30.01.2013 Views

ganaxlebuli , damSvenebuli

ganaxlebuli , damSvenebuli

ganaxlebuli , damSvenebuli

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

gamodis 1993 wlis martidan<br />

2000 wlis martidan gamodis TveSi orjer<br />

gazeTis eleqtronuli versia internetSi:<br />

WWW.opentext.ge/menora<br />

ebrauli gazeTi<br />

saqarTveloSi<br />

MENORA<br />

JEWISH NEWSPAPER<br />

IN GEORGIA<br />

sam rames daakvirdi da codvas ar Caiden: rogor gaCndi, sad midixar da vis Caabareb angariSs. saidan<br />

moxvedi? _ myrali wveTisgan. saiT midixar? _ mtvris, matlis da WiaTa saufloSi. vis Caabareb angariSs? _<br />

didze did xelmwifes wmidaTa-wmida meufes. kurTxeulia igi.<br />

“firke avoT” 3,1<br />

ivnisi<br />

(sivani)<br />

1-15<br />

#11 (298)<br />

(5769 weli)<br />

2009 weli<br />

fasi 50 TeTri<br />

<strong>ganaxlebuli</strong>, <strong>damSvenebuli</strong><br />

leseliZis quCaze, erT-erTi<br />

uZvelesi _ aSkenazebis salocavad<br />

cnobili beiT qneseTis restavracia<br />

daiwyo. vambobT restavracias,<br />

Torem Zveli nagebobidan aRaraferi<br />

darCa _ faqtiurad axali sinagoga<br />

Sendeba.<br />

mSeneblobaze swored maSin<br />

mivediT, roca iq Sekrebili gaxldnen<br />

da samuSao process aTvalierebdnen<br />

adamianebi, romlebic yuradRebiT<br />

adevneben Tvals axali beiT qneseTis<br />

mSeneblobas.<br />

ioseb ziselsi (evraziis<br />

ebraelTa kongresis generaluri<br />

sabWos Tavmjdomare):<br />

_ evro-aziis ebraelTa kongress<br />

aqvs programebis iseTi bloki, romlebic<br />

gaerTianebulia fondSi saxelwodebiT<br />

`raxeli~. es bloki iTvaliswinebs<br />

Zveli sinagogebis rekonstruqciasa<br />

da axali sinagogebis<br />

mSeneblobas. kongresis daarsebidan,<br />

gasuli 6 wlis manZilze Cven avaSeneT<br />

araerTi sinagoga, yazaxeTSi, ukrainaSi,<br />

ruseTsa da azerbaijanSi.<br />

es sinagoga aris erT-erTi uZvelesi<br />

TbilisSi, romelsac gaaCnia<br />

araCveulebrivi istoria. igi aSenebulia<br />

me-19 saukunis meore naxevar-<br />

Si. Tavdapirvelad es iyo sakuTari<br />

saxli, romelic Semdgom gadaakeTes<br />

sinagogad. aq loculobdnen laxluxebi,<br />

Semdeg rogorc yvebian, maT<br />

SeuerTdnen tatebi, da ukve me-20 saukuneSi<br />

aq ZiriTadad aSkenazi ebraelebi<br />

damkvidrdnen. dResdReobiT igi<br />

aSkenazur sinagogad iTvleba.<br />

miwisZvris Sedegad misi aRmosavleTi<br />

mxare Seirya, gaCnda bzarebi,<br />

igi naxevraddangreul mdgomareoba-<br />

Si dagvxvda. saqarTvelos mTavarma<br />

rabinma ariel levinma mimarTa evr-<br />

aziis ebraul kongress TxovniT am<br />

sinagogis rekonstruqciis Taobaze,<br />

kongresis prezidentma b-nma aleqsandre<br />

maSkeviCma, vice-prezidentma<br />

daviT iakobaSvilma da kidev erTma<br />

Cvenma partniorma, amerikaSi moRvawe<br />

qarTvelma ebraelma _ Temur<br />

sapirma Tavs ides am didi saqmis<br />

aRsruleba. gasuli wlis seqtembridan<br />

Cven SevudeqiT beiT qneseTis<br />

rekonstruqcias, vimedovnebT, mis<br />

dasrulebas zafxulSi da RmerTis<br />

wyalobiT, 14 seqtembers igi ukve<br />

gaixsneba.<br />

ra Tqma unda, Zalian bevri gakeTda,<br />

radgan praqtikulad sinagoga<br />

Tavidan aSenda. principSi darCa<br />

mxolod dasavleTi nawili. vime-<br />

dovnebT, rom saboloo<br />

Sedegi gaamarTlebs<br />

im Sromas<br />

da molodins,<br />

ro melic mis aSenebaSia<br />

Cadebuli,<br />

Tumca, samwuxaroa,<br />

rom igi moqceulia<br />

ubnis SuagulSi da<br />

ara quCis piras. amitom<br />

adamianebs cota<br />

gauWirdebaT misi<br />

silamazis Sefaseba.<br />

sinagoga universaluri<br />

tipis iqneba,<br />

galerea _ aivani<br />

qalebisTvis meore<br />

sarTulze, igi<br />

arqiteqtori zurab xananaSvili, evr-aziis ebraelTa<br />

kongresis generaluri sabWos Tavmjdomare ioseb ziselsi,<br />

generaluri sabWos wevri, mwerali guram baTiaSvili, mTavari<br />

rabinis movaleobis Semsrulebeli avimelex rozenblati<br />

beiT qneseTis mSeneblobaze<br />

daitevs 100 qals. vimedovnebT, rom<br />

ebraul axal wels, romelic wels 19<br />

seqtembers aRiniSneba, sinagoga gaxsnili<br />

iqneba.<br />

iyo garkveuli problemebi mTavrobis<br />

warmomadgenlebTan, radgan<br />

rodesac viwyebdiT samuSaoebs,<br />

aRmovaCineT, rom qarTuli kanonmdeblobis<br />

Taviseburebis gamo sinagogis<br />

Senoba saxelmwifos kuTvnileba<br />

gaxldaT. Cven SevxvdiT ekonomikis<br />

ministrs, ris Sedegadac sinagoga 25<br />

wlis ijariT gadmoeca ebraul saTvistomos,<br />

Cven gavagrZeleT es dro 50<br />

wliT, radgan sakmaod didi Tanxebia<br />

amaSi Cadebuli da rTuli iqneboda<br />

maTi moZieba, rom ara danamdvilebiT<br />

imis codna, rom igi didi xniT gadmodis<br />

saTvistomos mflobelobaSi.<br />

guram baTiaSvili (mwerali,<br />

evr-aziis ebraelTa kongresis generaluri<br />

sabWos wevri) _ didi saqme keTdeba<br />

TbilisSi, igi SarSan gazafxulze<br />

daiwyo da male dasruldeba. Tbiliss<br />

eqneba SesaniSnavi nageboba, <strong>ganaxlebuli</strong><br />

beiT qneseTSi, romelic qalaqis<br />

ebraelobas did saSualebas miscems.<br />

arqiteqtori zurab xananaSvili.<br />

_ me Zalian moxaruli da kmayofili<br />

var Catarebuli samuSaoebiT,<br />

maxarebs is faqtic, rom kidev erTi<br />

salocavi iqna aRdgenili, gadarCenili<br />

dangrevas. rogorc vxedavT, qarTvel<br />

ers da ebrael ers Soris aris<br />

isev iseTi siyvaruli, rogorc es iyo<br />

mravali saukunis winaT da es sinagoga<br />

gaxlavT swored amis magaliTi.<br />

mTavari rabinis movaleobis<br />

Semsrulebeli avimelex rozenblati:<br />

_ Tqven albaT, gaesaubreT ukve<br />

arqiteqtors da mSenebels, isini<br />

ufro dawvrilebiT isaubrebdnen Tu<br />

ra etapzea da rogor mimdinareobs<br />

sinagogis mSenebloba. me vfiqrob,<br />

rom erToblivi ZalisxmeviT keTdeba<br />

Zalian kargi saqme. es erT-erTi uZvelesi<br />

sinagogaa TbilisSi, romelsac<br />

drom, miwisZvram Seuryia saZirkveli,<br />

Tumca, yvelas Zalisxmevis Sedegad aq<br />

aRsdgeba male locva, xalxi SeZlebs<br />

Cveulebrivad aq siaruls da am<br />

uZvelesi tradiciis gacocxlebas.<br />

vimedovnebT, rom roS-haSanisTvis<br />

<strong>ganaxlebuli</strong> beiT qneseTi saCuqrad<br />

mogvevlineba.


2<br />

qarTveli da ara mxolod qarTveli mecnierebi<br />

saukuneebia wmida miwaze qarTul kvals<br />

ikvleven. am kvalis saTaveebs mirian mefis epoqaSi<br />

mivyavarT. gadmocemiT, wmida qalaqis is<br />

adgili, sadac qarTvelTa jvris monasteri mdebareobs,<br />

imperator konstantines mirianisTvis<br />

miuZRvnia, mas ki iq eklesia auSenebia. mogvianebiT<br />

mefe mirianis mier aRmarTuli eklesia<br />

vaxtang gorgasals gaufarToebia. V saukunis<br />

dasawyisSi ki ierusalimSi qarTveli ufliswuli<br />

petre iberi gamoCnda, romelmac dedofal<br />

evdokiasTan erTad qristianuli ierusalimis<br />

aRmSenebloba daiwyo.<br />

qarTveli mecnierebi qarTuli kvalis Ziebas<br />

ierusalimsa da mis SemogarenSi didi mondomebiT<br />

cdiloben. dRes am saqmes qarTul siZveleTa<br />

moZiebisa da kvlevis centri agrZelebs. maTi<br />

monacemebiT, wmida miwaze 38 qarTuli monastrisa<br />

da 90-ze meti xelnaweris arseboba dasturdeba.<br />

ramdenime wlis win qarTuli kvaliT ierusalimSi<br />

israelis siZveleTa departamentis<br />

TanamSromeli, arqeologi iana Cexoveci dainteresda.<br />

igi sakuTari `aRmoCenebiT~, mosazrebebiTa<br />

da varaudebiT saqarTvelos estumra<br />

da ierusalimSi qarTuli Temis kvalis Sesaxeb<br />

andria pirvelwodebulis saxelobis qarTul<br />

universitetSi ramdenime leqcia-seminari<br />

Caatara.<br />

_ rodis daiwyeT ierusalimis Seswavla?<br />

_ daaxloebiT aTi wlis win, roca arqeologiiT<br />

davinteresdi.<br />

_ sad muSaobT da ras ikvlevT amJamad?<br />

_ israelis siZveleTa departamentSi<br />

vmuSaob. Cven vTxriT ierusalimis centralur<br />

nawils, rom ityvian, `ierusalimis guls~. es<br />

daviTis qalaqia, SeiZleba iTqvas, ierusalimi<br />

ierusalimis qveS. miwaSi iesos droindeli<br />

dasaxlebaa dafluli da arqeologebi swored<br />

mas vikvlevT. axali aRmoCenebi axal siurprizebs<br />

gvTavazobs, yovelive es ki amdidrebs Cvens<br />

codnas ierusalimze.<br />

_ seminarze qarTuli asomTavruli warwerebis<br />

fragmentebi gviCveneT. romeli saukuniT<br />

TariRdeba isini?<br />

_ qarTuli asomTavruli warwera ierusalimSi<br />

mravladaa. isini nazareTSi XX saukunis<br />

50-iani wlebis bolos aRmoaCines. bevri warwera<br />

danawevrebulia, fragmentulia da mTlianoba-<br />

Si ar ikiTxeba: `pavle mociquli”, `ufalo,<br />

Segviwyale” da a.S. damtkicebiT SeiZleba iTqvas,<br />

rom isini 428 wlamdea Sesrulebuli. nazareTi<br />

palestinis CrdiloeT nawilSi mdebareobs da<br />

Tu qarTvelebi am droisTvis nazareTSi ukve<br />

namyofebi iyvnen, savaraudod, maT palestinis<br />

danarCeni nawilebic eqnebodaT Semovlili.<br />

iesos erT-erTi igavi mowyale samaritelzea.<br />

rogorc gairkva, arqeologebma swored im sastumros<br />

miakvlies, sadac samaritelma daWrili<br />

daabinava.<br />

saxarebaSi weria, rom erTi sjulismcodne<br />

iesos ekiTxeba: `vin aris Cemi moyvasi?~, ieso<br />

igaviT pasuxobs: erTi kaci ierusalimidan<br />

ieriqons midioda da yaCaRebma gaZarcves, daWres<br />

da cocxal-mkvdari gzaSi daagdes. mzrunveloba<br />

arc mRvdelma gamoiCina, arc leviTelma da<br />

mxolod samaritels Seebrala igi. man daWrils<br />

Wrilobebi Seuxvia, Tavis saxedarze Sesva, sastumroSi<br />

miiyvana da mouara. meore dRes sastumros<br />

patrons ori dinari gadauxada da uTxra, Tu<br />

es fuli sakmarisi ar iqneba, ukan rom gamovivli,<br />

dagimatebo.<br />

menora<br />

ivnisi (sivani), #11, 2009 w.<br />

ierusalimSi qarTvelTa kvalis Zieba da aRmoCenebi grZeldeba<br />

wmida miwaze 38 qarTuli monastrisa da 90-ze meti qarTuli xelnaweris arsebobaa dadasturebuli<br />

ierusalimis gzaze gidebi turistebs swored<br />

am Senobas uCveneben, magram SeuZlebelia nageboba<br />

iesos droindeli yofiliyo. cota xnis win<br />

arqeologiuri gaTxrebi Catarda da aRmoCnda,<br />

rom es Turqebis batonobis periodis Senobaa,<br />

xolo mis qveS namdvilad aris im sastumros naS-<br />

Tebi, romelzec saxarebaSia saubari.<br />

_ romeli saukuniT TariRdeba Tqvens<br />

mier leqciaze naCvenebi vercxlis monetebi<br />

da keisris dinarebi?<br />

_ monetebi palestinaSi aRmoaCines. es is<br />

vercxlis fulia, romlebic iudam iesos gacemis<br />

sanacvlod aiRo. aseTi moneta ierusalimSi<br />

Zalian bevria. rac Seexeba keisris dinarebs,<br />

isini imperator tiberiusis mmarTvelobis<br />

droindelia.<br />

_ rogorc TqviT, qarTuli warwera ierusalimSi<br />

bevrad meti iyo, magram nawili daikarga,<br />

nawili ganadgurda. riT xsniT am faqts?<br />

_ qarTuli kvalis Zieba did sirTules<br />

warmoadgens. warwerebisa da xelnawerebis<br />

raodenoba mcirdeba, barbarosebi maT damaxinjebas<br />

cdiloben. marto is rad Rirs, rac<br />

SoTa rusTavelis freskas gaukeTes. berZnuli,<br />

somxuri, kaTolikuri eklesia didi sifrTxiliT<br />

ekideba yvelafers, rac saqarTvelosa da<br />

qarTul kvals ukavSirdeba, radgan yvelam icis,<br />

rom qarTvelebis sakuTrebis nawili sxvadasxva<br />

dros iqna mitacebuli. qristianebs aviwroebs,<br />

erTi mxriv, palestinis avtonomia da, meore<br />

mxriv, israelic.<br />

_ qarTveli mkvlevarebisTvis yvelaze<br />

saintereso ori sruliad ucnobi asomTavruli<br />

warwera iyo. mecnierma giorgi gagoSiZem<br />

erT-erT maTganze Semdegi sityvebi amoikiTxa:<br />

`qriste, Seiwyale cxoreba~. sad miakvlieT am<br />

warwerebs?<br />

_ isini xurvat burginSi, ierusalimis<br />

samxreT-dasavleTiT iqna aRmoCenili. erT dros<br />

is palestinis didi qalaqi iyo, sadac episkoposebis<br />

rezidencia mdebareobda. xurvat burginSi<br />

arqeologebma qvis cisternebi ipoves,<br />

romlebic miwaSia Cafluli, viwro Tavebi da<br />

zaris forma aqvT. isini rva metris siRrmisaa.<br />

ori Tvis win israelis samecniero JurnalSi<br />

am cisternebSi aRmoCenili qarTuli warwerebi<br />

(daaxloebiT VII saukuneSi unda iyos<br />

Sesrulebuli) gamoqveynda. maTi asaval-dasavali<br />

veravin daadgina da magiur simboloebad<br />

Seracxes. me maSinve vicani qarTuli damwerloba<br />

da arqeologebis jgufTan erTad maT sanaxavad<br />

wavedi. erTi ukve waSlili dagvxvda. iseTi<br />

STabeWdileba dagvrCa, TiTqos CaquCiT iyo<br />

dazianebuli.<br />

_ Tqveni meore varaudi devTubnis qarTul<br />

monasters ukavSirdeba.<br />

_ monasteri, savaraudod, TeopolisSia.<br />

ebraul saxarebaSi naxsenebia `refaimis veli~,<br />

rac titans, goliaTs niSnavs. Cemi varaudiT, es<br />

qarTuli monasteri devTubani unda iyos, magaram<br />

es jer kvlevis sagania.<br />

iana Cexovecis leqcia-seminarebi qarTveli<br />

mecnierebis ganxilva-diskusiis sagani gaxda.<br />

gazeTma `qarTuli universiteti~ maTi Sefaseba<br />

qarTul siZveleTa moZiebisa da kvlevis centris<br />

direqtors Tamila mgalobliSvils sTxova.<br />

_ rogor afasebT iana Cexovecis leqcias<br />

ierusalimSi qarTuli kvalisa da, konkretulad,<br />

petre iberis moRvaweobis Sesaxeb?<br />

_ yvelaferi, razec iana Cexovecma isaubra,<br />

ukve garkveulia. petre iberis moRvaweobis<br />

codnisTvis aucilebelia, misi orive cxovrebis<br />

_ siriulisa da qarTulis Zalian Rrma Seswavla<br />

da gaanalizeba. amaze Zalian bevr cnobil mecniers<br />

umuSavia. kvleva dResac grZeldeba italiaSi,<br />

safrangeTsa da israelSi.<br />

am sakiTxze 1995 wlidan vmuSaob, 2001 wlidan<br />

ki qarTul kvals ierusalimSi Tormetkaciani<br />

jgufi ikvlevs. es kompleqsuri eqspediciaa.<br />

Cvens jgufSi arian: xelovnebaTmcodne freskebis<br />

specialisti, arqiteqtori, aRmosavluri<br />

dokumentebis specialisti goCa jafariZe (misTvis<br />

arabul dokumentebs veZebT) da a.S.<br />

israelSi iyo cnobili mecnieri izar hiSveldi,<br />

romelmac miTxra: `ratom geSinia daiwyo<br />

petre iberiT? Razadan cnoba gvqonda, rom<br />

aRmoCnda petre iberis erTi monasteri da iq<br />

vapirebdiT gasvlas. es iyo 1999 weli. palestinis<br />

siZveleTa depatramentis xelmZRvnelma arqeologiuri<br />

samuSaoebi Caatara. bolos gairkva,<br />

rom es petre iberis kvali ar iyo. mere daiwyo<br />

intifada (dapirispireba palestinel arabebsa<br />

da israels Soris. avtori) da RazaSi gadasvla<br />

veRar movaxerxeT.<br />

is, rac Tqven moismineT da rac swori iyo,<br />

axali araa, radgan amaze namuSevari Zalian bevrs<br />

aqvs. es iyo kompilacia (naSromi, romelic agebulia<br />

sxvadasxva avtorisgan nasesxebi masalebiT<br />

da ar Seicavs damoukidebel gamokvlevasa da<br />

daskvnebs. avtori), magram, samwuxarod, Zalian<br />

cudi kompilacia.<br />

es universitetia da rodesac universitet-<br />

Si leqciebis wasakiTxad Camodixar, msmenels<br />

mecnierul enaze unda esaubro da ara popularulad.<br />

Tumca, popularul naSroms ver gaakeTeb,<br />

Tu Rrma samecniero kvlevebi ara gaqvs<br />

Catarebuli.<br />

_ iana Cexoveci fiqrobs, rom devTubnis<br />

qarTuli eklesiis kvals miagno. es aRmoCena<br />

TqvenTvis misaRebia?<br />

_ devTubanTan dakavSirebiT, cnobilia ori<br />

minaweri xelnawerze, romelic XIV-XV saukuneebiT<br />

TariRdeba. esenia: `devTubneli mariami~ da<br />

`devTubani monasteri~. rogorc Cans, es dedaTa<br />

monasteri an skriptoriumi iyo, sadac wignebi<br />

iwereboda da jvris monasterTan hqonda gacvla<br />

(statia am minawerebis Sesaxeb Cveni jgufis<br />

wevrs TinaTin ceraZes aqvs gamoqveynebuli).<br />

roca qalbatonma ianam qarTuli monastrebis<br />

sia mogvTxova, im siaSi iyo ramdenime monasteri,<br />

romlis lokalizacia CvenTvis dRemde daudgenelia.<br />

esenia: dertavi, dertua da devTubani.<br />

ebraul bibliaSi gvxvdeba sityva `refaimi~,<br />

zog qarTul TargmanSi is aseve gadmodis, sxvagan<br />

ki am sityvis nacvlad yvelgan aris `gmiri~.<br />

ianas hgonia, rom es `refaimi~ aris `devi~, radgan<br />

ebraul `refaims~ `gigantis~, `goliaTis~ mniSvneloba<br />

aqvs, magram mis Sesatyvisad `giganti~<br />

da `goliaTi~ qarTul bibliaSi arsad gvxvdeba.<br />

misi Tvalsazrisi, rom `devTubanze~ qarTuli<br />

kvali arsebobs, CvenTvis Zalian momxibvlelia,<br />

magram verafriT daveTanxmebiT.<br />

es aris bibliuri damowmeba da iana Cexoveci<br />

ebrauli toponimis qarTuli toponimisTvis misadagebas<br />

Seecada, magram aseTi toponimi qarTul<br />

bibliaSi araa. magram mTavaria, rom ianas aqvs<br />

interesi, raRac moZebnos da Seamowmos.<br />

Semdeg igi ubans adgens. esaa malxa da katamonis<br />

soflebi, sadac varaudobs, rom qarTuli<br />

monastrebi unda yofiliyo. SesaZloa, iq qarTuli<br />

kvali namdvilad aris, magram es CvenTvis mecnierulad<br />

jerjerobiT damtkicebuli araa. amitom<br />

verc arqiteqturiTa da verc sxva monacemebiT<br />

ver vityviT, rom qarTulia, Tu warwera ar<br />

gamoCnda, sadac es damowmebuli iqneba.<br />

_ israelSi aravinaa, vinc mas SeniSvnebs<br />

miscems da swor gzaze daayenebs?<br />

_ qarTul masalas isini ver Seusworeben,<br />

magram rac Seexeba bizantiuri periodis arqiteqturas,<br />

iq SesaniSnavi mecnierebi arian.<br />

_ qalbatonma ianam ori sruliad axali<br />

qarTuli warwera warmoadgina. rogor<br />

SeafasebT am aRmoCenas?<br />

_ ierusalimSi yovelwliurad arqeologiuri<br />

samuSaoebis angariSi keTdeba da Semdeg<br />

Zalian saintereso Jurnali `atikoti~ gamodis.<br />

JurnalSi axlaxan aTi wlis win Catarebuli<br />

gaTxrebis angariSi gamoqveynda, sadac ori<br />

qarTuli warweracaa Sesuli. saubaria, rom<br />

esaa simboluri gamosaxulebebi. ianam maSinve<br />

icno qarTuli warwerebi da rogorc ambobs,<br />

isini VII saukuniT TariRdeba. me isini jer ar<br />

minaxavs. TviTon faqti, rom viRac ierusalim-<br />

Sia, eZebs qarTul kvals, SeuZlia am sakiTxTan<br />

dakavSirebuli siaxleebi Segvatyobinos, Zalian<br />

mniSvnelovania, amitom aseTi adamianebi Zalian<br />

gvWirdeba. mere ukve maszea damokidebuli, ramdenad<br />

SeuZlia samecniero-kvleviTi samuSaos<br />

Sesruleba.<br />

_ arsebuli kvlevebis mixedviT, konkretulad,<br />

romeli taZrebi ukaSirdeba petre<br />

iberis saxels?<br />

_ petre iberis saxelTan dakavSirebuli<br />

pirveli wyaro samoelis berZnuli warweraa,<br />

romelic 30-ian wlebSi dasavleT ierusalimSi<br />

aRmoCnda. TviTon monasteri, sadac samoeli<br />

iyo winamZRvari, daviTis koSkis mopirdapire<br />

mxaresaa. mas dRes daWrili iakobis meCeTi hqvia.<br />

petre ibers iq daWrili iakobis wmida nawilebi<br />

hqonda Senaxuli. es tradicia ierusalimSi<br />

imdenad Zlieri iyo, rom rodesac qristianuli<br />

taZari daingra da mis adgilze meCeTi aSenda,<br />

masac daWrili iakobis meCeTi uwodes.<br />

meore Zegli bir el-katis nangrevebia,<br />

romelsac qalbatoni iana bir el-kuts uwodebs.<br />

iq aRmoaCines oTxi qarTuli xelnaweri, romelTagan<br />

erT-erTi daikarga. mesame wyaro jvris<br />

monastris qveda fenaa, meoTxe – somxuri sapatriarqos<br />

iakobis monastris qveda fena.<br />

2007 wels is adgili gavTxareT, sadac petre<br />

iberi gardaicvala. Tel-avivis universitetTan<br />

erTad vmuSaobdiT. aRmovaCineT petre iberis<br />

mier aSenebuli TavSesafari da saxli, sadac igi<br />

cxovrobda da sadac sicocxlis ukanaskneli 6-8<br />

Tve gaatara.<br />

Cven mier ierusalimSi sul 38 qarTuli<br />

monasteria dadasturebuli, romelTagan 35-is<br />

lokalizacia viciT. Zalian sawyeni iyo, rodesac<br />

guSin qalbatonma ianam Tqva _ me arqeologi<br />

var da xelnawerebs ar vicnobo. arqeologiis<br />

klasikuri mniSvneloba siZveleTa kvlevaa. es<br />

gulisxmobs Txrasac, teqstebsac, xelnawerebsac<br />

da yvelafers erTad da Tu es erToblioba<br />

ar arsebobs, Sesabamisad, daskvnebic zusti ar<br />

iqneba.<br />

_ rogoria Tqveni eqspediciis samomavlo<br />

gegmebi?<br />

_ Zalian gvinda gavTxaroT Sahanis monasteri,<br />

romelic ierusalimis jvris monastris<br />

meToqioni iyo da romelSic xelnawerebi specialurad<br />

jvris monastrisTvis iqmneboda. es<br />

adgili 2006 wels vipoveT, magram ver vTxriT,<br />

radgan saamiso saxsrebi ar gvaqvs.<br />

maka bibilaSvili<br />

gazeTi "qarTuli universiteti"<br />

14-20 maisi


ivnisi (sivani), #11, 2009 w.<br />

menora<br />

"karavi icxakisa" - moskovis qarTveli ebraelobis sasaxelo saqme<br />

gasuli saukunis 90-iani wlebis damdegs<br />

saqarTveloSi ganviTarebulma movlenebma<br />

_ omi afxazeTSi, ZmaTamkvleli<br />

omi TbilisSi da regionebSi_ qveynis<br />

bevri moqalaqe aiZula daetovebina Tavisi<br />

ezo-kari. amaT Soris gaxldaT saqarTvelos<br />

ebraeloba _ bevrma maTganma istoriul<br />

samSoblos miaSura, zogma_ sxva<br />

qveynebs.<br />

90-iani wlebis damdegidan qarTveli<br />

ebraelobis erTi nawili moskovSi iyris<br />

Tavs. eseni swored is adamianebi arian,<br />

romlebsac Zaladobis parpaSma aiZula<br />

qveynidan wasvla. im dRidan moyolebuli<br />

maT didi da rTuli gza gaiares,<br />

vidre sxvadasxva struqturebSi daimkvidrebdnen<br />

Tavs. diax, rTuli iyo gza,<br />

magram muyaiTobam, sazrianobam, patiosnebam,<br />

movaleobisadmi pasuxismgeblurma<br />

damokidebulebam mainc Tavisi gaitana<br />

_ dRes moskovSi Tavmoyrilia qarTveli<br />

ebraelobis erTi saukeTeso nawili. roca<br />

vambobT sityvas saukeTeso, gana mxolod<br />

maTs windaxedulebas, muyaiTobas vgulisxmobT,<br />

erovnuli-ebrauli tradiciebisadmi<br />

erTgulebas. megapolisSi cxovrebam,<br />

aTasma sazrunavma maT ar daaviwya,<br />

is,rac mTavaria ebraelobisaTvis _<br />

rwmenis erTguleba. am motiviT gaxldaT<br />

ganpirobebuli is sanaqebo iniciativa,<br />

romelic gia, merab elaSvilebma da ramaz<br />

SamelaSvilma gamoiCines _ 2008 wlis<br />

21 seqtembers moskovis erT-erT ubanSi,<br />

Capaevis q. #23 erT-erT Cinebul saxlSi<br />

SeiZines didi farTobi, morTes, mokazmes<br />

da jamaaTs gadasces, rogorc beiT qneseTi.<br />

ager ukve lamis weliwadia moskovis<br />

am SenobaSi ebrauli cxovreba Cqefs.<br />

Svilebma _ gia da merab elaSvilebma,<br />

siZem_ ramaz SamelaSvilma es beiT qnese-<br />

Ti mamisa da simamris saxelze Seqmnes da<br />

missive saxeli uwodes _ ,,icxakis karavi~.<br />

isak elaSvili kulaSeli kaci gaxldaT.<br />

igi adre wavida am qveynidan _ 23 wlisa.<br />

darCa sami Svili da swored am Svilebma<br />

ukvdavyves mamis saxeli.<br />

am beiT qneseTis gaxsnaze ukve werda<br />

Cveni gazeTi. redaqciis yuradReba miiqcia<br />

im garemoebam, rom beiT qneseTi<br />

intensiurad muSaobs. swored amitom<br />

davukavSirdiT `icxakis karavis~ rabins<br />

saqarTvelodan wasul maSiax boTeraSvils<br />

da vTxoveT eambna beiT-qnese-<br />

Tis Taobaze.<br />

b-ni maSiax boTeraSvili ase iwyebs<br />

saubars:<br />

_`icxakis karavis ~ Camoyalibeba<br />

dakavSirebulia isak (icxak) elaSvilis<br />

xsovnasTan,igi cxovrobda saqarTveloSi,<br />

daba kulaSSi. gardaicvala Zalian axal-<br />

gazrda_ 23 wlisa. darCa meuRle_ nani<br />

da sami mcirewlovani Svili _ gia, merabi<br />

da maka.<br />

_ras ityviT beiT-qneseTis Taobaze?<br />

_ diax, moskovSi mcxovrebma Zmebma_<br />

gia da merab elaSvilebma, siZesTan _ ramaz<br />

SamelaSvilTan erTad gadawyvites<br />

TavianTi mamis xsovnis pativsacemad<br />

qarTvel ebraelTa salocavi CamoeyalibebinaT<br />

da es survili saqmed aqcies _<br />

moskovSi Capaevis q. #23-Si mdebare erTerT<br />

elitur saxlSi SeiZines nageboba,<br />

gaaremontes da usasyidlod gadasces<br />

qarTvel ebraelTa jamaaTs, magram saqme<br />

amiT ar damTavrebula. _ am salocavis<br />

movla-patronoba da masTan dakavSirebuli<br />

xarjebic TavianT Tavze aiRes.<br />

`icxakis karavi~ 2008 wlis 21 seqtembers<br />

gaixsna da dRemde anxorcielebs<br />

yvela im Canafiqrebs, romelic damaarseblebs<br />

hqondaT ganzraxuli.<br />

_ras gulisxmobT?<br />

_yoveldRiuri samjeradi locva sefaraduli<br />

tradiciebiT. Canafiqri iyo,<br />

rom axlo-maxlo mcxovreblebi fexiT<br />

mosuliyvnen salocavSi, raTa SabaTis<br />

da dResaswaulebis wesebi ar daerRviaT.<br />

bavSvebis Toris swavleba, mamakacebisaTvis<br />

Toris gakveTilebi, Toris gakveTilebi<br />

qalebisaTvis. pensionerebis daxmareba,<br />

saqarTvelodan Camosuli xelmokle<br />

ojaxebis daxmareba<br />

qaSeri produqtebiT<br />

da moswavleebisa<br />

da studentebis<br />

finansuri waxaliseba.<br />

ukve Seiqmna<br />

fondi upatrono da<br />

xelmokle ojaxebis<br />

misaxedad, micvalebulTadasakrZalavad.<br />

Tu saWiroeba<br />

moiTxovda, daxmarebodnen<br />

axal-<br />

SeuRlebul ojax-<br />

ebs, aseve Seiqmna fondi saqarTveloSi<br />

Cveni winaprebis saflavebis mosavlelad.<br />

_ ra gakeTda am xnis ganmavlobaSi?<br />

_ sixaruliT gvinda aRvniSnoT, rom<br />

am 8 Tvis ganmavlobaSi bevri ram gakeTda.<br />

salocavis gaxsnis dRes uamravma xalxma<br />

moiyara Tavi. yvelas surda yofiliyo<br />

qarTvel ebraelTa salocavis gaxsnis<br />

monawile. am dRes, am salocavis erTerTma<br />

damaarsebelma _ merab elaSvilma<br />

axali sefer Tora aCuqa mamis saxelobis<br />

salocavs. es didi saqmis dasawyisi iyo.<br />

mxiarulebam, romelsac eswrebodnen<br />

ruseTis mTavari rabi da sxva Rirseuli<br />

stumrebi, gvianobamde gastana. israelidanac<br />

gvewvivnen stumrebi.<br />

axlovdeboda roS ha Sana. mTeli salocavi<br />

did mzadebaSi iyo. moskovis qarTvel<br />

ebraelobas pirvelad Tavis sakuTar beiT<br />

qneseTSi unda eloca. asec moxda: roS ha<br />

SanaSi, qifursa da suqoTSi teva ar iyo.<br />

es dReebi, albaT, mTeli sicocxle emaxsovreba<br />

beiT qneseTSi mosul jamaaTs.<br />

_ ra iyo Semdeg?<br />

_ amis Semdeg kidev ufro sasixarulo<br />

ambebis momswreni gavxdiT. beiT qneseTis<br />

erT-erT damaarsebels _ ramaz SamelaSvils<br />

vaJiSvili SeeZina. bavSvis dabadebidan<br />

merve dRes beiT qneseTSi uamravma<br />

xalxma moiyara Tavi. am dRes Catarda<br />

pirveli briT mila. bavSvs babuis saxeli<br />

_ isaki_swored im adamianis saxeli<br />

daarqves, vis saxelsac beiT qneseTi<br />

atarebs. mxiaruleba ki winadRiT daiwyo,<br />

rodesac bavSvis mamam _ ramaz SamelaSvilma<br />

salocavs axali seferTora aCuqa.<br />

seferToriT dasaCuqreba ukve tradiciad<br />

iqca da mcire xnis Semdeg_xanuqis<br />

dResaswaulze salocavis erT-erTma<br />

wevrma _ zurab mardaxiaSvilma axali<br />

seferToriT daasaCuqra salocavi.<br />

_ eseigi seferTorebi ar gakliaT!<br />

_ metsac getyviT: furimSi, ebraeli<br />

xalxis am udidesi simxiarulis dRes, am<br />

beiT qneseTis erT-erTma aqtiurma wevrma<br />

_ gia dediaSvilma kidev erTi axali<br />

seferTora aCuqa salocavs.<br />

daiwyo fesaxisaTvis mzadeba. yoveli<br />

SabaTisa da dResaswaulis win gamovcemT<br />

erTkvireul gazeTs`icxakis memkvidreo-<br />

3<br />

ba~, romelSic dawvrilebiTaa miTiTebuli<br />

dResaswaulis,SabaTis mniSvneloba<br />

da wesebi, es imisTvis gavakeTeT, rom yvelaferi<br />

Sesrulebuliyo mama-papurad,<br />

Cveni tradiciebis mixedviT.<br />

moaxlovda SabuyoTis dResaswauli. am<br />

dResaswaulis wina dRes, am beiT qneseTis<br />

erT-erTma damaarsebelma da amave dros<br />

prezidentma _ gia (giorgi) elaSvilma,<br />

romelic damaarseblebis mier iqna ar-<br />

Ceuli prezidentad, gadawyvita, udidesi<br />

dResaswauli SabuyoTi _ Toris miRebis<br />

dRe_ Toris namdvil simxiaruled gadaeqcia.<br />

es dRec axali seferToris CuqebiT<br />

dagvirgvinda. seferToris SebrZanebaze<br />

uamravma xalxma moiyara Tavi. zeimi<br />

gvian Ramemde gagrZelda da meore Ramis<br />

TenebiT gagrZelda. axalgazrdebma Cveni<br />

tradiciisamebr mTeli Rame ufrosebTan<br />

erTad, gaTenebamde Toris kiTxvaSi gaatares.<br />

jamaaTi diliT dabrunda saxlSi.<br />

didi sixaruliT gvinda aRvniSnoT,<br />

rom mTeli am 8 Tvis ganmavlobaSi ar Se-<br />

Cerebula is programebi, romelic zemoT<br />

CamovTvaleT. samjer locva yoveldRiurad<br />

sefarduli tradiciebiT tardeba.<br />

bavSvebisaTvis kviraSi orjer tardeba<br />

gakveTilebi. yoveli SabaTis gasvlis win<br />

mamakacebisaTvis kviris faraSis ganxilva.<br />

yoveli SabaTisa da dResaswaulebisaTvis<br />

vrceldeba broSurebi, romelSic aris<br />

ganxiluli kviris faraSebi da dResaswaulis<br />

mniSvneloba. yvela SabaTis da roS<br />

xodeSisaTvis vagzavniT SMS-s. tardeba<br />

gakveTilebi qalebisaTvis. udidesi madloba<br />

gvinda gadavuxadoT qalbaton veriko<br />

(abigail) iakobaSvils saintereso da<br />

Sinaarsiani Toris gakveTilebis Catarebis<br />

gamo.am qalbatonma gakveTilebiT<br />

Zalian daainteresa da miizida qalebi.<br />

pensionerebs eZlevaT finansuri daxmareba.<br />

saqarTvelodan Camosul xelmokle<br />

ojaxebs orjeradi kveba yoveldRe.<br />

yoveli SabaTisTvis egzavnebaT qaSeri<br />

produqtebi, xolo dResaswaulebSi qaSer<br />

produqtebTan erTad fuladi daxmareba,<br />

rom Rirseulad Sexvdnen SabaTs<br />

da dResaswauls. am saqvelmoqmedo saqmianobas<br />

xelmZRvanelobas uwevs gabai gari<br />

mixelaSvili, romelic am locvis administratorTan<br />

israel (iuza) elaSvilTan<br />

erTad Zal-Rones ar iSureben imisaTvis,<br />

rom yvelaferi droulad da dafasebulad<br />

gakeTdes. religiur sakiTxebs ki<br />

me_maSiax boTeraSvili ganvageb.<br />

kidev bevri ram aris gasakeTebeli, magram<br />

damaarsebelni mzad arian araferi<br />

daiSuron locvis aRorZinebisaTvis.<br />

locvas damxmarenic aRmouCndnen:<br />

israel (gena) elaSvili (kulaSi), Salva<br />

janaSvili (Tbilisi), gia dediaSvili<br />

(Tbilisi), merab moSiaSvili (soxumi),<br />

gia mirilaSvili (kulaSi), isak davaraSvili<br />

(cxinvali), zaza aivazovi (Tbilisi).<br />

sistematiur monawileobas Rebuloben<br />

beiT-qneseTis gaZlierebaSi.<br />

baton maSiax boTeraSvilTan saubarma<br />

kidev erTxel dagvarwmuna imaSi, moskovSi<br />

mcxovrebi qarTveli ebraeloba Tu<br />

raoden Rirseulad emsaxureba erovnul<br />

interesebs. rasakvirvelia, Zalian mniSvnelovania<br />

is, rac gia, merab elaSvilebma,<br />

ramaz SamelaSvilma qmnes, magram aranaklebi<br />

mniSvnelobisaa is, rom maT sxvebic<br />

daarwmunes iniciativis RirsebaSi.


4<br />

arian adamianebi, romelTa cxovreba<br />

da moRvaweoba, misi eris organuli<br />

ganuyofeli nawilia...<br />

...qarTvel ebraelTa saama yo<br />

Svils, didebul fermwers cxovrebam<br />

pirvelTa Soris pirveloba<br />

miakuTvna, rac metad saamayo da<br />

sasaxelo saqmea. mordexai – miSa<br />

janaSvili Seudarebeli adamiani,<br />

gamorCeuli mxatvari, erTguli<br />

mama da meuRle, uRalato megobari,<br />

dasaxuli miznis jadosnurad ganmsagnebeli,<br />

futkariviT mSromeli<br />

– mZime tvirTTan WianWvelasaviT<br />

SeWidebuli, realuri, aisbergiviT<br />

wamomarTuli, pirvelobas rom aravis<br />

uTmobda qarTvel ebrael mxatvarTa<br />

Soris, xelovnebis metad Znelad<br />

saval bilikze... diax – baton m.<br />

janaSvils bedma pirveloba arguna<br />

– xolo ubedobam SemoqmedebiTi<br />

simwifis asakSi udrood dagvacila<br />

sawuTrodan.<br />

qarTvel ebraelTa sayvarel da<br />

Rirseul mxatvris miSa janaSvilis<br />

gardacvalebidan 20 weli Seusrulda.<br />

20 weli, ramxela dro gasula.<br />

mas xom 60 welic ar Sesruleboda,<br />

wavida kaci, romlis SemoqmedebaSi<br />

Rrmad aris naCvenebi istoria<br />

bednierebis ubedurebaze, sikeTis<br />

– borotebaze, erTgulebis –<br />

Ralatze gamarjvebisa da warsulis,<br />

awmyosa da momavlis didebuli simfonia<br />

da Seudarebeli sagalobeli.<br />

didad saamayoa is faqti, rom dRes<br />

janaSvilis tiloebi amSveneben,<br />

saqarTvelos, israelis, ruseTisa<br />

da sxva qveynebis muzeumebs, qneseTis<br />

kedlebs ieruSalaimSi – mudmivmoqmedi<br />

gamofenebis „oqros<br />

fonds”...<br />

xalxis siyvaruliTa da dafasebiT<br />

garemoculi mxatvris 40-ze<br />

meti personaluri gamofena gaimarTa<br />

mravali qveynis sagamofeno<br />

darbazebSi da maTi warmatebebis<br />

utyuari mowmea STabeWdilebaTa<br />

wignebSi Tavmoyrili gamonaTqvamebi<br />

rigiTi moqalaqeebisa da<br />

cnobili, gamoCenili adamianebis,<br />

sazogado moRvaweTa xelmowerebiT<br />

sxvadasxva enaze, romlebic<br />

Semonaxulia rogorc cocxali<br />

mematiane.<br />

amas winaT, baTiamis auditoriumSi<br />

q-ni vera janaSvilis TaosnobiT,<br />

gaimarTa mxatvris<br />

gardacvalebidan 20 wlisTavisadmi<br />

miZRvnili xsovnis saRamo – saRamos<br />

gvirgvins warmoadgenda dokumenturi<br />

mxatvruli filmi – „erTi dRe<br />

mxatvris cxovrebidan”, romlis<br />

idea, avtoroba ekuTvnis mxatvris<br />

meuRles – mxatvar vera megreliSvil-janaSvils.<br />

auditoriumis foieSi uamrav<br />

xalxs moeyara Tavi... CTV-is, israelis<br />

qarTulenovani televiziis<br />

menora<br />

xsovna gulisa...<br />

mixeil (mordex) janaSvilis dabadebidan 80 wlisTavi<br />

samxatvro xelmZRvaneli – batoni<br />

soso iosebaSvili didi moTminebiTa<br />

da gulisyuriT usmenda da iwerda<br />

interviuebs damswre sazogadoebis,<br />

megobrebisa da ojaxis wevrebisagan...<br />

mas ganzraxuli aqvs, am<br />

Rirseul RonisZiebas miuZRvnas specialuri<br />

gadacema – rac Cveni Temis<br />

Rirseuli Svilisa da xelovnebis<br />

matianis erTi fasdaudebeli Sena-<br />

Zeni iqneba, risTvisac did madlobas<br />

vucxadebT q-n vera janaSvils<br />

aseTi Tavdauzogavi SromisaTvis...<br />

saRamos eswreboda Cveni Temis Rirseuli<br />

sazogadoeba, xelovnebis<br />

Tayvanismcemlebi, mwerlebi, poetebi,<br />

profesorebi, mxatvrebi,<br />

megobrebi, naTesavebi da sxva.<br />

saRamo mihyavda yvelasaTvis<br />

cnobil poetsa da mxatvars qeTi bensimons,<br />

romlis gamosvlam elferi<br />

Semata m. janaSvilis pirovnebas,<br />

mis adamianobas da ufro emociuri<br />

Seiqmna atmosfero darbazSi. es mxatvruli<br />

filmi, romelic erT saaTs<br />

grZeldeba – gadaRebulia mxatvris<br />

sicocxlis bolo periodSi... es aris<br />

siyvarulisa da erTgulebis naTeli<br />

magaliTi, sadac avtorma mxatvari<br />

m. janaSvili warmogvidgina metad<br />

mdidari palitriT, mravalwaxnagovani,<br />

uniWieresi fermweri, poeti<br />

da kargi pedagogi, Rirseuli mama<br />

da meuRle, qarTveli da ebraeli<br />

xalxis mexotbe, saqarTvelos da israelis<br />

erTguli, patrioti – Rirseuli<br />

Svili da Tqven warmoidgineT<br />

raoden sasiamovno da saamayoa<br />

is faqti, rom mxatvris sicocxlis<br />

bolo periodSi moxerxda da es<br />

kadrebi gadaiRo q-nma verikom. man<br />

cocxlad Semogvinaxa mxatvris cxovreba<br />

da moRvaweoba, didi warsuli,<br />

awmyo, ojaxi, misi sayvareli<br />

studia, xelovnebis saxli ieruSalaimSi,<br />

sadac Rirseulad aris<br />

daculi mxatvris Semoqmedebis sakmaod<br />

didi nawili da ojaxis yvela<br />

wevrTa namuSevrebi: (ojaxSi xom 5<br />

mxatvaria) rac q-n verikos yoveldRiur<br />

seriozul sazrunavs warmoadgens.<br />

vimedovneb, dro mas met dafasebas<br />

mianiWebs.<br />

sityvaSi gamomsvlelebma isaubres<br />

mxatvris Rirseulad ganvlil<br />

cxovrebaze da am dokumenturi<br />

filmis did mniSvnelobaze. poetebma<br />

mxatvars miuZRvnes sakuTari<br />

leqsebi, romlebSic JRerda mxatvris<br />

didi siyvaruli da pativiscema.<br />

damTavrda es SesaniSnavad<br />

organizebuli saRamo didi STabe-<br />

WdilebiTa da emociebiT aRsavse.<br />

metad kmayofili sazogadoeba<br />

didxans ar daSlila da erTmaneTs<br />

uziarebdnen STabeWdilebebs.<br />

mec mogvianebiT davtove darbazi...<br />

es mciredi Canaxati – Cemi STabeWdileba,<br />

minda davasrulo q-ni<br />

qeTis leqsis nawyvetiT, romelic<br />

miuZRvna mamasa da maswavlebels<br />

– did mxatvars, miSa janaSvils,<br />

romelic unda waekiTxa 60 wlis<br />

saiubileo saRamoze da romelic<br />

ivnisi (sivani), #11, 2009 w.<br />

mosmenili aqvs mxatvars.<br />

saTauri ki amotvifrulia mxatvris<br />

saflavze:<br />

„sicocxlis da silamazis<br />

ukvdavebad mqmnelo,<br />

ebraelTa istoriis Sen ferebad<br />

mTqmelo,<br />

daRupuli jariskacis,<br />

dedis cremlad mRvrelo,<br />

xelovnebis naperwkalo<br />

koconebad anTebulo –<br />

Cveni eris gulSi mudam –<br />

Sen sinaTlis mfeno!!!<br />

qeTi<br />

suliko ciciaSvili<br />

„moxaruli var, SesaZlebloba mogeca kidev erTxel vuCvenoT xalxs<br />

Tqveni moRvaweobis Sedegi, gisurvebT janmrTelobas da axal warmatebebs.<br />

darwmunebuli var, quTaisis didi gemovnebis sazogadoeba maRal Sefasebas<br />

miscems Tqvens SesaniSnav moRvaweobas”.<br />

profesori<br />

ilia tabaRua<br />

meamayeba Cems mSobliur qalaqSi, didi tradiciebis mqone quTaisSi,<br />

WeSmaritad niWieri mxatvris mixeil janaSvilis madliani namuSevrebis<br />

gamofenis damsaxurebuli didi aRiareba.<br />

„soflis cxovrebis” redaqtori<br />

m. daviTaSvili<br />

Zvirfaso mordexai!<br />

Sens ukvdav qmnilebebSi inaxeba istoria erisa...<br />

vamayobT Seni demonuri energiiT, Tavs dabla vxri didi mxatvris winaSe<br />

da minda TeTri vardebis gvirgviniT Segamko da mogefero...<br />

mogiloco dabadebis 50 weli...<br />

Cvenma mziurma saqarTvelos miwam ebrael xalxs misca didi xelovani,<br />

Semoqmedi, vesperi eris istoriisa, madidebeli ara marto ebraeli erisa,<br />

aramed im planeta-kuTxisa, romelsac saqarTvelo hqvia, sadac Sen daibade<br />

da gaizarde.<br />

Sen simbolo xar Cveni axalgazrdobisa,<br />

Seni warmateba – Cveni warmatebaa,<br />

Seni mwvervali – Cveni mwvervalia<br />

Seni bedniereba – Cveni bednierebaa,<br />

Cveni ori eris, ori samSoblos sadideblad.<br />

Seni moris (mordes) danielovi<br />

SevigrZne Seni ferTa riali<br />

da es samyaroc SevigrZne metad,<br />

aRar gvWirdeba memoriali<br />

amoaSuqe Sen naTlis svetad<br />

ukvdavebaa Seni mermisi<br />

geTayvaneba mSobeli eri,<br />

madlobeli var am grZnobisaTvis,<br />

aRtacebisTvis var madlobeli.<br />

Tbilisi – ieruSalaimi<br />

1980 w.<br />

iakob CikvaSvili


ivnisi (sivani), #11, 2009 w.<br />

israelis prezidentis<br />

samZimari<br />

pativcemuli<br />

mirilaSvilis ojaxs!<br />

Zvirfaso ojaxo!<br />

mwuxarebiT Sevityve,<br />

Tqveni ojaxis<br />

ufrosis, moSe (miSi ko)<br />

mirilaSvilis gardacvalebis<br />

Sesaxeb.<br />

Znelia Seafaso, batoni miSikos wvlili israelis<br />

qveyanaSi qarTveli ebraelebis damkvidrebis<br />

saqmeSi. mTeli sicocxlis manZilze igi<br />

dauRalavad moRvaweobda, raTa warmoeCina<br />

israelSi qarTvel ebraelTa Temi da misi<br />

mdidari kultura. mec monawile var Tqveni Rrma<br />

mwuxarebisa. mxurvaled garTmevT xels.<br />

Simon peresi<br />

israelis prezidenti<br />

ieruSalaimi, 22 aprili, 2009 weli<br />

nana SabaTaSvilis SemoqmedebiTi wlebi<br />

Cemi nana!<br />

menora<br />

guliT da suliT gilocav dabadebis dRes _ mrgval TariRs.<br />

davwere es sityvebi da mivxvdi, sul sxva sityvebis Tqma<br />

msurda, ara trafaretuli, ara Cveulebrivi, aramed raRac<br />

ufro Tbili da sagulisxmo, ai, iseTi, Sens mSvenier suls<br />

rom ekadreba, Sens siyvaruliT da sevdiT savse guls. diax,<br />

sevdiTac, rameTu sevda yvela WeSmariti xelovanis Tanamdevia.<br />

maxsovs, Senze vfiqrobdi, uneblied, furcelze Sendami<br />

moZRvnili es striqonebi gadavitane:<br />

gadaveCvie fiqrian fiqrebs,<br />

sizmrian sizmrebs gadaveCvie,<br />

rogor mindoda, yofiT daRlili<br />

sizmrebSi mainc gadamerCine...<br />

fiqri zaris xmam Semawyvetina.<br />

Sens xmas ra gamocnoba undoda, iseTi TrTolviT savse<br />

xmiT moikiTxav xolme saqarTvelos, aTas xmaSi gamovarCev.<br />

`qanaanidan, vidre mcxeTamde~ _ ase erqva Sens erT wigns.<br />

qanaanidan mcxeTamde da mcxeTidan qanaanamde, Tu siyvarulis<br />

gza gadaSlila, am siyvaruls Sennairi adamianebi asuldgmulebdnen, agviristebdnen,<br />

qvebisa da ekal-bardisgan asufTavebdnen, margalitad cremlebs xmarobdnen, oqros Zafebad-striqonebs.<br />

Cemo nana, Seni siyvaruli miyvars, mxiblavs Seni leqsebiT locva.<br />

RmerTma orive samSoblo bednierad gimyofos, lamazi ojaxi gibednieros, leqsebi dag-<br />

ilocos!<br />

mayvala gonaSvili<br />

saqarTvelos mweralTa kavSiris Tavmjdomare<br />

(R)ia baraTi mcxeTidan qanaanamde<br />

xelovnebis saerTaSoriso festivalze israelSi<br />

me-20 saukunis 60-iani wlebidan moyolebuli israelSi yovel gazafxulze<br />

imarTeba xelovnebis saerTaSoriso festivali. festivalSi tradiciulad<br />

monawileoben msoflios saukeTeso SemoqmedebiTi koleqtivebi. 1989 wels saer-<br />

TaSoriso festivalSi (romelsac sayovelTaod ierusalimis festivals uwodeben)<br />

monawileobda S. rusTavelis sax. Teatri. warmodgenili iqna robert sturuas<br />

speqtaklebi `kavkasiuri carcis wre~ da `riCard mesame~. wels ierusalimis festivalze<br />

miwveuli gaxldaT k. marjaniSvilis sax. akademiuri Teatri. marjaniSvilelebma<br />

festivalze warmoadgines levan wulaZis mier dadgmuli speqtakli<br />

`qali ZaRliT~ (a. Cexovis moTxrobis mixedviT).<br />

25-26-27 maiss marjaniSvilelebma `Teatron ieruSalaimis~ scenaze oTxi<br />

speqtakli iTamaSes.<br />

mayurebeli moxibla levan wulaZis reJisuram, nanka kalatoziSvilis, nato<br />

kaxiZis, nika TavaZis, beso baraTaSvilis saSemsruleblo xelovnebam.<br />

marjaniSvilelTa speqtakls festivalis mTavari movlena uwodes. mayurebeli<br />

didxans, guliTadad ukravda taSs qarTul Teatrs. xom ar SegarcxvineT? _<br />

aseTi iyo SekiTxva speqtaklze mosuli mcirericxovani qarTveli ebraeli mayureblisadmi.<br />

konstantine lerneri (ierusalimis universitetis qarTvelologiis ganyofilebis<br />

xelmZRvaneli).<br />

_ ras ambobT, didebuli speqtaklia! marTali giTxraT, sxva ganwyobiT movdiodi<br />

_ Cems sayvarel msaxiobebTan Sexvedras velodi, magram axalgazrdebma<br />

gvasaxeles. Cinebuli speqtaklia, kargi Taoba modis.<br />

jemal ajiaSvili (poeti, mTargmneli, semk-is gen. direqtori): qarTuli<br />

kultura iyo da rCeba. samagaliTo, uzado speqtaklia. yoCaR!<br />

ioseb bardanaSvili (kompozitori): marjaniSvilelebma gvasaxeles, mixaria,<br />

rom am Teatris festivalze mowvevaSi garkveuli roli viTamaSe da dainaxes<br />

qarTuli Teatris raoba.<br />

levan wulaZe: bednieri var, rom am didebul qalaqSi vTamaSobT speqtakls.<br />

gamaognebeli qveyanaa. godebis kedelTan mlocveli mozardebi vnaxe, ra<br />

STambeWdavia, ai, ase unda axali Taobis aRzrda!<br />

nanka kalatoziSvili: msoflios uwmindes qalaqSi vimyofebi, miuxedavad<br />

imisa, rom Zalian dakavebuli viyaviT speqtaklebiTa da repeticiebiT, bevri ram<br />

vnaxe da bednieri var.<br />

daviTis fari<br />

“daviTis faris” redaqcia da avtorTa koleqtivi gulmxurva<br />

leT vulocavT saxelovan iubiles Cveni gazeTis aqtiur av<br />

tors romis israelidan niWier papma poets, ebrael<br />

publicists, sazogado moRva<br />

wes, q. aSdodis qarTul enovani musikaluri komediis Teatri<br />

liders Zma uwoda<br />

damaarsebels, aseve q. aSdodis qarTvel ebraelTa kulturis<br />

da xelovnebis centris xelmZRvanels<br />

romis papma benediqte XVI ierusalimSi iudaizmis<br />

obob!jtbljt!btvm!TbcbUbTwjm da islamis wminda adgilebi moinaxula. ebwbst.<br />

qno benediqte nana Tqveni XVI fasdaudebeli gaxda pirveli Rvawli romis cnobilia kaTolikuri sxvadasxva<br />

qveynebSi eklesiis mcxovreb meTaurTagan, qarTul romelic enovan taZris sazogadoebaSi. mTaze estum- ar mohklebo<br />

des ra baraqa kubaT da assaxras xvavi Tqvens meCeTs. Zlier benediqte kalams XVI mSobliur yoveli israels<br />

da konfesiis mziur saqarTvelos adamians mouwoda sasiqadulod. sZlion gisurvebT warsulis kvlavac kon- Semo<br />

fliqtebi<br />

medebiT,<br />

da daiwyon<br />

sazogadoebriv<br />

dialogi. papma<br />

da ojaxur<br />

godebis<br />

warmatebebs.<br />

kedelTanac<br />

iloca.<br />

wminda miwaze pontifiki Sexvda axlo aRmosavle-<br />

Tis regionis religiur da sazogado moRvaweebs. mTavari mis redaqtor<br />

programaSi agreTve gaxldaT Sexvedra msoflios<br />

simon krixel<br />

ebrauli organizaciebis liderebTan.<br />

israelis prezidentis Simon peresis mier gamarTul<br />

sadResaswaulo miRebaze pontifiki orjer<br />

Sexvda evraziis kongresis prezidents al. maSkeviCs.<br />

al. maSkeviCi ambobs:<br />

– pontifikis axlandeli viziti saTaves daudebs<br />

religiaTa Soris dialogs, romlis badali ar yofila<br />

ori aTasi wlis ganmavlobaSi.<br />

pontifikma maRali Sefaseba misca aR. maSkeviCis<br />

moRvaweobas iudaizmsa, qristianobasa da islams<br />

Soris dialogis gaRrmavebisaTvis.<br />

– Cemo ebraelo Zmao – ase mimarTa benediqte XVI al.<br />

Zvirfaso mkiTxvelebo, am uaxloes dReebSi<br />

q. aSdodis kulturis da xelovnebis centri sazeimo<br />

saiubileo saRamos uwyobs qn nana SabaTaSvil davars.<br />

ia - yvavilia, gazafxuls uxdeba, qalbatonebs da iubilar poetebs.<br />

es sazogadod. aq - nana SabaTaSvils eZRvneba.<br />

maSkeviCs.<br />

ratom Ria? - jer es erTi kargia Riaoba. imas magonebs - israelis “kargia da naTeli”. saqarTvelos (amave cnobil dros poets publicists benediqte da XVI sazogado ewvia holokostis moRvawes, amasTan msxverplTa memo-<br />

qalaq aSdodis kulturisa da xelovnebis<br />

krZalva maqvs dafarulis mimarT). Riaoba pasuxismgeblobasac mavalebs. qanaanamde, amxela rialur xelmZRvanels kompleqss – iadvaSems da gaakeTa gancxadebe-<br />

qalbaton obob!TbcbUbTwjmt<br />

gzaze, ramden xelSi moxvdeba es baraTi. amitom nanas garda sxvebsac unda moewonoT.<br />

bi, romelmac unda Searigos kaTolikebi da iudevele-<br />

udidesi sixaruliT da gulwrfelobiT gilocavT Tqveni dabadebis saiubileo Ta<br />

ratom baraTi? - imitom, rom momwons “sifiTre baraTis”. riRs israelis da saqarTvelos saamayo da bi. sasiqadulo romis papma mamuliSvilo, isic Tqva, saxelovan rom Seecdeba wina palestinelTa<br />

mcxeTidan qanaanamde ki imitom, rom ukve iyo “qanaanidan parTa vidre Rirseuli mcxeTamde”. STamomavalo qalbatono nana. mier datyvevebuli israeleli jariskacis ganTavisu-<br />

axla imis Sesaxeb, Tu ratom Cemgan? - imitom, rom nanas Tanaklaseli gisurveb ori var. amdeni ara!, kidev jer gecocxloT mezoflebas. da sul janmrTelad yofiliyaviT am ori<br />

beli_azizbekovis quCidan; 50-iani wlebis Tbilisidan; Cveni mziuri ubnidan, qveynis iqidan, (israelis sadac da ebraeli saqarTvelos) da wminda maTi xalxis miwaze sakeTildReod.<br />

romis papis viziti israelis sazoga-<br />

sarwmuno wyaroebiT cnobilia, rom Tqven leqsebis weras bavSvobidan SeudeqiT da<br />

qali(Svili)s stereotipi nanam daarRvia - afrinda. ubani fusfusebda, nana leqsebs werda.<br />

qarTul poeziasac axalgazrdul wlebSive doebriobis daeufleT. mier dadebiT movlenad iqna miCneuli.<br />

ai, ramdeni mizezi maqvs, rom nana SabaTaSvils mivuloco visac saiubileo Tqveni bavSvobis dReebi. wlebi es Cemi axsovT, ba- udaod gavrcelda sjeraT, rom ar gancxadeba, gqondaT cxovreba romelSic dal miesalmebian<br />

raTi ki “menoraSi” daibartyebs, gamravldeba da qveyanas moedeba xinebuli, aqedan, xelmokle Tbilisidan ojaxi gagaCndaT (mcxeTa da siduxWirisagan romis papis vizits. Tavi rom gexsnaT, mSoblebs<br />

- simReras uxdeba):<br />

mxarSi udeqiT, raTa maTTan erTad mZime Sroma gancxadebas gagenawilebinaT. xels miuxedavad awers 100-ze esoden meti dat rabini.<br />

gafrindi, TeTro baraTo,<br />

virTulobisa, mainc poeziisaTvis dros naxulobdiT da sakuTari sulis mRelvarebis<br />

mcxeTidan qanaanamde,<br />

leqsebSi avlendiT.<br />

da erTi mniSvnelovani garemoeba – romis papma<br />

ager ukve 30 welze metia, rac Tqveni avtorobiT antisemitizmzec gamoqveynebul isaubra Jurnalda gazeTebidan, mas „sruliad miuRebeli<br />

raRa Tqma unda, nanamde.<br />

Tu wignTa krebulebidan afrqvevT Tqveni natifi movlena” gemovnebiT uwoda naZerw – samwuxarod, leqsebs, rac antisemitizmi suli<br />

Tavis<br />

er sazrdos umzadebda<br />

SoTa bostanaSvili<br />

frontebze mSobliuri qveynis damcvel jariskacebs da zurgSi<br />

ki daRupuli arqiteqturis Svilebis dedebs. profesori mxriv, Tavs xSirad wamowevs xolme msoflios sxva-<br />

Tqven xom erTnairad 29 iziarebT marti 2009 dasxva kuTxeSi – Tqva man.<br />

sixaruls da sevdas, rogorc aRTqmuli qveynis isra<br />

elis, aseve mziuri saqarTvelos, romelTac msoflios vercerTi qveyana tols ver daudebs stumarTmoyvareobasa<br />

internacionalurobaSi.<br />

arsebiTad Tqveni wignebi Tu leqsTa krebulebi metad STamagonebeli da damatkbobelia, Tumca sevdianic da xa<br />

sianic, masSi sakmao adgili aqvs daTmobili Temas bavSvobaze, monatrebasa Tu siyvarulze.<br />

qalbatono nana! Cven adrec gwerdiT da axlac msurs gavimeoro, rom esoden didebuli Janris, Zvirfasi da maR<br />

5


6<br />

menora<br />

ganmanaTleblo centris programa<br />

“haTikvas” wevrebis mier<br />

Sesrulebuli naxatebi (xatvis<br />

maswavlebeli nika azmaifaraSvili)<br />

da programa “mazal tovis”<br />

(xelmZR. eTer mixelaSvili)<br />

monawile bavSvebis mier naZerwi<br />

iyo gasayidad gamotanili, Semosuli<br />

Tanxa mTlianad moxmardeba<br />

4 wlis biWunas janmrTelobis<br />

gaumjobesebas. RmerTi gfaravdeT<br />

da didi madloba maT,<br />

vinc monawileoba miiRo moyvasis<br />

dasaxmareblad mowyobil am<br />

saqvelmoqmedo aqciaSi.<br />

stumrebi – didebi da patarebi<br />

– xalisianad Caebnen lena<br />

berkoviCisa da vili grigorianis<br />

mier ebraul motivebze<br />

dadgmul cekvaSi, romelsac<br />

programa “haTikvas” monawileebi<br />

asrulebdnen.<br />

zeimis erT-erTi centraluri<br />

momenti iyo im mozardi<br />

gogonebisa da vaJebis wardgena,<br />

maTi diplomebiTa da israelidan<br />

Camotanili samaxsovro<br />

saCuqrebiT dajildoeba, vinc<br />

warmatebiT gaiara ebraul saxlSi<br />

danergili axali proeqti<br />

“Cveni bar da baT micvebi” (xelmZR.:<br />

iulia rozenblati da<br />

zizi SafToSvili). maT mier warmodgenilma<br />

Teatralizebulma<br />

warmodgenam ebraul dResaswaulebsa<br />

da tradiciebze damswreTa<br />

mowoneba daimsaxura.<br />

dasasruls gaimarTa “xesed<br />

eliahus”(dir. revaz SaTaSvili)<br />

kvebis programis (xelmZR.<br />

polina krasiki) mier momzadebuli<br />

ugemrielesi furSeti, da<br />

momgebiani latarea feierverkis<br />

TanxlebiT, romelmac Ti-<br />

ivnisi (sivani), #11, 2009 w.<br />

zeimi Tbilisis ebraul saTemo saxlSi<br />

uCveulod lamazi, feradovani,<br />

xalisiani da sainteresod<br />

dagegmili dRe Catarda 24 maiss<br />

Tbilisis ebraul saTemo saxlSi,<br />

dRe, romelic erTnairad<br />

sasiamovnod gaatares didebma<br />

da patarebma erTad: bebiebma,<br />

babuebma da SviliSvilebma;<br />

dedebma, mamebma da Svilebma;<br />

debma da Zmebma, axloblebma da<br />

megobrebma. amerikel ebraelTa<br />

gaerTianebuli gamavrcelebeli<br />

komitetis “joinTis” warmomadgenlobam<br />

saqarTveloSi<br />

sergo vlasovis xelmZRvanelobiT,<br />

Tbilisis ebraulma saTemo<br />

saxlma revaz SaTaSvilis TavkacobiT<br />

da ebraulma organizaciebma<br />

araferi dainanes imisaTvis,<br />

rom mobrZanebul stumrebs<br />

sul male axali Sexvedris survili<br />

gasCenodaT am dRes miRebuli<br />

dadebiTi emociebiT.<br />

ezos centralur nawilSi<br />

dadgmuli improvizirebuli<br />

“godebis kedeli” da “sefer-<br />

Tora” wminda ieruSalaimis surnels<br />

afrqvevda. yvavilebiT,<br />

girliandebiT, nairferi buStebiT-namdvilad<br />

sazeimod mor-<br />

Tul-mokazmuli ebrauli saxlis<br />

ezos teritoriaze da mis<br />

mTel perimetrze gamokruli<br />

feradi gancxadebebi da gan-<br />

Tavsebuli banerebi iuwyebodnen<br />

Sexvedra-zeimis programis<br />

Sesaxeb, im master-klasebis<br />

Sesaxeb, romelSic yvelas See-<br />

Zlo monawileobis miReba. da<br />

asec moxda: datkbnen qarTulebrauli<br />

cekvebis silamazis<br />

ganumeoreblobiT da Seiswavles<br />

kidec cekvis ileTebi, saku-<br />

Tari Tavi gamoscades xatvaSi<br />

da monawileoba miiRes saerTo<br />

naxatis SeqmnaSi, SesZles Tvali<br />

edevnebinaT Teqis damuSavebis<br />

procesisa da aseve dakvirvebodnen,<br />

Tu rogor iqmneba<br />

ebrauli ornamentebiTa da simboloebiT<br />

<strong>damSvenebuli</strong> xelsaqmis<br />

nimuSebi.<br />

bolo ar uCanda patarebis<br />

sicil-kiskissa da Jriamuls,<br />

romelTac specialurad<br />

mowveuli, bavSvebisaTvis<br />

esoden sayvareli, jambazebi<br />

arTobdnen da axalisebdnen.<br />

arc qvelmoqmedeba daiviwyes.<br />

gamarTul auqcionze, romelsac<br />

ostaturad da maRalprofesiulad<br />

gauZRva b-ni jamlet<br />

xuxaSvili (didi madloba mas!),<br />

da romelzec “dRis centrSi”<br />

(xelmZR. lena xaxmigeri) Seqmnili<br />

nivTebi, kulturul-sa-<br />

Toeul stumars miRebul sasiamovno<br />

STabeWdilebebTan erTad<br />

samaxsovro saCuqaric gaayola<br />

Tan.<br />

gvinda gansakuTrebuli madliereba<br />

gamovxatoT yvela im<br />

organizaciisa da TanamSromlis<br />

mimarT, romlebmac xorci<br />

Seasxes ierusalimis “joinTis”<br />

koordinatoris qalbaton irina<br />

lipskis ideas da dauviwyari dRe<br />

aCuqes Tbilisis ebraul Tems.<br />

ai, isinic: ebraelTa saqvelmoqmedo<br />

centr “xesed eliahu”-s<br />

direqtori _ revaz SaTaSvili;<br />

ebrauli kulturul-saganmanaTleblo<br />

fondi-direqtori<br />

_ elene berkoviCi; qarTulebrauli<br />

cekvis Teatri “ionaT<br />

haSalomi”-direqtori _ ilia<br />

baazovi; codnisa da informaciis<br />

centris direqtori<br />

_ Tamar (nana) iosebaSvili;<br />

Tbilisis “joinTis” kulturuli<br />

programebis koordinatori<br />

alia jinjixaSvili; Tbilisis<br />

“”joinTis” strategiuli ganviTarebis<br />

menejeri david zohari;<br />

Tbilisis ebrauli saxlis<br />

administratori aleqsandre<br />

vlasovi; ebrauli axalgazrduli<br />

fondi “hileli-Tbilisi-s"<br />

direqtori moris krixeli;<br />

musikalurad gamformebeli<br />

valentin lubineci da sxvebi.<br />

baraqala da aferum maT!<br />

Sexvedra-zeims uZRvebodnen<br />

Tbilisis ebrauli saTemo<br />

saxlis programebis koordinatori<br />

zaira davaraSvili da<br />

ebrauli axalgazrduli fondis-<br />

“hileli Tbilisi”- direqtori<br />

moris krixeli.<br />

zaiara davaraSvili<br />

libaneli generali israelis<br />

jaSuSad gamocxadda<br />

libaneli generali israelis sasargeblod SpionaJSi iqna dadanaSaulebuli.<br />

adeeb al-alami, misi coli da ZmisSvili aprilis dasawyisSi jaSuSobis braldebiT<br />

iqnen dakavebulni. meoTxe eWvmitanili isev Tavisufalia _ gvauwyebs saagento<br />

"roiteri".<br />

23 aprils brigadis gadamdgar general alams, romelic libanis uSiSroebis<br />

generalur sammarTveloSi msaxurobda, aseve sam sxva eWvmitanils libanelma<br />

prokurorma israelis mosadisTvis saidumlo samxedro da samoqalaqo informaciis<br />

gadacemis braldeba wauyena.<br />

jaSuSobaSi eWvmitanilebs Tu samxedro tribunali maT damnaSaveebad cnobs,<br />

sikvdiliT dasja emuqrebaT.


ivnisi (sivani), #11, 2009 w.<br />

ÒÀÓ ÅÊÉÈáÖËÏÁÈ<br />

ÀÌ ÊÅÉÒÀÛÉ?<br />

ÒÖÁÒÉÊÀÓ ÖÞÙÅÄÁÀ<br />

ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÌÈÀÅÀÒÉ ÒÀÁÉÍÉ<br />

ÀÒÉÄË ËÄÅÉÍÉ<br />

kviris sakiTxavi Tavi „naso“<br />

yvelaze didia Toris 54 Tavs Soris,<br />

masSi 176 fasuqia (winadadebaa).<br />

sainteresoa, rom TehilimSi ,<br />

mefe daviTis fsalmunebSi, 119-e<br />

fsalmunic aseve 176 winadadebas<br />

Seicavs, zepir ToraSi ki traqtati<br />

"bava batraa" yvelaze didi da isic<br />

176 gverds moicavs.<br />

erT-erTi mizezi imisa, Tu<br />

ratomaa es Tavi aseTi didi, isaa,<br />

rom mas SavuoTis – Toris boZebis<br />

momdevno SabaTs kiTxuloben da,<br />

am dResTan aseTi siaxlovis gamo<br />

aucilebelia gansakuTrebiT ganims<br />

Wvalos ebraelTa sulebi Toris<br />

sityvebiT.<br />

ramdenime weli luvris sagamofeno<br />

darbazebis xSiri stumari<br />

viyavi. aTaswleulebis Tu Cveni<br />

aTaswleulis ugvianesi epoqebidan<br />

moyolebuli, kacobriobis Rv-<br />

Tiuri niWis saganZurSi, nebismieri<br />

eris Tu rasis warmomadgeneli,<br />

erTnairi sulieri da gonebrivi<br />

ganwyobilebiT uSualo kontaqtebs<br />

amyarebs, ferweris, qandakebis<br />

Tu dekoratiuli xelovnebis<br />

nimuSebTan: gansakuTrebiT xalxis<br />

gauTavebeli rigia leonardo da<br />

vinCis „jokondasTan”, rafaelTan,<br />

botiCelis, ticianis, delakruas,<br />

breigelis, rembrandtis, diureris,<br />

golbeinis, kranaxis, mcire holandielebis,<br />

goias, velaskesis, elgrekosa<br />

da mraval sxva klasikosTa<br />

Sedevrebis win. igive mdgomareobaa<br />

uaxloesi saukunis ferweris varskvlavebTan,<br />

romlebic eqsponirebulia<br />

parizis sxvadasxva muzeumSi:<br />

sezanTan, van gogTan, gogenTan,<br />

burdelTan, maiolTan, despiosTan,<br />

henri murTan, catkinTan, brankusisTan,<br />

vlaminkTan, derenTan, matisTan,<br />

JorJ ruosTan, diufisTan,<br />

pikasosTan da kazimir maleviCTan,<br />

SagalTan, modilianTan da kondiskisTan.<br />

aq xsenebul mxatvarTa<br />

gvarebs gadaavleT Tvali rogori<br />

mozRvavebaa ebrauli niWisa. maT Soris<br />

aRsaniSnavia udidesi fermweri<br />

xaim sutini; didi xania am SesaniSnavi<br />

fermweriT var gatacebuli, dainteresebuli<br />

da aRfrTovanebuli.<br />

parizis „oranJeriis” muzeumSi,<br />

sutinis ocdaaTamde originali,<br />

ferweruli tilo vnaxe. mere, muzeumSive,<br />

mxatvris Zalian kargi albomic<br />

SeviZine. saqveynod aRiarebulia,<br />

rom xaim sutini udidesi<br />

fermweria. saocrad damoukidebeli<br />

naso<br />

ra Tqma unda, sul cota xnis<br />

winandeli dResaswauli „SavuoTi“<br />

Toris boZebis dRe – ebraeli<br />

xalxis udidesi dResaswaulia.<br />

am dRis gareSe, roca Cven xalxad<br />

CamovyalibdiT, ebraelebi ver<br />

iarsebebdnen. To ra xom Cveni sulia<br />

da mis gareSe ver SevZlebdiT<br />

arsebobas. xandaxan gvesmis, rom<br />

Cvens _ modernizaciis epoqaSi<br />

Torasac sWirdeba, gamCenma nu<br />

qnas, modernizacia. aseTi xmebis<br />

gasabaTileblad minda erTi<br />

istoria giambobT: odesRac, arc<br />

Tu ise didi xnis winaT jer kidev<br />

ar iyo fexsacmlis fabrikebi.<br />

visac fexsacmeli sWirdeboda,<br />

xarazs ukveTavda.<br />

erTma ebraelma Tavisi vaJi<br />

mewaResTan miiyvana fesaxisaTvis<br />

axali fexsacmlis Sesakerad. biWs<br />

fexsacmeli sizmarSi elandeboda<br />

da ukve warmodgenili hqonda,<br />

rogor Caicmevda fesaxSi,<br />

wavidoda beiT qneseTSi da yvelas<br />

gaakvirvebda lamazi fexsacmliT.<br />

igi Zalze bednieri iyo, roca mamam<br />

gasasinjad waiyvana. marTlac<br />

SesaniSnavi fexsacmeli gamovida,<br />

biWma moizoma isini da aRmoCnda,<br />

rom marjvena zustad hqonda,<br />

marcxena ki imdenad patara iyo,<br />

menora<br />

rom verc ki icmevda. mewaRem<br />

dagrZeleba scada, magram araferi<br />

gamouvida. axlis Sekerva gaxda<br />

saWiro, magram ukve fesaxisTvis<br />

aRar eswreboda. biWs isterika<br />

daemarTa, misi yvela ocneba<br />

xuxulasaviT daingra. mama<br />

mewaRes exveweboda, iqneb raimes<br />

mofiqreba SeiZlebao. uceb mewaRem<br />

gaxarebulma wamoiZaxa: „unda<br />

movaWraT ceri TiTi, romelic<br />

uSlis“. aq ukve mama ganrisxda da<br />

dauyvira: „gadareulze gadareuli<br />

xar“.<br />

fexsacmeli unda moergos<br />

fexs da ara fexi - mas. aseve arian<br />

isinic, vinc cdilobs Toris<br />

kanonebi Cvens Taobas moargon:<br />

aq CamovaWraT, iq SevcvaloT,<br />

gamCenma nu qnas. CamovaWraT,<br />

SevasworoT, SevcvaloT Cveni<br />

sulebi. es „Wkvianebi“ im mewaRes<br />

hgvanan. es araa ebrauli gza.<br />

manam, sanam ebraelebs miscemda,<br />

gamCenma Tora sxva xalxebs<br />

SesTavaza. yvela ekiTxeboda, Tu<br />

ra ewera masSi. gamCeni maT erT<br />

romelime mcnebas eubneboda da<br />

isini uars acxadebdnen Toraze.<br />

xolo, roca gamCenma ebraelebs<br />

SesTavaza Tora, maT upasuxes<br />

SevasrulebT da gavigebT (naase<br />

veniSma). amitomac gamCenma<br />

ebraelebs uboZa Tora.<br />

sainteresoa, rom is micvebi,<br />

rasac gamCeni xalxs sTavazobda,<br />

7<br />

maTTvis yvelaze Zneli<br />

Sesasrulebeli iyo (magaliTad,<br />

iSmaelis STamomavlebs uTxra – ar<br />

moiparo). ratom? xom SeiZleboda<br />

SeeTavazebina maTTvis is mcnebebi,<br />

romelTa Sesrulebac maT<br />

awyobdaT, magaliTad mSoblebis<br />

pativiscema, stumarTmoyvareoba,<br />

moyvasis siyvaruli ise, rogorc<br />

sakuTari Tavisa da a. S. ratom<br />

ar gaakeTa es gamCenma? magram<br />

problema Tavad kiTxvaSi iyo: „ra<br />

weria masSi?` anu Segvefereba,<br />

gvawyobs es Cven, Tu ara? yvela<br />

adamianuri kanoni xom mogonilia<br />

ise, rogorc mas awyobs. amitomac<br />

Tavad kiTxva ukve codvas Seicavs.<br />

Tora gamCenis sibrZnea da araa<br />

saWiro imis kiTxva Semefereba<br />

me, iseTs rogoric var, Tu ara.<br />

piriqiT, Tavad unda Seecado<br />

Seicvalo, miiyvano sakuTari Tavi<br />

am kanonebamde, eyrdnobi ra maTi<br />

damdgenis, e. i. gamCenis, sibrZnes.<br />

erTxel erTma brZenma adamianma<br />

miTxra: „morwmune adamianebs<br />

SekiTxvebi ara aqvT, urwmunoebs<br />

ki – pasuxebi. ebraelebs ar<br />

dausvamT kiTxva, Segvefereba<br />

Cven Tora, Tu ara. da, Tu am<br />

kanonebidan CvenTvis raime Zneli<br />

Sesasrulebelia, sakuTari Tavi<br />

unda SevcvaloT da ara Toris<br />

kanonebi.<br />

ebraeloba msoflios xelovnebaSi<br />

xaim sutinis ferweruli ganmartoeba<br />

da yvela fermwerisgan gamorCeuli<br />

individi.<br />

xaim sutinis tiloze feris cis<br />

nakadad mosvlaa da ganwyobilebis<br />

ucnauri gaxelebaa, didi mistikuri<br />

fermweri, rogorc martoobis mxatvari,<br />

Tavisufali gonebisa da xalasi<br />

sulisaa. mis suraTebSi ferTa<br />

niaRvruli movardnaa da kosmiur<br />

sivrceSi, dedamiwis ferTa srulyofili<br />

da damoukidebeli mogzaurobaa;<br />

usazRvro JReradobis<br />

ferTa, laqaTa da xazTa swrafmavali<br />

dinamikaa. yovelive es saocreba,<br />

vdgavarT misi suraTis win da irgvliv<br />

idumal ferTa da laqaTa Rrma,<br />

energiuli moZraobaa yvelgan.<br />

zogjer niaviviT trialebs sruli<br />

miwieri saamo mistika. sutinis,<br />

ferweruli suraTebis mistikurzRapruli<br />

ganwyobileba, TavSeukaveblobiT<br />

da awyvetili dinamikiT,<br />

mZafri temperamentiTa da uSvelebeli<br />

melanqoliuri sevdis meSveobiT<br />

iZerweba axali mxatvrobis<br />

ucxo da Cvengan Soreuli ferweruli<br />

magia, romelic yovel normalur<br />

adamians majis pulss auCqarebs,<br />

suls auforiaqebs da organizmis<br />

mikro ujredic misda Sesatyvisad<br />

gacocxlebulia (ra cota xans icocxla<br />

am didma fermwermac). amrigad,<br />

mis irgvliv gamofenil mraval<br />

mxatvars gaviwyebs da mxolod<br />

miseuli niWis da saocari individis<br />

tyveobaSi vardebi. mxatvris mier<br />

ferwerulad mkvrivad Camosxmul<br />

portretebSi, groteskulobis da<br />

yovelgvari karikaturobis gverdis<br />

avliT, personaJTa arnaxuli mZafri<br />

xasiaTebia gaxsnili, SesaZlebelia<br />

bosxsac SeSureboda yovelive es.<br />

suraTis xasiaTuri ganwyobileba,<br />

SaSxanidan gasrolil tyviasaviTaa,<br />

romelic miznis Suagul wertil-<br />

Sia moxvedrili. didi rembrandtis,<br />

vangogis, sezanis, derenis, gogenis,<br />

modilianisa da mraval fermwerTa<br />

jadoqruli mTavari arteriebi da<br />

jansaRi, sisxlis gamtari ZarRvebi<br />

sutinSia Caqsovili. aqedan gamomdinare,<br />

unaklo niWis mxatvari-individi<br />

did sutinadaa Camoqandakebuli.<br />

yoveli ferweruli suraTis<br />

zedapirze, funjiT weris arnaxuli<br />

Tavisuflebaa da jansaRi sulis<br />

ukidegano awyvetaa. mxolod aseTia<br />

naRdi bunebis ferTa damoukidebeli<br />

arseboba da dedamiwiseuli<br />

surneliT gaJRenTili maradiuli<br />

sicocxle. matisSi, derenSi, pikasoSi,<br />

modilianSi, vangogSi, diufi-<br />

Si; feri, xazi, forma da sityvierad<br />

Zalian Znelad gamosaxati mxatvruli<br />

saocreba, suraTis Sinagani<br />

gemovneba da kultura, romelic<br />

srulyofilad emsaxureba ferweruli<br />

kompoziciis Seqmnas; genialuri<br />

mgosnis, yoveli abzacis, sakuTari<br />

poeturi stilis da uxilavi ritmxazis<br />

ganwyobilebasaviTaa Sobili<br />

sutinis ferwera, antuan burdelis<br />

SemoqmedebasaviTaa qveynierebis<br />

winaSe xelovnebis amboxebulad mosuli<br />

misi suraTis yovel monakveT-<br />

Si sruli mistikis kosmiuri, usasrulo<br />

dinamika. feTqebadi ferTa<br />

formirebis, mZlavri kontrastuli<br />

laqebis da suraTSi am ZalTa SemboWavi<br />

mxatvruli xazebis da aucilebeli<br />

feradovani wertilebis ze-<br />

Zala rom ara, suraTis Semadgeneli<br />

ferebi da formebi niaRvrad gadmovidoda<br />

kosmiur usasrulobaSi;<br />

sxvadasxva formis da ornamentiani<br />

CarCoebis sacodavi carieli saxeebi<br />

unda genaxaT merme...<br />

sutinis ferTa Relva, misi sis-<br />

tema da iSviaTi Semadgenloba,<br />

samyaros romeliRac Soreul<br />

galaqtikaSi afeTqebuli, uzarmazar<br />

planetasaviTaa, romelmac<br />

warmoSva, mravali mikro planeta<br />

da uTvalavi meteori, romelnic<br />

ukideganod mimofantulia samyaros<br />

usasrulobaSi. amdagvar kosmiur<br />

saswauls mogvagonebs xaim<br />

sutinis zeemociuri Semoqmedeba<br />

da dinamikuri ferweris usasrulo<br />

da sakvirvel ferTa aliaqoTuri<br />

atexva: xelovnebaSi nebismieri moderni<br />

unda emsaxurebodes garkveul<br />

cxovrebiseul da bunebriv ideas...<br />

sutinis, muzeumis yvela mxatvrebisagan<br />

gansxvavebuli darbazidan<br />

gavdivar, CemTvis garkveuli<br />

ferweruli miznebis da iqve, ma-<br />

Tive stilis dasazusteblad, aseve<br />

sutinis, sxva fermwer mxatvrebTan<br />

SedarebisaTvis. amjerad derenis<br />

darbazSi vCerdebi da sruliad gansxvavebuli<br />

SemoqmedebiTi Ria cis<br />

qveS movxvdi: aq sulieri simSvide<br />

vigrZeni, magram, Sinagani ferweruli<br />

gamWvirvaloba da uxmo, mZafri<br />

da Cvens sutinTan naTesauri dinamikaa<br />

derenSic...<br />

derenTan, Zunwi ferebis, Sinagani<br />

suraTuli funqciis awevaa<br />

maRal doneze da Tanamedrove mxatvris<br />

saubaria didi klasikosebis<br />

gaxsenebiT. derenis ulamazesi suraTebidan<br />

gadavinacvle sxva momdevno<br />

sagamofeno darbazSi da ager,<br />

Cemi tanjuli molodini Semomegeba<br />

feri? feri aq gaxlavT, maRali mxatvruli<br />

gemovnebis da mxatvruli<br />

SemadgenlobiT saamod msuye, Rrma<br />

Sinaarsiani, dramatuli, magram mxatvris<br />

mier Seqmnili yoveli forma,<br />

xazi da konkretuli ulamazesi<br />

laqebi, jer arnaxuli sicocxliT<br />

(dasasruli me-8 gverdze)


8<br />

(me-7 gverdidan)<br />

savse da Rrmad sulieri. janmrTel<br />

ferTa JReradobisaa da sruliad<br />

axali musikaluri formis Sobaa, yoveli<br />

detalic ki suraTSi udidesi<br />

maTematikosis donezea gaangariSebuli.<br />

xaim sutinis SemoqmedebaSi, samyaros<br />

uaxloesi ciuri sxeulebis<br />

Cveni planetis da masze mcxovreb<br />

adamianTa sulieri amboxis ferweruli<br />

suraTia Seqmnili, romelsac<br />

gagrZeleba ar uweria. is SemoqmedebiTi<br />

aliaqoTi, mxolod<br />

sutiniT movida da Zalian Cqara<br />

wavida; am uZlieresma ferwerulma<br />

qarborbalam avtori udrood miitaca.<br />

ratomRac uzenaesi Zalisagan<br />

samudamod dakanonebulia, rom geniebi,<br />

vaJkacurad ewirebian maTive<br />

udides niWierebas da maRal suls,<br />

anu yoveli maTgani CaZirulia kosmiur<br />

umwvaves SemoqmedebiT saidumloebaTa<br />

usasrulobaSi...<br />

xaim sutins, Tavisi SemoqmedebiTi<br />

azrovnebis galereaSi ar<br />

sWirdeboda abstraqtuli formebis<br />

moxmoba, raTa mTlianobaSi<br />

misi ferweruli mtkice sulieri<br />

mogzauroba, xalasi abstraqciTaa<br />

gaJRenTili am zogadsagnobrivi mxatvrobiT.<br />

mxatvrobam ufro gaamZafra<br />

ferweris sulieri JReradoba<br />

da feris intensiuroba, moZraoba<br />

da ferTa da laqaTa dinamika. abstraqtuli<br />

xelovnebiT, SesaZloa<br />

mas swrafmavali kamkama mdinaridan<br />

amogdebuli TevziviT xelidan<br />

gasxltomoda, is unikaluri suliereba,<br />

romelic ankara mTis wyarod<br />

moedineba misi marad mRelvare suraTebidan;<br />

sutini damsaxurebu-<br />

damfuZnebelni da<br />

gamomcemelni:<br />

guram baTiaSvili, kote abaSiZe<br />

Tbilisi, leoniZis 11a, vaxtang VI q. #30<br />

telefonebi: 99.90.96, 77.20.57<br />

lad aRiarebulia Tanamedrove rembrandtad.<br />

samwuxarod, am didi mxatvris<br />

biografia me ara maqvs Zirfesvianad<br />

Seswavlili. maSin me, ufro da<br />

ufro mivuaxlovdebodi, mxatvris<br />

gonebriv da ferweris eniT sulier<br />

gansjas, mis Rrmasa da urTules<br />

Semoqmedebas. SesaZloa, sutinis<br />

ufaqizesi niWis niuansebamdec Cavwdomiliyavi...<br />

sutini, rogorc sxva mravali<br />

saxeobis xelovanTa umetesoba, SemoqmedebiTi<br />

ukmarisobis melanqoliuri<br />

SemotevebiT itanjeboda<br />

albaT...<br />

xaim sutinTan, ferweruli Rv-<br />

Tiuri niWis simaRlis ganuzomlobaa<br />

da Semoqmedi jado sulis vangogiseuli<br />

aRmafrenaa, romelic zRvis<br />

talRebad gamudmebiT exeTqeboda<br />

misi pirovnebis cocxal kedels. kacobriobis<br />

istoriis miRma, fesvebgadgmuli<br />

Zvelebrauli suli boboqrobs<br />

mis suraTebSi, romelzec<br />

kosmiuri mkafio melanqoliis da<br />

sevdis mgrZnobiare mistikuri Zafi<br />

gaedineba.<br />

mxatvris suli ukiduresad aforiaqebulia,<br />

romelic qarTveli<br />

didi mgosnis, terenti granelis<br />

ar iyos, dedamiwaze gansasvenebel<br />

adgils ver poulobs. arada, romel<br />

gansasvenebelzea saubari, roca mxatvris<br />

sulieri WurWeli, kosmiuri<br />

xelovnebis, mduRare cisferi siTxiTaa<br />

savse. matisis da modilianis<br />

suraTebs rom uyureb, ginda maTgan<br />

ferTa dinamikas, xazis cocxali<br />

moZraobis ufro meti da meti sulieri<br />

gaxeleba ixilo, magram roca<br />

azri, forma, xazi da ferTa Ser-<br />

Ceuli laqebi, nawarmoebis sruliad<br />

ruseTis miliarderebi<br />

saxeli gvari 2008 wlis simdidre 2009 wlis simdidre<br />

(miliardi dolari) ( miliardi dolari)<br />

mixeil proxorovi 19.5 9.5<br />

roman abramoviCi 51.0 15.0<br />

vagit alekperovi 13.0 7.8<br />

mixeil fridmani 20.8 6.3<br />

vladimer lisini 20.3 5.2<br />

aleqsandr abramovi 11.3 4.4<br />

leonid feduni 6.4 4.3<br />

aleqsei mordaSovi 21.2 4.3<br />

german xani 13.9 4.0<br />

oleg deripaska 28.0 3.5<br />

iskander maxmudovi 11.9 3.3<br />

boris ivaniSvili 6.4 3.2<br />

suleiman karimovi 17.5 3.1<br />

aleqsei kuzmiCevi 10.8 3.1<br />

dimitri ribolovlevi 22.8 3.1<br />

viqtor raSnikovi 10.4 2.5<br />

leonid mixelsoni 4.7 2.4<br />

sergei popovi 6.4 2.4<br />

vladimer potanini 19.3 2.1<br />

petre aveni 5.5 2.2<br />

vladimer bogdanovi 2.6 1.9<br />

mixeil gucerievi 2.6 1.9<br />

aleqsandre frolovi 5.5 1.8<br />

nikolai cvetkovi 8.0 1.8<br />

viqtor vakselbergi 11.2 1.8<br />

aliSer usmanovi 9.3 1.6<br />

vladimer evtuSenko 10.0 1.2<br />

rustam teriko 3.5 1.1<br />

boris berezovski 1.3 1.0<br />

lev kvitnoi 1,5 1.0<br />

andrei melnikovi 6.2 1.0<br />

igor ziuzini 10.0 1.0<br />

menora<br />

axali suraTulobis kanonzomierebaze<br />

muSaoben; zemoT xsenebuli<br />

elementebi yovelives ewirebian,<br />

TanmimdevrobiT regulirdeba da<br />

suraTul maRal sidiades sakvirveli<br />

harmoniulobiT awesrigeben...<br />

sutinis nebismieri pirovnuli portreti,<br />

naturmorti Tu peizaJi,<br />

ferwerulad TiTqmis Tanabar donezea<br />

aJRerebuli da beThovenis<br />

"mecxre simfoniis" darad gugunebs<br />

suraTTa ferweruli saocari musika.<br />

ra Tqma unda, aqac vlindeba mxatvris<br />

gansakuTrebuli universalizmi<br />

da usazRvro niWiT yvelgan<br />

wvdoma.<br />

ferweris udides jadoqarTan<br />

wiTeli da TeTri feri, muqi lurji,<br />

narinjisferi da cisferTa uamravi<br />

variaciebi, keTilSobili tonalobiT<br />

gajerebuli mravalsaxeoba<br />

SavebiT: sxvadasxva tonalobis da<br />

ferebis mwvaneebiT, uamravi saxis<br />

yviTlebi, ia-ias ferTa TanxlebiT,<br />

mTlianobaSi ki mis suraTebze speqtris<br />

yvela ferTa, monawileoba da<br />

sakuTar ferwerul JReradobadaa<br />

gardasaxuli. aseve saWiro adgilebSi<br />

maTi dabali funqciis mixedviT,<br />

ferTa Taviseburi JReradobis<br />

ferweruli wneva, umdables tonalobamdea<br />

dayvanili, romelic saocar,<br />

sruliad axal mxatvrulsa da<br />

ferwerul saxeobas emsaxureba.<br />

sutinis mdidari ferweris, msuye<br />

ferTa mravali tonaloba, iqve Zunwi<br />

da maRalmxatvruli xazis farTo<br />

masStabiani laqebis Zlieri JReradoba<br />

mZlavr stiqiur donezea<br />

Tavmoyrili da uCveulod harmonizebuli.<br />

amdagvari ucnauri da<br />

ucxo ferweris stiqiuri movardna,<br />

sruliad axal mxatvrul ferwerul<br />

suraTebs qmnis. okeanis Sua zedapirze,<br />

bunebrivad warmoSobil qarborbalasaviT<br />

sulierebiT savse<br />

Semoqmedebas maRali sazogadoebis<br />

winaSe. xelovnebaTmcodneebi<br />

modilianTan, matisTan, kantiskTan,<br />

pikasosTan, salvador dalisTan da<br />

zogierT sxva korifeebis gverdiT<br />

sakadrisad ar moixsenieben. zemoT<br />

CamoTvlilma mxatvrebma, suraTis<br />

salaparako mxatvruli ena ukiduresad<br />

daamuSaves. sutini ki calke<br />

afeTqebuli dumilia. ucnauri da<br />

amdagvari formis, kosmiuri suraTi<br />

dafiqsirda mxatvarSi. am SemTxveva-<br />

Si, Cemeburad avxsnidi mkveTrad<br />

gansxvavebul mdgomareobas. odiTganve<br />

adamianebi, misi gaCenis Tu dedamiwaze<br />

CamobrZanebis dRidan, anu<br />

sanam CamobrZandebodnen, ra Tqma<br />

unda, isini pirvandel saufloSic<br />

TavianTi gonebiT da azrovnebiT<br />

samyaros ze Zalebisagan Cagzavnili<br />

kanonikebiT dakanonebulni iyvnen<br />

da arian: es aucilebeli da xelTuxlebeli<br />

samyaroseuli maradiuli<br />

kanonizaciaa, Cvens cxovrebaSic<br />

yvelgan vlindeba, religiuri garemodan<br />

dawyebuli (religiuri samyaro<br />

da mkacri kanonikebiTaa Semofargluli,<br />

romelic dogmatizmad<br />

moixsenieba). mxatvrebidan magali-<br />

TisaTvis moviyvanoT modiliani,<br />

is xom udidesi individi da geniaa,<br />

registrirebulia<br />

q. Tbilisis mTawmindis<br />

raionis sasamarTlos<br />

mier.<br />

registraciis # 4/1-921 J A F I<br />

ivnisi (sivani), #11, 2009 w.<br />

romlis Semoqmedeba uzenaesis TanadgomiT<br />

mkacrad dakanonebulia,<br />

amgvarad, modilianma Seqmna, Tavisi<br />

damoukidebeli stili da yvelasgan<br />

gansxvavebuli mxatvruli garemo,<br />

romelic modilianiseulad Seqmnil<br />

kanonikebSia Cakiruli, ufro<br />

srulyofilad rom avxsnaT, Soreuli<br />

Tavisuflebidan CamobrZanebul<br />

sruliad axal mxatvrul saxes,<br />

zeciuri kanonikebic Camoyva da<br />

mTel mis SemoqmedebaSi ganTavsda.<br />

igive SemoqmedebiT process gadian<br />

bosxi, kranaxi, breigeli, elgreko,<br />

niko firosmanaSvili, pikaso, matisi,<br />

sariani da sxva mravali (am<br />

urTules Temaze, calke SeiZleba<br />

vrceli werili daiweros) yoveli<br />

maTgani emorCileba maT da uneburad<br />

garkveul kanonikebs, romelic<br />

Cvenamde uxilavi arxebiT samyaros<br />

kodeqsis wignidan moJonavs<br />

da is yovel did SemoqmedebiT da<br />

mecnierul siaxleebs Tanamgzavrobs.<br />

magaliTisaTvis, vasil kandinskis<br />

Semoqmedeba da albert ain-<br />

Stainis mecnierebac gveyofa. maTi<br />

mxatvruli da mecnieruli siaxle,<br />

abstraqtuli xelovnebiT xom kosmiur<br />

kanonikebSia gafiltruli...<br />

xaim sutini ki, Tavisi Soreuli<br />

da maRali kosmiuri gonebidan<br />

gamomdinare, amdagvar sistemasTan<br />

daumorCileblobas amJRavnebs,<br />

ratomRac mxatvari yoveli ferweruli<br />

tilos xatvas iwyebs Tavisi<br />

pirovnulobidan gamomdinare,<br />

mZafri stiqiuri awyvetilobiT<br />

da usazRvro foriaqiT, romelic<br />

yovelgvari ferweris aucilebel<br />

kanonebsac ki scildeba. mere, sabednierod,<br />

rogorc nebismieri bunebis<br />

stiqiur aboboqrebas awesrigebs<br />

samyaros kanonikuri uZlieresi ze-<br />

Zala, aseve xaim sutinis ferweras<br />

amSvidebs igive kosmiuri wesrigi:<br />

magram mainc mxatvris nebismieri<br />

suraTis mesame planze naTlad<br />

SeiniSneba, amboxebuli adamianis<br />

moZraoba, yovelgvari ferweris da<br />

mxatvruli SemoqmedebiTi kanonebisadmi<br />

daumorCileblobisa. aqve, mxsnel<br />

SemTxvevaSi, samyaros mTlianobis<br />

momwesrigebeli zekanonikuri<br />

mZlavri zegavlena rom ara sutini<br />

kacobriobis da ukvdavi xelovnebis<br />

winaSe gaSiSvlebuli warsdgeboda<br />

Tanamedroveobidan maradiulobaSi<br />

qaosuri ferweris sakvirvel nimu-<br />

Sad. mogexsenebaT, uamravi formis<br />

da saxis, urTulesi Tvisebebis da Zalis<br />

mqone qaosicaa samyaros uzarmazar<br />

samzareuloSi. magram maTze<br />

ufro didi da RvTiuri sidiadis<br />

kanonTa winaSe, is uTuod uZluri da<br />

ususuria. am SemTxvevaSi, xaim sutinis<br />

TiTqosda udreki zeciuri niWi da<br />

mTliani Semoqmedeba, zeZalam ixsna<br />

amdagvari kosmiuri qarborbalisagan<br />

da mxatvari-fermweri, warmogvidgina<br />

samyaros kanonikur TvisebaTa<br />

dasrulebuli formis tyupiscalad<br />

da aqaa kacobriobis mowinave da ma-<br />

Ral xelovnebaSi xaim sutiniseuli<br />

siaxle da maradiuli sidiade...<br />

rezo adamia<br />

parizi, 2006 w.<br />

wina nomerSi gamoqveynebuli krosvordis pasuxebi:<br />

1. lipmani. 2. tami. 3. feinmani. 4. bekereli. 5. fermi.<br />

6. bloxi. 7. motelsoni. 8. borni. 9. penziasi.<br />

10. Svingeri. 11. maikelsoni<br />

redaqtori<br />

guram<br />

baTiaSvili

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!