zurab daviTaSvili „joinTi“-Tbilisis axali xelmZRvaneli
zurab daviTaSvili „joinTi“-Tbilisis axali xelmZRvaneli
zurab daviTaSvili „joinTi“-Tbilisis axali xelmZRvaneli
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
gamodis 1993 wlis martidan<br />
2000 wlis martidan gamodis TveSi orjer<br />
gazeTis eleqtronuli versia internetSi:<br />
WWW.opentext.ge/menora<br />
ebrauli gazeTi<br />
saqarTveloSi<br />
MENORA<br />
JEWISH NEWSPAPER<br />
IN GEORGIA<br />
daniSvna<br />
<strong>zurab</strong> <strong>daviTaSvili</strong><br />
„joinTi“-<strong>Tbilisis</strong><br />
<strong>axali</strong> <strong>xelmZRvaneli</strong><br />
aSS ebraelTa gamavrcelebel-saqvelmoqmedo<br />
organizacia „joinTis“ <strong>Tbilisis</strong><br />
ofiss <strong>axali</strong> <strong>xelmZRvaneli</strong> hyavs. amas winaT<br />
„joinTis“ saqarTveloSi warmomadgenlis<br />
moadgiled – <strong>Tbilisis</strong> ofisis xelmZRvanelad<br />
dainiSna <strong>zurab</strong> <strong>daviTaSvili</strong>.<br />
<strong>zurab</strong> <strong>daviTaSvili</strong> daibada q. TbilisSi,<br />
aqve daamTavra saSualo skola, ris Semdegac<br />
gadasaxlda israelSi. msaxurobda israelis<br />
armiaSi, Semdeg ki swavla ganagrZo universitetSi.<br />
damTavrebuli aqvs menejmentisa da ekonomikis fakulteti, profesiiT<br />
inJiner-ekonomisti gaxlavT.<br />
2003 wlidan cxovrobs TbilisSi, hyavs meuRle eqimi – dermatologi, mecnierebaTa<br />
kandidati da mcirewlovani bavSvi. muSaobda ramdenime komerciul struqturaSi,<br />
kerZo biznesSi, supermarketebis sferoSi.<br />
2007 wels muSaoba daiwyo „joinTSi“ strategiuli ganviTarebis menejeris<br />
Tanamdebobaze, sul axlaxans ki dainiSna „joinTis“ <strong>Tbilisis</strong> ofisis xelmZRvanelad.<br />
b-ni <strong>zurab</strong> <strong>daviTaSvili</strong>:<br />
– me sul raRac erTi kviris win daviniSne am Tanamdebobaze, Tumca, mTavari<br />
gegma ukve naTelia – mdgomareoba SevumsubuqoT im adamianebs, visac vexmarebiT,<br />
davxvewoT Cveni programebi. gpirdebiT, rom mTlianad davixarjebiT amisaTvis.<br />
is proeqtebi, romlebic dRemde moqmedebs gagrZeldeba, Tumca, mogexsenebaT,<br />
rom esa Tu is proeqti droTa ganmavlobaSi wuravs Tavis resurss da mas sWirdeba<br />
ganaxleba. amitom SevimuSavebT axal proeqtebsac.<br />
samwuxarod, ufro konkretul da dawvrilebiT informacias jerjerobiT<br />
ver mogawvdiT, radganac Tavad jer garkvevis da Seswavlis procesSi gaxlavarT,<br />
magram garwmunebT, rom „joinTi“ gaakeTebs yvelafers, rasac akeTebda adre da<br />
ufro mets.<br />
kviras, 1 noembers<br />
<strong>Tbilisis</strong> aSqenaz ebraelTa beiT qneseTSi gaimarTeba<br />
saqarTvelos ebraelTa msoflio kongresis pirveli<br />
prezidentis<br />
moSe (miSiko) mirilaSvilis<br />
xsovnis saRamo<br />
dasawyisi 16 saaTze.<br />
saqarTvelos ebraelTa<br />
msoflio kongresis<br />
TanaTavmjdomare, kongresis<br />
saqarTvelos warmomadgenloba<br />
sam rames daakvirdi da codvas ar Caiden: rogor gaCndi, sad midixar da vis Caabareb angariSs. saidan<br />
moxvedi? _ myrali wveTisgan. saiT midixar? _ mtvris, matlis da WiaTa saufloSi. vis Caabareb angariSs? _<br />
didze did xelmwifes wmidaTa-wmida meufes. kurTxeulia igi.<br />
“firke avoT” 3,1<br />
oqtomberi<br />
(xeSvani)<br />
15-31<br />
#20 (305)<br />
(5770 weli)<br />
2009 weli<br />
fasi 50 TeTri<br />
Sexvedra meriaSi<br />
saqarTvelos mweralTa kavSiri da qalaq <strong>Tbilisis</strong> meria erToblivad amzadeben<br />
seriozul proeqts „winaparTa nakvalevze”. proeqtis mTavari arsi mdgomareobs<br />
imaSi, rom „qarTuli poeziis dRe _ rusTavelis dRe” Catardes ierusalimSi, SoTa<br />
rusTavelis saflavTan. faqtiurad es iqneba qarTuli poeziis warmomadgenelTa<br />
Tayvaniscema Tavisi sulieri winaprisadmi – qarTuli SemoqmedebiTi azrovnebis<br />
geniis _ SoTa rusTavelisadmi.<br />
q. <strong>Tbilisis</strong> meriis kulturis, socialuri dacvisa da sportis ganyofilebis<br />
<strong>xelmZRvaneli</strong> mamuka qacarava am sakiTxTan dakavSirebiT 8 oqtombers Sexvda da<br />
esaubra israelidan Camosul stumrebs: ierusalimis ben cvis sax. institutis<br />
direqtors, profesor iom tov asiss, arielis sauniversiteto centris profesors,<br />
poetsa da prozaikoss orcion barTanas da profesor ruben enoxs.<br />
Sexvedris mTavari Tema gaxldaT proeqt „winaparTa nakvalevis” ganxorcielebis<br />
mTavari gzebi, misi savaraudo mniSvneloba saqarTvelo-israelis literaturul<br />
urTierTobaTa ganviTarebis saqmeSi.<br />
saqarTvelos profesiuli ganaTlebis kavSiris<br />
Tavmjdomare b-ni denis <strong>daviTaSvili</strong> saxelobo<br />
ganaTlebisa da momzadebis erovnuli sabWos wevri<br />
saqarTvelos profesiuli ganaTlebis<br />
kavSiri da proeqti „profesiuli<br />
momzadeba-dasaqmebisaTvis” 2006 wlis<br />
29 seqtembridan funqcionirebs: misi<br />
Tavmjdomare b-ni denis <strong>daviTaSvili</strong><br />
gaxlavT. saqarTvelos profesiuli<br />
ganaTlebis kavSirisa da aSS ebraelTa<br />
gamavrcelebeli komitetis – „joinTis”<br />
erToblivi proeqti „profesiuli<br />
momzadeba-dasaqmebisaTvis” ukve 3-4<br />
welia warmatebulad xorcieldeba. am<br />
proeqtis farglebSi ewyoba axalgazrdebis<br />
momzadeba sxvadasxva profesiaSi.<br />
profesiuli ganaTlebisa da profesiuli ganviTarebis sferoSi saxelmwifo<br />
dawesebulebebis, damsaqmeblebis, profesiuli kavSirebisa da arasamTavrobo<br />
seqtoris, profesiuli swavlebis centris koordinirebul moqmedebaTa uzrunvelyofis<br />
mizniT, saqarTvelos mTavrobis gankargulebiT 2009 wlis 18 seqtembers<br />
Seiqmna saxelobo ganaTlebisa da momzadebis erovnuli profesiuli sabWo. am<br />
sabWos Tavmjdomare gaxlavT saqarTvelos premier-ministri b-ni nika gilauri,<br />
sabWos SemadgenlobaSi ki Seyvanilia saqarTvelos profesiuli ganaTlebis kav-<br />
Sirisa da proeqt – „profesiuli momzadeba-dasaqmebisaTvis” <strong>xelmZRvaneli</strong> b-ni<br />
denis <strong>daviTaSvili</strong>.<br />
sabWos SemadgenlobaSi agreTve arian: saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis,<br />
ekonomikuri ganviTarebis, soflis meurneobis, finansTa, regionaluri ganvi-<br />
Tarebisa da infrastruqturis, sasjelaRsrulebis probaciisa da iuridiul daxmarebis<br />
sakiTxTa, Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis, aseve kulturis,<br />
ZeglTa dacvis da sportis ministrebis moadgileebi, savaWro-samrewvelo palatis,<br />
damsaqmebelTa da zrdasrulTa ganaTlebis asociaciebis xelmZRvanelebi,<br />
eqspertebi da zogierTi profesiuli swavlebis centris direqtorebi. agreTve,<br />
saqarTvelos parlamentis, ganaTlebis, mecnierebisa da kulturis komitetis<br />
pirveli moadgile.<br />
b-ni denis <strong>daviTaSvili</strong>:<br />
_ „joinTis” daxmarebiT, 3 wlis ganmavlobaSi 200-mde kursdamTavrebuli<br />
daeufla sxvadasxva profesias, dasaqmda Sesabamis adgilebSi.<br />
imeds gamovTqvam, rom „joinTis” xelmZRvanelebi, rogorc wina wlebSi, aseve<br />
2010 welsac gaagrZeleben CvenTan TanamSromlobas da amiT xels Seuwyoben saqarTveloSi<br />
mcxovrebi mosaxleobis kvalifikaciis amaRlebas sxvadasxva xelobaSi,<br />
Semdgomi dasaqmebis pirobiT.
2<br />
– batono jemal, ukve ramdenime<br />
welia israelSi cxovrobT<br />
da moRvaweobT. iqneb,<br />
gviamboT, konkretulad ras<br />
saqmianobT, ra misiiT imyofebiT<br />
istoriul samSobloSi?<br />
– diax, ukve oTxi welia<br />
israelSi vimyofebi – am xnis<br />
ganmavlobaSi diplomatiur<br />
saqmianobas veweodi Tel-avivis<br />
saqarTvelos saelCoSi. es wlebi<br />
CemTvis Zalian saintereso<br />
gamodga.me manamdec araerTxel<br />
vyofilvar israelSi da<br />
vfiqrobdi, rom metnaklebad<br />
sruli warmodgena mqonda am<br />
qveyanaze. magram, mogexsenebaT,<br />
erTia turistis mier danaxuli<br />
qveyana da meore – xangrZlivi<br />
drois manZilze iq yofna da<br />
uSualo monawileoba mis yoveldRiur<br />
cxovrebaSi. gavlilma<br />
periodma sul sxva aspeqtebiT<br />
warmomiCina es qveyana, garkveuli<br />
koreqtivebi Seitana Cems<br />
adrindel warmodgenebSi. israeli<br />
uaRresad mravalniSnadi,<br />
mravalwaxnagovani qveyanaa. am<br />
polifoniurobas albaT misi<br />
mosaxleobis siWrelec ganapirobebs.<br />
saerTod, aseTi mravalsaxeoba<br />
Tavidanve daebeda am<br />
miwas da sul Tan sdevda Tavisi<br />
istoriis grZel maraTonebze.<br />
vis ar gauvlia aq, aTaswleulebis<br />
manZilze xelidan xelSi gadadioda<br />
ierusalimi – kacobriuli<br />
kulturis akvani, msoflios<br />
sulieri dedaqalaqi. erTmaneTs<br />
cvlidnen berZnebi da romaelebi,<br />
sparselebi da sarkinozebi,<br />
jvarosnebi, mamluqebi, Turqebi<br />
da britanelebi... aqeT iltvodnen<br />
saqarTvelos mefeebi da<br />
didebulebi, aq aSenebdnen kulturis<br />
kerebs da mravalmxriv<br />
moRvaweobas eweodnen. sxvadasxva<br />
rwmenis aRmsareblebs aq<br />
hqondaT dagulebuli TavianTi<br />
wili adgili, TavianTi samoqmedo<br />
da samoRvaweo niSa. ierusalimi<br />
sami msoflio religiis<br />
akvania da samives aq aqvs Tavisi<br />
mTavari siwmindeebi: muslimebs<br />
muhamedis amaRlebis adgili,<br />
qristianebs golgoTa da macxovris<br />
saflavi, ebraelebs e.w.<br />
„even STia” – miTiuri qvakuTxedi,<br />
romelsac, maTi rwmeniT,<br />
efuZneba mTeli xiluli da uxilavi<br />
samyaro... es siWrele da<br />
mravalmxrioba arc israelis<br />
saxelmwifoebriobis aRdgenis<br />
Semdeg (1948 w.) Senelebula:<br />
bibliuri winaswarmetyvelis<br />
sityvebisa ar iyos („gamogiyvanT<br />
xalxebidan, gamogkrebT yvela<br />
qveynidan da mogiyvanT Tqvens<br />
miwaze” – ezikieli), qveynierebis<br />
oTxiv kuTxidan daiZra<br />
ebraeloba da msoflios asamde<br />
saxelmwifos warmomadgenlebma<br />
moiyara erTad Tavi. yvelam Tan<br />
moitana Tavisi qveynis aTaswlovani<br />
tradiciebi, kultura, qcevisa<br />
da yofis Taviseburebebi.<br />
TiTqos es patara saxelmwifo<br />
aRmoCnda erTi uzarmazari qvabi,<br />
sadac yvelaferi es ixarSeba.<br />
iqmneba raRac uCveulo simbiozi,<br />
rac, albaT, aTwleulebis<br />
Semdeg erT did, TviTmyofad<br />
kulturad Sejerdeba. jer ki<br />
mxolod duRilis procesia.<br />
– ra mimarTebaSia am „duRilis<br />
procesTan” qarTveli<br />
ebraeloba?<br />
– am procesSi sxvebTan erTad<br />
monawileoben Cveni yofili<br />
Tanamemamuleebic – qarTveli<br />
ebraelebi. magram miuxedavad<br />
didi warmatebisa, rac Cvenma<br />
menora<br />
yofilma Tanamemamuleebma<br />
moipoves qveynis politikuri<br />
da sazogadoebrivi cxovrebis<br />
yvela ubanSi, gasagebi mizezebis<br />
gamo (isini israelis mosaxleobis<br />
daaxloebiT erT procents<br />
Tu Seadgenen), maTi xvedriTi<br />
wona, saerTo fonze, mainc ramdenadme<br />
mokrZalebulia. unda<br />
mogaxsenoT, rom qveynis saer-<br />
To mosaxleobisa ar iyos, arc<br />
qarTveli ebraelebi gamoirCevian<br />
erTniSnadobiTa da erTferovnebiT.<br />
aq arian sxvadasxva<br />
mrwamsisa da mimarTulebis,<br />
sxvadasxva mentalobis adamianebi,<br />
magram yvelas aerTianebs<br />
erTi saerTo, zedrouli da universaluri<br />
Rirebuleba – Tora,<br />
anu biblia, romlis avtoriteti<br />
uryevi da Seuvali aRmoCnda<br />
mTeli aTaswleulebis man-<br />
Zilze da kidev erTi: Znelad<br />
Tu moiZebneba qarTveli ebraeli,<br />
romelic raRac niSniT<br />
gulgrili da indiferentuli<br />
iyos saqarTvelos mimarT. es<br />
gamJRavnda Tundac germaniis<br />
kancleris angela merkelis<br />
israelSi oficialuri vizitis<br />
dros, rodesac Cvenma yofilma<br />
Tanamemamuleebma oficialuri<br />
TxovniT mimarTes maRali rangis<br />
stumars – mxari daeWira saqarTvelosTvis<br />
Crdiloatlantikur<br />
blokSi (nato) gawevrianebis<br />
saqmeSi („Cven saqarTvelo Cvens<br />
meore samSoblod migvaCnia da<br />
gulgrili ver viqnebiT misi bediRblis<br />
mimarT” – aRniSnuli iyo<br />
werilis preambulaSi...).<br />
diax, aq arian sxvadasxva<br />
cenzisa Tu asakis, sxvadasxva<br />
socialuri frTis warmomadgenlebi,<br />
gansxvavebuli<br />
TvalTaxedviT da fsiqologiuri<br />
wyobiT. bevrma maTganma kargad<br />
auRo alRo axal viTarebas<br />
da male israelis sazogadoebis<br />
integralur nawilad iqca.<br />
maTi warmatebebic TvalsaCinoa.<br />
magram aqa-iq gvxvdebian iseTebic,<br />
romlebic bolomde ver<br />
SeeTvisen axal yofas da,<br />
garkveuli TvalsazrisiT,<br />
inteleqtualur periferiaSi<br />
aRmoCndnen. es aris egreT wodebuli<br />
„udabnos Taoba”. Seiqmna<br />
erTgvari disbalansi: garegnulad<br />
maT TiTqos fexi auwyes<br />
qveynis sadReiso ritms, magram<br />
TavianTi fsiqikiT, Sinagani<br />
wyobiT mainc gasuli saukunis<br />
samocdaaTian wlebSi darCnen.<br />
es erTob saintereso fenomenia.<br />
is, rac Cveni Tbilisuri,<br />
quTaisuri Tu saqarTvelos sxva<br />
kuTxeebis yofidan amovarda da<br />
CvenTvis monatrebisa da nostalgiis<br />
sagnad iqca, aq TiTqmis<br />
SeumRvrevlad, adrindeli uSualobiT<br />
aris SemorCenili. amis<br />
erT-erTi indikatoria israelis<br />
qarTulenovani televiziac.me<br />
amdeni „monatrebuli” filmi Tu<br />
Teatraluri warmodgena karga<br />
xania <strong>Tbilisis</strong> teleekranebze<br />
ar minaxavs. ase rom, „retros”<br />
moyvarulebs israelSi sakmaod<br />
poxieri niadagi eliT.<br />
rac Seexeba metyvelebas.<br />
zogierTi aqauri qarTule-<br />
novani mwerali iseT Tavankara<br />
sityvebsa da gamoTqmebs xmarobs<br />
(ra Tqma unda, aramkiTxe kalmosanTa<br />
moZalebis pirobebSi maTi<br />
ricxvi mokrZalebulia, magram<br />
rac aris, xom aris), rom dRevandeli<br />
enobrivi gamofitulobisa<br />
da eroziis viTarebaSi erTgvari<br />
reliqtis STabeWdilebas qmnis<br />
(metadre es iTqmis bibliisa da<br />
sxva religiuri wignebis mTargmnelebze.<br />
saerTod ki, rogorc<br />
cnobilia, enobrivi eqspansiis<br />
mimarT qarTveli ebraeloba<br />
yovelTvis gamoirCeoda Tavisi<br />
hermetulobiTa da mdgradobiT.<br />
„qarTveli ebraelebi mogzaurobdnen<br />
focxovs, qvablians,<br />
Cildaris xeobisaken, javaxeT-<br />
Si da yvelgan qarTvel muslimanebs<br />
qarTulad elaparakebodnen.<br />
unda mogaxsenoT, rom zogierT<br />
saSiS adgilebSi, sadac ki<br />
qarTuli ena ZvelTaganve Seirya<br />
da amovarda, iqac ki qarTvelma<br />
mahmadianebma ar daiviwyes... es<br />
iyo qarTvel ebraelTa Sno da<br />
wyaloba” (zaqaria WiWinaZe).<br />
aseTi Seuvalobis pirobebSi<br />
qarTvelma ebraelebma saukuneebis<br />
ganmavlobaSi ucvlelad<br />
gamoatares bevri ZirZveli<br />
qarTuli sityva, raoden dasanania,<br />
rom TiToorola gamonaklisis<br />
garda (gerSon ben oreni,<br />
ruben enoxi...) aqamde jerovnad<br />
ver moxerxda qarTvel ebrael-<br />
Ta sametyvelo Taviseburebebis<br />
Seswavla...<br />
– israeli da saqarTvelo<br />
– am ori patara qveynis bedi<br />
TiTqos Camohgavs da, Tanac,<br />
gansxvavdeba erTmaneTisagan.<br />
Tqveni azriT, ra unda iswavlos<br />
rTul geografiul arealSi<br />
moqceulma axalgazrda<br />
qarTulma saxelmwifom aseve<br />
mtrul garemocvaSi myofi<br />
Zlieri da ganviTarebuli<br />
israelisgan?<br />
– swori brZanebaa, marTlac<br />
„TiTqos Camohgavs da Tan gansxvavdeba”.<br />
rac unda bevri msgavseba<br />
da garegnuli Tanxvdenis<br />
wertilebi iyos, TiToeuli<br />
qveynis bedi, Tavisi arsiT,<br />
unikaluria da ganumeorebeli.<br />
yovel xalxs Tavisi misia da<br />
daniSnuleba aqvs, anu, rogorc<br />
didi poeti ityoda, „gvaqvs uTvalavi<br />
feriTa”, rac qmnis kacobriobis<br />
erTian suls. am mxriv<br />
arc saqarTvelo da israelia<br />
gamonaklisi. TiToeuli qveyana<br />
TviTon aris Tavisi bedis<br />
mWedeli. israelSi Zalian uyvarT<br />
gamoTqma – „Tu ara me CemTvis,<br />
maS viRa CemTvis?” es qveyana<br />
Tavisi arsebobis manZilze xSirad<br />
yofila gamouval situaciaSi,<br />
roca marto darCenila ricxobrivad<br />
da teritoriulad bevrad<br />
aRmatebuli mowinaaRmdegis<br />
pirispir, magram nebisyofis araadamianuri<br />
mobilizebiT dauRwevia<br />
Tavi fizikuri ganadgurebisagan<br />
(ase iyo Tundac „eqvsdRiani<br />
omis” dros). ra Tqma unda,<br />
sxvadasxva doziTa da proporciebiT<br />
arsebobs urTierT-<br />
Tanadgomisa da TanamSromlobis<br />
magaliTebi. Tundac, israelic<br />
oqtomberi (xeSvani), #20, 2009 w.<br />
"Tqvensave gulebs<br />
esityveT Cumad"<br />
da amerikis saerTo interesebi,<br />
maTi partnioroba. amerika,<br />
cxadia, giganti saxelmwifoa,<br />
amouwuravi SesaZleblobebisa<br />
da potenciis mqone. bunebrivia,<br />
rom am qveynis SigniT mimdinare<br />
procesebi gavlenas axdens<br />
danarCen msoflioze, metadre<br />
ki israelze, radgan ra dasamalia,<br />
amerikis ebrauli lobi<br />
garkveulwilad gansazRvravs<br />
aramarto sakuTriv amerikis,<br />
aramed, israelis yoveldRiurobasac.<br />
tyuilad rodi xumroben<br />
israelSi: amerikas surdo<br />
rom Seeyaros, israeli reanimaciaSi<br />
aRmoCndebao. es – rac<br />
Seexeba israel-amerikas. saqarTvelos<br />
dRevandeli orientaciac<br />
xom aravisTvis ar aris saidumlo.<br />
am fonze, sagulisxmoa, rom<br />
israelis sazogadoebriobaSi,<br />
presaSi momravlda sxvadasxva<br />
gamonaTqvamebi, analitikuri Tu<br />
sxva saxis publikaciebi, sadac<br />
saqarTveloisraelis tandemi<br />
amerikasTan erTad moixsenieba<br />
da erT triadad gaiazreba...<br />
– yvelas mwared gvaxsovs<br />
ierusalimis jvris monaster-<br />
Si momxdari vandaluri aqti.<br />
ra unda viRonoT, rom msgavsi<br />
SemTxveva aRar ganmeordes<br />
da, saerTod, rogor SeiZleba<br />
aRdges qarTvelTa uflebebi<br />
monasterze?<br />
– jvris monastris Taobaze<br />
bevri Tqmula da dawerila. amaze<br />
laparakiT Tavs ar SegawyenT.<br />
ucxoeTSi arsebul qarTuli<br />
kulturis Zeglebs Soris igi,<br />
udaod, yvelaze mniSvnelovania.<br />
TviTon ierusalimSic, amdeni<br />
siwmindis arsebobis pirobebSi,<br />
igi macxovris saflavis eklesiis<br />
Semdeg, erT-erT mTavar<br />
siwminded moiazreba. amis erTerTi<br />
mizezi, albaT, is mravalsaukunovani<br />
tradiciac gaxlavT,<br />
romelsac Tavisi ZirebiT<br />
bibliur arqetipebamde mivyavarT.<br />
gadmocemis mixedviT,<br />
patriarq abraams misi sanaqebo<br />
maspinZlobiT moxiblulma samma<br />
stumarangelozma sodomisken<br />
mimaval gzaze keTilganwyobis<br />
niSnad sami kverTxi aCuqa.<br />
abraamma es nobaTi gadauloca<br />
lots, Tavis Zmiswuls, romelic<br />
SeZrwunebuli iyo uneblie<br />
Secodebis gamo (rogorc bibliaSia<br />
naTqvami, loti misma<br />
qaliSvilebma daaTvres da mas-<br />
Tan gaiyves sareceli, raTa am<br />
gziT gaegrZelebinaT sodomis<br />
ganadgurebis Sedegad iavarqmnili<br />
adamianebis modgma) da yvelanairad<br />
cdilobda Tavisi codvis<br />
gamosyidvas. abraamma damoZRvra<br />
igi da uTxra, – es kverTxebi<br />
darge, morwye, mouare da, Tu<br />
amis Semdeg fesvs gaidgamen, es<br />
imis momaswavebeli iqneba, rom<br />
ufalma Segindo Seni Secodeba.<br />
lotma marTlac dargo es<br />
kverTxebi da eSmakis dabrkolebebis<br />
miuxedavad, rwyavda maT,<br />
vidre kverTxebma fesvi ar gaidges<br />
da sam xed ar aizardnen –<br />
fiWvad, kedrad da kviparosad.<br />
mere samive xe erTmaneTs Seerwya<br />
da erT xed Seizarda. solomo-
oqtomberi (xeSvani), #20, 2009 w.<br />
nis cnobili taZris agebis dros,<br />
mSeneblebs ucdiaT am xis gamoyeneba,<br />
magram uSedegod. ase da<br />
amgvarad, xem iesos dabadebamde<br />
moaRwia, bolos ki misgan gamosWres<br />
jvari, romelzec qriste<br />
miamsWvales. jvris monaster-<br />
Si, sakurTxevlis ukan, dRemde<br />
uCveneben im adgils, sadac xe<br />
izrdeboda. 1987 wels sruliad<br />
saqarTvelos kaTolikos-patriarqma<br />
ilia meorem am adgilze<br />
wmindanad Seracxili ilia<br />
WavWavaZis xati daasvena, – xati<br />
ilia marTlisa, romelmac Tavisi<br />
cxovrebiT gaimeora qristes<br />
mowameobrivi gza... aseTia legendis<br />
Sinaarsi.<br />
rac Seexeba Tqvens SekiTxvas,<br />
Tu rogor SeiZleba aRdges<br />
qarTvelTa uflebebi monasterze,<br />
amaze naucbaTev interviuSi<br />
pasuxis gacema Znelicaa<br />
da es Cems kompetenciasac aRemateba.<br />
me mxolod imis TqmiT<br />
Semovifarglebi, rom es, albaT,<br />
unda moxdes kompleqsurad –<br />
gadamywveti sityva ki ierusalimis<br />
berZnul sapatriarqos ekuTvnis<br />
(ra gaewyoba, ase aewyo Cveni<br />
istoriuli bedukuRmarTobis<br />
gamo). ra Tqma unda, sxvebTan<br />
erTad, israelis saxelmwifoc<br />
iqneba CarTuli, TumcaRa, ierusalimis<br />
berZnuli sapatriarqos<br />
dRevandeli statusis gamo aq<br />
mdgomareoba cota sxvagvaradaa.<br />
ai, ras werda amis Taobaze israelis<br />
presa (amonaweri momyavs):<br />
„jvris velze mdebare es monasteri<br />
me19 saukunemde ekuTvnoda<br />
saqarTvelos eklesias, romelic<br />
iZulebuli gaxda, xeli aeRo<br />
Tavis sakuTrebaze da igi ber-<br />
ZnebisTvis mieyida (?). israelis<br />
eqspertebis azriT, berZnebi<br />
SiSoben, rom saqarTvelos mxare<br />
pretenzias ganacxadebs, raTa<br />
monasteri maT sakuTrebaSi gadavides.<br />
imis gaTvaliswinebiT,<br />
rom bevri strategiulad mniSvnelovani<br />
adgili rogorc ierusalimSi,<br />
aseve sxva qalaqebSic,<br />
israels berZnebidan ijariT<br />
aqvs aRebuli (maT Sorisaa<br />
jvris monastris teritoriac,<br />
romelzec qneseTis Senobaa gan-<br />
Tavsebuli), israeli sifrTxiliT<br />
moqmedebs am eklesiasTan<br />
mimarTebiT”.<br />
axla jvris monasterSi<br />
momxdari im avadsaxsenebeli<br />
vandaluri aqtis gamo. Cvenda<br />
samwuxarod da savalalod, es<br />
iyo Sedegi im ganukiTxaobisa<br />
da wayruebisa (rbilad rom<br />
vTqvaT), romelsac xangrZlivi<br />
drois ganmavlobaSi hqonda aq<br />
adgili. jvris monasterSi, romlis<br />
kanonier mflobelad dRes<br />
berZnuli sapatriarqo acxadebs<br />
Tavs, Tanmimdevrulad da gegmazomierad<br />
cdilobdnen yovelive<br />
qarTuli kvalis moSlas<br />
da mospobas. saqmeSi Caxedul<br />
mkiTxvels moexseneba im dabrkolebebisa<br />
da Seferxebebis<br />
Sesaxeb, rasac zemoxsenebuli<br />
sapatriarqos warmomadgenelTa<br />
mxridan waawydnen am ormocdaa-<br />
Ti wlis winaT ierusalimSi<br />
Casuli qarTveli mecnierebi – i.<br />
abaSiZe, a. SaniZe da g. wereTeli<br />
(amis Sesaxeb uSualod, cxel<br />
kvalze mogviTxrobs i. abaSiZe<br />
Tavis „palestinis dRiurebSi”).<br />
ase rom, es istoria „ar <strong>axali</strong>a,<br />
Zvelia...”<br />
aq, Tqveni nebarTviT, cotas<br />
gadavuxvev da erT naxevrad<br />
kuriozul SemTxvevas gavixseneb,<br />
romelic zemoxsenebul samecniero<br />
eqspedicias ukavSirdeba.<br />
amis Taobaze siamovnebiT<br />
yvebian Zveli Taobis israelis<br />
qarTveli ebraelebi. saqme exeba<br />
aw gansvenebul rafi barlavs<br />
(baluaSvils), israelSi dabadebul<br />
qarTvel ebraels, romlis<br />
winaprebi quTaisidan israelSi<br />
gadasaxlebulan mecxrametemeoce<br />
saukuneebis mijnaze da<br />
ierusalimis „gurjebis ubanSi”<br />
damkvidrebulan. TviTon rafim<br />
cxovrebis didi gza ganvlo da,<br />
rogorc amas xSirad aRniSnaven,<br />
Tavisi biografiiT ganasaxiera<br />
imdroindeli israelis dramatuli<br />
movlenebi. jer kidev<br />
israelis saxelmwifos aRdgenamde,<br />
rogorc samxedro mosamsaxure<br />
da meomari, igi iaraRiT<br />
xelSi ibrZoda Tavisi xalxis<br />
erovnuli interesebis dasamkvidreblad<br />
(mZimed daiWra kidec<br />
am brZolebis dros), damoukideblobis<br />
umZimes dReebSi ki,<br />
sasicocxlo riskis fasad, sursaTs<br />
awvdida alyaSemortymuli<br />
ierusalimis damcvelebs. ai, ra<br />
Tqva ierusalimis yofilma merma<br />
am ramdenime wlis win ierusalimSi<br />
rafi barlavis quCis gaxsnisas:<br />
„qarTveli ebraelebidan Tu<br />
vinmeze iTqmis, rom man sxvebze<br />
ukeT warmoaCina droTa kavSiri<br />
– axalSi Zvelis SenarCuneba,<br />
iqauri fesvebis erTguleba, aq ki<br />
ganaxlebuli yofis cxovelmyofeloba<br />
– Cvens megobar rafi<br />
barlavize iTqmis. Tavdadebuli<br />
sazogado moRvawe, sando da<br />
utyuari megobari, kulturisa<br />
da moqmedebis kaci, ierusalimis<br />
pirmSo da mSenebeli – ai, vin iyo<br />
rafi barlavi”.<br />
am Tavisi warmatebuli moR-<br />
menora<br />
vaweobis fonze, es „ierusalimis<br />
mSenebeli kaci” arasodes<br />
iviwyebda Tavis Zirebs, Tavis<br />
qarTul-ebraul warmomavlobas.<br />
israelSi repatrirebuli qarTveli<br />
ebraelebis pirveli mekvle<br />
da gzis gamkafavi rafi barlavi<br />
iyo, mis saxels ukavSirdeba im<br />
qarTuli gaerTianebebisa da<br />
koleqtivebis Seqmna, ramac<br />
Semdeg da Semdeg ase ibartya.<br />
igi megobrobda Cveni mecnierebisa<br />
da kulturis bevr cnobil<br />
warmomadgenelTan, guliTadi<br />
urTierToba hqonda saqarTvelos<br />
kaTolikos-patriarqTan<br />
ilia meoresTan, romelic ase<br />
axasiaTebs mas: „sazogadoebriobisaTvis<br />
dauviwyaria rafi barlavis<br />
amagi jvris monasterSi,<br />
SoTa rusTavelis freskis aRmo-<br />
Cenisas, misi stumroba TbilisSi,<br />
afxazeTSi mimdinare omis dros<br />
medikamentebiT datvirTuli<br />
TviTmfrinaviT”.<br />
ai, ra „dauviwyar daxmarebas”<br />
gulisxmobs saqarTvelos<br />
patriarqi: qarTveli mecnierebis<br />
– i. abaSiZis, a. SaniZisa da<br />
g. wereTlis israelSi Casvlis<br />
dros, ierusalimis berZnuli<br />
sapatriarqo, romlis iurisdiqciasac<br />
eqvemdebareboda jvris<br />
monasteri, ierusalimis Zvel<br />
nawilSi, iordaniis teritoriaze<br />
mdebareobda (mogexsenebaT,<br />
„eqvsdRian omamde” ierusalimi<br />
orad iyo gayofili – nawili<br />
israels ekuTvnoda, nawili<br />
iordanias), TviTon jvris monasteri<br />
ki axal qalaqSi – israelis<br />
teritoriaze. qarTveli<br />
mecnierebi berZeni berebis<br />
sastiki wnexis qveS muSaobdnen<br />
da, maTi zedamxedvelobis<br />
gamo, praqtikulad moklebuli<br />
iyvnen normaluri muSaobis<br />
SesaZleblobas. sapatriarqos<br />
umaRles ierarqiasTan misvla da<br />
masTan raime sakiTxze saubaric<br />
SeuZlebeli iyo, raki Tavad<br />
patriarqi sxva saxelmwifoSi<br />
ijda. rafi barlavim gaWirvebuli<br />
berebi Turme monastris<br />
satrapezoSi aityua da Zvirfasi<br />
qarTuli RviniT Seiyolia,<br />
ramac Cvens mecnierebs saSualeba<br />
misca mTeli am xnis ganmavlobaSi<br />
daubrkoleblad da warmatebiT<br />
CaetarebinaT rusTavelis<br />
freskis saZiebo samuSaoebi.<br />
meore diliT, roca namTvralevi<br />
da TvalebSeSupebuli berebi<br />
gamofxizldnen, mixvdnen rafi<br />
barlavis oinebs da igi policiaSi<br />
daabezRes. rafi misi uaxloesi<br />
megobris Simon peresis<br />
(israelis dRevandeli prezidenti,<br />
nobelis premiis laureati)<br />
Carevam ixsna ueWveli<br />
dapatimrebisagan.<br />
1988 wels israelSi Cemi<br />
pirveli Casvlisas batoni rafi<br />
siamovnebiT maCvenebda am eqspediciasTan<br />
dakavSirebul<br />
dokumentebs, romelic misi gardacvalebis<br />
Semdeg misi saTno da<br />
gulisxmieri meuRlis, qalbaton<br />
raxilis gankargulebaSia.<br />
cota sityva gamigrZelda,<br />
magram raki jvris monasterze<br />
vsaubrobdiT, uprianad CavTvale<br />
rafi barlavis Rvawlze laparaki.<br />
esec ar iyos, aseTi adamianebi<br />
qmnian urTierTobaTa im<br />
keTilmyofel fons, romlis nayofsac<br />
imkian momavali Taobebi.<br />
rac Seexeba Tqvens mier gaxsenebul<br />
vandalur aqts, Cveni<br />
sazogadoebisTvis cnobilia,<br />
rom didi poetis freska aRdgenilia.<br />
gulsaklavia imis<br />
SegrZneba, rom Tavis pirvandel<br />
formas igi veRarasodes<br />
3<br />
daibrunebs, magram, vfiqrob,<br />
rom aRdgenili varianti, ramdenadme<br />
mainc, Sesabamis kondiciaSia<br />
(amaze, albaT, am dargis<br />
eqspertebi ukeT imsjeleben) da<br />
arafriT ar hgavs im naTiTxns<br />
(mapatieT, magram sxva sityva<br />
ver mipovia), romelic saqarTvelos<br />
prezidentis, b-ni mixeil<br />
saakaSvilis israelSi oficialuri<br />
vizitiT Casvlisas monastris<br />
mesveurebma sazogadoebis<br />
Tvalis asaxvevad daaxvedres<br />
Cvens oficialur delegacias.<br />
freskis restavracia ganxorcielda<br />
ierusalimis berZnuli<br />
sapatriarqosa da israelis<br />
siZveleTa dacvis departamentis<br />
erToblivi ZalisxmeviT.<br />
aRdgeniTi samuSaoebis warmoebisas<br />
xSirad gviwevda zemoaRniSnuli<br />
departamentis xelmZRvanelobasTan<br />
urTierToba, am<br />
samuSaoebis yvela etapi aRnusxulia<br />
masalebSi, romelic periodulad<br />
miewodeboda Sesabamis<br />
uwyebebs, qarTvel mecnierebs,<br />
prof. Tamila mgalobliSvils,<br />
romelic koordinirebas uwevda<br />
am saqmianobas. gulsatkenia, rom<br />
berZnuli sapatriarqos daJinebuli<br />
winaaRmdegobis gamo uSualod<br />
adgilzeve ver moxerxda<br />
qarTveli mecnierebis CarTva am<br />
aRdgeniT samuSaoebSi.<br />
dasasruls ki mogaxsenebT,<br />
rom msgavsi eqscesebis Tavidan<br />
asacileblad, eqspertebis<br />
azriT, saWiroa israelis qarTuli<br />
siZveleebi iuneskos saerTa-<br />
Soriso organizaciis mfarvelobis<br />
qveS moeqces. amave azrs<br />
iziarebs israelis qarTvel<br />
ebrael mecnierTa elitaruli<br />
nawili.<br />
– mjera, Tqveni sulieri<br />
wyobis da SemoqmedebiTi<br />
energiis kaci mxolod diplomatiur<br />
samsaxurs ar dajerdeboda.<br />
darwmunebuli var, <strong>axali</strong><br />
leqsebisa da Targmanebis xurjini<br />
geqnebaT Camotanili.<br />
– me xSirad vimeoreb xolme<br />
fsalmunis sityvebs: „da RamiT,<br />
roca sarecelze ganmartovdebiT,<br />
Tqvensave gulebs esityveT<br />
Cumad”. dRe, metaforulad rom<br />
vTqvaT, rutinul yofasTan<br />
brZolisa da paeqrobis periodia,<br />
sxvanairad – materialuri<br />
(xorcismieri) aqtivobis faza,<br />
Rame ki – marto darCenis, Sens<br />
sulTan gandobis da dialogis<br />
droa. es ukve sulier prerogativaa.<br />
yoveli adamiani am or ganzomilebaSi<br />
cxovrobs. materialuri<br />
da sulieri – es maradiuli<br />
da amouwuravi Temaa. zogTan<br />
es proporcia daculia, zogTan<br />
ki an erTi Warbobs, an meore. rac<br />
Seexeba RmerTs, igi yovelTvis<br />
sulierebis mxarezea.<br />
mokled Tqvens SekiTxvaze:<br />
mTeli am xnis ganmavlobaSi,<br />
Cemi yoveldRiuri saqmianobis<br />
paralelurad, mec mqonda Cems<br />
TavTan gandobisa da CaRrmavebis<br />
momentebi, sxvanairad – Cemi egzistencialuri<br />
simartovis wuTebi,<br />
rac metnaklebi warmatebiT<br />
airekla Cems leqsebsa da nawerebSi.<br />
maTi nawili gamoqveynda<br />
„literaturuli gazeTis”<br />
guSindel nomerSi, meti wili ki<br />
publikacias elodeba da, RvTis<br />
wyalobiT, albaT TandaTan gamoqveyndeba...<br />
esaubra<br />
uCa SerazadiSvili
4<br />
iehuda halevi (1075-1141)<br />
andalusieli ebraeli poeti<br />
Jamgadasuli siyvarulis sagalobeli<br />
mzeo, sada xar,<br />
aRabrwyine Seni krebuli!<br />
gandeq, Rameo, pirdabindulo, cas gaecale, nislis nafleTo,<br />
Torem suli glovs SeWirvebuli: ratom damgmeT da<br />
damamdableTo!<br />
...isev cremli mzrdis,<br />
cremli mapurebs,<br />
isev qari sZravs mRvrie qvaburebs<br />
da mxurvaleba udabnoeTis dabebs mixSobs da<br />
...rogor vgalobdi,<br />
rogor vxarobdi<br />
Seni mindvriT da<br />
Seni wyaroTi<br />
da siyvarulis sabaRnaromdi ra sasoebiT moviCqarodi!<br />
moviCqarodi!<br />
moviCqarodi!<br />
miudaburebs...<br />
mTebs ekmeoda kvamli dablobTa...<br />
me vugalobdi sefe-qalwulebs, sulSi Rvioda Seni Radari...<br />
o, ra dro iyo:<br />
bage Taflobda,<br />
piric mzed krToda –<br />
naSarbaTali...<br />
rogor vgalobdi,<br />
rogor vxarobdi<br />
Seni mindvriT da<br />
Seni wyaroTi<br />
da siyvarulis sabaRnaromdi ra sasoebiT moviCqarodi!<br />
...tyispir xvidodi...<br />
xmobda frinveli,<br />
qarvad Ruoda Tafli mdeloTa,<br />
mze ver mzeobda Seni mzirveli, mTvares –<br />
...rogor vgalobdi,<br />
rogor vxarobdi<br />
Seni mindvriT da<br />
Seni wyaroTi<br />
da siyvarulis sabaRnaromdi ra sasoebiT<br />
moviCqarodi!<br />
ukuni gardahfenoda.<br />
Sen kvlav gewada<br />
uxilavis cecxliT dagevse...<br />
me –<br />
gazafxulis nelsurnelebas kars survilisas krZalviT vuRebdi<br />
da siyvarulis ialaRebze<br />
mzis yvavilebiT gaTavTuxebdi...<br />
rogor vgalobdi,<br />
rogor vxarobdi<br />
Seni mindvriT da<br />
Seni wyaroTi<br />
da sasoebis sabaRnaromdi ra sixaruliT<br />
moviCqarodi...<br />
ra siyvaruliT moviCqarodi...<br />
moviCqarodi!<br />
moviCqarodi!<br />
......................................<br />
......................................<br />
gaxsovs? – mReroda Seni vardeTi,<br />
mTebis gadaRma fSvenda mindori<br />
da saRameul silaJvardeSi<br />
krToda lali da<br />
iakinToni.<br />
gaRma mze enTo, –<br />
SuqTa mkmeveli,<br />
Sors, nislovanSi, Tvlemda tye-veli<br />
da miRmieTis samijnosaken<br />
yrud mimaqcevda mimaqceveli.<br />
isev SoriT Cndi,<br />
Sorad melodi<br />
Seni mindvriT da<br />
Seni mdeloTi<br />
da miwieri saufloidan<br />
cis darbazebSi miimRerodi...<br />
rekavda Jami:<br />
„unda daxande!..”<br />
Sen gakrTebodi ialaRamde,<br />
bolos Sesdeq da sakurTxevelze<br />
aRunTebeli cecxli aRanTe.<br />
gardmodioda caTa mironi,<br />
qveS udrtvinvelad Tvlemda landeTi<br />
da wrialebda nasaxlarebze mzis mgloviare Saravandedi.<br />
mze qanaobda cidan baomdi,<br />
Sen, –<br />
menora<br />
oqtomberi (xeSvani), #20, 2009 w.<br />
msoflio poeturi saganZuridan<br />
jemal ajiaSvilis Targmanebi<br />
aRreuli, mzesTan daobdi<br />
da rindaobdi...<br />
isev daobdi<br />
da sinaTlisken miSvildaobdi.<br />
ar gafiqrebda cremli soflisa,<br />
qudac ca giCnda,<br />
xamlad – qvemoTi<br />
da galiakSi Seni mSoblisa<br />
yru nabijebiT warmiZRvebodi.<br />
maRla iSvebda caTa batoni, Zirs siyvarulis enTo Radari,<br />
cas erRveodnen sagumbaToni<br />
da gugunebda<br />
nagumbaTari...<br />
Sevdeq direze,<br />
fuZe davloce...<br />
Sen aRmimarTe zRurblze ZuZuni,<br />
davla moec da<br />
sanadavloze<br />
kvlav damisarTe cecxlis zuzuni.<br />
„ – gza mitieo!” –<br />
Cqami gameci,<br />
mzis dasavalTan aRCnda mindori<br />
da saRamois sikamkameSi gakrTa lali da<br />
iakinToni...<br />
gaRmiT xma mesma:<br />
„ – aRsdeg caTamde!”<br />
mec samijnurod Tavi gadavde<br />
da bageebiT gaSarbaTebdi<br />
ganTiadidan ganTiadamde.<br />
cidan wTolavda rZe da Saqari, vaSad galxenda qveynis Tamada:<br />
Rvino geama, nabadagari,<br />
Taflic getkbo da<br />
geandamata...<br />
...rogor galobdi,<br />
rogor xarobdi<br />
Cemi mindvriT da<br />
Cemi wyaroTi<br />
da siyvarulis sabaRnaromdi ra sixaruliT moiCqarodi!<br />
xan adiodi... disko brunavda, mZled aRiZvroda gundi mnaTobda,<br />
cad maRldeboda taZris gumbaTi,<br />
cac mifrinavda,<br />
migumbaTobda...<br />
isev yrud fSvenda Seni vardeTi, mTebis gadaRma<br />
Tvlemda mindori,<br />
kvlav –<br />
saRameul silaJvardeSi<br />
krToda lali da iakinToni...<br />
ase daobdi, ase zvaobdi<br />
cidan baomdi,<br />
mzidan baomdi,<br />
da rindaobdi...<br />
isev daobdi<br />
da sinaTlisken miSvildaobdi...<br />
dro ki ar sTmobda ltolvas meyseuls...<br />
cas erRveoda kalTa CeroTa<br />
da sicxadisken ukuSeqceuls kvlav aspirozi<br />
gadmomcqeroda.<br />
isev yrud vgrZnobdi TrTolvas droisas...<br />
ras CurCulebda toti leRvisa?<br />
tyes gamovcildi kinamoisas<br />
da lelianSi gamomeRviZa.<br />
gamomeRviZa: baRi davlande, baRSi brunavda sveti naTelTa<br />
da nargisidan<br />
iasamnamde<br />
dRe futkariviT dafarfatebda.<br />
Tavze mze madga gamoRmieTis, mTebis gadaRma<br />
daSTa mindori,<br />
aRarc wyali Cnda,<br />
aRarc mindori,<br />
aRarc lali da<br />
iakinToni...<br />
italiuri sonetebi<br />
***<br />
dante aligieri (1265-1321)<br />
vici, ufalo, siCumeSi male gardaval,<br />
magram Tu xmali, aRlesuli, kvlavac aRleso, –<br />
Cemi uazro saqcielis gansamartavad<br />
mkacrad nu momTxov, gevedrebi, caTumaRleso!<br />
movals sTveli da mosawevars mainc momisTvlis,<br />
meyos, rac dRemde borotebam cremlad damcala,<br />
rac tiraniam – saTnoebis TanadgomisTvis<br />
uxvad Semasva bedisweris mware samsala.<br />
aw aRasrule samarTali, uflis marjveno, –<br />
drom xeibarma Caiaros uyavarjenod...<br />
o, saxiero, zesknelidan mzes rom gvizogav, –<br />
suls gawamebuls, geajebi, ise gamyaro,<br />
wiw wavimZRvaro siyvaruli, uromlisodac<br />
usaxuri da uazroa mTeli samyaro...<br />
***<br />
franCesko petrarka (1304-1374)<br />
Sens siturfesTan, xeldasxmulo cisgan da mzisgan,<br />
sxva silamazes araferi daejereba:<br />
mzes ras Sematebs fergamkrTali mTvaris Cveneba,<br />
an varskvlavebis elvareba – maisis sisxams.<br />
vizogav Sens Suqs nawil-nawil, misxal da misxal,<br />
Tan sul vSiSob da gondabinduls qanci meleva,<br />
rom, mSveniero, xelTuqmneli Seni mSveneba<br />
ar gamomtacos ucabedad gangebis risxvam, –<br />
Torem mTvare da varskvlavebi daTmoben cargvals,<br />
mze Tavis gvirgvins TvalSeudgam wyvdiadSi Cargavs<br />
da xma glovisa momeweva zeciur taZriT,<br />
ailufxeba ca da miwa, mze da tarosi<br />
da yvelaferi – ukacriel am samyaroSi<br />
daifareba saukuno ferfliT da nacriT...<br />
***<br />
rogor mindoda, gavqceodi jvars da sarkofags,<br />
cas silurjeSi avWriliyav, rogorc frinveli<br />
da Semewira siyvarulis Sesawirveli<br />
amqveyniuri warmavlobis uarsayofad, –<br />
rom silamazis uxanobas, uasakobas<br />
win aRdgomoda ukvdavebis dRe sakvirveli,<br />
magram ganqarda gazafxulis tkbili xilvebi<br />
da Svebis nacvlad sinanuli damSTa nayofad.<br />
veWv, xelovanma silamazec ganadidos da<br />
Tan bunebasac gaejibros – ukvdav didostats;<br />
Tumc vin dausvas aRmafrenas bolo wertili,<br />
ros, RvTaebao, xelTuqmneli Seni xateba<br />
TviT zecieris xeliTaa gamoZerwili<br />
da yovelnair warmosaxvas aRemateba...<br />
***<br />
miqelanjelo buonaroti (1478-1564)<br />
marmaris natexs – gamomzirals civad da mkacrad –<br />
rad daemgzavra, mSveniero, xvedri keTili?<br />
da warmavlobas – ukvdavebad gamokveTili<br />
qmnileba ebrZvis Semoqmedis jufTad da nacvlad.<br />
Sedegi rCeba srulqmnilebad, mizezi – nacrad,<br />
da xelovneba bunebaze – msaxvral bediviT<br />
imarjvebs TiTqos, raTa Jami miwyav medini<br />
qvis qmnilebaSi Caamkvidros, Cados da Cawnas.<br />
ase, saWreTels SeuZlia sul sxva misnoba,<br />
rom Cvens sicocxles mianiWos maradisoba;<br />
da ros sxeuli xrwnadobisTvis Seemzadeba,<br />
Sen, qvadqceuli, gaagrZeleb droSi mgzavrobas<br />
da qmnilebaSi CaZerwili Seni xateba<br />
Cvens siyvarulze mouyveba STamomavlobas.<br />
***<br />
vixile xilva – Semosili ciuri madliT:<br />
ucxo naTeli momeaxla ise mefurad,<br />
ise laRad da uzrunvelad – mec uneburad<br />
aRmevso suli zenaaris SuqiT da naTliT.<br />
asea – Cvens xats dReniadag ufalTan vadriT<br />
da RvTiur naTels vanawilebT sxivTa krebulad,<br />
vidre mogvijris bediswera kvlavindeburad<br />
saflavis miwas mesaflavis mtkavliT Tu adliT.<br />
Caiferfleba Saravandi, sxivi Caqreba,<br />
yovels walalavs sibneleSi Jami medini,<br />
magram sulsa da xelovnebas – sxvebze naklebad<br />
moisaklisebs sasikvdilod mwyemsi keTili<br />
da RvTaebrivi siyvaruliT gainaTleba<br />
zesknel-qvesknelis maradisi gzajvaredini...<br />
***<br />
o, dona, dona, raxania – jvarze gasakrav<br />
Cems tanjul sxeuls tvirTad awevs es gamocana,<br />
Tumc Cemi suli gamofita da gamocala<br />
qvasTan brZolam da ulmobelma drom da asakma.<br />
me, frTebSeWrili, frenisaTvis vin damasaqma,<br />
gTxov, amjeradac mapatio xelis mocarva,<br />
Tu wrfeli guliT morTmeulma am saboZvarma<br />
dRemde ver SesZlo sakadrisad Seni asaxva.<br />
xalxi mainc bWobs, enamzeobs, fexqveS megeba,<br />
TiTqos es Cemi uRimRamo Semoqmedeba<br />
mSvenierebis saukuno Zeglad darCeba.<br />
eh, Cemo kargo, mSvenebasac wlebi gaqelavs,<br />
radgan bunebas – didostatis ukvdav naxelavs –<br />
wesad ar mosdgams momakvdavis gamosarCleba...<br />
gazeTi "24 saaTi"<br />
damateba "uikendi" 3-9 oqtomberi
oqtomberi (xeSvani), #20, 2009 w.<br />
oTxidan TerTmet oqtombramde<br />
saqarTveloSi vimyofebodi stumarmaspinZlad.<br />
ase imitom vwer, rom CemTan<br />
erTad gaxldaT kidev ori profesori<br />
israelidan: orcion barTana da iomtov<br />
asisi. pirveli maTgani israelis<br />
erT-erTi saxelganTqmuli poeti da<br />
mecnieria – Tanamedrove ebrauli literaturis<br />
mkvlevari, meore ki direqtoria<br />
ieruSalaimis ben-cvis saxelobis<br />
institutisa, romelic sefardul<br />
da aRmosavlur Temebs ikvlevs (mogexsenebaT,<br />
am ukanasknel jgufs mivekuTvnebiT<br />
Cven – qarTveli ebraelebi).<br />
Cvens mogzaurobas sammxrivi mizani<br />
hqonda: upirvelesi uZiriTadesi mizani<br />
gaxldaT monawileoba prof. barTanas<br />
qarTulad Targmnili leqsebis wignis<br />
prezentaciaSi, meore – saqarTveloSi<br />
SemorCenili ebraelTa salocavebis<br />
monaxuleba (igegmeba prof. i.asisis<br />
xelmZRvanelobiT arsebuli ebraelTa<br />
memkvidreobis Semswavleli saerTa-<br />
Soriso seminaris wevrTa mogzauroba<br />
saqarTveloSi), da bolos, am striqonebis<br />
avtorma monawileoba miiRo did<br />
saerTaSoriso konferenciaSi (ai, es<br />
aris stumrobis meore nawili, ramdenadac<br />
es profesorebi amjerad mecnieruli<br />
forumis monawileni ar yofilan).<br />
TiToeul Temaze mogaxsenebT ramdenime<br />
sityvas: upirveles yovlisa,<br />
Targmani, romelsac “saidumlo niSnebi”<br />
hqvia (aqedan aviRe es sityva werilis<br />
saTaurisaTvis) da romlis gacnobamac<br />
udidesi siamovneba momgvara.<br />
quTaisis universitetis profesorma<br />
da cnobilma poetma omar gvetaZem SesaniSnavad<br />
SeZlo ivriTuli leqsis surnelisa<br />
da poeturi saxeebis gadmotana<br />
qarTulad. udidesi madloba ekuTvnis<br />
agreTve am Targmanis Seqmnis iniciatorsa<br />
da wignis redaqtors, qarTulebraul<br />
megobrul urTierTobaTa<br />
ganviTarebis WeSmarit moamages prof.<br />
avTandil nikoleiSvils.<br />
6 oqtombers quTaisis universitetis<br />
xalxiT gadaWedil “mwvane darbazSi”<br />
gaimarTa wignis prezentacia. unda<br />
mogaxsenoT, rom es orcion barTanasa<br />
da Tqveni mona-morCilis pirveli Sexvedra<br />
da wignis prezentacia ar gaxldaT<br />
quTaisis univesitetSi (ori wlis winaT<br />
Cven iq warvadgineT Cems mier Targmnili<br />
orcion barTanas wigni “dafaruli<br />
Suqi”), magram amjerad maspinZlobam<br />
”agvistos omma” israelSi didi<br />
yuradReba miipyro. yvela sainformacio<br />
saSualebiT dauyovnebliv gadaica<br />
cnoba omis dawyebis Sesaxeb.<br />
SeiZleba iTqvas, rom, miuxedavad<br />
am pirveli cnobebis mSrali informaciul-oficialuri<br />
xasiaTisa,<br />
maTSi mainc igrZnoboda SeSfoTeba<br />
patara megobruli saxelmwifos<br />
bediT, romelsac daupirispirda<br />
uzarmazari samxedro siZlieris<br />
mqone qveyana.<br />
Semdeg dadga komentirebis Jami.<br />
aseve yvela sainformacio wyaroTi<br />
qveyndeboda komentarebi, upirveles<br />
yovlisa, istoriul-geografiuli<br />
cnobebiT, ZalTa Sefardebis<br />
analiziT. odnav ufro mogvianebiT,<br />
faqtiurad meore dRidanve ki gamoCnda<br />
cdebi omis dawyebis mizezebis<br />
gaanalizebisa. radio da satelevizio<br />
gadacemebSi monawileobdnen<br />
israelis saukeTeso politikuri<br />
komentatorebi, yvela ivriTulenovani<br />
da inglisurenovani gazeTis<br />
furclebi savse iyo omis movlenebis<br />
amsaxveli masalebiT.<br />
israelis wamyvanma sainformacio<br />
saSualebebma – meore satelevizio<br />
arxma, romelic axla wamyvani arxia<br />
israelSi reitingis mixedviTac da<br />
<strong>axali</strong> ambebis gadacemaTa moculobiTac,<br />
gazeTma “iedioT axronoTma”<br />
da sxvebma – TavianTi korespondentebi<br />
gamogzavnes saqarTveloSi.<br />
aseTi ram arcTu ise xSirad xdeba<br />
da im udides interesze (da SeiZleba<br />
davamatoT – TanagrZnobaze) metyve-<br />
menora<br />
megobrobis niSnebi<br />
anu ornawiliani stumroba saqarTveloSi<br />
yovelgvar molodins gadaaWarba. yvelaferi<br />
daiwyo universitetis reqtor<br />
prof. onianTan saocrad gulTbili da<br />
namdvilad saqmiani SexvedriT, daisaxa<br />
quTaisis universitetsa, erTi mxriv,<br />
da, meore mxriv, arielis sauniversiteto<br />
centrsa da ben-cvis instituts Soris<br />
mecnieruli TanamSromlobis konkretuli<br />
gegmebi. Semdeg gadavinacvleT<br />
sakmaod did “mwvane darbazSi”, sadac<br />
israelidan Camosul stumrebTan Sexvedris<br />
msurvelTa ricxvi didad aRemateboda<br />
adgilebis raodenobas da yvelaze<br />
sasiamovno is iyo, rom darbazSi haer-<br />
Sive SeigrZnoboda megobruli atmosfero.<br />
erTmaneTs cvlidnen redaqtori,<br />
konsultanti (es pativi me mxvda wilad),<br />
mTargmneli, avtori, stumari (prof.<br />
asisi myavs mxedvelobaSi), profesormaswavleblebi,<br />
Jurnalistebi da uklebliv<br />
yvela gamosvlaSi SeigrZnoboda<br />
Sexvedris, erTad yofnis sixaruli da<br />
TanamSromlobis gangrZobis survili.<br />
Sekrebis kulminacia gaxldaT galak-<br />
tion tabiZis leqsebis <strong>axali</strong> ivriTuli<br />
Targmanebis premiera, romelic orcion<br />
barTanam da me SevasruleT.<br />
wignis prezentacia amiT ar<br />
damTavrebula: 8 oqtombers igi warvadgineT<br />
<strong>Tbilisis</strong> saxelmwifo universitetSi<br />
(sxvaTa Soris, aq barTanasa da<br />
Cemi tandemis mesame prezentacia gaimarTa.<br />
pirveli 2004 wels Sedga, roca<br />
TbilisSi universitetis filologiis<br />
fakultetis imJamindeli dekanis<br />
amiran gomarTelis iniciativiTa da<br />
rudunebiT gamoica Cvens mier Targmnili<br />
galaktionis leqsebis wigni). aqac<br />
megobruli siyvaruli, Targmanis xilviT<br />
gamowveuli sixaruli. unda aRiniSnos,<br />
rom Sekrebas Tavisi monawileobiT<br />
pativi dasdo da sityva warmoTqva israelis<br />
elCma saqarTveloSi doqtorma<br />
icxak gerbergma, universitetelebTan<br />
erTad damswreT mimarTes saxelmwifo<br />
universitetis xelmZRvanelobasTan<br />
Sexvedrebi amiT ar damTavrebula. reqtorma<br />
prof. g.xubuam, romelic wignis<br />
agvistos omis eqo israelSi<br />
lebs, rac israelSi gamoiwvia agvistos<br />
omma. amaTgan erT-erTi telereportiori<br />
sakmaod mZimed daiWra<br />
goris misadgomebTan.<br />
am did interesTan erTad, aSkarad<br />
gamoCnda, rom TviT es komentatorebi<br />
(farTo sazogadoebaze rom<br />
araferi vTqvaT) naklebad icnobdnen<br />
saqarTvelosac da omis istoriul<br />
Tu politikur Zirebsac. amitom<br />
sul ufro da ufro xSirad mi-<br />
marTavdnen ganmartebebisaTvis specialist-politologebs,<br />
romlebic<br />
kavkasiisa da, kerZod, saqarTvelos<br />
problematikaze muSaoben: d-r brenda<br />
fiSers, am striqonebis avtorsa<br />
da sxvebs (magram am sxvaTa ricxvi metismetad<br />
mcirea).<br />
me piradad monawileoba momiwia<br />
25-ze met radio Tu satelevizio gadacemaSi<br />
(zogierTi arxi dReSi ramdenjerme<br />
mTxovda omis msvlelobis<br />
5<br />
prezentacias ver daeswro, specialuri<br />
miReba gagvimarTa prof. asissa<br />
da me(prof. orcion barTana israelSi<br />
adre gamoemgzavra}. Sexvedra didad<br />
nayofieri gamodga, gamoCnda mecnieruli<br />
TanamSromlobis realuri perspeqtivebi<br />
da unda mogaxsenoT, rom prof.i.<br />
asisma ukve gadadga konkretuli nabijebi<br />
kavSirebis ganmtkicebis bazis Seqmnis<br />
gzaze.<br />
oriode sityva didi saerTaSoriso<br />
konferenciis Sesaxeb, romelic 9-12<br />
oqtombers gaimarTa TbilisSi ucxoeTis<br />
mravali qveynidan Camosul mecnier-politologTa<br />
monawileobiT.<br />
igi mieZRvna saqarTvelis pirveli<br />
damoukidebeli respublikis Seqmnis<br />
91-e wlisTavsa da gasuli wlis agvistos<br />
omis gakveTilebs. me didi pativi<br />
mxvda wilad – konferenciis pirvel<br />
plenarul sxdomaze momeca moxsenebis<br />
gakeTebis saSualeba (moxsenebis Semoklebul<br />
variants aqve gTavazobT). misi<br />
Tema gaxldaT “agvistos omis eqo israelSi”.<br />
Tumc moxseneba inglisurad<br />
iyo dawerili da teqsti daurigdaT<br />
monawileebs, me mainc varCie qarTulad<br />
melaparakna da Cemi gamosvla daviwye<br />
didi ebraeli (ruseTis ebraelTagan)<br />
moRvawis mordexai ben hilel aqoenis<br />
cnobili gamoTqmis saxecvlili perifraziT,<br />
rom msurs im qveynis enaze<br />
vilaparako, sadac saukuneTa manZilze<br />
harmoniulad icxovra Cemma xalxma.<br />
bunebrivia, rom saTauris da Sesabamisad<br />
moxsenebis ZiriTadi nawili omis<br />
problematikas daeTmo, magram dasawyisSi<br />
mainc movagone msmenelT ebrael-<br />
Ta monawileobaze pirveli respublikis<br />
saxelmwifoebriv mSeneblobasa<br />
da saqarTvelos siZveleTa SemonaxvaSi<br />
da erTgvari siaxlec warvudgine,<br />
rom, roca israelSi sacxovreblad<br />
amovida pirveli respublikis parlamentis<br />
wevri, didi rabini moSe hakatan<br />
davaraSvili, mas, rogorc meoce saukunis<br />
erT-erTi saxelganTqmuli rabinis,<br />
xafec xaimis usaCinoes Talmids,<br />
aRfrTovanebuli Sexvedra mouwyo israelis<br />
morwmuneTa sazogadoebam da<br />
sagangebod gaesva xazi mis politikur<br />
moRvaweobas saqarTvelos pirvel parlamentSi.<br />
axla ki dapirebuli mokle teqsti<br />
moxsenebisa:<br />
komentirebas sxvadasxva programisaTvis)<br />
da mowme var maTi wamyvanebis<br />
saocari simpaTiisa saqarTvelos<br />
mimarT. Cemgan aiRes interviuebi<br />
Tu masalebi TiTqmis yvela wamyvani<br />
gazeTisaTvis (“haareci”, romelic<br />
israelis inteleqtualuri elitis<br />
gazeTia, “maarivi”, ,,Jerusalem<br />
ost~ da sxva). ramdenjerme momiwia<br />
gamosvla rusulenovani radioprogramiT<br />
“reka” da aqac ki wamyvanebis<br />
ZiriTadi reaqcia saqarTvelosadmi<br />
TanagrZnobiT iyo gamsWvaluli,<br />
Tumc ki oriode SemTxvevaSi aSkarad<br />
vigrZeni, rom gadacemis wamyvanis<br />
poziciaze gavlena hqonda moxdenili<br />
ruseTis sainformacio organoebis<br />
masalebs. SeiZleba iTqvas,<br />
rom moxda TiTqmis gaugonari faqti<br />
– omis dawyebis meore dRes israelis<br />
televiziis meore arxma Cawera Cemi<br />
pirdapiri qarTulenovani gadacema<br />
israelis radio “kol israelisa”<br />
(maqvs pativi viyo am redaqciis <strong>xelmZRvaneli</strong>)<br />
da ivriTuli titrebiT<br />
gadasca saRamos <strong>axali</strong> ambebis Ziri-<br />
Tad programaSi (rogorc Semdeg<br />
macnobes, am siuJetma mayurebelTa<br />
farTo gamoxmaureba gamoiwvia).<br />
CemTvis gansakuTrebiT moulodneli<br />
gaxldaT is, rom omis movlenebis<br />
gaSuqeba mTxova israelis meSvide<br />
radioarxma. es aris naxevradlegitimuri,<br />
Zalian popularuli arxi<br />
israelis memarjvene Zalebisa, romlis<br />
yuradRebis centrSic, ubralod<br />
rom vTqvaT, Cveulebriv ar aris<br />
dasasruli me-8 gverdze
6<br />
orcion barTanas, poets, prozaikoss,<br />
literaturis mkvlevars<br />
kargad icnobs qarTveli mkiTxveli.<br />
am oriode wlis winaT saqarTveloSi<br />
gamoica misi moTxrobebis<br />
krebuli, romlis prezentacia jer<br />
quTaisis, xolo Semdeg <strong>Tbilisis</strong><br />
saxelmwifo universitetSi gaimarTa.<br />
mimdinare wels ki misi leqsebiT<br />
mayvala gonaSvili<br />
dainteresdnen. cnobilma poetma<br />
omar gvetaZem Targmna da quTaisSi<br />
gamosca orcion barTanas leqsebis<br />
krebuli „saidumlo niSnebi”. 6<br />
oqtombers quTaisis universitet-<br />
Sive gaimarTa „saidumlo niSnebis”<br />
qarTuli Targmanis wardgineba.<br />
wardginebas mwerali, mecnierprofesori<br />
avTandil nikoleiSvili<br />
uZRveboda. am wignis Targmnasa<br />
da gamocemaSi, ise rogorc<br />
qarTul literaturaSi ebrauli<br />
Temis kvlevis saqmeSi, avTandil<br />
nikoleiSvili pirvelia da misi<br />
am mimarTulebiT muSaoba Zalian<br />
mniSvnelovania. quTaisis universitetSi<br />
wardginebaze Zalian bevrma<br />
adamianma moiyara Tavi, iyo<br />
cxoveli interesi wignisadmi.<br />
quTaisis Semdeg wignis wardgineba<br />
8 oqtombers <strong>Tbilisis</strong> saxelmwifo<br />
universitetSi gaimarTa.<br />
wardginebas waruZRva Tsu<br />
humanitaruli fakultetis dekani<br />
q-ni darejan TvalTvaZe. igi<br />
miesalma israelel stumrebs da<br />
damswreT warudgina Camosuli mecnierebi,<br />
poeti. israelis sagangebo<br />
da sruluflebiani elCi saqarTveloSi<br />
b-ni icxak gerbergi, wlebis<br />
manZilze Tsus profesori da amJamad<br />
q. arierlis sauniversiteto<br />
centris profesori b-ni ruben<br />
enuqaSvili (enoxi), ieruSalaimis<br />
ben-cvis saxelobis ebraul<br />
diasporaTa institutis direqtori,<br />
profesori b-ni iom tov asisi;<br />
mwerali da dramaturgi b-ni guram<br />
baTiaSvili; mweralTa kavSiris<br />
Tavmjdomare q-ni mayvala gonaSvili<br />
da ra Tqma unda, TviT b-ni<br />
orcion barTana – poeti, prozaikosi,<br />
publicisti.<br />
wignisa da misi avtoris Taobaze<br />
vrclad isaubra b-nma ruben<br />
enuqaSvilma:<br />
– minda ramdenime sityva vTqva<br />
damswre sazogadoebaze da daviwyeb<br />
b-ni elCiT. b-ni icxak gerbergi<br />
ara mxolod diplomati<br />
da elCia, aramed politologiis<br />
doqtori. Zalian sasiamovnoa, rom<br />
dRes igi CvenTan erTad imyofeba,<br />
mas israelSic sxvadasxva umaRles<br />
saswavleblebSi iwveven leqcie-<br />
menora<br />
israeleli poeti qarTul enaze<br />
bis wasakiTxad, ase rom, Tu amis<br />
SesaZlebloba iqneba, moxarulebi<br />
viqnebiT, aqac moisminoT mis mier<br />
Catarebuli leqciebi.<br />
Semdeg warmogidgenT profesor<br />
iom tov asiss – ieruSalaimis ben<br />
cvis saxelobis institutis direqtors.<br />
es aris instituti ebrauli<br />
diasporebisa. kerZod, aRmosavleTisa<br />
da espaneTis ebrauli<br />
diasporebi, romelic erT-erTi<br />
yvelaze mniSvnelovani samecniero<br />
kvlevis speqtria. sxvadasxva<br />
qveynebSi igi atarebs specialur<br />
seminarebs, mravali qveynidan<br />
Camodian da ecnobian am urTier-<br />
Tobebs. momaval wels aris dagegmili<br />
saqarTveloSi aseTi seminari<br />
qarTvelebisa da ebraelebis<br />
mravalsaukunovan urTierTobebze,<br />
raTa es urTierToba gaxdes<br />
cnobili mTeli samyarosTvis. wels<br />
aseTi seminari Catarda buxaraSi.<br />
profesori asisi gaxlavT erTerTi<br />
mTavari mkvlevari ebraeli<br />
xalxis istoriisa.<br />
axla ki warmogidgenT TviT<br />
orcion barTanas,<br />
romelic<br />
brZandeba arielissauniversiteto<br />
centris<br />
erT-erTi profesori.<br />
am universitetSi<br />
11<br />
aTasi studenti<br />
gvyavs. orcioni<br />
- upirvelesyovlisa<br />
aris<br />
Zalian cnobili<br />
mwerali<br />
israelSi, wlebis<br />
ganmavlobaSi<br />
gaxldaT mweralTa<br />
kavSiris<br />
Tavmjdomare.<br />
dasavleTis<br />
qveynebSi mweralTa<br />
kavSirze<br />
maRla dgas xolme mweralTa penklubi,<br />
romlis prezidentic iyo<br />
da vice-prezidenti saerTaSoriso<br />
mweralTa klubisa. orcion<br />
barTanas proza poezia 30 enazea<br />
Targmnili. 2 wlis win CamovitaneT<br />
misi moTxrobebis wigni qarTul<br />
enaze. yvelaze dasafasebeli ki Cemi<br />
azriT, orcionis mier Targmnili<br />
galaqtionis 30-mde leqsia. man<br />
moaxerxa galaktionis poeturi<br />
samyaros gadmocema da Zalian didi<br />
STabeWdileba datova yvelaze, vinc<br />
icnobs galaktionis Semoqmedebas.<br />
amitom Cven gadavwyviteT gavagr-<br />
ZeloT Targmanebze muSaoba da<br />
israelSi gamovceT <strong>axali</strong> krebuli.<br />
dRevandeli Cveni Sexvedris mizezi<br />
ki swored orcion barTanas<br />
leqsebis krebulis prezentacia<br />
gaxlavT, romelic Targmna quTaisis<br />
universitetis profesorma da<br />
poetma omar gvetaZem.<br />
aseve minda mogawodoT erTi<br />
saintereso cnoba. xval saqarTveloSi<br />
ixsneba didi saerTaSoriso<br />
konferencia, romelic eZRvneba<br />
saqarTvelos pirvel respublikas<br />
erTis mxriv da meore mxriv<br />
ruben enoxi da orcion barTana<br />
SarSandel omsa da mis gakveTilebs.<br />
am konferenciis plenarul<br />
sxdomaze maqvs moxseneba, swored<br />
amisTvis var Camosuli. ase rom,<br />
politologiis sferoc Sedis Cemi<br />
gamokvlevebis arealSi, Tumca,<br />
pirvel rigSi,<br />
mainc enaTmecnieri<br />
gaxlavarT.<br />
i s r a e l i s<br />
sagangebo da sruluflebiani<br />
elCi<br />
saqarTveloSi b-ni<br />
icxak gerbergi:<br />
– saqarTvelosa<br />
da israels Soris<br />
urTierTobebi<br />
Zalian Tbili,<br />
megobruli da<br />
guliTadia, iseve<br />
rogorc kavSirebi<br />
am saxelmwifoebs<br />
Soris, magram am<br />
urTierTobebze<br />
bevrad ufro mniSvnelovani<br />
gaxlavT<br />
am ori xalxis<br />
damokidebuleba<br />
erTmaneTis mimarT.<br />
Zalian moxaruli var, rom dRes<br />
saSualeba gveZleva warmovadginoT<br />
SesaniSnavi Targmanebi ebrauli<br />
leqsebisa – qarTul enaze.<br />
agreTve Zalian sasiamovnoa is<br />
faqtic, rom SesaZlebloba mogveca<br />
gagacnoT ebrauli poezia, rad-<br />
inesa merabiSvili<br />
oqtomberi (xeSvani), #20, 2009 w.<br />
gan es mniSvnelovani kulturuli<br />
Senatani gaxlavT Cven qveynebs<br />
Soris kulturul kavSirebSi. Cven<br />
agreTve dainteresebulebi varT<br />
Tqveni kulturiT, misi ufro Rrma<br />
SecnobiT, radgan Cveni urTier-<br />
Tobebi ukve mraval saukunes iTvlis<br />
da vfiqrob, msgavsi aqciebi,<br />
mxolod sasikeTod wagvadgeba.<br />
orcion barTana:<br />
– profesiiT literaturis leqtori<br />
gaxlavarT da uamrav leqcias<br />
vkiTxulob. Tqvens winaSe ki, dRes<br />
warvsdeqi, rogorc poeti, amitom<br />
mirCevnia wagikiTxoT leqsebi,<br />
raTa swored leqsebs mivce sityva<br />
da rodesac Cven wavikiTxavT am<br />
leqsebs ebraul da qarTul enebze,<br />
swored maSin Sedgeba yvelaze axlo<br />
kavSirebi enebs Soris.<br />
Semdeg orcion barTana kiTxulobs<br />
Tavis leqsebs ebraul enaze,<br />
ruben enoxi ki omar gvetaZiseul<br />
Targmanebs, romelmac msmenelTa<br />
mowoneba daimsaxura.<br />
orcion barTanam waikiTxa galaktionis<br />
leqsebis Tavis Targmanebi.<br />
– mogesalmebiT da upirvelesyovlisa,<br />
bodiSs mogixdiT imis<br />
gamo, rom saubari miwevs arc<br />
Tqvens da arc Cems enaze. ambobs<br />
iom tov asisi – dRevandeli es<br />
RonisZieba aris yvelaze saukeTeso<br />
gza, romelic kidev ufro metad<br />
daakavSirebs da gaaRrmavebs Cvens<br />
xalxs Soris megobrobas. moxaruli<br />
var, rom swored ebrauli ena<br />
gaxda dRes Cveni Sexvedris mizezi.<br />
mamuka bucxrikiZe<br />
vfiqrob, swored politikurma da<br />
istoriulma viTarebam moamzada<br />
is niadagi, romelmac Cveni xalxis<br />
daaxloeba ganapiroba.<br />
me davrCi dRes aq, raTa aRmeniSna<br />
TqvenTan erTad ebraeli profesoris<br />
b-n orcion barTanas mier<br />
warmodgenili leqsebis krebuli,<br />
radgan arsebobs Cemi aq yofnis<br />
ori ZiriTadi mizezi, pirveli aris<br />
samzadisi, seminarisa, romelic<br />
imedi maqvs, Zalian male daiwyeba.<br />
meore ki, saqarTvelos ebraelobis<br />
diasporisadmi miZRvnili wignia,<br />
romelic ierusalimSi gamoicema.<br />
wignis wardginebaze orcion<br />
barTanas leqsebze, qarTul israelur<br />
urTierTobaze vrclad isaubres<br />
mweralma guram baTiaSvilma,<br />
saqarTvelos mweralTa kavSiris<br />
Tavmjdomarem, poetma mayvala<br />
gonaSvilma, Tsus profesorma,<br />
ebraistma, mTargmnelma mamuka<br />
bucxrikiZem, profesorma, baironis<br />
sazogadoebis Tavmjdomarem<br />
inesa merabiSvilma.<br />
lidia xomenko
oqtomberi (xeSvani), #20, 2009 w.<br />
noaxi<br />
ÒÀÓ ÅÊÉÈáÖËÏÁÈ<br />
ÀÌ ÊÅÉÒÀÛÉ?<br />
ÒÖÁÒÉÊÀÓ ÖÞÙÅÄÁÀ<br />
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÌÈÀÅÀÒÉ ÒÀÁÉÍÉ<br />
ÀÒÉÄË ËÄÅÉÍÉ<br />
Toris pirveli Tavi “bereSiTi”<br />
mTavrdeba gamCenis gadawyvetilebiT<br />
gaanadguros samyaro, romelic man Seqmna,<br />
im mizeziT,rom im periodSi mcxovrebi<br />
xalxis azrebi mxolod borotebisaken iyo<br />
mimarTuli. Tavi “noaxi” iwodeba im adamianis<br />
saxeliT, romelic gamCenma airCia<br />
adamianTa modgmis gasagrZeleblad war-<br />
Rvnis Semdeg, romliTac man gaanadgura<br />
samyaro.<br />
gemara “sanhedrini” gveubneba, rom war-<br />
Rvnis Taobis adamianebi arRvevdnen moralis<br />
yvela SesaZlo principebs. magram zecaSi<br />
maT saboloo ganaCens xeli moewera<br />
imis gamo, rom isini ZarcviT iyvnen dakavebuli.<br />
magaliTad, bazarSi adamiani gemos<br />
usinjavda im produqts, romlis yidvasac<br />
ar apirebda. da ase iqceoda yvela, vinc<br />
iq Sedioda. amis Sedegad gamyidvels ar<br />
rCeboda arc gasayidi produqti da arc<br />
fuli <strong>axali</strong> produqtebis SesaZenad. msxvil<br />
qurdobasac eweodnen, magram ara ase<br />
Riad. ician ra, rogor ar uyvars gamCens<br />
qurdoba da sxvisi qonebis mimarT daudevrobis<br />
gamoCena, Cveni brZenebi didi<br />
yuradRebiT icaven mcnebas “ar iqurdo”,<br />
raTa, gamCenma ar qnas, ar daarRvion is.<br />
mogviTxroben, rom erTxel rabi melceri,<br />
kurTxeulia misi xsovna, quCaSi midioda<br />
da ise iyo fiqrebSi garTuli (ra Tqma<br />
unda, is imeorebda ToraSi naswavls), rom<br />
Sevida ierusalimis erT-erT ezoSi, gaaRo<br />
kari da iqidan qaTami gamovarda. visac ar<br />
mTlad egrec ar aris saqme – Cvens redaqcias<br />
uerTgulesi megobrebi dResac hyavs da<br />
maT Sorisaa jansuR Carkviani – saxelganTqmuli<br />
poeti, iumoriTa da xumarsityviT madlcxebuli<br />
pirovneba, tribuni, mudam cerze<br />
Semdgari, rogorc „avaza”, roca es ers da<br />
qveyanas sWirdeba. ise gavSinaurdiT, dabadebis<br />
dReebsac ki vulocavT erTmaneTs. magali-<br />
Tad, mTelma redaqciam icis, rom 30 seqtembers<br />
baton jansuRis (da, hoi, saocrebav, sxvadasxva<br />
wlebSi misi da-Zmis) dabadebis dRea<br />
da erT-or Tbil sityvas rogor ar vetyviT<br />
sayvarel poets gazeTis saSualebiT. amjerad<br />
ki, icocxleT, gansakuTrebuli mizezi gvaqvs:<br />
TiTqmis ori kvira jansuR Carkviani israel-<br />
Si imyofeboda, Tavisma saamayo SviliSvilma<br />
irma giganma aiyolia, aba, iq, Cems gastrolebs<br />
ra fasi eqneba, babu, uSenodo da „saojaxo<br />
delegaciaSi” jansuRic „Casves”. pianisti<br />
SviliSvili jerac israelSia, gastrolebi<br />
ar daumTavrebia, babua ki Camovida TbilisSi,<br />
guSinwin Cvenc gvinaxula da, ra gasakviria,<br />
saubari israeliT daiwyo:<br />
– Cemi 13 wlis SviliSvilis koncerti Telavivis<br />
axal veeberTela sakoncerto darbazSi<br />
gaimarTa. irma msoflioSi cnobilma ebraelma<br />
unaxavs, rogori SeSinebuli gamoedevna<br />
mas rabi melceri, mas ar unaxavs qurdobisadmi<br />
WeSmariti SiSi. rabi ise iyo qaTmis<br />
patronisaTvis dabrunebis surviliT<br />
Sepyrobili, rom ar fiqrobda arc saku-<br />
Tar Rirsebaze da arc sakuTar janmrTelobaze.<br />
erTxel erT-erT ieSivaSi erT stumars<br />
sakidze darCa xeljoxi. roca is aTi<br />
wlis Semdeg isev im ieSivaSi moxvda, misi<br />
xeljoxi isev iq ekida.<br />
Tora noaxs uwodebs wmindans, Seuryvnels,<br />
gamCenTan mavals. wmindans - qcevebSi,<br />
Seuryvnels – fiqrebSi. Cven did<br />
mama abraamze ki weria, rom is dadioda gam-<br />
Cenis win. es imas niSnavs, rom noaxs sWirdeboda<br />
gamCenis xelSewyoba imisaTvis, rom<br />
wmindanad darCeniliyo, xolo abraams<br />
– ar sWirdeboda. abraamis upiratesoba<br />
noaxTan SedarebiT imaSi gamoixateba, rom<br />
is cdilobda kerpTTayvanismcemelic ki<br />
gamCenTan mieaxloebina. is sodomis mcxovreblebisaTvis<br />
loculobda. noaxi,<br />
miuxedavad wmindanobisa, masze dabal<br />
doneze idga.<br />
am Tavis pirvel winadadebaSi samjeraa<br />
naxsenebi saxeli noaxi, mas sami vaJi hyavda<br />
– Semi, xami da iafeti da sami samyaro<br />
ixila noaxma Tavisi cxovrebis manZilze<br />
– samyaro warRvnamde, warRvna da misi<br />
Semdgomi periodi. noaxis msgavsad, kidev<br />
orma wmindanma ixila sami samyaro: danieli<br />
moeswro taZars, mis dangrevas da<br />
aRdgenas da iovma ixila sakuTari saxli<br />
aSenebuli, dangreuli da xelaxla aRdgenili.<br />
iwyeba warRvna, romelic samas<br />
samocdaxuTi dRe grZeldeba. da Sevida<br />
noaxi da misi ojaxi da cxovelebi kidobanSi<br />
“warRvnis wylisagan”. gasagebia, rom<br />
ToraSi arc erTi sityva araa zedmeti da<br />
zogierTi kanoni mxolod miniSnebiTaa<br />
naxsenebi. maS, ratom usvams xazs Tora,<br />
rom Sevidnen isini kidobanSi “warRvnis<br />
wylebisagan”. gasagebia, rom sxva mizezi<br />
kidobanSi, romelsac noaxi as oci wlis<br />
ganmavlobaSi aSenebda, Sesvlisa ar arsebobs.<br />
raSi, Toris udidesi komentatori<br />
gveubneba: “noaxi arcTu ise didi morwmune<br />
iyo, sanam wyalma mis muxlebamde ar<br />
menora<br />
miaRwia, kidobanSi ar Sevida.”<br />
xasidTa erT-erTi rabini icxak aiziki<br />
gvixsnis, rom Cven es ar unda gavigoT ise,<br />
TiTqos noaxi naklebad morwmune iyo.<br />
Tora xom masze wers – noaxi wmindani da<br />
Seuryvnelia. man isic icoda,rom gamCeni<br />
mowyalea, amitom bolo wuTamde ar sjeroda,<br />
Tu warRvniT gaanadgurebda yvelafers,<br />
rac Tavadve Seqmna.amitomac ar<br />
Sedioda kidobanSi, manam sanam warRvnis<br />
wyalma ar aiZula.<br />
imis miuxedavad, rom Toris pirvel<br />
wignSi “bereSiTi” araa misi kanonebi, is<br />
mogviTxrobs samyaros Seqmnaze da adamianTa<br />
Sesaxeb – adamze, noaxze, abraamze,<br />
icxakze, iakobze, da mis Tormet vaJze<br />
egvipteSi Sesvlamde. am cxovrebaSi mravali<br />
ramaa, rogor unda moiqces adamiani am<br />
samyaroSi, is swavlobs Cveni didi mamebis<br />
moqmedebidan gamomdinare an im miniSnebebidan,<br />
rac Cans da rasac gvaCveneben Cveni<br />
brZenebi.<br />
noaxTan kidobanSi movidnen wminda da<br />
“ara wminda” cxovelebi. Tora specialurad<br />
ar wers sityvas “tarefa”, raTa zedmetad<br />
ar ixmaros uaryofiTi konteqstis<br />
mqone sityvebi. aseve Cvenc, ara marto<br />
unda SevikavoT Tavi uwmawuri sityvebis<br />
warmoTqmisagan, aramed, sadac SesaZlebelia,<br />
warmovsTqvaT dadebiTi sityva<br />
uaryofiTis nacvlad. magaliTad, sjobs<br />
vTqvaT “araqaSeri”, vidre “tarefa”, “araa<br />
sufTa”, vidre “WuWyiania”, an “araa simar-<br />
Tle”, vidre “tyuilia”.<br />
Tora mogviTxrobs, rom kidobanSi<br />
Sedian noaxi, Semi, xami, iafeti, noaxis<br />
meuRle da maTi Svilebis sami meuRle. kidobnidan<br />
gamosvlisas CamoTvlilTa Tanmimdevroba<br />
ukve sxvanairia – noaxi, misi<br />
meuRle, Svilebi da maTi meuRleebi.<br />
gasagebia, rom Tora ar Segvatyobinebda,<br />
Tu rogor Sevidnen da gamovidnen kidobnidan<br />
isini. es arc ise mniSvnelovania.<br />
am TanmimdevrobiT Tora gvatyobinebs,<br />
rom micvis “ganayofierdiT da gamravldiT”<br />
Sesruleba kidobanSi maT akrZaluli<br />
hqondaT imis gamo, rom ar SeeferebodaT<br />
samyaros ganadgurebis periodSi.<br />
kidobnidan gamosvlisas ki ukve SeeZloT<br />
am micvis Sesruleba. amasTan Tora amis<br />
Sesaxeb mxolod migvaniSnebs, rac imas<br />
gvaswavlis, rom arsebobs iseTi ram,<br />
razec xmamaRla ar saubroben. emara wers,<br />
rom yvelam icis, Tu sad da risTvis midian<br />
siZe da patarZali, magram vinc amaze<br />
israeli taSs ukravda „saukunis bavSvs”<br />
78 wlis jansuR Carkvianis sixaruli da sevda<br />
diriJorma avner bironma miiwvia (igi, sxvaTa<br />
Soris, musikosTa akademiis reqtoricaa), simfoniur<br />
orkestr „kameratasTan” erTad irmamariam<br />
giganma daukra mocartis ocdameerTe<br />
koncerti, „bisze” Seasrula Sopenis noktiurni...<br />
– ra Tqma unda, didi warmateba eqneboda...<br />
– maS... rom ityvian, daingra darbazi taSiscemiT,<br />
Semdeg xmis Camwer studiaSi Caweres<br />
irmas <strong>axali</strong> „firfita diskebi”, romlebSic<br />
Sesulia Sopenis noktiurnebi da mocartis<br />
fantazia... amJamad mimdinareobs mocartis<br />
koncertis Cawera...<br />
amitomac Seagvianda Camosvla ramdenime<br />
dRiT?<br />
– diax... Tumca xSirad exmianeba TbilisSi<br />
megobrebs, Tavis SesaniSnav pedagogs maia<br />
narimaniZes da uambobs STabeWdilebebs... aqve<br />
getyviT, rom studiaSi Camwerma musikosma<br />
irmas „saukunis bavSvi” uwoda...<br />
– me vici, rom Tqven yovelTvis loculobT<br />
SviliSvilis scenaze gamosvlis win...<br />
– ki, ra dasamalia... axlac miTxra irmam,<br />
iloce babuo?.. viloce da mjera babu, rom<br />
irma-mariam gigani qristes deduleTSi<br />
SesaniSnavad daukravs-meTqi... aki, gagimarTla...<br />
– amjerad, rogor dagxvdaT israeli?<br />
– Tel-avividan erTi dRe ierusalimSi<br />
wavediT, moviareT yvela taZari, aq namyofi<br />
viyavi, magram kidev ufro gaulamazebiaT...<br />
saerTod, es ra qalaqebi auSenebiaT udabnoSi,<br />
galaktionis gariTmuli sityvebi gamaxsenda<br />
– silaJvarde da silaSi vardi, amnairi<br />
arc silaJvarde minaxavs da arc vardi sila-<br />
Si. israelis miwa ukidegano baRia, romelic<br />
didi rudunebiT Seqmna ebraelma xalxma da<br />
am veeberTela baRSi qveyana aaSena... ara, ara...<br />
israeli saocrebaa!.. ra qviT naSenebi, rogori<br />
arqiteqtura!.. leqsic ki vuZRveni saucbiso:<br />
„qarTveli da ebraeli”:<br />
Cven viyaviT marad erTni,<br />
viTar qveynad aris RmerTi,<br />
dResac aris CvenTan RmerTi.<br />
erTmaneTis Sembraleni –<br />
qarTvelni da ebraelni.<br />
isev RmerTis unda gvesmas,<br />
mterma rom ver gadagvTelos,<br />
gaumarjos israels da<br />
gaumarjos saqarTvelos!<br />
msoflioSi vis ra elis,<br />
aris neba israelis!<br />
cxovrebis dones ar ikiTxavT?.. gavicaniT<br />
qalbatoni, romelsac arasdros umuSavia,<br />
mxolod diasaxlisobda da 400 dolari aqvs<br />
pensia...<br />
– ueWvelia, iq Cveneburebs SexvdebodiT...<br />
– ki, Sevxvdi SesaniSnav kompozitors soso<br />
bardanaSvls...<br />
– vicnob...<br />
– ho, kidev fizikos-mecniers daviT baazovs...<br />
teleJurnalist soso iosebaSvilsac<br />
xom icnobdiT Tbilisidan?<br />
– maS...<br />
– iq muSaobs televiziaSi, hoda, man da<br />
misma meuRlem qalbatonma makam SesaniSnavi<br />
siuJeti uZRvnes irmas amosvlas da „imedma”,<br />
kerZod, salome arSbam, rogorc vici, gadasca<br />
kidec.<br />
– kargiT... SviliSvilma kidev erTxel<br />
gagaxaraT... Tavad Tqven, saerTod, rogor<br />
grZnobT Tavs, batono jansuR?..<br />
– aba, ra giTxra... vwuxvar, aseT dReSi<br />
arasodes vyofilvar, da mainc, yvelam icodes<br />
– mwuxarebas gayolili sixaruli ukan aRar<br />
brundeba...<br />
– mgoni, cudad ar gicxovriaT...<br />
– erTi kia – Suris gareSe vicxovre, isic<br />
kargad vicodi, roca kacis sxeulSi Suris<br />
cecxli anTia, erTaderTi Camqrobi RmerTia...<br />
ver vitandi ampartavnobas, ampartavnoba, ise,<br />
rogorc narkomania, Tandayolili Tviseba<br />
ar gaxlavT, es yovelive, kacis surviliT<br />
SeZenili borotebaa... mTeli Cemi cxovreba<br />
samSoblosaTvis gavyvirodi Cemi leqsiT, Cemi<br />
TanadgomiT. eSmaki kaci siCumiT xmaurobs,<br />
samwuxarod, momgebiania siCumiT xmauri... me<br />
7<br />
xmamaRla laparakobs, is aramzadaa. Toridan<br />
Cven vswavlobT ara marto kanonebs,<br />
aramed cxovrebiseul sibrZnes da sulsac<br />
xvews.<br />
roca warRvnis Semdeg noaxi kidobnidan<br />
gamovida ganadgurebuli samyaro<br />
dainaxa. man gamCens msxverpli Seswira,<br />
gamCeni ki mas dapirda, rom aRarasodes<br />
mouvlenda qveynierebas warRvnas da amis<br />
niSnad caze cisartyela gamoCndeba. es<br />
ki imas niSnavs, rom xalxi isev scodavs<br />
da warRvna isev SeiZleboda ganmeorebuliyo.<br />
magram gamCeni asrulebs Tavis danapirebs,<br />
ar gaanadguros samyaro.<br />
da moaSena noaxma venaxi. midraSis Tanaxmad<br />
yurZeni imave dRes damwifda, noaxma<br />
Rvinoc dawura, dalia da daTvra. a<br />
yvelaferi es erT dReSi moxda. gamodis,<br />
roca adamiani raimes ise ver akeTebs,<br />
rogorc saWiroa, mainc Rebulobs zeciur<br />
daxmarebas. noaxis venaxSi xom aSkara saswauli<br />
moxda.<br />
diax, Cveni brZenebi amboben, rom Tu<br />
adamians ganwmenda surs, mas zecidan exmarebian<br />
da Tu is Sebilwvas moisurvebs,<br />
aseT SesaZleblobasac gzas uxsnian.<br />
adamianis raime saqmeSi warmateba<br />
srulebiTac ar amtkicebs imas, rom misi<br />
cxovrebis gza gamCenisaTvis misaRebia.<br />
noaxis yurZnis magaliTi amis kargi ilustraciaa.<br />
ra Tqma unda, <strong>axali</strong> samyaros<br />
Senebisas noaxi sxva ufro mniSvnelovani<br />
saqmeebiT unda dakavebuliyo. yvelaferze,<br />
ris keTebasac is daiwyebda, gamCenisagan<br />
udidesi kurTxeva miuvidoda. yvela<br />
ubedurebis Semdeg yovelTvis ase xdeba.<br />
ra didi Sansi hqondaT ebraelebs meoce<br />
saukuneSi SeeqmnaT sakuTari saxelmwifo,<br />
raTa milionobiT adamiani dabruneboda<br />
istoriul miwas? gasagebia, rom Zalze<br />
umniSvnelo. qveyanaTa umravlesobam, arabebis<br />
kolosaluri wnexis miuxedavad mxari<br />
dauWira israelis saxelmwifos Seqmnas.<br />
gasagebia, rom es yvelaferi gamCenis<br />
pirdapiri Carevis gareSe ver moxdeboda.<br />
Cveni wminda Tora Cvens xalxs pirdeba<br />
mraval sulier da materialur kurTxevas.da<br />
ra mogveTxoveba Cven? Cven unda<br />
miviRoT isini. imisaTvis rom es SevZloT,<br />
unda viaroT misi gziT, vakeToT sikeTe,<br />
viyoT Tavmdablebi, gulmowyaleni, gviyvardes<br />
adamianebi, davicvaT mcnebebi da<br />
gveSinodes da gviyvardes gamCeni. modiT,<br />
SevecadoT Zalian.<br />
yovelTvis gavyvirodi...<br />
– didi xani ar moaklos Tqveni xma qarTvel<br />
xalxs, batono jansuR, guli ar dagberebodeT...<br />
sxvaTa Soris, Tqveni TbilisSi aryofnis<br />
dros, am ramdenime dRis winaT Cvenma saer-<br />
To megobarma, SesaniSnavma mamuliSvilma,<br />
Jurnalistma da poetma zaur gomarTelma<br />
Tqvendami miZRvnili leqsi mogvitana redaqciaSi,<br />
Tu mogewonebaT dabeWdeTo. ai, naxeT:<br />
78 wlis jansuR Carkvians<br />
ar dagiyria far-xmali,<br />
mikvirs, ramdeni SesZeli,<br />
ra imedi gaqvs am xvalis,<br />
an Seni rwmenis kedelis...<br />
ar gsurs samSoblo-muxlebze,<br />
artaxSi gamomwyvdeuli,<br />
da saqarTvelos uRelze<br />
ijdes viRaca wyeuli...<br />
mecixovne xar sityvisa,<br />
romelic dagaqvs ubiTa,<br />
mova dro, bevri ityvisa –<br />
ibrZodi xmliT da SubiTa.<br />
Seni tolebi am mxaris<br />
buxarTan weven yalions,<br />
ukve dro aris samxaris,<br />
kvlav elodebi alions.<br />
ramdeni vici amqveynad,<br />
Tavi rom moaqvT yinCada,<br />
isic geyoda sakvexnad,<br />
amxnis rom darCi biWada.<br />
– va, yoCaR zaur!.. vali damado gomarTelma...<br />
– ar gagiWirdebaT gadaxda, erTi kai<br />
eqspromti da...<br />
– eee... Cemi didi saZmodan ramdenime<br />
kaciRa SemovrCiT. ase rom mjera, aq wuTisofelia,<br />
iq – maradiuli... axla davfiqrdeT,<br />
riT ar sjobs maradiuli wuTisofels?<br />
– kargiT ra, batono jansuR, ra dros<br />
filosofiaa, genialuri Svili gyavT, gaixareT<br />
da galaRdiT!..<br />
– xandaxan vfiqrob, iqneb, SviliSvilebisa<br />
da SvilTaSvilebis gamo Rirdes, rom kidev<br />
cota xans gagrZeldes sicocxle.<br />
– hoda, icocxleT!<br />
vilen mardaleiSvili<br />
gazeTi "saqarTvelos respublika"<br />
30 seqtemberi, 2009
8<br />
ilia mordexis-Ze SamilaSvili<br />
saqarTvelodan gamosul ebraelTa<br />
Temma danaklisi ganicada _ gardaicvala<br />
TvalsaCino pirovneba ilia mordexis Ze<br />
SamilaSvili.<br />
ilia SamilaSvili daibada 1948 wlis<br />
8 marts qalaq soxumSi, mordex da fania<br />
SamilaSvilebis ojaxSi. rva Svilian<br />
ojaxSi ilia rigiT meSvide gaxldaT.<br />
am ojaxis istoria banZaSi iwyeba. mis<br />
saTaveSi dgas xaxami abram SamilaSvili,<br />
me-6 gverdidan<br />
sxva qveynebSi mimdinare movlenebi,<br />
Tu es uSualod Cvens qveyanasa da<br />
mis interesebs ar ukavSirdeba. ruseT-saqarTvelos<br />
omis gaSuqeba am<br />
arxis mier mis mimarT israelis sazogadoebriobis<br />
did yuradRebaze<br />
metyvelebs.<br />
mokrZalebiT minda Tqveni yuradReba<br />
SevaCero kidev erT faqtze:<br />
israelis mTavarma politologiurma<br />
Jurnalma “The Israel Journal of<br />
Foreign Affairs” mTxova statia omis<br />
mimoxilviT. rogorc Jurnals wesad<br />
aqvs miRebuli, statia sarecenziod<br />
gadaigzavna. ukve misi gamoqveynebis<br />
Semdeg Jurnalis mTavarma<br />
redaqtorma recenzentebis vinaobis<br />
dausaxeleblad miTxra, rom erTerT<br />
maTgans, romelic amerikis erTerTi<br />
wamyvani politologiao, dauweria,<br />
rom TiTqmis ar unaxavs am omis<br />
Sesaxeb esodeni informaciulobiTa<br />
da simarTliT datvirTuli statia.<br />
da, ai, aq mivadeqiT mTavar<br />
saTqmels. Cemi statiis naxvis Semdeg<br />
nebismier qarTvel politologs<br />
namdvilad gaukvirdeba amgvari Sefaseba,<br />
ramdenadac masSi raime gansakuTrebuli<br />
<strong>axali</strong> informacia<br />
araferia. magram es qarTveli politologebisaTvis.<br />
rac Seexeba ucxoelebs,<br />
isini mTel am informacias<br />
an ver floben, an ver Tu ar uRrmavdebian.<br />
amdenad is, rac CvenTvis<br />
trivialuri Cans, maTTvis did mniSvnelobas<br />
iZens. amitomac, rogorc<br />
Cans, qarTvelma politologebma,<br />
diplomatebma, Jurnalistebma yvelgan,<br />
yvela doneze ara emociur-patriotuli<br />
gancxadebebiT, aramed<br />
dokumenturi masalebis enaze<br />
gaacnon msoflios sazogadoebriobas,<br />
rac SeiZleba met konkretul<br />
pirovnebas msoflios sxvadasxva<br />
qveyanaSi saqmis namdvili viTareba<br />
gazeT "menoras" redaqtors<br />
damfuZnebelni da<br />
gamomcemelni:<br />
guram baTiaSvili, kote abaSiZe<br />
Tbilisi, leoniZis 11a, vaxtang VI q. #30<br />
telefonebi: 99.90.96, 77.20.57<br />
ase rom am ojaxis wevrebi cnobili sasuliero<br />
moRvawis STamomavlebi arian.<br />
ilias deda fenina warmoSobiT<br />
quTaisidan gaxldaT.<br />
mama mordexi ki Sav zRvas seravda<br />
odesa-baTumis marSrutiT. mravali wlis<br />
ganmavlobaSi mordexi sayovelTaod cnobili<br />
xomaldis `gruzia-s~ mudmivi mu-<br />
Saki gaxldaT. aqedan daiwyo misi kavSiri<br />
rusul samyarosTan.<br />
ilia SamilaSvilis mSoblebis ojaxi<br />
ebrauli, qaSeruTis, erovnuli tradiciis<br />
damcveli da ebraelTa Soris urTierTsiyvarulisa<br />
da daxmarebis kera gaxldaT.<br />
ai, aseT ojaxSi aRizarda patara ilia.<br />
soxumis me-17 skolis oqros medalze<br />
damTavrebis Semdeg iliam swavla saqarTvelos<br />
politeqnikur institutSi energetikisa<br />
da manqanaTmSeneblobis fakultetze<br />
ganagrZo.<br />
1969 wels inJinris diplomiani vaJkaci<br />
baTaSvilebis didi ojaxis brwyinvale<br />
warmomadgenel `eSeT xail~ qalze _ lianaze<br />
daqorwinda.<br />
q-ni liana saxelganTqmuli da yvelasaTvis<br />
sayvareli eqimis _ ruben baTaSvilis<br />
qaliSvili gaxlavT.<br />
batono redaqtoro!<br />
neba momeciT, Tqveni gazeTis furclebidan gulwrfeli madloba movaxsenoT<br />
qarTuli mecnierebis, kulturis im gamoCenil moRvaweT, ebrauli Temis<br />
warmomadgenlebs, romlebmac momiloces dabadebis 70-e wlisTavi.<br />
didi madloba gazeT "menoras" TanadgomisaTvis, keTili saqmeebisaTvis.<br />
profesori eldar mamisTvaliSvili<br />
Tu Cveneuli Sefasebani.<br />
aseTive problemis winaSe dgas,<br />
sxvaTa Soris israelis saxelmwifo<br />
da ebraeli xalxic. imis miuxedavad,<br />
rom dasavleTis qveynebSi (gansakuTrebiT<br />
amerikis SeerTebul<br />
StatebSi) yoveli meore Tu ara, mesame<br />
Jurnalisti ebraelia, israeli<br />
aSkarad agebs informaciul oms arabul<br />
samyarosTan. Cemi azriT, am<br />
informaciulobis xarvezs saqarTvelos<br />
mxrivac da israelis mxrivac<br />
(sxva obieqtur mizezebTan erTad)<br />
erTnairi fsiqologiuri safuZveli<br />
aqvs: Cven Rrmad varT darwmunebuli<br />
Cvens simarTleSi da gvjera, rom<br />
igi (e. i. simarTle) TavisTavadac<br />
gaikafavs gzas. magram dRes, informaciulobis<br />
dResaswaulis Jams, yvelafers<br />
wyvets swored informaciis<br />
raodenoba (ra Tqma unda, xarisxTan<br />
erTad). amitomac Cven unda vcdilobdeT,<br />
rac SeiZleba farTod gava-<br />
SuqoT es Cveni simarTle da rac Sei-<br />
Zleba metad gavxadoT cnobili. amis<br />
gareSe wavagebT sazogadoebrivi azris<br />
mobilizaciisaTvis brZolas.<br />
calke aRniSvnis Rirsia israelis<br />
qarTvel ebraelTa Temis daintereseba<br />
omis movlenebiTa da qarTveli<br />
xalxisadmi totaluri mxardaWera.<br />
gaerTianebuli erebis organizaciis<br />
mimarT, TviT ruseTis xelmZRvanelobisadmi<br />
gaigzavna aseulobiT<br />
saprotesto peticia agresiis Sewyvetis<br />
moTxovniT, gaimarTa saprotesto<br />
demonstracia ruseTis sael-<br />
Cos siaxloves. sxvaTa Soris, aseTive<br />
demonstracia gaimarTa omis dawyebis<br />
pirvel wlisTavTan dakavSirebiT.<br />
israelSi ruseT-saqarTvelos<br />
omis eqo karga xans ar Sewyvetila.<br />
am ori qveynis urTierTobiT dainteresebis<br />
<strong>axali</strong> talRa gamoiwvia<br />
im cnobebma, romlebic am ramdenime<br />
Tvis winaT gamoqveynda, rom<br />
menora<br />
axladSeqmnili ojaxi samtrediaSi<br />
dasadgurda.<br />
ilia SamilaSvili samtrediis Cais<br />
gadamamuSavebeli fabrikis direqtoris<br />
moadgiled dainiSna. komunistur epoqaSi<br />
axalgazrda inJinrisaTvis aseTi<br />
Tanamdebobis micema iSviaTi movlena iyo,<br />
Tundac imis gaTvaliswinebiT, rom ilia<br />
ebraeli gaxldaT.<br />
1970 wels maT pirveli qaliSvili _<br />
nino SeeZinaT, 1971 wels ki pirveli vaJiSvili<br />
_ ramazi.<br />
1970 wels ilia samuSaod gadadis<br />
samtrediis abreSumis mwarmoebeli fabrikis<br />
direqtoris moadgiled. aq man<br />
pirvelad Semoitana iaponuri manqanadanadgarebi.<br />
fabrikis mier nawarmoebi<br />
produqciis gasaRebis mizniT ilia<br />
SamilaSvilma kavSiri daamyara ucxour<br />
firmebTan. male es kavSiri saerTaSoriso<br />
vaWrobaSi gadaizarda.<br />
komunistur periodSi dawyebuli es<br />
urTierToba mas Zalian gamoadga mogvi-<br />
TiTqosda saqarTvelo didi raodenobiT<br />
iaraRs iZens israelisgan da es<br />
misi saomari mzadebis nawilia. isev<br />
aRmovCndi ramdenime sainformacio<br />
saSualebis komentatoris rolSi da<br />
Sevecade gameqarwylebina aseTi ramis<br />
SesaZlebloba. sxvaTa Soris, isev<br />
da isev ruseTis sainformacio wyaroebis<br />
gavleniT israelis rusuli<br />
sainformacio saSualebebis nawili<br />
am cnobas awvdida rogorc faqts.<br />
amis sapirispirod sagangebod minda<br />
aRvniSno rusulenovani radio<br />
“rekas” <strong>axali</strong> ambebis ganyofilebis<br />
ufrosis iosef eiTanis mier CemTan<br />
saqarTvelosadmi Rrma interesiTa<br />
da mxardaWeriT warmarTuli interviu<br />
mis gadacemaSi, romelsac “dRiuri”<br />
hqvia, romelSic igi aSkarad<br />
aRmoCnda saqarTvelos advokatis<br />
rolSi. ivriTulenovan saSualebaTa<br />
toni ki amjeradac zomieri da<br />
saqarTvelosadmi TanagrZnobiT gam-<br />
registrirebulia<br />
q. <strong>Tbilisis</strong> mTawmindis<br />
raionis sasamarTlos<br />
mier.<br />
registraciis # 4/1-921<br />
oqtomberi (xeSvani), #20, 2009 w.<br />
anebiT im biznesis ganviTarebaSi, romelic<br />
moskovSi wamoiwyo.<br />
ilia SamilaSvilis mdidari gamocdileba<br />
da mxarSi megobrulad amodgoma SesaniSnavad<br />
gamoiyena da mamis gza ganagrZo<br />
misma pirmSom _ ramaz SamilaSvilma.<br />
1993 wlidan moyolebuli biznesis<br />
ganviTarebasTan erTad ilia SamilaSvili<br />
moyvrebis mxardamxar iwyebs saqvelmoqmedo<br />
saqmianobas ebrauli rwmenis<br />
gasaZliereblad. es iniciativa moskov-<br />
Si qarTvel ebraelTa salocavis `oel<br />
icxakis~(,,icxakis karavi~) aSenebaSi gamoixata.<br />
man da misma axlobel-naTesavebma<br />
sakuTari jibiT daafinanses es didad<br />
mniSvnelovani, erovnuli suliskveTebis<br />
gamaZlierebeli saqme.<br />
am Tavmdabali, patiosani da mravlismkeTebeli<br />
adamianis xsovna mudam darCeba<br />
misi naTesavebis, axloblebis da megobrebis<br />
gulebSi.<br />
amxanagebis jgufi<br />
P.S. 20 oqtombers israelSi q. aSdodSi mixakaSvilis quCaze mdebare qarTvel ebrael-<br />
Ta salocavSi ,,Semay cedeki~ ilia SamilaSvilis saxelze misma ojaxma SeabrZana sefer-<br />
Tora, xolo saflavze gaimarTa samgloviaro ceremoniali.<br />
gazeT ,,menoras~redaqcia TanagrZnobas ucxadebs ramaz SamilaSvils mamis _<br />
ilia mordexis Ze SamilaSvilis<br />
gardacvalebis gamo.<br />
ciala, guram, malxaz baTiaSvilebi TanagrZnobas ucxadeben saqarTvelos ebraelTa<br />
msoflio kongresis vice-prezidents mixo mirilaSvils mZaxlis _<br />
ruben sefiaSvilis<br />
gardacvalebis gamo<br />
gazeT "menoras" redaqcia TanagrZnobas ucxadebs saqarTvelos ebraelTa msoflio<br />
kongresis vice-prezidents mixo mirilaSvils mZaxlis _<br />
ruben sefiaSvilis<br />
gardacvalebis gamo<br />
sWvaluli gaxldaT. CemTvis piradad<br />
gansakuTrebiT saintereso aRmoCnda<br />
saubari israelis erT-erT wamyvan<br />
politikur mimomxilvelTan d-r reuven<br />
pedercurTan “gaalei cahalis”<br />
(“armiis talRebi”) arxze, romel-<br />
Sic erToblivad gavaanalizeT movlenaTa<br />
ganviTarebis SesaZlebeli<br />
scenarebi.<br />
da isev minda davubrunde sakiTxs,<br />
romelic Cemi dRevandeli informaciis<br />
mTavar Temad gamovacxade:<br />
saqarTvelosadmi iseT megobrulad<br />
ganwyobil qveyanaSic ki, rogoric<br />
israelia, saWiroa ufro meti aqtiuroba<br />
saqarTvelos poziciis,<br />
istoriul-politikuri motivebisa<br />
da momentebis sazogadoebisaTvis<br />
gacnobis mizniT, raTa movlenebis<br />
eqo saqarTvelosadmi keTilganwyobilad<br />
JRerdes da ara piriqiT.<br />
ruben enoxi (enuqaSvili)<br />
q. ierusalimi<br />
redaqtori<br />
guram<br />
baTiaSvili