13.07.2015 Views

Patnubay sa Pamumuhay sa Hong Kong 2013 - 765166 www.had ...

Patnubay sa Pamumuhay sa Hong Kong 2013 - 765166 www.had ...

Patnubay sa Pamumuhay sa Hong Kong 2013 - 765166 www.had ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Pangunang SalitaAng gobyerno ay tapat <strong>sa</strong> pangako na padaliin ang pag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>ma-<strong>sa</strong>mang mga katutubong minorya <strong>sa</strong> komunidad. Ang “<strong>Patnubay</strong> <strong>sa</strong><strong>Pamumuhay</strong> <strong>sa</strong> <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>” ay nagbibigay patnubay <strong>sa</strong> mga bagongdating na katutubong minorya <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng madaling pamamaraan,tulungan sila na makiayon <strong>sa</strong> pang-araw araw na buhay <strong>sa</strong> <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>habang isina<strong>sa</strong>-alang alang ang kaibahan ng wika at kultura. Ito aysuplemento <strong>sa</strong> “<strong>Patnubay</strong> mo <strong>sa</strong> mga Serbisyo <strong>sa</strong> <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>” at librengipinamimigay <strong>sa</strong> iba’t ibang wika, nagbibigay ng mas detalyadongimpormasyon <strong>sa</strong> mga serbisyong pampubliko lalong lalo na <strong>sa</strong> mga maykaugnayan <strong>sa</strong> komunidad.Para <strong>sa</strong> mga katanungan o kopya nitong <strong>Patnubay</strong> o “<strong>Patnubay</strong>mo <strong>sa</strong> mga Serbisyo <strong>sa</strong> <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>”, makipag-ugnayan <strong>sa</strong> amin <strong>sa</strong>pamamagitan ng:Telepono : 2835 1747Fax : 2121 1716Email : rru_general_enquiry@<strong>had</strong>.gov.hkMaraming grupo ang nagtulong tulong <strong>sa</strong> paghahanda nitong <strong>Patnubay</strong>.Nais naming <strong>sa</strong>mantalahin ang pagkakataong ito para pa<strong>sa</strong>lamatansila, lalong lalo na <strong>sa</strong> HK SKH Lady MacLehose Centre na nagbigay ngdisenyong serbisyo <strong>sa</strong> <strong>Patnubay</strong>.Pangkat ng Ugnayan <strong>sa</strong> LipiSangay ng Ugnayang PantahananEnero <strong>2013</strong>ii


Kata PendahuluanPemerintah dengan bersungguh-sungguh berniat memfasilitasiintegrasi kaum etnik minoritas kedalam masyarakat <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>.Buku "Panduan untuk Tinggal di <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>", ini memberikanpetunjuk mudah kepada etnis minoritas pendatang baru untukmenyesuaikan diri kedalam kehidupan sehari-hari, mengingatadanya perbedaan kebudayaan dan baha<strong>sa</strong> di <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>. Bukupanduan ini merupakan tambahan dari Buku "Petunjuk Layanandi <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>" yang diberikan secara gratis dan tersedia dalambaha<strong>sa</strong> yang berbeda-beda untuk memberikan informasi yanglebih terperinci mengenai pelayanan masyarakat, terutama yangterpaut dengan kehidupan bermasyarakat.Untuk pertanyaan atau <strong>sa</strong>linan dari Panduan ini atau “BukuPetunjuk Pelayanan di <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>”, silahkan menghubungi kamimelalui:Telepon : 2835 1747Faks : 2121 1716E-mail : rru_general_enquiry@<strong>had</strong>.gov.hkBanyak pihak yang telah memberikan sumbangan untukmempersiapkan panduan ini. Kami ingin mengambil kesempatanini untuk menyampaikan ra<strong>sa</strong> terimakasih kami, khususnyakepada HKSKH Lady MaLehose Centre yang telah mende<strong>sa</strong>inbuku Panduan ini.Unit hubungan RasDepartemen Dalam NegeriJanuari <strong>2013</strong>iii


ContentsNilalamanIsiChapter 1 Sangay 1 Bab 1Introduction Panimula Kata Pengantar1-618 Districts of <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong> 18 Distrito ng <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong> 18 Distrik di <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong><strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>: The Facts <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>: Ang Mga Katunayan <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>: FaktaChapter 2 Sangay 2 Bab 2Home and LivingTahanan at<strong>Pamumuhay</strong>Rumah danKehidupan7-14Falling from height Nahuhulog mula <strong>sa</strong> itaasJatuh dari tempatketinggianBurning charcoal Pagsusunog ng uling Bakar arangUnattended children Mga napapabayaang bata Anak-anak tanpa pengawa<strong>sa</strong>nDay child care servicesKeeping petsSerbisyong pang-araw nanangangalaga <strong>sa</strong> bataPag-aalaga ng hayopPu<strong>sa</strong>t penitipan anak-anak disiang hariMemelihara binatangpeliharaanStrange visitors Di-kilalang panauhin Pengunjung asingThrowing objects fromheightPagtatapon ng mga bagaymula <strong>sa</strong> itaasMelempar benda-benda daritempat ketinggianChapter 3 Sangay 3 Bab 3Work Trabaho Pekerjaan15-28Labour rights Karapatang panggawa Hak-hak buruhEmployment Ordinance,Chapter 57Ordinan<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> Trabaho,Sangay 57Undang-undangKetenagakerjaan Bab 57Wages of workers Sahod ng mga traba<strong>had</strong>or Gaji pekerjaWages of subcontractors’workers in building worksSahod ng manggagawangna<strong>sa</strong> ilalim ng subkontraktor<strong>sa</strong> gawaing panggu<strong>sa</strong>li ogumagawa ng gu<strong>sa</strong>liGaji Pekerja sub-kontraktordi tempat bangunan kerjaWork <strong>sa</strong>fety Kaligta<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong> trabaho Keselamatan bekerjaBribery and corruption Suhulan at katiwalian Suap dan korupsiEqual opportunities Patas na oportunidad Per<strong>sa</strong>maan kesempatanKeeping of employmentrecordsPag-iingat ng rekord <strong>sa</strong>pagtatrabahoMenyimpan catatan kerjaJob selection Pagpili ng trabaho Memilih pekerjaanGeneral and statutoryholidaysBakasyon para <strong>sa</strong> lahat atbakasyong itinakda ng batasHari libur umum dan resmi


IntroductionPanimulaKata PengantarBab1ChapterSangay1


<strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong> : The FactsGeographyArea : 1,104.41 square kmDemographic CharacteristicsPopulationMedian ageSex ratioChineseNon-ChineseOfficialMajor dialectRainy monthsDriest monthsMonths with highest temperatureMonths with lowest temperature:::Ethnicity::Language::7.0716 million41.7876 males per 1,000 females6.62 million (94%)0.45 million (6%)Chinese and EnglishCantoneseClimate – Sub-tropical::::Religion and CustomBuddhists and TaoistChristiansMuslimsHindusSikhs:::::May - SeptemberNovember - DecemberJuly - AugustJanuary - Februarythe vast majority843,000220,00040,00010,000(Figures presented in this chapter refer to those released up to November 2012)4


<strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong> : Ang Mga KatunayanHeograpiyaSukat : 1,104.41 kuadrado kilometroDemograpikong KatangianPopulasyonGitnang EdadProporsyon ng Ka<strong>sa</strong>rianIntsikHindi IntsikOpisyalPangunahing WikaBuwan ng tag-ulanBuwan ng tagtuyotPinakamainit na BuwanPinakamalamig na Buwan:::Lahi::Wika::7.0716 milyon41.7876 lalaki para <strong>sa</strong> 1,000 babae6.62 milyon (94%)0.45 milyon (6%)Intsik at InglesKantonisKlima – Sub-tropiko::::Mayo – SeptiyembreNobiyembre – DisyembreHulyo – AgostoEnero – PebreroRelihiyon at KaugalianBuddhists at TaoistKristiyanoMuslimsHindusSikhs:::::pinakamalaking bilang843,000220,00040,00010,000(Ang bilang na ipinakita <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>ngay na ito ay tumutukoy <strong>sa</strong> pinalabas hanggang <strong>sa</strong> huling kalagitnaan ng Nobyembre 2012)5


<strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong> : FaktaGeografiDaerah : 1,104.41 km persegiCiri-ciri DemografiPopulasiUmur rata-rataPerbandingan jenis kelamin:::EtnisCinaNon-Cina::Baha<strong>sa</strong>ResmiDialek Utama::Iklim-subtropisBulan hujanBulan paling keringBulan bertemperatur paling tinggiBulan bertemperatur paling rendah::::7.0716 juta41.7876 lelaki per 1,000 wanita6.62 Juta (94%)0.45 Juta (6%)Baha<strong>sa</strong> Cina dan InggrisKantonisMei – SeptemberNopember - DesemberJuli - AgustusJanuari – FebruariAgama dan Adat Kebia<strong>sa</strong>anPenganut Budha dan TaoKristenMuslimHinduSikh:::::Mayoritas843,000220,00040,00010,000(Angka-angka yang diberikan dalam bab ini teracu dari yang telah dikeluarkan hingga November 2012)6


ChapterSangayHome and LivingTahanan at <strong>Pamumuhay</strong>Rumah dan KehidupanBab27


Falling from heightParticular attention should be paid to avoid falling from height whendoing household work or getting near to windows.Nahuhulog mula <strong>sa</strong> itaasBigyan ng masusing atensyon at pag-iingat habang nag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>gawa ngmga gawaing bahay o kung lumalapit <strong>sa</strong> bintana upang maiwa<strong>sa</strong>n angpagkahulog.Jatuh dari tempat ketinggianPerhatian khusus harus diberikan untuk menghindari kemungkinan terjatuhdari tempat ketinggian ketika sedang melakukan pekerjaan rumah tangga ataumendekati jendela.8


Burning charcoalBurning charcoal within a closed environment would be fatal.Pagsusunog ng ulingAng pagsusunog ng uling <strong>sa</strong> loob ng <strong>sa</strong>radong kapaligiran aynakamamatay.Bakar arangMembakar arang didalam lingkungan tertutup dapat berakibat fatal.9


Unattended childrenDon't leave children unattended. Always keep your children under <strong>sa</strong>fe and propercare. Child neglect is a criminal offence.Mga napapabayaang bataHuwag iwanan ang mga bata na walang nagbabantay. Panatilihing ligtas at na<strong>sa</strong>tamang pangangalaga ang inyong mga anak. Ang kapabayaan <strong>sa</strong> bata ay i<strong>sa</strong>ngka<strong>sa</strong>lanang krimen.Anak-anak tanpa pengawa<strong>sa</strong>nDilarang meninggalkan anak tanpa pengawa<strong>sa</strong>n. Pastikan anak anda selalu dalan pengawa<strong>sa</strong>nyang aman dan haik. Kelalaian ter<strong>had</strong>ap anak adalah pelanggaran kriminal.10


Day child care servicesVarious forms of day child care services are provided on a full-day, halfdayor sessional basis for children whose carers are unable to take careof them temporarily due to various engagements.Serbisyong pang-araw na nangangalaga <strong>sa</strong> bataMay nakalaang serbisyo ang ibat’t ibang klase ng pang-araw nanangangalaga <strong>sa</strong> mga bata. Pwedeng buong araw, kalahating araw oilang oras lamang para <strong>sa</strong> ilan na pan<strong>sa</strong>mantala ay hinde mababantayanng kanilang tagapag-alaga <strong>sa</strong> dami ng iba pa nilang mga kompromiso.Pu<strong>sa</strong>t penitipan anak-anak di siang hariTersedia berbagai bentuk pelayanan penitipan anak disiang hari dengan basis sehari,setengah hari atau beberapa jam bagi anak-anak yang untuk sementara tidak dapatdiasuh oleh pengasuhnya, karena ala<strong>sa</strong>n yang bervariasi.Day child care servicesSerbisyong pang-araw na nangangalaga <strong>sa</strong> bataPu<strong>sa</strong>t penitipan anak-anak di siang hari2343 2255Websitehttp://<strong>www</strong>.swd.gov.hk11


Keeping petsSome buildings may have some restrictions on the keeping of dogs andcats. This issue should be clarified before the start of the tenancy, and a petconsent clause should be included in the tenancy agreement if neces<strong>sa</strong>ry.Pag-aalaga ng hayopMay ibang mga gu<strong>sa</strong>li na nagbabawal <strong>sa</strong> pagkakaroon ng alagangaso o pu<strong>sa</strong>. Ang bagay na ito ay dapat malinawan bago magsimulaang pagtira <strong>sa</strong> gu<strong>sa</strong>li/bahay at ang takdang permiso <strong>sa</strong> pag-aalaga nghayop ay dapat ka<strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong> napagakasunduang u<strong>sa</strong>pan ng pagtira kungkinakailangan.Memelihara binatang peliharaanSebagian gedung mungkin mengenakan beberapa pembata<strong>sa</strong>n dalammemelihara anjing dan kucing. Persoalan ini seharusnya dijelaskan sebelumma<strong>sa</strong> penyewaan, dan ayat yang menyetujui pemeliharaan binatang, hendaknyadimasukkan kedalam perjanjian penyewaan, jika diperlukan.Society for the Prevention of Cruelty to AnimalsSamahan para <strong>sa</strong> pagpigil ng kalupitan <strong>sa</strong> mga hayopPerhimpunan untuk Pencegahan Kekejaman ter<strong>had</strong>ap Binatang-binatang24-hour Hotline24-oras Linyang TatawaganHotline 24-jam2802 05012711 100012


WorkTrabahoPekerjaanBab3ChapterSangay15


The Employment Ordinance is the mainpiece of labour legislation in <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>.It lays down the minimum standards fora comprehensive range of employmentprotection and benefits for employees.Ang Ordinan<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> Trabaho angpinakapangunahing bahagi ngpag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>batas ng paggawa <strong>sa</strong> <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>.Dito ay naka<strong>sa</strong>ad ang pamantayan na maymalawak na <strong>sa</strong>klaw <strong>sa</strong> pangangalaga<strong>sa</strong> pagtatrabaho at benepisyo ng mgamanggagawa.Undang-undang Ketenagakerjaan adalahbagian utama dari undang-undangperburuhan di <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>. Undangundangini menjelaskan standar minimumdari perlindungan dan keuntungan bagipekerja secara luas dan jelas.16


Foreign domestic helpers arecovered too!Ikaw ang dapat magbayad ngdalawang buwang sweldo nahindi pa nababayaran!Para pembantu rumah tanggaasing diliputi juga!EmploymentOrdinance,Chapter 57Ordinan<strong>sa</strong> <strong>sa</strong>Trabaho,Sangay 57Undang-undangKetenagakerjaanBab 57• Employment Contract• Wages• Rest Days• Holidays with Pay• Paid Annual Leave• Sickness Allowance• Maternity Protection• Severance Payment• Long Service Payment• Employment Protection• Termination ofEmployment Contract• Protection Against Anti-Union Discrimination• Kontrata <strong>sa</strong> Trabaho• Sahod• Araw ng Pahinga• Bayad <strong>sa</strong> Panahon ngBakasyon• Bayad <strong>sa</strong> Taunang Bakasyon• Pataan <strong>sa</strong> Pagkaka<strong>sa</strong>kit• Proteksyon <strong>sa</strong> Pagbubuntis• Kabayaran <strong>sa</strong> Pagputol ngSerbisyo• Kabayaran <strong>sa</strong> Matagal naSerbisyo• Proteksyon <strong>sa</strong> Trabaho• Pagtatapos ng Kontrata <strong>sa</strong>Paggawa• Protekyon Laban <strong>sa</strong>Diskriminasyon <strong>sa</strong> KontraUnyon• Kontrak Kerja• Upah• Hari Istirahat• Hari Libur yang dibayar• Cuti Tahunan yangdibayar• Tunjangan Sakit• Perlindungan di Ma<strong>sa</strong>Kehamilan• Uang Pe<strong>sa</strong>ngon• Pembayaran untukPelayanan Jangka WaktuPanjang• PerlindunganKetenagakerjaan• Pamutu<strong>sa</strong>n Kontrak Kerja• Perlindungan ter<strong>had</strong>apDiskriminasi Anti-UnionLabour DepartmentDepartamento <strong>sa</strong> PagtatrabahoDepartemen Tenaga Kerja2717 1771E-mail17


Wages of workersAn employer should pay wages to his worker as soon as practicable butin any case not later than 7 days after the end of the wage period or thetermination of the employee’s contract.Sahod ng mga traba<strong>had</strong>orAng <strong>sa</strong>hod ng i<strong>sa</strong>ng traba<strong>had</strong>or ay dapat mabayaran <strong>sa</strong> tamang oras o <strong>sa</strong>loob ng 7 araw makalipas ang araw ng pa<strong>sa</strong>hod o makalipas ang pagtataposng kontrata.Gaji pekerjaMajikan diharuskan membayar gaji kepada pekerjanya sesegera mungkin tetapitidak melebihi 7 hari setelah ma<strong>sa</strong> gaji berakhir atau pemutu<strong>sa</strong>n kontrak pekerja.7 days arawhari18


Wages of subcontractors’ workers in building worksIf a subcontractor’s worker in building works is owed wages, the principal contractor is liable forthe first two months’ unpaid wages. A subcontractor’s worker should serve a written notice tothe principal contractor within 60 days after the wages become due.Sahod ng manggagawang na<strong>sa</strong> ilalim ng subkontraktor<strong>sa</strong> gawaing panggu<strong>sa</strong>li o gumagawa ng gu<strong>sa</strong>liKung hindi napapasuweldo ng subkontraktor ang kanyang mga traba<strong>had</strong>or, ang prinsipalna kontratista ang dapat na magbayad ng unang dalawang buwang <strong>sa</strong>hod na hindinababayaran. Ito ay dapat na ipagbigay alam nila <strong>sa</strong> prinsipal na kontratista <strong>sa</strong> loob ng 60araw pagkatapos ng araw ng pasuweldo.Gaji Pekerja sub-kontraktor di tempat bangunan kerjaJika seorang pekerja sub-kontraktor tidak dibayarkan gajinya, maka kontraktor utama bertanggungjawab untuk membayar gaji dua bulan pertama. Pekerja sub-kontraktor harus menyampaikan suratpemberitahuan secara tertulis kepada kontraktor utama dalam waktu 60 hari setelah jatuh tempogaji.You should pay the first 2 months‘ unpaid wages.Ikaw ang dapat magbayad ng dalawang buwang<strong>sa</strong>hod na hindi pa nababayaran.Anda yang harus membayar 2 bulan pertama darigaji yang tak terbayar.Labour DepartmentDepartamento <strong>sa</strong> PagtatrabahoDepartemen Tenaga Kerja2717 1771E-mailenquiry@labour.gov.hk19


||||Work <strong>sa</strong>fetyIt is essential to ensure all individuals would operate in working conditions that are freeof risk and hazards.Kaligta<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong> trabahoKailangang masiguro na ang lahat ng manggagawa ay magtatrabaho <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng lugarna ligtas <strong>sa</strong> <strong>sa</strong>kuna at panganib.Keselamatan bekerjaAmat penting untuk memastikan bahwa setiap orang dapat melakukan pekerjaannyadidalam kondisi kerja yang bebas dari berbagai macam resiko dan bahaya.|||||||||||Seek professional assistance todeal with occupational stressKumunsulta <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ngpropesyonal para mapaglabananang pagkabali<strong>sa</strong> at tensyon <strong>sa</strong>trabahoCari bantuan profesional dalammenangani stres kerjaFollow work <strong>sa</strong>fety rulesSundin ang mga alituntunin<strong>sa</strong> ligtas na pagtatrabahoIkuti peraturan keamananbekerja|||||Know the First Aid at workplacesAlamin ang mga paunanglunas <strong>sa</strong> pook ng trabahoKetahuilah tindakan pertolonganpertama ditempat kerjaSmoke only where permittedManigarilyo lamang kung<strong>sa</strong>an ito ay pinahihintulutanMerokok hanya ditempat yangdiperbolehkanMake good use of tools andaidsGamitin ng maayos ang mgakagamitan at tulongManfaatkan sebaik-baiknyaalat–alat dan bantuanAvoid walking on wet floorIwa<strong>sa</strong>n ang maglakad <strong>sa</strong>ba<strong>sa</strong>ng <strong>sa</strong>higHindari berjalan di lantai yangba<strong>sa</strong>h20


||||Special care and attention should be paid to work <strong>sa</strong>fety, especially whenwearing traditional dresses.Masusing alagaan at bigyan ng pansin ang kaligta<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong> trabaho lalo athigit kung suot ang tradisyonal na kasuotan.Perhatian khusus harus diberikan atas keselamatan kerja terutama di<strong>sa</strong>atmemakai pakaian tradisional.||||||||||||||||Occupational Safety and Health EnquiryPangtrabahong Kaligta<strong>sa</strong>n at Kalusugang na KatanunganPertanyaan Mengenai Keselamatan dan Kesehatan yang berhubungandengan Pekerjaan2559 2297Occupational Safety and Health ComplaintPagpatupad <strong>sa</strong> Pangtrabahong Kaligta<strong>sa</strong>n at KalusuganPengaduan Mengenai Keselamatan dan Kesehatan yang berhubungandengan Pekerjaan2542 2172Occupational Health ClinicKlinika para <strong>sa</strong> Kalusugan PangtrabahoKlinik Kesehatan yang Berhubungan dengan Pekerjaan2343 7133(Kwun Tong)3543 5701(Fanling)21


Bribery and corruptionA person who offers, solicits or accepts bribes commits an offence.Suhulan at katiwalianAng taong nag-aalok, humihingi at tumatanggap ng suhol ay lumalabag <strong>sa</strong>batas.Suap dan korupsiSeseorang yang menawarkan, menyarankan atau menerima suapan adalah melakukanpelanggaran hukum.Thank you for giving a job to my son.Salamat <strong>sa</strong> pagbibigay mo ng trabaho<strong>sa</strong> aking anak.Terima kasih atas pemberian pekerjaankepada anak lelaki <strong>sa</strong>ya.I'll let you in if you give me HK$500.Papapasukin kita kung bibigyan mo akong HK$500.Saya akan mengizinkan anda masuk jikaanda memberikan <strong>sa</strong>ya HK$500.Club HouseI can’t accept it. It is illegal!Hindi ko ito matatanggap. Ito aylabag <strong>sa</strong> batas!Saya tak dapat menerimanya. Ituadalah ilegal!Independent Commission Against CorruptionIndependienteng Komisyon Laban <strong>sa</strong> KatiwalianKomisi Independen Pemberanta<strong>sa</strong>n Korupsi2526 636622


Equal opportunitiesDiscrimination based on sex, di<strong>sa</strong>bility, marital status, pregnancy, familystatus or race is unlawful.Patas na oportunidadDiskriminasyon base <strong>sa</strong> ka<strong>sa</strong>rian, kapan<strong>sa</strong>nan, estado <strong>sa</strong> buhay,pagbubuntis, estado ng pamilya o lipi ay labag <strong>sa</strong> batas.Per<strong>sa</strong>maan kesempatanDiskriminasi berda<strong>sa</strong>rkan jenis kelamin, cacat tubuh, status perkawinan,kehamilan, status keluarga atau ras adalah melanggar hukum.dismissed because you need to take care of yourchildren - Family Status Discriminationnatanggal <strong>sa</strong> trabaho dahil kailangang mag-alagang mga anak - Diskriminasyon Base <strong>sa</strong> Estadong Pamilyadipecat oleh karena anda perlu mengurus anak anda -Diskriminasi Status Keluargafacilities inaccessible to a person with adi<strong>sa</strong>bility - Di<strong>sa</strong>bility Discriminationpasilidad ay hindi kayang marating o gamitinng taong may kapan<strong>sa</strong>nan - DiskriminasyonBase <strong>sa</strong> Inkapasidadfasilitas yang tak terjangkau untuk sesorangyang cacat - Diskriminasi Cacat Tubuhdismissed because of your pregnancy -Sex Discriminationnatanggal <strong>sa</strong> trabaho dahil <strong>sa</strong> iyong pagbubuntis- Diskriminasyon Base <strong>sa</strong> Ka<strong>sa</strong>riandipecat karena kehamilan anda - Diskriminasi JenisKelamininclusion for different race, colour or ethnic origin -Racial Harmonypag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>mahan ng iba’t ibang lipi, kulay o lahingkatutubo Pagkakai<strong>sa</strong> ng mga Lipimengikutsertakan orang dari berbagai suku bang<strong>sa</strong>,warna kulit atau a<strong>sa</strong>l etnis yang berbeda - Keharmoni<strong>sa</strong>nRasEqual Opportunities CommissionKomisyon <strong>sa</strong> Patas na OportunidadKomisi Per<strong>sa</strong>maan Kesempatan2511 821123


Keeping of employment recordsBefore accepting an employment offer, an employee should know the identity of theemployer, fully understand the employment terms and agree with them. An employeeshould keep his/her employment records, which will help <strong>sa</strong>feguard his/her employmentrights.Pag-iingat ng rekord <strong>sa</strong> pagtatrabahoBago tanggapin ang i<strong>sa</strong>ng, ang empleyado ay dapat munang malaman ang tunay nakatauhan ng kanyang magiging amo, lubos na naiintindahan ang magiging trabahongnakatakda at suma<strong>sa</strong>ngayon <strong>sa</strong> lahat. Ang empleyado ay dapat ma<strong>sa</strong>nay na magtagong mga rekord ng pagtatrabaho trabaho dahil makakatulong ito na mapangalagaanang kanyang karapatang pantrabaho.Menyimpan catatan kerjaSebelum menerima tawaran pekerjaan, seorang pekerja sebaiknya mengetahui identitasmajikan, mengerti dan menyetujui syarat-syarat pekerjaan dengan benar. Seorang pekerja,seharusnya menyimpan catatan yang berkaitan dengan pekerjaannya, yang dapat membantumelindungi hak-hak ketenagkerjaannya.I want to complain against myemployer for owing me wages.Gusto kong ireklamo ang akingamo dahil hindi kumpleto angaking sweldo.Saya ingin mengajukanpengaduan ter<strong>had</strong>ap majikan<strong>sa</strong>ya yang berhutang upahkepada <strong>sa</strong>ya.12Can I take a look atyour employment recordsincluding wage records?Maaari bang makita ang iyong rekord <strong>sa</strong>pagtatrabaho pati na rin ang iyong rekordng mga sweldo?Dapatkah <strong>sa</strong>ya melihat catatan-catatankerja termasuk catatan upah anda?43I did not keep a copy.Hinde ako nagtago ng kopya.Saya tidak menyimpan<strong>sa</strong>linannya.The employment records are useful for<strong>sa</strong>feguarding your employment rights. They canhelp support your employment claims if there i<strong>sa</strong>ny dispute between you and your employer.Ang rekord <strong>sa</strong> pagtatrabaho ay kapakipakinabangpara mapangalagaan ang iyongkarapatang pangtrabaho. Ito ay makakatulong <strong>sa</strong>paghahabol kung <strong>sa</strong>kaling magkaroon ng alitan<strong>sa</strong> pagitan mo at ng iyong amo.Catatan kerja berguna untuk melindungi hakketenagakerjaan Anda. Catatan tersebut dapatmembantu mendukung tuntuan Anda jika terjadiperselisihan antara Anda dan majikan.24


Job selectionIt is not advi<strong>sa</strong>ble to take up dangerous jobs such as construction work,operation of heavy machinery and handling of chemical, unless trainedor experienced in such jobs.Pagpili ng trabahoHindi ipinapayo na tumanggap ng mga delikadong trabaho katulad ng<strong>sa</strong> konstruksyon, pagpapaandar ng mabibigat na makina, paghawak ngmga kemikal at iba pa, maliban na lang kung <strong>sa</strong>nay o napag-aralan angnabanggit na trabaho.Memilih pekerjaanTidak dianjurkan menerima pekerjaan-pekerjaan yang berbahaya sepertipekerjaan pembangunan, menjalankan mesin-mesin berat dan penangananbahan kimia, kecuali kalau sudah terlatih atau berpengalaman didalampekerjaan-pekerjaan yang sedemikian.This work is unsuitable foruntrained/inexperienced worker!Ang trabahong ito ay hindinababagay <strong>sa</strong> hindi <strong>sa</strong>nayat walang karana<strong>sa</strong>ngmanggagawa!Pekerjaan ini tidak cocok untukpekerja yang tidak terlatih/berpengalaman!25


★★✿★✿★✿★✿★✿★★★★✿★★✿★✿★✿★✿★✿✿★Every SundayThe first day of JanuaryLunar New Year’s DayThe second day of Lunar New YearThe third day of Lunar New YearChing Ming FestivalGood FridayThe day following Good FridayEaster MondayLabour DayThe Buddha’s BirthdayTuen Ng Festival<strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong> Special Administrative Region Establishment DayThe day following the Chinese Mid-Autumn FestivalNational DayChung Yeung FestivalChinese Winter Solstice Festival or Christmas Day(at the option of the employer)The first weekday after Christmas Day26


★★✿★✿★✿★✿★✿★★★★✿★★✿★✿★✿★✿★✿✿★Tuwing LinggoUnang araw ng EneroUnang araw <strong>sa</strong> Lunar na Bagong TaonPangalawang araw <strong>sa</strong> Lunar na Bagong TaonPangatlong araw <strong>sa</strong> Lunar na Bagong TaonPista ng Ching MingBiernes SantoSabado de GloriaLunes SantoAraw ng PaggawaKaarawan ni BuddhaPista ng Tuen NgAraw ng Pagkakatatag <strong>sa</strong> <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong> bilang Espesyal naAdministratibong RehiyonAraw kasunod ng Kapistahan ng mga Intsik <strong>sa</strong> Gitnang-taglagasPamban<strong>sa</strong>ng ArawPista ng Chung YeungPista ng mga Intsik <strong>sa</strong> Taglamig o Pasko (<strong>sa</strong> pagpapasya ng amo)Unang araw ng linggo pagkatapos ng PaskoNota:★ Bakasyon para <strong>sa</strong> lahat✿ Bakasyong itinakda ng batas27


Hari libur umum dan resmi★★✿★✿★✿★✿★✿★★★★✿★★✿★✿★✿★✿★✿✿★Setiap hari mingguHari pertama bulan JanuariHari Tahun Baru ImlekHari kedua dari Tahun Baru ImlekHari ketiga dari Tahun Baru ImlekPerayaan Ching MingJumat AgungHari berikut sesudah Jumat AgungHari Senin PaskahHari BuruhHari Kelahiran BudhaPerayaan Tuen NgHari Pendirian Daerah Administrasi Spesial <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>Hari berikut sesudah Perayaan Pertengahan Musim Gugur CinaHari NasionalPerayaan Chung YeungPerayaan Musim dingin solstice Cina atau Hari Natal(Tergantung pilihan majikan)Hari pertama dari hari kerja sesudah Hari NatalCatatan:★ Hari Libur umum✿ Hari Libur resmi28


Bab4ChapterSangay29


30MTR system mapMapa ng sistema <strong>sa</strong> MTRPeta jaringan MTR


Light Rail route mapMapa ng rota <strong>sa</strong> Light RailPeta Rute LRT31


Identity cardAccording to the Immigration Ordinance, a person shall carry his proof of identity (e.g. identitycard) when he has attained the age of 15. The Police may ask a person to show his or heridentity card.According to the Registration of Persons Ordinance, any person who without lawful authority orreasonable excuse transfers his identity card to another person or uses or has in his custody orpossession an identity card which relates to other person commits an offence.Any person who finds an identity card which does not belong to him or to a member of hisfamily should deliver it to any Registration of Persons office or Police Station.Kard na mapagkakakilanlanAyon <strong>sa</strong> Ordinan<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> Pandarayuhan, ang tao ay dapat na magdala ng patibay ng kanyangpagkatao (iyon ay ang kard na pagkakakilanlan) kapag siya ay dumating na <strong>sa</strong> gulang na 15anyos. Sa anumang <strong>sa</strong>ndali ay maaring hilingin ng pulis na ito ay kanyang ipakita.Ayon <strong>sa</strong> Ordinan<strong>sa</strong> ng Pagpaparehistro ng Tao, ang sinumang taong walang kapangyarihan<strong>sa</strong> batas o makatuwirang dahilan upang ilipat ang kanyang kard ng pagkakakilanlan <strong>sa</strong> ibangtao o gamitin o na<strong>sa</strong> kanyang pag iingat o nagmamay-ari ng kard ng pagkakakilanlan na naguugnay <strong>sa</strong> ibang tao ay gumagawa ng pagkaka<strong>sa</strong>la.Ang sinumang tao na nakapulot ng kard ng pagkakakilanlan na hindi nya pag mamay-ari ong kanyang pamilya ay dapat ihatid ito <strong>sa</strong> anumang opisina ng Pagpaparehistro ng Tao o <strong>sa</strong>Istasyon ng Pulis.Kartu identitasMenurut peraturan Imigrasi, seseorang harus membawa bukti identitas (mi<strong>sa</strong>lnya Kartu Identitas)jika telah mencapai usia 15 tahun. Polisi dapat meminta pada seseorang untuk menunjukkan kartuidentitasnya.Menurut Peraturan Pendaftaran Orang, setiap orang yang tanpa wewenang resmi atau ala<strong>sa</strong>n yangmasuk akal memindahkan kartu identitasnya kepada orang lain atau menggunakan atau menahan ataumemiliki kartu identitas orang lain, dia melakukan pelanggaran.Setiap orang yang menemukan kartu identitas yang bukan miliknya atau milik anggota keluarganyaharus menyerahkannya ke kantor Pendaftaran Orang atau Kantor Polisi mana <strong>sa</strong>ja.32


Littering and spittingAnyone who commits such offences as littering, spitting, unauthorised display of bills andposters, and fouling of streets by dog faeces in public places in <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong> shall be liableto a fixed penalty of HK$1,500.Pagkakalat at pagduduraSinuman ang makagawa ng paglabag katulad ng pagkakalat, pagdura, walangpahintulot na pagpapaskil ng karatula o babala, pagdudumi <strong>sa</strong> kal<strong>sa</strong>da ng mga alagangaso o pu<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> mga pampublikong lugar at pagpapakain <strong>sa</strong> mga kalapati na magiging<strong>sa</strong>nhi ng pagdudumi <strong>sa</strong> mga kal<strong>sa</strong>da ng <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong> ay dapat managot ng nakatakdangmulta na HK$1,500.Membuang <strong>sa</strong>mpah dan meludah dengan sembaranganSiapa <strong>sa</strong>ja yang melakukan pelanggaran seperti membuang <strong>sa</strong>mpah dan meludah dengansembarangan, mema<strong>sa</strong>ng selebaran dan poster tanpa izin, mengotori jalanan dengan kotorananjing di jalan umum di <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong> akan dikenakan hukuman denda HK$1,500.PosterPaskilPosterPosterPaskilPosterFood and Environmental Hygiene Department 24-hour HotlineDepartamento ng Pagkain at Kalini<strong>sa</strong>n ng Kapaligiran 24-oras naLinyang TatawaganDepartemen Kebersihan Makanan dan LingkunganHotline 24-jam2868 000033


Shopping bagTo protect the environment, an environmental levy of 50 cents on each plasticshopping bag at the retail level has been introduced, with the first phasecovering chain or large supermarkets, convenience stores and personal healthand beauty product stores. It is advi<strong>sa</strong>ble to bring a shopping bag with you at alltimes.Supot/Balutan na lagayan ng pinamiliPara mapangalagaan ang kapaligiran, ang singil na 50 sentimos ay ipinatupad<strong>sa</strong> lahat ng mga tindahan na nagtitingi, ang unang bahagi ay ipinatupad <strong>sa</strong>mga malalaking supermarkets, malapit na tindahan at <strong>sa</strong> mga tindahan ngpersonal na kalusugan at mga produktong pampaganda. Pinapayuhan anglahat na magdala ng <strong>sa</strong>riling supot/balutan <strong>sa</strong> lahat ng oras.Tas belanjaUntuk melindungi lingkungan, pajak lingkungan sebanyak 50 sen untuk setiap kantongplastik belanja di tingkat eceran telah diterapkan dengan tahap pertama meliputitoko-toko berantai atau pa<strong>sa</strong>r swalayan be<strong>sa</strong>r, toko-toko serba praktis dan tokotokokesehatan pribadi dan toko-toko produk kecantikan. Dianjurkan agar andamembawa tas belanja disetiap <strong>sa</strong>at.+50¢?Plastic Shopping Bags Levy SchemeEnvironmental Protection Department HotlineSingil <strong>sa</strong> Plastik na Supot-BalutanDepartamento <strong>sa</strong> Pangangalaga ng Kapaligiran Linyang TatawaganSkema Pajak Kantong Plastik BelanjaHotline Departemen Perlindungan Lingkungan2838 311134


Recycling binsThree-coloured recycling bins are placed to provide convenience to the publicand to encourage recycling.Lagayan ng mga basurang muling magagamitTatlong kinulayang “recycling bins” ang inilagay <strong>sa</strong> mga pampublikong lugarpara mabigyan ng kaginhawahan ang publiko <strong>sa</strong> pagtatapon ng basura atmahikayat sila na muling gamitin at pakinabangan ang mga ito.Tong-tong daur-ulangTong–tong dour-ulang yang terdiri dari tiga warna untuk memberikan kemudahankepada masyarakat umum dan mempergiat daur-ulang.Environmental Protection Department Customer ServiceDepartamento <strong>sa</strong> Pangangalaga ng-KapaligiranSerbisyo <strong>sa</strong> mga Suki Linyang TatawaganDepartemen Perlindungan LingkunganPelayanan Konsumen2838 311135


Bab5ChapterSangayHealth and SafetyKalusugan at Kaligta<strong>sa</strong>nKesehatan dan Keselamatan36


Road crossing codePassengers should use proper crossing facilities such as footbridges, zebracrossings, subways or green-man signal crossings. If there are no propercrossing facilities, please follow the road crossing code.Alituntunin <strong>sa</strong> pagtawid <strong>sa</strong> daanAng mga pa<strong>sa</strong>hero ay dapat gumamit ng wastong kagamitan katulad ngtulay, tawirang “zebra”, daan <strong>sa</strong> ilalim ng lupa o ang berdeng tao na hudyat<strong>sa</strong> pagtawid. Kung walang wastong paraan <strong>sa</strong> pagtawid, pakiu<strong>sa</strong>p nasundin lamang ang mga alituntunin <strong>sa</strong> pagtawid <strong>sa</strong> daan.Kode penyeberangan jalanPara pejalan kaki harus menggunakan fasilitas penyeberangan seperti jembatanpenyeberangan, penyeberangan zebra, terowongan atau penyeberangan lampuhijau lalu lintas. Jika tidak ada fasilitas penyeberangan yang memadai, silahkanmengikuti kode penyeberangan jalan.12Stand on the pavement near the kerbTumayo <strong>sa</strong> bangketa <strong>sa</strong> gilid ng kal<strong>sa</strong>daBerdiri diatas trotoar di pinggiran jalananLook around for traffic and listenTumingin <strong>sa</strong> paligid at makinig <strong>sa</strong> daloyng trapikoLihat sekeliling untuk lalu lintas dan dengar34When there is no traffic, walk straightacross the roadKung huminto na ang daloy ng trapiko,tumawid ng diretso <strong>sa</strong> daanBila tidak ada lalu lintas, jalan lurus kedepanmelintasi jalananKeep looking and listening for traffic whileyou are crossingPanatilihing nakatingin at nakikinig <strong>sa</strong>daloy ng trapiko habang tumatawidLihat dan dengar terus akan adanya lalu lintasketika anda sedang menyeberangi jalanan37


Passenger <strong>sa</strong>fetyPassengers taking various forms of transport should take all precautionsto ensure the <strong>sa</strong>fety of themselves and their elderly or children during thejourney.Kaligta<strong>sa</strong>n ng pa<strong>sa</strong>heroAng mga pa<strong>sa</strong>herong gumagamit ng iba’t ibang uri ng transportasyon aykailangan ng hustong pag-iingat para mapangalagaan ang kanilang <strong>sa</strong>riliat ng mga nakatatanda o mga bata habang sila ay naglalakbay.Keselamatan penumpangPara penumpang yang menaiki pelbagai macam kendaraan harus mengambilsegala tindakan pencegahan untuk menjamin keselamatan diri dan orangtua atau anak-anak mereka selama dalam perjalanan.Make sure your personal belongings/clothes that are not trapped by the doorsof the vehicle when boarding or alightingSiguraduhing lahat ng iyong mgapag-aari/kasuotan ay hindi maiipit ngpintuan ng <strong>sa</strong><strong>sa</strong>kyan <strong>sa</strong> pag<strong>sa</strong>kay opagbabaPastikan barang-barang milik pribadi/pakaian-pakaian anda tidak terjerat dipintu kendaraan ketika naik atau turun darikendaraanDo not stand on the upper deck, staircaseor other places that may obstruct thedrivers’ viewHuwag tumayo <strong>sa</strong> itaas na bahagi ng<strong>sa</strong><strong>sa</strong>kyan, <strong>sa</strong> hagdanan o <strong>sa</strong> mga lugarna maaaring matakpan ang paningin ngtsuper habang nagmamanehoJangan berdiri di dek atas, tangga atautempat lain yang dapat menghalangipenglihatan pengemudi kendaraan38


Cycling <strong>sa</strong>fetyIt is advi<strong>sa</strong>ble not to ride on the road until you can do so <strong>sa</strong>fely and competently.You must understand the traffic signs, road markings and traffic rules that applygenerally to cycling, and are encouraged to wear a cyclist helmet wheneverriding on roads.Kaligta<strong>sa</strong>n <strong>sa</strong> pagbibisikletaHindi ipinapayo na magbisikleta hanggat hindi ka nakasisiguro <strong>sa</strong> iyong kaligta<strong>sa</strong>n<strong>sa</strong> daan at lubos ang kakayahan <strong>sa</strong> pag<strong>sa</strong>kay. Dapat mong maintindihan angmga senyales at batas ng trapiko, mga marka <strong>sa</strong> daan na kalimitang tumutukoy<strong>sa</strong> pagbibisikleta at pinapayuhang magsuot ng helmet na karaniwang ginagamitng mga seklista tuwing sila ay na<strong>sa</strong> kal<strong>sa</strong>da.Keselamatan mengendarai sepedaDinasehati agar tidak bersepeda di jalanan hingga anda mampu bersepeda derganaman. Anda harus mengetahui tanda-tanda lalu lintas, bersepeda tanda jalan danperaturan lalu lintas yang berlaku secara umum untuk bersepeda dan dianjurkan agarmengenakan helm bersepeda tiap kali bersepeda di jalanan.Mum, I ride to school today.Sumakay ako kanina papasok<strong>sa</strong> eskwelahan.Bu, <strong>sa</strong>ya akan naik sepeda kesekolah hari ini.Remember to ride near the kerbof the road or on a cycle lane.Tandaan na sumakay malapit <strong>sa</strong> tabi ngdaan o <strong>sa</strong> daanan ng mga bisikleta.Ingat mengendarainya di dekat pinggiranjalanan atau di jalanan yang khusus untukbersepeda.39


Seat beltFor your own <strong>sa</strong>fety, drivers and passengers must wear seat belts ifprovided for their seats.Sinturong pang-upuanPara <strong>sa</strong> inyong kaligta<strong>sa</strong>n, ang tsuper at mga pa<strong>sa</strong>hero ay dapat namagsuot ng sinturong pang-upuan kung ito ay nakalaan <strong>sa</strong> kanilangupuan.Sabuk pengamanUntuk keselamatan diri sendiri, pengemudi dan penumpang harus memakai<strong>sa</strong>buk pengaman yang tersedia ditempat duduk mereka.Transport DepartmentDepartamento ng Transportasyon-linyang tanunganTelepon Departemen Transportasi2804 260040


Safe use of escalators(a) Hold the handrail to avoid loss of balance;(b) Do not stand near the step edge to avoid being trapped; and(c) Do not take escalator while pushing a baby car or carrying largebag(s) and lift should be used instead.Maingat na paggamit ng eskalador(a) Humawak <strong>sa</strong> gabay para hindi mahulog;(b) Huwag tumayo <strong>sa</strong> gilid ng baytang upang maiwa<strong>sa</strong>n ang pagkaipit; at(c) Huwag gumamit ng eskalador kung may dalang <strong>sa</strong><strong>sa</strong>kyan ng batao may dalang malalaking balutan, mas makabubuting gumamit ngelebeytor.Penggunaan eskalator yang benar(a) Pegang rel tangan untuk menghindari kehilangan keseimbangan;(b) Jangan berdiri dekat pinggiran untuk menghindari terperangkap; dan(c) Jangan menggunakan escalator ketika mendorong kereta bayi ataumengangkat tas be<strong>sa</strong>r. Di<strong>sa</strong>rankan anda mempergunakan lift.41


Smoking banSmoking is prohibited in all indoor workplaces and public places. The Department ofHealth provides the public with smoking ces<strong>sa</strong>tion clinics to help smokers get rid of nicotineaddiction. Some charitable organi<strong>sa</strong>tions are also providing free-of-charge counselingand drug treatments to help smokers quit smoking.Pagbabawal manigarilyoAng paninigarilyo ay ipinagbabawal <strong>sa</strong> lahat ng <strong>sa</strong>radong lunan <strong>sa</strong> trabaho at <strong>sa</strong> mgapampublikong lugar. Ang Departamento <strong>sa</strong> Kalusugan ay may nakalaang klinika <strong>sa</strong>publiko na nagpapatigil at matutulungan ang mga taong maiwa<strong>sa</strong>n ang pagkalulong<strong>sa</strong> nikotina. Ilang organi<strong>sa</strong>syon na pangkawanggawa ang nagbibigay din ng librengpagpapayo at panggagamot para tulungan silang tumigil <strong>sa</strong> paninigarilyo.Larangan merokokMerokok dilarang disemua tempat kerja yang tertutup dan tempat umum. DepartemenKesehatan menyediakan kepada masyarakat klinik-klinik pemberhentian merokok untukmembantu perokok menghilangkan ketagihan akan nikotin. Beberapa organi<strong>sa</strong>si-organi<strong>sa</strong>sisosial juga memberikan nasihat dan perawatan obat-obatan secara gratis untuk membantupara perokok berhenti merokok.Department of Health Integrated Smoking Ces<strong>sa</strong>tion HotlineLinyang Tatawagan <strong>sa</strong> Departamento ng Kalusugan na Nagpapatigil <strong>sa</strong>PaninigarilyoHotline Departemen Kesehatan Pemberhentian Merokok Terpadu1833 18342


Hand hygieneThough simple, hand hygiene when done properly is the best way toprevent infections from spreading.Pangangalaga <strong>sa</strong> kalini<strong>sa</strong>n ng kamaySimple lamang, subali’t ang pangangalaga <strong>sa</strong> paglilinis ng kamay kungwasto ang paggawa, ang pinakamabi<strong>sa</strong>ng paraan para malabanan angpagkalat ng impeksyon.Kebersihan tanganWalaupun sederhana, kebersihan tangan bila dilakukan dengan benaradalah jalan yang paling baik untuk mencegah penyebaran infeksi.You should wash your hands with soap and water,and rub hands for at least 20 secondsMaghugas ng kamay <strong>sa</strong> pamamagitan ng <strong>sa</strong>bonat tubig at kuskusin ito ng hindi kukulangin <strong>sa</strong> 20segundosAnda harus mencuci kedua belah tangan dengan <strong>sa</strong>bundan air, menggosokkan tangan anda paling sedikit 20detikAlcoholHandrubPampahidKamayna MayAlcoholAlkoholPenyekaTanganWhen hands are not visibly soiled, you may clean them with alcohol-based handrubKung hindi nakikita ang dumi <strong>sa</strong> kamay, puedeng gumamit ng pampunas na maykahalong alcoholJika tidak terlihat kotoran ditangan anda, anda dapat membersihkan tangan andadengan cairan pembersih yang mengandung alkohol43


Cough mannerCover your cough and sneeze. While having flu-like illnesses symptoms,put on a surgical mask.Pamamaraan <strong>sa</strong> pag-uboMagtakip ng mukha pag umuubo at bumabahing. Kung merongsintomas ng trangkaso, gumamit ng maskara o takip <strong>sa</strong> mukha.Sikap batukTutupilah batuk dan bersin anda. Sewaktu badan menunjukkan gejalapenyakit yang seperti flu, pakailah masker pembedahan.Centre for Health Protection WebsiteWebsite para <strong>sa</strong> Sentro ng Pangangalaga <strong>sa</strong> KalusuganWebsite untuk Pu<strong>sa</strong>t Perlindungan Kesehatan<strong>www</strong>.chp.gov.hk44


Bab6ChapterSangayLocal Etiquette and CultureLokal na Kagandahang A<strong>sa</strong>l at KulturaEtiket dan Budaya Setempat45


Chinese festivals in <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>These festivals are among the best ways to experience the Chinese culture. Thereare festivals throughout the year that you are sure to enjoy.Pista ng mga Intsik <strong>sa</strong> <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>Ang mga kapistahang ito ang pinakamahu<strong>sa</strong>y na paraan para marana<strong>sa</strong>n angkultura ng mga Intsik. Buong taon ay siguradong maaaliw kayo <strong>sa</strong> napakaraminilang kapistahan.Festival-festival (perayaan) orang Cina di <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>Festival ini adalah diantara cara yang terbaik untuk mengalami kebudayaan Cina.Disepanjang tahun banyak festival yang posti anda dapat menikmatinya.46


Chinese New Year – First lunar monthBagong Taon ng mga Intsik – Unang buwan <strong>sa</strong> lunar na taonTahun Baru Imlek – Bulan imlek pertamaChinese New Year celebrates thebeginning of a new year in lunarcalendarAng Bagong Taon ng mga Intsikay nagdiriwang <strong>sa</strong> pagsisimula ngbagong taon <strong>sa</strong> lunar na kalendaryoTahun Baru Imlek merayakan awalpermulaan dari suatu tahun yang barudidalam penanggalan ImlekFamilies clean their home 2-3 daysbefore Chinese New YearAng mga pamilya ay naglilinis ngbahay 2-3 araw bago sumapit angBagong Taon ng mga IntsikPara keluarga membersihkan rumahmereka 2-3 hari sebelum Tahun BaruImlekChinese families gather for their annual reuniondinner on the eve of Chinese New YearAng buong pamilya ng mga Intsik aynagtitipon tipon para <strong>sa</strong> kanilang taunanghapunan <strong>sa</strong> bisperas ng bagong taonKeluarga-keluarga Cina berkumpul untuk makanmalam merayakan reuni tahunan mereka padamalam (sebelum) Tahun Baru ImlekFamilies and friends visit each other in Chinese New Year.Red packet money (Lai See) is given to the unmarried bythe marriedAng magkakamag-anak at magkakaibigan aydumadalaw <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>’t i<strong>sa</strong> <strong>sa</strong> Bagong Taon ng mga Intsik.Pulang sobre na may lamang pera (Lai See) angibinibigay ng mga may a<strong>sa</strong>wa <strong>sa</strong> mga wala pang a<strong>sa</strong>waPara keluarga dan teman <strong>sa</strong>llng mengunjungi ditahun baruImlek Lai See diberikan oleh orang yang telah menikahkepada orang yang belum menikah47


Ching Ming Festival – Third lunar monthPista ng Ching Ming – Pangatlong buwan <strong>sa</strong> lunar na taonFestival Ching Ming – Bulan Imlek ketigaChinese families show their respect of their ancestors byvisiting their graves during the festivalAng mga pamilya ng Intsik ay dumadalaw <strong>sa</strong> libinganupang ipakita ang kanilang paggalang <strong>sa</strong> mganamayapang ninunoPara keluarga Tionghoa menunjukkan penghormatan kepadaleluhur mereka dengan mengunjungi kuburan–kuburan merekaselama hari perayaan ini48


The Buddha‘s Birthday – Fourth lunar monthKaarawan ni Buddha – Pang-apat na buwan <strong>sa</strong> lunar na taonHari Kelahiran Budha – Bulan Imlek keempatBuddhist worshippers show their devotion by bathing asmall Buddha statueAng mga deboto ay nagpapaligo ng munting rebulto niBuddha para ipakita ang kanilang debosyonPara pemuja Budha menunjukkan ketaatan mereka denganmemandikan patung Budha kecil49


Tuen Ng Festival (Dragon Boat Festival) –Fifth lunar month, Day 5Pista ng Tuen Ng (Pista ng Bangkang Dragon) –lunar na buwan, Panglimang arawFestival Tuen Ng (Perayaan Perahu Naga) –Bulan Imlek, kelima, Hari kelimaPeople watch dragon boats racing and eat rice-and-meat dumplingswrapped in bamboo leaves, in commemoration of an ancientChinese poetAng mga tao ay nanunuod ng mga nagkakarerang bangka na mayhugis dragon at kumakain ng bigas at karneng binalot <strong>sa</strong> dahon ngkawayan bilang pag-alaala <strong>sa</strong> i<strong>sa</strong>ng sinaunang Intsik na manunulaOrang–qrang menyaksikan perlombaan perahu-perahu naga dan memakankue bacang terbuat dari beras dan daging dan dibungkus dengan daunbambu, untuk memperingati penyair Cina zaman kuno50


Mid-Autumn Festival –Eighth lunar month, Day 15Pista ng Gitnang –Taglagas-Pangwalong buwan <strong>sa</strong> lunar na taon,Panglabing limang arawPerayaan Pertengahan Musim Gugur –Bulan Imlek kedelapan, Hari ke-15People celebrate harvest time with the biggest andbrightest moon of the year, hang lanterns and eatspecial sweet cakes known as “Moon Cakes”Ipinagdiriwang ng mga tao ang anihan ka<strong>sa</strong>ma ngpinakamalaki at pinakamaliwanag na buwan ngtaon, nag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>bit sila ng mga parol at kumakain silang espesyal na matamis na keyk, ang “Moon Cakes”Orang-orang merayakan ma<strong>sa</strong> panen dibawah bulanpurnama yang bersinar paling cemerlang dalam <strong>sa</strong>tutahun, menggantung lentera dan memakan kue-kue manisspesial yang dikenal sebagai “Kue Bulan”51


Chinese customsKaugalian ng mga intsikAdat istiadat orang CinaTraditionally, Chinese consider the colour redas a lucky colourAyon <strong>sa</strong> kaugalian ng mga Intsik, ang pulaay itinuturing na masuwerteng kulaySecara tradisionil, orang-orang Cinamenganggap warna merah sebagai warna yangmembawa keberuntunganTraditionally, the colour white is used infunerals or considered inauspiciousAyon <strong>sa</strong> kaugalian, ang kulay na puti ayginagamit <strong>sa</strong> mga libing o itinuturing napin<strong>sa</strong>laSecara tradisionil, warna putih dipakai diupacara pemakaman atau dianggap tidakmembawa pertanda baik4 䦉四死Some Chinese avoid the taboo number “four”because it phonetically sounds like “death”Ilan <strong>sa</strong> mga Intsik ay umiiwas <strong>sa</strong> bawal nanumero “apat” dahil ang tunog nito kapagbinigkas ay parang tunog “kamatayan”Sebagian orang Cina menghindari angka “empat”yang tabu sebab bacaannya berbunyi seperti kata“kematian”Chinese hardly buy a green hat for male married friend. Ithas the <strong>sa</strong>me meaning that his wife commits adulteryAng mga Intsik ay bahagya ng bumili ng berdeng sombreropara <strong>sa</strong> kanilang kaibigang lalaki na may a<strong>sa</strong>wa. Parangibig <strong>sa</strong>bihin nito na ang kanyang a<strong>sa</strong>wa ay nakikiapidOrang-orang Cina jarang memberikan topi warna hijau kepadateman lelaki yang telah menikah. Itu memiliki arti yang <strong>sa</strong>madengan istrinya berzinah dengan lelaki lain52


Greeting and dining habitsMga pagbati at gawi <strong>sa</strong> hapag kainanKebia<strong>sa</strong>an ber<strong>sa</strong>pa dan ben<strong>sa</strong>ntapHello!你 好 ?Nay hou?At meal times, Chinese usually use a round table and share thedishes placed at the centre of the tableSa oras ng kainan, karaniwang bilog na me<strong>sa</strong> ang ginagamitng mga Intsik at <strong>sa</strong>ma <strong>sa</strong>mang pinag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>luhan nila ang mgapagkaing nakalagay <strong>sa</strong> gitna nitoDiwaktu makan, orang China bia<strong>sa</strong>nya menggunakan sebuahmeja bundar dan berbagi hidangan makanan yang diletakkanditengah-tengah meja53


Zodiac animals in Chinese Calendar (12-Year Cycle)Mga Hayop <strong>sa</strong> Sodiyak <strong>sa</strong> Kalendaryo ng mga IntsikPenanggalan Imlek (Siklus 12 Tahun)Year of BirthTaon ng KapanganakanTahun Kelahiran鼠牛虎兔龍蛇馬羊猴雞犬豬RatDagaTikusOxBakaKerbauTigerTigreMacanRabbitKunehoKelinciDragonDragonNagaSnakeAhasUlarHorseKabayoKudaGoatKambingKambingMonkeyUnggoyMonyetRoosterTandangAyamDogAsoAnjingPigBaboyBabi2020 2008 1996 1984 1972 19602021 2009 1997 1985 1973 19612022 2010 1998 1986 1974 19622023 2011 1999 1987 1975 19632024 2012 2000 1988 1976 19642025 <strong>2013</strong> 2001 1989 1977 19652026 2014 2002 1990 1978 19662027 2015 2003 1991 1979 19672028 2016 2004 1992 1980 19682029 2017 2005 1993 1981 19692030 2018 2006 1994 1982 19702031 2019 2007 1995 1983 197154


The Government is providing a number of support services for ethnic minorities to facilitate theirintegration into the community.Ang pamahalaan ay nagbibigay ng mga pangsuportang serbisyo para <strong>sa</strong> minoryangetniko upang pangasiwaan ang pag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>ma nila <strong>sa</strong> komunidad.Pemerintah menyediakan sejumlah layanan dukungan bagi etnis minoritas untukmemfasilitasi pembauran mereka ke masyarakat.Support Service CentresMga Sentrong Pangsuporta SerbisyoPu<strong>sa</strong>t Layanan DukunganFive support service centres and two sub-centres provide language and computer training,homework assistance, interest classes, orientation programmes and other support services toethnic minorities.Limang sentro ng serbisyong pangsuporta at dalawang pangalawang sentro aynagbibigay ng pag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>nay <strong>sa</strong> wika at computer, pagtulong araling-pambahay,mga klaseng may pakinabang, mga angkop na programa at iba pang serbisyongpangsuporta <strong>sa</strong> mga etnikong minorya.Lima pu<strong>sa</strong>t layanan dukungan dan dua pu<strong>sa</strong>t bantuan menyediakan pelatihan baha<strong>sa</strong> dankomputer, bantuan mengerjakan pekerjaan rumah, kelas-kelas minat, program-programarahan, dan layanan dukungan lainnya untuk etnis minoritas.CentreSentroPu<strong>sa</strong>tAddressTirahanAlamatTelephoneTeleponoTeleponCHEER Centre G/F, 5 Tsui Ping Road, Kwun Tong, Kowloon 3106 3104Please call for free telephone interpretation serviceMangyaring tumawag para <strong>sa</strong> libreng serbisyong interpretasyonMohon hubungi layanan gratis penterjemahan lewat telepon• Baha<strong>sa</strong> Indonesia / Tagalog / Thai 3755 6811• Hindi / Nepali 3755 6822• Punjabi / Urdu 3755 6833HOME Centre Yau Tsim Mong CentreShop B, G/F & 1/F, Sun Wah Building73 Battery Street, Yau Ma Tei, Kowloon3610 4418HOPE CentreSHINE CentreTOUCHSub-centreYLTH SupportService CentreSham Shui Po Sub-centreShop A, G/F, South Ocean Building286-300 Cheung Sha Wan RoadSham Shui Po, Kowloon3/F, Tak Lee Commercial Building113-117 Wan Chai Road, Wan Chai, <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>Shop 21, G/F, Tuen Mun Central Square22 Hoi Wing Road, Tuen Mun, New TerritoriesSHINE Centre Community Development Team3/F & 4/F, Lee <strong>Kong</strong> Commercial Building115 Woosung Street, Jordan, KowloonLeft Wing, 1/F, Tung ChungCommunity Services Complex420 Tung Chung Road, Tung Chung, LantauShop K, G/F, Tung Fat Building9 Ping Wui Street, Yuen Long, New TerritoriesChomolongma Multicultural Community TeamWing Ning Village, Yung Yuen RoadPing Shan, Yuen Long, New Territories3610 44282836 35985188 80443188 45553422 38202988 14222479 97572617 1369


Race Relations Unit of the Government provides a range of support services, either byimplementing its own programmes or through sponsoring non-governmental organi<strong>sa</strong>tions.Pangkat ng Ugnayan <strong>sa</strong> Lipi ng Pamahalaan ay nagbibigay ng suma<strong>sa</strong>klawna mga pangsuportang serbisyo <strong>sa</strong> pamamagitan ng pag<strong>sa</strong><strong>sa</strong>gawa ng <strong>sa</strong>rilingprograma o pag isponsor <strong>sa</strong> mga hindi gobyernong organi<strong>sa</strong>syon.Unit Hubungan Ras dari Pemerintah menyediakan berbagai layanan dukungan, baikdengan menjalankan program-programnya sendiri atau lewat mensponsori organi<strong>sa</strong>siorgani<strong>sa</strong>sinon pemerintah.Radio ProgrammesMga Programa <strong>sa</strong> RadyoProgram-program RadioThree radio programmes provide entertainment and keep listeners up-to-date with local affair<strong>sa</strong>nd Government announcements.Tatlong mga programa <strong>sa</strong> radyo ang nagbibigay ng aliw at pinapanatiling husto angkaalaman ng mga tagapakinig <strong>sa</strong> mga local na gawain at anunsyo ng gobyerno.Tiga program radio menyediakan hiburan, berita-berita lokal dan pengumuman Pemerintahterbaru bagi para pendengar.Programme (Language)Programme (Wika)Program (Baha<strong>sa</strong>)Selamat Pagi Indonesians(Cantonese / Baha<strong>sa</strong> Indonesia)Saptahik Sandesh(Nepali)<strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong> Ki Shaam(Urdu)ScheduleIskedyulJadwalEvery Sunday 7:00-8:00amRTHK Radio 2 (FM94.8-96.9)Every Sunday 7:05-8:00pmRTHK Radio 3 (<strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>-wide: AM567)Every Sunday 8:05-9:00pmRTHK Radio 3 (<strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>-wide: AM567)Cross-cultural Learning Youth ProgrammeProgramang Pangkabataan Para <strong>sa</strong> Pag- aaral ngKros-KulturalProgram Remaja Belajar Lintas BudayaCantonese classes and after-school tutorial classes for ethnic minority childrenMga Klase <strong>sa</strong> Cantonese at Tutoryal Pagkatapos ng Paaralan Para Sa mgabata ng Minoryang EtnikoKelas-kelas baha<strong>sa</strong> Kantonis dan kelas-kelas pelajaran tambahan setelah jamsekolah untuk anak-anak etnis minoritasOrgani<strong>sa</strong>tionOrgani<strong>sa</strong>syonOrgani<strong>sa</strong>siAddressTirahanAlamatTelephoneTeleponoTeleponBaptist Oi Kwan Social Service Wan Chai 3413 1556Caritas <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong>,Youth and Community ServiceKennedy Town, Aberdeen, Stanley,Prince Edward Road West,Ngau Tau Kok, Wong Tai Sin,Tsuen Wan, Lei Muk Shue,Yuen Long2339 3713


Language ProgrammePrograma <strong>sa</strong> WikaProgram Baha<strong>sa</strong>Cantonese and English classes for ethnic minority adultsKlase <strong>sa</strong> Cantonese at Ingles Para Sa Mga Matatanda ng Minoryang EtnikoKelas-kelas baha<strong>sa</strong> Kantonis dan baha<strong>sa</strong> Inggris untuk etnis minoritas dewa<strong>sa</strong>Organi<strong>sa</strong>tionOrgani<strong>sa</strong>syonOrgani<strong>sa</strong>siCaritas <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong><strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong> Family WelfareSocietyHK SKH Lady MacLehoseCentreOtherIbaLainnyaAddressTirahanAlamat<strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong> EasternShek Kip MeiYuen LongTelephoneTeleponoTelepon2147 59882887 05672552 42112741 37672443 0328Kwai Chung 2426 9621Kwai Chung, Tsing Yi, Tsuen Wan 2423 50642423 5062ServiceSerbisyoLayananAmbas<strong>sa</strong>dor Scheme –home visit by ambas<strong>sa</strong>dors to introduce support servicespagbisita <strong>sa</strong> bahay ng kinatawan para ipakilala ang mgapangsuportang serbisyokunjungan ke rumah oleh para utu<strong>sa</strong>n untuk memperkenalkan layananlayanandukunganCommunity Support Team –Nepalese organization serves NepaleseAng organi<strong>sa</strong>syon ng Nepalese ay nagsisilbi <strong>sa</strong> NepaleseOrgani<strong>sa</strong>si Nepal melayani orang-orang NepalCommunity Support Team –Pakistan organization serves PakistanisAng organi<strong>sa</strong>syon ng Pakistan ay nagsisilbi <strong>sa</strong> mga PakitaniOrgani<strong>sa</strong>si Pakistan melayani orang-orang PakistanMobile Information Service –distribute information kits at the <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong> International Airportmamahagi ang information kits <strong>sa</strong> <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong> International Airportmembagikan panduan informasi di <strong>Hong</strong> <strong>Kong</strong> International AirportFor other support services including the Harmony ScholarshipsScheme and Service Guidebook, please contact the Race RelationsUnitPara <strong>sa</strong> iba pang pangsuportang serbisyo ka<strong>sa</strong>ma na angPamamaraang Iskolarsip ng Pagkakasundo at Gabay na Aklat ngSerbisyo, mangyaring makipag-ugnayan <strong>sa</strong> Yunit na may Relasyon<strong>sa</strong> LahiUntuk layanan dukungan lainnya termasuk Skema Beasiswa Harmonisdan Buku Panduan Layanan, mohon hubungi Unit Hubungan RasTelephoneTeleponoTelepon2836 35983427 96713543 27869220 02709226 39072835 1747


Published by the Home Affairs DepartmentPrinted by the Government Logistics Department

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!