# <strong>116</strong> <strong>biuleteni</strong>to komitetTan SeTanxmebis safuZvelze amtkicebssaqarTvelos finansTa ministri.2008 wlamde saqarTvelos sabiujeto klasifikaciaeyrdnoboda GFSM (Government Finance statisticsManual) 1986 standarts.saqarTvelos finansTa ministris 2007 wlis 19seqtembris #1064 brZanebiT 2008 wlis 1 ianvridansaqarTveloSi amoqmedda axali sabiujeto klasifikacia,romlis mizanic aris uzrunvelyos biujetisaRricxva saerTaSoriso savaluto fondis 2001wlis (saxelmwifo) sajaro finansebis statistikis(GSFM 2001) Sesabamisad.aRniSnuli klasifikacia safuZvlad daedosaqarTvelos 2008 wlis saxelmwifo biujets damoicavs oTx funqciur kategorias:• Semosavlebis klasifikacia;• xarjebis klasifikacia;• arafinansuri aqtivebisa da maTze operaciebisklasifikacia;• finansuri aqtivebisa da valdebulebebisda maTze operaciebis klasifikacia.Semosavlebis klasifikaciaSi Sedis kanonmdeblobiTgansazRvruli gadasaxadebi, maT Soris:saSemosavlo, mogebis, dRg-s, qonebis gadasaxadebida kanonmdeblobiT dadgenili sxva gadasaxadebi.aseve, is moicavs jarimebidan, mosakreblebidan, sxvaSemosavlebidan da grantebidan miRebul saxsrebs.xarjebis klasifikacia moicavs Sromis anazRaurebaze,saqonelsa da momsaxurebaze, subsidiebis gacemaze,procentis gadaxdaze, socialur uzrunvelyofaze,grantebze da sxva xarjebze gasacem saxsrebs.arafinansuri aqtivebis klasifikacia aerTianebs,sabiujeto wlis ganmavlobaSi kapitaluri SeZenebisada gayidvebis Sesaxeb monacemebs. es klasifikaciamoicavs Zveli klasifikaciiT gaTvaliswinebulikapitaluri Semosavlebisa da kapitaluri xarjebisSesaxeb informacias.finansuri aqtivebis klasifikacia iTvaliswinebssaxelmwifos mier SeZenili da gasxvisebuli finansuriaqtivebis (aqciebisa da fasiani qaRaldebisSeZena/gasxviseba, sesxebis gacema/dabruneba, Tavisufalisabrunavi saxsrebis dagroveba/gamoyeneba)Sesaxeb informaciis aRricxvas da saxelmwifos mieraRebuli finansuri valdebulebebisa da maTi dabrunebisSesaxeb informacias.Zvel klasifikaciaSi Semosavlebi moicavdaoTx ZiriTad kategorias; sagadasaxado Semosavlebi,arasagadasaxado Semosavlebi, kapitaluri Semosavlebida grantebi. axal klasifikaciaSi ki Semosavlebimocemulia sagadasaxado Semosavlebis, sxva Semosavlebis(arasagadasaxado Semosavlebs gamoklebulisesxebis dabrunebiT miRebuli Semosavlebi) dagrantebiT miRebuli Semosavlebis saxiT.axali klasifikaciiT kapitaluri SemosavlebiaRiricxeba arafinansur aqtivebSi, radganac qonebisgasxvisebidan miRebuli finansuri resursebi araris Semosavali, is mxolod aqtivis saxecvlilebaa.am SemTxvevaSi aqtivSi igulisxmeba Senoba-nagebobebida maTi gasxvisebidan miRebuli saxsrebi.axal klasifikaciaSi Semosavlebad aRar iTvlebasaxelmwifos mier gacemuli kreditebis dabrunebidanmiRebuli saxsrebi, isisni aRiricxeba finansuraqtivebSi. es gamowveulia imiT, rom saxelmwifosmier gacemuli sesxi, am ukanasknelisTvis,iTvleba aqtivad da aqedan gamomdinare, gacemulisesxis dabruneba saxelmwifosTvis aris misi aqtivebisSemcireba da ara Semosavali.Zveli klasifikaciiT xarjebSi aRiricxebodaSromis anazRaureba, damqiraveblidan anaricxebi,mivlineba, sxva saqoneli da momsaxureba, subsidiebi,sesxis momsaxureba, kapitaluri xarjebi, dakreditebada valebis dafarva. axali klasifikaciis mixedviTki xarjebi moicavs Sromis anazRaurebas, anaricxebsdamqiraveblidan, mivlinebebs, sxva saqonelsa damomsaxurebas, subsidiebsa da procentis gadaxdas.garda amisa, xarjebis klasifikacias daemata axalimuxlebi, rasac detalurad ganvixilavT saxelmwifobiujetis Semosulobebisa da gadasaxdelebis TavSi.axali klasifikaciis xarjebSi ar aRiricxebakapitaluri xarjebi. rogorc zemoT aRvniSneT, kapitalurixarji dakavSirebulia aqtivis SeZenasTanda mis SeqmnasTan, aqedan gamomdinare, am tipis gadasaxdeliaRiricxeba ara xarjebSi, aramed arafinansuraqtivebSi - Senoba-nagebobebTan dakavSirebulioperaciebi an finansur aqtivebSi - fasian qaRaldebTanda aqciebTan dakavSirebuli operaciebi.dakreditebasTan dakavSirebiT aRsaniSnavia,rom axali klasifikaciis farglebSi misi aRricxvaxdeba finansur aqtivebSi, radganac sesxi gaicemadakreditebis muxlidan da is warmoadgens aqtivs daara xarjs.xarjebis muxlSi aseve ar aRiricxeba valebisdafarva. saxelmwifosTvis igi ar warmoadgens xarjsda ganixileba rogorc valdebulebis Semcireba.biujetis SemosulobebiSemosavlebiarafinansuri aqtivebis klebafinansuri aqtivebis klebavaldebulebebis zrdabiujetis Semosulobebi da gadasaxdelebisaxelmwifos mier mobilizebuli finansuri saxsrebiserToblioba qmnis sabiujeto Semosulobebs.,,saqarTvelos sabiujeto kodeqsi~ biujetis Semosulobebsganmartavs, rogorc saangariSo periodSibiujetSi miRebuli fuladi saxsrebis erTobliobas,rac uzrunvelyofs biujetis gadasaxdelebis (xarjebis)dafinansebas.1. Semosavlebi, maT Soris:• gadasaxadebi _ saSemosavlo, mogebis, dRg-s,aqcizis, sabaJo gadasaxadebi da kanonmdeblobiTdadgenili sxva gadasaxadebi.• grantebi _ mimdinare daniSnulebis da kapi-12
# <strong>116</strong><strong>biuleteni</strong>taluri daniSnulebis grantebi.granti aris grantis gamcemis mier grantismimRebisTvis usasyidlod gadacemuli miznobrivisaxsrebi, fuladi an naturaluri formiT, rac gamoiyenebakonkretuli humanitaruli, saganmanaTleblo,samecniero, janmrTelobis dacvis, kulturuli,sportuli, ekologiuri da socialuri programebisdafinansebisTvis.grantad ar iTvleba samewarmeo da politikurimiznebisTvis gansaxorcieleblad gacemuli finansurida naturaluri resursebi.grantis miRebis wyaroebi:• sxva qveynis mTavrobidan miRebuli granti.• saerTaSoriso organizaciebidan miRebuligranti.• sagareo arasaxelmwifoebrivi organizaciidanmiRebuli granti.• sxva donis saxelmwifo organizaciidanmiRebuli granti.• sxva araklasificirebuli granti.grantis mimRebi SeiZleba iyos:• saxelmwifo, qveynis prezidenti an sakanonmdebloorganos mier uflebamosili organizacia.• saxelmwifo xelisuflebis an adgilobriviTviTmmarTvelobis organo.• arasamewarmeo iuridiuli piri.• qveynis nebismieri moqalaqe. sxva Semosavlebi _ Semosavlebi sakuTrebidan;procentebi; dividendebi; renta; saqonlisa damomsaxurebis realizacia; jarimebi sanqciebi dasauravebi; nebayoflobiTi transferebi grantebisgareSe; Sereuli da sxva araklasificirebuli Semosavlebi.2. arafinansuri aqtivebi _ saxelmwifos mier arafinansuriaqtivebiT (ZiriTadi kapitali, sasaqonlomaragebi, faseulobebi da arawarmoebuli aqtivebi)operaciebidan miRebuli saxsrebi.3. finansuri aqtivebi _ saxelmwifos mier finansuriaqtivebiT (aqciebi, fasiani qaRaldebi) operaciebidanmiRebuli saxsrebi, naSTis gamoyenebis garda.4. valdebulebebi _ saxelmwifos mier sesxisaRebis Sedegad miRebuli saxsrebi.biujetis Semosulobebis zusti aRricxva uzrunvelyofsbiujetis gadasaxdelebis racionalurdagegmvas da mis efeqtur gamoyenebas qveynis socialur-ekonomikuriganviTarebisaTvis.biujetis gadasaxdelebibiujetis gadasaxdelebi aris biujetis angariSidangasacemi yvela saxis fuladi saxsrebis er-Toblioba. igi warmoadgens saxelmwifos amocanebisada funqciebis ganxorcielebis mizniT gamoyenebulfulad saxsrebs.gadasaxdelebis aRricxvisa da analizisTvis SemuSavebuliaklasifikaciis sistema, romlis mixedviTacsaqarTveloSi damtkicebulia gadasaxdelebisasaxvis erTiani ekonomikuri da funqciuri klasifikatori.biujetis gadasaxdelebi moicavs:xarjebiarafinansuri aqtivebis matebafinansuri aqtivebis matebavaldebulebebis klebasaqarTvelos biujetis gadasaxdelebis zogadiklasifikacia:• saerTo daniSnulebis saxelmwifo momsaxureba.• Tavdacva.• sazogadoebrivi wesrigi da usafrTxoeba.• ekonomikuri saqmianoba.• garemos dacva.• sabinao komunaluri meurneoba.• janmrTelobis dacva.• dasveneba, kultura, religia.• ganaTleba.• socialuri dacva.gadasaxdelebis ekonomikuri klasifikaciamoicavs Semdeg jgufebs:1. xarjebi, maT Soris: Sromis anazRaureba _ xelfasi; xelfasi fuladiformiT; Tanamdebobrivi sargo; wodebrivisargo; kompensacia; danamati; honorari; premia; xelfasisasaqonlo formiT; socialuri Senatanebi. saqoneli da momsaxureba _ StatgareSe momuSaveTaanazRaureba; ofisis xarjebi; mivlinebebi;warmomadgenlobiTi xarjebi; kvebis xarjebi; samedicinoxarjebi; rbili inventaris, uniformisa da piradihigienis sagnebis SeZenis xarjebi; transportisada teqnikis eqspluataciisa da movla-Senaxvisxarjebi; samxedro teqnikisa da tyvia-wamlis SeZenisxarjebi; sxva danarCeni saqoneli da momsaxureba. subsidiebi _ sawarmoebsa da organizaciebzesaxelmwifo biujetidan an saxelmwifo erTeulidanmimdinare miznebisaTvis gacemuli transferi. procenti _ sagareo valdebulebebze:• ormxriv kreditorebze;• mravalmxriv kreditorebze;• komerciul organizaciebze;• sxva ararezidentebze.saSinao valdebulebebze, garda saxelmwifo er-Teulebisa;saxelmwifo erTeulebidan aRebul saSinao valdebulebebze. grantebi _ erTi donis saxelmwifo erTeulidan,sxva qveynis saxelmwifoTa mTavrobaze, saerTa-Soriso organizaciebze an sxva donis saxelmwifoerTeulze, arasavaldebulo mimdinare an kapitaluridaniSnulebis transferis gadacema. socialuri uzrunvelyofa _ socialuri daxmareba;damqiraveblis mier gaweuli socialuri daxmareba.13