vol07.pdf

PRINCIPIORVM DOCTRINAE SPHAERICAE
PARS I
DE FIGVRA TERRAE, E]VSQVE MAGNITVDINE ET DIMETIENDI
RATIONE
Quomodo verò Ordo Coeli nosci, et rationes ejus in Terra pandipossunt?
Si prius vera figura Telluris, adeoque totius mundi investigetur.
An igitur terra non est plana, aut infinita radice deorsum extensa,
vt vulgò videtur?
Imò corpus ex terris et aquis junctim constans vndique à coelo abruptum,
inque seipsum conversum est, denique rotundum vndique, forma pilae, globi, lO
seu sphaerae regularis: quod tam ex partibus singulis, quàm ex ipsius totius
constitutione probari potest.
Proba departibus superficieiaqueae,quodgibbam figuram prae seferant.
De partibus Aqueae superficiei, hoc est, de Maribus, quod curventur in
arcum,·docemur experimentis Nau1ticis. Cùm enim in alto pelago versantibus 13
nibil appareat, nisi coelum et vndae, circulo perfectè plano circumfusae;
Continentium verò et Insularum non admodum remotarum montana etiam
altissima lateant, quasi demersa sub vndas complanatas: fit vt progressis
navigando, montes illi ex vndis emergere, subitoque sese attollere videantur
in evidentem altitudinem.
20
Sit mons D, locus primus A, ejus visus seu
Horizon BC, linea recta tangens vndas in A.
Haec linea continuata versus C, transit supra
D, sic vt D ex A videri non possit. Fiat jam
progressio ex A in E, vt loci E visus seu
Horizon sit FD recta, tangens aquas in E,
quae continuata incidit in montem D, sic vt quicquid hujus eminet supra
FD, id omne videri possit ex E.
At si superficies aquae verè esset in meram extensa planitiem; nullus
mons super illam sese attollens, visum in ea constitutum penitus lateret, nisi 30
immenso intervallo recedentibus, figura montis ipsa cum magnitudine paulatim
evanesceret: vicissim accedentibus, nequaquam subitò et post breve intervallum,
apparerent montes, antea non visi, sed opus esset ad hoc immensis
itineribus.
Vt si superficies aquae esset extensa per lineam rectam DF in immensum,
superque eam emineret mons D: quia eadem linea DF esset etiam linea visus,
semper in montem D incidens, sive in E esset oculus sive in F, sive in quocunque
alio hujus lineae puncto remotissimo.