Stravinsky Bruckner - Vocaal Ensemble Tiramisu

Mis nr. 2 in e (1866)
Bruckner schreef deze monumentale mis in
opdracht van de bisschop van Linz, Franz
Josef Rudigier. De opdracht had te maken met
een van de bouwactiviteiten van deze geestelijke:
de nieuwe dom, die aan de rand van het
stadscentrum werd opgetrokken. Het plan
voor de bouw van deze kerk was al gemaakt
nadat Rudigier in 1852 bisschop van Linz was
geworden; aanleiding was de verkondiging
(1854) van het dogma van de Onbevlekte
Ontvangenis van Maria. Echt nodig was deze
dom niet, want de oude aan de Hauptplatz
voldeed nog steeds, maar de ambitieuze
Rudigier hoopte waarschijnlijk door zo’n
project een stempel te drukken op ‘zijn’ stad
en zich op deze wijze onsterfelijk te maken.
Tevens hoopte hij de Mariaverering, die in
deze jaren weer sterk in opmars was, een
krachtige impuls te geven. Daar kwam bij dat
men in deze tijd een beetje uitgekeken was
geraakt op de uitbundige barokstijl van de
oude dom; de nieuwe dom werd in ieder geval
opgetrokken in de stijl die op dat moment gold
als uitdrukking van een modern katholiek
levensgevoel: de neogotische.
Het spreekt vanzelf dat de verschillende fasen
van de bouw gepaard gingen met plechtigheden
die het hele project de nodige pracht en
praal moesten verschaffen. Al eerder had
6
M
MIS S
Rudigier aan Bruckner in dit kader een
compositieopdracht verstrekt: diens feestcantate
Preiset den Herrn was op 1 mei 1862
uitgevoerd ter gelegenheid van het leggen van
de eerste steen. De bouw vorderde niet zo snel
en de voltooiing was nog lang niet in zicht (de
nieuwe dom zou pas in 1924 worden ingewijd)
maar om de belangstelling van de
burgerij voor deze geldverslindende bouwactiviteit
warm te houden besloot Rudigier de
voltooiing van een van de zijkapellen, de
Votiefkapel, plechtig te vieren. Hij gaf
Bruckner in 1866 de opdracht voor die
gelegenheid een mis te schrijven. Dat deze
mis pas drie jaar later (op 29 september 1869)
kon worden uitgevoerd, is waarschijnlijk toe
te schrijven aan vertragingen bij de bouw.
De bezetting van Bruckners Mis in e wekt op
het eerste gezicht misschien verbazing:
achtstemmig koor met begeleiding van vijftien
blazers. Dit heeft te maken met het feit dat het
werk in de open lucht moest worden uitgevoerd,
dus zonder orgel; strijkinstrumenten en
solostemmen waren onder deze akoestische
omstandigheden niet goed bruikbaar. Dat
Bruckner inmiddels was uitgegroeid tot een
volleerd componist, blijkt uit de manier
waarop hij in deze moeilijke mis met deze
akoestische beperkingen rekening hield en er