«Ezker abertzalea pausoak ematen ari da; badago ... - datu-basea19
«Ezker abertzalea pausoak ematen ari da; badago ... - datu-basea19
«Ezker abertzalea pausoak ematen ari da; badago ... - datu-basea19
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Abenduaren 31n presoen eskubideen alde12›› kandelak pizteko eskatu du Etxerat-ek2010eko abenduaren 19a, igandea berria 3ERCko presidentetza utziko du Joan18›› Puigcercosek, urrian egingo duten kongresuanEuskara DUemaren batzar nagusiaEpailearen aginduz,estatutuak al<strong>da</strong>tu beharrean1991n osatu zen U<strong>da</strong>lerri EuskaldunenMankomunitatea, u<strong>da</strong>len arteko ekimen<strong>ari</strong>gorputza eta izaera juridikoa emateko.Auzitegi Gorenak, ordea, legez kanpokotzatjo zituen zenbait artikulu, eta1995ean al<strong>da</strong>tu egin behar izan zituztenestatutuak. Alabaina, ordura artekobide<strong>ari</strong> jarraitu zion. «Uemako herrietan,administrazioarekin harremanak baiahoz eta bai i<strong>da</strong>tziz euskaraz zein gaztelerazizateko biztanleen eskubidea betebeteanerrespetatzen eta gauzatzen<strong>da</strong>», azaldu dute elkarteko kideek.Aurrera begira ere jarrita <strong>da</strong>go; Lapurdira,Nafarroa Beherera eta Zuberoara,hain zuzen ere. «Uema prest <strong>da</strong> Iparraldekou<strong>da</strong>letan euskaraz funtzionatzenhasteko», gaineratu du.200.000pU<strong>da</strong>lerri euskaldunetan bizi den euskaldunkopurua. U<strong>da</strong>lerri euskaldunetan,hau <strong>da</strong>, euskaldunak %70etik goradiren herrietan, 200.000tik gora euskaldunbizi dira, Uemaren arabera. Eurenustez, herri horietan hizkuntz plangintzaaurrerakoiak gara <strong>da</strong>itezke.‘‘Deba eta antzeko herriakUEMAn sartzen direlaikusteak bultza<strong>da</strong> gisabalio dezake»JESUS MARI AGIRREZABALADebako alkateaJesus M<strong>ari</strong> Agirrezabala 1Debako alkatea«Euskara in<strong>da</strong>rtzeko modurik onenaUeman sartzea iruditzen zaigu»Nafarroako toki entitate batzueneta Nafarroako Gobernuarenarteko lankidetza hitzarmenaere hizpide izan zuten atzoko batzarrean,eta Uemak bat eginzuen Nafarroako toki entitateekegin<strong>da</strong>ko proposamenarekin.Proposamen horretan toki entitateekezinbestekotzat jotzen duteeuskara zerbitzuek egoki funtzionatzekogobernuak gutxienekohornidura ekonomiko «duina»bermatzea, eta, zehazki, 2010erako1.235.000 euroko diru ekarpenaegiteko eskatu diote Sanzen gobernu<strong>ari</strong>.Hitzarmen hori 1999.urtean sinatu zuten, eta ordutikeuskara zerbitzuek garapen handiaizan dute. Hala, gaur eguneuskara zerbitzuak Nafarroakobiztanleriaren %63arengana iristenbadira ere, diru laguntzek ezdute pareko hazkunderik izan,kontrakoa baizik: 1999. urteaneuskara zerbitzuek 1.316.664 eurogastatu arren, gobernuak 571.522euro eman zizkien; 2001ean1.557.941 euro gastatu eta 727.344euro eman; eta aurten aurreikusitako2.652.918 euroetatik 162.403euro baino ez dituzte jaso, hau <strong>da</strong>,%12a.Miren Garate DebaEAk, ezker <strong>abertzalea</strong>k, EAJk,Ezker Batuak eta Itziar HerriaSortzenek dituzte ordezk<strong>ari</strong>akDebako u<strong>da</strong>lean. Guztiek aho batezonartu dute Ueman sartzea.Atzo egin zuten eskaera ofizialki,eta okerrik ezean, mankomunitateaku<strong>da</strong>berrian egingo duen batzarnagusian onartuko dute. Herrikopilotalekuan egin<strong>da</strong>ko ekitaldibatekin ospatu zutenerabakia debarrek.Aspalditik <strong>ari</strong> <strong>da</strong> lanean Uema. Debakzergatik erabaki du orain hansartzea?Gu ere aspalditik <strong>ari</strong> ginen urratsbatzuk egiten. Deban eragin handiaizan du turismoak, eta beregaraian, euskara dezente utzizen. Azken urteetan, azken hirulegealdietan esango nuke, oso seriohartu dugu gaia, euskar<strong>ari</strong>bultza<strong>da</strong> bat eman behar zitzaiolapentsatu genuelako, lehen<strong>da</strong>biziu<strong>da</strong>letxean bertan eta gero kalekohe<strong>da</strong>penean. Alde horretatik,euskara in<strong>da</strong>rtzeko tresn<strong>ari</strong>konena Uema dela iruditzen zaigu.ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESSGaur egun zein egoeratan <strong>da</strong>go euskaraDeban?Euskararen egoera oso ona delaesango nuke. 5.400 biztanle ditugu,Itziar aldean dena euskarazegiten dute, eta kalean ere azkenurteetan asko in<strong>da</strong>rtu dela iruditzenzait.Eta u<strong>da</strong>letxean eta herriko erakundeetanzenbatekoa <strong>da</strong> euskararenerabilera?U<strong>da</strong>letxean gehienok euskarazba<strong>da</strong>kigu, eta osoko bilkuragehienak euskaraz egiten ditugu.Bakarren bat ba<strong>da</strong>go euskaraz ez<strong>da</strong>kiena, baina galdetzen dueneansaiatzen gara euskaraz erantzuten.Esango nuke %80 inguruegiten dugula euskaraz. Kopuruhorrek gora egin behar luke Uemansartuta. Koherente izan behardugu: euskaraz egin behardugu hizkuntza in<strong>da</strong>rtzeko; ezin<strong>da</strong> espero Madrilen edo beste tokibatzuetan egitea hori. Hemenbeti egon izan <strong>da</strong> euskara, eta horrieutsi behar zaio.Ueman sartu ahal izateko, biztanleen%70ek euskaraz jakin behardute. Baldintza hori bete arren, Uemakokide ez diren 77 u<strong>da</strong>l <strong>da</strong>udeHego Euskal Herrian. Zergatik izan<strong>da</strong>iteke hori?Ez <strong>da</strong>kit, baina uste dut Deba etaantzeko herriak Ueman sartzendirela ikusteak bultza<strong>da</strong> gisa baliodezakeela, etorkizuneangehiago sartu ahal izateko.Lege aldetik babes falta izan du askotanUemak. Bestalde, azken urteetanhainbat u<strong>da</strong>lek mankomunitatetikateratzea erabaki dute.Kanpotiknola hartu dituzue gertaera horiek.Ez diet askorik erreparatu kontuhoriei. Bakarrik <strong>da</strong>kit hemen Debanalderdi politiko guztiok ahobatez onartu dugula Ueman sartzea,eta oso pozik gaude horrekin.U<strong>da</strong>lean erabateko babesa izan duekimenak. U<strong>da</strong>letik kanpo herritarreknola hartu dute Ueman sartzekoerabakia?Ongi. Azken bi asteetan lan batzukaurkeztu eta hitzaldi batzukeman dira. Jendeak nahiko ondoparte hartu du, eta aurrerantzeanere proiektuan sartzen joatea esperodugu.Iruditzen zaizu alderdi politikoenmenpe <strong>da</strong>goela euskararen normalizazioa?Politik<strong>ari</strong>ek badute beren eragina,eta hori argi ikusten <strong>da</strong>, adibidez,Nafarroan diru laguntzekingertatzen den<strong>ari</strong>-eta erreparatuta.Herri hau beti izan <strong>da</strong> euskalduna,hemen beti egon <strong>da</strong> euskara,eta ezingo dute gutxitu. Euskararennormalizazioa denonartean lortu behar dugu, guztionerantzukizuna baita.
Change language