17130/1 bpi historie_12#def

In de Marge - 25 jaar Bezinningscentrum
Inhoudelijk bezien zijn in de activiteiten van het BC op het gebied van de
ethiek drie lijnen te ontdekken. De dikste lijn is die van politiek-ethische thema’s.
Een studiegroep over de verzorgingstaat kwam met een bundel Zelfzorg en verzorging
(1985). Daarna kwam een groep over recht en ethiek die met veel onderbreking
uiteindelijk kwam met de bundel De liberale moraal (1992). Bij de dikke lijn
hoort ook de conferentie over de multiculturele samenleving. De tweede, wat dunnere
lijn is die van de medisch-ethische thema’s. In 1986 organiseerde het BC een
conferentie over ‘Verdeling van schaarse middelen in de gezondheidszorg’ dat in
1987 resulteerde in een gelijknamig boekje. In 1987 verscheen ook van de hand van
Bert Musschenga Kwaliteit van leven: Criterium voor medisch handelen? als afsluiting
van de onderzoeksopdracht van het Instituut voor Gezondheidsethiek. De
derde, nog weer wat dunnere lijn is die van de reflectie op de verhouding tussen
godsdienst/levensbeschouwing en ethiek. In 1984 vond een conferentie plaats over
het thema ‘Het spreken van de kerk in politieke vraagstukken’, het jaar daarop
resulterend in het boekje Moet de kerk zich met politiek bemoeien? Controversen
rond het spreken van de kerk. In 1993 vond een kleine conferentie plaats over de
verhouding tussen godsdienst en moraal waaruit in 1995 de Engelstalige bundel
Does Religion Matter Morally? voortkwam.
In de persoon van Bert Musschenga heeft het BC een belangrijke rol
gespeeld in het Instituut voor Ethiek dat in 1989 werd opgericht. In datzelfde jaar
werd hij bijzonder hoogleraar Sociale Ethiek aan de Faculteit der Wijsbegeerte van
de VU. Hij begeleidde verschillende onderzoeksgroepen binnen het Instituut.
Daarnaast begeleidde hij meerdere promovendi van wie het merendeel zich bezighield
met thema’s die al voor 1989 de aandacht van het BC hadden. Een door het
instituut in 1990 georganiseerde internationale conferentie leidde in 1992 tot de
bundel Morality, Worldview, and Law. In de afgelopen jaren stond het thema morele
identiteit/integriteit centraal. Een conferentie over ‘Personal and Moral Identity’
leidde in 2002 tot de publicatie van een bundel onder dezelfde naam. In 2004 verscheen
de monografie Integriteit: Over de eenheid en heelheid van de persoon.
In veel gevallen heeft het BC ethische thema’s aan de orde gesteld die nog
maar in het begin van de publieke belangstelling stonden, zoals de multiculturele
samenleving en de verdeling van schaarse middelen in de gezondheidszorg.
Leerhuis & Viering
Bettine Siertsema
In de Marge - 25 jaar Bezinningscentrum
Al voor de oprichting van het Bezinningscentrum was er een leerhuis aan de VU, dat
vanaf 1979 onder auspiciën van het BC werd voortgezet, eerst onder leiding van
Rudolf (dr. R) Boon, vervolgens van Dirk (dr. D.J.) Monshouwer. Al gauw werden er ook
vieringen georganiseerd, waarin muziek,
poëzie, beeldende kunst, dans en theatervormen
werden ingezet. De inhoudelijke
organisatie was in handen van Sieds (drs.
S.J.) Prins. De vieringen werden soms aangehaakt
aan andere BC-activiteiten zoals
een lezingencylus, maar aanvankelijk niet
bij het leerhuis. Pas vanaf 1988 werden
leerhuis en viering gecombineerd. In de
viering werd gepoogd door de artistieke
vormgeving de affectieve en creatieve
dimensies te activeren en zo de
Schriftexegese van het leerhuis tot ervaringsmatige kennis te laten worden.
De eerste serie in deze nieuwe opzet, ‘Schepping, het begin van morgen’,
was een van de activiteiten die het Bezinningscentrum ontplooide in het kader van
het Conciliair Proces van de Wereldraad van Kerken voor vrede, gerechtigheid en de
heelheid van de schepping. Deze serie stond behalve voor de VU-bevolking ook
open voor belangstellenden van buiten, die verreweg de meerderheid bleken uit te
maken, hoewel het tijdstip en de opzet, met een gezamenlijk genoten maaltijd, wel
op de eerste groep waren afgestemd. In de vieringen zette danseres en theologe
Riëtte (drs. H.) Beurmanjer de lijn van Andries (drs. A.) Kobus voort, waarbij geëxperimenteerd
werd zowel met dans door professionele dansers als met expressieve
bewegingspatronen waaraan alle deelnemers kunnen meedoen. Bij het uitproberen
van nieuwe uitdrukkings- en ervaringsvormen in de vieringen werd de praktische
haalbaarheid voor een kerkelijke gemeente wel als criterium aangehouden. De serie
werd besloten met een grote slotmanifestatie met negen leerhuis-bijeenkomsten en
vijf liturgische workshops, uitlopend op een viering waarin ‘Het lied van de aarde’
in première ging, een tekst van Huub Oosterhuis, waarvoor het BC een compositieopdracht
had verleend aan Tom Löwenthal. De organisatie en uitvoering van de
serie ‘Schepping, het begin van morgen’ had zoveel tijd van de deelnemende BCbestuursleden
(verenigd in Taakgroep III onder voorzitterschap van Evert (prof.dr.
E.H.) van Olst) gevergd, terwijl het resultaat en de publieke belangstelling sterk tot
20 21