ganaxlebuli , damSvenebuli
ganaxlebuli , damSvenebuli
ganaxlebuli , damSvenebuli
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
gamodis 1993 wlis martidan<br />
2000 wlis martidan gamodis TveSi orjer<br />
gazeTis eleqtronuli versia internetSi:<br />
WWW.opentext.ge/menora<br />
ebrauli gazeTi<br />
saqarTveloSi<br />
MENORA<br />
JEWISH NEWSPAPER<br />
IN GEORGIA<br />
sam rames daakvirdi da codvas ar Caiden: rogor gaCndi, sad midixar da vis Caabareb angariSs. saidan<br />
moxvedi? _ myrali wveTisgan. saiT midixar? _ mtvris, matlis da WiaTa saufloSi. vis Caabareb angariSs? _<br />
didze did xelmwifes wmidaTa-wmida meufes. kurTxeulia igi.<br />
“firke avoT” 3,1<br />
ivnisi<br />
(sivani)<br />
1-15<br />
#11 (298)<br />
(5769 weli)<br />
2009 weli<br />
fasi 50 TeTri<br />
<strong>ganaxlebuli</strong>, <strong>damSvenebuli</strong><br />
leseliZis quCaze, erT-erTi<br />
uZvelesi _ aSkenazebis salocavad<br />
cnobili beiT qneseTis restavracia<br />
daiwyo. vambobT restavracias,<br />
Torem Zveli nagebobidan aRaraferi<br />
darCa _ faqtiurad axali sinagoga<br />
Sendeba.<br />
mSeneblobaze swored maSin<br />
mivediT, roca iq Sekrebili gaxldnen<br />
da samuSao process aTvalierebdnen<br />
adamianebi, romlebic yuradRebiT<br />
adevneben Tvals axali beiT qneseTis<br />
mSeneblobas.<br />
ioseb ziselsi (evraziis<br />
ebraelTa kongresis generaluri<br />
sabWos Tavmjdomare):<br />
_ evro-aziis ebraelTa kongress<br />
aqvs programebis iseTi bloki, romlebic<br />
gaerTianebulia fondSi saxelwodebiT<br />
`raxeli~. es bloki iTvaliswinebs<br />
Zveli sinagogebis rekonstruqciasa<br />
da axali sinagogebis<br />
mSeneblobas. kongresis daarsebidan,<br />
gasuli 6 wlis manZilze Cven avaSeneT<br />
araerTi sinagoga, yazaxeTSi, ukrainaSi,<br />
ruseTsa da azerbaijanSi.<br />
es sinagoga aris erT-erTi uZvelesi<br />
TbilisSi, romelsac gaaCnia<br />
araCveulebrivi istoria. igi aSenebulia<br />
me-19 saukunis meore naxevar-<br />
Si. Tavdapirvelad es iyo sakuTari<br />
saxli, romelic Semdgom gadaakeTes<br />
sinagogad. aq loculobdnen laxluxebi,<br />
Semdeg rogorc yvebian, maT<br />
SeuerTdnen tatebi, da ukve me-20 saukuneSi<br />
aq ZiriTadad aSkenazi ebraelebi<br />
damkvidrdnen. dResdReobiT igi<br />
aSkenazur sinagogad iTvleba.<br />
miwisZvris Sedegad misi aRmosavleTi<br />
mxare Seirya, gaCnda bzarebi,<br />
igi naxevraddangreul mdgomareoba-<br />
Si dagvxvda. saqarTvelos mTavarma<br />
rabinma ariel levinma mimarTa evr-<br />
aziis ebraul kongress TxovniT am<br />
sinagogis rekonstruqciis Taobaze,<br />
kongresis prezidentma b-nma aleqsandre<br />
maSkeviCma, vice-prezidentma<br />
daviT iakobaSvilma da kidev erTma<br />
Cvenma partniorma, amerikaSi moRvawe<br />
qarTvelma ebraelma _ Temur<br />
sapirma Tavs ides am didi saqmis<br />
aRsruleba. gasuli wlis seqtembridan<br />
Cven SevudeqiT beiT qneseTis<br />
rekonstruqcias, vimedovnebT, mis<br />
dasrulebas zafxulSi da RmerTis<br />
wyalobiT, 14 seqtembers igi ukve<br />
gaixsneba.<br />
ra Tqma unda, Zalian bevri gakeTda,<br />
radgan praqtikulad sinagoga<br />
Tavidan aSenda. principSi darCa<br />
mxolod dasavleTi nawili. vime-<br />
dovnebT, rom saboloo<br />
Sedegi gaamarTlebs<br />
im Sromas<br />
da molodins,<br />
ro melic mis aSenebaSia<br />
Cadebuli,<br />
Tumca, samwuxaroa,<br />
rom igi moqceulia<br />
ubnis SuagulSi da<br />
ara quCis piras. amitom<br />
adamianebs cota<br />
gauWirdebaT misi<br />
silamazis Sefaseba.<br />
sinagoga universaluri<br />
tipis iqneba,<br />
galerea _ aivani<br />
qalebisTvis meore<br />
sarTulze, igi<br />
arqiteqtori zurab xananaSvili, evr-aziis ebraelTa<br />
kongresis generaluri sabWos Tavmjdomare ioseb ziselsi,<br />
generaluri sabWos wevri, mwerali guram baTiaSvili, mTavari<br />
rabinis movaleobis Semsrulebeli avimelex rozenblati<br />
beiT qneseTis mSeneblobaze<br />
daitevs 100 qals. vimedovnebT, rom<br />
ebraul axal wels, romelic wels 19<br />
seqtembers aRiniSneba, sinagoga gaxsnili<br />
iqneba.<br />
iyo garkveuli problemebi mTavrobis<br />
warmomadgenlebTan, radgan<br />
rodesac viwyebdiT samuSaoebs,<br />
aRmovaCineT, rom qarTuli kanonmdeblobis<br />
Taviseburebis gamo sinagogis<br />
Senoba saxelmwifos kuTvnileba<br />
gaxldaT. Cven SevxvdiT ekonomikis<br />
ministrs, ris Sedegadac sinagoga 25<br />
wlis ijariT gadmoeca ebraul saTvistomos,<br />
Cven gavagrZeleT es dro 50<br />
wliT, radgan sakmaod didi Tanxebia<br />
amaSi Cadebuli da rTuli iqneboda<br />
maTi moZieba, rom ara danamdvilebiT<br />
imis codna, rom igi didi xniT gadmodis<br />
saTvistomos mflobelobaSi.<br />
guram baTiaSvili (mwerali,<br />
evr-aziis ebraelTa kongresis generaluri<br />
sabWos wevri) _ didi saqme keTdeba<br />
TbilisSi, igi SarSan gazafxulze<br />
daiwyo da male dasruldeba. Tbiliss<br />
eqneba SesaniSnavi nageboba, <strong>ganaxlebuli</strong><br />
beiT qneseTSi, romelic qalaqis<br />
ebraelobas did saSualebas miscems.<br />
arqiteqtori zurab xananaSvili.<br />
_ me Zalian moxaruli da kmayofili<br />
var Catarebuli samuSaoebiT,<br />
maxarebs is faqtic, rom kidev erTi<br />
salocavi iqna aRdgenili, gadarCenili<br />
dangrevas. rogorc vxedavT, qarTvel<br />
ers da ebrael ers Soris aris<br />
isev iseTi siyvaruli, rogorc es iyo<br />
mravali saukunis winaT da es sinagoga<br />
gaxlavT swored amis magaliTi.<br />
mTavari rabinis movaleobis<br />
Semsrulebeli avimelex rozenblati:<br />
_ Tqven albaT, gaesaubreT ukve<br />
arqiteqtors da mSenebels, isini<br />
ufro dawvrilebiT isaubrebdnen Tu<br />
ra etapzea da rogor mimdinareobs<br />
sinagogis mSenebloba. me vfiqrob,<br />
rom erToblivi ZalisxmeviT keTdeba<br />
Zalian kargi saqme. es erT-erTi uZvelesi<br />
sinagogaa TbilisSi, romelsac<br />
drom, miwisZvram Seuryia saZirkveli,<br />
Tumca, yvelas Zalisxmevis Sedegad aq<br />
aRsdgeba male locva, xalxi SeZlebs<br />
Cveulebrivad aq siaruls da am<br />
uZvelesi tradiciis gacocxlebas.<br />
vimedovnebT, rom roS-haSanisTvis<br />
<strong>ganaxlebuli</strong> beiT qneseTi saCuqrad<br />
mogvevlineba.
2<br />
qarTveli da ara mxolod qarTveli mecnierebi<br />
saukuneebia wmida miwaze qarTul kvals<br />
ikvleven. am kvalis saTaveebs mirian mefis epoqaSi<br />
mivyavarT. gadmocemiT, wmida qalaqis is<br />
adgili, sadac qarTvelTa jvris monasteri mdebareobs,<br />
imperator konstantines mirianisTvis<br />
miuZRvnia, mas ki iq eklesia auSenebia. mogvianebiT<br />
mefe mirianis mier aRmarTuli eklesia<br />
vaxtang gorgasals gaufarToebia. V saukunis<br />
dasawyisSi ki ierusalimSi qarTveli ufliswuli<br />
petre iberi gamoCnda, romelmac dedofal<br />
evdokiasTan erTad qristianuli ierusalimis<br />
aRmSenebloba daiwyo.<br />
qarTveli mecnierebi qarTuli kvalis Ziebas<br />
ierusalimsa da mis SemogarenSi didi mondomebiT<br />
cdiloben. dRes am saqmes qarTul siZveleTa<br />
moZiebisa da kvlevis centri agrZelebs. maTi<br />
monacemebiT, wmida miwaze 38 qarTuli monastrisa<br />
da 90-ze meti xelnaweris arseboba dasturdeba.<br />
ramdenime wlis win qarTuli kvaliT ierusalimSi<br />
israelis siZveleTa departamentis<br />
TanamSromeli, arqeologi iana Cexoveci dainteresda.<br />
igi sakuTari `aRmoCenebiT~, mosazrebebiTa<br />
da varaudebiT saqarTvelos estumra<br />
da ierusalimSi qarTuli Temis kvalis Sesaxeb<br />
andria pirvelwodebulis saxelobis qarTul<br />
universitetSi ramdenime leqcia-seminari<br />
Caatara.<br />
_ rodis daiwyeT ierusalimis Seswavla?<br />
_ daaxloebiT aTi wlis win, roca arqeologiiT<br />
davinteresdi.<br />
_ sad muSaobT da ras ikvlevT amJamad?<br />
_ israelis siZveleTa departamentSi<br />
vmuSaob. Cven vTxriT ierusalimis centralur<br />
nawils, rom ityvian, `ierusalimis guls~. es<br />
daviTis qalaqia, SeiZleba iTqvas, ierusalimi<br />
ierusalimis qveS. miwaSi iesos droindeli<br />
dasaxlebaa dafluli da arqeologebi swored<br />
mas vikvlevT. axali aRmoCenebi axal siurprizebs<br />
gvTavazobs, yovelive es ki amdidrebs Cvens<br />
codnas ierusalimze.<br />
_ seminarze qarTuli asomTavruli warwerebis<br />
fragmentebi gviCveneT. romeli saukuniT<br />
TariRdeba isini?<br />
_ qarTuli asomTavruli warwera ierusalimSi<br />
mravladaa. isini nazareTSi XX saukunis<br />
50-iani wlebis bolos aRmoaCines. bevri warwera<br />
danawevrebulia, fragmentulia da mTlianoba-<br />
Si ar ikiTxeba: `pavle mociquli”, `ufalo,<br />
Segviwyale” da a.S. damtkicebiT SeiZleba iTqvas,<br />
rom isini 428 wlamdea Sesrulebuli. nazareTi<br />
palestinis CrdiloeT nawilSi mdebareobs da<br />
Tu qarTvelebi am droisTvis nazareTSi ukve<br />
namyofebi iyvnen, savaraudod, maT palestinis<br />
danarCeni nawilebic eqnebodaT Semovlili.<br />
iesos erT-erTi igavi mowyale samaritelzea.<br />
rogorc gairkva, arqeologebma swored im sastumros<br />
miakvlies, sadac samaritelma daWrili<br />
daabinava.<br />
saxarebaSi weria, rom erTi sjulismcodne<br />
iesos ekiTxeba: `vin aris Cemi moyvasi?~, ieso<br />
igaviT pasuxobs: erTi kaci ierusalimidan<br />
ieriqons midioda da yaCaRebma gaZarcves, daWres<br />
da cocxal-mkvdari gzaSi daagdes. mzrunveloba<br />
arc mRvdelma gamoiCina, arc leviTelma da<br />
mxolod samaritels Seebrala igi. man daWrils<br />
Wrilobebi Seuxvia, Tavis saxedarze Sesva, sastumroSi<br />
miiyvana da mouara. meore dRes sastumros<br />
patrons ori dinari gadauxada da uTxra, Tu<br />
es fuli sakmarisi ar iqneba, ukan rom gamovivli,<br />
dagimatebo.<br />
menora<br />
ivnisi (sivani), #11, 2009 w.<br />
ierusalimSi qarTvelTa kvalis Zieba da aRmoCenebi grZeldeba<br />
wmida miwaze 38 qarTuli monastrisa da 90-ze meti qarTuli xelnaweris arsebobaa dadasturebuli<br />
ierusalimis gzaze gidebi turistebs swored<br />
am Senobas uCveneben, magram SeuZlebelia nageboba<br />
iesos droindeli yofiliyo. cota xnis win<br />
arqeologiuri gaTxrebi Catarda da aRmoCnda,<br />
rom es Turqebis batonobis periodis Senobaa,<br />
xolo mis qveS namdvilad aris im sastumros naS-<br />
Tebi, romelzec saxarebaSia saubari.<br />
_ romeli saukuniT TariRdeba Tqvens<br />
mier leqciaze naCvenebi vercxlis monetebi<br />
da keisris dinarebi?<br />
_ monetebi palestinaSi aRmoaCines. es is<br />
vercxlis fulia, romlebic iudam iesos gacemis<br />
sanacvlod aiRo. aseTi moneta ierusalimSi<br />
Zalian bevria. rac Seexeba keisris dinarebs,<br />
isini imperator tiberiusis mmarTvelobis<br />
droindelia.<br />
_ rogorc TqviT, qarTuli warwera ierusalimSi<br />
bevrad meti iyo, magram nawili daikarga,<br />
nawili ganadgurda. riT xsniT am faqts?<br />
_ qarTuli kvalis Zieba did sirTules<br />
warmoadgens. warwerebisa da xelnawerebis<br />
raodenoba mcirdeba, barbarosebi maT damaxinjebas<br />
cdiloben. marto is rad Rirs, rac<br />
SoTa rusTavelis freskas gaukeTes. berZnuli,<br />
somxuri, kaTolikuri eklesia didi sifrTxiliT<br />
ekideba yvelafers, rac saqarTvelosa da<br />
qarTul kvals ukavSirdeba, radgan yvelam icis,<br />
rom qarTvelebis sakuTrebis nawili sxvadasxva<br />
dros iqna mitacebuli. qristianebs aviwroebs,<br />
erTi mxriv, palestinis avtonomia da, meore<br />
mxriv, israelic.<br />
_ qarTveli mkvlevarebisTvis yvelaze<br />
saintereso ori sruliad ucnobi asomTavruli<br />
warwera iyo. mecnierma giorgi gagoSiZem<br />
erT-erT maTganze Semdegi sityvebi amoikiTxa:<br />
`qriste, Seiwyale cxoreba~. sad miakvlieT am<br />
warwerebs?<br />
_ isini xurvat burginSi, ierusalimis<br />
samxreT-dasavleTiT iqna aRmoCenili. erT dros<br />
is palestinis didi qalaqi iyo, sadac episkoposebis<br />
rezidencia mdebareobda. xurvat burginSi<br />
arqeologebma qvis cisternebi ipoves,<br />
romlebic miwaSia Cafluli, viwro Tavebi da<br />
zaris forma aqvT. isini rva metris siRrmisaa.<br />
ori Tvis win israelis samecniero JurnalSi<br />
am cisternebSi aRmoCenili qarTuli warwerebi<br />
(daaxloebiT VII saukuneSi unda iyos<br />
Sesrulebuli) gamoqveynda. maTi asaval-dasavali<br />
veravin daadgina da magiur simboloebad<br />
Seracxes. me maSinve vicani qarTuli damwerloba<br />
da arqeologebis jgufTan erTad maT sanaxavad<br />
wavedi. erTi ukve waSlili dagvxvda. iseTi<br />
STabeWdileba dagvrCa, TiTqos CaquCiT iyo<br />
dazianebuli.<br />
_ Tqveni meore varaudi devTubnis qarTul<br />
monasters ukavSirdeba.<br />
_ monasteri, savaraudod, TeopolisSia.<br />
ebraul saxarebaSi naxsenebia `refaimis veli~,<br />
rac titans, goliaTs niSnavs. Cemi varaudiT, es<br />
qarTuli monasteri devTubani unda iyos, magaram<br />
es jer kvlevis sagania.<br />
iana Cexovecis leqcia-seminarebi qarTveli<br />
mecnierebis ganxilva-diskusiis sagani gaxda.<br />
gazeTma `qarTuli universiteti~ maTi Sefaseba<br />
qarTul siZveleTa moZiebisa da kvlevis centris<br />
direqtors Tamila mgalobliSvils sTxova.<br />
_ rogor afasebT iana Cexovecis leqcias<br />
ierusalimSi qarTuli kvalisa da, konkretulad,<br />
petre iberis moRvaweobis Sesaxeb?<br />
_ yvelaferi, razec iana Cexovecma isaubra,<br />
ukve garkveulia. petre iberis moRvaweobis<br />
codnisTvis aucilebelia, misi orive cxovrebis<br />
_ siriulisa da qarTulis Zalian Rrma Seswavla<br />
da gaanalizeba. amaze Zalian bevr cnobil mecniers<br />
umuSavia. kvleva dResac grZeldeba italiaSi,<br />
safrangeTsa da israelSi.<br />
am sakiTxze 1995 wlidan vmuSaob, 2001 wlidan<br />
ki qarTul kvals ierusalimSi Tormetkaciani<br />
jgufi ikvlevs. es kompleqsuri eqspediciaa.<br />
Cvens jgufSi arian: xelovnebaTmcodne freskebis<br />
specialisti, arqiteqtori, aRmosavluri<br />
dokumentebis specialisti goCa jafariZe (misTvis<br />
arabul dokumentebs veZebT) da a.S.<br />
israelSi iyo cnobili mecnieri izar hiSveldi,<br />
romelmac miTxra: `ratom geSinia daiwyo<br />
petre iberiT? Razadan cnoba gvqonda, rom<br />
aRmoCnda petre iberis erTi monasteri da iq<br />
vapirebdiT gasvlas. es iyo 1999 weli. palestinis<br />
siZveleTa depatramentis xelmZRvnelma arqeologiuri<br />
samuSaoebi Caatara. bolos gairkva,<br />
rom es petre iberis kvali ar iyo. mere daiwyo<br />
intifada (dapirispireba palestinel arabebsa<br />
da israels Soris. avtori) da RazaSi gadasvla<br />
veRar movaxerxeT.<br />
is, rac Tqven moismineT da rac swori iyo,<br />
axali araa, radgan amaze namuSevari Zalian bevrs<br />
aqvs. es iyo kompilacia (naSromi, romelic agebulia<br />
sxvadasxva avtorisgan nasesxebi masalebiT<br />
da ar Seicavs damoukidebel gamokvlevasa da<br />
daskvnebs. avtori), magram, samwuxarod, Zalian<br />
cudi kompilacia.<br />
es universitetia da rodesac universitet-<br />
Si leqciebis wasakiTxad Camodixar, msmenels<br />
mecnierul enaze unda esaubro da ara popularulad.<br />
Tumca, popularul naSroms ver gaakeTeb,<br />
Tu Rrma samecniero kvlevebi ara gaqvs<br />
Catarebuli.<br />
_ iana Cexoveci fiqrobs, rom devTubnis<br />
qarTuli eklesiis kvals miagno. es aRmoCena<br />
TqvenTvis misaRebia?<br />
_ devTubanTan dakavSirebiT, cnobilia ori<br />
minaweri xelnawerze, romelic XIV-XV saukuneebiT<br />
TariRdeba. esenia: `devTubneli mariami~ da<br />
`devTubani monasteri~. rogorc Cans, es dedaTa<br />
monasteri an skriptoriumi iyo, sadac wignebi<br />
iwereboda da jvris monasterTan hqonda gacvla<br />
(statia am minawerebis Sesaxeb Cveni jgufis<br />
wevrs TinaTin ceraZes aqvs gamoqveynebuli).<br />
roca qalbatonma ianam qarTuli monastrebis<br />
sia mogvTxova, im siaSi iyo ramdenime monasteri,<br />
romlis lokalizacia CvenTvis dRemde daudgenelia.<br />
esenia: dertavi, dertua da devTubani.<br />
ebraul bibliaSi gvxvdeba sityva `refaimi~,<br />
zog qarTul TargmanSi is aseve gadmodis, sxvagan<br />
ki am sityvis nacvlad yvelgan aris `gmiri~.<br />
ianas hgonia, rom es `refaimi~ aris `devi~, radgan<br />
ebraul `refaims~ `gigantis~, `goliaTis~ mniSvneloba<br />
aqvs, magram mis Sesatyvisad `giganti~<br />
da `goliaTi~ qarTul bibliaSi arsad gvxvdeba.<br />
misi Tvalsazrisi, rom `devTubanze~ qarTuli<br />
kvali arsebobs, CvenTvis Zalian momxibvlelia,<br />
magram verafriT daveTanxmebiT.<br />
es aris bibliuri damowmeba da iana Cexoveci<br />
ebrauli toponimis qarTuli toponimisTvis misadagebas<br />
Seecada, magram aseTi toponimi qarTul<br />
bibliaSi araa. magram mTavaria, rom ianas aqvs<br />
interesi, raRac moZebnos da Seamowmos.<br />
Semdeg igi ubans adgens. esaa malxa da katamonis<br />
soflebi, sadac varaudobs, rom qarTuli<br />
monastrebi unda yofiliyo. SesaZloa, iq qarTuli<br />
kvali namdvilad aris, magram es CvenTvis mecnierulad<br />
jerjerobiT damtkicebuli araa. amitom<br />
verc arqiteqturiTa da verc sxva monacemebiT<br />
ver vityviT, rom qarTulia, Tu warwera ar<br />
gamoCnda, sadac es damowmebuli iqneba.<br />
_ israelSi aravinaa, vinc mas SeniSvnebs<br />
miscems da swor gzaze daayenebs?<br />
_ qarTul masalas isini ver Seusworeben,<br />
magram rac Seexeba bizantiuri periodis arqiteqturas,<br />
iq SesaniSnavi mecnierebi arian.<br />
_ qalbatonma ianam ori sruliad axali<br />
qarTuli warwera warmoadgina. rogor<br />
SeafasebT am aRmoCenas?<br />
_ ierusalimSi yovelwliurad arqeologiuri<br />
samuSaoebis angariSi keTdeba da Semdeg<br />
Zalian saintereso Jurnali `atikoti~ gamodis.<br />
JurnalSi axlaxan aTi wlis win Catarebuli<br />
gaTxrebis angariSi gamoqveynda, sadac ori<br />
qarTuli warweracaa Sesuli. saubaria, rom<br />
esaa simboluri gamosaxulebebi. ianam maSinve<br />
icno qarTuli warwerebi da rogorc ambobs,<br />
isini VII saukuniT TariRdeba. me isini jer ar<br />
minaxavs. TviTon faqti, rom viRac ierusalim-<br />
Sia, eZebs qarTul kvals, SeuZlia am sakiTxTan<br />
dakavSirebuli siaxleebi Segvatyobinos, Zalian<br />
mniSvnelovania, amitom aseTi adamianebi Zalian<br />
gvWirdeba. mere ukve maszea damokidebuli, ramdenad<br />
SeuZlia samecniero-kvleviTi samuSaos<br />
Sesruleba.<br />
_ arsebuli kvlevebis mixedviT, konkretulad,<br />
romeli taZrebi ukaSirdeba petre<br />
iberis saxels?<br />
_ petre iberis saxelTan dakavSirebuli<br />
pirveli wyaro samoelis berZnuli warweraa,<br />
romelic 30-ian wlebSi dasavleT ierusalimSi<br />
aRmoCnda. TviTon monasteri, sadac samoeli<br />
iyo winamZRvari, daviTis koSkis mopirdapire<br />
mxaresaa. mas dRes daWrili iakobis meCeTi hqvia.<br />
petre ibers iq daWrili iakobis wmida nawilebi<br />
hqonda Senaxuli. es tradicia ierusalimSi<br />
imdenad Zlieri iyo, rom rodesac qristianuli<br />
taZari daingra da mis adgilze meCeTi aSenda,<br />
masac daWrili iakobis meCeTi uwodes.<br />
meore Zegli bir el-katis nangrevebia,<br />
romelsac qalbatoni iana bir el-kuts uwodebs.<br />
iq aRmoaCines oTxi qarTuli xelnaweri, romelTagan<br />
erT-erTi daikarga. mesame wyaro jvris<br />
monastris qveda fenaa, meoTxe – somxuri sapatriarqos<br />
iakobis monastris qveda fena.<br />
2007 wels is adgili gavTxareT, sadac petre<br />
iberi gardaicvala. Tel-avivis universitetTan<br />
erTad vmuSaobdiT. aRmovaCineT petre iberis<br />
mier aSenebuli TavSesafari da saxli, sadac igi<br />
cxovrobda da sadac sicocxlis ukanaskneli 6-8<br />
Tve gaatara.<br />
Cven mier ierusalimSi sul 38 qarTuli<br />
monasteria dadasturebuli, romelTagan 35-is<br />
lokalizacia viciT. Zalian sawyeni iyo, rodesac<br />
guSin qalbatonma ianam Tqva _ me arqeologi<br />
var da xelnawerebs ar vicnobo. arqeologiis<br />
klasikuri mniSvneloba siZveleTa kvlevaa. es<br />
gulisxmobs Txrasac, teqstebsac, xelnawerebsac<br />
da yvelafers erTad da Tu es erToblioba<br />
ar arsebobs, Sesabamisad, daskvnebic zusti ar<br />
iqneba.<br />
_ rogoria Tqveni eqspediciis samomavlo<br />
gegmebi?<br />
_ Zalian gvinda gavTxaroT Sahanis monasteri,<br />
romelic ierusalimis jvris monastris<br />
meToqioni iyo da romelSic xelnawerebi specialurad<br />
jvris monastrisTvis iqmneboda. es<br />
adgili 2006 wels vipoveT, magram ver vTxriT,<br />
radgan saamiso saxsrebi ar gvaqvs.<br />
maka bibilaSvili<br />
gazeTi "qarTuli universiteti"<br />
14-20 maisi
ivnisi (sivani), #11, 2009 w.<br />
menora<br />
"karavi icxakisa" - moskovis qarTveli ebraelobis sasaxelo saqme<br />
gasuli saukunis 90-iani wlebis damdegs<br />
saqarTveloSi ganviTarebulma movlenebma<br />
_ omi afxazeTSi, ZmaTamkvleli<br />
omi TbilisSi da regionebSi_ qveynis<br />
bevri moqalaqe aiZula daetovebina Tavisi<br />
ezo-kari. amaT Soris gaxldaT saqarTvelos<br />
ebraeloba _ bevrma maTganma istoriul<br />
samSoblos miaSura, zogma_ sxva<br />
qveynebs.<br />
90-iani wlebis damdegidan qarTveli<br />
ebraelobis erTi nawili moskovSi iyris<br />
Tavs. eseni swored is adamianebi arian,<br />
romlebsac Zaladobis parpaSma aiZula<br />
qveynidan wasvla. im dRidan moyolebuli<br />
maT didi da rTuli gza gaiares,<br />
vidre sxvadasxva struqturebSi daimkvidrebdnen<br />
Tavs. diax, rTuli iyo gza,<br />
magram muyaiTobam, sazrianobam, patiosnebam,<br />
movaleobisadmi pasuxismgeblurma<br />
damokidebulebam mainc Tavisi gaitana<br />
_ dRes moskovSi Tavmoyrilia qarTveli<br />
ebraelobis erTi saukeTeso nawili. roca<br />
vambobT sityvas saukeTeso, gana mxolod<br />
maTs windaxedulebas, muyaiTobas vgulisxmobT,<br />
erovnuli-ebrauli tradiciebisadmi<br />
erTgulebas. megapolisSi cxovrebam,<br />
aTasma sazrunavma maT ar daaviwya,<br />
is,rac mTavaria ebraelobisaTvis _<br />
rwmenis erTguleba. am motiviT gaxldaT<br />
ganpirobebuli is sanaqebo iniciativa,<br />
romelic gia, merab elaSvilebma da ramaz<br />
SamelaSvilma gamoiCines _ 2008 wlis<br />
21 seqtembers moskovis erT-erT ubanSi,<br />
Capaevis q. #23 erT-erT Cinebul saxlSi<br />
SeiZines didi farTobi, morTes, mokazmes<br />
da jamaaTs gadasces, rogorc beiT qneseTi.<br />
ager ukve lamis weliwadia moskovis<br />
am SenobaSi ebrauli cxovreba Cqefs.<br />
Svilebma _ gia da merab elaSvilebma,<br />
siZem_ ramaz SamelaSvilma es beiT qnese-<br />
Ti mamisa da simamris saxelze Seqmnes da<br />
missive saxeli uwodes _ ,,icxakis karavi~.<br />
isak elaSvili kulaSeli kaci gaxldaT.<br />
igi adre wavida am qveynidan _ 23 wlisa.<br />
darCa sami Svili da swored am Svilebma<br />
ukvdavyves mamis saxeli.<br />
am beiT qneseTis gaxsnaze ukve werda<br />
Cveni gazeTi. redaqciis yuradReba miiqcia<br />
im garemoebam, rom beiT qneseTi<br />
intensiurad muSaobs. swored amitom<br />
davukavSirdiT `icxakis karavis~ rabins<br />
saqarTvelodan wasul maSiax boTeraSvils<br />
da vTxoveT eambna beiT-qnese-<br />
Tis Taobaze.<br />
b-ni maSiax boTeraSvili ase iwyebs<br />
saubars:<br />
_`icxakis karavis ~ Camoyalibeba<br />
dakavSirebulia isak (icxak) elaSvilis<br />
xsovnasTan,igi cxovrobda saqarTveloSi,<br />
daba kulaSSi. gardaicvala Zalian axal-<br />
gazrda_ 23 wlisa. darCa meuRle_ nani<br />
da sami mcirewlovani Svili _ gia, merabi<br />
da maka.<br />
_ras ityviT beiT-qneseTis Taobaze?<br />
_ diax, moskovSi mcxovrebma Zmebma_<br />
gia da merab elaSvilebma, siZesTan _ ramaz<br />
SamelaSvilTan erTad gadawyvites<br />
TavianTi mamis xsovnis pativsacemad<br />
qarTvel ebraelTa salocavi CamoeyalibebinaT<br />
da es survili saqmed aqcies _<br />
moskovSi Capaevis q. #23-Si mdebare erTerT<br />
elitur saxlSi SeiZines nageboba,<br />
gaaremontes da usasyidlod gadasces<br />
qarTvel ebraelTa jamaaTs, magram saqme<br />
amiT ar damTavrebula. _ am salocavis<br />
movla-patronoba da masTan dakavSirebuli<br />
xarjebic TavianT Tavze aiRes.<br />
`icxakis karavi~ 2008 wlis 21 seqtembers<br />
gaixsna da dRemde anxorcielebs<br />
yvela im Canafiqrebs, romelic damaarseblebs<br />
hqondaT ganzraxuli.<br />
_ras gulisxmobT?<br />
_yoveldRiuri samjeradi locva sefaraduli<br />
tradiciebiT. Canafiqri iyo,<br />
rom axlo-maxlo mcxovreblebi fexiT<br />
mosuliyvnen salocavSi, raTa SabaTis<br />
da dResaswaulebis wesebi ar daerRviaT.<br />
bavSvebis Toris swavleba, mamakacebisaTvis<br />
Toris gakveTilebi, Toris gakveTilebi<br />
qalebisaTvis. pensionerebis daxmareba,<br />
saqarTvelodan Camosuli xelmokle<br />
ojaxebis daxmareba<br />
qaSeri produqtebiT<br />
da moswavleebisa<br />
da studentebis<br />
finansuri waxaliseba.<br />
ukve Seiqmna<br />
fondi upatrono da<br />
xelmokle ojaxebis<br />
misaxedad, micvalebulTadasakrZalavad.<br />
Tu saWiroeba<br />
moiTxovda, daxmarebodnen<br />
axal-<br />
SeuRlebul ojax-<br />
ebs, aseve Seiqmna fondi saqarTveloSi<br />
Cveni winaprebis saflavebis mosavlelad.<br />
_ ra gakeTda am xnis ganmavlobaSi?<br />
_ sixaruliT gvinda aRvniSnoT, rom<br />
am 8 Tvis ganmavlobaSi bevri ram gakeTda.<br />
salocavis gaxsnis dRes uamravma xalxma<br />
moiyara Tavi. yvelas surda yofiliyo<br />
qarTvel ebraelTa salocavis gaxsnis<br />
monawile. am dRes, am salocavis erTerTma<br />
damaarsebelma _ merab elaSvilma<br />
axali sefer Tora aCuqa mamis saxelobis<br />
salocavs. es didi saqmis dasawyisi iyo.<br />
mxiarulebam, romelsac eswrebodnen<br />
ruseTis mTavari rabi da sxva Rirseuli<br />
stumrebi, gvianobamde gastana. israelidanac<br />
gvewvivnen stumrebi.<br />
axlovdeboda roS ha Sana. mTeli salocavi<br />
did mzadebaSi iyo. moskovis qarTvel<br />
ebraelobas pirvelad Tavis sakuTar beiT<br />
qneseTSi unda eloca. asec moxda: roS ha<br />
SanaSi, qifursa da suqoTSi teva ar iyo.<br />
es dReebi, albaT, mTeli sicocxle emaxsovreba<br />
beiT qneseTSi mosul jamaaTs.<br />
_ ra iyo Semdeg?<br />
_ amis Semdeg kidev ufro sasixarulo<br />
ambebis momswreni gavxdiT. beiT qneseTis<br />
erT-erT damaarsebels _ ramaz SamelaSvils<br />
vaJiSvili SeeZina. bavSvis dabadebidan<br />
merve dRes beiT qneseTSi uamravma<br />
xalxma moiyara Tavi. am dRes Catarda<br />
pirveli briT mila. bavSvs babuis saxeli<br />
_ isaki_swored im adamianis saxeli<br />
daarqves, vis saxelsac beiT qneseTi<br />
atarebs. mxiaruleba ki winadRiT daiwyo,<br />
rodesac bavSvis mamam _ ramaz SamelaSvilma<br />
salocavs axali seferTora aCuqa.<br />
seferToriT dasaCuqreba ukve tradiciad<br />
iqca da mcire xnis Semdeg_xanuqis<br />
dResaswaulze salocavis erT-erTma<br />
wevrma _ zurab mardaxiaSvilma axali<br />
seferToriT daasaCuqra salocavi.<br />
_ eseigi seferTorebi ar gakliaT!<br />
_ metsac getyviT: furimSi, ebraeli<br />
xalxis am udidesi simxiarulis dRes, am<br />
beiT qneseTis erT-erTma aqtiurma wevrma<br />
_ gia dediaSvilma kidev erTi axali<br />
seferTora aCuqa salocavs.<br />
daiwyo fesaxisaTvis mzadeba. yoveli<br />
SabaTisa da dResaswaulis win gamovcemT<br />
erTkvireul gazeTs`icxakis memkvidreo-<br />
3<br />
ba~, romelSic dawvrilebiTaa miTiTebuli<br />
dResaswaulis,SabaTis mniSvneloba<br />
da wesebi, es imisTvis gavakeTeT, rom yvelaferi<br />
Sesrulebuliyo mama-papurad,<br />
Cveni tradiciebis mixedviT.<br />
moaxlovda SabuyoTis dResaswauli. am<br />
dResaswaulis wina dRes, am beiT qneseTis<br />
erT-erTma damaarsebelma da amave dros<br />
prezidentma _ gia (giorgi) elaSvilma,<br />
romelic damaarseblebis mier iqna ar-<br />
Ceuli prezidentad, gadawyvita, udidesi<br />
dResaswauli SabuyoTi _ Toris miRebis<br />
dRe_ Toris namdvil simxiaruled gadaeqcia.<br />
es dRec axali seferToris CuqebiT<br />
dagvirgvinda. seferToris SebrZanebaze<br />
uamravma xalxma moiyara Tavi. zeimi<br />
gvian Ramemde gagrZelda da meore Ramis<br />
TenebiT gagrZelda. axalgazrdebma Cveni<br />
tradiciisamebr mTeli Rame ufrosebTan<br />
erTad, gaTenebamde Toris kiTxvaSi gaatares.<br />
jamaaTi diliT dabrunda saxlSi.<br />
didi sixaruliT gvinda aRvniSnoT,<br />
rom mTeli am 8 Tvis ganmavlobaSi ar Se-<br />
Cerebula is programebi, romelic zemoT<br />
CamovTvaleT. samjer locva yoveldRiurad<br />
sefarduli tradiciebiT tardeba.<br />
bavSvebisaTvis kviraSi orjer tardeba<br />
gakveTilebi. yoveli SabaTis gasvlis win<br />
mamakacebisaTvis kviris faraSis ganxilva.<br />
yoveli SabaTisa da dResaswaulebisaTvis<br />
vrceldeba broSurebi, romelSic aris<br />
ganxiluli kviris faraSebi da dResaswaulis<br />
mniSvneloba. yvela SabaTis da roS<br />
xodeSisaTvis vagzavniT SMS-s. tardeba<br />
gakveTilebi qalebisaTvis. udidesi madloba<br />
gvinda gadavuxadoT qalbaton veriko<br />
(abigail) iakobaSvils saintereso da<br />
Sinaarsiani Toris gakveTilebis Catarebis<br />
gamo.am qalbatonma gakveTilebiT<br />
Zalian daainteresa da miizida qalebi.<br />
pensionerebs eZlevaT finansuri daxmareba.<br />
saqarTvelodan Camosul xelmokle<br />
ojaxebs orjeradi kveba yoveldRe.<br />
yoveli SabaTisTvis egzavnebaT qaSeri<br />
produqtebi, xolo dResaswaulebSi qaSer<br />
produqtebTan erTad fuladi daxmareba,<br />
rom Rirseulad Sexvdnen SabaTs<br />
da dResaswauls. am saqvelmoqmedo saqmianobas<br />
xelmZRvanelobas uwevs gabai gari<br />
mixelaSvili, romelic am locvis administratorTan<br />
israel (iuza) elaSvilTan<br />
erTad Zal-Rones ar iSureben imisaTvis,<br />
rom yvelaferi droulad da dafasebulad<br />
gakeTdes. religiur sakiTxebs ki<br />
me_maSiax boTeraSvili ganvageb.<br />
kidev bevri ram aris gasakeTebeli, magram<br />
damaarsebelni mzad arian araferi<br />
daiSuron locvis aRorZinebisaTvis.<br />
locvas damxmarenic aRmouCndnen:<br />
israel (gena) elaSvili (kulaSi), Salva<br />
janaSvili (Tbilisi), gia dediaSvili<br />
(Tbilisi), merab moSiaSvili (soxumi),<br />
gia mirilaSvili (kulaSi), isak davaraSvili<br />
(cxinvali), zaza aivazovi (Tbilisi).<br />
sistematiur monawileobas Rebuloben<br />
beiT-qneseTis gaZlierebaSi.<br />
baton maSiax boTeraSvilTan saubarma<br />
kidev erTxel dagvarwmuna imaSi, moskovSi<br />
mcxovrebi qarTveli ebraeloba Tu<br />
raoden Rirseulad emsaxureba erovnul<br />
interesebs. rasakvirvelia, Zalian mniSvnelovania<br />
is, rac gia, merab elaSvilebma,<br />
ramaz SamelaSvilma qmnes, magram aranaklebi<br />
mniSvnelobisaa is, rom maT sxvebic<br />
daarwmunes iniciativis RirsebaSi.
4<br />
arian adamianebi, romelTa cxovreba<br />
da moRvaweoba, misi eris organuli<br />
ganuyofeli nawilia...<br />
...qarTvel ebraelTa saama yo<br />
Svils, didebul fermwers cxovrebam<br />
pirvelTa Soris pirveloba<br />
miakuTvna, rac metad saamayo da<br />
sasaxelo saqmea. mordexai – miSa<br />
janaSvili Seudarebeli adamiani,<br />
gamorCeuli mxatvari, erTguli<br />
mama da meuRle, uRalato megobari,<br />
dasaxuli miznis jadosnurad ganmsagnebeli,<br />
futkariviT mSromeli<br />
– mZime tvirTTan WianWvelasaviT<br />
SeWidebuli, realuri, aisbergiviT<br />
wamomarTuli, pirvelobas rom aravis<br />
uTmobda qarTvel ebrael mxatvarTa<br />
Soris, xelovnebis metad Znelad<br />
saval bilikze... diax – baton m.<br />
janaSvils bedma pirveloba arguna<br />
– xolo ubedobam SemoqmedebiTi<br />
simwifis asakSi udrood dagvacila<br />
sawuTrodan.<br />
qarTvel ebraelTa sayvarel da<br />
Rirseul mxatvris miSa janaSvilis<br />
gardacvalebidan 20 weli Seusrulda.<br />
20 weli, ramxela dro gasula.<br />
mas xom 60 welic ar Sesruleboda,<br />
wavida kaci, romlis SemoqmedebaSi<br />
Rrmad aris naCvenebi istoria<br />
bednierebis ubedurebaze, sikeTis<br />
– borotebaze, erTgulebis –<br />
Ralatze gamarjvebisa da warsulis,<br />
awmyosa da momavlis didebuli simfonia<br />
da Seudarebeli sagalobeli.<br />
didad saamayoa is faqti, rom dRes<br />
janaSvilis tiloebi amSveneben,<br />
saqarTvelos, israelis, ruseTisa<br />
da sxva qveynebis muzeumebs, qneseTis<br />
kedlebs ieruSalaimSi – mudmivmoqmedi<br />
gamofenebis „oqros<br />
fonds”...<br />
xalxis siyvaruliTa da dafasebiT<br />
garemoculi mxatvris 40-ze<br />
meti personaluri gamofena gaimarTa<br />
mravali qveynis sagamofeno<br />
darbazebSi da maTi warmatebebis<br />
utyuari mowmea STabeWdilebaTa<br />
wignebSi Tavmoyrili gamonaTqvamebi<br />
rigiTi moqalaqeebisa da<br />
cnobili, gamoCenili adamianebis,<br />
sazogado moRvaweTa xelmowerebiT<br />
sxvadasxva enaze, romlebic<br />
Semonaxulia rogorc cocxali<br />
mematiane.<br />
amas winaT, baTiamis auditoriumSi<br />
q-ni vera janaSvilis TaosnobiT,<br />
gaimarTa mxatvris<br />
gardacvalebidan 20 wlisTavisadmi<br />
miZRvnili xsovnis saRamo – saRamos<br />
gvirgvins warmoadgenda dokumenturi<br />
mxatvruli filmi – „erTi dRe<br />
mxatvris cxovrebidan”, romlis<br />
idea, avtoroba ekuTvnis mxatvris<br />
meuRles – mxatvar vera megreliSvil-janaSvils.<br />
auditoriumis foieSi uamrav<br />
xalxs moeyara Tavi... CTV-is, israelis<br />
qarTulenovani televiziis<br />
menora<br />
xsovna gulisa...<br />
mixeil (mordex) janaSvilis dabadebidan 80 wlisTavi<br />
samxatvro xelmZRvaneli – batoni<br />
soso iosebaSvili didi moTminebiTa<br />
da gulisyuriT usmenda da iwerda<br />
interviuebs damswre sazogadoebis,<br />
megobrebisa da ojaxis wevrebisagan...<br />
mas ganzraxuli aqvs, am<br />
Rirseul RonisZiebas miuZRvnas specialuri<br />
gadacema – rac Cveni Temis<br />
Rirseuli Svilisa da xelovnebis<br />
matianis erTi fasdaudebeli Sena-<br />
Zeni iqneba, risTvisac did madlobas<br />
vucxadebT q-n vera janaSvils<br />
aseTi Tavdauzogavi SromisaTvis...<br />
saRamos eswreboda Cveni Temis Rirseuli<br />
sazogadoeba, xelovnebis<br />
Tayvanismcemlebi, mwerlebi, poetebi,<br />
profesorebi, mxatvrebi,<br />
megobrebi, naTesavebi da sxva.<br />
saRamo mihyavda yvelasaTvis<br />
cnobil poetsa da mxatvars qeTi bensimons,<br />
romlis gamosvlam elferi<br />
Semata m. janaSvilis pirovnebas,<br />
mis adamianobas da ufro emociuri<br />
Seiqmna atmosfero darbazSi. es mxatvruli<br />
filmi, romelic erT saaTs<br />
grZeldeba – gadaRebulia mxatvris<br />
sicocxlis bolo periodSi... es aris<br />
siyvarulisa da erTgulebis naTeli<br />
magaliTi, sadac avtorma mxatvari<br />
m. janaSvili warmogvidgina metad<br />
mdidari palitriT, mravalwaxnagovani,<br />
uniWieresi fermweri, poeti<br />
da kargi pedagogi, Rirseuli mama<br />
da meuRle, qarTveli da ebraeli<br />
xalxis mexotbe, saqarTvelos da israelis<br />
erTguli, patrioti – Rirseuli<br />
Svili da Tqven warmoidgineT<br />
raoden sasiamovno da saamayoa<br />
is faqti, rom mxatvris sicocxlis<br />
bolo periodSi moxerxda da es<br />
kadrebi gadaiRo q-nma verikom. man<br />
cocxlad Semogvinaxa mxatvris cxovreba<br />
da moRvaweoba, didi warsuli,<br />
awmyo, ojaxi, misi sayvareli<br />
studia, xelovnebis saxli ieruSalaimSi,<br />
sadac Rirseulad aris<br />
daculi mxatvris Semoqmedebis sakmaod<br />
didi nawili da ojaxis yvela<br />
wevrTa namuSevrebi: (ojaxSi xom 5<br />
mxatvaria) rac q-n verikos yoveldRiur<br />
seriozul sazrunavs warmoadgens.<br />
vimedovneb, dro mas met dafasebas<br />
mianiWebs.<br />
sityvaSi gamomsvlelebma isaubres<br />
mxatvris Rirseulad ganvlil<br />
cxovrebaze da am dokumenturi<br />
filmis did mniSvnelobaze. poetebma<br />
mxatvars miuZRvnes sakuTari<br />
leqsebi, romlebSic JRerda mxatvris<br />
didi siyvaruli da pativiscema.<br />
damTavrda es SesaniSnavad<br />
organizebuli saRamo didi STabe-<br />
WdilebiTa da emociebiT aRsavse.<br />
metad kmayofili sazogadoeba<br />
didxans ar daSlila da erTmaneTs<br />
uziarebdnen STabeWdilebebs.<br />
mec mogvianebiT davtove darbazi...<br />
es mciredi Canaxati – Cemi STabeWdileba,<br />
minda davasrulo q-ni<br />
qeTis leqsis nawyvetiT, romelic<br />
miuZRvna mamasa da maswavlebels<br />
– did mxatvars, miSa janaSvils,<br />
romelic unda waekiTxa 60 wlis<br />
saiubileo saRamoze da romelic<br />
ivnisi (sivani), #11, 2009 w.<br />
mosmenili aqvs mxatvars.<br />
saTauri ki amotvifrulia mxatvris<br />
saflavze:<br />
„sicocxlis da silamazis<br />
ukvdavebad mqmnelo,<br />
ebraelTa istoriis Sen ferebad<br />
mTqmelo,<br />
daRupuli jariskacis,<br />
dedis cremlad mRvrelo,<br />
xelovnebis naperwkalo<br />
koconebad anTebulo –<br />
Cveni eris gulSi mudam –<br />
Sen sinaTlis mfeno!!!<br />
qeTi<br />
suliko ciciaSvili<br />
„moxaruli var, SesaZlebloba mogeca kidev erTxel vuCvenoT xalxs<br />
Tqveni moRvaweobis Sedegi, gisurvebT janmrTelobas da axal warmatebebs.<br />
darwmunebuli var, quTaisis didi gemovnebis sazogadoeba maRal Sefasebas<br />
miscems Tqvens SesaniSnav moRvaweobas”.<br />
profesori<br />
ilia tabaRua<br />
meamayeba Cems mSobliur qalaqSi, didi tradiciebis mqone quTaisSi,<br />
WeSmaritad niWieri mxatvris mixeil janaSvilis madliani namuSevrebis<br />
gamofenis damsaxurebuli didi aRiareba.<br />
„soflis cxovrebis” redaqtori<br />
m. daviTaSvili<br />
Zvirfaso mordexai!<br />
Sens ukvdav qmnilebebSi inaxeba istoria erisa...<br />
vamayobT Seni demonuri energiiT, Tavs dabla vxri didi mxatvris winaSe<br />
da minda TeTri vardebis gvirgviniT Segamko da mogefero...<br />
mogiloco dabadebis 50 weli...<br />
Cvenma mziurma saqarTvelos miwam ebrael xalxs misca didi xelovani,<br />
Semoqmedi, vesperi eris istoriisa, madidebeli ara marto ebraeli erisa,<br />
aramed im planeta-kuTxisa, romelsac saqarTvelo hqvia, sadac Sen daibade<br />
da gaizarde.<br />
Sen simbolo xar Cveni axalgazrdobisa,<br />
Seni warmateba – Cveni warmatebaa,<br />
Seni mwvervali – Cveni mwvervalia<br />
Seni bedniereba – Cveni bednierebaa,<br />
Cveni ori eris, ori samSoblos sadideblad.<br />
Seni moris (mordes) danielovi<br />
SevigrZne Seni ferTa riali<br />
da es samyaroc SevigrZne metad,<br />
aRar gvWirdeba memoriali<br />
amoaSuqe Sen naTlis svetad<br />
ukvdavebaa Seni mermisi<br />
geTayvaneba mSobeli eri,<br />
madlobeli var am grZnobisaTvis,<br />
aRtacebisTvis var madlobeli.<br />
Tbilisi – ieruSalaimi<br />
1980 w.<br />
iakob CikvaSvili
ivnisi (sivani), #11, 2009 w.<br />
israelis prezidentis<br />
samZimari<br />
pativcemuli<br />
mirilaSvilis ojaxs!<br />
Zvirfaso ojaxo!<br />
mwuxarebiT Sevityve,<br />
Tqveni ojaxis<br />
ufrosis, moSe (miSi ko)<br />
mirilaSvilis gardacvalebis<br />
Sesaxeb.<br />
Znelia Seafaso, batoni miSikos wvlili israelis<br />
qveyanaSi qarTveli ebraelebis damkvidrebis<br />
saqmeSi. mTeli sicocxlis manZilze igi<br />
dauRalavad moRvaweobda, raTa warmoeCina<br />
israelSi qarTvel ebraelTa Temi da misi<br />
mdidari kultura. mec monawile var Tqveni Rrma<br />
mwuxarebisa. mxurvaled garTmevT xels.<br />
Simon peresi<br />
israelis prezidenti<br />
ieruSalaimi, 22 aprili, 2009 weli<br />
nana SabaTaSvilis SemoqmedebiTi wlebi<br />
Cemi nana!<br />
menora<br />
guliT da suliT gilocav dabadebis dRes _ mrgval TariRs.<br />
davwere es sityvebi da mivxvdi, sul sxva sityvebis Tqma<br />
msurda, ara trafaretuli, ara Cveulebrivi, aramed raRac<br />
ufro Tbili da sagulisxmo, ai, iseTi, Sens mSvenier suls<br />
rom ekadreba, Sens siyvaruliT da sevdiT savse guls. diax,<br />
sevdiTac, rameTu sevda yvela WeSmariti xelovanis Tanamdevia.<br />
maxsovs, Senze vfiqrobdi, uneblied, furcelze Sendami<br />
moZRvnili es striqonebi gadavitane:<br />
gadaveCvie fiqrian fiqrebs,<br />
sizmrian sizmrebs gadaveCvie,<br />
rogor mindoda, yofiT daRlili<br />
sizmrebSi mainc gadamerCine...<br />
fiqri zaris xmam Semawyvetina.<br />
Sens xmas ra gamocnoba undoda, iseTi TrTolviT savse<br />
xmiT moikiTxav xolme saqarTvelos, aTas xmaSi gamovarCev.<br />
`qanaanidan, vidre mcxeTamde~ _ ase erqva Sens erT wigns.<br />
qanaanidan mcxeTamde da mcxeTidan qanaanamde, Tu siyvarulis<br />
gza gadaSlila, am siyvaruls Sennairi adamianebi asuldgmulebdnen, agviristebdnen,<br />
qvebisa da ekal-bardisgan asufTavebdnen, margalitad cremlebs xmarobdnen, oqros Zafebad-striqonebs.<br />
Cemo nana, Seni siyvaruli miyvars, mxiblavs Seni leqsebiT locva.<br />
RmerTma orive samSoblo bednierad gimyofos, lamazi ojaxi gibednieros, leqsebi dag-<br />
ilocos!<br />
mayvala gonaSvili<br />
saqarTvelos mweralTa kavSiris Tavmjdomare<br />
(R)ia baraTi mcxeTidan qanaanamde<br />
xelovnebis saerTaSoriso festivalze israelSi<br />
me-20 saukunis 60-iani wlebidan moyolebuli israelSi yovel gazafxulze<br />
imarTeba xelovnebis saerTaSoriso festivali. festivalSi tradiciulad<br />
monawileoben msoflios saukeTeso SemoqmedebiTi koleqtivebi. 1989 wels saer-<br />
TaSoriso festivalSi (romelsac sayovelTaod ierusalimis festivals uwodeben)<br />
monawileobda S. rusTavelis sax. Teatri. warmodgenili iqna robert sturuas<br />
speqtaklebi `kavkasiuri carcis wre~ da `riCard mesame~. wels ierusalimis festivalze<br />
miwveuli gaxldaT k. marjaniSvilis sax. akademiuri Teatri. marjaniSvilelebma<br />
festivalze warmoadgines levan wulaZis mier dadgmuli speqtakli<br />
`qali ZaRliT~ (a. Cexovis moTxrobis mixedviT).<br />
25-26-27 maiss marjaniSvilelebma `Teatron ieruSalaimis~ scenaze oTxi<br />
speqtakli iTamaSes.<br />
mayurebeli moxibla levan wulaZis reJisuram, nanka kalatoziSvilis, nato<br />
kaxiZis, nika TavaZis, beso baraTaSvilis saSemsruleblo xelovnebam.<br />
marjaniSvilelTa speqtakls festivalis mTavari movlena uwodes. mayurebeli<br />
didxans, guliTadad ukravda taSs qarTul Teatrs. xom ar SegarcxvineT? _<br />
aseTi iyo SekiTxva speqtaklze mosuli mcirericxovani qarTveli ebraeli mayureblisadmi.<br />
konstantine lerneri (ierusalimis universitetis qarTvelologiis ganyofilebis<br />
xelmZRvaneli).<br />
_ ras ambobT, didebuli speqtaklia! marTali giTxraT, sxva ganwyobiT movdiodi<br />
_ Cems sayvarel msaxiobebTan Sexvedras velodi, magram axalgazrdebma<br />
gvasaxeles. Cinebuli speqtaklia, kargi Taoba modis.<br />
jemal ajiaSvili (poeti, mTargmneli, semk-is gen. direqtori): qarTuli<br />
kultura iyo da rCeba. samagaliTo, uzado speqtaklia. yoCaR!<br />
ioseb bardanaSvili (kompozitori): marjaniSvilelebma gvasaxeles, mixaria,<br />
rom am Teatris festivalze mowvevaSi garkveuli roli viTamaSe da dainaxes<br />
qarTuli Teatris raoba.<br />
levan wulaZe: bednieri var, rom am didebul qalaqSi vTamaSobT speqtakls.<br />
gamaognebeli qveyanaa. godebis kedelTan mlocveli mozardebi vnaxe, ra<br />
STambeWdavia, ai, ase unda axali Taobis aRzrda!<br />
nanka kalatoziSvili: msoflios uwmindes qalaqSi vimyofebi, miuxedavad<br />
imisa, rom Zalian dakavebuli viyaviT speqtaklebiTa da repeticiebiT, bevri ram<br />
vnaxe da bednieri var.<br />
daviTis fari<br />
“daviTis faris” redaqcia da avtorTa koleqtivi gulmxurva<br />
leT vulocavT saxelovan iubiles Cveni gazeTis aqtiur av<br />
tors romis israelidan niWier papma poets, ebrael<br />
publicists, sazogado moRva<br />
wes, q. aSdodis qarTul enovani musikaluri komediis Teatri<br />
liders Zma uwoda<br />
damaarsebels, aseve q. aSdodis qarTvel ebraelTa kulturis<br />
da xelovnebis centris xelmZRvanels<br />
romis papma benediqte XVI ierusalimSi iudaizmis<br />
obob!jtbljt!btvm!TbcbUbTwjm da islamis wminda adgilebi moinaxula. ebwbst.<br />
qno benediqte nana Tqveni XVI fasdaudebeli gaxda pirveli Rvawli romis cnobilia kaTolikuri sxvadasxva<br />
qveynebSi eklesiis mcxovreb meTaurTagan, qarTul romelic enovan taZris sazogadoebaSi. mTaze estum- ar mohklebo<br />
des ra baraqa kubaT da assaxras xvavi Tqvens meCeTs. Zlier benediqte kalams XVI mSobliur yoveli israels<br />
da konfesiis mziur saqarTvelos adamians mouwoda sasiqadulod. sZlion gisurvebT warsulis kvlavac kon- Semo<br />
fliqtebi<br />
medebiT,<br />
da daiwyon<br />
sazogadoebriv<br />
dialogi. papma<br />
da ojaxur<br />
godebis<br />
warmatebebs.<br />
kedelTanac<br />
iloca.<br />
wminda miwaze pontifiki Sexvda axlo aRmosavle-<br />
Tis regionis religiur da sazogado moRvaweebs. mTavari mis redaqtor<br />
programaSi agreTve gaxldaT Sexvedra msoflios<br />
simon krixel<br />
ebrauli organizaciebis liderebTan.<br />
israelis prezidentis Simon peresis mier gamarTul<br />
sadResaswaulo miRebaze pontifiki orjer<br />
Sexvda evraziis kongresis prezidents al. maSkeviCs.<br />
al. maSkeviCi ambobs:<br />
– pontifikis axlandeli viziti saTaves daudebs<br />
religiaTa Soris dialogs, romlis badali ar yofila<br />
ori aTasi wlis ganmavlobaSi.<br />
pontifikma maRali Sefaseba misca aR. maSkeviCis<br />
moRvaweobas iudaizmsa, qristianobasa da islams<br />
Soris dialogis gaRrmavebisaTvis.<br />
– Cemo ebraelo Zmao – ase mimarTa benediqte XVI al.<br />
Zvirfaso mkiTxvelebo, am uaxloes dReebSi<br />
q. aSdodis kulturis da xelovnebis centri sazeimo<br />
saiubileo saRamos uwyobs qn nana SabaTaSvil davars.<br />
ia - yvavilia, gazafxuls uxdeba, qalbatonebs da iubilar poetebs.<br />
es sazogadod. aq - nana SabaTaSvils eZRvneba.<br />
maSkeviCs.<br />
ratom Ria? - jer es erTi kargia Riaoba. imas magonebs - israelis “kargia da naTeli”. saqarTvelos (amave cnobil dros poets publicists benediqte da XVI sazogado ewvia holokostis moRvawes, amasTan msxverplTa memo-<br />
qalaq aSdodis kulturisa da xelovnebis<br />
krZalva maqvs dafarulis mimarT). Riaoba pasuxismgeblobasac mavalebs. qanaanamde, amxela rialur xelmZRvanels kompleqss – iadvaSems da gaakeTa gancxadebe-<br />
qalbaton obob!TbcbUbTwjmt<br />
gzaze, ramden xelSi moxvdeba es baraTi. amitom nanas garda sxvebsac unda moewonoT.<br />
bi, romelmac unda Searigos kaTolikebi da iudevele-<br />
udidesi sixaruliT da gulwrfelobiT gilocavT Tqveni dabadebis saiubileo Ta<br />
ratom baraTi? - imitom, rom momwons “sifiTre baraTis”. riRs israelis da saqarTvelos saamayo da bi. sasiqadulo romis papma mamuliSvilo, isic Tqva, saxelovan rom Seecdeba wina palestinelTa<br />
mcxeTidan qanaanamde ki imitom, rom ukve iyo “qanaanidan parTa vidre Rirseuli mcxeTamde”. STamomavalo qalbatono nana. mier datyvevebuli israeleli jariskacis ganTavisu-<br />
axla imis Sesaxeb, Tu ratom Cemgan? - imitom, rom nanas Tanaklaseli gisurveb ori var. amdeni ara!, kidev jer gecocxloT mezoflebas. da sul janmrTelad yofiliyaviT am ori<br />
beli_azizbekovis quCidan; 50-iani wlebis Tbilisidan; Cveni mziuri ubnidan, qveynis iqidan, (israelis sadac da ebraeli saqarTvelos) da wminda maTi xalxis miwaze sakeTildReod.<br />
romis papis viziti israelis sazoga-<br />
sarwmuno wyaroebiT cnobilia, rom Tqven leqsebis weras bavSvobidan SeudeqiT da<br />
qali(Svili)s stereotipi nanam daarRvia - afrinda. ubani fusfusebda, nana leqsebs werda.<br />
qarTul poeziasac axalgazrdul wlebSive doebriobis daeufleT. mier dadebiT movlenad iqna miCneuli.<br />
ai, ramdeni mizezi maqvs, rom nana SabaTaSvils mivuloco visac saiubileo Tqveni bavSvobis dReebi. wlebi es Cemi axsovT, ba- udaod gavrcelda sjeraT, rom ar gancxadeba, gqondaT cxovreba romelSic dal miesalmebian<br />
raTi ki “menoraSi” daibartyebs, gamravldeba da qveyanas moedeba xinebuli, aqedan, xelmokle Tbilisidan ojaxi gagaCndaT (mcxeTa da siduxWirisagan romis papis vizits. Tavi rom gexsnaT, mSoblebs<br />
- simReras uxdeba):<br />
mxarSi udeqiT, raTa maTTan erTad mZime Sroma gancxadebas gagenawilebinaT. xels miuxedavad awers 100-ze esoden meti dat rabini.<br />
gafrindi, TeTro baraTo,<br />
virTulobisa, mainc poeziisaTvis dros naxulobdiT da sakuTari sulis mRelvarebis<br />
mcxeTidan qanaanamde,<br />
leqsebSi avlendiT.<br />
da erTi mniSvnelovani garemoeba – romis papma<br />
ager ukve 30 welze metia, rac Tqveni avtorobiT antisemitizmzec gamoqveynebul isaubra Jurnalda gazeTebidan, mas „sruliad miuRebeli<br />
raRa Tqma unda, nanamde.<br />
Tu wignTa krebulebidan afrqvevT Tqveni natifi movlena” gemovnebiT uwoda naZerw – samwuxarod, leqsebs, rac antisemitizmi suli<br />
Tavis<br />
er sazrdos umzadebda<br />
SoTa bostanaSvili<br />
frontebze mSobliuri qveynis damcvel jariskacebs da zurgSi<br />
ki daRupuli arqiteqturis Svilebis dedebs. profesori mxriv, Tavs xSirad wamowevs xolme msoflios sxva-<br />
Tqven xom erTnairad 29 iziarebT marti 2009 dasxva kuTxeSi – Tqva man.<br />
sixaruls da sevdas, rogorc aRTqmuli qveynis isra<br />
elis, aseve mziuri saqarTvelos, romelTac msoflios vercerTi qveyana tols ver daudebs stumarTmoyvareobasa<br />
internacionalurobaSi.<br />
arsebiTad Tqveni wignebi Tu leqsTa krebulebi metad STamagonebeli da damatkbobelia, Tumca sevdianic da xa<br />
sianic, masSi sakmao adgili aqvs daTmobili Temas bavSvobaze, monatrebasa Tu siyvarulze.<br />
qalbatono nana! Cven adrec gwerdiT da axlac msurs gavimeoro, rom esoden didebuli Janris, Zvirfasi da maR<br />
5
6<br />
menora<br />
ganmanaTleblo centris programa<br />
“haTikvas” wevrebis mier<br />
Sesrulebuli naxatebi (xatvis<br />
maswavlebeli nika azmaifaraSvili)<br />
da programa “mazal tovis”<br />
(xelmZR. eTer mixelaSvili)<br />
monawile bavSvebis mier naZerwi<br />
iyo gasayidad gamotanili, Semosuli<br />
Tanxa mTlianad moxmardeba<br />
4 wlis biWunas janmrTelobis<br />
gaumjobesebas. RmerTi gfaravdeT<br />
da didi madloba maT,<br />
vinc monawileoba miiRo moyvasis<br />
dasaxmareblad mowyobil am<br />
saqvelmoqmedo aqciaSi.<br />
stumrebi – didebi da patarebi<br />
– xalisianad Caebnen lena<br />
berkoviCisa da vili grigorianis<br />
mier ebraul motivebze<br />
dadgmul cekvaSi, romelsac<br />
programa “haTikvas” monawileebi<br />
asrulebdnen.<br />
zeimis erT-erTi centraluri<br />
momenti iyo im mozardi<br />
gogonebisa da vaJebis wardgena,<br />
maTi diplomebiTa da israelidan<br />
Camotanili samaxsovro<br />
saCuqrebiT dajildoeba, vinc<br />
warmatebiT gaiara ebraul saxlSi<br />
danergili axali proeqti<br />
“Cveni bar da baT micvebi” (xelmZR.:<br />
iulia rozenblati da<br />
zizi SafToSvili). maT mier warmodgenilma<br />
Teatralizebulma<br />
warmodgenam ebraul dResaswaulebsa<br />
da tradiciebze damswreTa<br />
mowoneba daimsaxura.<br />
dasasruls gaimarTa “xesed<br />
eliahus”(dir. revaz SaTaSvili)<br />
kvebis programis (xelmZR.<br />
polina krasiki) mier momzadebuli<br />
ugemrielesi furSeti, da<br />
momgebiani latarea feierverkis<br />
TanxlebiT, romelmac Ti-<br />
ivnisi (sivani), #11, 2009 w.<br />
zeimi Tbilisis ebraul saTemo saxlSi<br />
uCveulod lamazi, feradovani,<br />
xalisiani da sainteresod<br />
dagegmili dRe Catarda 24 maiss<br />
Tbilisis ebraul saTemo saxlSi,<br />
dRe, romelic erTnairad<br />
sasiamovnod gaatares didebma<br />
da patarebma erTad: bebiebma,<br />
babuebma da SviliSvilebma;<br />
dedebma, mamebma da Svilebma;<br />
debma da Zmebma, axloblebma da<br />
megobrebma. amerikel ebraelTa<br />
gaerTianebuli gamavrcelebeli<br />
komitetis “joinTis” warmomadgenlobam<br />
saqarTveloSi<br />
sergo vlasovis xelmZRvanelobiT,<br />
Tbilisis ebraulma saTemo<br />
saxlma revaz SaTaSvilis TavkacobiT<br />
da ebraulma organizaciebma<br />
araferi dainanes imisaTvis,<br />
rom mobrZanebul stumrebs<br />
sul male axali Sexvedris survili<br />
gasCenodaT am dRes miRebuli<br />
dadebiTi emociebiT.<br />
ezos centralur nawilSi<br />
dadgmuli improvizirebuli<br />
“godebis kedeli” da “sefer-<br />
Tora” wminda ieruSalaimis surnels<br />
afrqvevda. yvavilebiT,<br />
girliandebiT, nairferi buStebiT-namdvilad<br />
sazeimod mor-<br />
Tul-mokazmuli ebrauli saxlis<br />
ezos teritoriaze da mis<br />
mTel perimetrze gamokruli<br />
feradi gancxadebebi da gan-<br />
Tavsebuli banerebi iuwyebodnen<br />
Sexvedra-zeimis programis<br />
Sesaxeb, im master-klasebis<br />
Sesaxeb, romelSic yvelas See-<br />
Zlo monawileobis miReba. da<br />
asec moxda: datkbnen qarTulebrauli<br />
cekvebis silamazis<br />
ganumeoreblobiT da Seiswavles<br />
kidec cekvis ileTebi, saku-<br />
Tari Tavi gamoscades xatvaSi<br />
da monawileoba miiRes saerTo<br />
naxatis SeqmnaSi, SesZles Tvali<br />
edevnebinaT Teqis damuSavebis<br />
procesisa da aseve dakvirvebodnen,<br />
Tu rogor iqmneba<br />
ebrauli ornamentebiTa da simboloebiT<br />
<strong>damSvenebuli</strong> xelsaqmis<br />
nimuSebi.<br />
bolo ar uCanda patarebis<br />
sicil-kiskissa da Jriamuls,<br />
romelTac specialurad<br />
mowveuli, bavSvebisaTvis<br />
esoden sayvareli, jambazebi<br />
arTobdnen da axalisebdnen.<br />
arc qvelmoqmedeba daiviwyes.<br />
gamarTul auqcionze, romelsac<br />
ostaturad da maRalprofesiulad<br />
gauZRva b-ni jamlet<br />
xuxaSvili (didi madloba mas!),<br />
da romelzec “dRis centrSi”<br />
(xelmZR. lena xaxmigeri) Seqmnili<br />
nivTebi, kulturul-sa-<br />
Toeul stumars miRebul sasiamovno<br />
STabeWdilebebTan erTad<br />
samaxsovro saCuqaric gaayola<br />
Tan.<br />
gvinda gansakuTrebuli madliereba<br />
gamovxatoT yvela im<br />
organizaciisa da TanamSromlis<br />
mimarT, romlebmac xorci<br />
Seasxes ierusalimis “joinTis”<br />
koordinatoris qalbaton irina<br />
lipskis ideas da dauviwyari dRe<br />
aCuqes Tbilisis ebraul Tems.<br />
ai, isinic: ebraelTa saqvelmoqmedo<br />
centr “xesed eliahu”-s<br />
direqtori _ revaz SaTaSvili;<br />
ebrauli kulturul-saganmanaTleblo<br />
fondi-direqtori<br />
_ elene berkoviCi; qarTulebrauli<br />
cekvis Teatri “ionaT<br />
haSalomi”-direqtori _ ilia<br />
baazovi; codnisa da informaciis<br />
centris direqtori<br />
_ Tamar (nana) iosebaSvili;<br />
Tbilisis “joinTis” kulturuli<br />
programebis koordinatori<br />
alia jinjixaSvili; Tbilisis<br />
“”joinTis” strategiuli ganviTarebis<br />
menejeri david zohari;<br />
Tbilisis ebrauli saxlis<br />
administratori aleqsandre<br />
vlasovi; ebrauli axalgazrduli<br />
fondi “hileli-Tbilisi-s"<br />
direqtori moris krixeli;<br />
musikalurad gamformebeli<br />
valentin lubineci da sxvebi.<br />
baraqala da aferum maT!<br />
Sexvedra-zeims uZRvebodnen<br />
Tbilisis ebrauli saTemo<br />
saxlis programebis koordinatori<br />
zaira davaraSvili da<br />
ebrauli axalgazrduli fondis-<br />
“hileli Tbilisi”- direqtori<br />
moris krixeli.<br />
zaiara davaraSvili<br />
libaneli generali israelis<br />
jaSuSad gamocxadda<br />
libaneli generali israelis sasargeblod SpionaJSi iqna dadanaSaulebuli.<br />
adeeb al-alami, misi coli da ZmisSvili aprilis dasawyisSi jaSuSobis braldebiT<br />
iqnen dakavebulni. meoTxe eWvmitanili isev Tavisufalia _ gvauwyebs saagento<br />
"roiteri".<br />
23 aprils brigadis gadamdgar general alams, romelic libanis uSiSroebis<br />
generalur sammarTveloSi msaxurobda, aseve sam sxva eWvmitanils libanelma<br />
prokurorma israelis mosadisTvis saidumlo samxedro da samoqalaqo informaciis<br />
gadacemis braldeba wauyena.<br />
jaSuSobaSi eWvmitanilebs Tu samxedro tribunali maT damnaSaveebad cnobs,<br />
sikvdiliT dasja emuqrebaT.
ivnisi (sivani), #11, 2009 w.<br />
ÒÀÓ ÅÊÉÈáÖËÏÁÈ<br />
ÀÌ ÊÅÉÒÀÛÉ?<br />
ÒÖÁÒÉÊÀÓ ÖÞÙÅÄÁÀ<br />
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÌÈÀÅÀÒÉ ÒÀÁÉÍÉ<br />
ÀÒÉÄË ËÄÅÉÍÉ<br />
kviris sakiTxavi Tavi „naso“<br />
yvelaze didia Toris 54 Tavs Soris,<br />
masSi 176 fasuqia (winadadebaa).<br />
sainteresoa, rom TehilimSi ,<br />
mefe daviTis fsalmunebSi, 119-e<br />
fsalmunic aseve 176 winadadebas<br />
Seicavs, zepir ToraSi ki traqtati<br />
"bava batraa" yvelaze didi da isic<br />
176 gverds moicavs.<br />
erT-erTi mizezi imisa, Tu<br />
ratomaa es Tavi aseTi didi, isaa,<br />
rom mas SavuoTis – Toris boZebis<br />
momdevno SabaTs kiTxuloben da,<br />
am dResTan aseTi siaxlovis gamo<br />
aucilebelia gansakuTrebiT ganims<br />
Wvalos ebraelTa sulebi Toris<br />
sityvebiT.<br />
ramdenime weli luvris sagamofeno<br />
darbazebis xSiri stumari<br />
viyavi. aTaswleulebis Tu Cveni<br />
aTaswleulis ugvianesi epoqebidan<br />
moyolebuli, kacobriobis Rv-<br />
Tiuri niWis saganZurSi, nebismieri<br />
eris Tu rasis warmomadgeneli,<br />
erTnairi sulieri da gonebrivi<br />
ganwyobilebiT uSualo kontaqtebs<br />
amyarebs, ferweris, qandakebis<br />
Tu dekoratiuli xelovnebis<br />
nimuSebTan: gansakuTrebiT xalxis<br />
gauTavebeli rigia leonardo da<br />
vinCis „jokondasTan”, rafaelTan,<br />
botiCelis, ticianis, delakruas,<br />
breigelis, rembrandtis, diureris,<br />
golbeinis, kranaxis, mcire holandielebis,<br />
goias, velaskesis, elgrekosa<br />
da mraval sxva klasikosTa<br />
Sedevrebis win. igive mdgomareobaa<br />
uaxloesi saukunis ferweris varskvlavebTan,<br />
romlebic eqsponirebulia<br />
parizis sxvadasxva muzeumSi:<br />
sezanTan, van gogTan, gogenTan,<br />
burdelTan, maiolTan, despiosTan,<br />
henri murTan, catkinTan, brankusisTan,<br />
vlaminkTan, derenTan, matisTan,<br />
JorJ ruosTan, diufisTan,<br />
pikasosTan da kazimir maleviCTan,<br />
SagalTan, modilianTan da kondiskisTan.<br />
aq xsenebul mxatvarTa<br />
gvarebs gadaavleT Tvali rogori<br />
mozRvavebaa ebrauli niWisa. maT Soris<br />
aRsaniSnavia udidesi fermweri<br />
xaim sutini; didi xania am SesaniSnavi<br />
fermweriT var gatacebuli, dainteresebuli<br />
da aRfrTovanebuli.<br />
parizis „oranJeriis” muzeumSi,<br />
sutinis ocdaaTamde originali,<br />
ferweruli tilo vnaxe. mere, muzeumSive,<br />
mxatvris Zalian kargi albomic<br />
SeviZine. saqveynod aRiarebulia,<br />
rom xaim sutini udidesi<br />
fermweria. saocrad damoukidebeli<br />
naso<br />
ra Tqma unda, sul cota xnis<br />
winandeli dResaswauli „SavuoTi“<br />
Toris boZebis dRe – ebraeli<br />
xalxis udidesi dResaswaulia.<br />
am dRis gareSe, roca Cven xalxad<br />
CamovyalibdiT, ebraelebi ver<br />
iarsebebdnen. To ra xom Cveni sulia<br />
da mis gareSe ver SevZlebdiT<br />
arsebobas. xandaxan gvesmis, rom<br />
Cvens _ modernizaciis epoqaSi<br />
Torasac sWirdeba, gamCenma nu<br />
qnas, modernizacia. aseTi xmebis<br />
gasabaTileblad minda erTi<br />
istoria giambobT: odesRac, arc<br />
Tu ise didi xnis winaT jer kidev<br />
ar iyo fexsacmlis fabrikebi.<br />
visac fexsacmeli sWirdeboda,<br />
xarazs ukveTavda.<br />
erTma ebraelma Tavisi vaJi<br />
mewaResTan miiyvana fesaxisaTvis<br />
axali fexsacmlis Sesakerad. biWs<br />
fexsacmeli sizmarSi elandeboda<br />
da ukve warmodgenili hqonda,<br />
rogor Caicmevda fesaxSi,<br />
wavidoda beiT qneseTSi da yvelas<br />
gaakvirvebda lamazi fexsacmliT.<br />
igi Zalze bednieri iyo, roca mamam<br />
gasasinjad waiyvana. marTlac<br />
SesaniSnavi fexsacmeli gamovida,<br />
biWma moizoma isini da aRmoCnda,<br />
rom marjvena zustad hqonda,<br />
marcxena ki imdenad patara iyo,<br />
menora<br />
rom verc ki icmevda. mewaRem<br />
dagrZeleba scada, magram araferi<br />
gamouvida. axlis Sekerva gaxda<br />
saWiro, magram ukve fesaxisTvis<br />
aRar eswreboda. biWs isterika<br />
daemarTa, misi yvela ocneba<br />
xuxulasaviT daingra. mama<br />
mewaRes exveweboda, iqneb raimes<br />
mofiqreba SeiZlebao. uceb mewaRem<br />
gaxarebulma wamoiZaxa: „unda<br />
movaWraT ceri TiTi, romelic<br />
uSlis“. aq ukve mama ganrisxda da<br />
dauyvira: „gadareulze gadareuli<br />
xar“.<br />
fexsacmeli unda moergos<br />
fexs da ara fexi - mas. aseve arian<br />
isinic, vinc cdilobs Toris<br />
kanonebi Cvens Taobas moargon:<br />
aq CamovaWraT, iq SevcvaloT,<br />
gamCenma nu qnas. CamovaWraT,<br />
SevasworoT, SevcvaloT Cveni<br />
sulebi. es „Wkvianebi“ im mewaRes<br />
hgvanan. es araa ebrauli gza.<br />
manam, sanam ebraelebs miscemda,<br />
gamCenma Tora sxva xalxebs<br />
SesTavaza. yvela ekiTxeboda, Tu<br />
ra ewera masSi. gamCeni maT erT<br />
romelime mcnebas eubneboda da<br />
isini uars acxadebdnen Toraze.<br />
xolo, roca gamCenma ebraelebs<br />
SesTavaza Tora, maT upasuxes<br />
SevasrulebT da gavigebT (naase<br />
veniSma). amitomac gamCenma<br />
ebraelebs uboZa Tora.<br />
sainteresoa, rom is micvebi,<br />
rasac gamCeni xalxs sTavazobda,<br />
7<br />
maTTvis yvelaze Zneli<br />
Sesasrulebeli iyo (magaliTad,<br />
iSmaelis STamomavlebs uTxra – ar<br />
moiparo). ratom? xom SeiZleboda<br />
SeeTavazebina maTTvis is mcnebebi,<br />
romelTa Sesrulebac maT<br />
awyobdaT, magaliTad mSoblebis<br />
pativiscema, stumarTmoyvareoba,<br />
moyvasis siyvaruli ise, rogorc<br />
sakuTari Tavisa da a. S. ratom<br />
ar gaakeTa es gamCenma? magram<br />
problema Tavad kiTxvaSi iyo: „ra<br />
weria masSi?` anu Segvefereba,<br />
gvawyobs es Cven, Tu ara? yvela<br />
adamianuri kanoni xom mogonilia<br />
ise, rogorc mas awyobs. amitomac<br />
Tavad kiTxva ukve codvas Seicavs.<br />
Tora gamCenis sibrZnea da araa<br />
saWiro imis kiTxva Semefereba<br />
me, iseTs rogoric var, Tu ara.<br />
piriqiT, Tavad unda Seecado<br />
Seicvalo, miiyvano sakuTari Tavi<br />
am kanonebamde, eyrdnobi ra maTi<br />
damdgenis, e. i. gamCenis, sibrZnes.<br />
erTxel erTma brZenma adamianma<br />
miTxra: „morwmune adamianebs<br />
SekiTxvebi ara aqvT, urwmunoebs<br />
ki – pasuxebi. ebraelebs ar<br />
dausvamT kiTxva, Segvefereba<br />
Cven Tora, Tu ara. da, Tu am<br />
kanonebidan CvenTvis raime Zneli<br />
Sesasrulebelia, sakuTari Tavi<br />
unda SevcvaloT da ara Toris<br />
kanonebi.<br />
ebraeloba msoflios xelovnebaSi<br />
xaim sutinis ferweruli ganmartoeba<br />
da yvela fermwerisgan gamorCeuli<br />
individi.<br />
xaim sutinis tiloze feris cis<br />
nakadad mosvlaa da ganwyobilebis<br />
ucnauri gaxelebaa, didi mistikuri<br />
fermweri, rogorc martoobis mxatvari,<br />
Tavisufali gonebisa da xalasi<br />
sulisaa. mis suraTebSi ferTa<br />
niaRvruli movardnaa da kosmiur<br />
sivrceSi, dedamiwis ferTa srulyofili<br />
da damoukidebeli mogzaurobaa;<br />
usazRvro JReradobis<br />
ferTa, laqaTa da xazTa swrafmavali<br />
dinamikaa. yovelive es saocreba,<br />
vdgavarT misi suraTis win da irgvliv<br />
idumal ferTa da laqaTa Rrma,<br />
energiuli moZraobaa yvelgan.<br />
zogjer niaviviT trialebs sruli<br />
miwieri saamo mistika. sutinis,<br />
ferweruli suraTebis mistikurzRapruli<br />
ganwyobileba, TavSeukaveblobiT<br />
da awyvetili dinamikiT,<br />
mZafri temperamentiTa da uSvelebeli<br />
melanqoliuri sevdis meSveobiT<br />
iZerweba axali mxatvrobis<br />
ucxo da Cvengan Soreuli ferweruli<br />
magia, romelic yovel normalur<br />
adamians majis pulss auCqarebs,<br />
suls auforiaqebs da organizmis<br />
mikro ujredic misda Sesatyvisad<br />
gacocxlebulia (ra cota xans icocxla<br />
am didma fermwermac). amrigad,<br />
mis irgvliv gamofenil mraval<br />
mxatvars gaviwyebs da mxolod<br />
miseuli niWis da saocari individis<br />
tyveobaSi vardebi. mxatvris mier<br />
ferwerulad mkvrivad Camosxmul<br />
portretebSi, groteskulobis da<br />
yovelgvari karikaturobis gverdis<br />
avliT, personaJTa arnaxuli mZafri<br />
xasiaTebia gaxsnili, SesaZlebelia<br />
bosxsac SeSureboda yovelive es.<br />
suraTis xasiaTuri ganwyobileba,<br />
SaSxanidan gasrolil tyviasaviTaa,<br />
romelic miznis Suagul wertil-<br />
Sia moxvedrili. didi rembrandtis,<br />
vangogis, sezanis, derenis, gogenis,<br />
modilianisa da mraval fermwerTa<br />
jadoqruli mTavari arteriebi da<br />
jansaRi, sisxlis gamtari ZarRvebi<br />
sutinSia Caqsovili. aqedan gamomdinare,<br />
unaklo niWis mxatvari-individi<br />
did sutinadaa Camoqandakebuli.<br />
yoveli ferweruli suraTis<br />
zedapirze, funjiT weris arnaxuli<br />
Tavisuflebaa da jansaRi sulis<br />
ukidegano awyvetaa. mxolod aseTia<br />
naRdi bunebis ferTa damoukidebeli<br />
arseboba da dedamiwiseuli<br />
surneliT gaJRenTili maradiuli<br />
sicocxle. matisSi, derenSi, pikasoSi,<br />
modilianSi, vangogSi, diufi-<br />
Si; feri, xazi, forma da sityvierad<br />
Zalian Znelad gamosaxati mxatvruli<br />
saocreba, suraTis Sinagani<br />
gemovneba da kultura, romelic<br />
srulyofilad emsaxureba ferweruli<br />
kompoziciis Seqmnas; genialuri<br />
mgosnis, yoveli abzacis, sakuTari<br />
poeturi stilis da uxilavi ritmxazis<br />
ganwyobilebasaviTaa Sobili<br />
sutinis ferwera, antuan burdelis<br />
SemoqmedebasaviTaa qveynierebis<br />
winaSe xelovnebis amboxebulad mosuli<br />
misi suraTis yovel monakveT-<br />
Si sruli mistikis kosmiuri, usasrulo<br />
dinamika. feTqebadi ferTa<br />
formirebis, mZlavri kontrastuli<br />
laqebis da suraTSi am ZalTa SemboWavi<br />
mxatvruli xazebis da aucilebeli<br />
feradovani wertilebis ze-<br />
Zala rom ara, suraTis Semadgeneli<br />
ferebi da formebi niaRvrad gadmovidoda<br />
kosmiur usasrulobaSi;<br />
sxvadasxva formis da ornamentiani<br />
CarCoebis sacodavi carieli saxeebi<br />
unda genaxaT merme...<br />
sutinis ferTa Relva, misi sis-<br />
tema da iSviaTi Semadgenloba,<br />
samyaros romeliRac Soreul<br />
galaqtikaSi afeTqebuli, uzarmazar<br />
planetasaviTaa, romelmac<br />
warmoSva, mravali mikro planeta<br />
da uTvalavi meteori, romelnic<br />
ukideganod mimofantulia samyaros<br />
usasrulobaSi. amdagvar kosmiur<br />
saswauls mogvagonebs xaim<br />
sutinis zeemociuri Semoqmedeba<br />
da dinamikuri ferweris usasrulo<br />
da sakvirvel ferTa aliaqoTuri<br />
atexva: xelovnebaSi nebismieri moderni<br />
unda emsaxurebodes garkveul<br />
cxovrebiseul da bunebriv ideas...<br />
sutinis, muzeumis yvela mxatvrebisagan<br />
gansxvavebuli darbazidan<br />
gavdivar, CemTvis garkveuli<br />
ferweruli miznebis da iqve, ma-<br />
Tive stilis dasazusteblad, aseve<br />
sutinis, sxva fermwer mxatvrebTan<br />
SedarebisaTvis. amjerad derenis<br />
darbazSi vCerdebi da sruliad gansxvavebuli<br />
SemoqmedebiTi Ria cis<br />
qveS movxvdi: aq sulieri simSvide<br />
vigrZeni, magram, Sinagani ferweruli<br />
gamWvirvaloba da uxmo, mZafri<br />
da Cvens sutinTan naTesauri dinamikaa<br />
derenSic...<br />
derenTan, Zunwi ferebis, Sinagani<br />
suraTuli funqciis awevaa<br />
maRal doneze da Tanamedrove mxatvris<br />
saubaria didi klasikosebis<br />
gaxsenebiT. derenis ulamazesi suraTebidan<br />
gadavinacvle sxva momdevno<br />
sagamofeno darbazSi da ager,<br />
Cemi tanjuli molodini Semomegeba<br />
feri? feri aq gaxlavT, maRali mxatvruli<br />
gemovnebis da mxatvruli<br />
SemadgenlobiT saamod msuye, Rrma<br />
Sinaarsiani, dramatuli, magram mxatvris<br />
mier Seqmnili yoveli forma,<br />
xazi da konkretuli ulamazesi<br />
laqebi, jer arnaxuli sicocxliT<br />
(dasasruli me-8 gverdze)
8<br />
(me-7 gverdidan)<br />
savse da Rrmad sulieri. janmrTel<br />
ferTa JReradobisaa da sruliad<br />
axali musikaluri formis Sobaa, yoveli<br />
detalic ki suraTSi udidesi<br />
maTematikosis donezea gaangariSebuli.<br />
xaim sutinis SemoqmedebaSi, samyaros<br />
uaxloesi ciuri sxeulebis<br />
Cveni planetis da masze mcxovreb<br />
adamianTa sulieri amboxis ferweruli<br />
suraTia Seqmnili, romelsac<br />
gagrZeleba ar uweria. is SemoqmedebiTi<br />
aliaqoTi, mxolod<br />
sutiniT movida da Zalian Cqara<br />
wavida; am uZlieresma ferwerulma<br />
qarborbalam avtori udrood miitaca.<br />
ratomRac uzenaesi Zalisagan<br />
samudamod dakanonebulia, rom geniebi,<br />
vaJkacurad ewirebian maTive<br />
udides niWierebas da maRal suls,<br />
anu yoveli maTgani CaZirulia kosmiur<br />
umwvaves SemoqmedebiT saidumloebaTa<br />
usasrulobaSi...<br />
xaim sutins, Tavisi SemoqmedebiTi<br />
azrovnebis galereaSi ar<br />
sWirdeboda abstraqtuli formebis<br />
moxmoba, raTa mTlianobaSi<br />
misi ferweruli mtkice sulieri<br />
mogzauroba, xalasi abstraqciTaa<br />
gaJRenTili am zogadsagnobrivi mxatvrobiT.<br />
mxatvrobam ufro gaamZafra<br />
ferweris sulieri JReradoba<br />
da feris intensiuroba, moZraoba<br />
da ferTa da laqaTa dinamika. abstraqtuli<br />
xelovnebiT, SesaZloa<br />
mas swrafmavali kamkama mdinaridan<br />
amogdebuli TevziviT xelidan<br />
gasxltomoda, is unikaluri suliereba,<br />
romelic ankara mTis wyarod<br />
moedineba misi marad mRelvare suraTebidan;<br />
sutini damsaxurebu-<br />
damfuZnebelni da<br />
gamomcemelni:<br />
guram baTiaSvili, kote abaSiZe<br />
Tbilisi, leoniZis 11a, vaxtang VI q. #30<br />
telefonebi: 99.90.96, 77.20.57<br />
lad aRiarebulia Tanamedrove rembrandtad.<br />
samwuxarod, am didi mxatvris<br />
biografia me ara maqvs Zirfesvianad<br />
Seswavlili. maSin me, ufro da<br />
ufro mivuaxlovdebodi, mxatvris<br />
gonebriv da ferweris eniT sulier<br />
gansjas, mis Rrmasa da urTules<br />
Semoqmedebas. SesaZloa, sutinis<br />
ufaqizesi niWis niuansebamdec Cavwdomiliyavi...<br />
sutini, rogorc sxva mravali<br />
saxeobis xelovanTa umetesoba, SemoqmedebiTi<br />
ukmarisobis melanqoliuri<br />
SemotevebiT itanjeboda<br />
albaT...<br />
xaim sutinTan, ferweruli Rv-<br />
Tiuri niWis simaRlis ganuzomlobaa<br />
da Semoqmedi jado sulis vangogiseuli<br />
aRmafrenaa, romelic zRvis<br />
talRebad gamudmebiT exeTqeboda<br />
misi pirovnebis cocxal kedels. kacobriobis<br />
istoriis miRma, fesvebgadgmuli<br />
Zvelebrauli suli boboqrobs<br />
mis suraTebSi, romelzec<br />
kosmiuri mkafio melanqoliis da<br />
sevdis mgrZnobiare mistikuri Zafi<br />
gaedineba.<br />
mxatvris suli ukiduresad aforiaqebulia,<br />
romelic qarTveli<br />
didi mgosnis, terenti granelis<br />
ar iyos, dedamiwaze gansasvenebel<br />
adgils ver poulobs. arada, romel<br />
gansasvenebelzea saubari, roca mxatvris<br />
sulieri WurWeli, kosmiuri<br />
xelovnebis, mduRare cisferi siTxiTaa<br />
savse. matisis da modilianis<br />
suraTebs rom uyureb, ginda maTgan<br />
ferTa dinamikas, xazis cocxali<br />
moZraobis ufro meti da meti sulieri<br />
gaxeleba ixilo, magram roca<br />
azri, forma, xazi da ferTa Ser-<br />
Ceuli laqebi, nawarmoebis sruliad<br />
ruseTis miliarderebi<br />
saxeli gvari 2008 wlis simdidre 2009 wlis simdidre<br />
(miliardi dolari) ( miliardi dolari)<br />
mixeil proxorovi 19.5 9.5<br />
roman abramoviCi 51.0 15.0<br />
vagit alekperovi 13.0 7.8<br />
mixeil fridmani 20.8 6.3<br />
vladimer lisini 20.3 5.2<br />
aleqsandr abramovi 11.3 4.4<br />
leonid feduni 6.4 4.3<br />
aleqsei mordaSovi 21.2 4.3<br />
german xani 13.9 4.0<br />
oleg deripaska 28.0 3.5<br />
iskander maxmudovi 11.9 3.3<br />
boris ivaniSvili 6.4 3.2<br />
suleiman karimovi 17.5 3.1<br />
aleqsei kuzmiCevi 10.8 3.1<br />
dimitri ribolovlevi 22.8 3.1<br />
viqtor raSnikovi 10.4 2.5<br />
leonid mixelsoni 4.7 2.4<br />
sergei popovi 6.4 2.4<br />
vladimer potanini 19.3 2.1<br />
petre aveni 5.5 2.2<br />
vladimer bogdanovi 2.6 1.9<br />
mixeil gucerievi 2.6 1.9<br />
aleqsandre frolovi 5.5 1.8<br />
nikolai cvetkovi 8.0 1.8<br />
viqtor vakselbergi 11.2 1.8<br />
aliSer usmanovi 9.3 1.6<br />
vladimer evtuSenko 10.0 1.2<br />
rustam teriko 3.5 1.1<br />
boris berezovski 1.3 1.0<br />
lev kvitnoi 1,5 1.0<br />
andrei melnikovi 6.2 1.0<br />
igor ziuzini 10.0 1.0<br />
menora<br />
axali suraTulobis kanonzomierebaze<br />
muSaoben; zemoT xsenebuli<br />
elementebi yovelives ewirebian,<br />
TanmimdevrobiT regulirdeba da<br />
suraTul maRal sidiades sakvirveli<br />
harmoniulobiT awesrigeben...<br />
sutinis nebismieri pirovnuli portreti,<br />
naturmorti Tu peizaJi,<br />
ferwerulad TiTqmis Tanabar donezea<br />
aJRerebuli da beThovenis<br />
"mecxre simfoniis" darad gugunebs<br />
suraTTa ferweruli saocari musika.<br />
ra Tqma unda, aqac vlindeba mxatvris<br />
gansakuTrebuli universalizmi<br />
da usazRvro niWiT yvelgan<br />
wvdoma.<br />
ferweris udides jadoqarTan<br />
wiTeli da TeTri feri, muqi lurji,<br />
narinjisferi da cisferTa uamravi<br />
variaciebi, keTilSobili tonalobiT<br />
gajerebuli mravalsaxeoba<br />
SavebiT: sxvadasxva tonalobis da<br />
ferebis mwvaneebiT, uamravi saxis<br />
yviTlebi, ia-ias ferTa TanxlebiT,<br />
mTlianobaSi ki mis suraTebze speqtris<br />
yvela ferTa, monawileoba da<br />
sakuTar ferwerul JReradobadaa<br />
gardasaxuli. aseve saWiro adgilebSi<br />
maTi dabali funqciis mixedviT,<br />
ferTa Taviseburi JReradobis<br />
ferweruli wneva, umdables tonalobamdea<br />
dayvanili, romelic saocar,<br />
sruliad axal mxatvrulsa da<br />
ferwerul saxeobas emsaxureba.<br />
sutinis mdidari ferweris, msuye<br />
ferTa mravali tonaloba, iqve Zunwi<br />
da maRalmxatvruli xazis farTo<br />
masStabiani laqebis Zlieri JReradoba<br />
mZlavr stiqiur donezea<br />
Tavmoyrili da uCveulod harmonizebuli.<br />
amdagvari ucnauri da<br />
ucxo ferweris stiqiuri movardna,<br />
sruliad axal mxatvrul ferwerul<br />
suraTebs qmnis. okeanis Sua zedapirze,<br />
bunebrivad warmoSobil qarborbalasaviT<br />
sulierebiT savse<br />
Semoqmedebas maRali sazogadoebis<br />
winaSe. xelovnebaTmcodneebi<br />
modilianTan, matisTan, kantiskTan,<br />
pikasosTan, salvador dalisTan da<br />
zogierT sxva korifeebis gverdiT<br />
sakadrisad ar moixsenieben. zemoT<br />
CamoTvlilma mxatvrebma, suraTis<br />
salaparako mxatvruli ena ukiduresad<br />
daamuSaves. sutini ki calke<br />
afeTqebuli dumilia. ucnauri da<br />
amdagvari formis, kosmiuri suraTi<br />
dafiqsirda mxatvarSi. am SemTxveva-<br />
Si, Cemeburad avxsnidi mkveTrad<br />
gansxvavebul mdgomareobas. odiTganve<br />
adamianebi, misi gaCenis Tu dedamiwaze<br />
CamobrZanebis dRidan, anu<br />
sanam CamobrZandebodnen, ra Tqma<br />
unda, isini pirvandel saufloSic<br />
TavianTi gonebiT da azrovnebiT<br />
samyaros ze Zalebisagan Cagzavnili<br />
kanonikebiT dakanonebulni iyvnen<br />
da arian: es aucilebeli da xelTuxlebeli<br />
samyaroseuli maradiuli<br />
kanonizaciaa, Cvens cxovrebaSic<br />
yvelgan vlindeba, religiuri garemodan<br />
dawyebuli (religiuri samyaro<br />
da mkacri kanonikebiTaa Semofargluli,<br />
romelic dogmatizmad<br />
moixsenieba). mxatvrebidan magali-<br />
TisaTvis moviyvanoT modiliani,<br />
is xom udidesi individi da geniaa,<br />
registrirebulia<br />
q. Tbilisis mTawmindis<br />
raionis sasamarTlos<br />
mier.<br />
registraciis # 4/1-921 J A F I<br />
ivnisi (sivani), #11, 2009 w.<br />
romlis Semoqmedeba uzenaesis TanadgomiT<br />
mkacrad dakanonebulia,<br />
amgvarad, modilianma Seqmna, Tavisi<br />
damoukidebeli stili da yvelasgan<br />
gansxvavebuli mxatvruli garemo,<br />
romelic modilianiseulad Seqmnil<br />
kanonikebSia Cakiruli, ufro<br />
srulyofilad rom avxsnaT, Soreuli<br />
Tavisuflebidan CamobrZanebul<br />
sruliad axal mxatvrul saxes,<br />
zeciuri kanonikebic Camoyva da<br />
mTel mis SemoqmedebaSi ganTavsda.<br />
igive SemoqmedebiT process gadian<br />
bosxi, kranaxi, breigeli, elgreko,<br />
niko firosmanaSvili, pikaso, matisi,<br />
sariani da sxva mravali (am<br />
urTules Temaze, calke SeiZleba<br />
vrceli werili daiweros) yoveli<br />
maTgani emorCileba maT da uneburad<br />
garkveul kanonikebs, romelic<br />
Cvenamde uxilavi arxebiT samyaros<br />
kodeqsis wignidan moJonavs<br />
da is yovel did SemoqmedebiT da<br />
mecnierul siaxleebs Tanamgzavrobs.<br />
magaliTisaTvis, vasil kandinskis<br />
Semoqmedeba da albert ain-<br />
Stainis mecnierebac gveyofa. maTi<br />
mxatvruli da mecnieruli siaxle,<br />
abstraqtuli xelovnebiT xom kosmiur<br />
kanonikebSia gafiltruli...<br />
xaim sutini ki, Tavisi Soreuli<br />
da maRali kosmiuri gonebidan<br />
gamomdinare, amdagvar sistemasTan<br />
daumorCileblobas amJRavnebs,<br />
ratomRac mxatvari yoveli ferweruli<br />
tilos xatvas iwyebs Tavisi<br />
pirovnulobidan gamomdinare,<br />
mZafri stiqiuri awyvetilobiT<br />
da usazRvro foriaqiT, romelic<br />
yovelgvari ferweris aucilebel<br />
kanonebsac ki scildeba. mere, sabednierod,<br />
rogorc nebismieri bunebis<br />
stiqiur aboboqrebas awesrigebs<br />
samyaros kanonikuri uZlieresi ze-<br />
Zala, aseve xaim sutinis ferweras<br />
amSvidebs igive kosmiuri wesrigi:<br />
magram mainc mxatvris nebismieri<br />
suraTis mesame planze naTlad<br />
SeiniSneba, amboxebuli adamianis<br />
moZraoba, yovelgvari ferweris da<br />
mxatvruli SemoqmedebiTi kanonebisadmi<br />
daumorCileblobisa. aqve, mxsnel<br />
SemTxvevaSi, samyaros mTlianobis<br />
momwesrigebeli zekanonikuri<br />
mZlavri zegavlena rom ara sutini<br />
kacobriobis da ukvdavi xelovnebis<br />
winaSe gaSiSvlebuli warsdgeboda<br />
Tanamedroveobidan maradiulobaSi<br />
qaosuri ferweris sakvirvel nimu-<br />
Sad. mogexsenebaT, uamravi formis<br />
da saxis, urTulesi Tvisebebis da Zalis<br />
mqone qaosicaa samyaros uzarmazar<br />
samzareuloSi. magram maTze<br />
ufro didi da RvTiuri sidiadis<br />
kanonTa winaSe, is uTuod uZluri da<br />
ususuria. am SemTxvevaSi, xaim sutinis<br />
TiTqosda udreki zeciuri niWi da<br />
mTliani Semoqmedeba, zeZalam ixsna<br />
amdagvari kosmiuri qarborbalisagan<br />
da mxatvari-fermweri, warmogvidgina<br />
samyaros kanonikur TvisebaTa<br />
dasrulebuli formis tyupiscalad<br />
da aqaa kacobriobis mowinave da ma-<br />
Ral xelovnebaSi xaim sutiniseuli<br />
siaxle da maradiuli sidiade...<br />
rezo adamia<br />
parizi, 2006 w.<br />
wina nomerSi gamoqveynebuli krosvordis pasuxebi:<br />
1. lipmani. 2. tami. 3. feinmani. 4. bekereli. 5. fermi.<br />
6. bloxi. 7. motelsoni. 8. borni. 9. penziasi.<br />
10. Svingeri. 11. maikelsoni<br />
redaqtori<br />
guram<br />
baTiaSvili