Stravinsky Bruckner - Vocaal Ensemble Tiramisu

in artistiek opzicht zelfs profijt van trok: de
schrijfwijze voor het koor is vrij massief met
breed golvende akkoorden met vage
reminiscenties aan Palestrina, terwijl de
blazers vaak wat beweeglijker figuren te
spelen hebben in een veel modernere stijl;
moeiteloos zijn deze twee stijlen tot een
eenheid vervlochten.
Een tweede opmerkelijke kwaliteit van deze
mis is de intense religiositeit die eruit spreekt;
hoewel de omstandigheden (de feestelijke
opening van de Votiefkapel) eigenlijk eerder
een uitbundig muziekstuk zouden doen
verwachten, heeft Bruckner in deze mis –
meer nog dan in zijn twee andere grote missen
– gekozen voor een verinnerlijking van de
expressie. Daarom wilde hij ook dat grote
delen van de mis pianissimo werden uitgevoerd.
Maar om de volumineuze klankkleur te
kunnen bereiken heeft Bruckner met drie
koren (totaal 400 zangers!) en de blaaskapel
van het infanterieregiment: “Ernst Ludwig,
Großherzog von Hessen und bei Rhein Nr. 14”
gewerkt, zodat bij het instuderen de gewenste
expressie zeer moeizaam verliep. Uit het
bewaard gebleven stemmenmateriaal dat bij
de eerste uitvoering (1869) is gebruikt, blijkt
dat Bruckner tijdens de repetities de zangers
voortdurend op het hart drukte zeer zachtjes te
M
MIS S
zingen. De partijen staan vol met aanwijzingen
als ‘pppppp’en zelfs ‘pppppppppp’, door
de zangers met potlood genoteerd. De
koorzangers, die er meestal plezier in hebben
uit volle borst te zingen, schijnen zich wel
geërgerd te hebben aan Bruckners neiging tot
extreem pianissimo. Het gerucht gaat dat ze
hadden afgesproken tijdens een repetitie bij
een zachte passage allemaal hun mond te
houden, om de dirigent zo te wijzen op de
absurditeit van zijn dynamische eisen. Maar
Bruckner merkte niet eens dat ze zwegen: hij
vond het juist goed zo, aldus de overlevering.
De eerste uitvoering van de Mis in e te Linz
op 29 september 1869, verliep voor Bruckner
zeer succesvol; het werk maakte een grote
indruk op de talrijke toehoorders die waren
samengestroomd op het plein voor de in
aanbouw zijnde kerk. Het waren uiteraard niet
in de eerste plaats muziekkenners die de
componist met eerbewijzen overlaadden, maar
vooral de ‘leken’ uit alle rangen en standen.
Dat neemt niet weg dat ook in de pers de
nodige aandacht werd besteed aan Bruckners
talent als componist.
De bisschop was zo tevreden over deze
uitvoering, dat hij Bruckner een mooi plekje
in de kerk toezegde waar hij kon worden
begraven.
7