Julie 2006

e-KAMPUSNUUS
Personeelblad vir die Potchefstroomkampus van die Noordwes-Universiteit
Aardklop en NWU-Puk vat weer hande
Die amfiteater gaan binnekort ‘n nuwe baadjie
aantrek en sal ook met ‘n hoed die toekoms in gaan
as deel van spoggerige planne wat vir die plein by die
studentesentrum gemaak is.
Die opgradering van die fasiliteite in die hartjie
van die kampus sal waarskynlik einde September
afskop en behels onderskeie projekte Die beplande
dak vir die amfiteater het waarskynlik reeds die
meeste aandag getrek en veral uit kultuurkringe word
die stap verwelkom.
Saam met die dak van sagte materiaal sal die
amfiteater uiteindelik spog met sy eie verhooggedeelte
wat in die plek van die klein sirkel van sitplekke
(aan die oostekant) gebou gaan word. Permanente
beligting- en klanktoerusting daarby sal verseker dat
die amfiteater nóg ‘n gewilder plek sal wees vir kuns
en kultuurgeleenthede. Voorts sal ‘n skuifdeur op die
verhoog uiteindelik die teater en die res van die
studentesentrum skei en só twee verhoë na weerskante
bewerkstellig.
Volgens prof. Annette Combrink, rektor van die
Pukkampus, word daar al jare lank gepraat oor ‘n dak
vir die amfiteater wat ‘n groter integrale deel kan
vorm van die kultuurbedrywighede in die stad.
Die dak sal onder meer verseker dat weersomstandighede
soos reën en wind nie met programme kan
inmeng nie terwyl die gebruikersfrekwensie sal verhoog
omdat die kampus en sy onmiddellike omgewing
afhanklik is van goeie kuns- en kultuurfasiliteite.
Die buurman met sy hoed op sal ook druk van die
Sanlam-ouditorium wat deurentyd vol bespreek is,
wegneem. Saam sal die twee staatmakers ook bydra
tot die Puk se beeld as kultuurmekka.
“Vir my is dit ‘n saak van die hart om die
amfiteater en sy omliggende omgewing met fasiliteite
vir die studente so aantreklik en effektief moontlik
te maak sodat dit maksimaal benut kan word,” sê
Combrink oor die beplande gedaanteverandering by
die studentesentrum.
Die planne behels onder meer ook dat die hele plein
Julie 2006 - Uitgawe 6
Die Aardklop-kunstefees se program vir 2006 is verlede Vrydagaand amptelik in Potchefstroom bekendgestel. Die NWU-Puk speel as gasheerborg ‘n vername rol in die fees wat
verlede jaar sowat 140 000 besoekers na Potchefstroom gebring het. Van links is dr. Theuns Eloff, voorsitter van Aardklop en visekanselier van die Noordwes-Universiteit, me.
Marlize Kruger, feesbestuurder, mnr. Andrew Maphetle, burgemeester van Potchefstroom, en prof. Annette Combrink, rektor van die Puk en beskermheer van Aardklop.
Amf Amfi Amf i kr kry kr y sy sy g ggroot
g oot hoed!
hoed!
Studentesentrum se plein kry ook nuwe baadjie
voor die Klipoog-kafeteria opgeknap sal word met nuwe
kantore vir dorpskoshuise. Die bestaande oorbrug (waar
die geverfde canvasdoeke uitgestal word) sal verbreed
word om plek te maak vir dié koshuiskantore.
Die nuwe dak van staal en seil is deel van die
eerste fase van die projek en sodra dit voltooi is sal
die nuwe koshuiskantore waarskynlik eers ingerig
word alvorens die struktuurveranderings by die
amfiteater begin. Voorts sal die plein en die ou
Drakenstein aandag kry om die splinternuwe gedaante
van die gewilde bymekaarkomplek van
studente vir eers af te rond.
Die totale koste van al die veranderings is nog nie
finaal beraam nie en ‘n bedrag van sowat R3,5 miljoen
word genoem. Die mikpunt is om die bouwerk
af te handel sodat dit gereed kan wees
vir die eerstejaarsverwelkoming
aanstaande jaar.

Kampusnuus - 2
Pukk Pukke Pukk e laa laat laa t Micr Microsoft Micr osoft nou
nou
ook ook Afrikaans Afrikaans pr praa pr aa aat aa
Regsklik op My Rekenaar, linksklik op Eienskappe
en gaan kyk onder gevorderd na die Gebruikersprofiel.
… En siedaar. Jy sit agter jou rekenaar en sy
Microsoftprogramme kommunikeer met jou in
Afrikaans!
Microsoft se rekenaarbedryfstelsel is inderdaad
nou in Afrikaans beskikbaar en beloof om die
tonge los te maak. Die Afrikaanse taalpakket
(interface pack) vir Windows XP is verlede week
bekendgestel.
Vertalers, taalkundiges en rekenaarkundiges
van die Noordwes-Universiteit het vir langer as ‘n
jaar gesit om die oorspronklike werk van Bill Gates
en sy slimkoppe te leer Afrikaans praat.
Terwyl die NWU al die vertaalwerk gedoen het
moes bestaande terminologie uitgebou word – ‘n
werk waar tot prof. Annette Combrink, rektor van
die Pukkampus, haar moue opgerol en ‘n stewige
bydrae gelewer het.
Volgens me. Ulrike Janke, projekbestuurder by
CTexT (die NWU-Puk se Sentrum vir
Tekstegnologie), het die taak die vertaling van
sowat 300 000 woorde, sinne en frases behels.
Die werk is met spesiale programmatuur gedoen
wat veroorsaak het dat die kwaliteitskontrole effe
van ‘n tameletjie was wat baie
tyd geverg het. Daarna is
funksionaliteitstoetsing gedoen
waartydens elke frase in konteks
geëvalueer moes word om te
kyk of die program reg werk en
of die vertaling gepas is. Die
terminologie is uiteindelik deur
PanSAT goedgekeur.
In die proses het ou
Afrikaanse woorde begin herleef
in die tegno-era en word die
woord wireless met draadloos
vertaal. So word flash disk nou
datavinger.
Nog interessante voorbeelde
van die vertalings sluit in karteer
(map), ghoeroe (wizard), staak
(abort), rugsteun (backup),
selflaai-aandrywer (boot drive),
pasmaak (customize),
snippermandjie (recycle bin) en
uitdoof (mute).
Op die vraag wat die program
vir Afrikaanssprekendes sal
beteken antwoord Janke: “ons het
grootgeword met Engelse
terminologie. As ek sou sê
‘regsklik op My Computer en dan
op Properties en kyk dan by
Advanced na die User Profiles’,
'n Kunstenaarsvoorstelling van hoe die
amfi met sy nuwe hoed gaan lyk
dan is dit omdat daar nie Afrikaanse alternatiewe
was nie. Hierdie is die terminologie wat op my
rekenaarskerm verskyn het en daarom moes ek
noodgedwonge my taal met Engels peper. Dit klink
sommer stukke beter om te sê ‘regsklik op My
Rekenaar en dan op Eienskappe........’”.
Die hele Afrikaanse gemeenskap behoort by die
program te
baat en
veral die
wat sy/haar
rekenaar in
Afrikaans
wil gebruik.
Die
projek is
deel van
Microsoft se
internasionale
Local Language Program wat op minderheidstale
fokus. Dit behels onder meer dat speltoetsers
en gelokaliseerde programmatuur beskikbaar
gestel word vir ‘n verskeidenheid tale, waarvan
Afrikaans een is.
Volgens Janke het die Puk uit die aard van hul
betrokkenheid by taaltegnologie - veral
speltoetsers - belanggestel om met Microsoft in
vennootskap te tree.
Na ‘n afvaardiging bestaande uit proff. Annette
Combrink, Attie de Lange (navorsingseenheiddirekteur)
en Gerhard van Huyssteen (hoof van
CTexT) se besoek aan Microsoft om die
universiteit daar bekend te stel, is hulle gekontak.
‘n Week later het die vertalings begin!
Die IsiZulu en Setswana taalpakkette is vroeër
vanjaar bekendgestel en die nuutste toevoeging is
die Afrikaanse weergawe. Dit is gratis beskikbaar
by http://www.microsoft.com/southafrica
Links is hoe die verhoog van die amfi sal lyk. 'n Skuifdeur sal dit
van die res van die studentesentrum skei. Die koshuiskantore aan
die oostekant sal afgebreek word en sal na die bestaande oorbrug
verskuif word. Dié oorbrug sal daarvoor verbreed word.
Bo is die voorstelling van hoe die amfi se dak van bo sal lyk.

Bak Baker Bak er erma er ma mat ma t v vvan
v an die die NWU- NWU- NWU-
Die geboorteplek van die NWU-Puk wat naby die
sentrale sakegebied tussen bome en ‘n nuwe kerkgebou
skuil gaan tot sy eertydse glorie opgeknap word.
Min mense weet van dié geskiedkundige en kosbare
kleinood van die Volksboukuns met sy grasdak en
rietplafon wat moontlik die oudste bestaande Gereformeerde
kerkgebou noord van die Vaalrivier is.
Die plan is om die Ou Kerkie, wat in 1867 gebou
is, voortaan in te span vir huweliksbevestigings. Met
dié plan kan verseker word dat die kerkie nie net
bewaar word vir die nageslag en oud-Pukke nie, maar
ook vir die hele gemeenskap as ‘n “lewende museum”.
Die dryfveer agter die opknapping van die kerkie
om dit as plek vir troues te gebruik is dr. Leoné Malan,
lid van die eiendomskommissie van die Gereformeerde
Kerk se Potchefstroom-gemeente. Sy is ook ‘n
fisiologie-dosent aan die Puk.
Sy vertel die idee het ontstaan terwyl sy twee jaar
gelede ingespring het om die kerktuin op te knap. “Ek
het na die kerkie gekyk en besef dit kan nie langer net
daar staan as ‘n wit olifant wat uitsluitlik net vir
kategese en vergaderings gebruik word nie. Daarby het
baie jonges al navraag gedoen oor troues in die kerkie.
Omdat die instandhouding van die gebou bykomende
finansiële druk plaas op die gemeente met sy
baie lidmate wat pensioenarisse is moes ons dus aan
‘n plan dink om dit meer effektief én funksioneel te
gebruik. Die ideaal is dat die gebou selfvoorsienend
moet wees.”
Hierna het die eiendomskommissie ‘n kerkiekommissie
gestig wat die mikpunt het om die
ouwêreldse te behou saam met ‘n gewyde atmosfeer
wat pas by ‘n huwelikseremonie.
Hiervoor gaan van die oorspronklike meublement gebruik
word soos onder meer een van die eerste Bybels
wat in die kerk gebruik is, die oorspronklike selfgemaakte
preekstoeltjie en een ‘n eenvoudige oregonnagmaaltafel,
‘n traporrel, antieke kerkbanke en
Kortpad deur die Ou
Kerkie se geskiedenis
• Die Ou Kerkie is ontwerp deur ds. Dirk Postma.
• Gebou in 1867 – een van die oudste
Gereformeerde Kerke in die land.
• Die boukoste het net meer as £371 beloop.
• Vir 30 jaar aktief in gebruik, tussen 1867 en
1897.
• Belangrike besluite rakende die Gereformeerde
Kerk van SA is in die kerkgebou tydens
sinodesittings geneem.
• Een van die besluite op 20 Mei 1869 het
behels die oprigting van ‘n teologiese skool vir
Gereformeerde studente.
Hierdie skool het later die Potchefstroomse
Universiteit geword.
• Die skole, Laerskool Mooirivier en Potchefstroom
Gimnasium, het later ook hieruit gegroei.
• Die Ou Kerkie is in 1922 deur die departement
natuurkunde van die universiteit as chemiese
laboratorium gebruik.
• Die Ou Kerkie is in 1982 tot nasionale museum
verklaar.
• Die gebou is na restourasie in 1988 gebruik vir
kategese, vergaderings en Bybelstudie.
Puk Puk her herrys her ys
Kampusnuus - 3
Dr. Leoné Malan wat aan die voortou is om die Ou Kerkie te red van onbruik en verval by die ou kerkorreltjie waarop
die troumars binnekort weer gespeel gaan word.
houtopvoustoele. Voorts sal die misvloer en rietjiesplafon
saam met die gepaste interieur in die outentieke Neo-
Gotiese styl bydra tot die ouwêreldse sjarme.
Nog ‘n uniekheid is twee sewe-arm kandelare wat
deur prof. Annette Combrink, rektor van die Puk,
bewillig is. Dié kandelare sal saam met ses ander
staankandelare in die gebou, wat plek het vir 120
mense, gebruik word.
Die sewe-arm kandelaarskenking is nie die eerste
wat die universiteit aan sy geboorteplek en nasionale
Selfvoorsienend die
toekoms in.......
• Die Ou Kerkie word van einde
Oktober 2006 beskikbaar gestel vir
huwelikbevestigings.
• Die gebruik van die kerkie word per
pakket aangebied wat insluit die huur
van die kerk, kerksaal, kombuis en
gratis veilige parkering.
• ‘n Portefeulje met kontakbesonderhede
vir dienste van hoë
gehalte: ontwerp van
bruidsklere (hele familie),
grimering, hare, versiering van
saal (tafeldoeke, kandelare,
blomhouers, ens.), spyseniering,
fotograaf, musiek, blomme,
kersverskaffers en gastehuise.
• ‘n Ontwerpte gelamineerde
bedankingskaartjie van
selfgemaakte papier word ook
aangebied.
• Die totale pakket sal
bekostigbaar wees.
gedenkwaardigheid skenk nie. Geld is ook voorheen
bewillig vir verfwerk en die restourasie van die
voordeur. Potchefstroom Erfenis het ook vanjaar ‘n
bydrae gelewer.
Maar die pad van beplanning was nie altyd gelyk
nie. Volgens Malan het sy sowat ‘n maand gelede
byna oorweeg om die projek te laat vaar weens
gebrekkige finansies. “Daar was net nie geld nie.
Maar toe skielik stroom die hulp in. Meubels is gratis
aangery, die ou Bybel het sy plek gekry en finansiële
steun vir die restourasie van die vloer is ontvang.
Daarbenewens het die Puk ‘n ou notuleboek geskenk
wat as register van die huwelikspaartjies gebruik sal
word. Alles val nou presies in plek. Ek wil dus met
dankbaarheid sê dis ‘n geseënde projek,” som Malan
die groeipyne van die projek op.
Die kerkie-kommissie is hard aan die werskaf om
die opknappingsprojek af te handel en die eerste
paartjie kan moontlik so gou as einde Oktober 2006
in die kerkie die huweliksbelofte aflê.
Volgens Malan is die doelwit om die geriewe
bekostigbaar aan te bied terwyl daar nie afbreek gedoen
sal word aan die historiese korrektheid van die
ouwêreldsheid van die kerkie se binnekant nie.
Belangstellendes moet dus nie ‘n verwêreldse pakket
te wagte wees nie, maar “’n pragtige gewyde atmosfeer
soos wat kerkgangers in daardie jare beleef het”.
Die Ou Kerkie.

Kampusnuus - 4
Welstandprojekte vir u dagboek
Werkenemerwelstand bied die volgende paar maande
verskeie dienste aan.
Personeellede kan gerus die datums aanteken:
7 Augustus 2006:
• Bloedskenk in Gebou E11 se seminaarkamer. Die
nasionale bloeddiens benodig 620 000 eenhede bloed
per jaar. Elke 48 sekondes ontvang iemand in Suid-
Afrika bloed. Die Klerksdorp-tak, wat Potchefstroom
insluit, het tussen 50 tot 60 gevalle per dag wat
bloed benodig. Bepreek nou deur epos te stuur aan
EmployeeWellness@puk.ac.za.
September 2006:
• Kundige sprekers. Hou Blitsnuus dop
vir die verskillende temas.
3-6 Oktober 2006:
• Kardiovaskulêre risiko’s. Die vol-
Die Potchefstroomse Werkgemeenskap van die Suid-
Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns het
onlangs hul Rembrandt 400-gedenkaand gehou. Dit is
vanjaar presies 400 jaar gelede dat die bekende
Rembrandt van Rijn gebore is en een van die bekendste
skilders in Nederland en wêreldwyd geword het. Selfs
minder bekende werke van Rembrandt haal deesdae
sowat R315 miljoen wanneer dit te koop aangebied word.
Die gasspreker by die gala-geleentheid van die akademie
op die kampus van die NWU-Puk was dr. Ben Broos,
kunskenner van Nederland. Broos het onderhoudend
gesels oor onder andere Rembrandt se belangstelling
in die eksotiese en besondere skyfies van veral
Rembrandt se minder bekende kunswerke vertoon. Die
gaste is daarna getrakteer op ‘n sewentiende-eeuse
ete, met disse soortgelyk aan dié wat in Rembrandt se
leeftyd bekend was. Van links is me. Rita Swanepoel
(vakhoof van kunsgeskiedenis aan die NWU-Puk),
prof. George Lotter (voorsitter van die akademie)
en dr. Ben Broos.
gende stalletjies sal beskikbaar wees vir inligting en/
of toetse:
· Bloeddruk,
· Cholesterol,
· Glukose,
· Vetpersentasie,
· Liggaamsmassa-indeks,
· Stres en sterktes, en
· ‘n wye verskeidenheid van vraelyste sal
beskikbaar wees.
9-13 Oktober 2006:
• Oogtoetse - “You have to be blind
not to see the benefits of having your
eyes tested regularly.”
18-20 Oktober 2006:
• Osteoporose toetse: gratis osteo-
TM
Welstand
porose siftingstoetse.
Oktober 2006:
• Bestuurderslisensies. Afsprake word gereël by
die lisensiekantoor vir die hernuwing van u lisensie.
Besprekings is noodsaaklik.
• ID’s en paspoorte. Die departement binnelandse
sake besoek die Pukkampus om aansoeke in te neem
vir ID’s en paspoorte.
November 2006:
• Tennis Rondomtalie. U kan inskryf vir:
Groep A: 1ste en 2de liga spelers
Groep B: Aktiewe sosiale spelers
Groep C: Geleenheidspelers/onaktiewe spelers
Kontak gerus die Werknemerwelstandprogram vir
meer inligting by x4280 of x4301 of stuur epos aan
EmployeeWellness@puk.ac.za.
Van die rektor se tafel
Met die aanbreek van die tweede winter moet ons
seker nou aanvaar dat lente nog op pad is!
Terwyl ek hierdie nuusbrief geskryf het was die
Intervarsity nog in beplanning en ons almal het styf
duim vasgehou. Dit is lekker om te kan sê dat die
lang Vrystaatse droogte met 24-18 op die telbord
gebreek is!
Die belangrikste openbare saak in Potchefstroom
die afgelope twee weke was die voorgestelde
herbenaming van Potchefstroom. Soos julle kon
aflei uit al die mediaberigte word daar wyd en hard
gepraat oor die saak – Theo Venter het ook ‘n
goeie gesprek hieroor gehad op RSG, en ek het
met Radio-PUK ‘n goeie gesprek gehad. Die
openbare vergadering op 7 Augustus behoort ook
interessant te wees.
Die grappe oor die naam loop natuurlik ook wyd,
en wys maar net weer dat humor darem help om
die lewe draagliker te maak (dit sluit ook aan by
die versiering van en kommentaar op die beeld van
Angus Taylor wat voor die Galery staan)!
Die begroting betree ‘n volgende rondte met die
beskikbaarstelling van die finale subsidieinkomstesyfers.
Ons sal almal ingelig hou daaroor.
Die proses verloop sover goed – dalk nou met
soveel geld as wat mense wil hê nie maar almal
wat betrokke is weet ten minste wat aangaan.
Daar is ook opgewondenheid oor verdere
ontwikkelings op die kampus. Die beplanning van
die dak oor die amfi gaan goed aan, en daar word
ook gekyk na ‘n hele herinrig van die ruimtes by
die amfi.
Dit behoort ‘n wonderlike nuwe fasiliteit te
wees, en ons hoop om dit vir die nuwe jaar se
eerstejaars reg te hê.
Die SR-verkiesings is aan die gang en sover lyk
dit goed op al die kampusse – die studenterade
werk goed saam, en dit lyk selfs of die
Institusionele Studenteraad besig is op dreef te
kom.
Ons het nou die uitslag van die verkiesing van
senaatslede op die Raad – die lede vanaf die
Potchefstroomkampus is proff. Francois Venter en
Dries du Plooy. Die ander lede uit die Senaat wat
verkies is, is proff. Christopher Rabali (VDK) en
Nqosa Mahao (Mafikeng). Die konvokasiestemming
het gesluit op 4 Augustus, en die lede van die
Raad van Donateurs word ook binnekort verkies
(die Raad van Donateurs is reeds saamgestel). Die
Raad sal dus aansienlik anders lyk teen September
met die volgende raadsvergadering.
Die NWU-PUK FNB High Performance Institute
word in die eerste week in September in gebruik
geneem. Dit behoort ook ‘n baie groot hoogtepunt
te wees.
Alabama in ‘n nuwe formaat word binnekort in
die Ouditorium opgevoer. Tydens die landswye
toer het die groep uitstekende resensies ontvang,
en almal kan gerus die moeite doen om te gaan
kyk. Die groep is baie kleiner, en daar is weer ‘n
orkes by betrokke. Dis ‘n aand van goeie vermaak
vir almal.
Die ysige koue sal darem seker ook nou begin
wyk.
Lekker werk, en sterkte met studiegidse en al
daardie lekker akademiese dinge.

Pukk Pukke Pukk e help help Suid-Afrika
Suid-Afrika
far ar armak ar mak makolo mak olo ologie-bod olo gie-bod w wwen
w en
Sewe farmakoloë van die NWU-Puk se skool vir
farmasie het opnuut hul staal gewys by die 15de
Wêreldkongres in Farmakologie wat in Beijing, China,
gehou is.
Die groep wat deel was van sowat 27 Suid-
Afrikaners wat onder leiding van prof. Douglas Oliver,
direkteur van die skool en president van die SA
Farmakologie-vereniging, ‘n beduidende rol gespeel
het in die suksesvolle bod om die wêreldkongres van
die Wêreld Farmakologie-vereniging (International
Union of Basic and Clinical Pharmacology (IUPHAR))
in 2014 in Suid-Afrika aan te bied.
Die Suid-Afrikaners het met hul bod stof geskop
in die oë van die ander bodlande soos Japan, Brazilië,
Korea en Israel en na slegs twee van drie voorgeskrewe
stemrondtes op die Beijing-kongres die
volstrekte meerderheid stemme getrek.
WorldPharma 2014 – soos IUPHAR se toekomstige
kongres in Kaapstad, Suid-Afrika, sal
bekendstaan – is die eerste kongres van sy soort wat
op die Afrika-kontinent gehou gaan word.
Volgens Oliver, wat die voorlegging vir die
wenbod gedoen het, is die kongres een van die wêreld
se grootste mediese kongresse en sal die sesdagkongres
in 2014 se tema Gesondheidsrenaissance
deur Farmakologie wees.
Die bod het sterk ondersteuning gehad van die
regering, wetenskapsrade, die farmaseutiese
industrie, die Internasionale Raad vir Wetenskap
(ICSU) en farmakoloë uit Afrika.
Benewens die bod het die Suid-Afrikaners ook
uitgestaan in die deurslaggewende rol wat hul speel
in Afrika se gesondheid. Die NWU-Pukke, onder
leiding van prof. Linda Brand (vakvoorsitter en
farmakologie-dosent), is nou betrokke by die inisiatief
“Pharmacology for Africa” met ‘n ICSU Afrikastreekskantoor
in Pretoria en IUPHAR met ‘n uiters
geslaagde byeenkoms by die Suid Afrikaanse
Ambassade in Beijing onder die beskerming van die
ambassadeur, Ndumiso Ntshinga.
Kampusnuus - 5
Die NWU-Puk se farmakoloë saam met van hul Suid-Afrikaanse eweknieë by die afgelope Wêreldkongres in Beijing, China. Van links is prof. Daan Venter, dr. Malie
Rheeders, proff. Tiaan Brink, Wim du Plooy (Universiteit van Limpopo) Linda Brand, Orton Meissner-Kirch (Walter Sisulu Universiteit), mev. Rina Meyer, prof. Douglas
Oliver, me. Sophia Fourie (Universiteit van Limpopo), dr. Elzbieta Osuch (Universiteit van Limpopo) en prof. Brian Harvey.
Die doelwit van die wêreldkongres behels onder
meer om die nuutste wetenskaplike inligting rakende
geneesmiddels bekend te stel, nuwe ontdekkings
asook die kliniese gebruik daarvan te bespreek. Dit
sluit al die terapeutiese gebiede van gesondheid in.
Die NWU-Puk het ‘n uitstekende navorsingsgroep
op die gebied van die sentrale senuweestelsel en die
siektes daarvan. Dit sluit toestande soos stres, depressie
en Parkinson se siekte in. Hierdie navorsingsresultate
is by die afgelope kongres aangebied met uitstekende
terugvoer en interaksie. Die NWU-Puk speel voorts ‘n
leidende rol in navorsing rakende die farmakologie van
IN U LIG… neem die leser terug in die ryke geskiedenis
van die Puk sedert sy selfstandigwording op 17
Maart 1951 tot in die eerste jaar na samesmelting
as die Noordwes-Universiteit in 2004.
Verskeie sake word onder meer bespreek wat
dikwels meer as net die Pukke geraak het.
• Internasionaal en nasionaal-bekende leiers op die
Puk-bestuur, soos onder meer die oudstudent dr. FW
de Klerk.
• Fasette van die Puk-stem na buite soos die
professorale rebellie (1959); die Koinonia-verklaring
(1977); gesprekke met die ANC in die tagtigerjare
by Dakar en Lusaka; die stigting van Polstu (1980);
versoeke vir die vrylating van mnr. Nelson Mandela
(1989), die oopstelling van geriewe in Potchefstroom
(1990), die proses van waarheid en versoening (na
1994) en die rigtinggewende leiding vir vernuwing
voor en na die onderwyswet (1998).
• Die PUK-terrein- en gebouontwikkelingsgeskiedenis.
• Die sonderlinge ontwikkeling en rol van die Vaaldriehoekkampus
teen die walle van die Vaalrivier.
osoon wat ook tydens die kongres aangebied is.
Volgens Oliver het hul doelwitte by die kongres
benewens om die bod vir 2014 te wen ook behels
om farmakologie in Afrika beter te organiseer en dus
van beter gesondheid te voorsien.
Die SA Farmakologie-vereniging is voorts ywerig
om hom beter binne die wêreldvereniging te vestig
deur betrokke te raak by die komitees van IUPHAR
en is prof. Tiaan Brink (sekretaris van die vereniging
en farmakologiedosent) verkies as sekretaris van die
onderrigkomitee van IUPHAR en Oliver as interne
ouditeur van die wêreldverening.
In U Lig kan nou bestel word
• Uitnemende prestasies op vakwetenskaplike
gebied wat van kundiges huishoudelike name gemaak
het.
• Eervolle welslae op die terrein van die kuns en
kultuur.
• Uitstaande atletiekprestasies.
• Die Puk se assosiasie met drie Springbokrugbyafrigters
en ’n verskeidenheid sportsoorte.
• Kleurvolle fasette van die studentelewe.
“In U Lig” beslaan sowat 850 glansbladsye vol
interessante en dikwels onthullende feite met
honderde foto’s. Dié glansuitgawe in hardeband
behoort ’n gesogte artikel vir die koffietafel te word.
Glansuitgawes van die boek kan teen R290 (BTW,
posgeld en verpakking ingesluit) by Sandra Rossouw
by x2748 of bkksapr@puk.ac.za of by http://www.
puk.ac.za/oud_pukke/inulig_bestelvorm bestel word.
Die outeur, Elize van Eeden, was vanaf 1986 tot
2004 verbonde aan die Pukkampus as navorser,
dosent en buitengewone medeprofessor. Sy is tans
werksaam by die vakgroep geskiedenis van die Vaaldriehoekkampus.

Kampusnuus - 6
Ing Ingenieur
Ing enieur enieursstudente enieur sstudente bou
bou
ver er ersk er sk skeidenheid sk eidenheid F1-motor F1-motortjies
F1-motor tjies
Die NWU-Puk se
fakulteit ingenieurswese
het onlangs die amfiteater
in ‘n renbaan
omgeskep om te wys
hoe hul eerstejaarstudente
se selfgemaakte
Formule 1renmotortjies
snelhede
van tot 120km/h haal.
Die projek is deel van
die vak Inleiding tot
Ingenieurswese wat die
fakulteit gebruik as ‘n
geleentheid om
ingenieurswese in
praktyk te ervaar.
Dit opwinding het
egter nie net by die
renbaan van 20 meter
begin nie.
Die studente (wat in
spanne ingedeel was)
moes vroeër self ‘n
model F1-motorjie op
rekenaar ontwerp en
laat uitsny op ‘n CNCmasjien.
Twee identiese
motortjies moes gebou
en afgewerk word en ‘n
portfolio moes voorberei
word om die velde van
die toepaslike
ingenieurswese betrokke
te demonstreer. Dus
moes elke keuse van
ontwerp op die motorjies (bv. profiel, grootte van
wiele, verftegnieke, ens.) ook in die portfolio
demonstreer word.
Al beperkings wat gegeld het was dat
hulle verplig was om SA-dennehout (wat
baie swaar is) moes gebruik.
Elke motortjie moes ook vier wiele hê. Die
studente moes die ander kriteria self
uitwerk.
Voor die snelhede getoets is, is elke span
se vervaardiging geëvalueer.
Van die spanne het met uitstekende
kreatiwiteit vorendag gekom en daar was
selfs motortjies wat deur paneelkloppers
geverf is.
Volgens mnr. Hannes du Toit, bestuurder
van werwing, projekte en studentesake by
die fakulteit, is snelhede van tot 20m/
sekonde behaal.
Die motortjies is aangedryf met
gaskannetjies soortgelyk as dié wat in die
kosbedryf gebruik word om room te laat
skuim.
Van die vyftig spanne (met ses lede elk)
het ses spanne deurgedring na die finale
rondte wat op die fakulteit se projektedag
op 26 Oktober gehou word.
Die wenners van die kompetisie gaan in
Januarie 2007 vir twee weke Nederland toe
om daar saam met ‘n span Nederlandse
ingenieursstudente aan ‘n projek te werk.
Proff. Piet Stoker, Johan Fick (dekaan) en mnr. Hannes du Toit (agter)van die fakulteit ingenieurswese saam met prof. Annette Combrink,
rektor van die NWU-Puk, tydens die F1-renmotorprojek vir eerstejaars met van die motortjies wat die studente gebou het.
Nanette van
Jaarsveld,
eerstejaarstudent
in ingenieurswese
by die
NWU-Puk
met haar
span se
spoggerige
Formule1renmotorjie.

Vir die inwoners van Rysmierbult buite
Potchefstroom het ‘n vroeë Kersfees
vanjaar gekom toe hul plaasskool ‘n
televisie as geskenk gekry het terwyl die
ouer mense nou met hul eie boek spog.
Die pad deur Rysmierbult is onlangs
in die gemeenskap bekendgestel waar
oud en jonk opgewonde na hul name, stories
en foto’s in die boek gesoek het. Die
unieke gemeenskapspublikasie is die
resultaat van ‘n gemeenskapsprojek, Ons
eie stories: Boeke deur die gemeenskap,
wat vanjaar afgehandel is in die Rysmierbultomgewing.
Dit is die tweede projek van die aard
wat deur die vakgroep skryfkuns van die
skool vir tale gedoen is. Die Rysmierbultprojek
is onder leiding van Anneretha
Combrink gedoen en was deel van die
Farm Labour and General Health Programme
(FLAGH) van gesondheidswetenskappe.
Die boek het ‘n nuwe bewussyn
rakende die waarde van eie verhale
gekweek en heelparty inwoners van die
plaas Roodewal en die aangrensende De
Beerskraal is nou vasbeslote om voort te
gaan om hulle stories aan die nageslag te
vertel.
Die televisie wat aan leerders by die
plaasskool De Beerskraal geskenk is, is
moontlik gemaak deur prof. Welma Oosthuizen,
buitengewone professor by
AUTHeR (Africa Unit fot Transdisciplinary Health
Research). Sy was voorheen betrokke by die eenheid
en is tans lektor by ‘n universiteit in Nieu-Zeeland.
Hulle glo die televisie sal help om die jonges se
geleenthede te verbreed.
Omdat daar ook ’n tekort aan leesstof by hierdie
plaasskool is is kopieë van Die pad deur Rysmierbult
ook aan die skool geskenk.
Enigiemand wat belangstel om boeke, tydskrifte of
enige ander nuwe of gebruikte leesstof aan hierdie
plaasskool se “biblioteek” te skenk kan Kruger skakel
by (018) 299-4037. Sy sal reël dat dit afgehaal word
en aan die skoolhoof oorhandig word.
Kampusnuus - 7
Eie Eie boek boek en en tele televisie tele visie v vverbr
v erbr erbreed erbr eed
gemeenska
emeenska
emeenskap emeenska p se se k kkennis
k ennis
Bo: Dr. Annemarie
Kruger van AUTHeR
het die televisie
oorhandig aan mev.
Karin Schalkwyk,
skoolhoof, en me.
Jeanette Kgotleng en
‘n onderwyser by De
Beerskraal oorhandig.
Bo: By die oorhandiging van die nuwe gemeenskapspublikasie
aan inwoners van Rysmierbult was Anneretha Combrink, me.
Christa Oosthuizen, dr. Annemarie Kruger en me. Irene Le Kay.
Links: Mnre. Benny Motsisi, Serame Tafita en Jafta Tafita, al
drie inwoners van Rysmierbult, gesels opgewonde oor hul “eie”
boek, Die pad deur Rysmierbult.

Kampusnuus - 8
NWU-Pukk
NWU-Pukke NWU-Pukk e speel speel in in MIV/V MIV/Vigs-f
MIV/V igs-f igs-film igs-f ilm
Dink jy nog steeds vigs raak jou nie?
Dít is die vraag wat in ‘n kort film Dobbelspel, ‘n
inisiatief van die NWU-Puk-Vigsprogram, gevra word.
In die produksie word nuwe tegnologie sowel as
toneel- en produksietalent by die Potchefstroomkampus
ingespan om ’n kragtige bewusmakingsboodskap
aan studente oor te dra.
Dobbelspel speel af in Potchefstroom en vertel die
verhaal van Annemarie, ’n tipiese damesstudent. Sy
ontmoet Jasper by ’n geselligheid. Hulle geniet die
aand saam, en dan vra Jasper haar om saam met hom
huistoe te gaan - min wetend van die weddenskap
wat hy met sy vriende aangegaan het...
Die film kyk uit ’n baie realistiese hoek na kwessies
soos verkragting, drankmisbruik en seksualiteit, en
bring die boodskap tuis dat onveilige seks ’n
dobbelspel is. Twee akteurs van Thalia-toneel,
Cheney Hills en Herman Eloff, vertolk die rolle van
Annemarie en Jasper. Die res van die rolverdeling
word ook ingeneem deur Thalia-akteurs.
Die draaiboek is ontwikkel deur Olivienne Gauvin
en Bert Boonen in samewerking met mev. Elana
Olivier, programkoordineerder van die NWU-Puk-
Vigsprogram. Gauvin en Boonen is Belgiese studente
wat tans hul meestergraadstudies aan die NWU doen.
Die produksie is in geheel by die Potchefstroomkampus
voltooi. Akademiese steundienste het die
geld bewillig terwyl die produksie gedoen word deur
die Puk se videodienste.
Dobbelspel maak gebruik van splinternuwe
tegnologie in die vorm van ’n Avid Media Composer
Adrenaline HD-redigeerstelsel, tans die enigste wat
in Suid-Afrika deur ’n universiteit gebruik word. Die
meeste Media Composer Adrenaline-stelsels word
Olivienne Gauvin (draaiboek), Corné Scheepers (kamera en redigering) en Bert Boonen (draaiboek) is van die
vernaamste rolspelers in die film Dobbelspel wat ingespan word om jonges teen vigs te waarsku. Foto: Rassie Louw.
deur kommersiële na-produksiefasiliteite en uitsaaiers
gebruik. Soortgelyke stelsels is ook onlangs in die
vervaardiging van rolprente soos Superman Returns,
King Kong en The Da Vinci Code ingespan. Video-
BESA en BWI sluit ooreenkoms
Die Sentrum vir bedryfswiskunde
en informatika®
(BWI) het onlangs ’n samewerkingsooreenkoms
met
die Bond Exchange van
Suid-Afrika (BESA) gesluit.
Luidens die ooreenkoms
sal die sentrum vir BWI se
SAS RiskLab die samestelling
van die Totale Opbrengs
Indekse kwartaalliks
oudit asook BESA se
berekenings van die daaglikse
indekswaardes.
Die ooreenkoms is onderhandel
deur prof. Machiel
Kruger van die SAS
RiskLab, en ‘n kollega, mnr.
Helgard Raubenheimer, het
die ouditstelsel ontwerp
deur ‘n risiko omgewing in die SAS Risk Dimensions®
oplossing (SAS Instituut, Hoofkwartier Cary, North
Carolina) te ontwikkel.
Aan die einde van elke dag van handel, word ‘n
datalêer, wat die waardes van die indekse en die
toepaslike opbrengskoerse van die samestellende
effekte bevat, ge-epos aan Raubenheimer wat dan
die berekeninge van die indekse nagaan en ’n verslag
daaroor aan BESA terugstuur. 3G-tegnologie stel
Raubenheimer in staat om die diens daagliks te lewer
al is hy oorsee of met vakansie.
Volgens prof. Riaan de Jongh, direkteur van die
sentrum vir BWI, is die ondertekening van die samewerkingsooreenkoms
betekenisvol. “Die NWU, SAS
en die sentrum vir BWI kry wye blootstelling in die
finansiële industrie. BESA erken die bydrae van die
Proff. Riaan de Jongh, Machiel Kruger en mnr. Helgard Raubenheimer.
sentrum vir BWI deur die BWI, SAS en NWU- logos
op alle geouditeerde verslae te druk. Hierdie verslae
word daagliks aan meer as honderd maatskappye in
Suid-Afrika en meer as 800 individue in die finansiële
dienstesektor versprei.”
Maatskappye wat hierdie verslae ontvang sluit in banke,
batebestuurders, makelaars, dataverskaffers, aktuarisse,
konsultasie maatskappye en die Reserwe Bank.
Garth Greubel, hoofuitvoerende beampte van BESA
sê “die sentrum vir BWI word hoog geag in die finansiële
industrie en verleen akademiese kredietwaardigheid
aan die dienste wat BESA verskaf. Die onafhanklike
oudit van ons indekse is baie belangrik vir ons.”
Die sentrum vir BWI het die afgelope jaar ooreenkomste
van sowat R24 miljoen met industrievennote
onderteken.
dienste het vroeër vanjaar sy produksiegeriewe teen
R300 000 opgegradeer met die toevoeging van die
Avid-stelsel en die uitbreiding van die afdeling se
DVD- en multimediaproduksiegeriewe.
Die DVD Dobbelspel gaan deur die NWU-Puk-
Vigsprogram gebruik word. Belangstellendes kan
Elana Olivier kontak by (018) 299-4038.
Taalwenk
Kongres vs. konferensie
Kollega Ewert Kleynhans vra onlangs waar lê die
verskil tussen kongres en konferensie.
In breë trekke kan ’n mens dit seker as sinonieme
beskou, maar daar is tog ’n betekenisverskil.
Die HAT (2005) verklaar ’n konferensie as:
“Byeenkoms, vergadering deur verteenwoordigers
of afgevaardigdes van liggame of lande om oorleg
te pleeg oor bepaalde sake, dikwels ad hoc gereël
wanneer daar behoefte aan ’n samespreking na
vore kom”.
Hierteenoor word kongres verklaar as: “Byeenkoms
van afgevaardigdes van liggame of state vir
gemeenskaplike oorleg of vir bespreking van
wetenskaplike e.a. onderwerpe – soms sinoniem
met konferensie, maar meestal op gereëlder tye
gehou en van ’n meer formele aard.”
Hier het ons die antwoord: kongresse word op
’n reëlmatige en vaster basis (bv. jaarliks, tweejaarliks)
gehou en word gekoppel aan ’n bepaalde
instansie of vereniging (soos vakverenigings). Dus:
Diegene van ons wat aan vakverenigings behoort
en gereeld (jaarliks of wanneer ook al) die
byeenkoms van hierdie verenigings gaan bywoon,
gaan woon vak-kongresse by. Konferensies is
meer ad hoc en word gehou as daar behoefte is
om oor ’n bepaalde saak saam te praat, bv. oor
vigs as probleem in die onderwys.
Hoop u weet volgende keer of u ’n kongres of
konferensie gaan bywoon!
WAMC

Fakulteit gesondheidswetenskappe
• Prof. Herman Strydom, dr. Adri Roux en dr.
Marie Steyn, al drie dosente by maatskaplike
werk, gaan tussen 28 en 31 Augustus die 33ste
World Congress of Schools of Social Work in
Santiago bywoon. Benewens hul aanbiedings sal
dr. Marie Ubbink, wat pas haar PhD verwerf het
ook ‘n aanbieding oor haar proefskrif doen.
Strydom is onlangs vir die volgende termyn as
visevoorsitter van ASASWEI (Association of South
African Social Work Education Institutions)
verkies. Hy sal dus ook gemoeid wees met die
reëlings vir die volgende internasionale
konferensie wat in 2008 by die internasionale
konferensiesentrum in Durban plaasvind.
• Voedingnavorsers in die skool vir fisiologie,
voeding en verbruikerswetenskappe het onlangs
saam met 27 ander sentra wêreldwyd deelgeneem
aan ‘n unieke navorsingsprojek om die metode
waarop die glukemiese indeks (GI) van voedsels
bepaal word, te standaardiseer.
Die grootte en bronne van variasie in GIwaardes
soos gemeet in die 28 laboratoria is
gemeet. Elke laboratorium het drie produkte,
verskaf deur ‘n sentrale laboratorium in Kanada,
asook glukose as ‘n standaard, getoets in minstens
tien proefpersone. Die derde kleinste variasie is
deur die NWU-Puk navorsers gevind, wat beteken
hulle tel onder die drie beste laboratoria in die
wêreld!
Die projek is
bestuur deur proff.
Johann en CS Venter
en dr. Marlien Pieters-
Loots en die metings
geneem deur sr.
Chrissie Lessing en
stafverpleegster
Esther Strydom.
• Die skool vir
farmasie het in Julie
die jaarlikse simposium
met die titel Siektes
relevant vir Suid- Dr. Annemarie Kruger.
Afrika aangebied.
Hierdie uiters
suksesvolle simposium
het siektetoestande
soos MIV/Vigs,
tuberkulose, malaria
en diabetes onder die
soeklig geplaas
rakende die jongste
ontwikkelings en
huidige benaderings in
die behandeling
daarvan. Vyftien
sprekers het
Me. Elana Olivier.
uitstekende lesings oor
die twee dae gelewer
vir finalejaarstudente
asook aptekers uit die
praktyk. Voorts het
die farmaseutiese
industrie en
aptekersgroepe
uitgestal en besondere
interaksies is
bewerkstellig met
studente ter
Prof. Deodat Kritzinger.
voorbereiding vir volgende jaar wanneer hulle toe
tree tot die aptekersprofessie. Dr. Sandra van Dyk
en haar span het die spoggeleentheid gereël. Die
sprekers was drs. Annamarie Kruger, Ebrahim
Variava, Hulda Swai, Lynn Webber, Stephen Toovey,
mee. Elana Olivier, Heidi van Rooyen, mnre. João
Carapinha, Michael Brown, proff. Deodat Kritzinger,
Mary Edington, me. René Pretorius, sr. Mary Harvey,
mee. Suné Swanepoel en Trudie van Rooyen.
Departement Kultuur
Die NWU-Pukke het opnuut met die kunstebloed
in hul are die Grahamstadse kunstefeesgangers
oorrompel. Die Boulevard Harmoniste het hul
splinternuwe program van a capella op die
fees bekendgestel terwyl die Majawa Operaensemble
die Donizetti eenakteur-opera Rita
opgevoer het. Volgens mnr. Peet Ryke, bestuurder
van kultuur, kan die uittog na Grahamstad as ‘n
groot sukses opgesom word waar die gehore
sonder uitsondering gaande was oor wat hulle
gesien en gehoor het, - soos altyd stom verbaas
oor die produkte wat van die Noordwes-
Universiteit kom.
Cue, die amptelike feeskoerant, het in hul
resensies ook net lof uitgespreek. Ryke haal twee
sinne uit die resensies aan: “Six close-harmony
singers in a programme ranging from Brahms to
the Beatles confirms the supremacy of the human
voice”, en “A must-see for any opera lover, with
faultless singing and a delightful story”.
Ryke het die studentedekaan, die departement
kultuur, die skool vir musiek, en die Pukkunstekomitee
bedank vir hul ondersteuning.
Intussen is die wêreldjeugkoor aan die oefen in
Milaan vir hul
Europese
konsertreeks.
Onder die sangers
is drie Pukke. Een
van hulle, Mandie
de Villiers-Schutte,
het selfs ‘n solo
losgeslaan.
Fakulteit
ekonomiese en
bestuurswetenskappe
Die skool
entrepreneurskap,
bemarking en
toerismebestuur het
‘n navorsingsooreenkoms
met
SANParke
onderteken. Prof.
Melville Saayman,
hoof van die
instituut vir
toerisme en
vryetydstudies, sê
die ooreenkoms
behels dat die
instituut oor die
volgende drie jaar
verskeie
navorsingsprojekte
namens SANParke
sal hanteer. Dit volg
op ‘n vorige
ooreenkoms wat
Kampusnuus - 9
Spieël
met SANparke gesluit is. By die geleentheid was
Saayman en mnr. Glenn Phillips, die direkteur vir
bemarking en produkontwikkeling van SANParke.
Agter is dr. Peet van der Merwe, ook van die
instituut, en Mej. Toerisme 2006 van die
Pukkampus, Carien Streuders.
Fakulteit teologie
• Die fakulteit
se eerste
nadoktorale
genoot het pas in
Potchefstroom
aangekom. Hy is
dr. Sebastian
Fuhrmann, wat
saam met sy vrou
Uta (‘n
fisioterapeut), en
hulle drie kinders -
Noa (8), Henri (4)
en Rosa (1) vir
sowat twee jaar in
Suid-Afrika sal bly. Dr. Sebastian Fuhrmann.
Hulle kom van
Berlyn waar Fuhrmann vroeër vanjaar sy
doktorsgraad aan die Humboldt Universität zum
Berlin verwerf het. Hy is ook Vikar (predikant) van
die Evangeliese Kerk van Berlyn-Brandenburg, van
die St Nicolai Kerk in Potsdam. Fuhrmann is die
nadoktorale navorsingsgenoot van prof. Fika van
Rensburg en hy gaan binne een van die projekte
van die fakulteit se navorsingseenheid werk.
Die gesin is reeds ywerig besig om Afrikaans te
leer.
Voor is prof. Melville Saayman en mnr. Glenn Phillips, die direkteur vir bemarking en
produkontwikkeling van SANParke. Agter is dr. Peet van der Merwe en Carien Streuders.

Kampusnuus - 10
Direkteur: Skool vir tale
Prof. Wannie Carstens
Hy is ‘n ge-Pukte Matie wat ook by Ikeys ‘n draai gemaak
het. As jong seun het hy die biblioteek in Windhoek van
hoek tot kant deurgelees en is steeds “so ontsettend lief
vir boeke”.
Hulle kan maar gerus eendag daaraan dink om ‘n paar
boeke in sy kis te sit sodat hy verder kan lees. Só skerts
prof. Wannie Carstens, een van die land se voorste
taalkenners en die Puk se direkteur van die skool vir tale.
Hy is op die Puk ook bekend as die taalwenkskrywer
wat elke wenk berekend afsluit met WAMC (sy voorletters).
Met selfvertroue. Punt. Want hier praat ‘n man wat
inderdaad sy taal ken.
Hy sê sonder omhaal hy was nog nooit spyt oor sy
“Afrikaansheid” nie. Hy skroom nie om daarvoor op te
staan nie en selfs daarvoor te baklei as dit moet nie.
Ondanks die massiewe toename in Afrikaanse
koerante, tydskrifte, musiek en kunstefeeste is daar
steeds vir hom ‘n droom... en dit is dat mense “nog net
openlik moet bely dat hulle lief is vir Afrikaans”.
Waar kom jou liefde vir Afrikaans vandaan?
Ek het in ‘n Afrikaanse huis in Namibië grootgeword
en ons het op skool ‘n briljante onderwyser (mnr. Hennie
Brandt) gehad wat op uitsonderlike wyse Afrikaans vir
ons oopgemaak het. Dit was ook in die dae voor televisie
– ek het baie, baie gelees.
Frustreer dit jou nie as taalkenner om stukke te lees
waar die taalgebruik swak is nie?
Ontsettend! Foute kom oral voor. Kyk maar die foute
in koerante en veral hul advertensies. Ek kan eerlik sê
daar is selfs in die akademiese wêreld patetiese
taalgebruik. Ook ander personeellede by die Puk is
skuldig. Kyk maar na die taalgebruik in die debatte op
die BBS. Ek dink eerlik mense skryf so sleg omdat hulle
gewoon nie meer lees nie.
Hoe sien jy die spelvermoë van vandag se jongmense?
Absoluut power! Die SMS-taal bring ‘n ramp mee.
Sommige jonges kan nie eens behoorlik praat nie! Luister
maar na die halwe sinne in gesprekke. Daar is oral ‘n
argelose losmaak van standaarde, self in kleredrag. Dis die
gees van die tyd. Tog is ek verstom oor die jeug se liefde
vir Afrikaans en dat hulle nie vandag skaam is om Afrikaanse
liedjies te luister nie. Ook nie om Afrikaans te wees nie.
Sal jy jouself as taalpuris bestempel?
Ek stel my nie in op hoë Afrikaans nie. Ek sal ook nie sê
ek is ‘n oordrewe puris nie. Daar is egter ‘n plek vir formele
Afrikaans en dit is by die werk. So ook by die ander rolle
wat mens vervul soos in dié van pa is daar pa-taal, die van
man man-taal, ensovoorts.
En in die onderrigsituasie?
Ek leer ons studente om fitterig te wees. Dit mag hulle
wel frustreer maar ons kry goeie resultate.
Wat sou jy sê is die belangrikste hulpmiddel waarmee
mense hulle taalgebruik kan verbeter?
Koop die Afrikaanse speltoetser (by die Puk)! Skaf ‘n goeie
woordeboek aan. Koop my normeboek (Norme vir Afrikaans).
En die belangrikste. Lees. Lees. Lees.
Jou mening oor die toekoms van Afrikaans?
‘n Onlangse taaloudit het bewys dat daar ‘n enorme
toename in Afrikaanse boeke, musiek, koerante,
tydskrifte en feeste is. Net dit alleen gee my al baie moed.
Jy is (of was) lid van ‘n rits woordeboek- en taalhandboekkomitees.
Noem jou hoogtepunte en die werk waarmee
jy tans besig is?
Ek was vir elf jaar lid van die Taalkommissie en is trots
op die produk, die (nuwe) Afrikaanse Woordelys en
Redakteur: Lieze du Preez • e-pos: bkkldup@puk.ac.za • Tel: (018) 299-2382 • Sel: 082-776-7522
Kampusnuus is op die web beskikbaar by www.puk.ac.za/nuus/kampusnuus
PROFIEL
Dié Dié man man is is tr trots tr ots Afrikaans
Afrikaans
Spelreëls, wat ons in 2002 afgehandel het. Hiervoor het
ons die CJ Langenhovenprys vir Taalwetenskap van die
Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns
ontvang. Die werk het baie ure met min verloftyd tot
gevolg gehad. Tans is ek ondervoorsitter van die Nasionale
Taalliggaam vir Afrikaans, voorsitter van die Forum vir
Afrikaans, lid van die direksie by die WAT (Woordeboek
van die Afrikaanse Taal), lid van die Raad van die
Afrikaanse Taalmuseum en Taalmonument in Paarl en lid
van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en
Kuns. Ek is ook al vir ses jaar voorsitter van die provinsiale
taalkomitee en lid van die provinsiale namekomitee.
Hieruit word afgelei dat jy veral die Afrikaanssprekende
gemeenskap verteenwoordig en dien. Kry jy ooit teenstand?
My betrokkenheid by die taal is ‘n logiese voortvloeisel
van my grootword- en studentejare. Ek skroom nie
om op te staan en vir Afrikaans te baklei nie. Dit beteken
dan dat mens juis slae kry maar ek is nie bereid om dit
waaraan ek so hard gewerk het prys te gee nie.
Watter boeke het al uit jou pen verskyn?
Ek is die skrywer van twee en medeskrywer van die
Afrikaanse Woordelys en Spelreëls. My derde boek is in beplanning.
Ek beplan om binnekort oorsee te gaan vir voorafnavorsing
wat minstens ‘n maand van net lees sal wees.
Jy is ook lid van die provinsiale namekomitee. Hoe word
die komitee saamgestel?
Die lede word deur die gemeenskap genomineer terwyl
die voorsitter aangewys word deur die provinsiale regering.
Ek kan met eerlikheid sê my eweknieë in die komitee is
welwillend en het erns met elke saak. So ook wys die
voorsitter professionaliteit. Dit is mense wat in wie ek
vertrou en ek het respek vir hulle.
Waarmee is die komitee tans besig?
In breë trekke moet alle benamings en herbenamings
van plekke deur die komitee bekyk word. Ons is tans besig
met sekere plekke wat se spelwyse reggestel moet word.
Ons bekyk ook tans twee of drie plekke wat dieselfde
naam het en een dus ‘n nuwe naam moet kry. Dan is ons
ook betrokke by die proses om nuwe uitbreidings in die
provinsie se name te bekyk.
Wat is die vernaamste riglyn wat geld wanneer ‘n
nuwe naam in die vooruitsig gestel word?
Behoorlike konsultasie met die breë gemeenskap.
Hoe sien jy die voorgestelde naamverandering van
Potchefstroom?
My persoonlike mening: in Potchefstroom is nie een
van die riglyne tot dusver gevolg nie. Die konsultasiepoging
in 2004 in die banketsaal was abortief en
duidelik ‘n gemanipuleerde proses. Daar is glad nie voldoende
gekonsulteer nie en die demokrasie bepaal jy moet
met alle belangegroepe in gesprek tree. Weer my persoonlike
mening: dit lyk of daar ‘n ANC-groepering is wat die proses
forseer om by hulle eie doelwitte te pas. Dit is nie versoenend
nie.
Is daar volgens jou ‘n ander naam wat meer gepas sou
wees as die voorgestelde Tlokwe?
My persoonlike mening: die huidige naam
assosieer met die geskiedenis van die dorp. Dit
is moontlik dat die Batlokwa-stam in die
omgewing gebly het maar mense het Potchefstroom
‘n plek kom maak waar mense
wil bly en jy kan tog nie ‘n streep deur hul
geskiedenis trek nie. Nee wat. Potch bly
Potch. Niks kan meer gepas wees as Potchefstroom
nie. Dís die geskiedenis. ‘n
Naam word gekoppel aan ‘n sekere status, geskiedenis
en waarde.
Jy het op Maties gestudeer en klas gegee. Later was
jy by Ikeys en nou vir die langste tyd by die Puk? Hoe sien
jy die drie?
Maties sal maar seker altyd my alma mater bly. Die plek
waar ek begin studeer het en vir ses jaar as voltydse student
ingeskryf was. Ikeys, waar ek net langer as elf jaar
klas gegee het, het sy eie herinnerings. Daar het ek die
kompleksiteit van die land geleer. Dit was die voorfase tot
die oorgang in Suid-Afrika. En dan die Puk waar ek reeds
sowat 15 jaar betrokke is. Hier kon ons openlik Afrikaans
wees én Christen wees. Elkeen van die drie plekke het sy
eie unieke ervarings meegebring en kan inderwaarheid nie
met mekaar vergelyk word nie. Ek kan wel bevestig dat
wanneer ek aftree dit iewers in die Kaap sal wees.
Jy was voorheen die huispa van Wanda en is nou pa
van Bellatrix. Wat van huispa-wees trek jou?
O, ek is mal oor my meisiekinders en geniet hul
menswees. Dit is ‘n vreugde en voorreg om die stukkie
groei wat jy in jongmense se lewe het te kan ervaar.
Jy is getroud met Wilma (wat jy in Stellenbosch ontmoet
het) en het drie kinders. Vertel meer.
Ek is mal oor my vrou van die afgelope 28 jaar en lief
vir my kinders. Ons doen graag dinge saam. Ihan is tans
besig met sy Zuma-jaar as apteker in Nylstroom. Rikus
het sy honneurs in BCom verwerf en bly in Londen.
Amnarie is ‘n derdejaar onderwysstudent. Dis lekker om
my kinders te sien grootword en dis maar ‘n gemis nou
dat hulle uit die huis is.
Wat doen jy om te ontspan?
Omdat my hele leefwêreld Afrikaans is lees ek vir
ontspanning Engelse fiksie. En ek kyk graag sport.
Watter rugbyspan ondersteun jy?
Kyk man, ek is ‘n geswore WP en Stormers-ondersteuner.
Ek verstaan nie hoe mense kan dink die Blou Bulle is besonder
nie!
Waarop is jy trots?
Op die skool vir tale
en veral ons omgee
vir studente hier.
Waarvan hou
jy nie?
Ek is op die
kampus bekend
as informele
mens met
‘n gemaklike
styl. Ek
hou nie van
‘n gespanneomgewing
nie.