Schools - be.passive

Kalmthout:
of hoe
een
passiefschool
tot stand
komt
Zie het als een
parachutistenteam
dat in de lucht
een figuur maakt:
je stapt samen
in het vliegtuig,
springt samen,
bouwt iets op en
komt hopelijk ook
samen aan op de
grond.
Het ontwerpteam is als een
parachutistenteam dat in de lucht een
figuur maakt: je stapt samen in het vliegtuig,
springt samen, bouwt samen iets op en
komt hopelijk ook samen aan op de grond.
De geschiedenis van basisschool
Zonnekind in Kalmthout is symptomatisch
voor heel wat kleinere scholen in België,
zij het misschien met een extra portie
dramatiek. In 1973 sloot een deel van de
school de deuren wegens... de te hoog
oplopende energiefactuur. Een houten
kleuterschooltje dat in de zomer van ’85 door
vrijwilligers ineen was getimmerd, brandde
nog voor de ingebruikname af. In de plaats
kwamen 20 jaar oude prefab-lokalen die
vandaag de dag nog steeds dienst doen.
De kwaliteit is uiteraard beneden alle peil:
‘kartonnen’ wandjes en enkel glas, overal
kieren en spleten... De school diende
reeds in 1999 een subsidieaanvraag in
bij AGIOn voor de bouw van een nieuwe
kleuterschool, gevolgd door een tweede
aanvraag in 2006, toen na een inspectie
bleek dat er ook een aparte refter moest
worden opgericht. Wanneer niet veel
later de mogelijkheid werd aangeboden
om in te schrijven op het project van de
passiefscholen, werd een nieuw dossier
ingediend, waarna basisschool Zonnekind
werd weerhouden.
Filip Hanjoul, architect en vader van drie
kindjes in de Kalmthoutse school, is als
lid van de beheerraad nauw betrokken bij
het project van de nieuwe passiefschool.
We ontmoeten hem in één van de ateliers
van de afdeling architectuur aan de Artesis
Hogeschool Antwerpen, waar hij onder
meer oefeningen rond passiefscholen
begeleidt.
In mijn presentatie ten overstaan van de
schoolbesturen van de andere passieve
pilootprojecten in de provincie Antwerpen
heb ik gepleit voor een gestructureerde
aanpak en een gefundeerde architectkeuze.
Hoe begin je nu een zoektocht naar een
architect? Er zijn verschillende manieren,
maar van belang is dat je goed weet wat
je wil en een projectdefinitie opstelt. Niet
zozeer een oplijsting maken van wat je nu
hebt, maar wel een kritische analyse van
wat je nodig hebt. Bijvoorbeeld, voor een
lokaal niet het aantal m² bepalen, maar
eerder het aantal leerlingen dat het moet
kunnen huisvesten. Je kan een organigram
gebruiken om op een eenvoudige manier
aan de architect duidelijk te maken hoe de
school er moet uitzien en welke relaties
belangrijk zijn.
Daarnaast is het belangrijk dat je je
ambities omschrijft: het passiefhuisconcept
bijvoorbeeld, is in ons geval allicht één van
de duidelijkste ambities. Verder willen wij
dat de school ook respect heeft voor het
landelijke en groene kader. Het komt er dus
op neer dat je de focuspunten neerschrijft.
Dat is een houvast voor de architect.
Welke stappen moet je zetten
wanneer wordt besloten een
passiefschool te laten ontwerpen?
Ik wil eerst vooral de noodzaak van
geïntegreerd ontwerpproces benadrukken.
Ik vergeleek een passiefschool in mijn
presentatie met een couveuse. Ik wilde er
mee aantonen dat je in een passiefschool
meer aan een binnenklimaat werkt dan in
een gewone school, het is geconditioneerd
op zich. Anderzijds is er wel inmenging van
buitenaf: in een couveuse kan je ook je
handen steken. Een couveuse heeft ook een
Institut Provincial d'Enseignement de Promotion sociale et
de Formation continuée (IPFC) te Nijvel (Belgïe)
Architect : A2M ׀ Studie bureau Cenergie ׀ Foto : Filip Dujardin
Dit project renoveert een oude vleugel tot een lage-energiegebouw
en reconstrueert een geheel van moduleerbare klassen
op 4 niveaus (2580 m²) volgens de passieve standaard. De twee
vleugels worden verbonden met een atrium dat bijdraagt tot de
natuurlijke zomerse ventilatie. De betonnen structuur van het
passieve gebouw wordt omhuld met geprefabriceerde houten
cassettes, geïsoleerd met cellulosevlokken en bekleed met een
Parklex-paneel. De vaste en mobiele zonneweringen (bestuurd
met een sonde) worden aan de zuidwestgevel geplaatst. Het
gebouw, waaraan werd begonnen in 2003 en dat opgeleverd werd
in 2008, verwelkomt 500 personen voor dag- en avondonderwijs.
Op dit moment wordt de fase van afstelling na de werf afgerond.
dossier
be.passive 03
47