WRD_Shwetpatrika_Part_I
WRD_Shwetpatrika_Part_I
WRD_Shwetpatrika_Part_I
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
लोकसंख्या, िज�हे व तालुके यांची �देशिनहाय ि�थती.<br />
तपशील राज्य कोकण पि�चम<br />
महारा�टर्<br />
5<br />
उ�र<br />
महारा�टर्<br />
िवदभर् मराठवाडा बृहन्मु ंबई<br />
1 2 3 4 5 6 7 8<br />
लोकसंख्या<br />
(2011) कोटी<br />
लोकसंख्या<br />
टक्के वारी<br />
9.989<br />
(बृहन्मु ंबई वगळून)<br />
100<br />
1.615<br />
16.17<br />
2.344 1.857 2.300<br />
23.47<br />
18.59<br />
23.03<br />
1.873<br />
18.75<br />
िज�हे संख्या 35 4 5 5 11 8 2<br />
तालुके संख्या 358 47 58 54 120 76 3<br />
1.248<br />
नागरीकरण ही िव�व�यापी �िकर्या आहे. गावांचे शहरांमध्ये, शहरे महानगरांमध्ये रुपांतिरत होत आहेत.<br />
त्याचा एकितर्त �भाव जलसंप�ीची मागणी मोठया �माणात वाढण्यावर होत आहे. �ितिदन �ित �यक्ती<br />
पाण्याची आव�यकता दुपटीपय�त वाढण्यावर होतो. त्यामुळे राज्यातील लोकसंख्येच्या वाढीबाबतचा<br />
तपशील िवचारात घेणे आव�यक ठरते. राज्य �थापनेपासून जणगणनेबाबतचा तपशील खाली िदला आहे.<br />
(आकडे कोटीत)<br />
वषर् एकू ण लोकसंख्या गर्ामीण नागरी नागरी लोकसंख्येची टक्के वारी<br />
1961 3.9554 2.8391 1.1163 28.22<br />
1971 5.0412 3.4701 1.5711 31.17<br />
1981 6.2784 4.0791 2.1993 35.03<br />
1991 7.8937 4.8395 3.0542 38.69<br />
2001 9.6879 5.5778 4.1101 42.43<br />
2011 11.2373 6.1545 5.0828 45.20<br />
1.10 सन 1951 पय�त रु.16.60 कोटीची गु ंतवणूक होवून, 2.74 लक्ष हेक्टर िंसचनक्षमता राज्यात िनमार्ण<br />
झाली होती. सन 1960 मध्ये महारा�टर् राज्याच्या िनिर्मतीनंतर पाटबंधारे िवकासक्षेतर्ाचे महत्व िवचारात<br />
घेऊन गु ंतवणुकीमध्ये मोठी वाढ करण्यात आली. शासनाने िडस�बर 1960 मध्ये तत्कालीन पाटबंधारे व<br />
उजार् िवभागाचे सिचव �ी.स.गो.बव� यांच्या अध्यक्षतेखाली पिह�या िंसचन आयोगाची िनयुक्ती के ली होती.<br />
या आयोगाला राज्यातील जलसंप�ीचा अ�यास करुन िविवध �योजनाथर् होणारा पाणीवापर व संभा�य<br />
िंसचनक्षमता अनुमािनत करणे व पाटबंधारे िवकासाची पुढील िदशा ठरिवण्यासंदभार्त िशफारसी करणे<br />
अशी कायर्कक्षा िनि�चत करुन देण्यात आली होती. या आयोगाने महारा�टर्ातील जलसंप�ीचा अंदाज<br />
बांधून भूपृ�ठावरील पाण्यातून 52.61 लक्ष हेक्टर क्षेतर् ओलीताखाली येवू शके ल असे अनुमािनत के ले<br />
होते. त्यानंतर 1995 मध्ये डॉ.मा.आ. िचतळे, यांच्या अध्यक्षतेखाली �थापन करण्यात आले�या महारा�टर्<br />
जल व िंसचन आयोगाने भूपृ�ठावरील पाण्यातून अंितम िंसचन क्षमता 85 लक्ष हेक्टर (लागवडीलायक<br />
क्षेतर्ाच्या 38 टक्के ) व भूजल वापर आिण िठबक/तुषार िंसचनाचा वापर के �यास 41 लक्ष हेक्टर अशी<br />
राज्यात एकू ण 126 लक्ष हेक्टर (लागवडीलायक क्षेतर्ाच्या 56 टक्के )अंितम िंसचनक्षमता अनुमािनत के ली<br />
आहे. योजनापूवर् काळापासून (1951) पाटबंधारे �क�पांवर सुमारे रु.71,000 कोटी खचर् झाला असून
Change language