Lagen van Betekenis - Museum Volkenkunde

More documents

Recommendations

Info

VII. Amoer-kleding: verandering en continuïteit Amoer-kleding in de sovjetperiode LAGEN VAN BETEKENIS: KLEDING AAN DE AMOER SUDHA RAJAGOPALAN © Digitale publicaties van het Rijksmuseum voor Volkenkunde In de honderd jaar nadat de Russen nederzettingen in de regio hadden gesticht, heeft de kleding van de Amoer-volken drastische veranderingen ondergaan. Jassen van honden-, marter- en lynxvachten en jacks van vissenhuid en laarzen van zoogdierenhuiden raakten langzamerhand in onbruik. ‘Traditionele’ kleding werd alleen tevoorschijn gehaald voor festiviteiten. In de beginjaren van de sovjetperiode overheerste de traditionele kleding nog, maar rond de Tweede Wereldoorlog overheerste Russische kleding. Echter, door een tekort aan Russische confectiekleding na de oorlog waren de Nivch weer gedwongen terug te vallen op hun traditionele kleding van honden- en vissenhuiden. 42 Rond 1960 droegen de Nivch rubberlaarzen, broeken, doorgestikte jassen en mutsen tijdens het werk. Op warmere dagen droegen ze dunne overhemden. Hun winterkleding was gemaakt van bont, maar werd zo in een winkel gekocht. 43 Meer vrouwen dan mannen hebben vastgehouden aan de traditionele kledingstijl, maar weinigen versieren nog de kraag, klep van de jaszak, boorden aan de mouwen, zoom en het rugpand van het kledingstuk zoals vroeger. Blouse en een gordel, gedragen door een lid van een Nivch folkloristisch dans- en zanggezelschap. (RMV 5758-4a,b) Metalen muntjes of schijfjes die voorheen werden gebruikt om de zoom van een jurk te versieren, worden nu van oude kledingstukken afgehaald en op nieuwere aangebracht. Zij gaan van moeder op dochter over en worden als zeer waardevol beschouwd. 44 Men blijft over het algemeen het traditionele schoeisel trouw. Vissermannen- en vrouwen van de Neder-Amoer blijven de voorkeur geven aan laarzen van zalm- en snoekenhuid. Zulke laarzen zijn sterk en toch licht. Zij zijn waterdicht en bieden veel grip op ijs. 45 Het is opzienbarend dat gemeenschappen (zelfs Russische) die de visserij bedrijven en contacten onderhouden met de Nivch aan de Neder-Amoer en Sakhalin, ook schoenen en wanten in Nivch-stijl dragen. Op die manier komen de Nivch-tradities niet alleen voor in de hedendaagse Nivch-gemeenschap, maar ook in de materiële culturen van volkeren in hun omgeving. 46 Want (RMV 5117-5a) 25
LAGEN VAN BETEKENIS: KLEDING AAN DE AMOER SUDHA RAJAGOPALAN © Digitale publicaties van het Rijksmuseum voor Volkenkunde De sovjetstaat verwees naar de regionale kunsten en kunstnijverheid als ‘narodnoe iskusstvo’ ofwel volkskunst. Hiertoe werd ook de traditionele kleding gerekend. De houding ten opzichte van minderheidsgroeperingen was paternalistisch. In de Russische nationalistische retoriek waren het de Russen die de niet-Russische bevolking binnen de staatsgrenzen naar een moderne tijd loodsten en hun levensstandaard verhoogden. De traditionele cultuur diende gerespecteerd te worden, maar altijd moest melding gemaakt worden van de stap van de niet-Russische bevolking naar vooruitgang onder de sovjetstaat. Het Russische nationaliteitenbeleid was paradoxaal, en probeerde te balanceren tussen het stroomlijnen van een nationale pan-sovjetidentiteit en de vrijheid van verscheidenheid. Leden van verschillende Amoer-volkeren bezig met de uitvoering van traditionele spelen, zoals worstelen en boogschieten. Dergelijke spelen waren tijdens de sovjetperiode toegestaan als uitingen van hun folklore. (Amoerregio, omstreeks 1975). Etnografen schreven over de behoefte om traditionele vaardigheden over te brengen aan jongere generaties en betreurden de verwaarlozing van lokale kunsten en kunstnijverheid. 47 Russische en Nivch scholiertjes in de Amoerregio leren uit Russische boekjes over de Nivch cultuur (omstreeks 1975). In Siberië werden in verscheidene steden workshops opgezet om studenten enthousiast te maken om zich de traditionele kunsten van hun respectievelijke regio’s eigen te maken. 48 Musea en tentoonstellingsruimten in het gehele land gaven op nationaal niveau aandacht aan de regionale kunst en kunstnijverheid van de Amoer-volken. Hoe regionale kunst van niet-Russische groepen in de Sovjetunie aan een nationaal publiek werd gepresenteerd en welk verhaal zij het publiek moesten vertellen, is een onderwerp dat dringend om onderzoek vraagt. De postsovjetperiode: een zoektocht naar hun verdwenen tradities Toen de Nivch in 1990 etnograaf Bruce Grant, die hun cultuur wilde onderzoeken, ontmoetten, zeiden zij dat hij te laat was gekomen. Hun cultuur was verdwenen; door de Sovjets vernield, zeiden ze. 49 Niettemin waren er in de sovjetperiode nog sporen van hun materiële cultuur van vóór de sovjets. Sinds de perestrojka is er een zoektocht gaande naar tradities die lang geleden verdwenen of verwaarloosd werden in het proces naar sovjetisering. Toen Bruce Grant in 1991 een 26
Page 1 and 2: LAGEN VAN BETEKENIS: KLEDING AAN DE
Page 5 and 6: II. De volkeren aan de Amoer LAGEN
Page 7 and 8: De kustlijn nabij Alexandrovsk-Sakh
Page 21 and 22: V. Motieven en hun inspiratie Werel
Page 23 and 24: Afbeelding van een slangenmotief (L
Page 25: VI. Versieringen en hun betekenis L
Page 33: LAGEN VAN BETEKENIS: KLEDING AAN DE

Lagen van Betekenis - Museum Volkenkunde

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?