Lagen van Betekenis - Museum Volkenkunde

Watermotief (Laufer 1902, pl. XI, fig. 4)
Vismotieven
LAGEN VAN BETEKENIS: KLEDING AAN DE AMOER SUDHA RAJAGOPALAN ©
Digitale publicaties van het Rijksmuseum voor Volkenkunde
Vissen komen samen met vogels en dieren voor in de levensboom. Zij worden in verband
gebracht met de onderwereld en worden om die reden afgebeeld bij de wortels van de
boom. Het in elkaar overlopen van de werelden wordt eens te meer duidelijk in de
veelvoorkomende afbeeldingen van vogels met vissenvinnen als staarten in de top van de
boom. Vissen werden soms afgebeeld in de romp van de vogel, waarschijnlijk als verwijzing
naar vis als prooi van de vogel.
Afbeelding van vismotieven (Laufer 1902, pl. XI, fig. 3)
Getransformeerde maskers
Maskers die 5000 jaar geleden op de Sikhote Alin-rotsen werden afgebeeld, zijn de
afgelopen eeuwen vereeuwigd in andere vormen van decoratieve kunst. Uit dezelfde periode
zijn gelijksoortige maskers als figuur op aardewerk te zien. Deze eeuwenoude
rotstekeningen van maskers hebben, als ze gestileerd zijn, spiralen of visfiguren als ogen en
oren. Het is aannemelijk dat de maskers later op getransformeerde wijze op
kunstvoorwerpen en kleding werden gereproduceerd. Het maskermotief op kleding en
kunstvoorwerpen lijkt op het gezicht van een mensaap met een brede en ronde bovenste
helft en met dubbele spiralen als ogen. De brede neusgaten en kin zijn kenmerkend. De
oren worden afgebeeld als spiralen en er bevinden zich twee straalachtige afbeeldingen
bovenop het masker. 34 Kleine metalen schijfjes of munten waarop getransformeerde
maskers staan afgebeeld, werden aan de onderste zoom van vrouwenjurken en
vissenhuidenjassen bevestigd. Uitzonderlijk is dat deze metalen maskers door de tijd heen
voor blijven komen in de decoratieve tradities van de Amoer-volken. 35
Afbeelding van een getransformeerd masker. De spiralen in het midden symboliseren mensenogen. De twee
stippen kunnen opgevat worden als neusgaten en de krul daaronder geeft de mond weer. (Laufer 1902, p. 17, fig. 3)
23