77389

Urgeo, es, ere, ursi, tr. bulkatu, bultzatu; jazarri; uxatu, atzerrarazi; urgeri ab hoste, etsaiak bulkatua izan; lehiatu, akuilatu,eragin; akitu, beheititu, oinaztatu, toleatu; fames me urget, goseak jana naiz; urgere aliquem interrogando, norbait galdezhertsatu; tematu, esan, egiaztatu, gogor egin, gogor egon, iraun; urgere propositum, bere egitasmoan gogor egon; tinkatu,trinkotu, estutu; intr. lehiazko izan, erabatekoa izan, behar beharrezkoa izanUrica, ae, f. beldar, har, orugaUrina, ae, f. gernu, pixa, urxuriUrinator, oris, m. buzo, urpekariUrinor, aris, ari, dep. intr. murgildu, urperatuUrna, ae, f. hutxa, kutxa, urontzi; hautsutxa; bozontzi; neurri (10 l.)Uro, is, ere, ussi, ustum, tr. erre, suntsitu; berotu, idortu, ihartu, lehortu; gorritu, beltzatu (hotzak); sustatu, zauritu, larrutu,lardaskatu; oinaztatu, ostikatu, gaizki erabili, durduzatu, kezkatu, narritatu, zitaldu; piztu (irrika)Ursa, ae, f. hartz eme; hartz; Orga handi, Orga txiki (izar); IparraldeaUrsi, urgeo perf.; ursus gen. s.Ursinus, a, um, hartz-, hartzarenUrsus, i, m. hartzUrtica, ae, f. asunUrus, i, m. bufaloUsitate, adb. ohi bezala, ohiturazUsitatus, a, um, arrunt, arrunteko, ohituzko, ohiturazko; usitatum est, ohi daUspiam, adb. nonbaitUsquam, adb. nonbait; zerbaitetanUsque, adb. etengabe, taigabe, beti, orainarte, amaiarte; aurretitz. akus. (ad, in) –raino; usque ad verticem, gaineraino,gailurraino; usque Cretam, Kretaraino; abl. eta ab edo ex . –ik; usque ex extrema Syria, Siria bazterretik; usque a Romulo,Erromulogandik; inde usque, ordutik, ordudanik, geroztik; adb. edo lokailuarekin. –arte, -artean, hain ... non; harik eta-arte ; usque eo, horrenbat, horrenbeste; usque eo ut, hala non; usque eo (donec, dum, quoad) -arte, -artean; usque adeo,honenbeste, horrenbeste, hainbesteUsquedum, lokailu. –arte, -arteanUsquequaque, adb. nonahi, edonon; beti; erabat, zeharoUsquequo, adb. norainoUssi, uro perf.Ustio, onis, f. erreketa, erredura, errealdiUstor, oris, m. erretzaile (gorputzak)Ustus, a, um, uro pi.1. Usucapio, is, ere, cepi, captum, tr. iraun jabetu, iraun legez iritsi, epez bildu2. Usucapio, onis, f. iraun lege, epez bilketaUsucaptus, a, um, usucapio pi.Usura, ae, f. gozamen, erabilera; erabil eskubide; hobari; lukuru; irabazi, mozkinUsurpatio, onis, f. erabilera, baliakuntza, gozamen, gaudimenUsurpo, as, are, tr. erabili, baliatu; usurpare verbum, hitz bat erabili; beretu, bildu, jabetu, nagusitu, indarrez kendu;izendatu, aipatu, deitu; qui sapiens usurpatur, zuhurra deitua1. Usus, a, um, utor pi. baliatu; beretu, jabetu, izana2. Usus, us, m. erabilera, erabilketa, erabilaldi; ariketa, jarduera, ekitaldi; usus artis, arte ariketa; scientia atque usus, ars etusus, teoria eta jarduera, jakitea eta izatea; esse in usu, erabilia izan; habere in usu aliquid, zerbait baliatu; ohitura,ohikuntza; magnum usum rei edo in re, ondo ikasia; era, gisa, bizimolde; harremanak, kidego, kutuntasun; usu conjuncti,maiteminduak; adiskidetuak; retinere usum alicujus, norbaitekin harremanak gorde; gaudimen, gozamen; usus et fructus,gozamen, gaudimen; irabazi, hobari, baliagarritasun; esse ex usu, baliagarri izan; magnos usus afferre, txit ongarri izan;behar, behargorri, beharrordu; usus belli, gerra betebeharrak; si usus fuerik, beharra balitz; gertaera, egoera, aukera,abagune; usus est, aukera dagoUsusfructus, us, m. gaudimen, gozamen1. Ut, Uti, adb. bezala, bezalako, legez, nola; ut aiunt, dioten bezala; ut mihi videtur, ene ustez; ut plurimun, ahal bezainbeste; ut blandissime, ahalik ederrenez, ahalik losentxagarrienez; ut...ita, nola...hala; ut in tali re, holako aukeran egoki denbezala; ut qui, jende legez2. Ut, Uti, lokailu. (subj.), -ko, -arren; subj. ut verum loquor, egiaren esateko, egia esan dezadan; ut (ita, sic, adeo, eo,huc, is, hic, talis...) hain non; -la, -en; sequitur ut, horretatik heldu da (egin dezakezula); facere ut, egin hala non ( helzaitezen); locus est ut, ordu da (mintzatzeko, mintza zaitezen); est mos ut, ohi da (elkarrekin biltzea); (ind.) -ean, -laUtcumque, Utcunque, adb. nola nahi, nola nahi ere, dena dela, edozelan, zer nahi den; utcumque erit, zer gerta ere;-deno, -tzeanUtendus, a, um, utor aditz adj. baliagarri, erabilgarriUtens, entis, utor po. adj. jabe, edukitzaile, aberats, dundua, hornituaUtensilia, ium, npl. gauza baliagarriak1. Uter, utra, utrum, gen. utrius. (elkartzekoa) bietarik zein, zeinek; (galdezkoa) zein; (mugagabea) bietarik bata2. Uter, tris, gen. pl. ium, m. zahagiUtercumque, Utercunque, utracumque, utrumcumque, (mugagabea), bietarik zein nahi, bietarik edonorUterlibet, utralibet, utrumlibet, (mugagabea), bietarik edozeinUterne, utrane, utrumne ? bietarik zein?, bietarik zeinek?Uterque, utraque, utrumque, gen. utriusque, dat. utrique; (mugagabea) bietarik norbera, bakoitza; biak; bata eta bestea407