16 berria 2011ko martxoaren 22a, astearteaHarian › MunduaProtestak herrialde arabiarretan DBonbardaketak hasi dituzten arren, aliatuen artekokoordinazio faltak eta NBEren ebazpenarenzehaztugabetasunak kezkak sortu ditu nazioartean.Erasoaren bideorria zehaztekoTripoliko herritarrak nazioarteko koalizioak asteburuan jaurtitako misilen zatiak erakusten. MOHAMED MESSARA / EFELibiako erregimenarendefentsak indargabetudituztela dio LondresekArlo militarrean zailtasunak dituela ikusita,Bengazira «martxa berde bat» egitera deitudu Gaddafik, «atzerriko erasoa» saihestekoKoalizioaren aire erasoen abantailabaliatuta, aurreratzen saiatu da oposizioaMikel RodriguezBonbardaketak hasi eta hiru egunera,koalizioak Libiako erregimenarenaire defentsarako sistemaren«zati handia» desegin duelaadierazi du Erresuma Batukolehen ministro David Cameronek.«Lehenbiziko helburua airedefentsak suntsitu eta aire eremuadebekatzeko gune seguruasortzea zen. Bigarrena, berriz, zibilakMuammar Gaddafiren erasoetatikbabestea. Bi arloetanongi aurreratu dugu». Nazioartekokoalizio militarraren aire erasoeksortutako abantaila baliatuta,ekialdean posizioak berreskuratzekoahalegina egin duoposizioak. Bonbardaketak jasanarren, Gaddafik ez du ekimenagaldu nahi, ordea, eta herritarreidei egin die Bengazira «martxaberdea» egiteko.Erresuma Batuko Gobernuakjakinarazi duenez, Gaddafiren indarrakBengazi uzten hasi diranazioarteko koalizioaren aire erasoeneraginez. Cameronen arabera,esku hartzeak Bengazin gertatubeharreko «sarraskia» saihestudu. Cameronek ziurtatu duerasoetan zibilak hil diren frogarikez dagoela; Libiako telebistakdio mendebaldeko portuei eta aireportueieginiko bonbardaketek«hildako anitz» eragin dituztela.Kontraerasora jo nahianErregimenaren atzerakadak adoretuta,oposizioa BengazitikAjdabijara jotzen saiatu da, 160kilometro hegoaldera. The Telegraph-ekoberriemailearen arabera,miliziano talde bati segadaegin diote erregimeneko indarrekerrepidean, eta lau lagun hildituzte. Hirian bertan borrokakegon direla dio Al Jazeerak. Iraganastetik, bi aldeek behin bainogehiagotan aldarrikatu duteAjdabija kontrolpean dutela.Aire erasoen ondorioz, Gaddafirentzatia ezinezkoa izanen daBengazira hurbiltzea. Horretazjakitun, ekialdeko hirira «martxaberde estrategikoa» deitu du,«atzerriko erasoa» saihesteko.Parte hartzaileei eskatu die olibondoadarrak eskuetan eramateko,«arazoak era baketsuan»konpontzeko, eta «Libiari erasoegin eta haren aberastasunez jabetunahi dutenei aitzakiarik ezemateko». Oposizioak, baina,martxa horren parte hartzaileak«etsai» gisa hartuko dituela ohartarazidu. Kontseilu Nazionalekoburu Abdelhafiz Gogak mehatxuegin du martxara agertzeko asmoadutenek «Gaddafiren brigadenpatu berbera» edukiko dutela.Erregimenarekin elkarrizketakhasteari, berriz, uko egin dio.Mendebaldean, aire erasoakhasi arren, tankeekin Misratansartzea lortu du Gaddafik, oposizioarenarabera. Iturri horrekdio«dozenaka lagun» zauritu dituztela.Berri agentzien arabera,Gaddafiren indarrek giza ezkutuakerabili dituzte Misratan sartzeko.Herritarrei tiro egin diete,iturri horien arabera. AEB AmeriketakoEstatu Batuek jakinarazidute, baina, aire eremuaren debekuaekialdetik Tripoliraino he<strong>datu</strong>kodutela. Erasoak hasizituztenetik, Gaddafik ez dituelahegazkinak erabili dio Washingtonek.M.R.NBE Nazio Batuen ErakundekoSegurtasunKontseiluaren 1973 ebazpenalortu eta denborarik galdugabe hasi zituen nazioarteko koaliziomilitarrak Muammar Gaddafirenerregimenaren aurkakobonbardaketak joan den asteburuan.Koalizioak, ordea, ez du erabatargi jarraitu beharreko bideorria. Bonbardaketekin hasiarren, aliatu nagusiek, AEBAmeriketako Estatu Batuek,Erresuma Batuak eta Frantziak,elkarrekiko koordinazioa eskasadela aitortu dute, eta horrek zalantzaksortu ditu esku hartzearenalde agertu diren herrialdeenganere. Italiako lehen ministroSilvio Berlusconik, adibidez, ezdutela «tirorik botako» adierazidu, eta Norvegiak ere ez ditu berehegazkinak mugituko, bere «zereginazein den argitu» arte.Erasoaldiaren gidari gisa ErresumaBatua eta batez ere Frantziaagertu dira. Nicolas Sarkozypresidentea izan da Libian eskuhartzearen alde aktiboen agertuden munduko liderra. Horren adibide,koalizioa osatzeko goi bileraParisen egin zuten aliatuek, etajoan den larunbatean lehenbizikoerasoa Frantziako hegazkinekegin zuten. Praktikan, ordea, potentziamilitar handienak, AE-Bek dute lidergoa.Haren agintearen adibide izandira Erresuma Batuko buruzagiekegindako adierazpenek jasotakoerantzunak. Alde batetik,David Cameron lehen ministroakerran du Gaddafik «alde egin» beharduela, baina AEBetako armadakoburu Mike Mullenek zehaztudu operazioaren helburua aireeremua debekatzea dela, ez erregimenarekinamaitzea. Bertzalde,Erresuma Batuko Defentsaidazkari Liam Foxek iradoki duGaddafi bera izan litekeela erasoenhelburu. Erresuma Batuko etaAEBetako armada buruek, ordea,halakorik ukatu dute.Barack Obama presidenteakargi utzi nahi izan ditu bi gauza:bata, lurreko esku hartzerik ezdutela nahi, eta bertzea, nazioartekokoalizio baten partaide soiladirela. Iraken eta Afganistanenzama handiegia da Washingtonentzat,eta horregatik erasoarenagintea lehenbailehen NATOrenesku utzi nahi du Obamak.AEBen lidergoa irmoa ez delaerakutsi dute hasierako erasoenkoordinazio eskasak. Frantziakonartu du koalizioko kideen elkarlanaez dagoela «integratuta».NATOk horretan lagun lezakeelauste du Parisek. Italiak ere aldarrikatudu aliantzak hartu beharkolukeela erasoen gidaritza. Horretarako,ordea, Libian esku hartunahi ez duten bi herrialdek,Turkiak eta Alemaniak, ez lioketetrabarik jarri beharko aliantzarenesku hartzeari. Ankarak pausobat eman du, eta «baldintzapekosostengua» agertu dio eskuhartzeari. Gaur segituko du NA-TOren bilerak.ZehaztugabetasunaKoalizioak NBEren ebazpena erabilidu Gaddafiri eraso egiteko,baina ebazpen horrexek mugaketa zehazgabetasunak ditu. Aireeremua debekatzea da onartutakoneurri nagusia. Arabiar Ligahorren alde agertu zen. Lehenbonbardaketak, ordea, hagitz gogorrakizan dira, eta erakundekoburu Amro Musak salatu eginBaliabide militarraktxikitu arren, litekeenada diktadoreakagintean jarraitzeaditu. «Aire eremuaren debekuazibilak babesteko jarri dugu, ez zibilakbonbardatzeko». Pariseketa Londresek garrantzia kendunahi izan diete Musaren solasei.Koalizioaren sustatzaileentzathagitz garrantzitsua da herrialdearabiarren sostengua, Mendebaldeabertze herrialde musulmanbati eraso egiten ari zaion irudiasaihesteko. Oraingoz, Qatarrekhegazkinak bidaltzea lortu dute.Esku hartzeak utziko duen azkenemaitza, ordea, ez dago argi.Ebazpenaren arabera, «zibilakbabestea» da helburua; lurrekoesku hartzea debekatzen du, etaerregimena aldatzeaz ez dio deus.Parisek eta Londresek argi utzidute Gaddafi bidaltzeko nahia,baina AEBek ohartarazi dute aireerasoak egin eta diktadorearenbaliabide militarrak txikituarren, litekeena dela hura agintetikez kentzea. Oposizioaren balizkoerasoaldi baten aitzinean ere,ebazpenak ez du zehazten zer nolakoerantzuna eman beharko lukeennazioarteak.
2011ko martxoaren 22a, asteartea berria 17Mundua ‹ HarianProtestak herrialde arabiarretan DKonstituzioaerreformatzekoerreferendumababestu duteEgiptonBotoen %77rekingailendu da baiezkoaerreferendumean;parte hartzea%41ekoa izan daYemengo presidenteasostengua galtzen ari dagobernuan eta armadanHainbat enbaxadore,ministro eta militaroposizioaren alderaigaro dira egunotakoerrepresioaren ondoriozSiriako armadakalera atera da,manifestarienprotestakgeldiarazteraAsteburuko protestetan60 lagun atxilotudituztela salatu duGiza EskubideenAldeko BehatokiakErredakzioaEgiptoko Konstituzioaren erreformeiburuzko erreferendumeanbaiezkoak irabazi du botoen%77,2rekin. Ezezkoak, berriz, botoen%22,8 jaso ditu; parte hartzea%41,19koa izan da. 45 milioipertsona zeuden botoa emateradeituak, eta hemezortzi milioi herritarrekeman dute. Baiezkoakerregimena babesten dutenei mesedeegiten diela salatu zuten oposiziokohainbat alderdik, besteakbeste, matxinada sustatu dutenek.Uste dute testu berriak ezduela benetako aldaketarik ekarrikoeta datozen bozetatik ateradaitekeen presidenteak HosniMubarakek zituen hainbat pribilegioizaten jarraituko duela.Nazioarteak, ordea, besteakbeste AEBek eta Europako Batasunak,txalotu egin dute emaitza;herritarrek aske aukeratu ahalizan dutela diote.HauteskundeakBehin erreferenduma eginda, seihilabeteren barruan hauteskundeetaradeituko dute trantsizioabideratzen ari diren militarrek, etahori ere salatu du oposizioak, alderdieta programa sendoak prestatzekodenbora nahikorik ez dutelaargudiatuta. Anaia Musulmanekerreformaren alde egin dute.Amagoia MujikaManifestariak, gobernuaren kontra protestan, atzo, Sanan. JAHIA ARHAB / EFEYemengo Gobernuari egoera osozaila jartzen ari zaio, eta Tunisiakoedo Egiptoko gertaeren prozesuaekartzen dute gogora han gertatzenari direnek. Gobernuaneta armadan gero eta dimisiogehiago gertatzen ari dira, eta AliAbdala Sale presidentea bakarrikgeratzen ari da, botereari eutsinahi eta ezinean, nahiz eta berakesaten duen herritar gehienakalde dituela: «Kaosera, indarkeriaraeta gorrotora deitzen dutenakgutxi batzuk dira».Baina taldez eta iritziz jendeasko ari da aldatzen, horien arteanatzo dimisioa eman zuten hirujeneralak eta Jordanian eta Siriandiren enbaxadoreak. Armadakobigarrena izan da jeneraletanmanifestarien aldera igaroden garrantzitsuena: MohamedAli Mohsen, hain justu presidentearenanaiordea. «Herritarreniraultza eta haren eskaerak babesten»dituela esan du. Horiekdenek eskatu dute Saleren dimisioa,eta armadako buruzagiekSanako manifestariak babesterabidali dituzte tropak.Ali Mohsen jeneralaren babesadierazpenak, bien bitartean, armadakobeste kide asko animatuditu. Bi jeneralek eta horien atzetikhainbat ofizialek ere erabakiberbera hartu dute. Barne Ministeriokogutxienez 50 kargudunekere bai.Armadaren erdiak baino gehiagokegin du manifestarien alde,Yemen Post egunkariak azalduduenez, eta jeneralaren dimisioakmugarri bat ezartzen dueladio. «Sale presidenteak partidagaldu duela adierazten dute gertakarihoriek, eta dimisioa emanbeharko luke».Aldaketa horiek, baina, asteburuangertatutakoen segida dira,eta aurreko astean izandako errepresioarenondorio. Hainbat ministrokkargua utzi dute joan denasteko protestetan Poliziak 52manifestari hil zituelako eta protestabaketsuak indarkeria hutsezisilarazi dituztelako. Salekgobernua desegin behar izan duondorioz.Azken egunotako errepresioarenondorioz, Siriako eta Jordaniakoenbaxadoreek ere utzi dutekargua. Damaskokoak, AbdelUahhab Tauafek, hauxe esan du:«Tagiirko plazako sarraskiarenondoren, dimisioa eman dut».Kargua uztearekin batera alderdiaere utzi du, eta oposizioko mugimenduarekinbat egin du.Gobernua, desegindaHerenegun, gobernu osoa deseginzuen Salek, hainbat ministrokgobernua utziko zutela iragarrieta gero —27 diputatuk eta gobernuarenalderdiko 47 kidek ere utzidute—. Salek ezeztatu egin du Poliziakerrepresioarekin zerikusiaizatea, eta manifestarien arteandauden ekintzaile armatuak eginditu gertatutakoaren erantzule.Larrialdi egoera ezarri du manifestazioaksaihesteko.ErredakzioaSiria astintzen hasi da herrialdearabiarretako protesten oldea,eta manifestariak geldiarazteraateratzea erabaki du armadak.Azken egunotan segurtasunindarrek bost lagun hil izanakherritarrak haserretu ditu, etahaien protestak gelditu nahi ditu.Atzo bertan milaka lagun elkartuziren ostiralean hil zuten gaztebaten aldeko hileta elizkizunean,Daran. Bashar al Assaden gobernuarenustelkeria salatzera ateraziren kalera, eta gogor egin zutensegurtasun indarrek. Hileta elizkizunguztiak bilakatu dira askatasunhandiagoa eskatzekoplaza.AtxiloketakAsteburuko protestetan 60 lagunatxilotu dituztela salatu du GizaEskubideen Aldeko Behatokiak.Ekintzaileak, ikasleak eta kazetariakdira atxilotuak, eta horien arteanpintaketak egiteagatik atxilotutakohamabost gazteak. Hainzuzen, gertaera horren ondorensuspertu dira protestak.Frantzia da asteburuko gertaerakgogorren salatzen ari direnetakobat. Assaden erregimenagaitzetsi du, eta indarkeria amaitzekoeta atxilotuak askatzeko eskatu.
- Page 3: Ione Lozano ustezko etakidea atxilo
- Page 6 and 7: 6 berria 2011ko martxoaren 22a, ast
- Page 8 and 9: 8 berria 2011ko martxoaren 22a, ast
- Page 10 and 11: 10 berria 2011ko martxoaren 22a, as
- Page 12 and 13: 12 berria 2011ko martxoaren 22a, as
- Page 14 and 15: 14 berria 2011ko martxoaren 22a, as
- Page 18 and 19: 18 berria 2011ko martxoaren 22a, as
- Page 20 and 21: 20 berria 2011ko martxoaren 22a, as
- Page 22 and 23: 22 berria 2011ko martxoaren 22a, as
- Page 24 and 25: 24 berria 2011ko martxoaren 22a, as
- Page 26 and 27: 26 berria 2011ko martxoaren 22a, as
- Page 28 and 29: 28 berria 2011ko martxoaren 22a, as
- Page 30 and 31: 30 berria 2011ko martxoaren 22a, as
- Page 32 and 33: 32 berria 2011ko martxoaren 22a, as
- Page 34 and 35: 34 berria 2011ko martxoaren 22a, as
- Page 36 and 37: 36 berria 2011ko martxoaren 22a, as
- Page 38 and 39: 38 berria 2011ko martxoaren 22a, as
- Page 40: ZakilixutXX. eta XXI. mendeetako em