br />
eta elizkizunak deitzeko nahikoa<br />
dute katedraleko ezkilekin. Hainbeste<br />
zaratak traba egiten digu auzokideei».<br />
Asteazkena<br />
<strong><strong>20</strong>11</strong>ko martxoaren <strong>16</strong>a<br />
D<br />
Maratila<br />
Aurelia<br />
Arkotxa<br />
Terra<br />
Corsa 3<br />
Aleria, 23 gradu. Abendua.<br />
Libecciu haizea.<br />
Arratsaldeko oren<br />
bata. Karrika isiletan<br />
banabila. Haizearen ufaden ahots<br />
bortitza da entzuten den bakarra.<br />
Mintzo apokaliptikoa. Itsasoaren<br />
urdina urrunean. Hemen egon<br />
omen zen exiliaturik Seneka. Zitroin<br />
ondoak, laranja ondoak. Gizon<br />
batek dio «ça souffle!». Antikitateko<br />
ziutatearen aztarnak. Arkeologia<br />
miaketak elizaren<br />
inguruan. Zeruaren blua. Eguzkitan<br />
oinez kurri nabila. Zorion.<br />
Itsasoaren urdin intentsoa. Arrosak.<br />
Arboletan loreak. Zipresak.<br />
Arkeologoak elizaren barnean<br />
bilduak dira, solas eta irri, elkarrekin<br />
ogitartekoak jaten. Eguzkitik<br />
eta haizetik aterbeturik.<br />
Pentzeetan artaldeak. Mendi-kateak<br />
zerumugan, eta are urrunago<br />
gailur zutak elurrez kukutuak.<br />
Aleriako gizonak Labradorreko<br />
Anse au Loup-eko arrantzaleak<br />
duela anitz urte erran zizkigun<br />
hitz berdinak erabili ditu («Too<br />
windy!» zioen hark). Irletako jendeen<br />
hitzak. Itsasoz inguratu irletan<br />
haizeak besteetan baino<br />
gehiago, azkarkiago (indar gehiagorekin<br />
erran nahi dut) ufatzen<br />
duelako. Alta, Lapurdiko itsas<br />
bazterrean ere haizea altxatzen<br />
delarik indar izigarrien beldurra<br />
sortzen da errex gure baitan. Eta<br />
hemen, Alerian, Hendaian bezala<br />
mendiak horizontean. Mendien<br />
punta zutek geologikoki berriagoak<br />
iduri Lapurdiko itsas bazterretakoekin<br />
konparatuz. Libecciu<br />
haizearen indarra ezagutzen zukeen<br />
Senekak. Hemen Corsican<br />
exiliatua zelarik Helvia bere amari<br />
idatzi zion «kontsolamendu»-<br />
an zioen: «jendeak bere baitan<br />
duen gauza preziatuena gizaki<br />
poderearen ahalek ez dezakete<br />
harrapa... Goazen alegeraki, burua<br />
tente, kuraiaz beterik den<br />
urrats arinez, hala beharrak bidaltzen<br />
gaituen lekura».
Change language