Dr. F. L Rutgers - VU-DARE Home

i
19
strijd zijn geweest met de straks aangeliaalde beginselen der belijdenis;
en van die belijdenis kon in dit geval nog zooveel te
minder worden afgeweken, omdat de rechtmatigheid van de gansche
reforinatie, on dus het bestaansrecht zelf der Ciereformeerde Kerken,
met de handhaving of verloochening dier beginselen stond of viel.
Ook al zouden alle Kerkeraden samen zulke afwijking hebbon aangenomen,
het zou toch niet geldig geweest zijn; want bij alle bevoegdheid
tot het maken eener ordening, was een Kerkeraad toch
gebonden aan bepaalde grenzen. Ilij kon, en hij moest zelfs, de
Kerk, waarover hij gesteld was, met andere Kerken in verbinding
brengen; maar in geen geval kon hij aan die Kerk haar bestaan als
zoodanig metterdaad ontnemen. Aan iets dergelijks is dan ook te
Emden volstrekt niet gedacht. Juist integendeel, de goheele ordening
werd zóó ingericht, dat het onmiskenbaar karakter van die eerste
Synode ook voor alle volgende werd gehandhaafd '). Ook voor deze
kwam dus alles er op aan, dat het inderdaad de Kerken zelve waren,
die aldaar bijeenkwamen. Dat alleen gaf haar recht, om do algemeene
ordening weer te wijzigen. Maar de geldigheid van die
nieuwe redactie volgde dan ook van zelf.
Dat was de blijvende voorwaarde; en nu is wel niet onzekei,
of zij steeds erkend is, en of daaraan steeds is voldaan. De geloofsbrieven
zelven, die van onderscheidene Synoden nog over zijn, kunnen
dat genoeg in het licht stellen ~). En het kon ook eigenlijk
') Het boven gezegde blijkt uit allerlei besluiten van de Emdenscho Synode; vgl. b.v.
artt. 7—12 van de acta, en voorla de aan de acta toegevoegde bepalingen over de C'las'^en
on Synoden. Dat eon zoodanig kerkverband ook geheel in den geest was van den man, diu
het mot zooveel ijver heeft helpen tot stand brengen, is met onderscheidene aanhalingen
uit de geaehriften van Marnix aangewezen door A. F, de Savornin Lohman en F. L.
Eutgers, in „De rechtsbevoegdheid onzer plaatselijke Kerken'', 2e uitg., 18S7, blzz. 1Ü4 vgg.
'') Met betrekking tot do Nederlandaehe Synoden der ICe eeuw zijn de nog aanwezige
geloofsbrieven afgedrukt in de Ned. Syn. Acta, blzz. 170 vgg. (die vnn de Prov. Dordtsche
Syn. van 157i), 287 vgg. (die van de Nat. Dordtsehe Syn. van 1578) en 520 vgg. (dio van
do Nat. Haagsche Syn. van 158C). En in alle die geloofsbrieven is blijkbaar de hoofdza.ak,
dat zij aan de daarin genoemde gecommitteerden last on volmacht gaven om de Kerken, die
hen afvaardigden, ter Synode te vertegenwoordigen, zoodat deze niet eene vergadering was
van personen (gelijk de Kerkeraad, waarin de gezamenlijke opzieners eener gemeente hunne
eigene persoonlijke ambtsmacht samenbrachten), maar eene vergadering van Kerken, alsof
deze alle, en een iegelijk harer, aldaar zelve tegenwoordig waren.
Trouwens, alle meerdere vergaderingen hadden datzelfde karakter; ook de Classen, en
do particuliere en provinciale Synoden. En daarom werd bij alle die vergaderingen aan de
geloofsbrieven zooveel gewicht gehecht; gelijk ook om dezelfde reden altijd noodzakelijk
geacht werd, dat er geen verzuim zou zijn in de afvaardiging naar die meerdere vergaderingen,
waardoor eene Kerk of Classe of particuliere Synode zou kunnen geacht worden,
daar niet te zijn tegenwoordig geweest.
Zoo b. V. is er heel wat moeite uit voortgevloeid, dat de prov. HoHandaclie Synode te
Haarlem in 1582 gehouden ig zonder gedeputeerden van'de'Cl.asse Van Loyden (die destijds