30.11.2012 Views

22. La fortuna di Livio nelle arti figurative

22. La fortuna di Livio nelle arti figurative

22. La fortuna di Livio nelle arti figurative

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

(figlio <strong>di</strong> Tarquinio il Superbo), modello <strong>di</strong> pu<strong>di</strong>citia. <strong>Livio</strong> racconta nei p<strong>arti</strong>colari<br />

questa vicenda (I 57-59) non solo perché para<strong>di</strong>gmatica, ma anche perché ad<br />

essa è legata la cacciata <strong>di</strong> Tarquinio il Superbo da Roma ad opera dello<br />

stesso Collatino e del suo amico Lucio Giunio Bruto, futuri consoli della<br />

nascente res publica.<br />

[57, I] Ardeam Rutuli habebant, gens<br />

ut in ea regione atque in ea aetate<br />

<strong>di</strong>vitiis praepollens, eaque ipsa causa<br />

belli fuit, quod rex Romanus cum ipse<br />

<strong>di</strong>tari, exhaustus magnificentia<br />

publicorum operum, tum praeda<br />

delenire popularium animos studebat,<br />

[2] praeter aliam superbiam regno<br />

infestos etiam quod se in fabrorum<br />

ministeriis ac servili tam <strong>di</strong>u habitos<br />

opere ab rege in<strong>di</strong>gnabantur. [3]<br />

Temptata res est, si primo impetu capi<br />

Ardea posset; ubi id parum processit,<br />

obsi<strong>di</strong>one munitionibusque coepti<br />

premi hostes. [4] In his stativis, ut fit<br />

longo magis quam acri bello, satis<br />

liberi commeatus erant, primoribus<br />

tamen magis quam militibus; [5] regii<br />

quidem iuvenes interdum otium<br />

conviviis comissationibusque inter se<br />

terebant. [6] Forte potantibus his apud<br />

Sex. Tarquinium, ubi et Collatinus<br />

cenabat Tarquinius, Egerii filius,<br />

inci<strong>di</strong>t de uxoribus mentio; suam<br />

quisque laudare miris mo<strong>di</strong>s. [7] Inde<br />

certamine accenso Collatinus negat<br />

verbis opus esse: paucis id quidem<br />

horis posse sciri, quantum ceteris<br />

praestet Lucretia sua. "Quin, si vigor<br />

iuventae inest, conscen<strong>di</strong>mus equos<br />

invisimusque praesentes nostrarum<br />

[57, I] I Rutuli possedevano Ardea, città<br />

molto fiorente e ricca per quei tempi e per<br />

quelle contrade; e proprio questa era stata la<br />

causa della guerra, che il re <strong>di</strong> Roma,<br />

consumato il patrimonio <strong>nelle</strong> spese per le<br />

gran<strong>di</strong>ose opere pubbliche, cercava sia <strong>di</strong><br />

rinsanguare le sue sostanze, sia <strong>di</strong> placare<br />

con largizioni <strong>di</strong> bottino gli animi del popolo,<br />

avverso alla monarchia, [2] oltre che per<br />

l'arroganza tirannica <strong>di</strong> Tarquinio, anche<br />

perchè irritato <strong>di</strong> essere stato impiegato così<br />

a lungo dal re in mestieri da operaio e in<br />

lavori servili. [3] I Romani tentarono <strong>di</strong><br />

prendere Ardea subito d'assalto, ma essendo<br />

fallito il tentativo cominciarono a stringere i<br />

nemici d'asse<strong>di</strong>o costruendo opere <strong>di</strong><br />

fortificazione. [4] In questa vita <strong>di</strong><br />

accampamento, come suole avvenire <strong>nelle</strong><br />

guerre più lunghe che aspre, venivano<br />

facilmente concesse licenze, agli ufficiali più<br />

che ai soldati, [5] e i giovani figli del re<br />

spesso passavano il tempo in banchetti e<br />

gozzoviglie. [6] Una volta, mentre stavano<br />

bevendo nella tenda <strong>di</strong> Sesto Tarquinio, e<br />

partecipava al banchetto anche Collatino,<br />

figlio <strong>di</strong> Egerio, il <strong>di</strong>scorso cadde sulle mogli,<br />

e ciascuno celebrava la sua con le maggiori<br />

lo<strong>di</strong>. [7] Essendosi accesa la <strong>di</strong>scussione,<br />

Collatino <strong>di</strong>sse che le parole erano vane: in<br />

poche ore potevano rendersi conto <strong>di</strong> quanto<br />

la sua Lucrezia fosse superiore alle altre.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!