Dossier verslaving en verslavingszorg Achtergrondstudie bij ... - Rvz

1995 een nieuwe impuls aan het overlastbeleid. Tevens werd in 1996 de
Interbestuurlijke Task Force Veiligheid en Verslavingszorg ingesteld, deze
werkt samen met de SVO (Stam, 1997). Voor 1999 heeft de SVO aan 26
gemeenten samen 16,5 miljoen gulden subsidie toegekend voor de bestrijding
van overlast (Tweede Kamer, 1999).
Het overlastbeleid heeft bijgedragen aan vernieuwing in de verslavingszorg. Er
zijn hulpverleningstrajecten ontwikkeld die, van de behandeling tot
maatschappelijke integratie, een op elkaar aansluitend geheel van zorg- en
hulpverlening bieden. Bij justitiële verslaafden hangen te volgen trajecten af
van de justitiële maatregel. Zo wordt de dwang- en drangbenadering
toegepast. De rechter kan verslaafden toestemming geven een behandeling te
ondergaan in de plaats van detentie. In het kader van het overlastbeleid is het
aantal klinische, ambulante en justitiële voorzieningen uitgebreid (De Zwart,
1998b). Wat is er tot nu toe op de rails gezet?:
Verslavingsbegeleidingsafdelingen (VBA)
De VBA’s werden voorheen drugsvrije afdelingen in penitentiaire inrichtingen
genoemd (DVA). Er zijn in totaal 20 VBA’s met gezamenlijk 446 plaatsen.
Deze verslavingsbegeleidingsafdelingen bieden een drugsvrij programma aan.
Verslaafde gedetineerden worden hier voorbereid op verblijf in een
behandelprogramma na hun detentieperiode. Plaatsing is vrijwillig, met als
voorwaarde dat men gemotiveerd moet zijn om het drugsgebruik te stoppen
en urinecontroles te ondergaan. VBA’s bieden algemeen medische en sociale
zorg. Hierbij horen: verplichte deelname aan gestructureerde dagprogramma's,
met activiteiten als arbeid, gespreksgroepen en sport. De begeleiding wordt
verzorgd door reclasseringsmedewerkers van instellingen voor verslavingszorg
en penitentiaire inrichtingswerkers (Van Gageldonk et.al., 1997).
Vroeghulpinterventiesystemen (VIS)
Er zijn 23 VIS-projecten. In 1996 werden in totaal 2263 personen via
vroeghulpinterventieprojecten bereikt. Druggebruikers die meermaals
strafbare feiten hebben gepleegd, komen in aanmerking voor deelname aan
vroeghulpinterventieprojecten. Dit houdt in dat de verslaafde de keuze wordt
voorgelegd tussen het gaan volgen van een zorgtraject dan wel het vervolgen
van het strafrechtproces (Van Gageldonk et.al., 1997). Nadat de experimenten
positief werden beoordeeld, is deze manier overgenomen voor de gehele
vroeghulppopulatie (GGZ Nederland, 1998b). De politie schakelt
verslavingsreclassering in wanneer zij iemand uit de doelgroep heeft
gearresteerd. In het kader van vroeghulp bezoekt de medewerker van de
verslavingsreclassering deze cliënt (NeVIV, 1996).
Taakstraffen
Taakstraffen worden ingezet als vervanging van vrijheidsstraffen. Vooralsnog
gaat het om werkstraffen, maar ook leerstraffen zijn in ontwikkeling (Bovens,
56 Dossier verslaving en verslavingszorg