17130/1 bpi historie_12#def

In de Marge - 25 jaar Bezinningscentrum
professionalisering. Er werden drie aandachtsgebieden gevormd:
Levensbeschouwing en ethiek, Levensbeschouwing en sociale wetenschappen en
Levensbeschouwing en natuurwetenschappen. Op ieder van die gebieden werkte
een gespecialiseerde ‘studiesecretaris’. In 2001 werd het beleid dat de studiesecretarissen
tegelijkertijd een benoeming hebben als (bijzonder) hoogleraar aan een
faculteit. Daarmee heeft de professionalisering letterlijk en figuurlijk haar voltooiing
bereikt. Naast de aandachtsgebieden was er het project Leerhuis en Viering dat
mensen langs een andere weg dan die van de ratio gevoelig moest maken voor de
grenzen van de wetenschap. En niet te vergeten het gevarieerde menu van publieksactiviteiten
dat meer dan het wetenschappelijke werk voor de naamsbekendheid van
het centrum zorgde.
Dit boekje is een document. Het bevat allereerst een interview met één
van de voortrekkers, Evert (prof.dr. E.H.) van Olst. Daarnaast korte beschrijvingen
van activiteiten en ontwikkelingen op de verschillende werkterreinen. In de bijlagen
staan de publicaties van het centrum en de namen van hen die als medewerker of
als bestuurslid hun bijdrage hebben geleverd aan de groei en de bloei van een centrum
dat 24 jaar als eigennaam zijn soortnaam had. Zoals sommige mensen hun
poes ‘Poes’ noemen, werd het bezinningscentrum van de VU ‘het Bezinningscentrum’
genoemd. De soortnaam werd bij gebrek aan beter eigennaam, een naam
die later een erenaam is geworden. Want er waren wel meer bezinningscentra in het
land, maar slechts één Bezinningscentrum. Een gevestigde reputatie brengt het risico
van gezapigheid met zich mee. Daarom een nieuwe naam: Blaise Pascal Instituut.
In de Marge - 25 jaar Bezinningscentrum
Spiritualiteit in een verstandscultuur
In gesprek met Evert van Olst, mede-oprichter van het
Bezinningscentrum
Gert J. Peelen
Een herseninfarct leidde hem drie jaar geleden aan de rand van de afgrond.
Hij raakte halfzijdig verlamd, werd kunstmatig gevoed, kon niet praten en niet schrijven.
Zelfs de revalidatiearts zag niet veel perspectief. Maar Evert van Olst zette door
en kwam terug. Hoewel de gevolgen van
de ingrijpende aandoening hem nog parten
spelen, heeft hij een belangrijk deel
van de aangetaste vermogens op zijn
lichaam terugveroverd. Hij loopt weer, hij
praat weer en hij kan weer schrijven. En –
wat uiteraard het belangrijkste is – zijn
geest en daadkracht bleven ongebroken.
In zijn nieuwbouwhuis in Franeker blikt de
emeritus-hoogleraar wijsgerige antropologie
en initiator van, onder veel meer, het
Bezinningscentrum van de VU, terug op de
ontstaansgeschiedenis van dit jubilerende maar aanvankelijk omstreden instituut.
Van Olst mag gerust een academische alleseter heten, thuis als hij is in
zowel de bèta- als de alfa- en gammawetenschappen. Ooit in zijn jeugd begonnen aan
een studie exacte wetenschappen – scheikunde en biologie – ontdekte hij al snel dat
de breedte en de diepte van de wijsbegeerte hem eigenlijk meer boeide. Hij waagde
de overstap. Maar de toenmalige filosofiehoogleraar Vollenhove adviseerde hem er
een vakwetenschappelijke opleiding naast te doen. Dat werd de studie psychologie.
‘Er moest tenslotte ook brood op de plank komen. Met alleen een voltooide studie
wijsbegeerte lagen de banen niet direct voor het opscheppen,’ zegt hij nu. ‘In de
psychologiestudie kon ik bovendien vrijelijk uiting geven aan mijn belangstelling voor
de exacte wetenschappen, want psychologie biedt immers raakvlakken met de biologie
en de fysiologie.’ (‘Raakvlakken’, een woord dat, net als ‘grensgebieden’, tijdens
dit gesprek nog vaak zal vallen.) Tamelijk consequent werd het belangrijkste aandachtspunt
voor zijn latere psychologische onderzoeksprojecten dan ook de verhouding
tussen lichaam en geest, waarbij – hoe filosofisch hij ook mocht zijn ingesteld –
het praktische handwerk in het laboratorium niet werd geschuwd.
Uitgerekend zijn bemoeienis met deze boeiende maar uiterst spanningsvolle
4 5