Blanco - Kring voor Geschiedenis en Kunst van Deinze en

3807
suppa è pan bagnato, d.w.z. als ’t geen soep is, is het geweekt brood. Het Spaans kent
diverse gezegden hiervoor: Olivo y aceituno (= twee olijfsoorten), todo es uno (= één pot
nat), of Son lobos de la misma camada (= welpen van dezelfde dracht), es todo lo mismo.
Veel beknopter klinkt: “Asi que asà, lo mismo da” (zo of zo geeft hetzelfde); nog een andere
beeldspraak duikt op in het gezegde “Lo mismo es a cuestas que al hombro” (= ’t is even
lastig dragen op de rug als op de schouder).
Uit zijn lood geslagen (fr. “Il a perdu ses pédales, il a perdu son aplomb”; Duits: “Aus der
Fassung gebracht, bestürzt » ; Eng. : « Bewildered, perplexed » ; It. : « Confondersi », d.i. de
kluts kwijt geraken ; Sp. : “Estar confundido”, of “Perder la cabeza (het hoofd verliezen), of
“Perder la tramontana” (= het noorden kwijt zijn; tramontana = poolster, leidster).
Met lood in de schoenen (Fr. arriver la mort dans l’âme; Duits: mit Blei in de Füssen; Eng.:
with leaden feet of leaden-footed, maar ook: he had his heart in his shoes; Ital.: a
malincuore, of ook di mala voglia, d.i. met tegenzin; en idem in het Spaans: a desgana, con
miedo, of nog areganadientes.
Vrienden in de nood, honderd in een lood. In het Duits: “Freunde in der Not gehen hundert
auf ein Lot”; Fr.: “Au besoin on connaît son ami”, of anderzijds ook: “On n’est jamais trahi
que par les siens” ; Engels.: “A friend in need is a friend indeed”; Italiaans: “Nel bisogno si
conoscono gli amici”; het Spaans kent enkele verwante uitdrukkingen: “En el peligro
(=gevaar) se conoce al amigo”, resp. “Amigo del buen tiempo mudase (=verandert, wisselt)
con el viento”; en daarnaast, positief uitgedrukt: “En la necessitad se prueba (=bewijst zich)
la amistad”, of negatief geformuleerd: En la necessitad ninguno guarda (=behoudt niemand)
amistad”.
En als er geen lood meer is, is er nog altijd ijzer… B.v. in de volgende spreuken:
Men moet het ijzer smeden terwijl het heet is. In het Frans: “Il faut battre le fer pendant qu’il
est chaud”; Duits: “Man muss das Eisen schmieden, so lange (weil) es heiss ist”; het Engels
heeft, naast het gebruikelijke “Strike the iron while it is hot”, ook nog “Make hay while the sun
shines”. Ook het Italiaans kent letterlijk dezelfde spreuk: “Bisogna battere il ferro finché è
caldo. Het Spaans kent hiervoor een paar varianten: “Al hierro caliente, batir de repente” en
“Cuando el hierre està encendido, entonces ha de ser batido”. Maar heel origineel, klinkt het
even mooi in het Spaans: “Cuando pasan ràbanos, comprarlos”, d.i. als er radijsjes zijn, koop
ze.
Men kan geen ijzer met handen breken. Frans: “A l’impossible nul n’est tenu”, waaraan ook
het Duits beantwoordt: “Unmögliches kann man von niemand verlangen”. Origineel is ook de
Engelse spreuk: “You can’t make a windmill go with a pair of bellows” (=blaasbalg). Het
Italiaans en het Spaans houden het beide heel eenvoudig bij: “Inutile tentare l’impossibile”,
resp. Hacer lo impossibile”; iets poëtischer klinkt dan weer de Spaanse variante « Pedir la
luna » (= de maan verlangen).
Meer ijzers in het vuur liggen hebben. Dit gezegde blijkt typisch Nederlands te zijn, want de
andere talen bedienen zich telkens van een andere beeldspraak, zoals “meer pijlen op zijn
boog hebben” of iets dgl. Het Frans kent “Avoir plus d’une corde à son arc”, net zoals het
Engels overigens: “To have more strings to one’s bow”. Het Italiaans houdt het minder
beeldrijk bij: “Avere più risorse” (Fr. resources = bronnen, mogelijkheden). Het Spaans houdt
het, neutraler, bij een eenvoudig “tener màs bazas” (= basis, voetstuk). Het Duits kent zowel
“Mehrere Sehnen (= pees, boogkoord) an seinem Bogen haben als “Noch andere Pfeile im
Kocher haben”.
Ook uw chroniqueur heeft nog meerdere pijlen in zijn koker; die verschieten we later nog wel,
in een volgend verhaal. De boog kan trouwens niet altijd gespannen staan, nietwaar?
1. Zie KGK-Contactblad 28/2 (juni 2008), pp. 3719-3720, nr. 2174.
2. Sp. Estar (Fr. être) = zijn; en criar (Fr. créer) = scheppen, voortbrengen; kweken. Estar criando =
aan het kweken zijn.
Wij danken u voor uw lidmaatschap en steun!