Korporatiewe verantwoordelikheidsverslag - Shoprite Holdings Ltd
Korporatiewe verantwoordelikheidsverslag - Shoprite Holdings Ltd
Korporatiewe verantwoordelikheidsverslag - Shoprite Holdings Ltd
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Korporatiewe</strong> <strong>verantwoordelikheidsverslag</strong> | VOlHOuBaaRHEID<br />
inLEidinG<br />
die Groep volg ’n langtermynbenadering tot die<br />
bestuur en ontwikkeling van sy onderneming op<br />
’n wyse wat sy aandeelhouers steeds ’n mededingende<br />
opbrengs op hul belegging sal bied.<br />
om dit te bereik, moet die Groep nie net die<br />
belange van die aandeelhouers dien nie, maar<br />
van alle belanghebbers en veral klante, voorsieners,<br />
personeel en die gemeenskappe waarin<br />
hy sake doen. Wanneer hy die welsyn van sulke<br />
gemeenskappe in ag neem, moet hy besondere<br />
aandag skenk aan die omgewing waarin hulle<br />
leef deur só in bedryf te wees dat dit nie net die<br />
status quo handhaaf nie, maar ’n wêreld wat baie<br />
kwesbaar geword het, verbeter. Hoewel die<br />
Groep as ’n sakeonderneming bestaan om wins<br />
te maak, maak hy seker dat hy wins nie ten<br />
koste van die gemeenskap of die omgewing<br />
najaag nie.<br />
die Groep is trots daarop dat hy in baie<br />
opsigte ’n krag ten goede is, want sy bedrywighede<br />
skep talle geleenthede vir indiensneming<br />
en loopbaanontwikkeling binne die Groep en by<br />
sy verskaffers. dit stel groot vervaardigers in<br />
staat om hul ondernemings uit te brei in die wete<br />
dat hulle, deur die Groep, verseker is van ’n groot<br />
afset van hul produkte. terselfdertyd word kleiner<br />
voorsieners, veral dié uit ’n benadeelde agtergrond,<br />
aangehelp en ondersteun om die vereiste<br />
produksiestandaarde te bereik. Heelwat van die<br />
Groep se sakestrategie is trouens daarop ingestel<br />
om die maatskaplike wanbalanse van die<br />
verlede reg te stel. Hy glo sterk daaraan dat die<br />
eie eerste kom en baie van wat hy in dié opsig<br />
doen, lê die klem op gemeenskappe in suid-<br />
Afrika. Namate die onderneming egter elders in<br />
Afrika uitbrei, brei sy betrokkenheid by die<br />
welsyn van daardie gemeenskappe ook uit.<br />
Waar die Groep ook in bedryf is, bied hy ’n<br />
konsekwente eerstewêreldse inkopie-ervaring<br />
met ’n wye reeks produkte teen uiters mededingende<br />
pryse sodat al meer verbruikers die<br />
voordeel daarvan kan geniet. Met die oog hierop,<br />
word produkte van gehalte wat aan internasionale<br />
maatstawwe vir voedselveiligheid voldoen<br />
en op ’n omgewingsverantwoordelike wyse<br />
vervaardig word, teen die beste pryse van oral<br />
ter wêreld aangekoop. terselfdertyd word veral<br />
plaaslike nywerhede en kleinskaalse boere<br />
ge steun om die ekonomie van die lande waarin<br />
hy in bedryf is, te bevorder.<br />
dit verskaf diepe bevrediging dat die Groep<br />
aan die einde van die oorsigtyd werk aan meer<br />
as 73 000 mense kon verskaf, onder andere<br />
bykans 8 000 in 16 lande buite suid-Afrika se<br />
grense. van die totale getal werknemers is<br />
51 800 swart, 14 500 bruin, 3 000 indiërs en<br />
3 700 wit. vroue maak 65,7% van die personeel<br />
uit. die Groep bied loopbane in talle dissiplines<br />
en danksy deurlopende opleiding en bevordering<br />
vanuit eie geledere kan personeel hul volle<br />
potensiaal bereik. Wat werwing en bevordering<br />
betref, kry mense uit voorheen benadeelde<br />
gemeenskappe voorkeur om die maatskaplike<br />
wanbalanse van die verlede te help regstel.<br />
diEnSbiLLikhEid<br />
diensbillikheid vorm die kern van die Groep se<br />
sakefilosofie en word as ’n hoë prioriteit beskou.<br />
dit is egter ’n groot taak om sodanige billikheid te<br />
skep, aangesien die oorsake van die historiese<br />
situasie wat dié onbillikheid in die eerste plek<br />
geskep het, buite die werkplek lê. Gelyke<br />
geleent hede in die werkplek behels ook liggaamlik<br />
gestremdes en die bevordering van vroue na<br />
bestuursposte. die Groep is trots daarop dat hy<br />
groot vordering met die bereiking van sy billikheidsdoelwitte<br />
gemaak het sonder dat die doeltreffende<br />
bestuur van die onderneming in die<br />
gedrang gekom het. tot op hede kon die bestuur<br />
die moeilike teikens wat hy vir homself stel, elke<br />
jaar oorskry. volgens statistiek van die departement<br />
van Arbeid was die Groep se bevordering<br />
van billikheid op alle vlakke beter as die res van<br />
die sektor vir groot- en kleinhandel wat swartes<br />
(mans en vroue saam) asook vroue betref.<br />
dit word al moeiliker om genoeg behoorlik<br />
opgeleide jong mense te werf om die groeiende<br />
getal posisies in middel- en senior bestuur te vul,<br />
veral in die lig van die huidige vaardigheidsvlug<br />
wat daartoe lei dat begaafde jong mense uit alle<br />
bevolkingsgroepe hul heil elders gaan soek. om<br />
jong afgestudeerdes met ’n belangstelling in<br />
die handel en veral kleinhandel vroeg reeds te<br />
identifiseer, bly die Groep nou betrokke by die<br />
land se tersiêre instellings. Weens die lang ure is<br />
die kleinhandel vir baie nie ’n gewilde beroep nie,<br />
en is dit vir ander, minder veeleisende beroepe,<br />
maklik om deeglik opgeleide en gekwalifiseerde<br />
personeellede weg te lok. Gevolglik het die<br />
Groep nog altyd daaraan geglo om sy eie mense<br />
op te lei en uit eie geledere te bevorder. sulke<br />
opleiding word op baie vlakke aangebied. Aan<br />
die einde van die oorsigtyd het die Groep 895<br />
leerlingbestuurders gehad, waarvan 76% swart<br />
is, terwyl 73% van die assistent-bestuurders en<br />
55% van die takbestuurders ook swart is.<br />
pERSonEELontWikkELinG<br />
En -opLEidinG<br />
in die jaar is opleiding oral in die Groep opgeskerp<br />
om met die groei in bedrywighede tred te<br />
hou. dit is bevredigend dat die getal opleidingsingrepe<br />
van 62 210 tot 98 816 toegeneem het.<br />
die klem het op die verbetering van dienslewering<br />
in winkels en die bou van bestuursvermoë<br />
geval. die Groep bedryf steeds die grootste<br />
opleidingsonderneming in die sektor vir grooten<br />
kleinhandel in suid-Afrika. sodoende werk<br />
hy nou saam met die sooG vir Groot- en<br />
Kleinhandel, die sooG vir voedsel en drank<br />
en die sooG vir Gesondheid en Welsyn.<br />
’n omvattende oudit van die totale opleidingen<br />
ontwikkelingslandskap is uitgevoer. Gevolglik<br />
is bykomende opleidingsposte orals in die Groep<br />
geskep. die opleidingsdepartement knap<br />
bestaande leerprogramme deurlopend op en belê<br />
in nuwe kursusse wat die jongste opleidingstegnieke<br />
en -metodes weerspieël. die Groep probeer<br />
om beste praktyke vir die ontwikkeling van menslike<br />
hulpbronne te verseker, en verkry steeds<br />
akkreditering vir sy leerprogramme. dit geskied<br />
deur ten volle geakkrediteerde kwalifikasies te<br />
bied wat in nasionale kwalifikasies met sAKGakkreditering<br />
uitloop. Kursusse wat op winkelpersoneel<br />
gemik is, dek nie net kleinhandeldissiplines<br />
nie, maar ook lewensvaardighede. Hoewel baie<br />
van die opleiding op ’n gesentraliseerde grondslag<br />
uitgevoer word, bied sommige afdelings soos<br />
meubels, Freshmark en die verspreidingsentrums,<br />
weens die gespesialiseerde aard van hul<br />
bedrywighede, hul eie opleidingsprogramme.<br />
Werknemers wat buite suid-Afrika vir die<br />
Groep werk, word ewe intensief opgelei, met<br />
besondere klem op die kultuur en waardes van<br />
die onderneming. in bepaalde gevalle word<br />
personeellede van elders in Afrika vir opleiding<br />
na suid-Afrika gebring, of na buurlande soos<br />
Zambië waar ’n gevestigde infrastruktuur<br />
bestaan. opleiers van suid-Afrika deurkruis die<br />
vasteland om kursusse in engels, Portugees en<br />
Frans aan te bied en besoek ook indië en eilande<br />
langs die vasteland se kus vir dieselfde doel.<br />
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 33
<strong>Korporatiewe</strong> <strong>verantwoordelikheidsverslag</strong> | VOlHOuBaaRHEID<br />
vervolg<br />
die Groep bedryf verskeie akademies vir<br />
tegniese opleiding waar werknemers spesialisopleiding<br />
op terreine soos vleisverwerking, die<br />
hantering van varsprodukte, asook bak- en kooklesse<br />
ontvang. daar is akademies vir tegniese<br />
opleiding in Kaapstad, durban en Johannesburg<br />
en soortgelykes gaan in die nuwe finansiële<br />
jaar in Port elizabeth en Welkom in die vrystaat<br />
open. Almal beskik oor die allernuutste toerusting<br />
en alle kursusse wat aangebied word, is ten<br />
volle geakkrediteer. Hulle bied diegene wat hul<br />
opleiding voltooi, al die vaardighede wat hulle<br />
nodig het om hul vak te bedryf. die Groep is baie<br />
trots daarop dat hy die eerste kleinhandelmaatskappy<br />
was wat akkreditering ontvang het om<br />
’n kwalifikasie op diplomavlak vir slagters aan te<br />
bied. die Groep registreer tans sommige van sy<br />
akademies by die departement van onderwys<br />
as voo- (voortgesette onderwys en opleiding-)<br />
kolleges. Meer as 2 000 werknemers het tot op<br />
hede gevorderde opleiding voltooi.<br />
die geleidelike uitbreiding van die nuwe<br />
administrasiestelsel wat intern as “operation<br />
Better store” bekend staan, vind nou in al sewe<br />
geografiese gebiede in suid-Afrika plaas en elke<br />
week word twee nuwe winkels in elke streek<br />
met die nuwe tegnologie toegerus. Aan die<br />
einde van die oorsigtyd was sowat 200 winkels<br />
toegerus met dié veeldoelige stelsel wat<br />
personeelskedulering, produkbestellings en<br />
voorraadbeheer asook die standaardisering van<br />
bestanddele in die Groep se bakkerye vergemaklik.<br />
sodra die stelsel in alle shoprite- en<br />
Checkers-winkels in suid-Afrika ingestel is, sal<br />
dit na Usave- en die meubelwinkels uitgebrei word.<br />
in die jaar is die omvang van die Groep se<br />
belangrikste motiveringsprogram (BBB) uitgebrei<br />
en aan ’n landwye sangkompetisie gekoppel. dié<br />
betrek welbekende plaaslike musiekpersoonlikhede<br />
en het ’n hoë vlak van personeelbetrokkenheid<br />
geskep.<br />
die doel met BBB is om diensuitnemendheid<br />
deur motivering, opvoeding en beloning<br />
te bevorder. die unieke aansporingsprogram<br />
waarop BBB berus, stel ons in staat om ’n<br />
positiewe, breed gefundeerde gedragsverskuiwing<br />
onder winkelpersoneel teweeg te bring,<br />
ware prestasiemetings op grond van objektiewe<br />
beoordelingsmaatstawwe te verkry (wat vir kleinhandelsukses<br />
noodsaaklik is) en aan goeie presteerders<br />
erkenning te gee en hulle te beloon.<br />
34 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008<br />
om aan die kompetisie deel te neem, besluit<br />
die personeel van elke winkel saam wat<br />
hulle gaan doen om klantediens en die inkopieervaring<br />
te verbeter. die belofte is die grondslag<br />
waarop “geheime klante” wat die individuele<br />
supermarkte besoek, elke winkel beoordeel.<br />
opvolgingsbeplanning en<br />
leierskapont wikkeling<br />
opvolgingsbeplanning op die vlak van senior<br />
bestuur is baie belangrik in ’n bedryf wat só<br />
groot en ingewikkeld as die Groep is. om seker<br />
te maak dat die onderneming op dieselfde vlak<br />
van doeltreffendheid kan voortgaan, is gekwalifiseerde<br />
en ervare opvolgers vir alle sleutelposte<br />
geïdentifiseer en ontvang hulle deurlopende<br />
opleiding ten opsigte van die eise van dié poste<br />
om ’n gladde oorgang te verseker indien dit<br />
nodig sou wees. om ’n volgehoue toevloei van<br />
talentvolle mense te verseker, word toekomstige<br />
uitvoerende personeel hoofsaaklik aan tersiêre<br />
instellings gewerf. die getal gegradueerdes –<br />
tans 1 306 – wat die Groep in diens het, bly teen<br />
’n bevredigende pas toeneem. daar word veral<br />
klem op die werwing van gegradueerdes uit<br />
voorheen benadeelde groepe geplaas.<br />
Uitvoerende beamptes uit verskeie dissiplines<br />
neem aan gevorderde bestuursontwikkelingsituasies<br />
deel, onder meer vooraanstaande internasionale<br />
leierskapprogramme. dit sal verseker<br />
dat hulle toegerus is om die uitdagings van ’n al<br />
meer komplekse onderneming die hoof te bied<br />
en die Groep tot die voorste streekdeel nemer<br />
aan die kleinhandelsektor uit te bou. in die<br />
verslagtyd het 4 733 lede van die bestuur een<br />
of meer van dié programme bygewoon.<br />
die doel is om alle personeel die beste<br />
ge leent hede vir loopbaanontwikkeling te bied.<br />
Minstens 50% van dié wat vir winkelbestuursprogramme<br />
op intreevlak gekies word, moet<br />
bestaande werknemers wees. die ander 50%<br />
is meestal gegradueerdes wat aan tersiêre<br />
instellings gewerf is.<br />
Leerderskappe<br />
ooreenkomstig sy breë opleidingstrategie en<br />
beleid het die Groep voortgegaan om binne die<br />
konteks van die Nasionale vaardigheidsontwikkelingstrategie<br />
as ’n opleidingsfasiliteit op te<br />
tree. Met die samewerking van verskeie sooG’s<br />
bied hy leerderskappe en vaardigheidsprogramme<br />
in kleinhandelbestuur en ander verwante terreine<br />
op die vlak van NKF 2, 3, 4 en 6 aan. in die oorsigtyd<br />
het 581 kandidate leerderskapprogramme<br />
voltooi. die Groep werk ook met die universiteite<br />
en technikons saam deur praktiese werkplekervaring<br />
in bepaalde dissiplines aan studente te<br />
bied. in die afgelope finansiële jaar het 43 studente<br />
hul praktiese studies voltooi.<br />
die Groep is trots op die feit dat hy ook deur<br />
die suid-Afrikaanse instituut van Geoktrooieerde<br />
Rekenmeesters as ’n goedgekeurde opleidingsfasiliteit<br />
vir opleiding buite openbare praktyk tot<br />
op die vlak van geoktrooieerde rekenmeester<br />
erken word. vandat die program begin het, is 42<br />
kandidate vir dié opleiding aanvaar. tans is 12<br />
ingeskrewe klerke in diens waarvan vyf in die<br />
afgelope jaar aangesluit het. in die verslagtyd het<br />
sewe van die agt kandidate wat die raad se eksamens<br />
geskryf het, hulle as geoktrooieerde rekenmeesters<br />
bekwaam.<br />
ondERWySbyStAnd<br />
om die groeiende vaardigheidstekort in suid-Afrika<br />
te help bestry, het die Groep die geld wat hy jaarliks<br />
as beurse en lenings beskikbaar stel, in die oorsigtyd<br />
tot R4,5 miljoen verhoog. dié steun is beskikbaar<br />
vir mense wat op tersiêre vlak in gesogte dissiplines<br />
wil studeer, byvoorbeeld rekeningkunde, aptekerskunde<br />
en kleinhandel-sakebestuur. in die jaar is 95<br />
studente só gehelp, teenoor 61 in 2007. die geld<br />
was bo en behalwe wat vir die Groep se onderwysbystandskema<br />
vir personeellede en hul afhanklikes<br />
beskikbaar was, wat ook toelaes vir skoolgeld<br />
vir werknemers met ’n lae inkomste insluit.
miV/ViGS<br />
BBB top of the Pops 2007 Groepwenner:<br />
shoprite Makhaza<br />
die Groep lê steeds sterk klem op opvoeding en<br />
voorkoming om die verspreiding van Miv+/vigs<br />
te bestry. Al is daar aanduidings dat die groei van<br />
dié pandemie moontlik besig is om in suid-Afrika<br />
te stabiliseer, is dit op ’n gevaarlik hoë vlak. die<br />
land is onlangs aangewys as die een met die<br />
hoogste voorkoms van dié siekte, en na raming<br />
leef 5,7 miljoen mense met Miv+/vigs.<br />
die potensiële impak op’n mens-intensiewe<br />
onderneming soos bedryf deur die Groep is<br />
daarom enorm. op grond van demografiese,<br />
lewenstyl- en ouderdomsfaktore word statisties<br />
bereken dat net meer as 17% van sy werkmag<br />
besmet is. dié hoë voorkoms kan produktiwiteit<br />
beïnvloed en personeelomset laat styg. op sy<br />
beurt het dit ’n invloed op die omvang van die<br />
opleiding wat in die organisasie nodig is.<br />
die omvattende opvoedingsprogram wat in<br />
2005 ontwikkel is, aan die hand van die insette<br />
van ’n landwye eie vigskomitee met verteenwoordigers<br />
van die vakbond en onverbonde personeel,<br />
is in die lig van gereelde behoefteont ledings uitgebrei.<br />
die kern van die program is die rol van<br />
portuuropvoeders wat in elke winkel geïdentifiseer<br />
en deur onafhanklike spesialiste opgelei word.<br />
Na voltooiing van hul opleiding, onderneem die<br />
portuuropvoeders op hul beurt opleiding op winkelvlak,<br />
wat ons in staat sal stel om ’n volhoubare<br />
platform vir berading te verskaf terwyl die<br />
volledige Miv-program hom oor jare ontplooi.<br />
die Groep lei steeds portuuropvoeders op<br />
van wie daar tans meer as 1 500 is en bemagtig<br />
hulle. Brosjures, dvd’s en ander opvoedings-<br />
materiaal word aan alle takke beskikbaar gestel<br />
om portuuropvoeders se werk te steun. ’n<br />
vertroulike hulplyn is te alle tye beskikbaar vir<br />
werknemers wat daarvan gebruik wil maak.<br />
vigs is ongeneeslik en behandeling kan die<br />
aanvang daarvan net uitstel. As ’n werknemer<br />
besmet is, kan ’n werkgewer eintlik maar net ’n<br />
simpatieke werkomgewing skep wat geen diskriminasie<br />
teen mense met Miv+/vigs duld nie,<br />
maar hulle alle moontlike steun en begrip bied.<br />
intERnE kommUnikASiE<br />
Personeellede op alle vlakke word ten volle oor<br />
ontwikkelings in die onderneming ingelig. verskeie<br />
kommunikasiemeganismes word ingespan om<br />
dit te doen, onder meer nuusbriewe, kennisgewingborde,<br />
webwerwe, elektroniese boodskappe<br />
en gereelde besprekingsgroepe op verskillende<br />
bestuursvlakke. die klem is op tweerigtingkommunikasie<br />
om ’n deelnemende werkmag te<br />
skep wat die maatskappy se sakefilosofie en<br />
etiek verstaan en steun. die Groep doen met<br />
trots verslag dat ’n hoë premie op die erkenning<br />
en beloning van prestasie geplaas word en op die<br />
skepping van trots daarop om vir die Groep te<br />
werk en tot sy welslae by te dra.<br />
EtiESE optREdE<br />
die bestuur en personeel van shoprite <strong>Holdings</strong><br />
moet die hoogste vlak van integriteit en eerlikheid<br />
in stand hou wanneer hulle met klante, voorsieners,<br />
diensverskaffers en hul kollegas in aanraking<br />
is. die beginsels ter steun van sulke gedrag<br />
word in die Maatskappyreëls en die dokument<br />
Gedragskode vir shoprite <strong>Holdings</strong> en verwante<br />
Maatskappye uiteengesit. elke lid van die bestuur<br />
kry ’n afskrif wanneer hy of sy by die maatskappy<br />
aansluit. Bykomende kopieë is van die departement<br />
vir menslike hulpbronne in die onderskeie<br />
streke en die Groep se intranet te kry.<br />
voldoening aan die gedragskode is die<br />
uiteindelike verantwoordelikheid van die maatskappysekretaris<br />
en die uitvoerende direkteure.<br />
Monitering van dag tot dag word afgewentel<br />
op die lynbestuur, met die steun van personeelbeamptes.<br />
die kode word aangevul deur die<br />
Groep se filosofie van verantwoordelikheid en sy<br />
indiensnemingspraktyke, beroepsgesondheiden<br />
-veiligheidsbeheermaatreëls en die gehalteen<br />
higiënestandaarde wat toegepas word op die<br />
produkte wat hy verkoop.<br />
bERoEpSGESondhEid<br />
En -VEiLiGhEid<br />
die direksie van shoprite <strong>Holdings</strong> het die uiteindelike<br />
verantwoordelikheid teenoor al sy werknemers<br />
en klante vir voldoening aan beroepsgesondheid-<br />
en -veiligheidstandaarde. dié word op<br />
divisionele vlak gemoniteer en die bevindings van<br />
gereelde inspeksies van alle persele word aan die<br />
senior bestuur gerapporteer en deur hulle hersien.<br />
VoEdSELVEiLiGhEid<br />
teen die agtergrond van die eksponensiële groei<br />
in die volume voedselprodukte wat deur sy 636<br />
supermarkte vloei en die al groter persentasie<br />
bederfbare items en dié met toegevoegde<br />
waarde in die produkmengsel, het die veiligheid<br />
van klante ’n alles omvattende, nie-onderhandelbare<br />
vereiste van elke aspek van die Groep se<br />
bedrywighede geword.<br />
om die konsekwente toepassing van sy<br />
vereistes vir voedselveiligheid te verseker,<br />
is ’n voedselveiligheid-handleiding opgestel<br />
wat elke aspek van die hantering van voedsel<br />
in winkels dek. die Groep is ook by die<br />
voedselveiligheidinisiatief van die Raad op<br />
verbruikersgoedere van suid-Afrika betrokke.<br />
om sy doelwit te bereik, werk die Groep nou<br />
saam met produsente, vervaardigers en gesondheidsowerhede.<br />
Meer as 50% van die totale<br />
produkaanbod word van die land se voorste voedselvervaardigers<br />
verkry wat reeds aan die streng<br />
voedselveiligheidstandaarde voldoen wat internasionaal<br />
geld. die Groep geniet ’n lang en hegte<br />
werkverhouding met hulle almal. sekere reekse<br />
word in die buiteland verkry, veral vir die Groep<br />
se bedrywighede elders in Afrika en die res word<br />
van kleiner plaaslike vervaardigers aangekoop.<br />
daar word veral aandag geskenk aan produkveiligheid<br />
wat die Groep se eie handelsmerk- en<br />
private etiket-reekse betref. dit behels ongeveer<br />
640 produklyne. dié produkte word net verkry<br />
van voorsieners wat die beste vervaardigingspraktyke<br />
volg. ’n Proses van risiko-ontleding wat<br />
risikobeoordeling, -bestuur en -kommunikasie<br />
behels, is ontwikkel en ooreenkomstig internasionale<br />
praktyk word al die produkte as met ’n<br />
hoë, matige of lae risiko geklassifiseer. Almal<br />
word gereeld vir veiligheid deur onafhanklike<br />
laboratoriums getoets, met besondere aandag<br />
aan produkte wat ’n hoë risiko inhou. sintuigbeoordelings<br />
van die smaak en voorkoms van<br />
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 35
<strong>Korporatiewe</strong> <strong>verantwoordelikheidsverslag</strong> | VOlHOuBaaRHEID<br />
vervolg<br />
betrokke produkte word maandeliks uitgevoer en<br />
verbruikerspanele proe gereeld mededingende<br />
produkte om vergelykings te tref.<br />
tuisgemaakte produkte wat aan individuele<br />
winkels gelewer en deur individue of klein<br />
tuisnywerhede voorberei word (dikwels met<br />
seB-eienaars), is ’n probleem omdat hulle nie<br />
in die breë raamwerk van voedselveiligheid pas<br />
nie. Winkelbestuurders is gretig om sulke klein<br />
ondernemings in hul onmiddellike omgewing<br />
te steun – ook omdat hulle dikwels unieke en<br />
gesogte items lewer. Hoewel dié voorsieners<br />
gereeld gemonitor word om seker te maak dat<br />
hulle aan gesondheidstandaarde voldoen, is<br />
dit ook nie moontlik of realisties om dieselfde<br />
standaarde as vir groot voorsieners op hulle van<br />
toepassing te maak nie.<br />
die noukeurige implementering van gesondheidsmaatreëls<br />
is standaardpraktyk, veral in die<br />
geval van bederfbare produkte wat ’n al groter<br />
deel van ’n verbruiker se mandjie uitmaak. die<br />
Groep doen met trots verslag dat Freshmark, sy<br />
afdeling vir vrugte en groente, meer as 90% van<br />
sy vars produkte regstreeks van die plaas koop.<br />
verreweg die meeste van dié voorsieners het ’n<br />
eurepGap-sertifisering. Gereelde inspeksies van<br />
plase, met die rugsteun van evaluerings deur onafhanklike<br />
laboratoriums, verseker dat ten volle aan<br />
produksie-, hanterings- en verpakkingsvereistes<br />
voldoen word, en dat die koue ketting tussen die<br />
plaas en distribusiesentrum in stand gehou word.<br />
vars vleis is nog ’n terrein waar besondere<br />
sorg gedra word. Geen vleis word plaaslik<br />
gekoop tensy dit goedgekeur is deur die sA<br />
vleisbedryfmaatskappy nie. dié is deur die<br />
regering geskep om verbruikers se belange te<br />
beskerm. streng beheerde hanteringsprosedures,<br />
moderne koeltrokke en enkeldoelige<br />
leweringspunte by alle winkels verseker dat die<br />
koue ketting nie in die gedrang kom nie.<br />
Higiëne in winkels is die verantwoordelikheid<br />
van die afsonderlike afdelings wat nasionaal<br />
voorgeskrewe gesondheid- en reinigingsroetines<br />
toepas. Reiniging word deur personeel onder<br />
toesig uitgevoer of aan firmas met ’n HACCPakkreditasie<br />
uitgekontrakteer. Personeel wat in<br />
diensafdelings werk, waar produkte met toegevoegde<br />
waarde op die perseel gemaak word,<br />
kry bykomende opleiding in higiëne- en reinigingsprosedures.<br />
streekbestuurders inspekteer<br />
winkels gereeld om seker te maak dat by reinig-<br />
36 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008<br />
Die wenners van die 2008 <strong>Shoprite</strong> Checkers / SaBC2 Vrou van die Jaar toekenning:<br />
van links na regs: Bessie tugwana (Hoofbestuurder van sABC2), Prof sherylle Calder (Wenner van die sport-kategorie),<br />
Me Roslyn Narain-Mohan (wenner van die opleidingskategorie), dr veni Naidu (wenner van die sosiale Welstand-kategorie),<br />
Me Janet Buckland (vrou van die Jaar 2008 en wenner van die Kuns, Kultuur en Kommunikasie-kategorie), Prof Claire Penn<br />
(wenner van die Wetenskap en tegnologie-kategorie), Prof Lorna Barbara Jacklin (wenner van die Gesondheidskategorie),<br />
Me thabang Molefi (wenner van die sake entrepreneur-kategorie), Whitey Basson (Uitvoerende Hoof van die shoprite Groep)<br />
ingsroetines gehou word. Gereelde deppertoetse<br />
word deur onafhanklike laboratoriums uitgevoer.<br />
’n Negatiewe bevinding beteken onmiddellike regstellende<br />
stappe deur die streek- en winkelbestuur.<br />
Plaag- en knaagdierbeheer word in alle winkels<br />
uitgeoefen en afval word met kort tussenposes<br />
geprosesseer en van die perseel verwyder.<br />
pRodUkinLiGtinG En<br />
EtikEttERinG<br />
die Groep glo dat verbruikers op akkurate<br />
inligting met genoeg besonderhede op verpakkings<br />
geregtig is sodat hulle ingeligte besluite<br />
kan neem oor die produkte wat hulle kies. Groot<br />
voorsieners volg reeds internasionale praktyke<br />
ten opsigte van die inligting wat hulle op hul<br />
produkte aanbring. Kopers werk nou saam met<br />
kleiner verskaffers om te verseker dat produkte<br />
wat aan die Groep gelewer word, inligting bevat<br />
wat maklik toeganklik is en wat aan die regulasies<br />
voldoen. die Groep is veral bewus van<br />
sy verantwoordelikheid ten opsigte van sy eie<br />
handelsmerk- en privaat-etiketreekse waar hy<br />
volle beheer het oor wat op die etikette verskyn.<br />
inligting word nie net volledig vertoon nie, maar<br />
in die geval van produkte vir uitvoer, is dit ook<br />
in die taal wat vir die verbruikers in ’n bepaalde<br />
mark die toeganklikste is.<br />
vervaldatums op die verpakking help verbruikers,<br />
maar stel terselfdertyd winkelpersoneel<br />
in staat om items waarvan die verkoopsdatum<br />
verstryk het, te identifiseer. sulke items word<br />
van die rakke verwyder en aan die plaaslike<br />
gesondheidsdepartement oorhandig, wat ’n<br />
sertifikaat uitreik om te bevestig dat die items<br />
kragtens munisipale regulasies vernietig is.<br />
koRpoRAtiEWE<br />
mAAtSkApLikE<br />
bELEGGinG<br />
verskeie projekte wat na die Groep se mening<br />
gehelp het om ’n verskil in die land se maatskaplike<br />
en ekonomiese vooruitgang te maak, is in die<br />
verslagtyd aangepak. Hier volg sommiges daarvan:<br />
die <strong>Shoprite</strong> Checkers/SAbC 2 Vrou van die<br />
Jaar-toekenning<br />
Hierdie belangrike inisiatief bied vroue ’n tasbare<br />
geleentheid om hul eie ontwikkelingsprojekte<br />
aan te pak. in suid-Afrika was vroue vroeg reeds<br />
aan die spits van die beweging om politieke en<br />
maatskaplike gelykheid in suid-Afrika te bewerkstellig.<br />
Hulle werk baie jare lank reeds onverpoos<br />
vir die opheffing en groter welvaart van hul<br />
gesinne en gemeenskappe. die Groep is trots<br />
daarop dat hy die vrou van die Jaar-toekenning in<br />
1996 in suid-Afrika ingestel het om aan vroue en<br />
hul prestasies erkenning te gee en dié te vier.<br />
die toekenning is nou in sy 13de jaar. dit<br />
was die eerste belangrike inisiatief om Nasionale<br />
vrouedag te vier nadat die regering besluit het<br />
om vroue elke jaar met ’n openbare vakansiedag<br />
te vereer – op die dag dat die grootste massasaamtrek<br />
van vroue in suid-Afrika op 9 Augustus<br />
1956 herdenk word. op daardie dag het 20 000<br />
vroue in stilte opgeruk uit verset omdat hulle
passe moes dra. die toekenning het die land se<br />
onbesonge heldinne van meet af geïdentifiseer<br />
en geloof en hulle as rolmodelle vir die res van<br />
suid-Afrika voorgehou. dit het ook die kollig<br />
laat val op die talle probleme waarmee vroue te<br />
kampe het en wat meebring dat die lewe dikwels<br />
’n daaglikse stryd is.<br />
in 2008 het suid-Afrika se grootste pluimpie<br />
vir vroueprestasies me. Janet Buckland te beurt<br />
geval. sy was die wenner van die kategorie vir<br />
kuns, kultuur en kommunikasie. Me. Buckland,<br />
wat onder gemeenskappe in die oos-Kaap net<br />
as Mama J bekend staan, is verantwoordelik vir<br />
die instelling en skepping van talle hoogs suksesvolle<br />
projekte vir kuns en kultuur in die provinsie.<br />
sy het haar begrip van die waarde van kuns en<br />
veral teater in die lewens van duisende suid-<br />
Afrikaners met haar vaardighede as toneelspeler,<br />
regisseur, fondsinsamelaar en administrateur<br />
saamgevoeg om oor verskeie jare heen sulke<br />
projekte in die oos-Kaap uit te voer.<br />
Strokes of Genius<br />
die Groep het die department van Kuns en<br />
Kultuur en van Handel en Nywerheid in 2006<br />
genader met ’n konsep om die skone kunste<br />
uit Afrika in ’n globale mark bekend te stel deur<br />
’n webwerf te skep wat as verkoopsplatform<br />
vir plaaslike kunstenaars kon dien en waarop<br />
verkope van kunswerke oor die internet ook kon<br />
plaasvind. Albei departemente het hul steun<br />
aan die projek toegesê en hegter samewerking<br />
beloof namate die projek vorder.<br />
die webwerf is in 2007 met die naam strokes<br />
of Genius bekend gestel en verskeie projekte ter<br />
steun van die projek is sedertdien onderneem.<br />
die hoogtepunt was ’n glansgeleentheid in<br />
BBB top of the Pops<br />
2007 Solo-wenner:<br />
desiree shaw,<br />
shoprite Aliwal-Noord<br />
Pretoria in November 2007 waartydens werke<br />
van ontluikende kunstenaars opgeveil is. die veiling,<br />
wat ’n jaarlikse gebeurtenis gaan word, het<br />
bykans R500 000 opgelewer. By daardie geleentheid<br />
is ’n toekenning – the Friend of African Arts<br />
– aan mnr desmond sampson, die voorsitter van<br />
Uhuru Communications en oud-voorsitter van<br />
sACtU, gemaak uit erkenning vir sy rol oor baie<br />
jare heen om kuns en kultuur in Afrika te bevorder.<br />
dit is met genoeë dat gemeld word dat die<br />
projek tans uitgebrei word om gekeurde handvlytprojekte<br />
wat deur die departement van Kuns<br />
en Kultuur gesteun word, in te sluit. die webwerf<br />
waarop dié werke verskyn, sal wêreldwyd<br />
met die hulp van suid-Afrikaanse ambassades<br />
bevorder word. Provinsiale regerings het ook hul<br />
steun aan die projek toegesê en hulle sal in die<br />
volgende finansiële jaar verskeie kunsdae reël.<br />
Sopvragmotors<br />
in Februarie 2007 het shoprite een van sy mees<br />
suksesvolle veldtogte vir korporatiewe maatskaplike<br />
belegging ingestel, naamlik die “shoprite<br />
soup truck initiative”. die veldtog is in twee<br />
afdelings geloods, met toegewyde personeel wat<br />
in landelike gebiede sop en brood aan be hoeftige<br />
kinders en senior burgers uitdeel, en ook in die<br />
breë gemeenskap wanneer natuurrampe soos<br />
oorstromings of brande hulle voordoen. die<br />
Groep is trots daarop dat meer as ’n miljoen<br />
maaltye teen die einde van Junie 2008 uitgedeel<br />
is. Nog vier vragmotors sal teen die einde van die<br />
finansiële jaar 2009 afgelewer word om in ander<br />
dele van die land diens te doen. danksy dié vloot<br />
vragmotors sal shoprite en sy borge aansienlik<br />
meer maaltye per maand kan lewer.<br />
kleiner projekte<br />
– die shoprite-gemeenskapsnetwerk is in 2005<br />
ingestel as ’n opheffingsprogram op voetsoolvlak<br />
wat gemeenskapsprojekte steun.<br />
elf radiostasies gee wyer bekendheid aan die<br />
program en moedig hul luisteraars aan om verdienstelike<br />
sake in hul gebiede wat finansiële<br />
hulp nodig het, te benoem. die Groep skenk<br />
elke maand R10 000 aan ’n projek wat op elk<br />
van die elf stasies voorgestel is. sedert die<br />
instelling van die projek is R4 miljoen reeds aan<br />
sulke projekte geskenk.<br />
– Net voor die einde van die oorsigtyd was die<br />
shoprite- en Checkers-kettings weereens die<br />
gashere vir die Cuppa for Cansa-oggende in al<br />
hul winkels ter steun van die Kankervereniging<br />
van suid-Afrika. in totaal is R650 000 ingesamel.<br />
– die RsG/KKNK-boekinsameling is nog ’n jaarlikse<br />
gemeenskapsinisiatief wat die steun van<br />
die Groep se twee grootste handelsmerke<br />
geniet. in Maart 2008 is verbruikers aangespoor<br />
om by hul naaste winkel boeke te skenk en<br />
meer as 60 000 boeke is ingesamel vir biblioteke<br />
in suid-Afrika om groter geletterheid in die<br />
land aan te moedig.<br />
bREEd GEFUndEERdE<br />
SWARt EkonomiESE<br />
bEmAGtiGinG (bGSEb)<br />
die Groep het ’n duidelik omskrewe program<br />
ten opsigte van die kodes van die Wet op Breed<br />
Gefundeerde swart ekonomiese Bemagtiging<br />
(Wet 53 van 2003), in werking. die program<br />
word hier onder aan die hand van daardie<br />
kodes bespreek.<br />
Swart eienaarskap en besluitneming<br />
die kodes wat die vereistes vir swart eienaarskap<br />
en besluitnemingsinvloed bepaal, is die<br />
regstreekse verantwoordelikheid van shoprite<br />
<strong>Holdings</strong> se direksie.<br />
diensbillikheid<br />
’n vyfjaar-strategie in ooreenstemming met die<br />
betrokke arbeidswetgewing en die BGseB se<br />
Kodes vir Goeie Praktyk, is in werking gestel en<br />
lewer volgens plan.<br />
Vaardigheidsontwikkeling<br />
’n Kleinhandel vakleerlingprojek waarin 1000<br />
werklose jeugdiges op leerderskap geplaas is in<br />
samewerking met die departement van Arbeid,<br />
die G&K-sooG en die departement van Handel<br />
en Nywerheid (dHN) aangepak word, is met<br />
welslae afgehandel. die meeste van die suksesvolle<br />
kandidate is daarna deur die shoprite- en<br />
Checkers-handelsmerke in diens geneem, insluitend<br />
in bestuursposisies.<br />
Weens dié sukses is die Groep trots daarop<br />
dat hy die 3 000 Leerdersprojek in ooreenstemming<br />
met AsgisA en die Jobs for Growthprogram<br />
en met die steun van die Kantoor van<br />
die Adjunkpresident kon instel. dit sal weer deur<br />
die departement van Arbeid, die G&K-sooG en<br />
die dHN gesteun word. oor ’n tydperk van drie<br />
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 37
<strong>Korporatiewe</strong> <strong>verantwoordelikheidsverslag</strong> | VOlHOuBaaRHEID<br />
vervolg<br />
jaar sal dit 3 000 werklose jong mense ’n verskeidenheid<br />
van vaardighede leer, onder meer kleinhandelbestuur,<br />
bakkeryvaardighede, slagtersvaardighede<br />
ens. daarbenewens sal die Groep<br />
verskeie organisasies vir swart jeugdiges en<br />
vroue help deur hul lede deur middel van hierdie<br />
program op te lei. samewerking met hierdie<br />
organisasies sal verseker dat mense uit die landelike<br />
gebiede, waar die grootste behoefte vir<br />
opleiding bestaan, ingesluit sal word.<br />
Voorkeurverkryging<br />
die jaarlikse studie van die BGseB-status van<br />
alle voorsieners wat in die verslagtyd onderneem<br />
is, bevestig dat sowat 30% van die verskaffers<br />
seB-ondernemings is. van 2005 het die aantal<br />
BGseB-maatskappye wat aan die Groep se<br />
grootste handelsmerke lewer, met gemiddeld<br />
25% per jaar toegeneem. dit is die gevolg van<br />
’n pro-aktiewe verkrygingsbeleid wat swart<br />
ondernemings wil betrek. dit wissel van tydskrifuitgewers<br />
wie se titels in die Groep se supermarkte<br />
te koop is, tot ’n gemeenskapsinisiatief<br />
wat nou hoenders aan feitlik al sy winkels in die<br />
noordelike KwaZulu-Natal lewer.<br />
die Groep bedryf ook ’n nuwe program wat<br />
kleinsake in besit van lede van voorheen benadeelde<br />
gemeenskappe help om die produksiestan d aarde<br />
te bereik wat nodig is om as voorsieners te<br />
kwalifiseer. Baie werk word in dié opsig gedoen<br />
ten opsigte van die verkryging van vrugte en<br />
groente waar die meeste ontluikende boere se<br />
beperkte hulpbronne dit vir hul feitlik onmoontlik<br />
maak om eurepGap-sertifisering te kry. Freshmark<br />
is trots daarop dat hy ’n steunprogram ingestel het<br />
om meer as 70 van hierdie boere te help om hul<br />
ondernemings uit te bou terwyl hulle terselfdertyd<br />
ontluikende boere van die Khomani-san nedersetting in die<br />
Kalahari neem deel aan die Groep se Projek Nyama-Nyama en<br />
verskaf hoë kwaliteit boerbokke aan Checkers supermarkte,<br />
wat onder die handelsmerk Chevon verkoop word.<br />
38 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008<br />
die vereiste veiligheidstandaarde bereik en handhaaf.<br />
Kommersiële boere wat aan Freshmark<br />
lewer, dien as mentors en sê geesdriftig hul steun<br />
aan die program toe. die program word ook<br />
ge steun deur die Britse regering via Commark,<br />
wat ontluikende boere help om toegang tot die<br />
rakke van kleinhandelkettings in die vK te kry.<br />
Aanvanklik word minimumstandaarde vir deelnemers<br />
gestel en voldoening daaraan word streng<br />
gemonitor. standaarde word daarna geleidelik verhoog<br />
tot hulle aan eurepGap-vereistes voldoen.<br />
ondernemingsontwikkeling<br />
die Groep beskik oor ’n langtermynstrategie vir<br />
ondernemingsontwikkeling en die bedoeling is<br />
dat dit beduidend tot transformasie moet bydra.<br />
die twee belangrikste projekte in dié kategorie<br />
is Nyama-Nyama (wat hieronder bespreek<br />
word) en strokes of Genius (kyk <strong>Korporatiewe</strong><br />
Maatskaplike Belegging).<br />
projek nyama-nyama<br />
die Nyama-Nyama-projek is tans in sy eerste<br />
volle bedryfsjaar. dit is ingevolge die AsgisA-<br />
program (wat uit die Adjunkpresident se kantoor<br />
bestuur word) ingestel met die doel om ’n gevestigde<br />
en stabiele mark aan ontluikende veeboere<br />
orals in suid-Afrika te bied. die departement van<br />
Landbou, verskeie provinsiale regerings en talle<br />
plaaslike owerhede is ook by die projek betrokke.<br />
die departement van Landbou help deelnemers<br />
om teel- en produksiemetodes te verbeter en<br />
sommige kommersiële boere het ook ’n mentorrol<br />
aanvaar. Boonop bied die Groep ’n deel van<br />
die infrastruktuur en help hy voorsieners met<br />
gunstige betalingsvoorwaardes. Uit die Groep<br />
se oogpunt kry hy ’n volhoubare bron van ’n verskeidenheid<br />
van gehalte-vleissoorte. die projek<br />
steun ook die regering se Kalahari Kid-inisiatief<br />
en verskeie tradisionele nedersettings soos die<br />
Khomani-san in die Kalahari. dit bied ook geweldige<br />
moontlikhede vir groei in die jare vorentoe.<br />
REGERinGS-bEtREkkinGE<br />
die bestuur aanvaar dat die owerhede se begrip<br />
en steun op die sentrale, provinsiale en plaaslike<br />
vlak baie belangrik is waar die Groep ook in be dryf<br />
is of wil wees en hou dus die beste moontlike<br />
betrekkinge met owerhede in stand. dié owerhede<br />
word oor die Groep se planne en bedoelinge<br />
op die hoogte gehou. sulke betrekkinge<br />
word streng professioneel bestuur. onafhanklike<br />
konsultante wat met plaaslike omstandighede op<br />
die hoogte is, word waar nodig in diens geneem<br />
om toegang tot die regering te verkry en verhoudings<br />
op die korrekte vlak te vestig. die regering<br />
is nog altyd as ’n vennoot beskou terwyl die<br />
Groep tot plaaslike ekonomieë probeer bydra ten<br />
einde ’n eerstewêreldse inkopie-ervaring te bied<br />
en ’n beter lewensgehalte vir die mense waaronder<br />
hy sake doen, te verseker.<br />
bELEGGERS-<br />
VERhoUdinGE<br />
shoprite <strong>Holdings</strong> handhaaf gepaste, deurlopende<br />
en deursigtige kommunikasie met sy aandeelhouers<br />
en die breë beleggingsgemeenskap.<br />
Hy doen dit onder meer deur aankondigings oor<br />
tussentydse en jaareindresultate in die media,<br />
die bekendmaking van handelsverklarings en sy<br />
jaarverslag, asook die verspreiding van inligting<br />
oor belangrike korporatiewe ontwikkelings. ’n<br />
interaktiewe webwerf wat gedurig bygewerk<br />
word, dien as versamelpunt vir alle betrokke<br />
beleggersinligting. daar word gereeld vergaderings<br />
met institusionele beleggers as groepe of<br />
individue gehou en die topbestuur doen voorleggings<br />
vir finansiële ontleders en stel hulle ook vir<br />
ontleders en die media beskikbaar.<br />
omGEWinGSimpAk<br />
Eiendomsontwikkeling<br />
die behoud van die fisieke omgewing is een van<br />
die hoekstene van die Groep se sakefilosofie. Hy<br />
het ’n beperkte vermoë om druk te plaas op<br />
ontwikkelaars waar hy ruimte huur, maar hy dring<br />
daarop aan dat só ’n sentrum, wanneer dit in<br />
be dryf is, op ’n omgewingsensitiewe wyse<br />
be stuur word. Waar die Groep sy eie ontwik ke-<br />
lings aanpak, doen hy dit só dat dit die omgewing<br />
die minste steur. Hy steun die regering se uiters<br />
progressiewe omgewings- en erfeniswetgewing<br />
ten volle. As ’n saak van beginsel sal hy nie ’n<br />
omgewingsensitiewe perseel koop of ontwikkel<br />
nie en hy sal ook geen ontwikkeling aanpak wat vir<br />
die bio-fisiese of beboude omgewing skadelik sal<br />
wees nie. Wanneer die Groep wel ontwikkel, word<br />
die volledige voorgeskrewe omgewingsimpakstudie<br />
onder toesig van ’n onafhanklike omgewingsbeoordelingspraktisyn<br />
uitgevoer. tydens die<br />
hele goedkeuringsproses konsulteer hy met die
omliggende gemeenskap en, waar moontlik, sluit<br />
hy die gemeenskap se redelike behoeftes en wense<br />
in die finale ontwerp in. dieselfde benadering geld<br />
waar die Groep ook al buite die landsgrense<br />
ontwikkel, al is die vereistes daar minder streng.<br />
Verpakking<br />
verpakking is vir die Groep van groot belang, want<br />
hy is vas van voorneme om produkte só aan klante<br />
te lewer dat dit gebruiksgerieflik en aanloklik<br />
is en dat dit veilig is om die inhoud daarvan te eet<br />
of te drink. verpakkingsvereistes is ’n bewys van<br />
’n begeerte om die hele proses, van die oomblik<br />
van vervaardiging tot by vervoer en hantering en<br />
die verkoop van die produk op die Groep se rakke,<br />
so doeltreffend moontlik te onderneem. daarom<br />
probeer die Groep verskaffers help om verpakking<br />
gereed vir die rakke te lewer. Waar moontlik<br />
word vervoerverpakking wat weer gebruik kan<br />
word, asook herwinbare materiaal gebruik. Ná die<br />
aankoop van ’n produk is dit ons doel as ’n verantwoordelike<br />
handelaar om ons verkopers aan<br />
te spoor om hulle aan wetgewing te hou en om<br />
omgewingsvriendelike materiaal te gebruik.<br />
dit is die Groep se benadering om waar<br />
moontlik met voorsieners saam te werk om,<br />
soos vereis, geskikte veranderings mee te bring.<br />
Regeringswetgewing en reguleringsprosesse<br />
word verwelkom en die Groep hou hom daarby<br />
om die omgewing te verbeter en verbruikers se<br />
belange te beskerm.<br />
verpakkingstandaarde word as spesifikasies<br />
beskikbaar gestel om verskaffers te help. dié<br />
standaarde strook met gesonde en goed gevestigde<br />
internasionale praktyke soos deur eAN en<br />
die sABs bepaal.<br />
’n Reeks eko-vriendelike sakke is in ons kleinhandelafsetpunte<br />
beskikbaar. Hulle word by die<br />
verkoopspunte bemark. die verkoop van dié sakke<br />
het in die oorsigtydperk met 16% tot 3 miljoen<br />
eenhede toegeneem. Plastiek-inkopesakke wat<br />
aan regeringstandaarde voldoen, word op aanvraag<br />
aan klante verkoop. verbruikerspamflette word<br />
oor onderwerpe soos afvalbestuur, die hergebruik<br />
van plastieksakke en rommelstrooiery<br />
geskep en versprei.<br />
Afvalbestuur<br />
die Groep glo aan ’n verantwoordelike en<br />
eko-vriendelike benadering tot afvalbestuur.<br />
voldoening aan wetgewing is korporatiewe<br />
beleid en slegs stortingsterreine wat deur<br />
munisipaliteite goedgekeur is, word gebruik.<br />
vernietigingsertifikate word verkry vir alle eetbare<br />
voedselsoorte waarmee weggedoen word<br />
indien dit nie vir menslike gebruik geskik is nie.<br />
die Groep belê in die nodige infrastruktuur en<br />
dienste om water en gifstowwe te suiwer voordat<br />
die vuilwater by kleinhandelsafsetpunte tot<br />
in munisipale pypleidings vloei. die Groep glo<br />
daaraan om ’n veiliger en beter wêreld te skep.<br />
Verspreidingskettingbestuur<br />
die Groep se strategiese inisiatief rakende verspreidingskettingbestuur<br />
lê die klem hoofsaaklik<br />
op die vermindering van ondoeltreffendhede<br />
wanneer produkte van die bron na verkoopsrakke<br />
in kleinhandelafsetpunte verskuif word.<br />
dié inisiatiewe het ’n regstreekse invloed op die<br />
minimalisering van die groep se koolstofvrystelling<br />
en vraag na energie. danksy die samevoeging<br />
van bestellings gelewer deur honderde<br />
verskaffers by distribusiesentrums, kon die<br />
groep in minder voertuie produkte aan winkels<br />
lewer, wat verkeersdrukte, besoedeling en onnodige<br />
verwering van die land se padinfrastruktuur<br />
meebring. ooreenkomstig internasionale beste<br />
praktyk is daar ’n sterk poging om van verpakking<br />
in karton na herwinbare vervoerverpakking oor<br />
te skakel om ontbossing teen te werk. dit is die<br />
Groep se beleid om, waar moontlik, herwinbare<br />
materiaal te gebruik.<br />
die Groep se infrastruktuur wat gesentrali seerde<br />
verspreidingsentrums akkommodeer, skep ’n<br />
geleentheid vir klein en middelslag-ondernemings,<br />
waarvan sommiges in seB-besit is, om oral op die<br />
vasteland toegang tot die Groep se klantebasis te<br />
kry, sonder dat hulle in duur infrastruktuur soos<br />
pakhuise en vervoer hoef te belê. dié gesentraliseerde<br />
infrastruktuur vereenvoudig ook die<br />
inwerkingstelling van prosesse vir gehaltebeheer.<br />
Energiebestuur<br />
energie is ’n bestuurde hulpbron binne die<br />
Groep, want dit het ’n regstreekse invloed op<br />
winsgewendheid. daar word van dié interne<br />
aspek kennis geneem. die Groep is ook bewus<br />
van die energie- en hulpbron-uitdagings wat die<br />
meeste lande waarin die Groep in bedryf is, in<br />
die gesig staar en daarom is ’n verantwoordelike<br />
benadering tot energiebestuur aanvaar.<br />
dit is maatskappybeleid om energiedoeltref-<br />
die eerste strokes of Genius-kunsveiling het in November<br />
2007 by die Zwartkops Lugmagbasis in Pretoria plaasgevind.<br />
Kervin Cupido, die bekende plaaslike skilder, het<br />
‘n kunswerk op die verhoog geskep wat na afloop van die<br />
aand se verrigtinge in ‘n liefdadigheidsveiling verkoop is.<br />
fende toerusting te kies en om waar dit prakties<br />
en lewensvatbaar is, energiebestuurstelsels<br />
in werking te stel. die Groep probeer om met<br />
tegnologiese vordering op die hoogte te bly ten<br />
einde dié doelwit te bereik en is trots daarop dat<br />
die inwerkingstelling van ’n energiebestuursbeleid<br />
in die afgelope drie jaar in besparings van<br />
meer as R21 miljoen uitgeloop het. die energie<br />
wat bespaar is, is genoeg om 10 000 gemiddelde<br />
huishoudings 12 maande lank van krag te voorsien.<br />
die program behels onder meer die gebruik<br />
van toerusting vir kragfaktorregstelling, asook<br />
elektroniese beheertoestelle vir kragbesparing<br />
wat fluoresseerbeligting in winkels vervang het.<br />
Kragonderbrekings kom al meer voor en om<br />
klante nie tydens só ’n onbeplande gebeurtenis<br />
teleur te stel nie – en ook vir veiligheidsredes – is<br />
baie meer kragopwekkers in diens gestel. Al die<br />
Groep se supermarkte het nou sulke opwekkers.<br />
dit verteenwoordig ’n belegging van ’n bykomende<br />
R49 miljoen, wat nou afgehandel is.<br />
die Groep probeer om sy energieverbruik<br />
selfs meer te optimaliseer, en verskeie inisiatiewe<br />
is tans aan die gang, onder meer omgewingsvriendelike<br />
alternatiewe soos sonkrag.<br />
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 39
<strong>Korporatiewe</strong> <strong>verantwoordelikheidsverslag</strong> | VOlHOuBaaRHEID<br />
vervolg<br />
ontLUikEndE VERSkAFFERS<br />
bliss Chemicals<br />
Bliss Chemicals is in 2003 gestig en is nou een van die voorste vervaar-<br />
digers van waspoeier in suid-Afrika. Bliss Chemicals se eerste produk,<br />
MAQ-waspoeier, is aanvanklik in suid-Afrika se groothandelsmark bekend<br />
gestel. die handelsmerk het sy weg daarna na die kleinhandel gevind,<br />
en dié nuwe produk op die rakke het opspraak in die bedryf verwek deur<br />
klante laer pryse en groter keuse te bied. Bliss Chemicals se hoogs vaardige<br />
tegniese span maak gedurig daarvan werk om waspoeier van die<br />
hoogste gehalte te skep. Hulle gebruik die heel beste grondstowwe en<br />
die allerjongste aanleg om produkte vir suid-Afrika en ander Afrika-lande te<br />
vervaardig. Bliss Chemicals het volle vertroue in die produk en glo aan die<br />
filosofie van “probeer voor jy koop” – vandaar dat hy gratis monsters aan<br />
verbruikers uitdeel.<br />
As deel van sy program vir korporatiewe maatskaplike belegging neem<br />
Bliss Chemicals deel aan ’n geleentheid om die onderwys-omgewing van<br />
duisende leerders te verbeter deur 25 000 lessenaars te borg. dié sal<br />
in Rustenburg, Mpumalanga, die oos-Kaap en KwaZulu-Natal uitgedeel<br />
word. Bliss Chemicals en die Lapdesk-projek, saam met die beskermheer,<br />
aartsbiskop desmond tutu, pak die tekort aan lessenaars aan deur<br />
Lapdesks aan leerders orals in die land beskikbaar te stel.<br />
Jacqueline Jacobs en Bliss Chemicals is baie trots daarop dat hulle<br />
die shoprite-groep se toekenning as verskaffer van die Jaar verower het.<br />
vandat ons met die shoprite-groep sake begin doen het, het ons hegte<br />
verhouding en die groter steun wat dié kleinhandelaar ons gegee het, ons<br />
gehelp om van krag tot krag te gaan. ons sal probeer om die diensvlakke,<br />
uitnemendheid, gehalte en verbruikergedrewe pryse wat ons dié glansryke<br />
toekenning besorg het, vol te hou.<br />
JaCquElInE JaCOBS HOOFBEStuuRDER: BEMaRKInG<br />
40 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008<br />
toiLEtWARE<br />
Adcock ingram (tiger brands Consumer)<br />
Consumer Health, ’n afdeling van tiger Consumer Brands Bpk., is die<br />
markleier of die dominante deelnemer in die volgende kategorieë: insekdoders,<br />
hande-, lyf-, gesig- en haresorg, baba-toiletware en -medisyne,<br />
sanitêre produkte en tekstielsorg.<br />
ons het ‘n trotse erfenis en sommige van ons produkte bestaan al 75<br />
jaar (ingram’s) en ander 45 jaar (elizabeth Anne’s).<br />
danksy die hegte werksverhouding met die shoprite Groep van<br />
Maatskappye kry dié produkte deur die ontwikkeling van doeltreffende<br />
verbruikerspraktyke in die shoprite-groep se voorraadketting ’n al stewiger<br />
plek in die mark. Benewens dié filosofie is ons baie trots op die lof wat ons<br />
organisasie in die persoon van david Monaco, ons streekkliëntebestuurder,<br />
toegeswaai word.<br />
david, met sy unieke styl, en sy kollegas in die span vir Kliëntebestuur,<br />
vorm die hoeksteen van die verbruikersbesigheid. tiger Brands is trots op<br />
dié span, wat jeug en ervaring saamvoeg. Hulle is almal daaraan toegewy<br />
om die shoprite-groep te help om dieselfde doelwit, naamlik volhoubare<br />
groei in die betrokke kategorieë, na te streef en te ontwikkel.<br />
ons sal steeds probeer om uitnemende diens aan die shoprite-groep<br />
te lewer.<br />
DaVID MOnaCO StREEKKlIëntEBEStuuRDER: VERBRuIKERS
LEkkERGoEd En dRinkGoEd<br />
Cadbury Suid-Afrika<br />
Cadbury sA (edms.) Bpk. is deel van die internasionale Cadbury Group<br />
of Companies en lewer talle lekkergoed-handelsmerke aan die suid-<br />
Afrikaanse mark. Cadbury sA is in die sjokolade-, lekkers- en kougompor-<br />
tefeuljes bedrywig, met handelsmerke soos Cadbury dairy Milk, Lunch<br />
Bar, Ps, Crunchie, dentyne, stimorol, Clorets, Chappies en Halls.<br />
Cadbury is in 2007 in die sunday times se oorsig van die voorste<br />
handelsmerke as die mees geliefde sjokoladehandelsmerk in suid-Afrika<br />
aangewys, en word erken as die markleier in die meeste kategorieë<br />
waarin hy bedrywig is.<br />
ons vernuwe gedurig ons produkte en die manier waarop ons sake<br />
doen. ons lê die klem daarop om minder dinge te doen, maar dit groter,<br />
beter en vinniger as ons mededingers te doen.<br />
sowat 2 000 kollegas het elke dag pret omdat hulle werk met handelsmerke<br />
waarop mense dol is. Hulle doen dit in fabrieke in Port elizabeth,<br />
swaziland, Botswana, Namibië en by ons hoofkwartier in Johannesburg.<br />
elke fabriek maak bepaalde produkte vir plaaslike verspreiding of na die<br />
res van Afrika.<br />
Óns is ’n prestasiegedrewe maatskappy waar waardes voorop staan<br />
en is op wen ingestem. ons verbintenis tot die ontwikkeling van die<br />
lekkergoedonderneming deur bekroonde produkvernuwing en klantediens<br />
is steeds ons hoogste prioriteit.<br />
Cadbury is trots op sy verbintenis met die shoprite Groep van<br />
Maatskappye en besonder trots daarop dat die shoprite-groep ons as ’n<br />
verskaffer van die Jaar erken het.<br />
danksy ons vennootskap kan ons in ons kategorieë ontwikkel en groei,<br />
en ons bedank die shoprite-groep vir hul volgehoue steun.<br />
PatRICK BaRFF HanDElSKanaalBEStuuRDER: KlEInHanDEl<br />
verskaffer van die Jaar<br />
kontRAktEURS En<br />
diEnSVERSkAFFERS<br />
Ctp Web printers<br />
CtP Web Printers Johannesburg is een van vyf kommersiële Webdrukkerye<br />
wat die CtP-drukafdeling in die Caxton/CtP Bpk-groep uitmaak.<br />
CtP Printers spits hom toe op die druk van hoë volumes reklame-<br />
pamflette en katalogusse met ’n vinnige lewertyd vir die kleinhandel<br />
in sowel rolrubberdruk as gravuredruk. die Groep se verspreiding van<br />
aanlegte oral in suid-Afrika minimaliseer vervoervertragings en skep<br />
’n strategiese voordeel in die mark.<br />
CtP Web Johannesburg het al twintig jaar lank ’n verbintenis met<br />
die shoprite-groep wat die druk van weeklikse en maandelikse reklamekatalogusse<br />
en -pamflette betref.<br />
die erkenning van die shoprite-groep, allereers as ’n streekwenner<br />
in Gauteng en uiteindelik ook ’n toekenning as verskaffer van die Jaar vir<br />
die shoprite-groep in desember 2007, is inderdaad ’n hoogtepunt in CtP<br />
se geskiedenis.<br />
ons sien uit na ’n selfs sterker band met die shoprite-groep in dié<br />
al uitdagender tye.<br />
Wally BluMBERG bEStUREndE diREktEUR<br />
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 41
<strong>Korporatiewe</strong> <strong>verantwoordelikheidsverslag</strong> | VOlHOuBaaRHEID<br />
vervolg<br />
VoEdSELpRodUktE<br />
tiger brands Culinary<br />
Culinary, ’n afdeling van verbruikershandelsmerke, het ikoniese handelsmerke<br />
in sy produklys, onder meer All Gold, Fatti’s & Moni’s, Black Cat<br />
en Koo. die onderneming omvat verskeie koskategorieë soos pasta,<br />
ingemaakte tamatieprodukte, tamatiesous, grondboontjiebotter, konfyt<br />
en ingemaakte groente, om maar enkeles te noem, en is die markleier<br />
wat dié kategorieë betref.<br />
twee van dié handelsmerke – All Gold en Fatti’s & Moni’s – het sleutelmylpale<br />
in hul siklus bereik. die All Gold-handelsmerk, wat verskeie<br />
kategorieë dek, is vanjaar 100 jaar jonk en Fatti’s & Moni’s, ons sleutelpastahandelsmerk<br />
en nog ’n honderdjarige in ons stal, word nou gemaak<br />
in ’n fabriek met die allernuutste toerusting wat hom nog ’n eeu of wat<br />
aan die gang behoort te hou.<br />
die shoprite-groep se steun oor die jare heen was ’n sleutelfaktor wat<br />
dié handelsmerke help groei het en hulle tot by hierdie punt in hul lewensiklus<br />
gebring het. Hierdie toekenning bevestig die suksesvolle vennootskap<br />
tussen tiger Brands Culinary en die shoprite-groep, wat vir albei dié<br />
ondernemings groei meebring.<br />
Alan Makinson en sy baie bekwame span is daartoe verbind om seker<br />
te maak dat dié verhouding van krag tot krag gaan.<br />
ons sit ons vennootskap met die shoprite-groep met trots voort om<br />
suid-Afrikaanse verbruikers volhoubare groei en waarde te bied.<br />
alan MaKInSOn naSIOnalE KlantEBEStuuRDER<br />
42 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008<br />
EiE hAndELSmERkE<br />
En pRiVAtE EtikEttE<br />
Giants Canning<br />
Giants Canning vervaardig en bemark ’n aansienlike deel van die reekse<br />
ingemaakte groente met private etikette in suid-Afrika. die produkte wat<br />
ons vervaardig, is landwyd en ook in die buiteland in al die groot kettingwinkels,<br />
kleinhandelaars en groothandelaars te kry.<br />
die divine- en everyday-handelsmerke is ook deel van Giants Canning<br />
se infrastruktuur.<br />
ons gebruik die slagspreuk “vernuwing eerder as nabootsing” om ons<br />
’n mededingende voordeel bo ons mededingers in die mark te gee. ons<br />
probeer gedurig produkte van goeie gehalte teen ’n bekostigbare prys<br />
lewer. Giants Canning word met passie, eerlikheid en integriteit bestuur.<br />
ons is baie trots op die produkte wat ons vervaardig en probeer elke dag<br />
perfeksie bereik.<br />
Giants Canning is ’n onderneming in familiebesit en is in 1999 deur<br />
Chandu Govind gestig. deeglike kennis en uiters ervare mense dra tot die<br />
maatskappy se welslae by – daarsonder sou ons nooit ons doelwitte kon<br />
bereik nie.<br />
Met shoprite se hulp het Giants Canning van ’n dwergie tot ’n reus in<br />
ons bedryf gevorder. dit was waarlik ’n eer en ons is besonder trots dat ons<br />
’n toekenning as verskaffer van die Jaar vir 2007 van shoprite ontvang het.<br />
sonder die leiding en hulp van waarlik uitsonderlike individue by die<br />
shoprite Groep van Maatskappye sou dit vir ons nie moontlik gewees het<br />
om die vlak te bereik waar ons vir dié toekenning in aanmerking sou kon<br />
kom nie. die eerbewys het ’n groot uitwerking op ons maatskappy gehad,<br />
want dit gebeur nie elke dag dat ’n maatskappy deur ’n “Ware Reus”<br />
erken word nie.<br />
By Giants Canning bly ons altyd nederig en probeer ons om van krag<br />
tot krag te gaan.<br />
laRISSa DEMEtRIOu VERKOPE- En BEMaRKInGSDIREKtEuR
VLEiSmARk<br />
LAW Group<br />
LAW het sy deure in 1993 geopen met die visie om die voorste slagpale<br />
in suid-Afrika te word. in samewerking met die shoprite Groep van<br />
Maatskappye het hy die voorste handelsmerk in die vleisbedryf, naamlik<br />
Certified Natural Lamb, geskep en uitgebrei.<br />
om die shoprite-groep te help om vleis van gehalte aan sy klante te<br />
lewer, spits die maatskappy hom toe op die voldoening aan die vereistes<br />
van die internasionale sertifiseringstelsel bekend as HACCP.<br />
onafhanklike oudits wat deur sGs uitgevoer word, verseker dat die<br />
produksie van enige vleisproduk wat die slagpale lewer, van die hoogste<br />
gehalte is. danksy dié stelsel is die handelaar en klant van die gehalte van<br />
die vleis verseker, en ook van ’n langer raklewe omdat die gehalte van die<br />
produk so goed is.<br />
in ooreenstemming met ons visie om ’n vleisproduk te skep wat natuurlik<br />
en omgewingsvriendelik is, is die boere én die slagpale vir die skepping<br />
van die gesertifiseerde natuurlike produk verantwoordelik. dit het ’n dubbele<br />
funksie, naamlik om vir sowel die natuur as die verbruiker om te gee.<br />
die maatskappy is trots daarop dat hy een van die grootste werkskeppers<br />
in die Noord-Kaap is, en dat die produkte wat hy lewer, internasionaal<br />
gesog is.<br />
ons maatskappy is trots op sy suid-Afrikaanse herkoms, en streef<br />
saam met die shoprite Groep van Maatskappye na die ekonomiese groei<br />
en ontwikkeling van die rooivleisbedryf.<br />
WESSEl Van WyK BEStuREnDE DIREKtEuR<br />
verskaffer van die Jaar<br />
vervolg<br />
niE-VoEdSELpRodUktE<br />
music For pleasure (mFp)<br />
MFP het ’n lang en suksesvolle verhouding met die shoprite-groep as<br />
verskaffer van Cds, dvds en rekenaarspeletjies en lewer daarmee al die<br />
treffers vir almal! ons verhouding het in die vroeë jare sewentig begin.<br />
ons hou dit met welslae vol deur ons vennootskappe met die plaaslike en<br />
internasionale vermaakbedryf om so die jongste treffers te lewer en die<br />
beste moontlike produkte te verkry om teen bekostigbare pryse aan die<br />
behoeftes van shoprite- en Checkers-klante te voldoen.<br />
die shoprite-groep se vermaaklikheidsafdeling het metterjare aansienlik<br />
gegroei, en daarom verteenwoordig die Groep ’n beduidende aandeel<br />
van die mark in suid-Afrika, en dra hy landwyd tot die groei in Afrikaanse<br />
en stedelike musiek by.<br />
MFP het met tegnologiese ontwikkelings tred gehou en is steeds die<br />
grootste verspreider van vermaaklikheidsprodukte aan die kleinhandelmassamark.<br />
in 2003 het die groep in ’n verbruikers-, vermaaklikheids- en<br />
mediabeleggingsmaatskappy verdeel en die MFP <strong>Holdings</strong> Group geword,<br />
wat tans verskeie maatskappye besit wat almal ’n rol in die lewering van<br />
produkte aan die shoprite-groep speel.<br />
die maatskappy besit die verspreidingsregte vir Xbox, Kodak en<br />
die JNC-handelsmerk. Ander maatskappye in die stal is onder meer<br />
the Adworx Advertising Agency, M-Works Merchandising solutions,<br />
the Refinery Post Production Facilities en speletjieslisensies soos vivendi<br />
Games, tHQ en disney interactive studios.<br />
MFP is vol vertroue dat die vermaaklikheids- en speletjiesbedryf steeds<br />
sal groei, en dat die shoprite-groep sy waardevolle bydrae sal bly lewer<br />
om aan die behoeftes van suid-Afrikaanse verbruikers te voldoen. ons is<br />
trots daarop om deel van shoprite se verspreidingsketting te wees, en sal<br />
ons produkaanbod en diens in die jare vorentoe steeds bly verbeter.<br />
nEVIllE BlIGnaut uItVOEREnDE HOOF<br />
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 43
<strong>Korporatiewe</strong> <strong>verantwoordelikheidsverslag</strong> | KORPORatIEWE BEHEER<br />
vervolg<br />
kodE VAn koRpoRAtiEWE<br />
pRAktyk En GEdRAG<br />
shoprite <strong>Holdings</strong> Bpk is verbind tot die beginsels van doeltreffende<br />
korporatiewe bestuur soos uiteengesit in die Kode van <strong>Korporatiewe</strong><br />
Praktyk en Gedrag in die King-verslag 2002 (“die Kode”).<br />
die direksie is van mening dat die Groep tans voldoen aan die<br />
belangrikste vereistes beliggaam in die Kode en die Noteringsvereistes<br />
van die Jse Bpk.<br />
GRoEpStRUktUUR<br />
shoprite <strong>Holdings</strong> Bpk is ‘n beleggingshouermaatskappy met beleggings<br />
in verskeie plaaslike en internasionale handelsfiliale, waarvan die volgende<br />
die belangrikste is:<br />
– shoprite Checkers (edms) Bpk<br />
– shoprite international Bpk<br />
– shoprite insurance Company Bpk<br />
Alle filiale van shoprite <strong>Holdings</strong> Bpk is verbind tot die beginsels<br />
van doeltreffende korporatiewe bestuur soos in die Kode vervat.<br />
diE diREkSiE En diREkSiEkomitEES<br />
die direksie<br />
Aan die einde van die verslagdoeningsperiode het die direksie van<br />
shoprite <strong>Holdings</strong> Bpk bestaan uit dertien direkteure, van wie sewe<br />
uitvoerende posisies in die Groep beklee. die direksie aanvaar algehele<br />
verantwoordelikheid vir die Groep, met inbegrip van die verantwoordelikheid<br />
vir die identifisering van sleutel risiko-areas, die oorweging en monitering<br />
van beleggingsbesluite, die oorweging van betekenisvolle finansiële<br />
aangeleenthede, en die beoordeling van die prestasie van bestuur<br />
gemeet aan begrotings en besigheidsplanne. die direksie is ook daarvoor<br />
verantwoordelik om te verseker dat ‘n omvattende stelsel van interne<br />
beheermaatreëls en prosedures in werking is, en dat aan die beginsels van<br />
gesonde korporatiewe bestuur voldoen word.<br />
die direksie staan onder die voorsitterskap van ‘n nie-uitvoerende<br />
direkteur, dr CH Wiese, wat geen uitvoerende funksies vervul nie. die<br />
rolle van voorsitter en uitvoerende hoof is geskei en elkeen het bepaalde<br />
verantwoordelikhede.<br />
die direksie is daarvan oortuig dat sy lede die kundigheid, talent en ervaring<br />
het om ‘n genoteerde maatskappy te lei. die nie-uitvoerende direkteure<br />
staan onafhanklik van die bestuur en oefen hul onafhanklike oordeel uit. Met<br />
hul wye ervaring voeg hulle waarde toe tot die direksie se beraadslagings.<br />
die direksie vergader minstens vier keer per jaar. Besonderhede van<br />
direkteure se bywoning van die geskeduleerde kwartaallikse direksievergaderings<br />
gedurende die verslagdoeningsperiode word hierlangs uiteengesit:<br />
44 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008<br />
28 aug 30 nov 18 Feb 26 Mei<br />
naam van direkteur<br />
Uitvoerende direkteure<br />
2007 2007 2008 2008<br />
JW Basson (uitvoerende hoof) t t t t<br />
CG Goosen t t t t<br />
BR Weyers A t t t<br />
AN van Zyl t t t t<br />
B Harisunker t t t t<br />
eL Nel t t t t<br />
Ae Karp<br />
nie-uitvoerende direkteure<br />
A t t t<br />
CH Wiese (voorsitter) t t t t<br />
JJ Fouché (onafhanklik) t A t t<br />
JA Louw (onafhanklik) t t t t<br />
JF Malherbe (onafhanklik) t t t t<br />
JG Rademeyer (onafhanklik) t t t t<br />
tRP Hlongwane (onafhanklik) t t t A<br />
A=Afwesig met verskoning, t=teenwoordig<br />
die direksie delegeer die daaglikse bestuur van die besigheid aan die<br />
uitvoerende hoof, bygestaan deur senior bestuur. senior bestuur word<br />
genooi om direksievergaderings by te woon en fasiliteer die doeltreffende<br />
beheer van al die Groep se operasionele bedrywighede en tree op as ‘n<br />
medium vir kommunikasie en koördinasie tussen al die verskillende besigheidseenhede<br />
en filiale.<br />
direkteure is onderhewig aan uittrede op ‘n rotasiegrondslag minstens<br />
een keer elke drie jaar, maar kan hulself beskikbaar stel vir herverkiesing<br />
deur aandeelhouers. ingevolge die statute tree dr CH Wiese en mnre<br />
JJ Fouché, JA Louw, AN van Zyl en BR Weyers by die algemene jaarvergadering<br />
uit en, synde verkiesbaar, stel hulle hul vir herverkiesing<br />
beskikbaar, met die uitsondering van mnre JJ Fouché en AN van Zyl.<br />
die maatskappysekretaris word deur die direksie aangestel. As deel<br />
van sy verantwoordelikhede staan die maatskappysekretaris die voorsitter<br />
by met die koördinering en administrasie van die direksie se aktiwiteite<br />
en die induksie van nuwe nie-uitvoerende direkteure, en verseker dat die<br />
Groep aan alle statutêre vereistes voldoen. Alle direkteure het toegang tot<br />
die maatskappysekretaris en sy dienste en kan, indien nodig, onafhanklike<br />
professionele advies inwin.<br />
dit is die Groep se filosofie om sy besigheid op ‘n gedesentraliseerde<br />
grondslag te bestuur en te beheer. senior bestuur vergader elke maand met<br />
die bestuur van die gedesentraliseerde bedrywe om die resultate van elke<br />
bedryfsdivisie in oënskou te neem. senior bestuur vergader ook weekliks<br />
om bedrywighede, finansiële sleutelaanwysers en die reklamestrategie te<br />
bespreek. direksievergaderings word kwartaalliks gehou om die resultate<br />
van die Groep se bedryfsmaatskappye te bespreek en goed te keur.<br />
die direksiehandves verhoog korporatiewe toerekenbaarheid en help<br />
die direksie om sy bestaansdoel te verwesenlik. dit behels die beginsels<br />
van gesonde korporatiewe bestuur soos dissipline, deursigtigheid, onafhanklikheid,<br />
toerekenbaarheid, verantwoordelikheid, billikheid en maatskaplike<br />
verantwoordelikheid.
Vergoedingskomitee<br />
ten einde uitvoerende amptenare van die gehalte wat die besigheid van<br />
die Groep vereis, te lok, te behou en te motiveer, word voldoende ver-<br />
goeding vir die doel voorsien.<br />
die vergoedingskomitee is ‘n subkomitee van die direksie en bestaan uit:<br />
CH Wiese, voorsittter (nie-uitvoerend)<br />
JA Louw (nie-uitvoerend)<br />
JJ Fouché (nie-uitvoerend)<br />
JW Basson (uitvoerend)<br />
CG Goosen (uitvoerend)<br />
Besonderhede van die vergoeding van direkteure word uiteengesit in<br />
aantekening 26 op bladsye 91 en 92 van hierdie jaarverslag.<br />
die Groep neem jaarliks deel aan markopnames, sowel plaaslike as dié<br />
wat op die res van Afrika fokus, om te verseker dat markverwante salarisse<br />
betaal en markverwante tendense gevolg word wat betref veranderinge in<br />
voordele. terselfdertyd word die intrinsieke waarde van individuele bydraes<br />
in ag geneem. ‘n Beduidende deel van die vergoeding van alle bestuurspersoneel,<br />
senior bestuur in die besonder, is gekoppel aan die prestasie van<br />
hul onderskeie besigheidseenhede en van die Groep as geheel.<br />
nominasiekomitee<br />
die Nominasiekomitee nomineer geskikte kandidate en doen aanbevelings<br />
aangaande die samestelling van die direksie.<br />
die volgende direkteure dien in die Nominasiekomitee, wat ‘n subkomitee<br />
van die direksie is:<br />
CH Wiese, voorsitter (nie-uitvoerend)<br />
JA Louw (nie-uitvoerend)<br />
JJ Fouché (nie-uitvoerend)<br />
oudit-en-Risikokomitee<br />
die oudit-en-Risikokomitee staan onder die voorsitterskap van ‘n onafhanklike<br />
nie-uitvoerende direkteur en bestaan uit twee nie-uitvoerende en<br />
een uitvoerende direkteur. die komitee vergader minstens vier keer per<br />
jaar ten einde onder meer rekeningkundige praktyke, interne beheerstelsels,<br />
ouditering en finansiële verslagdoening te evalueer. sy taak behels<br />
ook die evaluering van kritieke risiko-areas wat met behulp van bestuur<br />
geïdentifiseer word en verslagdoening hieroor aan die direksie.<br />
die komitee werk ingevolge ‘n formele handves deur die direksie<br />
goedgekeur. Komiteelede het onbeperkte toegang tot inligting.<br />
sekere bestuurslede word genooi om komiteevergaderings by te<br />
woon en terugvoering te gee. die eksterne ouditeure, die hoof van interne<br />
oudit en die maatskappysekretaris woon dié vergaderings by en het<br />
onbeperkte toegang tot die komitee en sy voorsitter. die voorsitter van<br />
die komitee vergader ook afsonderlik met die hoof van interne oudit en die<br />
eksterne ouditeure wanneer nodig, ten einde te verseker dat aangeleenthede<br />
sonder onbehoorlike beïnvloeding oorweeg word.<br />
deur die komitee hou die direksie toesig oor die finansiële verslagdoeningsproses.<br />
dit is ook die taak van die direksie om te verseker dat<br />
toereikende deurlopende prosedures en prosesse bestaan om belangrike<br />
besigheidsrisiko’s te identifiseer, te evalueer, te bestuur en te moniteer.<br />
dit word bestuur deur ‘n formele risikoforum bestaande uit senior uitvoerende<br />
bestuur en sluit in ‘n ondernemingswye risikobestuursplan (oWRB),<br />
wat in alle besigheidseenhede in werking gestel is. die oWRB word<br />
gereeld hersien en die risikoforum rapporteer gereeld aan die komitee. ten<br />
opsigte van die jaar onder oorsig is geen beduidende verlies, blootstelling<br />
of wanvoorstelling voortspruitend uit ‘n wesenlike wanfunksionering in<br />
stelsels aan die direkteure gerapporteer nie.<br />
Groepbates word teen verlies verseker met toepaslike dekking wat bo<br />
voorafbepaalde selfversekeringsvlakke uitgeneem word.<br />
die oudit-en-Risikokomitee het gedurende die jaar onder oorsig sy verantwoordelikhede<br />
ingevolge sy handves nagekom.<br />
Besonderhede van die bywoning van vergaderings van die komitee<br />
gedurende die verslagdoeningsperiode word hieronder uiteengesit:<br />
17 aug 26 nov 15 Feb 23 Mei<br />
naam van direkteur 2007 2007 2008 2008<br />
nie-uitvoerende direkteure<br />
JG Rademeyer (voorsitter) t t t t<br />
JJ Fouché t t t t<br />
Uitvoerende direkteur<br />
CG Goosen t t t t<br />
A=Afwesig met verskoning, t=teenwoordig<br />
RiSikobEStUUR En intERnE bEhEER<br />
die direksie aanvaar finale verantwoordelikheid vir die risikobestuur<br />
en interne beheerstelsels van die Groep. dit is bestuur se taak om te<br />
verseker dat toereikende interne finansiële en bedryfsbeheerstelsels op ‘n<br />
deurlopende grondslag ontwikkel en in stand gehou word ten einde redelike<br />
sekerheid te bied aangaande:<br />
– die doeltreffendheid van bedrywighede;<br />
– die beveiliging van die Groep se bates (met inbegrip van inligting);<br />
– nakoming van die toepaslike wette, regulasies en toesigvereistes;<br />
– die betroubaarheid van die rekeningkundige rekords;<br />
– die volhoubaarheid van besigheid onder sowel normale as ongunstige<br />
toestande; en<br />
– verantwoordelike optrede teenoor alle belanghebbendes.<br />
die doeltreffendheid van enige interne beheerstelsel hang af van die<br />
nakoming van neergelegde maatreëls. daar bestaan altyd ‘n risiko dat dié<br />
maatreëls nie deur personeel nagekom word nie. Gevolglik kan selfs ‘n<br />
streng en doeltreffende interne beheerstelsel slegs redelike gerusstelling<br />
bied ten opsigte van bogenoemde oogmerke. interne ouditeure moniteer die<br />
bedryf van die interne beheer- en risikobestuurstelsels en doen verslag aan<br />
bestuur en die oudit-en-Risikokomitee oor hul bevindinge en aanbevelings.<br />
daarbenewens bestaan daar ‘n self-evalueringsproses, ter aanvulling van<br />
die bestaande strukture, vir die evaluering van die interne beheerstelsels. dit<br />
sluit in die ondertekening van ‘n verklaringsbrief deur die hoof van elke departement<br />
en bedryfsdivisie wat betref die handhawing van interne beheer. ‘n<br />
Formele risikoforum is gestig waar kritiese risiko’s aangespreek word.<br />
Alle kritiese inligtingstegnologiestelsels en data word gerugsteun. die<br />
plan vir rampherstel is gedokumenteer en ‘n geoutomatiseerde rampherstelterrein,<br />
wat op die kritieke inligtingstegnologiestelsels konsentreer, is<br />
op ‘n ander perseel opgerig en in werking gestel.<br />
die direksie het die interne beheerstelsels gedurende die volle finansiële<br />
jaar geëindig 30 Junie 2008 beoordeel en is van mening dat hulle aan<br />
aanvaarbare maatstawwe voldoen het.<br />
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 45
<strong>Korporatiewe</strong> <strong>verantwoordelikheidsverslag</strong> | KORPORatIEWE BEHEER<br />
vervolg<br />
SAkE-EtiEk En oRGAniSAtoRiESE<br />
intEGRitEit<br />
die Groep se Gedragskode verbind hom tot die hoogste standaarde van<br />
integriteit, gedrag en etiek in sy betrekkinge met alle betrokke partye, met<br />
inbegrip van sy direkteure, bestuurders, werknemers, klante, verskaffers,<br />
mededingers, beleggers, aandeelhouers en die breë publiek. daar word<br />
van die direkteure en personeel verwag om hul etiese verpligtinge op so<br />
‘n wyse na te kom dat die besigheid streng volgens billike, mededingende<br />
handelspraktyke bedryf word.<br />
‘n Kennisgewing van die “geslote tydperk” vir die verhandeling van die<br />
effekte van die Groep word in Junie en desember elke jaar aan alle direkteure<br />
en senior bestuurders van die Groep en sy filiale gestuur. die geslote<br />
tydperke is soos volg:<br />
tussentydse resultate Jaarresultate<br />
verhandeling 25 desember tot wins- 25 Junie tot winsvan<br />
effekte aankondiging op seNs aankondiging op seNs<br />
samesprekings 1 desember tot wins- 1 Junie tot winsmet<br />
analiste aankondiging op seNs aankondiging op seNs<br />
daar word binne 48 uur op die Jse Nuusdiens (seNs) verslag gedoen<br />
oor alle verhandelinge in aandele in shoprite <strong>Holdings</strong> Bpk deur direkteure<br />
van die Maatskappy en van sy filiale. Alle sodanige transaksies moet vooraf<br />
deur ‘n gemagtigde direkteur van die houermaatskappy goedgekeur word.<br />
FinAnSiËLE VERSLAGdoEninG<br />
En oUditERinG<br />
Finansiële Verslagdoening<br />
die direkteure aanvaar finale verantwoordelikheid vir die voorbereiding van<br />
die finansiële jaarstate wat die volgende op redelike wyse uiteensit:<br />
– die finansiële stand van die Maatskappy en die Groep aan die einde van<br />
die finansiële jaar onder oorsig;<br />
– die finansiële resultate van bedrywighede; asook<br />
– die kontantvloei vir dié tydperk.<br />
die verantwoordelikheid vir die opstel van die finansiële jaarstate is aan<br />
bestuur gedelegeer. die eksterne ouditeure rapporteer of die finansiële<br />
jaarstate redelik weergegee word.<br />
die direkteure is tevrede dat gedurende die verslagdoeningsperiode:<br />
– toereikende rekeningkundige rekords gehandhaaf is;<br />
– ‘n doeltreffende stelsel van interne beheermaatreëls en risikobestuur,<br />
deur bestuur gemoniteer, volgehou is;<br />
– toepaslike rekeningkundige beleid, gerugsteun deur redelike en verstandige<br />
oordele en ramings, konsekwent toegepas is; en<br />
– die finansiële state opgestel is ooreenkomstig die internasionale<br />
Finansiële verslagdoeningstandaarde en op die wyse soos deur die<br />
Maatskappywet in suid-Afrika vereis.<br />
die direkteure is ook tevrede dat geen wesenlike gebeurtenis plaasgevind<br />
het tussen die finansiële jaareinde en die datum van hierdie verslag nie.<br />
Eksterne oudit<br />
die eksterne ouditeure is daarvoor verantwoordelik om verslag te doen<br />
of die finansiële state op redelike wyse aangebied word ooreenkomstig<br />
internasionale Finansiële verslagdoeningstandaarde en op die wyse soos<br />
46 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008<br />
deur die Maatskappywet in suid-Afrika vereis. die eksterne ouditeure bied<br />
‘n redelike, maar nie ‘n absolute, versekering omtrent die korrektheid van<br />
finansiële openbaarmaking.<br />
Konsultasie vind plaas tussen die eksterne en interne ouditeure om ‘n<br />
doeltreffende ouditproses te bewerkstellig. die eksterne ouditeure word<br />
voorsien van en oorweeg ook alle verslae wat die interne ouditafdeling uitreik.<br />
Besonderhede van nie-ouditdienste wat deur die eksterne ouditeure<br />
aan die Groep voorsien is, word in aantekening 25 op bladsy 91 van hierdie<br />
jaarverslag uiteengesit.<br />
interne oudit<br />
interne oudit is ‘n onafhanklike, objektiewe, konsulterende versekeringsfunksie<br />
wat daarop gerig is om waarde toe te voeg vir die Groep en<br />
bedrywighede te verbeter. dit help die Groep om sy doelwitte te bereik<br />
deur ‘n sistematiese, gedissiplineerde benadering te gebruik om risikobestuur,<br />
beheer- en bestuursprosesse te evalueer en te verbeter.<br />
interne ouditplanne dek sake geïdentifiseer in die evaluering<br />
van risikobestuur asook sake wat deur die direksie, die oudit-en-<br />
Risikokomitee, uitvoerende direkteure en senior bestuur uitgelig is.<br />
die interne ouditdepartement rapporteer aan die hoofbestuurder:<br />
finansies ten opsigte van daaglikse kwessies, maar doen ook kwartaalliks<br />
regstreeks aan die oudit-en-Risikokomitee verslag.<br />
die interne ouditdepartement bestaan uit gekwalifiseerde personeel<br />
met toepaslike opleiding en ervaring. die doel, gesag en verantwoordelikheid<br />
van die onafhanklike interne ouditfunksie word formeel omskryf<br />
in ‘n interne oudithandves, wat gereeld bygewerk en deur die oudit-en-<br />
Risikokomitee goedgekeur word.<br />
Betekenisvolle ouditbevindings word aan die oudit-en-Risikokomitee<br />
gerapporteer. stappe word gedoen om, wanneer hulle geïdentifiseer<br />
word, tekortkominge in beheer aan te spreek asook om ander geleenthede<br />
te benut om die stelsel te verbeter. Alle wesenlike besigheidseenhede<br />
is onderhewig aan interne oudit.<br />
sekere hoëvlak interne ouditfunksies is gedurende die jaar aan die<br />
eksterne ouditeure uitgekontrakteer met die goedkeuring van die ouditen-Risikokomitee.<br />
sodanige projekte het gewoonlik betrekking op geïsoleerde<br />
gevalle waarvoor die interne ouditdepartement nie oor die nodige<br />
kapasiteit, vaardighede of ervaring beskik nie.<br />
Lopende Saak<br />
Aangesien die direkteure van mening is dat die Groep oor genoegsame<br />
bronne beskik om die onderneming in die afsienbare toekoms te bedryf,<br />
is die finansiële state op die grondslag van ‘n lopende saak opgestel.<br />
die direkteursverslag, finansiële jaarstate en finansiële groepjaarstate,<br />
soos uiteengesit op bladsye 50 tot 110, is deur die direksie goedgekeur.<br />
Geteken namens die direksie.<br />
CH Wiese JW Basson<br />
voorsitter Uitvoerende Hoof<br />
1 september 2008 1 september 2008
Change language