online pdf - Reaal

Minigids Productfiscaliteiten 2013 

kerninformatie voor de adviespraktijk

1. Algemeen • Fiscale cijfers | Sociale cijfers 

2. Eigen woning 

3. Kapitaalverzekeringen 

4. Lijfrente 

5. Gouden handdruk 

6. Pensioen 

7. Arbeidsongeschiktheid 

8. Levensloop en vitaliteit 

9. Spaarloon 

10. Sparen en beleggen 

11. Schenking en successie 

12. Samenwonen/trouwen, scheiden en overlijden 

Begrippenlijst

1. Algemeen 

Fiscale cijfers 

Overzicht boxenstelsel 

2 

Box 1 

Belastbaar inkomen uit 

werk en woning 

Inkomstenbronnen: 

• winst uit onderneming 

• inkomsten uit arbeid (loon) 

• resultaat uit overige 

werkzaamheden 

• periodieke uitkeringen en 

verstrekkingen 

• inkomsten uit eigen woning 

• negatieve uitgaven voor 

inkomensvoorzieningen 

Aftrekposten: 

• uitgaven voor inkomensvoorzieningen 

• persoonsgebonden aftrek 

Box 2 


aanmerkelijk belang 

Inkomstenbronnen: 

• reguliere voordelen 

• vervreemdingsvoordelen 

Aftrekposten: 

• aftrekbare kosten 

Tarief: progressief (zie hieronder) Tarief: 25% Tarief: 30% 

Verliesverrekening: 

Alleen voor box 1-verliezen mogelijk 

Schijventarief box 1 

Jonger dan AOW-leeftijd 

Belastbaar 

inkomen 

meer dan 

Maar niet meer 

dan 


Alleen voor box 2-verliezen mogelijk 

Belastingtarief Tarief premie 

volksverzekering 

Box 3 


sparen en beleggen 

Inkomstenbronnen 

• forfaitair rendement = 

4% van (bezittingen 

minus schulden 

minus heffingvrij vermogen) 

Aftrekposten: 

• kosten zijn in deze box niet 

aftrekbaar 


Verliesverrekening is niet mogelijk 

Totaal tarief Heffing over 

totaal van de 

schijven 

- € 19.645 5,85% 31,15% 37% w 7.268 

€ 19.645 € 33.363 10,85% 31,15% 42% € 13.029 

€ 33.363 € 55.991 42% 42% € 22.532 

€ 55.991 - 52% 52% 

AOW-leeftijd en ouder, geboren in en na 1946 

Belastbaar 

inkomen 

meer dan 


dan 



➔ 

Menu Zoeken 

Sluiten 

extra bij volledige schermweergave 


totaal van de 

schijven 

- w 19.645 5,85% 13,25% 19,1% w 3.752 

w 19.645 w 33.363 10,85% 13,25% 24,1% w 7.058 

w 33.363 w 55.991 42% 42% w 16.561 

w 55.991 - 52% 52% 

AOW-leeftijd en ouder, geboren vóór 1 januari 1946 

Belastbaar 

inkomen 

meer dan 


dan 




totaal van de 

schijven 

- w 19.645 5,85% 13,25% 19,1% w 3.752 

w 19.645 w 33.555 10,85% 13,25% 24,1% w 7.104 

w 33.555 w 55.991 42% 42% w 16.527 

w 55.991 - 52% 52% 

Houdbaarheidsbijdrage 

Sinds 2011 wordt van mensen die zijn geboren vanaf 1 januari 1946 een houdbaarheidsbijdrage gevraagd. 

Door deze maatregel wordt de tweede tariefschijf jaarlijks nog maar met 75% van de inflatiecorrectie 

aangepast, waardoor mensen sneller in de derde tariefschijf vallen. 

Heffingskortingen 

Bestanddelen Jonger dan AOW-leeftijd AOW-leeftijd en ouder 

Algemene heffingskorting € 2.001,00 € 1.034,00 

Werkbonus € 1.100,00 

Maximale arbeidskorting lagere inkomens 1 € 1.723,00 € 890,00 

Maximale arbeidskorting hogere inkomens 1 € 550,00 € 284,00 

Ouderschapsverlofkorting per verlofuur € 4,24 

Levensloopverlofkorting 

(per gespaard kalenderjaar) 

Inkomensafhankelijke combinatiekorting 

maximaal 

€ 205,00 

€ 2.133,00 € 1.101,00 

Alleenstaande-ouderkorting € 947 2 ,0 € 489 2 ,0 

vervolg zie volgende pagina 

3

4 

Bestanddelen Jonger dan AOW-leeftijd AOW-leeftijd en ouder 

Aanvullende alleenstaande-ouderkorting € 1.319 € 681 

Jonggehandicaptenkorting € 708 

Ouderenkorting € 1.032 

Ouderenkorting bij een inkomen boven 

€ 35.450 

€ 150 

Alleenstaande-ouderenkorting € 429 

Tijdelijke heffingskorting voor VUT en 

prepensioen (1%) maximum 

€ 182 

Korting voor groene beleggingen 3 0,7% 4 0,7% 4 

1 de hoogte van arbeidskorting is afhankelijk van het gezamenlijk bedrag van het arbeidsinkomen en het maximum van de 

arbeidskorting 

2 vermeerderd met 4,3% van het arbeidsinkomen met een maximum van e 1.319 (AOW-leeftijd en ouder e 681) 

3 per 1 januari 2013 is de heffingskorting voor maatschappelijke beleggingen, beleggingen in durfkapitaal en culturele- en sociaalethische 

beleggingen vervangen door de heffingskorting voor uitsluitend groene beleggingen 

4 van de vrijstelling in box 3 

Aanslaggrens voor de inkomstenbelasting 

Er wordt een verplichte aanslag inkomstenbelasting opgelegd als de verschuldigde belasting het saldo van 

gezamenlijke voorheffingen en voorlopige teruggaven die met het oog op de heffingskorting zijn vastgesteld, 

met meer dan € 45 te boven gaat. 

Teruggaafgrens bij te veel ingehouden voorheffingen: € 14. 

Termijn indienen T-biljet 

De termijn voor het indienen van een verzoek om teruggaaf bedraagt vijf jaar. 

➔ 

Menu Zoeken 

Sluiten 


Regelingen voor IB ondernemers 

MKB vrijstelling 

Jaarlijks 14% over de winst -/- ondernemersaftrek, indien de ondernemer voldoet aan het urencriterium zoals 

opgenomen in de Wet IB2001. 

Zelfstandigenaftrek 

De zelfstandigenaftrek geldt voor de ondernemer die aan het urencriterium voldoet en die bij het begin van 

het kalenderjaar de AOW-leeftijd nog niet heeft bereikt. Voor vrouwelijke ondernemers geldt dat zij voor de 

toepassing van het urencriterium bij wijze van fictie geacht worden gedurende de periode van hun zwangerschap- 

en bevallingsverlof, doch maximaal 16 weken, hun werkzaamheden niet hebben onderbroken. 

Met ingang van 1 januari 2012 is de zelfstandigenaftrek een vast bedrag. Het is nu niet meer afhankelijk van 

de hoogte van de winst. De zelfstandigenaftrek voor 2013 bedraagt € 7.280. 

Als een ondernemer in één of meer van de vijf voorafgaande kalenderjaren geen ondernemer was en bij hem 

in die periode niet meer dan tweemaal de zelfstandigenaftrek is toegepast, wordt de zelfstandigenaftrek 

verhoogd met € 2.123 (startersaftrek). Dit geldt niet voor (voormalige) aandeelhouders die de onderneming 

na geruisloze terugkeer uit de BV voortzetten in een IB onderneming. De ondernemer die bij het begin van 

het kalenderjaar de AOW-leeftijd heeft bereikt, heeft recht op een zelfstandigenaftrek van 50% (van de 

zelfstandigenaftrek). 

Tarief vennootschapsbelasting (rechtspersonen) 

Tarieven vennootschapsbelasting bij een winst van: 

Meer dan Maar niet meer dan Bedraagt het percentage 

- € 200.000 20% 

€ 200.000 - 25% 

Fictief gebruikelijk loon 

De directeur-grootaandeelhouder, zijne de werknemer die in een vennootschap een aanmerkelijk belang 

heeft en arbeid verricht, krijgt in beginsel een bepaald minimumsalaris toegerekend. Voor 2013 bedraagt dat 

minimumsalaris € 43.000. 

5

Sociale cijfers 

AOW 

6 

Samenwonenden 

beiden AOWleeftijd 

Alleenstaanden Per partner 

individueel 

Alleenstaanden 

met kind 

Werkelijke AOW € 17.333 € 12.681 € 8.667 € 16.057 

Vakantietoeslag € 1.185 € 829 € 592 € 1.066 

Totaal € 18.518 € 13.510 € 9.259 € 17.123 

Op 18 december 2012 heeft ook de Eerste Kamer ingestemd met het Belastingplan 2013, waarin per 1 januari 

2013 de AOW-gerechtigde leeftijd wordt verhoogd van 65 jaar naar 65 jaar en 1 maand. Die leeftijd wordt de 

komende jaren verder verhoogd. 

Anw 

Werkelijk 

uitgekeerde bedragen 

Vakantie uitkering Totaal 

Nabestaandenuitkering € 13.434 € 991 € 14.425 

Halfwezenuitkering € 2.994 € 283 € 3.277 

Wezen tot 10 jaar € 4.299 € 317 € 4.616 

Wezen 10-16 jaar € 6.448 € 476 € 6.924 

Wezen 16-21/27 jaar € 8.598 € 634 € 9.232 

Wajong, WAZ/WAZO, WAO/WIA, WW 

➔ 

Menu Zoeken 

Sluiten 


Wajong, WAZ/WAZO* WAO/WIA ** WW *** 

Maximum per dag € 67,56 € 194,85 € 194,85 

Aantal uitkeringsdagen 261,00 261,00 261,00 

Maximumuitkering 75%,00 75%*100/108,00 70%*100/108,00 

Maximumuitkering per jaar € 13.225,00 € 35.317,00 € 32.962,00 

Incl. vakantie-uitkering € 14.283,00 € 38.142,00 € 35.599,00 

Inkomensgrens -,00 € 50.856,00 € 50.856,00 

* Grondslag Wajong is e 17.633. 

** De WAO is op 29 december 2005 vervangen door de WIA. De WIA bestaat uit twee onderdelen: de regeling Werkhervatting Gedeeltelijk 

Arbeidsgeschikten (WGA) en de regeling Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten (IVA). Werknemers die tenminste 35% 

arbeidsongeschikt zijn, komen in aanmerking voor een uitkering op basis van de WIA. De WAO blijft bestaan voor diegenen die vóór 

1 januari 2004 ziek zijn geworden en nu een WAO-uitkering hebben. 

*** De eerste twee maanden bedraagt de WW-uitkering 75% van het laatstverdiende loon (maximaal e 194,85 per dag), daarna 70%. 

De maximumuitkering in het eerste jaar bedraagt e 36.023 (incl. vakantietoeslag). 

Brutominimumloon 

23 jaar en ouder € 17.633 

Vakantietoeslag € 1.410 

Totaal € 19.043 

Bruto-uitkeringen IOAW/IOAZ 

Jaarbedragen voor oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werknemers en zelfstandigen, inclusief vakantietoeslag 

Gehuwde en ongehuwde partners die beiden 21 jaar of ouder zijn € 18.809 

Alleenstaande van 21 jaar of ouder met kinderen € 17.975 

Alleenstaande van 23 jaar of ouder zonder kinderen € 14.434 

In tegenstelling tot de IOAW kent de IOAZ voor oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte ex-zelfstandigen 

een toets op inkomsten uit vermogen. Op de IOAZ-uitkering wordt in mindering gebracht een fictief inkomen 

van 4% van bij bedrijfsbeëindiging aanwezig vermogen boven € 127.400. 

Eigen vermogen bij bijstand 

Vrij te laten vermogen: 

• voor gezinnen € 11.590 

• voor alleenstaanden € 5.795 

• eigen huis extra vrijgelaten € 48.900 

7

Premiepercentages 

8 

AOW 1 

Werkgever Werknemer Totaal Max.premie 

inkomen 

- 17,90 17,90 € 33.363 p.j. 

Anw 1 - 0,60 0,60 € 33.363 p.j. 

AWBZ 1 

- 12,65 12,65 € 33.363 p.j. 

WAO/WIA-basispremie (Aof) 4,65 - 4,65 € 195,58 p.d. 

WGA-rekenpremie 

(Werkhervattingskas) 

0,54 - 0,54 € 195,58 p.d. 

AWf 2 (werkloosheidsverzekering) 1,70 - 1,70 € 195,58 p.d. 

WW Gemiddelde sectorpremie 2,76 - 2,76 € 195,58 p.d. 

ZVW 3 (inkomensafhankelijke bijdrage) 7,75 - 7,75 € 50.853 p.j. 

KO (verplichte bijdrage kinderopvang) 0,50 - 0,50 € 195,58 p.d. 

1 Voor de volksverzekeringen AOW, Anw en AWBZ geldt geen premievrije voet. Het totale premiepercentage bedraagt 31,15%. 

2 De franchise in de premie AWf is per 1 januari 2013 vervallen met de Wet Uniformering Loonbegrip en daarvoor is het premiepercentage 

verlaagd. 

3 Tot 2013 betaalden werknemers een bijdrage Zvw. De werkgever hield de bijdrage Zvw in op het nettoloon en droeg deze af. De 

ingehouden bijdrage Zvw werd vergoed door de werkgever. Per 1 januari 2013 is deze regeling vervallen. Daarvoor in de plaats is de 

werkgeversheffing Zvw gekomen. De werkgever betaalt een bepaald percentage over het loon van de werknemer tot een bepaald 

maximumbijdrageloon. 

2. Eigen woning 

Eigenwoningforfait 

Hypotheekrenteaftrek 

➔ 

Menu Zoeken 

Sluiten 


De WOZ-waarde ligt tussen Eigenwoningforfaitpercentage 

< € 12.500 0,00% 

€ 12.500 - € 25.000 0,20% 

€ 25.000 - € 50.000 0,35% 

€ 50.000 - € 75.000 0,45% 

€ 75.000 - € 1.040.000 0,60% 

Maximale duur hypotheekrente-aftrek 30 jaar 

> € 1.040.000 € 6.240 vermeerderd met 1,55% van de eigenwoningwaarde 

voor zover deze uitgaat boven € 1.040.000 

Bestaande hypotheken op 1 januari 2001 Aftrek tot en met 31 december 2030 

Soort woning Uitsluitend de eigen woning (hoofdverblijf) 

Voorwaarden voor nieuwe hypothecaire leningen per 1 januari 2013 

Er bestaat alleen recht op renteaftrek voor de eigen woning als: 

• de lening schriftelijk is overeengekomen én in maximaal 360 maanden volledig wordt afgelost; 

• wordt afgelost volgens een ten minste annuïtair aflossingsschema; een lineaire leningvorm is ook mogelijk; 

• aan de verplichting tot aflossing wordt voldaan (aflossingseis); 

• de lening is aangegaan in verband met de eigen woning (eisen van voor 1 januari 2013). 

De vereisten gelden per leningdeel 

Indien niet aan het annuïtaire aflosschema wordt voldaan, vervalt in beginsel het recht op renteaftrek voor de 

rest van het leven van de belastingplichtige. Hierop geldt een aantal uitzonderingen die verderop behandeld 

worden (zie tijdelijke betalingsproblemen). 

9

Overgangsrecht geldt: 

• Als op 31 december 2012 sprake is van een eigen woning met een daarop rustende eigenwoningschuld; 

• Indien er op 31 december 2012 geen eigenwoningschuld is, dan geldt als eigenwoningschuld: 

• de eigenwoningschuld in 2012 direct voorafgaande aan de vervreemding van de woning, mits er in 2013 

weer een eigenwoningschuld is (ziet met name op tijdelijke huur tussen twee woningen in); 

• belastingplichtigen die op 31 december 2012 geen eigen woning en eigenwoningschuld hebben maar na 

31 december 2012 (en voor 31 december 2021) weer terugkeren in een woning die voor 31 december 2012 

laatstelijk een eigen woning is geweest en de status van eigen woning is verloren als gevolg van verhuur 

van de woning, zonder dat na 31 december 2012 een andere woning als een eigen woning is aan te merken 

geweest (met name gericht op ‘expats’), 

• de eigenwoningschuld die in 2013 ontstaat als gevolg van een onherroepelijke schriftelijke koop of koop- 

aanneemovereenkomst afgesloten in 2012 én levering van de eigen woning / pleging van het onderhoud 

of verbetering in 2013. 

• tijdelijk twee huizen op 31 december 2012 die als eigen woning kunnen worden aangemerkt. Het overgangsrecht 

is dan van toepassing op de eigen woningschuld op de eigen woning die overblijft. 

Het aan de eigenwoningschuld gekoppelde spaar- of beleggingsproduct (KEW, SEW of BEW) ‘volgt’ als het 

ware de eigenwoningschuld. Als de schuld onder het overgangsrecht valt geldt dat in beginsel ook voor de 

daaraan gekoppelde KEW, SEW of BEW. Zie hiervoor Hoofdstuk 3 Kapitaalverzekering en overgangsrecht. 

Toetsing aflosschema 

Aan de aflossingseis wordt voldaan indien het bedrag dat per schuld/leningdeel op het toetsmoment niet 

meer bedraagt dan het bedrag dat volgt uit de formule: 

1 + i m x – 1 

B x = B o 1 – 

1 + i m n – 1 

waarbij wordt verstaan onder: 

B x : de maximale schuld op het toetsmoment; 

B 0 : het startbedrag van de schuld; 

i m : de maandelijkse rentevoet; 

x: het aantal verstreken gehele kalendermaanden van de looptijd; 

n: de totale looptijd van de schuld in maanden, gerekend vanaf het moment van aangaan van de schuld tot 

de maand waarin de schuld geheel moet zijn afgelost, doch ten hoogste 360 maanden. 

10 

➔ 

Menu Zoeken 

Sluiten 


Als toetsmoment geldt: 

• 31 december van het kalenderjaar 

• het moment van vervreemding van de eigenwoning 

• het moment van wijziging van de maandelijkse rentevoet (zie Gids Productfiscaliteit van de Belastingbox) 

• het laatste moment waarop de voorgaande schuld bestond (zie Gids Productfiscaliteit van de Belastingbox) 

Tijdelijke betalingsproblemen en behoud van renteaftrek 

Indien in een kalenderjaar een aflossingsachterstand ontstaat, blijft het recht op renteaftrek behouden 

indien: 

1 In het daarop volgende kalenderjaar de achterstand is ingelopen. Voorwaarde is dat sprake is van een 

incidentele achterstand. 

2 Per 1 januari van het tweede kalenderjaar volgend op het kalenderjaar waarin de achterstand is ontstaan, 

contractueel een nieuw, ten minste annuïtair aflossingsschema voor de resterende looptijd is overeengekomen. 

Voorwaarde is dat onvoldoende betalingscapaciteit aannemelijk wordt gemaakt. 

3 Uiterlijk aan het einde van het tweede kalenderjaar volgend op het kalenderjaar waarin een fout in de 

berekening of in de betaling van het aflossingsbedrag heeft plaatsgevonden, de aflossingsachterstand is 

hersteld. 

4 Uiterlijk aan het einde van het vierde kalenderjaar volgend op het kalenderjaar waarin de achterstand is 

ontstaan, contractueel een nieuw, ten minste annuïtair aflossingsschema voor de resterende looptijd is 

overeengekomen. Voorwaarden zijn dat aannemelijk wordt gemaakt dat niet aan het nieuwe aflossingsschema 

als bedoeld bij punt 2 kon worden voldaan en de schuldeiser heeft ingestemd met betalingsuitstel. 

Aflosstand 

Als de eigen woning wordt vervreemd en de oude eigenwoningschuld is groter dan de nieuwe eigenwoningschuld 

(of deze ontbreekt), wordt het meerdere bedrag van de eigenwoningschuld én de stand van de 

resterende looptijd in maanden vastgesteld: de aflosstand. 

Bij een verhoging of het aangaan van een nieuwe eigenwoningschuld wordt dit bedrag afgeboekt op de aflosstand 

en dient dit bedrag ten minste annuïtair binnen de resterende looptijd te worden afgelost. 

De aflosstand vervalt als deze geheel op de eigenwoningschuld is toegepast. 

Restschuld 

Een restschuld ontstaat indien de verkoopprijs van de eigen woning lager is dan de eigenwoningschuld. De 

rente over deze restschuld is met ingang van 1 januari 2013 gedurende 10 jaar aftrekbaar in box 1, mits de 

restschuld die ontstaat in de periode van 29 oktober 2012 tot en met 31 december 2017. 

11

Overzicht aftrekbare kosten box 1 eigenwoningschuld 

Kosten zelf aftrekbaar? Rente over de schuld bij 

financiering aftrekbaar? 

Koopsom Nee Ja 

Overdrachtsbelasting Nee Ja 

Roerende goederen Nee Nee 

Omzetbelasting grond Nee Ja 

Grond- en bouwrente over de periode vóór het 

tijdstip van de koop-/aannemings overeenkomst 

Grond- en bouwrente over de periode na het tijdstip 

van de koop-/aannemings overeenkomst 

Nee Ja 

Ja Nee 

Verschuldigde box 1-lening rente Ja Nee 

Verbouwing Nee Ja 

Taxatiekosten i.v.m. hypotheek Ja Ja 

Notariskosten hypotheekakte Ja Ja 

Kosten verkrijgen nationale hypotheek garantie 

(t.b.v. hypotheek) 

Ja Ja 

Notariskosten transport Nee Ja 

Kosten hypotheekakte Ja Ja 

Afsluitprovisie /advieskosten Ja (beperkt) Ja 

Boeterente voor vervroegde aflossing Ja Nee 

Kosten wegens oversluiten/verlengen Ja Nee 

Administratiekosten Ja Ja 

Jaarlijks erfpacht canon Ja Nee 

Afkoopsom erfpacht Nee Ja 

Makelaarscourtage Nee Ja 

Bankgarantiekosten Nee Ja 

Bereidstellingsprovisie Ja Ja 

Annuleringskosten hypotheek Nee Nee 

Inleg kapitaalverzekering eigen woning Nee Nee 

Inleg spaarrekening eigen woning Nee Nee 

Inleg beleggingsrecht eigen woning Nee Nee 

Aflossing eigen woning Nee Nee 

➔ 

Menu Zoeken 

Sluiten 


Verbouwingen 

Voor het aangaan van leningen voor verbouwingen gelden onderstaande specifieke goedkeuringen: 

• rente en kosten van een geldlening gesloten voor de verbouwing van de eigen woning zijn gedurende zes 

maanden na het afsluiten van de geldlening aftrekbaar in box 1, ongeacht of verbouwingsuitgaven daadwerkelijk 

uit de geldlening zijn betaald; 

• rente en kosten van de geldlening gesloten binnen zes maanden na aanvang van de verbouwing van de 

eigen woning zijn aftrekbaar in box 1, voorzover de geldlening niet meer bedraagt dan in die zes maanden 

gedane verbouwingsuitgaven; 

• Voor het verbouwingsdepot geldt dat in de eerste zes maanden na het afsluiten van de geldlening de rente 

en kosten volledig mogen worden afgetrokken. In het daaropvolgende anderhalf jaar worden de betaalde 

en ontvangen rente in box 1 gesaldeerd. 

Verhuizing 

Een woning die nog niet betrokken kan worden vanwege een verbouwing of een in aanbouw zijnde woning 

kan onder voorwaarden al aangemerkt worden als eigen woning. Een van de voorwaarden is dat de woning 

moet leegstaan. Een tweede voorwaarde is dat de woning in het kalenderjaar of in één van de twee volgende 

kalenderjaren als eigen woning moet gaan dienen. Hetzelfde geldt voor leegstaande woningen die in het 

kalenderjaar of in één van de twee voorafgaande jaren een eigen woning is geweest van belastingplichtige. 

De woning moet het hoofdverblijf zijn geweest, leegstaan en te koop worden aangeboden. De met deze 

woning samenhangende (hypotheek)rente is gedurende die tijd aftrekbaar. Bovendien is het eigenwoningforfait 

voor de nieuwe woning nihil. 

De hiervoor beschreven tweejaarstermijn is met ingang van 1 januari 2011 tijdelijk verlengd naar drie jaar. 

Na 31 december 2013 geldt weer de normale termijn van twee jaar. 

Bijleenregeling 

Als bij verkoop van de eigen woning overwaarde is gerealiseerd, is de bijleenregeling van toepassing. 

Overwaarde betekent voor de bijleenregeling het verschil tusen de verkoopopbrengst van de oude woning 

en de eigenwoningschuld op diezelfde woning plus de verkoopkosten. Dat betekent dat de lening waarvoor 

renteaftrek geldt, niet hoger mag zijn dan de aankoopprijs van de nieuwe woning (inclusief aankoopkosten) 

minus de overwaarde van de oude woning. Dit is de eigenwoningschuld. Voor dit bedrag kan de rente worden 

afgetrokken. 

12 13

Met onderstaand schema kan worden bepaald of de bijleenregeling van toepassing is 

en wat de gevolgen zijn! 

14 

Stroomschema Bijleenregeling 

Dit schema moet per persoon worden doorgenomen! Je gaat uit van het juridisch eigendom per persoon. 

stap 1 

stap 2 

stap 3.1 

stap 3.2 

Is sprake van verwerving* van 

een (andere) eigen woning? 

ja 

nee 

Is sprake van een verbouwing van 

of onderhoud aan de eigen woning? 

ja 

Is er nog een niet benutte EWR 

die korter dan 3 jaar bestaat**? 

ja 

Bepaal het (geschatte) VVS van de huidige eigen woning: 

verkoopprijs oude woning - verkoopkosten - EWS 

Bepaal EWR: 

VVS + niet benutte EWR die korter dan 3 jaar bestaat** 

Bepaal de maximale EWS***: 

aankoopprijs + aankoopkosten nieuwe eigen woning - EWR 

Partnerregeling? 

Dient de aan te kopen/ aangekochte 

woning voor beide fiscale 

partners als eigen woning? 

Heeft de te verkopen/verkochte 

woning als eigen woning gediend 

voor beide fiscale partners? 

ja 

Heeft de fiscaal partner een niet 

benutte EWR afkomstig van de woning 

die voor beide fiscale partners als 

eigen woning diende? 

ja 

ja 

Partnerregeling is van toepassing 

nee 

nee 

nee 

Schuld voor verbouwing/onderhoud 

minus EWR=EWS. 

Restant is box 3-schuld. 

Partnerregeling 

is niet van toepassing 





* Onder verwerving van een eigen woning wordt niet alleen de aankoop van een eigen woning verstaan, 

maar ook een woning die van box 3 naar box 1 verhuist. 

** Er kan bij de verkoop van een voorgaande eigen woning een niet benutte EWR zijn blijven staan. 

*** De aangegane EWS hoeft niet gelijk te zijn aan de maximale EWS. 

nee 

nee 

Consumptief 

Geen EWS 

Schuld voor verbouwing/ 

onderhoud = EWS 

De bij stap 3.1 berekende 

maximale EWS*** 





Stroomschema Einde samenleving 

Wordt een fiscaal partnerschap verbroken? 

Was de partnerregeling van toepassing 

bij de verwerving van deze eigen woning? 

Gaat het om de partner die rekening heeft moeten houden 

met de niet benutte EWR van de andere partner? 

Is er bij de financiering rekening gehouden met de verlaging 

van de maximale EWS door de partnerregeling? 

De rente over de aanwezige EWS na toepassing van de 

partneregeling is aftrekbaar. Bovendien kan de schuld voor 

de overname van het aandeel van de ex-partner in de eigen 

woning volledig fiscaal gefacilieerd worden aangegaan. 

ja 

ja 

ja 

ja 

nee 

nee 

nee 

nee 

➔ 

Menu Zoeken 

Dit overzicht is niet relevant. 

Dit overzicht is niet relevant. 

Sluiten 


Voor deze partner geldt dat als de 3 jaars-termijn niet is 

verstreken de niet benutte EWR weer herleeft. Dit kan 

gevolgen hebben bij verwerving van (een aandeel in) 

of verbouwing van een eigen woning. 

Blijft deze partner achter dan neemt de maximale EWS toe 

met het bedrag van de EWR waar rekening mee is gehouden 

in het kader van de partnerregeling. De schuld voor de overname 

van het aandeel van de ex-partner in de eigen woning 

kan volledig fiscaal gefacilieerd worden aangegaan. 

Vertrekt deze partner dan hoeft alleen rekening gehouden 

te worden met de eigen EWR. 

15

Stroomschema Aflossingsstand 

Dit schema moet doorlopen worden bij vervreemding van een eigen woning met een eigenwoningschuld die onder 

het regime vanaf 1 januari 2013 valt (tenminste annuïtaire leningen). Dit schema moet per persoon worden doorgenomen. 

Tussentijds huren 

Bepaal de oude EWS direct voorafgaande 

aan de vervreemding van 

de eigen woning 

Deze oude EWS vastleggen als 

aflossingsstand: bedrag en 

resterende looptijd in maanden 

Eind van het kalenderjaar een 

beschikking aflossingsstand 

aanvragen bij inspecteur 

Vervreemding eigen woning 

Aankoop goedkopere 

nieuwe eigen woning 

Bepaal de maximale EWS 

op grond van het stroomschema 


Bepaal welk deel van de oude 

EWS doorloopt in de nieuwe EWS 

en welk deel van de oude EWS 

wordt stopgezet 

Deel van de oude EWS dat wordt 

stopgezet vastleggen als 

aflossingsstand: bedrag en 

resterende looptijd in maanden 

Eind van het kalenderjaar een 

beschikking aflossingsstand 

aanvragen bij inspecteur 

Oude EWS: 

voortzetten 

aflossing op 

grond van 

bedrag en 

resterende 

looptijd oude 

EWS 

Aankoop duurdere nieuwe eigen 

woning of aankoop eigen woning 

na periode van tussentijdse huur 

Bepaal de maximale EWS 

op grond van het stroomschema 


Splitsen nieuwe EWS in: 

• deel van de oude EWS dat 

doorloopt; 

• deel EWS dat herleeft op 

grond van de aflossingsstand 

(indien van toepassing) 

• deel nieuwe EWS 

(indien van toepassing) 

Herleven 

EWS middels 

aflossingsstand: 

voortzetten 

aflossing op 

grond van (deel 

van) bedrag 

en resterende 

looptijd zoals 

vermeld in 

aflossingsstand 

De aflossingsstand neemt af met 

het bedrag dat herleeft als EWS. 

Beschikking aflossingsstand laten 

aanpassen. Bij volledige toepassing 

vervalt de (beschikking) 

aflossingsstand. 

Nieuwe EWS: 

aflossing 

op grond 

van nieuwe 

30-jaarstermijn 

➔ 

Menu Zoeken 

Sluiten 


16 17 

Definities 

Eigen woning 

De eigen woning die de belastingplichtige anders 

dan tijdelijk als hoofdverblijf ter beschikking staat 

Partner in de zin van de partnerregeling 

• is, de fiscaal partner 

Afkortingen 

EWR • eigenwoningreserve 

EWS • eigenwoningschuld 

VVS • vervreemdingssaldo

3. Kapitaalverzekering- of rekening en overgangsrecht 

Kapitaalverzekering- of rekening voor de eigen woning 

Vanaf 1 april 2013 is er geen bijzondere fiscale regeling meer voor financiële producten waarmee 

vermogen wordt opgebouwd om een eigenwoningschuld mee af te lossen. De in deze producten 

opgebouwde waarde moet ieder jaar in box 3 van de inkomstenbelasting worden opgegeven. Voor 

op 31 maart 2013 bestaande producten is er overgangsrecht. 

Overgangsrecht kapitaalverzekering eigen woning/ spaarrekening eigen woning of 

beleggingsrecht eigen woning (KEW/SEW/BEW) 

Indien op 31 december 2012 een eigen woning in bezit was en een eigenwoningschuld bestond die 

aflossingsvrij is, mag ter grootte van het aflossingsvrije deel van de eigenwoningschuld een nieuwe 

KEW, SEW of BEW worden afgesloten. Ook is het mogelijk om een bestaande KEW, SEW of BEW te 

verhogen tot het bedrag van de aflossingsvrije eigenwoningschuld. De inleg van op 31 december 

2012 bestaande producten zonder gegarandeerd eindbedrag mag echter na deze datum niet 

worden verhoogd. In zes situaties blijven de oude regels nog van toepassing als de KEW, SEW of 

BEW: 

• ongewijzigd wordt voortgezet na 31 december 2012; 

• ongewijzigd wordt voortgezet na 1 april 2013 als er op 31 december 2012 al een eigen woning 

en aflossingsvrije eigenwoningschuld was en gebruik is gemaakt van de mogelijkheid om een 

nieuwe KEW, SEW of BEW af te sluiten of een bestaand opbouwproduct te verhogen; 

• er in 2012 niet meer was, in verband met de verkoop van een eigen woning en er bij aankoop van 

een nieuwe eigen woning in 2013 weer is; 

• in 2013 wordt afgesloten in verband met een koop- of aanneemovereenkomst die op 31 december 

2012 onherroepelijk was; 

• wordt voortgezet in een KEW, SEW of BEW bij een andere uitvoerder of in een vergelijkbaar 

product bij dezelfde uitvoerder waarbij de oude regels van toepassing blijven; of 

• een kapitaalverzekering is die op 31 december 2012 bestaat en vóór 1 april 2013 een KEW wordt. 

Op deze bestaande overeenkomsten blijven de oude regels van toepassing mits: 

• Het gegarandeerde kapitaal van het product na 31 december 2012 (of 31 maart 2013) niet is 

verhoogd en de looptijd niet is verlengd. 

• De premie of de inleg niet is verhoogd als het product geen gegarandeerd kapitaal heeft en de 

looptijd niet is verlengd. 

Oude regels KEW, SEW en BEW 

Voor de uitkering uit een KEW/SEW/BEW (box 1) kunnen de volgende vrijstellingen van toepassing zijn: 

• Bij 15 tot 20 jaar premiebetaling: maximaal € 35.700 

• Bij 20 jaar of meer premiebetaling: maximaal € 157.000 

18 

➔ 

Menu Zoeken 

Sluiten 


De te benutten vrijstelling kan nooit meer bedragen dan de uiterlijk na 30 jaar met de eenmalige kapitaalsuitkering 

af te lossen eigenwoningschuld. Bovendien geldt de vrijstelling eenmaal per leven, is persoonsgebonden 

en mag de hoogste premie per verzekeringsjaar niet meer bedragen dan tien maal de laagste. 

De kapitaalvrijstelling is ook van toepassing op de uitkeringen bij overlijden. Hierbij mag de (restant) 

vrijstelling van de overleden partner worden gebruikt tot maximaal de uitkering ten gevolge van het 

overlijden van die partner. 

Bij de SEW wordt de deblokkering bij overlijden toegerekend aan de overleden partner. De vrijstelling is van 

toepassing tot maximaal het tegoed op de SEW van de overleden partner. Bij een SEW is het ook mogelijk 

het SEW-tegoed van de overleden partner door te schuiven aan de langstlevende partner. De toekomstige 

vrijstelling van de langstlevende partner wordt dan verhoogd met de niet benutte vrijstelling van de 

overleden partner. Dit is maximaal het SEW-tegoed ten tijde van het overlijden. 

Uitzonderingen op de 15- en 20 jaarseis 

In een aantal situaties hoeft niet aan de eis van 15- of 20 jaar premiebetaling te worden voldaan: 

1 bij verhuizing naar een huurwoning; 

of, mits aan de overige fiscale voorwaarden is voldaan, zoveel mogelijk op de eigenwoningschuld wordt 

afgelost en het om één van de volgende situaties gaat: 

2 echtscheiding of beëindiging van fiscaal partnerschap; 

3 als de verkoopprijs van de vorige woning onvoldoende is om de eigenwoningschuld af te lossen; of 

4 als gebruik wordt gemaakt van een vorm van schuldhulpverlening. 

De belastingplichtige moet aan de bank of verzekeraar aannemelijk maken dat hij zich in één van de bij 2 tot 

en met 4 genoemde situaties bevindt. 

Imputatie 

De uitkering uit een kapitaalverzekering is onder voorwaarden vrijgesteld. Als er gebruik wordt gemaakt van 

een life-timevrijstelling komt de vrijgestelde uitkering in mindering op de in de toekomst nog te benutten 

life-timevrijstelling en de bezittingvrijstelling. Wordt gebruik gemaakt van een ongelimiteerde vrijstelling 

(pré BHW) dan heeft dit geen invloed op de in de toekomst te benutten life-timevrijstellingen en de 

bezittingvrijstelling. 

Uitkering uit: 

KEW-vrijstelling 

Pré BHW-vrijstelling 

BHW-vrijstelling 

Bezittingvrijstelling 

KEW Pré BHW BHW 

= vrijgestelde uitkering vermindert vrijstelling niet 

= vrijgestelde uitkering komt in mindering op (resterende) vrijstelling 

19

Kapitaalverzekeringen afgesloten vóór 1 januari 2001 4. Lijfrente 

20 

Bestaat de verzekering op 31 december 2000? 

• pré-BHW verzekering overgangsregime van 

toepassing of 

• duur verzekering en premiebetaling 

minimaal 15 jaar en premie binnen 10:1 

• vanaf aanvang premie betaald binnen 10:1 

Verzocht om aanwijzing als 

kapitaalverzekering eigen woning (KEW)? 

Indien de uitkering hoger is dan de vrijstelling 

moet over het rentebestanddeel afgerekend 

worden. Belastbaar rentebestanddeel: 

((uitkering-vrijstelling)/uitkering) x (uitkeringbetaalde 

premies) 

Zie ook: 

‘Overgangsrecht kapitaalverzekering eigen 

woning/ spaarrekening eigen woning of beleggingsrekening 

eigen woning (KEW/SEW/BEW)’ 

ja 

ja 

ja 

nee 

nee 

Regime Wet IB 2001 van toepassing. 

Eventueel overgangsrecht KEW, SEW, 

BEW (zie hiervoor). 

Het rentebestanddeel (uitkering minus 

premies) is volledig belast op expiratiedatum 

in box 1. 

Tijdens de looptijd belast in box 3 

• Verzekering bestond op 14 september 

1999 en is op of na die datum niet 

verhoogd of verlengd. Voor zover de 

waarde meer bedraagt dan f 123.428 

wordt deze waarde jaarlijks belast*. 

• Verzekering is na 14 september 1999 

tot stand gekomen en/of verhoogd of 

verlengd. Volledige waarde jaarlijks 

belast. 

Op expiratiedatum belast in box 1 

Rentebestanddeel is belast in box 1, 

onder voorwaarden recht op 

uitkeringsvrijstelling: 

- pré BHW: ongelimiteerd 

- BHW: f 123.428 

* Bij een voortzetting - conversiestorting - is het van belang dat het verzekerd kapitaal niet wordt verhoogd en de duur niet wordt 

verlengd. Bij de omzetting van een verzekering met een vast verzekerd kapitaal op einddatum in een beleggingsverzekering 

houdt de eerste eis in dat de in totaal overeengekomen en betaalde premies op jaarbasis - dus de premiedelen voor uitkering 

bij in leven zijn en bij overlijden tezamen - ná omzetting niet worden verhoogd. In uitzonderlijke situaties, zoals het wijzigen 

van het verzekerd lijf of het overeenkomen van een ongebruikelijk overlijdensrisicodekking, moet een prognoseberekening 

worden gemaakt. 

nee 

➔ 

Menu Zoeken 

Sluiten 


Uitgaven voor inkomensvoorziening 

Jaarruimte 

Als de belastingplichtige de inleg voor een lijfrente in aftrek wil brengen zal hij veelal gebruik moeten maken 

van de jaarruimte. Deze jaarruimte kan voor de laatste keer worden gebruikt in het jaar waarin de belastingplichtige 

de AOW-gerechtigde leeftijd bereikt. Voor buitenlandse belastingplichtigen bestaat geen recht op 

aftrek van de inleg, tenzij zij hebben gekozen voor de behandeling als binnenlands belastingplichtigen. 

De jaarruimte kan met behulp van de volgende formule worden bepaald: 

Jaarruimte = (17% x PG) -/- 7,5 * A -/- F -/- BS 

Waarbij: 

PG = premiegrondslag is de inkomensgrondslag 

verminderd met een franchise van f 11.829. 

De inkomensgrondslag is de som van de in 

het voorafgaande kalenderjaar genoten winst 

uit onderneming, belastbare loon, belastbare 

resultaat uit overige werkzaamheden en belastbare 

periodieke uitkeringen en verstrekkingen. 

De premiegrondslag bedraagt maximaal 

f 162.457. De inkomensgrondslag bedraagt 

dus maximaal f 174.286. 

A = het bedrag van de aangroei van het pensioen 

in het voorafgaande jaar door toename van de 

diensttijd (zogenaamde factor A). 

F = de toename van de oudedagsreserve in het 

voorafgaande kalenderjaar. 

BS = het bedrag aan spaarloon dat in het voorafgaande 

jaar wordt gedeblokkeerd voor 

vrijwillige premiebetaling voor een individuele 

module van een pensioenregeling. 

De jaarruimte bedraagt maximaal f 27.618. 

Lijfrentefranchise 

De franchise is dat gedeelte 

van het inkomen waarover 

geen lijfrente kan worden 

opgebouwd omdat de 

AOW-uitkering hierin later 

voorziet. Deze franchise is 

door de wetgever gesteld 

op f 11.829. Het bedrag 

van de lijfrentefranchise is 

niet gelijk aan het minimale 

franchisebedrag dat bij een 

pensioenregeling moet 

worden gebruikt. 

21

Inhaal jaarruimte (reserveringsruimte) 

De belastingplichtige die de aftrekruimte uit de jaarruimte van de zeven voorafgaande jaren niet (geheel) 

heeft gebruikt, kan gebruik maken van de reserveringsruimte. Hiervoor moet hij bij zijn aangifte inkomstenbelasting 

een verzoek indienen. De verzekeringnemer kan het laagste van de volgende drie bedragen als 

reserveringsruimte benutten: 

Jaar van 

aftrek 

22 

Inkomensgegevens 

1. Het niet gebruikte deel van de 

jaarruimte van de afgelopen 

zeven jaar; 

2. f 6.989 

(een leeftijd die maximaal 

tien jaar jonger is dan de AOWgerechtigde 

leeftijd en ouder: 

f 13.802); 

3. 17% van de premiegrondslag. 

Factor A Franchise Maximale 

inkomensgrondslag 

Maximale 

jaarruimte 

Maximale reserveringsruimte 

Tot 55 jaar Vanaf 55 jaar 

2006 2005 2005 € 10.816 € 159.395 € 25.258 € 6.389 € 12.621 

2007 2006 2006 € 10.990 € 161.947 € 25.663 € 6.492 € 12.823 

2008 2007 2007 € 11.155 € 115.961 € 17.817 € 6.590 € 13.016 

2009 2008 2008 € 11.345 € 167.172 € 26.491 € 6.703 € 13.238 

2010 2009 2009 € 11.561 € 170.349 € 26.994 € 6.831 € 13.490 

2011 2010 2010 € 11.631 € 171.372 € 27.156 € 6.872 € 13.571 

2012 2011 2011 € 11.829 € 174.286 € 27.618 € 6.989 € 13.802 

2013 2012 2012 € 11.829 € 174.286 € 27.618 € 6.989 € 13.802 

Terugwentelingstermijn 

Inleg van de jaarruimte en de inhaalruimte dienen voor aftrek in het jaar 2013 uiterlijk op 31 december 2013 betaald 

te zijn. Inleg betaald na 31 december 2013 kan niet worden teruggewenteld voor aftrek in het jaar 2013. 

Minimale jaarruimte 

In de onderstaande tabel staan de minimale jaarruimtes voor het jaar 2013 bij verschillende salarissen, 

opbouwpercentages en een pensioenleeftijd van 65 jaar (volgens de pensioenregeling). Daarbij is 

uitgegaan van een minimale franchise in de pensioenregeling (2013: f 13.227). 

➔ 

Menu Zoeken 

Sluiten 


Pensioenleeftijd 65 jaar 

Opbouw per dienstjaar 

Inkomen 2,25% 2% 1,75% 

€ 20.000 218 348 478 

€ 25.000 225 448 672 

€ 30.000 231 548 866 

€ 35.000 237 648 1.060 

€ 40.000 243 748 1.253 

€ 45.000 250 848 1.447 

€ 50.000 256 948 1.641 

€ 55.000 262 1.048 1.835 

€ 60.000 268 1.148 2.028 

€ 65.000 275 1.248 2.222 

€ 70.000 281 1.348 2.416 

€ 75.000 287 1.448 2.610 

Lijfrentevoorzieningen en ondernemers 

Oudedagsreserve voor zelfstandigen 

Dotatie: 12% van de fiscale winst, doch maximaal f 9.542. Deze toevoeging wordt verminderd met de 

ten laste van de winst gekomen pensioenpremie. Voorts mag de reserve door de dotatie niet boven het 

ondernemingsvermogen uitkomen. 

Staking onderneming 

Stakingsaftrek bedraagt per ondernemer f 3.630. 

23

Omzetting stakingswinst in lijfrente 

De extra ruimte aan lijfrentepremieaftrek bij ondernemers die (een gedeelte van) 

hun onderneming staken bedraagt maximaal: 

24 

Bij: 

• overdrachten van ondernemers maximaal vijf jaar jonger 

dan de AOW gerechtigde leeftijd 

• óf overdrachten door invalide ondernemers 

• óf het staken van de onderneming door overlijden 

• overdrachten door ondernemers die 15 tot vijf jaar jonger 

zijn dan de AOW gerechtigde leeftijd 

• óf overdrachten door ondernemers indien de lijfrente- 

uitkeringen direct ingaan 

f 443.059 

f 221.537 

In overige gevallen f 110.774 

Ondernemers kunnen verzoeken om in het jaar dat zij (een deel van) hun onderneming staken bij de berekening 

van de jaarruimte uit te gaan van de gegevens van het kalenderjaar zelf. In het opvolgende kalenderjaar, 

waarin weer uitgegaan moet worden van de gegevens van het voorafgaande kalenderjaar, mag de 

stakings winst dan niet nogmaals bij de berekening van de (inhaal)jaarruimte voor de aftrek van de lijfrenteinleg 

in aanmerking worden genomen. 

Terugwenteling lijfrente-inleg 

Als door een ondernemer bij staking verzocht is om bij de (inhaal)jaarruimteberekening uit te gaan van de 

gegevens van het jaar zelf dient de inleg voor aftrek in de aangifte over het jaar 2013 uiterlijk op 30 juni 2014 te zijn 

betaald. Inleg ter zake van een omzetting van de oudedagsreserve of stakingswinst dienen ook voor aftrek in 

de aangifte over het jaar 2013 uiterlijk op 30 juni 2014 betaald te zijn. 

Premie arbeidsongeschiktheidsverzekering en lijfrente voor een invalide kind 

Premies voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering en premies ten behoeve van levenslange lijfrenten 

voor meerderjarige invalide (klein)kinderen zijn niet gebonden aan een maximaal aftrekbedrag. 

Belastbare periodieke uitkering 

De beperkte saldomethode 

Voor lijfrenteverzekeringen waarvoor aftrek mogelijk is, geldt dat de verzekering in box 1 wordt belast. De 

uitkeringen uit de lijfrente zijn belastbare periodieke uitkeringen. Als (een deel van) de premie (of inleg) niet 

in aftrek is gebracht, mag voor dat deel van de premie de saldomethode worden toegepast. Dat betekent dat 

in box 1 geen belasting verschuldigd is tot een bedrag ter grootte van de aantoonbaar niet in aftrek gebrachte 

premie. De niet-aftrekbare premie die na 1 januari 2010 is betaald en meer is dan f 2.269 per belastingplichtige 

per jaar, blijft echter buiten beschouwing. Voor dat deel van de premie is dus geen aftrek mogelijk en kan 

de saldomethode niet worden toegepast. 

➔ 

Menu Zoeken 

Sluiten 


Overgangsregeling saldomethode 

Voor lijfrenteverzekeringen die vóór 14 september 1999 zijn afgesloten geldt de grens van f 2.269 per verzekering, 

mits de premie na deze datum niet is verhoogd (saldomethode 2001). Het verschil tussen vóór en na 14 

september 1999 afgesloten lijfrenteverzekeringen is dus dat de beperkte saldomethode geldt per belastingplichtige 

of per verzekering. 

Indien belastingplichtigen in de periode 2001 tot en met 2009 lijfrente-inleg hebben betaald en deze inleg niet 

(geheel) hebben afgetrokken, dan geldt voor deze niet afgetrokken inleg een onbeperkte saldomethode. Dan 

geldt de limiet van f 2.269 per jaar dus niet. De onbeperkte saldomethode is ook van toepassing op lijfrenten 

die vóór 1 januari 2001 zijn afgesloten. 

Schending van lijfrentevoorwaarden 

Om een lijfrenteverzekering voor premieaftrek in aanmerking te laten komen mag de verzekering niet worden 

vervreemd, afgekocht of tot voorwerp van zekerheid dienen. Daarnaast dient het lijfrentekapitaal gebruikt te 

worden voor aankoop van een toegestane lijfrentevorm. Wordt niet aan deze voorwaarden voldaan, dan leidt 

dit in het algemeen tot heffing en revisierente. 

Afkoop lijfrente 

Afkoop of opname van een lijfrente is niet toegestaan. Opname ineens leidt tot terugname van de aftrek en 

revisierente. Op de regel dat een lijfrenteverzekering niet mag worden afgekocht, bestaat een uitzondering. Een 

zogenaamde ‘kleine lijfrente’ mag afkocht worden zonder dat dit leidt tot revisierente. Op de uitkering ineens is 

alleen inkomstenbelasting verschuldigd. Een lijfrente is een ‘kleine lijfrente’ als: 

- er nog geen termijnen zijn uitgekeerd; en 

- het totale lijfrentekapitaal bij de zelfde uitvoerder niet groter is dan f 4.242. 

Bij afkoop van een lijfrenteverzekering mag de saldomethode worden toegepast als (een deel van) de premie 

aantoonbaar niet in aftrek is gebracht. De saldomethode is ook van toepassing als een lijfrente niet voldoet aan 

de voorwaarden om een ‘kleine lijfrente’ te zijn. 

Saldomethode bij reguliere uitkering en afkoop 

De beperkte en de onbeperkte saldomethode geldt alleen als het opgebouwde lijfrentekapitaal wordt 

omgezet in reguliere lijfrentetermijnen of wordt afgekocht. Bij het niet voldoen aan de voorwaarden is 

de saldomethode niet van toepassing. 

Overgangsregeling saldolijfrente 

We spreken van een saldolijfrente als de verzekering vóór 1 januari 2001 is afgesloten en de verzekering bij het 

afsluiten al niet voldeed aan de voorwaarden voor aftrek van de premie. Saldolijfrenteverzekeringen die 

bestonden op 14 september 1999 en waarvan nadien de premies niet zijn verhoogd, komen in aanmerking voor 

de saldomethode uit het overgangsrecht in verband met de invoering van de Wet inkomstenbelasting 2001. 

Deze saldomethode is van toepassing tot een bedrag aan niet aftrekbare premies van f 2.269 per kalenderjaar 

per verzekering in box 1. De toekomstige uitkeringen zijn pas belast als deze de premies - die onder het 

saldodeel vallen - overtreffen. 

25

Uitsluitend voor zogenaamde saldolijfrente-verzekeringen die zijn afgesloten voor 14 september 1999, 

waarvoor hierna nog premie is betaald en in 2001 is gekozen voor de saldomethode, kan een deel van de 

aanspraak gedurende de looptijd onderdeel uitmaken van de rendementsgrondslag voor box 3. De waarde 

van de aanspraak die wordt opgebouwd uit een eventueel hoger premiebedrag dan f 2.269, maakt dan 

onderdeel uit van de rendements grondslag voor box 3. Deze saldomethode eindigt per 31 december 2020. 

Lijfrentevormen 

26 

Overbruggingslijfrente 

• tot pensioen óf 65 jr 

• maximaal f 63.288 

• ingang vrij 

Afgeschaft per 1/1/2006 

Oudedagslijfrente 

• levenslang 

• géén maximum 

• ingang vrij maar uiterlijk AOW + 5 jr* 

Tijdelijke oudedagslijfrente 

• minimaal 5 jr 

• maximaal f 20.953 

• ingang tussen 65 en 

70 jaar* 

vrij 65 jaar 70 jaar 

Nabestaandenlijfrente 

• levenslang óf tijdelijk 

• géén maximum 

• ingang direct ná overlijden, 

tenzij Anw-uitkering 

* De AOW + vijfjaarsgrens en de 70-jaarsgrens gelden niet als in de BHW-verzekering vóór 1 januari 2001 al een latere ingangsdatum 

dan 70 jaar was opgenomen. Vanaf 1 januari 2014 kan de tijdelijke oudedagslijfrente niet eerder ingaan dan in het jaar waarin de AOWgerechtigde 

leeftijd wordt bereikt en niet later dan in het jaar dat vijf jaar ligt na het jaar waarin de AOW-leeftijd wordt bereikt. 

Overbruggingslijfrente (afgeschaft per 1 januari 2006) 

De opgebouwde rechten per 31 december 2005 kunnen worden benut voor een overbruggingslijfrente. 

Hierbij gelden de volgende regels: 

• vanaf 2006 zijn geen premies meer betaald: 

het volledige expiratiekapitaal kan worden benut voor een overbruggingslijfrente; 

• vanaf 2006 zijn nog premies betaald: 

de waarde per 31 december 2005 kan worden benut voor een overbruggingslijfrente. 

Zijn de tot en met maart 2006 betaalde premies volledig teruggewenteld naar het belastingjaar 2005 

dan geldt het volgende: 

• vanaf april 2006 zijn geen premies meer betaald: 

het volledige expiratiekapitaal kan worden benut voor een overbruggingslijfrente; 

• vanaf april 2006 zijn nog premies betaald: 

de waarde per 31 december 2005 verhoogd met de naar belastingjaar 2005 teruggewentelde premies, 

kan worden benut voor een overbruggingslijfrente. 

➔ 

Menu Zoeken 

Sluiten 


Als het kapitaal voor een overbruggingslijfrente wordt overgedragen naar een bancaire lijfrenterekening, komt 

het recht op een overbruggingslijfrente te vervallen. Dit recht herleeft op het moment dat het kapitaal weer 

wordt overgedragen naar een verzekeraar. Het is dus mogelijk om het opgebouwd lijfrentekapitaal voor een 

overbruggingslijfrente tijdelijk over te hevelen naar de bank zonder het uiteindelijke recht op overbrugging te 

verliezen. Dit vereist wel een zorgvuldige vastlegging van het deel van het kapitaal dat in aanmerking komt voor 

een overbruggingslijfrente. 

Expiratie lijfrente 

In onderstaande schema’s zijn de mogelijkheden voor een lijfrenteverzekering per fiscaal regime aangegeven. 

Tevens is per fiscaal regime weergegeven aan welke eisen een lijfrenteverzekering moet voldoen. 

Let op! 

Na de expiratiedatum heeft de begunstigde tot 31 december van het kalenderjaar 

volgend op het kalenderjaar waarin de expiratiedatum ligt om de uitkering te 

gebruiken voor een nieuwe lijfrenteverzekering. Als de verzekering tot uitkering 

komt omdat de verzekerde is overleden, heeft de begunstigde tot 31 december 

van het tweede kalenderjaar na de expiratie om een nieuwe lijfrenteverzekering 

af te sluiten. Doet de begunstigde dat niet? Dan wordt de verzekering geacht tot 

uitkering te zijn gekomen op het moment dat deze termijnen zijn verstreken. Voor 

een bancaire lijfrente geldt dat het tegoed op een lijfrenterekening uiterlijk in een 

uitkerende lijfrente moet zijn omgezet in het jaar waarin de rekeninghouder de 

leeftijd van 71 jaar bereikt. 

Expirerend Lijfrentekapitaal 

In onderstaande schema’s zijn de mogelijkheden voor een lijfrenteverzekering per fiscaal regime aangegeven. 

Tevens is per fiscaal regime weergegeven aan welke eisen een lijfrenteverzekering moet voldoen. 

Schema expirerend lijfrentekapitaal 

Kapitaalbron Lijfrentemogelijkheden 

Uitkering ineens Schenken Periodiek uitkeren Later uitkeren 

Lijfrente pre-BHW-regime Ja Ja Ja Ja 

Lijfrente BHW-regime Nee Nee Ja Ja 

Lijfrente IB 2001-regime Nee Nee Ja Ja 

27

Lijfrente 

pre-BHW-regime 

Lijfrente 

BHW-regime 

Lijfrente 

IB 2001- regime 

28 

Lijfrentevorm Ingangsdatum Looptijd Maximale uitkering 

Vrij te kiezen Vrij te kiezen Afhankelijk van 

leeftijd 

Oudedagslijfrente Vrij te kiezen als 

overeengekomen 

vóór 1 januari 2001 

Tijdelijke 

oudedagslijfrente 

Overbruggingslijfrente* 


Niet eerder dan in 

het jaar waarin de 

leeftijd van 65 jaar 

wordt bereikt en niet 

later dan in het jaar 

waarin de leeftijd van 

70 jaar wordt bereikt 

Onbeperkt 

Levenslang Onbeperkt 

Vrij te kiezen Einddatum 65 jaar 

of pensioendatum 

Direct na overlijden 

verzekerde, tenzij 

Anw-uitkering 

Oudedagslijfrente Uiterlijk het jaar dat 

vijf jaar na het jaar 

van bereiken van de 

AOW gerechtigde 

leeftijd ligt*** 

Tijdelijke 


Overbruggingslijfrente* 


Niet eerder dan in 

het jaar waarin de 

leeftijd van 65 jaar 

wordt bereikt en niet 

later dan in het jaar 

waarin de leeftijd 

van 70 jaar wordt 

bereikt*** 

Minimaal 5 jaar € 20.953 per jaar 

Levenslang of 

tijdelijk** 

€ 63.288 per jaar 

Onbeperkt 

Levenslang Onbeperkt 


Vrij te kiezen In het jaar van 65 jaar 

worden of het jaar 

waarin de pensioendatum 

ligt 

Direct na overlijden 

verzekerde, tenzij 

Anw-uitkering 

Levenslang of 

tijdelijk** 

* Vanaf 1 januari 2006 is het niet meer mogelijk de premies voor een overbruggingslijfrente af te trekken. 

** Afhankelijk van de bloed- of aanverwantschap van de gerechtigde met de overledene. 

*** Door de redelijke termijn kunnen de uitkeringen ingaan in het jaar van 71 jaar worden. 

€ 63.288 per jaar 

Onbeperkt 

➔ 

Menu Zoeken 

Sluiten 


Bancaire lijfrente 

Met ingang van 2008 is het ook mogelijk geworden om een lijfrentetegoed op te bouwen via een bank rekening of 

met beleggingen. Ook kan het opgebouwde lijfrentetegoed worden uitgekeerd via een bankrekening. 

Hieronder is een overzicht opgenomen van de mogelijkheden van de bancaire uitkeringsvormen: 

Bancaire lijfrente 

Lijfrentevorm Ingangsdatum Looptijd Maximale uitkering 

Oudedagslijfrente Uiterlijk het jaar dat 

vijf jaar na het jaar van 

bereiken van de AOW 

gerechtigde leeftijd ligt** 

Tijdelijke 


Niet eerder dan in het jaar 

waarin de leeftijd van 65 jaar 

wordt bereikt en niet later 

dan in het jaar waarin de 

leeftijd van 70 jaar wordt 

bereikt** 

Nabestaanden lijfrente Direct na overlijden, tenzij 

Anw-uitkering 

Ten minste 20 jaar + 65 jaar 

-/- leeftijd bij ingang 

* Afhankelijk van de bloed- of aanverwantschap van de gerechtigde met de overledene. 

** Door de redelijke termijn kunnen de uitkeringen ingaan in het jaar van 71 jaar worden. 

Onbeperkt 


Ten minste 5 of 20 jaar* Onbeperkt 

29

De bancaire lijfrente en de lijfrenteverzekering verschillen van elkaar. In onderstaand schema zijn de verschillende 

kenmerken tussen de bancaire lijfrente en de lijfrenteverzekering op een rij gezet. 

30 

Verschil Bancaire lijfrente Lijfrenteverzekering 

Uitvoerder Bank Verzekeraar 

Product Rekening Levensverzekering 

Uitkeringsvorm Bancaire termijnen Lijfrentetermijnen 

Hoogte uitkering afhankelijk van Rente+storting Rente+storting+sterftekans+kosten 

Aanvang vóór 65 jaar 20 jaar + het aantal jaren dat de 

rekeninghouder jonger is dan 65 jaar 

op de ingangsdatum 

Aanvang tussen 65 - 70 jaar Tenminste 5 jaar (< € 20.953) 

of 20 jaar 

Uitkering bij overlijden in opbouwfase 

Uitkering bij overlijden in 

afbouwfase 

Tenminste 5 jaar, tot 30 jaar of 

20 jaar 

Termijnen gaan over op 

erfgenamen 

Tegoed bij overlijden In nalatenschap; vrijgesteld 

voor erfbelasting 

Omzetting FOR / 

stakingswinst in een lijfrente 

Levenslang 

Tenminste 5 jaar (< € 20.953) 

of levenslang 

Tijdelijke rente (1% criterium) 

of levenslang 

Termijnen stoppen bij 

overlijden verzekerde 

Niet in nalatenschap, maar 

voor begunstigde; vrijgesteld 

voor erfbelasting 

Niet mogelijk bij een eigen BV Wel mogelijk bij een eigen BV 

5. Gouden handdruk 

Stamrechtverzekering 

Het verzekerde stamrecht moet voldoen aan de volgende 

voorwaarden: 

• de periodieke uitkeringen komen alleen toe aan de 

ex-werknemer. Bij zijn overlijden mogen de uitkeringen 

toekomen aan de (gewezen) partner of aan zijn kinderen 

jonger dan 30 jaar; 

• de periodieke uitkeringen gaan uiterlijk in op 

31 december van het jaar waarin de ex-werknemer de 

voor hem geldende AOW-ingangsdatum heeft bereikt; 

• de periodieke uitkeringen omvatten meerdere 

uitkeringen; 

• gedurende de looptijd van de periodieke uitkeringen 

moet de kans op overlijden van de ex-werknemer 

tenminste 1% bedragen; 

• de uitvoerder van het stamrecht moet een toegestane 

verzekeraar zijn. 

➔ 

Menu Zoeken 

Sluiten 


Een werknemer kan bij ontslag een schadeloosstelling krijgen. De werkgever kan deze ‘gouden handdruk’ als 

bedrag ineens aan de ex-werknemer uitkeren. In dat geval is het bedrag bij de ex-werknemer belast als loon. 

Hoe hoger het uitgekeerde bedrag is, hoe meer belasting moet worden betaald. De werkgever is verplicht de 

loonheffing op het uitgekeerde bedrag in te houden en af te dragen. De maximale loonheffing bedraagt 52%. 

Het is te voorkomen dat de schadeloosstelling als bedrag ineens wordt belast. Dat kan als de gouden 

handdruk wordt afgestort voor een stamrecht. Een stamrecht is een aanspraak op periodieke uitkeringen 

die dienen ter vervanging van gederfd of te derven loon. Niet de gouden handdruk zelf, maar de periodieke 

uitkeringen zijn te zijner tijd belast. Omdat de periodieke uitkeringen worden belast, is sprake van 

belastinguitstel. In sommige gevallen kan sprake zijn van belastingvoordeel. Dit kan bijvoorbeeld het geval 

zijn als de periodieke uitkeringen ná de AOW-gerechtigde leeftijd worden uitgekeerd. 

Een gouden handdruk voor een stamrecht moet door de werkgever rechtstreeks aan een toegestane 

uitvoerder worden betaald. Toegestane uitvoerders zijn onder andere verzekeraars en banken. Maar ook het 

afstorten bij een pensioenfonds of stamrecht-BV is onder voorwaarden mogelijk. Hierop gaan we niet verder in. 

Een bank of verzekeraar is verplicht de loonheffing op de periodieke uitkeringen in te houden en af te 

dragen. Wij noemen de belangrijkste kenmerken van de stamrechtverzekering (verzekeraar) en het bancaire 

stamrecht (bank). 

Mogelijkheden onderbrenging stamrecht: 

• afstorten bij een verzekeringsmaatschappij; 

• afstorten bij een bank of beleggingsinstelling; 

• onderbrengen bij de ex-werkgever; 

• oprichten van een stamrecht-BV. 

Bancair stamrecht 

Sinds 1 januari 2010 kan een gouden handdruk bij een bank of beleggingsinstelling in een stamrecht worden 

afgestort. Het grootste verschil met een stamrechtverzekering is dat bij een bancair stamrecht bij overlijden van 

de ex-werknemer het tegoed toekomt aan de erfgenamen. Daarnaast is een 1% sterftekans tijdens de looptijd 

van de periodieke uitkeringen niet van belang. In plaats hiervan geldt voor de minimale uitkeringsduur van de 

periodieke uitkeringen een tabel (zie hierna). 

31

Als de eerste uitkering op of na 1 januari 2013 nog moet plaatsvinden geldt het volgende: 

Als de gerechtigde de leeftijd heeft 

bereikt van: 

32 

Maar nog niet de leeftijd heeft 

bereikt van: 

- 25 18* 

25 30 15* 

30 35 12 

35 40 9 

40 45 6 

45 50 4 

50 55 3 

55 60 2 

60 - 1 

Bedraagt de minimale periode 

tussen de eerste en de laatste uitkering 

het in deze kolom vermelde 

aantal jaren 

* Als het saldo van de stamrechtrekening na overlijden van de ex-werknemer in de opbouwfase naar zijn kinderen gaat en zijn kinderen 

zijn op dat moment jonger dan 30 jaar, dan bedraagt het aantal jaren tussen de eerste en de laatste uitkering nooit meer dan het aantal 

jaren dat het kind jonger is dan 30 jaar. 

Direct ingaande of uitgestelde uitkeringen 

De periodieke uitkeringen uit een stamrecht kunnen voor de ex-werknemer direct na het ontslag ingaan. 

Dit zal bijvoorbeeld het geval zijn als de ex-werknemer geen nieuwe baan heeft. De periodieke uitkeringen 

mogen fiscaal in hoogte variëren binnen een bandbreedte van 10:1. Hierdoor is het bijvoorbeeld mogelijk 

om rekening te houden met de hoogte en duur van een WW-uitkering. De mate van variëring moet vaststaan 

vóórdat de eerste periodieke uitkering wordt betaald. 

De ingang van de periodieke termijnen kan ook worden uitgesteld. Dit zal bijvoorbeeld het geval zijn als 

de ex-werknemer direct een nieuwe baan gevonden heeft. Uitstel is mogelijk tot uiterlijk 31 december van 

het jaar waarin de ex-werknemer de voor hem geldende AOW-ingangsdatum heeft bereikt. De periode van 

uitstel van de periodieke termijnen wordt de opbouwfase genoemd. Als de opbouwfase is afgelopen, begint 

de uitkeringsfase. In de uitkeringsfase worden de periodieke uitkeringen uitbetaald. De opbouwfase is 

afgelopen als de overeengekomen einddatum is bereikt en de ex-werknemer op dat moment in leven is. 

De opbouwfase is ook afgelopen op het moment dat de ex-werknemer overlijdt. 

➔ 

Menu Zoeken 

Sluiten 


Overlijden van de ex-werknemer 

Stamrechtverzekering 

Als de ex-werknemer in de opbouwfase overlijdt, dan moeten de in de polis genoemde begunstigden voor 

het verzekerd kapitaal direct ingaande periodieke uitkeringen aankopen. Alleen de partner of kinderen 

jonger dan 30 jaar kunnen begunstigden zijn. Voor kinderen jonger dan 30 jaar geldt de 1% sterftekans 

niet. De periodieke uitkeringen stoppen voor hen bij 30 jaar. Zijn er geen partner of kinderen jonger dan 

30 jaar, dan komt de uitkering bij overlijden toe aan de werkgever of de verzekeraar. Dat hangt van de 

verzekeringsvoorwaarden af. 

Als de ex-werknemer in de uitkeringsfase overlijdt, dan kan tevoren zijn bepaald dat de periodieke 

uitkeringen overgaan op de partner of kinderen jonger dan 30 jaar. Ontbreken deze, dan stoppen de 

uitkeringen en vervallen aan de verzekeraar. 

Bancair stamrecht 

Als de ex-werknemer in de opbouwfase overlijdt, dan behoort het saldo van de bancaire stamrechtrekening 

tot zijn nalatenschap. Als alleen de partner of kinderen jonger dan 30 jaar erfgenaam zijn, dan moeten 

zij direct ingaande periodieke uitkeringen aankopen waarvan de minimale looptijd met de bovenstaande 

tabel wordt bepaald. Komt het saldo (ook) toe aan andere erfgenamen, dan wordt dit onder inhouding 

van loonheffing als uitkering ineens in de nalatenschap uitgekeerd. Ook is 20% revisierente verschuldigd. 

Daarnaast is in deze situatie over de uitkering erfbelasting verschuldigd. 

Als de ex-werknemer in de uitkeringsfase overlijdt, dan gaan de periodieke uitkeringen over op de partner 

of kinderen jonger dan 30 jaar. Ontbreken deze, dan wordt het saldo onder inhouding van loonheffing als 

uitkering ineens in de nalatenschap uitgekeerd. Ook is 20% revisierente verschuldigd. Daarnaast is in 

deze situatie over de uitkering erfbelasting verschuldigd. 

Redelijke termijn 

Voor zowel het verzekerde als het bancaire stamrecht geldt na afloop van de opbouwfase een redelijke termijn. 

Binnen deze termijn moet de uitkeringsfase ingaan. De uitkeringsfase mag bij een andere bank of verzekeraar 

plaatsvinden als waarbij de opbouw heeft plaatsgevonden. 

De redelijke termijn bedraagt voor de ex-werknemer 6 maanden. Na het overlijden van de ex-werknemer bedraagt 

de redelijke termijn voor de nabestaanden 12 maanden. Als de ex-werknemer of de nabestaande ten opzichte van de 

belastinginspecteur aannemelijk kan maken dat in zijn geval de redelijke termijn nog niet is verstreken, dan kan de 

inspecteur de redelijke termijn verlengen. Dat gebeurt in het algemeen alleen in bijzondere situaties. 

Regeling voor vervroegde uittreding (RVU) 

Sinds 2006 worden regelingen om eerder dan de AOW-ingangsdatum te stoppen met werken niet meer fiscaal 

ondersteund. Een gouden handdruk die als doel heeft om eerder stoppen met werken financieel toch mogelijk te 

maken, kan door de belastinginspecteur worden aangemerkt als een regeling voor vervroegde uittreding (RVU). 

De werkgever is bij een RVU een eindheffing verschuldigd van 52% over de gouden handdruk. Deze is niet te 

verhalen op de ex-werknemer. Als de gouden handdruk die als RVU wordt aangemerkt bij een bank of verzekeraar 

wordt afgestort, dan is bovendien de bank of verzekeraar 52% eindheffing over het rendement van de gouden 

handdruk verschuldigd. Daarom accepteren de meeste banken en verzekeraars geen RVU’s. 

33

Er bestaan twee instrumenten om te bepalen dat geen sprake is van een RVU: de kwalitatieve toets en de 

kwantitatieve toets. Als uit de kwalitatieve toets blijkt dat sprake is van een individueel ontslag (bijvoorbeeld 

wegens disfunctioneren) of een collectief ontslag (bijvoorbeeld wegens reorganisatie), is géén sprake van 

een RVU. Bij een ontslag om een andere reden kan de kwantitatieve toets een rol spelen. Deze toets bestaat 

uit twee delen: de 55-jaarstoets en de 70% toets. Als aan één van beide toetsen wordt voldaan, is geen sprake 

van een RVU. 

De 55-jaarstoets 

• de periodieke uitkeringen uit het aan te kopen stamrecht eindigen uiterlijk op de dag voordat de exwerknemer 

de 55-jarige leeftijd bereikt; én 

• het jaarbedrag van de periodieke uitkeringen tezamen met de overige uitkeringen in een jaar is lager dan 

het laatstgenoten jaarloon. 

De 70%-toets 

Aan de hand van de voor het stamrecht beschikbare koopsom moet een berekening worden gemaakt. 

Voor deze berekening geldt dat: 

• de uitkering uiterlijk moet ingaan op de dag die 24 maanden voorafgaat aan de AOW-ingangsdatum of de 

eerdere pensioendatum; én 

• de jaarlijkse uitkering die kan worden aangekocht voor die periode (die eindigt 24 maanden voorafgaand 

aan de AOW-ingangsdatum of eerdere pensioendatum) - tezamen met de overige uitkeringen - lager is dan 

70% van het laatstgenoten loon; én 

• de laagste uitkering niet minder is dan 75% van de hoogste uitkering; én 

• de pensioendatum ná de berekening niet meer mag worden gewijzigd. 

34 

6. Pensioen 

Hoofdvormen pensioen 

➔ 

Menu Zoeken 

Pensioenvormen Ingang Einde Wie 

Ouderdomspensioen AOW-gerechtigde leeftijd, 

indien eerder actuarieel 

herrekenen 

Overbruggingspensioen 

1 

Vóór AOW-gerechtigde 

leeftijd (gelijktijdig met het 

ouderdomspensioen) 

Prepensioen 2 Op z’n vroegst op 60 jaar, 

voor AOW-gerechtigde 

leeftijd 

Partnerpensioen Na overlijden (gewezen) 

deelnemer 

Nabestaandenoverbruggingspensioen 

Na overlijden (gewezen) 

deelnemer of na beëindiging 

van recht op uitkering Anw 

Wezenpensioen Na overlijden (gewezen) 

deelnemer 

Arbeidsongeschiktheidspensioen 

Na 2 jaar arbeids- 

ongeschiktheid 

Sluiten 


Bij overlijden (Gewezen) deelnemer 

AOW-gerechtigde leeftijd (Gewezen) deelnemer 

Op pensioendatum, echter 

uiterlijk op AOW-gerechtigde 

leeftijd 

(Gewezen) deelnemer 

Overlijden partner Echtgenoot, geregistreerd 

partner, diegene met 

wie de werknemer een 

duurzame gezamenlijke 

huishouding voert 3 

Uiterlijk op AOW-gerechtigde 

leeftijd van de 

nabestaande 

Uiterlijk tot 30-jarige 

leeftijd van het kind 4 

Bij (volledig) herstel, echter 

uiterlijk op pensioendatum 

Echtgenoot, geregistreerd 

partner, diegene met 

wie de werknemer een 

duurzame gezamenlijke 

huishouding voert 3 

(Pleeg)kinderen jonger dan 

30 jaar 4 

Deelnemer 

1 Per 1 januari 2006 is het alleen nog mogelijk een overbruggingspensioen op te bouwen voor werknemers die 

geboren zijn vóór 1 januari 1950. 

In de praktijk worden de termen overbruggingspensioen en tijdelijk ouderdomspensioen door elkaar gebruikt. 

2 Per 1 januari 2006 is het alleen nog mogelijk een prepensioen op te bouwen als deze pensioenvorm was toegezegd 

op 1 januari 2005 en de werknemer geboren is vóór 1 januari 1950. 

3 In het pensioenreglement kan een beperking van het partnerbegrip zijn opgenomen. Gebruikelijk is de eis dat de 

partners gedurende tenminste 6 maanden op hetzelfde adres wonen volgens de Gemeentelijke Basisadministratie. 

4 In het pensioenreglement kan een jongere leeftijd zijn opgenomen. Gebruikelijk is 21 jaar of bij studerende 

kinderen tot 27 jaar. 

Wet VPL 

Per 1 januari 2005 is de Wet aanpassing fiscale behandeling VUT/prepensioen en introductie levensloopregeling 

(Wet VPL) ingevoerd. Deze wet heeft als doel langer doorwerken te stimuleren. De Wet VPL maakt 

een einde aan de fiscale faciliëring van prepensioen-, overbruggingspensioen- en VUT-regelingen. 

35

Pensioenregelingen zijn voortaan alleen fiscaal gefacilieerd als de pensioenopbouw gericht is op de fiscaal 

bepaalde pensioenrichtleeftijd. Bij een eerdere pensioenleeftijd moet actuariële herrekening plaats vinden. 

Voor werknemers die geboren zijn vóór 1 januari 1950, hoeft er niets te veranderen. De opbouw van overbruggingspensioen, 

prepensioen en VUT blijft voor deze groep werknemers mogelijk. Voor deze groep mag ook 

een eerdere pensioenleeftijd dan de fiscaal bepaalde pensioenrichtleeftijd, zonder actuariële herrekening, 

gehandhaafd blijven. Ook voor op 31 december 2005 opgebouwde aanspraken prepensioen, overbruggingspensioen 

en ouderdomspensioen uit een op 31 december 2004 bestaande regeling geldt overgangsrecht. Dit 

betekent dat deze aanspraken nog kunnen worden aangewend om vóór de fiscaal bepaalde pensioenrichtleeftijd 

te stoppen met werken. 

Belangrijke definities 

Loon: de beloning (salaris, vergoedingen, verstrekkingen, aanspraken) die de werknemer van zijn werkgever 

ontvangt uit de (vroegere) dienstbetrekking. 

Pensioengevend loon: de loonbestanddelen van de werknemer die voor de pensioenopbouw in aanmerking 

worden genomen. 

Franchise: dat deel van het pensioengevend loon waarover geen pensioen wordt opgebouwd, omdat vanaf 

de AOW-gerechtigde leeftijd AOW wordt ontvangen. 

Pensioengrondslag: pensioengevend loon -/- de franchise. 

Diensttijd: de periode waarover pensioen kan worden opgebouwd. 

Witteveenkader: de fiscale begrenzing die voor pensioen geldt. 

Let op 

Over de bijtelling in verband met de auto van de zaak mag géén pensioen worden opgebouwd! 

Fiscaal minimale franchisebedragen pensioenregelingen 

36 

Geheel verzekerde pensioenen (Deels) eigen beheer 

Franchise “10/7 AOW” f 13.227 f 19.301 

Afwijkende franchisebedragen (Witteveenkader 2013) 

Maximaal opbouwpercentage Minimale franchise 

1,9% eindloon / 2,15% middelloon f 12.104 

1,8% eindloon / 2,05% middelloon f 10.940 

Pensioenstelsels 

Eindloon Middelloon 

Salarisstijgingen tellen terug tot de toetreding in de 

regeling en mee naar de toekomst 

Backservice direct affinancieren Geen backservice 

Salarisstijgingen tellen alleen mee naar de toekomst 

Onzekerheid over toekomstige lasten Meer zekerheid over toekomstige lasten 

Eindloon Middelloon 

➔ 

Menu Zoeken 

In het algemeen hogere pensioenaanspraken In het algemeen lagere pensioenaanspraken 

Maximale opbouw 2% per dienstjaar 

(Witteveenkader 2013) 

Maximale opbouw 2,25% per dienstjaar 

(Witteveenkader 2013) 

Sluiten 


Opbouw over variabele loonbestanddelen niet mogelijk Opbouw over variabele loonbestanddelen mogelijk 

Beschikbare premiestaffels 

Alle hiernavolgende staffels passen binnen het Witteveenkader voor het jaar 2013. 

Let op 

Per 1 januari 2014 zal een toegezegde staffel moeten worden getoetst en voldoen aan het in dat jaar geldende 

Witteveenkader. 

Staffelbesluit van 3 november 2007 (bruto staffelbesluit) 

Dit besluit bevat 3 tabellen voor bruto beschikbare premiestaffels. De eerste tabel is gebaseerd op een 

opbouw van 2,25% middelloon (zie hieronder). De andere tabellen (hier niet opgenomen) zijn gebaseerd op 

2,05% middelloon (franchise e 10.940) en 2,15% middelloon (franchise e 12.104). Alle tabellen zijn gericht 

op een pensioenleeftijd van 65 jaar. Deze brutostaffels kunnen tot 1 januari 2015 worden gebruikt. Vanaf 1 

januari 2014 geldt dit uiteraard onder de voorwaarde dat de maximale staffelpercentages uit het besluit van 

2012 niet worden overschreden. 

Bruto staffels 2007 (rekenrente 4%) 

Beschikbare premiestaffels gericht op een opbouw van 2,25% per dienstjaar bij middelloonstelsel 

Leeftijdsklassen 

tot 65 jaar 

Percentage van de pensioengrondslag (franchise f 13.227) 

OP OP en uitgesteld 

opgebouwd PP 

OP en direct ingaand 

opgebouwd PP 


bereikbaar PP 

15 tot en met 19 5,2 6,3 7,2 7,6 

20 tot en met 24 5,9 7,2 8,2 9,0 

25 tot en met 29 7,2 8,8 9,9 10,8 

30 tot en met 34 8,8 10,7 12,0 12,7 

35 tot en met 39 10,8 13,0 14,4 15,2 

40 tot en met 44 13,1 15,9 17,5 18,3 

45 tot en met 49 16,1 19,5 21,1 22,1 

50 tot en met 54 19,7 24,0 25,6 26,6 

55 tot en met 59 24,4 29,7 31,0 32,0 

60 tot en met 64 30,5 37,2 37,9 38,3 

37

Staffelbesluit van 21 december 2009 (nettostaffelbesluit) 

Dit besluit bevat 3 tabellen voor netto beschikbare premiestaffels. De eerste tabel is gebaseerd op een 

opbouw van 2,25% middelloon (zie hieronder). De andere tabellen (hier niet opgenomen) zijn gebaseerd 

op 2,05% middelloon (franchise e 10.940) en 2,15% middelloon (franchise e 12.104). Alle tabellen zijn 

gericht op een pensioen leeftijd van 65 jaar. De staffels zijn gelijk aan de bruto beschikbare premiestaffels, 

maar dan zonder de kostenopslag van 10% en de opslag voor premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid 

(pva) van 8%. De premies uit de staffels mogen worden verhoogd met de werkelijke premie voor pva en de 

werkelijke kosten voor de pensioenregeling. Pensioen regelingen moeten uiterlijk 1 januari 2015 voldoen aan 

het netto staffelbesluit. Het staffelbesluit van 21 december 2009 wordt per 1 januari 2014 vervangen door het 

staffelbesluit van 13 december 2012. 

Netto staffels 2009 (rekenrente 4%) 

38 

Beschikbare premiestaffels gericht op een opbouw van 2,25% per dienstjaar bij middelloonstelsel 


tot 65 jaar 

Percentage van de pensioengrondslag (franchise f 13.227) 


opgebouwd PP 


opgebouwd PP 


bereikbaar PP 

15 tot en met 19 4,3 5,2 6,0 6,4 

20 tot en met 24 5,0 6,0 6,9 7,5 

25 tot en met 29 6,1 7,3 8,3 9,1 

30 tot en met 34 7,4 8,9 10,0 10,7 

35 tot en met 39 9,0 10,9 12,1 12,7 

40 tot en met 44 11,0 13,3 14,6 15,3 

45 tot en met 49 13,4 16,3 17,7 18,5 

50 tot en met 54 16,5 20,0 21,4 22,3 

55 tot en met 59 20,4 24,8 26,0 26,8 

60 tot en met 64 25,5 31,1 31,7 32,0 

Wet verhoging AOW- en pensioenrichtleeftijd (Wet VAP) 

Op 10 juli 2012 is de Wet VAP door de Eerste Kamer aangenomen. 

Verhoging AOW-leeftijd 

Zie Hoofdstuk 1. Algemeen – Sociale cijfers voor de wijzigingen op het gebied van de AOW. 

Verhoging pensioenrichtleeftijd 

Per 1 januari 2014 wordt de pensioenrichtleeftijd verhoogd naar 67 jaar. Het gevolg daarvan is dat de 

maximale pensioenopbouw afgestemd wordt op een in 37 jaar op te bouwen ouderdomspensioen ter grootte 

van 70% van het laatste loon. Hierbij dient de AOW in aanmerking te worden genomen. Concreet zullen de 

jaarlijkse opbouwpercentages voor salaris-/diensttijdregelingen worden verlaagd. Voor middelloon wordt dit 

2,15% en voor eindloon 1,9% per jaar. 

➔ 

Menu Zoeken 

Sluiten 


Staffelbesluit van 13 december 2012 

In het besluit 13 december 2012 zijn nieuwe staffels voor beschikbare premieregelingen opgenomen. 

Deze staffels komen voort uit de Wet VAP. Ze zijn gebaseerd op de meest recente overlevingstafels GBM/ 

GBV 2005/2010 en een rekenrente van 4%. Daarnaast is de leeftijdsklasse 65 tot 67 jaar toegevoegd. De 

uitkomsten zijn gebaseerd op een opbouwpercentage van 2,15% middelloon met een pensioenrichtleeftijd 

van 67 jaar. De overige staffels zijn te vinden via www.belastingdienstpensioensite.nl. 

Alle premieovereenkomsten moeten uiterlijk 1 januari 2014 zijn aangepast aan de uitgangspunten van 

dit nieuwe besluit én aan de pensioenrichtleeftijd van 67 jaar. De staffels kunnen al wel per 1 januari 2013 

worden gebruikt. 

Netto staffels 2012 (4% rekenrente) 


tot 67 jaar 

Percentage van de pensioengrondslag (opbouw gericht 

op 2,15% per dienstjaar bij middelloonstelsel) 


opgebouwd PP 


opgebouwd PP 


bereikbaar PP 

15 tot en met 19 3,8 4,6 5,3 5,5 

20 tot en met 24 4,4 5,3 6,0 6,5 

25 tot en met 29 5,3 6,4 7,3 7,9 

30 tot en met 34 6,5 7,8 8,8 9,3 

35 tot en met 39 7,9 9,5 10,6 11,1 

40 tot en met 44 9,6 11,6 12,8 13,4 

45 tot en met 49 11,7 14,2 15,5 16,2 

50 tot en met 54 14,4 17,4 18,7 19,6 

55 tot en met 59 17,7 21,5 22,7 23,6 

60 tot en met 64 22,1 26,8 27,6 28,2 

65 tot en met 66 25,9 31,5 31,8 31,9 

Afkoop 

Afkoopbedrag kleine pensioenen f 451,22.

Uitstel pensioendatum 

Voor de voorwaarden die gelden bij het uitstellen van de pensioendatum kan het volgende schema worden 

geraadpleegd: 

40 

uitstel vóór 

AOW-leeftijd 

Uitstel pensioendatum 

uitstel op of na 

AOW-leeftijd 

EL/ML BPR EL/ML BPR 

met opbouw zonder opbouw met opbouw zonder opbouw met opbouw zonder opbouw met opbouw zonder opbouw 

100% 

bereikt 

• opbouw en/ 

of oprenting 

moet stoppen 

• pensioen mag 

ingaan 

• bij verder 

uitstel 

(uiterlijk 

tot X) wordt 

pensioen 

bevroren op 

100% 

doorlopende 

toets 

100% 

niet bereikt 


of oprenting 

mag 

doorgaan 

• op X 

doorlopende 

toets 

100% 

bereikt 

• opbouw moet 

stoppen 

• oprenting mag 

doorgaan 

• pensioen mag 

ingaan 

• bij verder 

uitstel (uiterlijk 

tot X) vindt 

100%-toets bij 

ingang pensioen 

plaats 

• afrekenen 

>100% 

toets op 

reglementaire 

pensioendatum 

100% 

niet bereikt 


of oprenting 

mag 

doorgaan 

• op X 

100% 

bereikt 

pensioen 

gaat 

verplicht in 

doorlopende 

toets 

100% 

niet bereikt 

opbouw c.q. 

oprenting 

mag doorgaan 

(uiterlijk tot 

fiscale pensioenrichtlijn 

+ 5 jaar) 

100% 

bereikt 

pensioen 

gaat 

verplicht in 

doorlopende 

toets 

100% 

niet bereikt 

opbouw c.q. 

oprenting 

mag doorgaan 

(uiterlijk tot 

fiscale pensioenrichtlijn 

+ 5 jaar) 

(X) = AOW-gerechtigde leeftijd 

Voorgenomen wijzigingen 

In het Regeerakkoord is een aantal nog te nemen maatregelen vastgelegd. Hierna volgt een opsomming 

van de belangrijkste maatregelen die betrekking hebben op de oudedags- en nabestaandenvoorzieningen. 

Nog geen van deze maatregelen hebben op het moment van publicatie van deze Minigids geleid tot 

wetsvoorstellen of -wijzigingen. Naar verwachting zullen de eerste wetsvoorstellen dit voorjaar worden 

ingediend en na aanname eind 2013 worden gepubliceerd. 

AOW 

De AOW-leeftijd wordt sneller stapsgewijs verhoogd tot 66 jaar in 2018 en 67 jaar in 2021. Daarna wordt de 

AOW gekoppeld aan de levensverwachting. 

Samenwonende AOW-ers krijgen per 1 januari 2015 dezelfde AOW (100% van het Wettelijk Minimum 

Loon) als gehuwde AOW-ers. Zij ontvangen nu nog 140% van het WML. De verlaging geldt voor nieuwe en 

gewijzigde situaties; 

Partners met een gezamenlijk inkomen van meer dan e 50.000 (excl. AOW) ontvangen per 1 juli 2014 geen 

toeslag meer. Dit geldt voor nieuwe instroom. Ook voor bestaande gevallen komt de partnertoeslag echter 

- weliswaar na een overgangsperiode - te vervallen. 

➔ 

Menu Zoeken 

Sluiten 


Anw 

Het plan is om voor nieuwe gevallen per 1 juli 2014 de maximale duur van een nabestaandenuitkering te 

beperken tot één jaar. Aan de duur van de wezenuitkering verandert niets. 

Pensioen 

De fiscale norm voor pensioenopbouw wordt gebaseerd op middelloon in plaats van eindloon. Dit betekent 

dat de norm komt te liggen op 70% van het gemiddeld verdiende loon in plaats van het laatst verdiende 

loon. Hierdoor worden de in Wet VAP genoemde maximale jaarlijkse percentages voor de pensioenopbouw 

nog eens verlaagd. De jaarlijkse pensioenopbouw komt dan uit op 1,55% voor eindloon en 1,75% voor 

middelloon. De maximale opbouwpercentages voor partner- en wezenpensioen nemen evenredig af. Bij 

doorgang moeten er ook weer nieuwe staffels gepubliceerd worden, rekening houdend met de verlaagde 

opbouw. 

Daarnaast wordt de pensioenopbouw nog slechts fiscaal gefaciliteerd tot een pensioengevend loon van 

e 100.000. De verwachting is dat de pensioenregelingen per 1 januari 2015 aan de voorgenomen maatregelen 

moeten voldoen. 

Aangenomen wetten en besluiten 

Tot slot volgt hierna een schema van de reeds aangenomen wetten/besluiten waarvan de datum van 

inwerkingtreding al wel vaststaat: 

Schema aangenomen wetten en besluiten 

1 januari 2013 • AOW-leeftijd 65 jaar + 1 maand 

31 december 2013 • Peildatum om te bepalen of de pensioenrichtleeftijd per 01-01-2015 wordt verhoogd 

naar 68 jaar? 

Afhankelijk van CBS-gegevens 

1 januari 2014 • AOW-leeftijd 65 jaar + 2 maanden 

• Pensioenrichtleeftijd 67 jaar 

• Witteveenkader eindloon 1,9%, middelloon 2,15% 


• Witteveenkader voor IB-Ondernemers die verplicht in beroeps-/bedrijfstakpensioenfonds 

deelnemen 

• Invoering netto staffels verplicht 




31 december 2018 • Peildatum om te bepalen of de AOW-leeftijd verder omhoog gaat per 01-01-2024? 

• Peildatum om te bepalen of de pensioenrichtleeftijd per 01-01-2020 met één jaar 

wordt verhoogd naar 68 jaar resp. 69 jaar? 

Afhankelijk van CBS-gegevens 

1 januari 2019 • AOW-leeftijd 66 jaar 

31 december 2021 • Einde overgangsrecht levensloopregelingen 

1 januari 2023 • AOW-leeftijd 67 jaar 

41

7. Arbeidsongeschiktheid 

Aftrekbare premie 

De premies voor aanspraken op periodieke uitkeringen en verstrekkingen bij invaliditeit, ziekte of ongeval 

zijn fiscaal aftrekbaar. Voorwaarde is dat de uitkeringen toekomen aan degene die de premies betaalt. De 

begunstigde van de periodieke uitkering moet dus dezelfde zijn als de verzekeringnemer/premiebetaler. 

Periodieke uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid 

De periodieke uitkeringen uit een arbeidsongeschiktheidsverzekering zijn belast in box 1 als de premie is 

afgetrokken. Vanaf 2011 moeten inkomensverzekeraars over deze uitkering de wettelijke loonheffingen 

inhouden. 

Als de verzekeraar rechtstreeks aan de werknemer uitkeert, moet de verzekeraar over de uitkering wettelijke 

loon heffingen inhouden en afdragen aan de Belastingdienst. De wettelijke loonheffingen zijn loonbelasting, 

premies volksverzekeringen en de bijdrage Zorgverzekeringswet. 

Keert de verzekeraar aan de werkgever uit, dan betaalt de verzekeraar deze uitkeringen zonder inhouding van 

loonheffingen. Over de uitkeringen die de werkgever aan de werknemer betaalt, moeten wel loon heffingen 

worden ingehouden. Dit is immers loon. 

Verzekeringnemer en 

premiebetaler 

42 

Ontvanger uitkering Premie Inhouding van loonheffing 

door de 

verzekeraar 

BV DGA/werknemer Last voor de BV Ja* 

BV 

Stichting 

Gemeente 

BV 

Stichting 

Gemeente 

Last voor de BV 

Last voor de Stichting 

Last voor de Gemeente 

Stichting/Gemeente Verzekerde Last voor Stichting/ 

Gemeente 

VOF 

Maatschap 

VOF/vennoot 

Maatschap/maat 

Uitgave voor inkomensvoorziening 

Eenmanszaak Ondernemers Uitgave voor inkomensvoorziening 

Natuurlijke persoon Natuurlijke persoon 

(zelfde) 

* heffing vindt plaats uit hoofde van de dienstbetrekking. 

Uitgave voor inkomensvoorziening 

Nee 

Ja* 

Ja (tnv verzekerde) 

Ja 

Ja 

8. Levensloop en vitaliteit 

➔ 

Menu Zoeken 

Sluiten 


Levensloopregeling 

De levensloopregeling is op 1 januari 2012 grotendeels afgeschaft. De levensloop regeling was een wettelijk 

recht van de werknemer en biedt werknemers de mogelijkheid te sparen voor een periode van onbetaald 

verlof. Werknemers hadden recht op deelname aan de levensloopregeling, maar geen recht op opname 

van levensloopverlof. Werknemers mogen per kalenderjaar maximaal 12% van hun bruto-jaarsalaris laten 

inhouden in het kader van levensloop. Rechtstreekse inleg vanuit privé is niet toegestaan. 

Voor werknemers die op 31 december 2005 de leeftijd van 51 jaar maar nog niet de leeftijd van 56 jaar 

hebben bereikt, geldt de beperking van de jaarlijkse inleg tot 12% van het jaarsalaris niet. Voor deze 

categorie blijft wel het maximale tegoed van 210% van het jaarsalaris gelden. 

Vanaf 2013 is over opnamen van levenslooptegoed loonbelasting en premies volks- èn 

werknemersverzekeringen verschuldigd. 

Levenslooptegoed van € 3.000 of meer 

Inleg in de levensloopregeling is alleen nog 

mogelijk als het saldo in het levensloopproduct 

op 31 december 2011 € 3.000 of meer 

bedroeg. Inleg is mogelijk op basis van de 

‘oude’ regels (zie hiervoor). Inleg in 2012 of 

later levert geen levensloopverlofkorting meer 

op. Voor deelnemers die op 31 december 2011 

€ 3.000 of meer als levenslooptegoed hadden, is 

de looptijd van het overgangs recht beperkt tot 1 

januari 2022. Bedragen uit de levensloopregeling 

mogen vanaf 2013 bestedingsvrij worden 

opgenomen. 

Om de opname van tegoeden te versnellen 

wordt in 2013 slechts 80% van de waarde van het 

levenslooptegoed per 31 december 2011 belast (in box 

1) bij volledige opname in 2013. 

De waarde opgebouwd vanaf 1 januari 2012 wordt wel 

volledig in box 1 belast. Bij opname wordt rekening 

gehouden met de door de deelnemer opgebouwde 

levensloopverlofkorting. 

Mogelijkheden met levenslooptegoed 

dat op 31 december 2011 € 3.000 of 

meer bedroeg: 

• Opname voor een onbetaald verlof. 

• Het tegoed aan te wenden voor de 

verbetering van het pensioen (mits die 

mogelijkheid ook in de pensioenregeling 

is opgenomen). 

• Bij het bereiken van de AOW-leeftijd of 

de eerdere pensioendatum wordt het 

levenslooptegoed tot het loon gerekend 

en dus progressief in box 1 belast. 

Levenslooptegoed minder dan € 3.000 

Bedroeg het tegoed op 31 december 2011 minder 

dan € 3.000 dan is het tegoed op 1 januari 2013 

vrijgevallen. Slechts 80% van de waarde per 31 december 2011 

wordt in box 1 belast. De waarde opgebouwd vanaf 1 januari 2012 wordt volledig in box 1 belast. Bij de 

belastingheffing wordt rekening gehouden met de door de deelnemer opgebouwde levensloopverlofkorting. 

43

44 

Levensloopregeling 

Doel Sparen voor onbetaald verlof, verlof is geen vereiste 

meer voor opname 

Deelname mogelijk voor Werknemers 

Maximum spaartegoed 210% brutojaarsalaris van het voorafgaande kalenderjaar 

Maximum aftrekbare inleg per jaar 12% brutojaarsalaris 

Bijdrage werkgever Ja voor alle werknemers (ook niet-deelnemers) gelijk 

Opname mogelijk Bij verlof maximaal 100% laatstverdiende salaris, bij 

einde dienstbetrekking volledige tegoed 

Inhouding belasting over uitkering Bij opname ineens wordt 80% van de waarde op 

31 december 2011 belast; meerdere wordt volledig 

belast. 

Volgens tabel door (ex)werkgever en bij ontbreken 

werkgever door uitvoerder. 

Verrekening in aangifte inkomstenbelasting 

(progressief tarief) 

Heffingskorting Ja, € 205 per jaar waarin is ingelegd (uitsluitend voor 

inleg tot en met 2011) 

Uiterste opnamedatum Dag vóór bereiken AOW-gerechtigde leeftijd, eerdere 

pensioendatum dan wel 31 december 2021. 

Tegoed dat op 31 december 2011 minder was dan 

€ 3.000, is op 1 januari 2013 vrijgevallen. 

Overheveling naar pensioen mogelijk Ja, mits pensioen nog niet fiscaal maximaal en mogelijk 

op grond van pensioentoezegging 

Sanctie bij ongeoorloofde opname Volledige tegoed ineens belast 

als loon uit vroegere dienst betrekking 

Vitaliteitsregeling 

In 2013 zou - ter vervanging van de levensloopregeling - de vitaliteitsregeling van start gaan. In het kader van 

de bezuinigingen is besloten de vitaliteitsregeling niet door te laten gaan. 

9. Spaarloon 

➔ 

Menu Zoeken 

Sluiten 


Inleggen in de spaarloonregeling is per 1 januari 2012 niet meer mogelijk. Het spaarloontegoed is per 

dezelfde datum vrijgegeven en kan dus vrij ter besteding worden opgenomen. Het gaat hierbij om het tegoed 

dat is opgebouwd in de jaren 2010 en 2011. Het spaarloontegoed over de jaren daarvoor was al in 2009 

vrijgegeven. 

De werknemer is niet verplicht om het tegoed op te nemen. Als hij het tegoed geblokkeerd op de spaarloonrekening 

laat staan, blijft de speciale vrijstelling in box 3 voor spaarloontegoed van kracht. Deze speciale 

vrijstelling bedraagt maximaal € 17.025. Per 1 januari 2016 komt deze speciale vrijstelling in box 3 te 

vervallen. Op die datum zal de spaarloonregeling dan uitgewerkt zijn. 

De spaarloonregeling zou per 1 januari 2013 worden vervangen door de vitaliteitsregeling. De vitaliteitsregeling 

is echter niet ingevoerd. 

45

10. Sparen en beleggen 

Grondslag en tarief voor inkomen uit sparen en beleggen (box 3) 

Het voordeel uit sparen en beleggen wordt gesteld op 4% van de rendementsgrondslag op 1 januari. 

De rendementsgrondslag is het saldo van de waarde in het economisch verkeer van de bezittingen 

minus de waarde in het economisch verkeer van de schulden. Voor schulden geldt een aftrekbeperking. 

De drempel is f 2.900. Bij partners wordt het bedrag verdubbeld en wordt in totaal de eerste f 5.800 

aan schulden buiten beschouwing gelaten. De belasting op het forfaitaire rendement bedraagt 30%. 

Heffingvrij vermogen box 3 

Heffingvrij vermogen bedraagt per belastingplichtige f 21.139. 

Na overdracht van het heffingvrij vermogen van de partner op gezamenlijk verzoek bedraagt het heffingvrij 

vermogen f 42.278. 

De toeslag op heffingvrij vermogen voor minderjarige kinderen is per 2012 vervallen. 

Ouderentoeslag 

Voor belastingplichtigen die bij het einde van het kalenderjaar de leeftijd van 65 jaar bereikt hebben, kan 

het heffingvrije vermogen worden verhoogd met de ouderentoeslag. De ouderentoeslag geldt alleen als de 

rendementsgrondslag - na aftrek van het heffingvrije vermogen - maximaal f 279.708 bedraagt. 

Bij een inkomen uit werk en woning (vóór inachtneming van de uitgaven voor kinderopvang en de persoonsgebonden 

aftrek) van: 

46 

Meer dan Maar niet meer dan Bedraagt de ouderentoeslag 

f 14.302 f 27.984 

f 14.302 f 19.895 f 13.992 

f 19.895 – Nihil 

➔ 

Menu Zoeken 

Sluiten 


Vrijgesteld vermogen in box 3 

De volgende bezittingen zijn vrijgesteld van de vermogensrendementsheffing: 

- voorwerpen van kunst en wetenschap, tenzij deze hoofdzakelijk (= meer dan 70%) als belegging dienen; 

- roerende zaken voor eigen gebruik, zoals de inboedel, auto en caravan, tenzij deze hoofdzakelijk als 

belegging dienen; 

- belastingvorderingen en -schulden, tenzij in verband met erfrecht; 

- contant geld en vergelijkbare vermogensrechten tot maximaal f 512,- per belastingplichtige 

(f 1.024,- voor partners); 

- tegoeden op een spaarloonrekening tot maximaal f 17.025; 

- op 14 september 1999 bestaande kapitaalverzekeringen (onder voorwaarden) tot maximaal f 123.428; 

- uitvaartverzekeringen en bancaire uitvaartrekeningen, mits de totale warde hiervan lager dan f 6.859; 

- rechten op kapitaaluitkeringen die uitsluitend kunnen plaatsvinden bij invaliditeit, ziekte of ongeval; 

- bepaalde schuldvorderingen en verkregen bloot eigendom krachtens erfrecht; 

- nog te vorderen of nog te betalen termijnen (van rente, pacht, huur) met een looptijd van maximaal 1 jaar; 

- groene beleggingen zijn vrijgesteld tot maximaal € 56.420; 

- bossen, natuurterreinen en landgoederen; 

- aandelen in bepaalde participatie -maatschappijen; 

- rechten op periodieke uitkeringen; 

- geërfde rechten op roerende zaken. 

Sociale, ethische, culturele en durfkapitaal beleggingen 

Vanaf 1 januari 2013 is de vrijstelling en de heffingskorting voor sociale, ethische, culturele en durfkapitaal 

beleggingen vervallen. 

Heffingskorting groene beleggingen 

De heffingskorting voor groene beleggingen blijft op het niveau van 2012. De heffingskorting bedraag 0,7% 

van maximaal € 56.420. 

Belastbaar inkomen uit sparen en beleggen (box 3) 

rendementsgronslag (op 1 januari) ………. 

af: heffingvrij vermogen + toeslagen ………. – 

grondslag forfaitair rendement (niet negatief) ………. 

voordeel uit sparen en beleggen (=4% forfaitair rendement) ………. 

af: persoonsgebonden aftrek ………. – 

belastbaar inkomen uit sparen en beleggen ………. 

47

11. Schenk- en erfbelasting 

Tarief schenken erfbelasting 

48 

Gedeelte van de belaste 

verkrijging 

I IA II 

€ 0 € 118.254 10% 18% 30% 

€ 118.254 en hoger 20% 36% 40% 

• tariefgroep I omvat de partner en (pleeg)kinderen. Onder voorwaarden de ex-partner of aanstaande echtgenoot. 

• tariefgroep IA omvat kleinkinderen en verdere nazaten. 

• tariefgroep II omvat alle overige verkrijgers. 

Vrijstellingen 

Verkrijgingen schenkbelasting 

Schenkingen door ouders aan kinderen 

• per kalenderjaar 

• eenmalig voor kinderen tussen 18 en 35 jaar 

De vrijstelling kan worden verhoogd tot f 51.407. 

Dit kan alleen als: 

• de schenking wordt gedaan aan een kind tussen 

18 en 40 jaar voor de aankoop, verbetering of 

onderhoud van een eigen woning. De eigenwoningschuld 

wordt beperkt met de gebruikte 

vrijstelling (zie ook hoofdstuk 2), of 

• voor studie of beroepsopleiding van een kind 

tussen 18 en 35 jaar waarvan de kosten hoger zijn 

dan f 20.000. 

Sociaal belang behartigende instelling of het 

algemeen nut beogende instellingen 

f 5.141 

f 24.676 

Volledig vrijgesteld* 

Alle overige gevallen f 2.057 per kalenderjaar 

* De verkrijging is volledig vrijgesteld indien en voorzover de verkrijging het algemeen en sociaal belang dient. 

Vrijstellingen erfbelasting 

Partner 

• na pensioenimputatie minimaal 

Kinderen die grotendeels op kosten van de overledene 

werden onderhouden en die als gevolg van ziekte of gebreken 

ver moedelijk de komende 3 jaar niet in staat zijn de helft 

te verdienen van hetgeen lichamelijk en geestelijk gezonde 

personen van gelijke leeftijd zouden kunnen verdienen. 

➔ 

f 616.880 

f 159.361 

f 58.604 

Kinderen en kleinkinderen f 19.535 

Ouders f 46.266 

Andere verkrijgers f 2.057 

Menu Zoeken 

Sluiten 


49

Gevolgen voor de Successiewet bij het schenken en erven van de eigen woning, verzekeringen en 

bancaire producten 

50 

Gevolgen van schenking Gevolgen van overlijden 

Eigen woning Schenking = belast. Tarief is tenminste 

2% in verband met samenloop 

overdrachtsbelasting. 

Geldlening eigen 

woning 

Zakelijke geldlening tussen ouders en 

kind = onbelast. 

Kinderen kunnen rente aftrekken van de 

inkomstenbelasting in box 1 en de vordering 

is bij ouders vermogen in box 3. 

Direct opeisbare renteloze of laagrentende 

lening is belast voor zover de rente 

belaste schenking. 

Spaarrekening 

Schenking rekening = belast 

Bij SEW niet toegestaan. Gevolg is een fictieve 

uitkering en heffing over rentedeel in box 1. 

Uitkering 

Verkrijger van het saldo is een ander dan 

de rekeninghouder => belaste schenking. 

Vererving eigen woning = belast voor 

waarde onbewoond. De verkrijging is 

niet belast met overdrachtsbelasting. 

Lening vormt schuld aan de nalatenschap 

en verlaagt voor het kind het aandeel in 

de nalatenschap. 

Verzekering 

Vererving verzekering door overlijden 

verzekeringnemer (niet zijnde verzekerde) 

= belast. 

Uitkering 

Uitkering door overlijden verzekerde = 

belast, tenzij niets onttrokken aan 

vermogen verzekerde. Dit is het geval als: 

• premieschuldige verzekerde 

(premiesplitsing), en 

• premieschuldige en verzekerde hebben 

elk een privévermogen. Bij overlijden 

van verzekerde wordt slechts de helft van 

de uitkering belast als sprake is van een 

huwelijk in gemeenschap van goederen. 

Spaarrekening 

Tegoed spaarrekening valt in nalatenschap. 

Voor erfgenamen erfrechtelijke verkrijging 

= belast. 

Uitkering 

Verkrijging door overlijden rekeninghouder 

= belast. Premiesplitsing is bij een SEW niet 

aan de orde. 

➔ 

Menu Zoeken 

Gevolgen van schenking Gevolgen van overlijden 

Lijfrente Verzekering 

Schenking = afkoop. 

Behalve bij pre-BHW-lijfrente gesloten 

vóór 16 oktober 1990 (premie) of vóór 

1 januari 1992 (koopsom). Bij schenking 

is waarde verminderd met 30% latentie 

belast. 

Termijnen 

Schenking niet toegestaan, behalve bij 

pre-BHW-lijfrente. Schenkbelasting wordt 

niet geheven als termijn belast is met 

inkomsten- en/of loonbelasting. 

Bancaire lijfrente Spaarrekening 

Schenking = afkoop, 

Bij schenking is waarde verminderd met 

30% latentie belast. 

Bancaire termijnen 

Schenking van de termijnen is niet 

toegestaan. 

Pensioen Geen gevolgen bij toekenning binnen 

dienstbetrekking. 

Sluiten 


Verzekering 

Vererving verzekering door overlijden 

verzekeringnemer (niet zijnde verzekerde) 

= belast voor de waarde (tenzij niets 

onttrokken is aan het vermogen van de 

verzekerde) verminderd met 30% latentie. 

Kapitaal bij overlijden 

Verkrijging is vrijgesteld als de lijfrente 

voldoet aan het Brede Herwaarderingsregime 

of de Wet IB 2001. De waarde van 

de aanspraak wordt wel in mindering 

gebracht op de algemene vrijstelling van 

erfbelasting (imputatie). 

Spaarrekening 

Tegoed spaarrekening valt in 

nalatenschap. Voor erfgenamen een 

erfrechtelijke verkrijging = belast voor 

de waarde verminderd met 30% latentie. 

Rekening bij overlijden 

Het bancaire tegoed is vrijgesteld van 

erfbelasting. De waarde van de rekening 

wordt wel in de mindering gebracht op 

de algemene vrijstelling van erfbelasting 

(imputatie). 

Verkrijging is vrijgesteld als het partnerpensioen 

voldoet aan definitie in loonbelasting. 

De waarde van de aanspraak 

wordt wel in mindering gebracht op de 

algemene vrijstelling van erfbelasting 

(imputatie). 

Gouden handdruk Schenking = afkoop. Verkrijging is vrijgesteld als gouden handdruk 

voldoet aan definitie in loonbelasting. 

De waarde van de aanspraak wordt wel 

in mindering gebracht op de algemene 

vrijstelling van erfbelasting (imputatie). 

Bancaire gouden 

handdruk 

Schenking = afkoop. Verkrijging is vrijgesteld als bancaire 

gouden handdruk voldoet aan definitie 

in loonbelasting. De waarde van de aanspraak 

wordt wel in mindering gebracht 

op de algemene vrijstelling van erfbelasting 

(imputatie). 

Levensloop Schenking = afkoop. Verkrijging is belast met erfbelasting. 

51

12. Samenwonen/trouwen, scheiden en overlijden 

52 

Samenwonen/trouwen Scheiden Overlijden 

Eigen woning Bij samenwonen is de 

partner regeling mogelijk 

van toepassing. 

Zie hiervoor ook hoofdstuk 2 

van de Belastingbox. 

Normaal gesproken kan een 

woning voor de vertrekkende 

partner niet meer aangemerkt 

worden als eigen woning 

op het moment dat hij deze 

woning verlaat. De woning 

staat hem namelijk niet 

meer als hoofdverblijf ter 

beschikking. Bij vertrek door 

scheiding kan de vertrekkende 

partner de woning voor 

een periode van twee jaar 

nog beschouwen als eigen 

woning. De periode van twee 

jaar gaat in zodra de partner 

de woning verlaat. De rente 

over zijn/haar aandeel van 

de lening kan als inkomsten 

uit eigen woning in aftrek 

worden gebracht. Het eigenwoningforfait 

over zijn/haar 

aandeel wordt aangemerkt 

als betaalde alimentatie. De 

tweejaarsperiode geldt alleen 

voor de rente en kosten 

van de geldlening. 

Bij de vertrekkende partner 

kan een eigenwoning reserve 

ontstaan. 

De tweejaarstermijn van de 

verhuisregeling is tijdelijk 

verlengd naar drie jaar. Na 

31 december 2013 geldt 

weer de normale termijn van 

twee jaar. 

De omvang van de verkrijging 

is met name afhankelijk 

van het huwelijksgoederenregime 

en een eventueel 

testament. 

Er kan erfbelasting verschuldigd 

zijn afhankelijk van de 

omvang van de verkrijging 

en van toepassing zijnde 

vrijsteling. 

Kapitaalverzekering 

eigen 

woning (KEW) 

Spaarrekening 

eigen woning 

(SEW) 

➔ 

Menu Zoeken 


Het toevoegen van een 

tweede verzekeringnemer op 

de verzekering kan schenking 

tot gevolg hebben. 


tweede rekeninghouder op 

de rekening kan schenking 

tot gevolg hebben. 

De verdeling van een KEW in 

het kader van scheiden kan 

zonder fiscale heffing plaatsvinden. 

De KEW kan dan als 

volgt worden aangepast: 

• wijziging verzekeringnemer; 

• wijziging verzekerde 

(is niet verplicht); 

• gedeeltelijk voortzetten 

in een andere KEW 

=> premieverleden gaat 

evenredig mee. 

De verdeling van een KEW in 

het kader van scheiden kan 

zonder fiscale heffing plaatsvinden. 

De SEW kan dan als 


• Wijziging rekeninghouder 

• Gedeeltelijke voortzetten 

in een andere SEW => 

inleg van de rekening gaat 

evenredig mee. 

Sluiten 


Als een uitkering bij overlijden 

is meeverzekerd, komt 

deze tot uitkering. Als op 

dit deel van de verzekering 

de voorwaarden van de 

kapitaalverzekering eigen 

woning van toepassing zijn, 

is aflossing van de eigenwoningschuld 

met de uitkering 

noodzakelijk voor vrijstelling 

van de uitkering. 

De heffing van erfbelasting 

kan onder voorwaarden 

worden voorkomen door 

premiesplitsing. 

In geval van overlijden van 

de rekeninghouder doet 

de Belastingdienst alsof de 

rekening is gedeblokkeerd 

direct voorafgaand aan het 

overlijden. De deblokkering 

wordt dus toegerekend aan 

de overleden rekeninghouder. 

Deze maakt gebruik van 

zijn eigen vrijstelling. 

Bij partners is het mogelijk 

de SEW van de overleden 

partner voort te zetten. 

Premiesplitsing is niet 

mogelijk bij een SEW. 

53

Kapitaalverzekering 

box 3 

54 



tweede verzekeringnemer 

op de verzekering kan 

schenking tot gevolgen 

hebben. 

Lijfrente Toevoegen tweede verzekeringnemer 

kan afkoop tot 

gevolg hebben. 

Gesloten vanaf 2001 

Echtscheiding heeft geen 

gevolgen bij splitsing verzekeringspolis. 

Gesloten vóór 2001 

In het kader van echtscheiding 

kan de kapitaalverzekering 

als volgt worden 

aangepast zonder fiscale 

heffing in de inkomstenbelasting:: 

• wijziging verzekeringnemer; 

• wijziging verzekerde => 

hoeft geen gevolgen te 

hebben voor overgangsrecht 

die geldt voor 

verzekeringen gesloten 

voor 14-9-1999; 

• gedeeltelijk voortzetten in 

een andere kapitaalverzekering 

=> premieverleden 

gaat evenredig mee. 

De gerichte lijfrenteverzekering 

kan als volgt 

worden aangepast: 

• splitsen in twee 

verzekeringen; 

• ex-echtgenoot wordt onherroepelijk 

begunstigde; 

• ex-echtgenoot krijgt 

verzekering toebedeeld. 

Let op: 

(Gedeeltelijke) afkoop is niet 

toegestaan. 

Gesloten vanaf 2001 

De uitkering is onbelast voor 

de inkomstenbelasting. De 

heffing van erfbelasting kan 

onder voorwaarden worden 

voorkomen door premiesplitsing. 

Gesloten vóór 2001 

Onder voorwaarden is de 

uitkering onbelast voor de 

inkomstenbelasting. De 

heffing van erfbelasting kan 

onder voorwaarden worden 

voorkomen door premiesplitsing. 

De uitkeringen uit een 

lijf renteverzekering moeten 

direct na het overlijden van 

de verzekerde of na het 

beëindigen van het recht op 

een Anw-uitkering ingaan. 

De uitkering moet uiterlijk 

aanvangen voor het einde 

van het tweede kalenderjaar 

volgend op het jaar waarin 

de verzekerde is overleden. 

Er is een vrijstelling in de erfbelasting 

voor gefacilieerde 

lijfrenten. 

Lijfrente (vervolg) 

➔ 

Menu Zoeken 


Bancaire lijfrente Toevoeging tweede rekeninghouder 

kan afkoop tot 

gevolg hebben. 

Als verrekening plaatsvindt 

met geld of andere 

vermogensbestanddelen, 

bijvoorbeeld een auto, is 

sprake van uitruil van de 

lijfrenteverzekering. Degene 

die het geld of het bestanddeel 

ontvangt, wordt voor de 

toebedeelde waarde belast 

in box 1. Degene aan wie de 

lijfrenteverzekering wordt 

toebedeeld, kan de waarde 

hiervan als persoonsgebonden 

aftrekpost ten laste 

brengen van zijn inkomen. 

De lijfrenterekening kan als 


• splitsen in twee 

rekeningen; 

• ex-echtgenoot krijgt 

rekening toebedeeld. 

Let op: 

(Gedeeltelijke) afkoop is 

niet toegestaan. 

Als verrekening plaatsvindt 

met geld of andere 

vermogensbestanddelen, 

bijvoorbeeld een auto, is 

sprake van uitruil van de 

lijfrenteverzekering. Degene 

die het geld of het bestanddeel 



in box 1. Degene aan wie de 

lijfrenteverzekering wordt 

toebedeeld, kan de waarde 

hiervan als persoonsgebonden 

aftrekpost ten laste 

brengen van zijn inkomen. 

Sluiten 


Opbouwfase rekening 


lijfrenterekening moeten 


de rekeninghouder of na het 


een Anw-uitkering ingaan. 

De uitkering moet uiterlijk 

aanvangen voor het einde 

van het tweede kalenderjaar 

volgend op het jaar 

waarin de rekeninghouder is 

overleden. 

Er is een vrijstelling in de 

erfbelasting voor gefacilieerde 

lijfrenten. 

Uitkeringsfase rekening 

Als de genieter van de 

termijnen overlijdt, gaat 

het recht op de nog niet 

uitgekeerde termijnen over 

op zijn erfgenamen 

55

Alimentatielijfrente 

Verrekening 

pensioenrechten 

door betaling 

lijfrentepremie 

56 


Is niet aan de orde bij 

samenwonen. 

Is niet aan de orde bij 

samenwonen. 

Bij echtscheiding ontstaat 

een alimentatieverplichting. 

Looptijd is 12 jaar tenzij 

huwelijk < 5 jaar. 

Vormen alimentatie verplichting 

1. Periodieke alimentatieuitkering 

2. Afkoop in bedrag ineens 

3. Alimentatielijfrente bij 

verzekeraar 

4. Lijfrente bij alimentatieplichtige. 

Aankoop alimentatielijfrente bij 

verzekeraar moet aan eisen voldoen 

• professionele verzekeraar; 

• voldoen aan lijfrente definitie; 

• termijnen uitkeringen 

moeten direct ingaan; 

• ex-echtgenoot = 

verzekerde; 

• 1% sterftekans is niet van 

toepassing. 

Gevolg: 

• uitkering belast in box 1; 

• koopsom is aftrekbaar als 

onderhoudsverplichting 

in box 1. 

Als Wet VPS niet van toepassing 

is, kunnen aanspraken 

worden verrekend. Dit 

kan door middel van een 

lijfrenteverzekering. Fiscale 

gevolgen zijn gelijk als bij 

alimentatielijfrente. Als 

verrekening plaatsvindt met 

geld of andere vermogensbestanddelen, 

bijvoorbeeld 

een auto, is sprake van 

uitruil van de lijfrenteverzekering. 

Degene die 

het geld of het bestanddeel 



in box 1. 

De uitkering stopt bij overlijden 

van de verzekerde. 

Zie lijfrente. 

Gouden 

handdruk 

➔ 

Menu Zoeken 


Zodra er sprake is van 

een partner, kan deze 

worden opgenomen 

als begunstigde bij 

overlijden van de goudenhanddrukverzekering. 

De waarde van de goudenhanddrukverzekering 

of 

-rekening kan bij scheiding 

zonder fiscale gevolgen 

worden toebedeeld aan de 

ex-partner. De ex-partner 

wordt na verdeling van het 

stamrecht aangemerkt als 

‘de werknemer’. 

De uitkeringen kunnen 

echter niet later ingaan dan 

in het jaar waarin de overdragende 

partner de leeftijd 

van 65 jaar bereikt. 

Sluiten 


Verzekering 


goudenhanddrukverzekering 

moeten direct na het 

overlijden van de werknemer 

ingaan. De uitkering mag 

uitsluitend toekomen aan 

de (gewezen) partner en/of 

kinderen tot 30 jaar (kring 

van gerechtigden). 

De verzekeringsvorm is bepalend 

of er bij overlijden 

een uitkering voor de begunstigde 

volgt. 



lijfrenten. 

Rekening 

Bij de goudenhanddrukrekening 

komt het tegoed 

bij overlijden toe aan de 

erfgenamen. Als de rekeninghouder 

in de opbouwfase 

overlijdt, moeten de partner 

en/of kinderen tot 30 jaar 

direct een uitkerings rekening 

openen. Bij overlijden in 

de uitkeringsfase worden 

de resterende uitkeringen 

periodiek aan deze personen 

uitgekeerd. 



lijfrenten. 

Het tegoed wordt ineens 

belast bij de overleden 

rekeninghouder als een 

ander dan de partner en/ 

of kinderen het tegoed erft. 

In deze situatie is er geen 

vrijstelling van erfbelasting 

van toepassing. 

57

58 


Pensioen Afhankelijk van de productvorm 

zal een partner zo 

spoedig mogelijk moeten 

worden aangemeld bij de 

pensioenuitvoerder. 

De Wet VPS geeft de expartner 

recht op de helft van 

het ouderdomspensioen 

dat tijdens het huwelijk 

is opgebouwd. Om een 

rechtstreeks vorderingsrecht 

op de pensioenuitvoerder te 

krijgen, moet de scheiding 

binnen twee jaar worden 

gemeld. Daarnaast heeft de 

ex-partner recht op bijzonder 

partnerpensioen. 

Levensloop Geen gevolgen. Alleen de werknemer kan 

uitkeringen ontvangen uit 

een levensloopregeling. 

De ex-partner kan buiten 

de levensloopregeling om 

gecompenseerd worden. 


pensioen verzekering moeten 


de werknemer of na het 


een Anw-uit kering ingaan. In 

de pensioentoezegging ligt 

vast op welke van deze twee 

momenten de uit keringen 

aanvangen. Er is na overlijden 

geen keuzemogelijkheid. 

De uitkering mag uitsluitend 

toekomen aan de (gewezen) 

partner en/of kinderen tot 30 

jaar. Indien er geen partner 

of kind is, kan de uitkering 

toekomen aan de werkgever. 

Er is een vrijstelling in de 

erfbelasting voor pensioen. 

Het tegoed op een levenslooprekening 

komt toe aan 

de erfgenamen. Voor levensloopverzekeringen 

is de 

verzekeringsvorm bepalend 

of er bij overlijden een uitkering 

voor de begunstigde(n) 

volgt. 

Er is geen aparte vrijstelling 

in de erfbelasting voor 

levensloopproducten 

➔ 

Menu Zoeken 

Sluiten 


59

Begrippenlijst 

Echtgenoot Partners die gehuwd zijn of een geregistreerd 

partnerschap hebben. 

Eigen woning De eigen woning die de belastingplichtige anders 

dan tijdelijk als hoofdverblijf ter beschikking staat. 

Eigenwoningforfait Het fictief inkomen dat de bezitter van een eigen 

woning moet aangeven in box 1. 

Fiscaal partner Echtgenoten, geregistreerd partners en samenwonenden 

op hetzelfde woonadres in de Gemeentelijke 

Basis Administratie die: 

- een notarieel samenlevingscontract hebben 

gesloten; of 

- samen een kind hebben; of 

- een kind van een van de partners hebben dat 

door beide partners is erkend; of 

- als partners zijn aangemeld voor een pensioenregeling; 

of 

- beiden eigenaar zijn van de woning die het hoofdverblijf 

is, 

worden automatisch aangemerkt als fiscaal partner. 

Gerichte lijfrente Lijfrenteverzekering gesloten na 01-01-1992 (koopsom) 

of 15-10-1990 (premiebetalend). De omvang 

van de termijnen staat nog niet vast. Bij het sluiten 

van de verzekeringsovereenkomst wordt bepaald 

van wiens leven de uitkeringen afhankelijk zullen 

zijn. 

Jaarruimte Wanneer een belastingplichtige, die bij aanvang 

van het kalenderjaar nog geen 65 jaar oud is, een 

pensioentekort heeft, kan hij gebruik maken van 

de jaarruimteberekening voor lijfrentepremieaftrek. 

Kapitaalverzekering Iedere levensverzekering waarbij de prestatie 

van de verzekeraar vast staat, ongeacht of er een 

bedrag ineens wordt uitgekeerd of een vast aantal 

termijnen. 

60 

➔ 

Menu Zoeken 

Levensverzekering Een verzekering die is gerelateerd aan leven en/of 

dood van de verzekerde persoon. 

Onherroepelijke begunstiging De begunstiging is conform de voorwaarden aanvaard, 

of de verzekering is tot uitkering gekomen 

doordat de begunstiging vast ligt. De begunstiging 

moet wel eerst ‘geaccepteerd’ worden. 

Oudedagsreserve Dit is een bepaald bedrag dat een ondernemer van 

een eenmanszaak, maatschap of vof opzij mag zetten 

voor de oudedagsvoorziening. Over dat bedrag hoeft 

hij voorlopig geen belasting te betalen. De reserve 

is een uitstel van het betalen van belasting. 

Periodieke uitkering Recht op (toekomstige) uitkeringen die periodiek 

gedaan worden. 

Renseigneren Algemene term voor de informatieverplichting van 

verzekeraars en banken aan de Belastingdienst. 

Reserveringsruimte Lijfrentepremieaftrek in enig kalenderjaar in de 

situatie dat de belastingplichtige in de zeven 

voorafgaande kalenderjaren geen of niet volledig 

gebruik heeft gemaakt van de jaarruimte. 

Saldomethode Uitkeringen zijn onbelast zolang de som van de 

uitkeringen kleiner is dan de som van de niet aftrekbare 

premies. 

Spaarloon Fiscale faciliteit voor werknemers om onder 

voorwaarden uit het brutoloon te kunnen sparen. 

Stamrecht Een ontslagvergoeding die wordt omgezet in een 

aanspraak op periodieke uitkeringen die dienen ter 

vervanging van gederfd of te derven loon. 

Sluiten 


61

SNS REAAL is een innovatieve dienstverlener op het gebied van bankieren en verzekeren die zich vooral 

richt op de Nederlandse retailmarkt en het midden- en kleinbedrijf. Het aanbod bestaat uit drie kernproductgroepen: 

hypotheken en vastgoedfinanciering, vermogensopbouw (sparen en beleggen) en 

verzekeren. 

De Minigids Productfiscaliteiten verschijnt onder redactie van: 

mr. Nancy Struve en drs. Kees van Oostwaard. 

Auteurs: 

Hans van den Berg, mr. Peter van den Berg, mr. Jasper Commandeur, drs. Manuela Lamot-van Blanken, 

mr. Deby Lie, mr. Oliver Nierman, drs. Kees van Oostwaard, Hans Schreuder BBA bc, mr. Nancy Struve en 

mr. Jacqueline Verweij-Daemen. 

Allen zijn werkzaam bij de afdeling Productfiscaliteit, onderdeel van Fiscale Zaken SNS REAAL. 

© SNS REAAL 2013 

SNS REAAL 

Croeselaan 1 

3521 BJ Utrecht 

www.snsreaal.nl 

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd 

gegevens bestand of openbaar worden gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke 

toestemming van SNS REAAL. 

De Minigids Productfiscaliteiten is met uiterste zorgvuldigheid samengesteld. Wij kunnen echter geen aansprakelijkheid 

aanvaarden voor eventuele onjuistheden of onvolledigheden hierin. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen dan ook 

geen rechten worden ontleend.

online pdf - Reaal

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?