20.08.2013 Views

boekje april 2004 - Vaders Sellewie

boekje april 2004 - Vaders Sellewie

boekje april 2004 - Vaders Sellewie

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

COLOFON<br />

Martin Byttebier<br />

056 77 59 27<br />

redactie@aquatropica.be<br />

Donald Samyn<br />

056 21 09 06<br />

donaldsamyn@nbbz.nl<br />

Jan Algoed<br />

056 21 90 74<br />

jan.algoed@skynet.be<br />

http://www.aquatropica.be/<br />

info@aquatropica.be<br />

Erik Vansteenkiste<br />

Langebrugstraat 4 bus 21, 8500 Kortrijk<br />

056 35 08 48<br />

vansteenkisteerik@vt4.net<br />

Donald Samyn<br />

Korenbloemlaan 1 5 , 8500 Kortrijk<br />

056 21 09 06<br />

donaldsamyn@nbbz.nl<br />

Jan Algoed<br />

Sen. Claysstraat 5, 8500 Kortrijk<br />

056 21 90 74<br />

jan.algoed@skynet.be<br />

001-1057147-20<br />

"De Klokke"<br />

Boudewijn IX-laan 2, 8500 Kortrijk<br />

056 21 79 90<br />

de.klokke.athene@pandora.be<br />

http://www.deklokkeathene.be<br />

APRIL <strong>2004</strong><br />

Zoetwater<br />

Gerrit Plovie 056 40 24 56<br />

gerrit.plovie@skynet.be<br />

Zeewater<br />

Krist Hugelier 05 6 72 97 8 1<br />

krist.hugelier@tiscali.be<br />

Vijver<br />

Gilbert Lapere 056 35 84 19<br />

gilbertlapere@tiscalinet.be<br />

Terra riu m<br />

Geert Vandromme 056 71 82 07<br />

turtleboy@tiscalinet.be<br />

Kees Snoeren 05 1 30 47 0 1<br />

kees.snoeren@pandora.be<br />

Lidgeld: € 20,-<br />

Lidgeld + Aquariumwereld: € 28,-<br />

Lidgeld + Het Zeeaquarium: € 45,-<br />

Lidgeld + AW + HZA: € 59,-<br />

Martin Byttebier 056 77 59 27<br />

De uitgever is niet verantwoordelijk voor<br />

de inhoud van de advertenties<br />

-1-


Index<br />

AQUATROPI C A' SINFOBLAD<br />

Jaargang 19 - April <strong>2004</strong><br />

Colofon ............................................................................................................... 1<br />

Editoriaal ............................................................................................................ 3<br />

Zintuigen bij vissen ........................................................................................... 4<br />

Waarnemingen aan het gedrag ...................................................................... 10<br />

Voor u gelezen: oude vissen, nieuwe namen ................................................ 13<br />

Yasuhikotakia modesta<br />

DE KORTRIJKSE AQUARIUM- EN<br />

TERRARIUMVERENIGING<br />

................................................................................... 16<br />

Het vermenigvuldigen van aquariumplanten ............................................... 18<br />

Koi in zijn totaliteit, deel 2 ............................................................................ 23<br />

Verslag vijverbij eenkomst 2 0 februari<br />

De wonderalg voor de kwekende aquarioot ................................................ 26<br />

Wie reist er met ons mee naar Duitsland? ................................................... 29<br />

Uitnodiging bijeenkomst werkgroep vijvers ................................................. 30<br />

Keuring, tips, waar op letten: Guido Lurquin<br />

Uitnodiging bijeenkomst aquaristiek .............................................................31<br />

Filmavond: Danny van Belle<br />

Agenda bijeenkomsten <strong>2004</strong> ......................................................................... 32<br />

-2- Jaargang 19


EDITORI AAL<br />

APRIL <strong>2004</strong><br />

De paasfoor, De Ronde van Vlaanderen, chocolade-eieren,<br />

de grillen van het weer ... en last but not least die<br />

welbekende „vis“ op de eerste dag van de<br />

maand. Inderdaad, we kunnen er niet omheen,<br />

met dit editoriaal zitten we reeds in de<br />

maand <strong>april</strong>. We kunnen nu wel zeggen dat<br />

de winter echt voorbij is!<br />

Is de zomervakantie al geboekt?<br />

In alle geval hebben de verschillende coördinatoren<br />

reeds enkele „reizen“ (lees uitstappen),<br />

hetzij dichtbij of verder, in ons<br />

land of daarbuiten geboekt. Alle verdere details kunt u vinden in dit of één van<br />

de volgende nummers van ons clubblad.<br />

Hopelijk waren de eerste vergaderingen van de vijver- en aquaristiekwerkgroep<br />

een meevaller. Eind deze maand (30 <strong>april</strong>) hebben we een nieuwe vergadering<br />

„Aquaristiek“ die voor iedereen zéér interessant zal zijn. Het worden twee<br />

films met een kwaliteit van de bovenste plank! ! Op 23 <strong>april</strong> staat een vijververgadering<br />

op het programma! Gelieve dit met stip te noteren in uw agenda!<br />

Hebt U vragen, opmerkingen of voorstellen in verband met de vergaderingen,<br />

laat ons dit weten. Hebt U vrienden of kennissen die een aquarium bezitten<br />

( ook deze die nog geen bezitten ! ) , neem ze dan vrijblijvend eens mee naar de<br />

vergadering voor een kennismaking met onze club ! Je weet maar nooit!<br />

Bij het schrijven van dit editoriaal denk ik nog even terug aan de drie minuten<br />

stilte die we deze middag ter nagedachtenis van de 200 doden en zovele gewonden<br />

na de bomaanslag in Madrid hebben gehouden. Ik ben van natuur<br />

geen pessimist, maar deze zaken stemmen toch even tot nadenken! Zou de uitdrukking<br />

dierenRIJK en mensDOM dan toch de juiste zijn?<br />

Veel leesgenot,<br />

Hugelier Krist<br />

-3-


ZI NT UI GE N BI J VI S SE N<br />

Rik Vanhoenacker, Aquarianen Gent<br />

Een minder bekend fenomeen bij het houden en verzorgen van vissen, is de<br />

kennis hoe deze dieren hun omgeving waarnemen. Ieder dier (ook de mens)<br />

heeft nood aan informatie over wat er rondom zich gebeurt. Die informatie<br />

kan van levensbelang zijn, denken we maar aan<br />

wild dat op de vlucht slaat wanneer ze een jager in<br />

de buurt ruiken. Geursporen laten honden toe hun<br />

territorium af te bakenen, maar een hond zonder<br />

geur zou daar niets aan hebben en zou ook niet<br />

ruiken of een teef loops is of niet. Een buizerd zou<br />

zich nooit feilloos van tientallen meters hoog op een<br />

veldmuis kunnen storten zonder zijn sterk ontwikkeld<br />

zicht. Vleermuizen zouden zich in het donker te pletter<br />

vliegen zonder hun ultrasone piepgeluiden en radarsysteem.<br />

Zintuigen zijn echt van vitaal belang. Zonder gehoor,<br />

reuk en zicht zijn dieren vrij hulpeloos. Eerst<br />

en vooral is het belangrijk om eens te verduide-<br />

Buizerd ( )<br />

lijken wat we onder zintuigen verstaan.<br />

Zintuigen zijn organen bij meercellige dieren, die op prikkels reageren. De signalen<br />

van die prikkels komen dan in bepaalde projectievelden van het centrale<br />

zenuwcentrum terecht, worden daar verwerkt (waarneming en perceptie),<br />

waarna ze al dan niet vastgelegd worden in het geheugen. Dank zij de zintuigen<br />

worden dieren voortdurend op de hoogte gehouden van de toestand<br />

binnenin het eigen lichaam, maar ook de toestand van de buitenwereld en de<br />

veranderingen die daarin gebeuren worden aan het brein doorgegeven. Er is<br />

een ver doorgedreven specialisatie in de bouw (oog, gehoororgaan, reukorgaan)<br />

van de zintuigen, zodat elk zintuig slechts op de voor hem bedoelde<br />

prikkels reageert en doorgeeft aan de hersenen. Een zintuigcel kan een nietnerveus<br />

celtype zijn dat de prikkel doorgeeft aan de uiteinden van een zenuwcel.<br />

Het kan echter ook zelf een zenuwcel zijn met een uitloper die de prikkel<br />

vervoert. Het centrale zenuwstelsel ontvangt dan de prikkels, éénmaal de prikdrempel<br />

overschreden is. Op dat ogenblik ontstaan immers actiepotentialen.<br />

-4- Jaargang 19


Zintuigen bij vissen<br />

Wij mensen hebben de beschikking gekregen over gehoor- ,zicht- ,smaak-,<br />

reuk- en tastzin. Dankzij thermoreceptoren kunnen we ook temperatuur onderscheiden<br />

en door de tastzin kunnen we pijn voelen. De aard van de prikkels<br />

bepalen of we met mechanische, thermische, chemische of optische zintuigen<br />

temakenkrijgen.Mechanischezintuigenzijndikwijlsspecialehuidcellenzoals<br />

haarcellen. Die geven prikkelingen door wanneer ze gebogen worden. Andere<br />

mechanische zintuigen zijn last-, druk- en spierzin. Chemische zintuigen zitten<br />

vervat in de reuk en de smaak. Bij lagere dieren komen zintuigen voor die prikkels<br />

kunnen opnemen waarvoor hogere dieren ongevoelig zijn. Daartoe behoren<br />

eveneens veranderingen in het magnetisch en elektrisch veld.<br />

Reuk<br />

Van de hersenen van de vissen zijn de reukkwabben het best ontwikkeld. Dat<br />

is vooral het geval bij vissen die hun prooi moeten bemachtigen door op de<br />

reuk te vertrouwen. Bij kraakbeenvissen zijn de reukorganen goed ontwikkeld,<br />

terwijl dat bij beenvissen verschillend kan zijn. Een aal heeft een goede neus,<br />

terwijl een snoek zijn prooi nog niet kan ruiken als deze zich voor zijn neus bevindt.<br />

Murenen gaan ‘s nachts op jacht en zijn volledig op hun reukorganen<br />

aangewezen.<br />

Vissoorten die op hun ogen zijn<br />

aangewezen om aan voedsel te komen,<br />

hebben ook goed ontwikkelde<br />

gezichtskwabben. Bij de<br />

Kopstudie van de gewone murene<br />

zalmen is zulks het geval. Voor het<br />

overige zijn de hersenen eigenlijk<br />

maar matig ontwikkeld. Aan elke<br />

zijde van de vissenkop vinden we<br />

neusgaten. Bij zoogdieren hebben<br />

die een ademhalingsfunctie. Dat is<br />

niet het geval bij de vissen daar die<br />

neusgaten niet in verbinding staan<br />

met de mond- of keelholte. De<br />

neusgaten doen bij vissen alleen<br />

dienst als reukorgaan, en bij vissen is de reuk over het algemeen goed ontwikkeld.<br />

Ze sporen daarmee vooral chemische stoffen op in het water. Prooidieren<br />

verspreiden een typische geur, maar er worden door groepsgenoten ook<br />

dikwijls geursignalen afgegeven om gevaar aan te kondigen. Zo een geursignaal<br />

APRIL <strong>2004</strong><br />

-5-


Zintuigen bij vissen<br />

geeftdanaandeherseneneenprikkeldiehetvluchtmechanismeinwerking<br />

stelt. Haaien bijvoorbeeld draaien zich in de richting van het neusgat dat de<br />

sterkste prikkel ontvangt. Wanneer één neusgat verstopt raakt, draait de haai<br />

in rondjes.<br />

Tastzin<br />

De tastzin is eigenlijk slechts bij die vissen aanwezig die voorzien zijn van een<br />

soort tentakels of baarddraden. Meervallen hebben tentakels boven op de kop<br />

of rond de lippen. Barbelen hebben veelal baarddraden in de mondhoeken. In<br />

de meeste gevallen komen deze extra voorzieningen voor bij dieren die vanwege<br />

de gepantserde huid (bijv. beenplaten bij harnasmeervallen)<br />

geen verdere tast waarnemingen<br />

kunnen doen. De snorren van meervallen<br />

hebben dezelfde functie als de snorharen<br />

van katten. De uiteinden zijn<br />

niet alleen bij aanraking gevoelig<br />

maar ook bij trillingen en temperatuurverschilleninhetwater.Bijbodem<br />

is endemisch in<br />

het Malawimeer<br />

vissen worden ook prikkels waargenomen<br />

via de huid op de buikzijde. -<br />

Aulonocara<br />

soorten hebben op de kop, in de buurt van de ogen een soort verdiepte en vergrootte<br />

ponen. Ze zwemmen laag boven de zandbodem en kunnen met die<br />

speciale tastporiën de kleinste bewegingen onder het zand waarnemen. Op die<br />

manier sporen ze kleine kreeftachtigen en wormen op, die hen tot voedsel dienen.<br />

Smaakzin<br />

De smaakzin is bij vissen slecht ontwikkeld. Als ze<br />

smaakzintuigen hebben zitten die op de buitenkant<br />

van het lichaam, en meestal niet<br />

in de mond. Bij sommige vissoorten zitten<br />

hun smaakzintuigen op de staart of op de rugvinnen.<br />

Denken we hierbij aan de wijting of<br />

Rode poon<br />

de poon. Een steur kan met zijn snorharen<br />

niet alleen tasten maar ook proeven of het aangebodene zijn voorkeur wegdraagt.<br />

Het is bekend dat bijvoorbeeld hondshaaien vier smaken kunnen onderscheiden,<br />

namelijk zout, zoet, bitter en zuur.<br />

-6- Jaargang 19


Zintuigen bij vissen<br />

Het gezicht<br />

Het gezichtsvermogen van vissen is ook een apart systeem. Hun ogen zijn<br />

meestal groot en rond. Vissen hebben een groot gezichtsveld maar zijn relatief<br />

verziend. Net als ander gewervelde dieren kunnen ze hun ogen door middel<br />

vanoogspierenopenneer,naarvoorenachterbewegen.Zehebbenechter<br />

geen oogleden. Ook het scherpstellen gebeurt anders dan bij de mens. Wij<br />

kunnen onze ooglens boller of platter<br />

maken om scherp te stellen of dichtbij of<br />

veraf. Vissen dienen echter hun ooglens<br />

hoornvlies<br />

naar voor of achter te bewegen om op een<br />

bepaalde afstand scherp te zien, zonder<br />

dat de lens van vorm verandert.<br />

Het oog heeft een iris. De gevoelige laag<br />

lens heet netvlies waarop zich kegeltjes bevinden<br />

die gevoelig zijn voor kleurprikkels<br />

iris<br />

en staafjes die gevoelig zijn voor intens<br />

licht. Om het licht af te schermen hebben<br />

bepaalde meervallen een lelletje of een<br />

knipperend vlies boven aan de pupil. Naargelang de omstandigheden<br />

schermen ze daarmee overtollig licht af.<br />

Over het algemeen kunnen vissen goed kleuren onderscheiden. Dat is niet verwonderlijkomdatdekleurenvandebeenvissenergvariabelzijn.Toch„zien“<br />

en onderscheiden vissen de kleuren niet zoals wij dat doen. Goudvissen<br />

kunnen twee verschillende kleuren slechts van elkaar onderscheiden indien<br />

deze beide even helder zijn. Mannelijke stekelbaarzen zijn bijzonder gevoelig<br />

voor rood en gaan meteen in de aanval als ze iets roods in hun buurt zien komen.Anderemannetjeslokkenmethunrodebuikenimmershetzelfdeeffect<br />

uit.<br />

Gehoor<br />

Een vissenoor verschilt nauwelijks van een menselijk oor. Het is iets eenvoudiger<br />

van bouw en staat niet in rechtstreekse verbinding met de buitenwereld.<br />

De geluiden bereiken dus het vissenoor door de huid heen. Vissen bezitten<br />

geen trommelvlies. Ze zijn echter perfect in staat geluiden op te vangen van<br />

andere vissen. Dat werkt ongetwijfeld bevorderlijk om tijdens de paartijd de<br />

partners bij elkaar te brengen. In het gehoororgaan van de vissen bevindt zich<br />

ook het evenwichtsorgaan of labyrint. Net als bij ons werkt dit met een soort<br />

APRIL <strong>2004</strong><br />

-7-


Zintuigen bij vissen<br />

steentjes die in een bepaalde stand op een bepaalde zenuw drukken. De bewegingen<br />

in het evenwichtsorgaan veroorzaken verschillende bewegingen van de<br />

gehoorsteentjes en de geleiachtige koepel. Zelfs in woelig water, zonder voldoende<br />

licht of herkenningspunten, weet de vis op koers te blijven door de informatie<br />

die hem door het labyrint verschaft wordt. De informatie gaat hand<br />

in hand met de optische informatie, want zelfs in woelig water kan hij een<br />

prooi fixeren alsof deze niet beweegt, dankzij de combinatie van optische en<br />

auditieve prikkels.<br />

Zijlijnorgaan<br />

Neusgaten<br />

In water verspreiden trillingen zich vlugger dan door de lucht. Vissen beschikken<br />

daarom naast de vijf zintuigen die de andere gewervelde dieren<br />

meekregen, ook nog over een zesde zintuig om die trillingen te kunnen interpreteren,<br />

de zogenaamde zijlijn. Dit is een fijne donkere lijn, die langs de<br />

zijkant van het lichaam loopt, in een flauwe bocht van het kieuwdeksel naar de<br />

staart. Bij sommige vissoorten loopt de zijlijn in verschillende vertakkingen<br />

door over de kop. De zijlijnorganen bestaan feitelijk uit een rij speciale<br />

schubben die voorzien zijn van een heel fijn groefje. Dat staat in verbinding<br />

met een achter die schubben doorlopend kanaaltje. Dat kanaal is gevuld met<br />

een dikke vloeistof en daardoor kan er geen omringend water in doordringen.<br />

De wand van dat zijkanaal is voorzien van een groot aantal in groepjes bij el-<br />

-8- Jaargang 19<br />

Zijlijn<br />

Verschillende vormen van de zijlijn:<br />

1) volledige, bijna rechtezijlijn (karperachtigen)<br />

2) vo l led ige, naa r boven g ebogen zij l ij n ( baa rzen)<br />

3) onvolledige zijlijn (bittervoorn, winde)<br />

4) tweedelige zijlijn (cichliden)<br />

5) on regel matige zij l ij n (trekkersvi ssen)<br />

6) onderbroken en veelvuldige zijlijnen (harders)<br />

Zijlijn


Zintuigen bij vissen<br />

kaar liggende zintuigcellen (neuromasten), elk voorzien van een fijn zintuighaartje.<br />

Dankzij dit systeem kunnen de vissen allerlei waarnemingen doen<br />

over de zich rondom hen afspelende bewegingen in het water. Alle trillingen in<br />

het water gaan dan via de speciale haarcellen in de zijlijn naar de hersenen.<br />

Blinde vissen merken zeer goed op dat andere vissen in hun buurt komen. Ze<br />

kunnen zelfs het onderscheid maken tussen grotere vissen die mogelijk een bedreiging<br />

vormen en waarvoor ze moeten vluchten enerzijds en kleinere vissen<br />

die een mogelijke prooi vormen anderzijds. Die kleine vissen kunnen door een<br />

blinde vis trefzeker verschalkt worden. Dat geeft ons een goed idee van het<br />

enorme waarnemingsvermogen van zo een zijlijnorgaan. Zo zwemmen vissen<br />

zelden tegen de voorruit omdat ze hun zijlijn gebruiken als korte-afstand radar.<br />

Die grote gevoeligheid maakt dat vissen in stresstoestand<br />

kunnen raken als we tegen de voorruit tikken.<br />

Voor de vissen brengt dat zeer grote trillingen<br />

mee. Hun zijlijnorgaan wordt daar-<br />

Tijgermodderkruiper door danig geprikkeld zodat ze in paniek raken.<br />

Voortdurende trillingen door een slecht<br />

(syn. )<br />

gemonteerde dompelpomp kunnen ook stresserend<br />

werken op de gemoedstoestand van de dieren. Ze kunnen dan immers<br />

niet meer adequaat reageren op andere signalen van soortgenoten of belagers.<br />

Een goed inzicht in het waarnemingsvermogen van uw troeteldieren zal ongetwijfeld<br />

helpen bij het verzorgen. Het zal voorkomen dat ze in stresstoestand<br />

raken door fouten in de verzorging.<br />

De inrichting van het aquarium dient ook enigszins aangepast te worden aan<br />

de soorten vis die je er in wenst te houden en aan de manier waarop ze hun<br />

zintuigen gebruiken om aan voedsel te komen. Vissen die met baarddraden in<br />

zand gaan foerageren om voedsel te zoeken, geefje vanzelfsprekend een fijne<br />

zandbodem. Op grovere keien zouden die gevoelige tastorganen onherroepelijk<br />

beschadigd raken.<br />

Observeer aandachtig uw dieren. U zal er ongetwijfeld over verbaasd zijn dat<br />

ze feilloos bepaalde taken uitvoeren, geleid door de informatie van hun zintuigen.<br />

Ze zijn er erg afhankelijk van en weten ze te gebruiken. Ze kennen verdomd<br />

goed het verschil tussen aangeboden voedsel en een vangnet, dankzij<br />

hun zicht, reuk en trillingen op de zijlijn.<br />

APRIL <strong>2004</strong><br />

-9-


WAAR NE MINGENAANHETGEDRAG<br />

Axel Tunze, Tirion−natuur<br />

Als u de tijd neemt om uw zeewateraquarium goed te bekijken, zult u aan de<br />

vissen en de ongewervelde dieren veel interessante gedragingen opmerken, die<br />

zichindeloopvandeevolutiehebbenontwikkeldalsaanpassingaanhetleven<br />

op de koraalriffen.<br />

Het gedrag van vissen<br />

veel vissen vertonen een uitgesproken territoriumgedrag -<br />

Territo riu mgedrag:<br />

ze nemen een bepaald gebied in het aquarium in bezit<br />

en verjagen iedere indringer daar uit. Doktersvissen<br />

zoals de gele zeilvindoktersvis maken hun territoriale<br />

aanspraken kenbaar door de rugvin hoog<br />

op te zetten. Komt een andere doktersvis dan<br />

toch nog dichterbij, dan worden de scherpe<br />

doorns aan de staartwortel uitgeklapt en<br />

wordt de tegenstander daarmee aangevallen.<br />

Daarbij kunnen de dieren elkaar zwaar verwonden.<br />

Als zeeanemonen of slijmvissen aan de<br />

bak gewend zijn, bijten ze zelfs in de hand van hun<br />

Gele zeilvindoktersvis verzorger, om hun territoriale aanspraken<br />

( )<br />

kracht bij te zetten.<br />

dit is wel het bekendste gedragspatroon van vissen. De vorming<br />

Schoolgedrag:<br />

van scholen is een veiligheidsmaatregel: daardoor wordt het voor een roofvijand<br />

lastig een vis buit te maken, want de rover kan zich niet op een enkel<br />

dier concentreren. In het zeeaquarium kan men het schoolgedrag goed bekijken<br />

bij rifbaarzen, die in groepjes van vier of vijf tussen de koralen zwemmen.<br />

Houdt men rifbaarzen alleen, dan zijn ze veel schuwer en angstiger dan<br />

in een groepje soortgenoten.<br />

Voo rtp l a n t i ng s ged rag : het balts-, paar- en broedgedrag van zeevissen is fascinerend<br />

en levert wel de boeiendste waarnemingen op die men in een aquarium<br />

kan doen. Pas sinds een jaar of tien is het min of meer gebruikelijk geworden<br />

-10- Jaargang 19


Waarneningen aan het gedrag<br />

om zeevissen in het aquarium voort te kweken. Overigens kan men lang niet<br />

alle vissoorten voor langere tijd als paartjes bij elkaar houden; maar als dat<br />

mogelijk is, moet men ook beslist een paartje (kweekstel) aanschaffen. Er zijn<br />

zelfs vissoorten die beslist een partner nodig hebben, anders gaan ze zich abnormaal<br />

gedragen. Dat geldt bijvoorbeeld voor de anemoonvissen, en ook<br />

voor enkele grondelsoorten. De citroenlipvis toont een zeer interessant gedrag<br />

bij de vaststelling van het geslacht. Als u twee even<br />

grote jonge dieren in het aquarium zet, zal het<br />

ene zich tot een mannetje ontwikkelen, het<br />

andere wordt een vrouwtje. Het mannetje<br />

is te herkennen aan de groene strepen op<br />

de kop; het wordt ook iets groter dan het vrouwtje.<br />

Ook bij veel andere vissoorten kan men dit ver-<br />

Citroenlipvis<br />

schijnsel waarnemen. Het draagt bij tot de<br />

overleving van de soort op het rif. Als een<br />

oudere vis zijn partner verloren heeft, kan een opgroeiend jong dier zijn geslacht<br />

nog naar behoefte aanpassen. Bij zeer jonge visjes van bepaalde soorten<br />

(zoals anemoonvissen) is zelfs een geslachtsverandering nog mogelijk als de<br />

ontwikkeling al een tij dj e is gevorderd. Bij een paartj e feeënbaarzen is het mannetje<br />

meestal groter. Een goed kweekstel kan daardoor vaak worden verkregen<br />

door een klein dier en een groter<br />

dier bij elkaar te zetten. Als een<br />

kweekstel eieren wil afzetten,<br />

zoekt het mannetje een hol en begint<br />

dat vervolgens te bekleden<br />

met natuurlijke bouwmaterialen<br />

die het dier in het aquarium vindt,<br />

zoals algen, sponzen en kleine<br />

steentjes. Is geen passend hol voorhanden,<br />

dan probeert het mannetje<br />

er een te maken van dergelijke<br />

bouwmaterialen. Is dat gelukt,<br />

dan zal het vrouwtje haar eieren af-<br />

Koningsgrammaof royal gramma<br />

zetten. De pas uitgekomen jongen<br />

( )<br />

zijn erg klein en kunnen alleen<br />

worden grootgebracht in een speciaal aquarium met een rijk aanbod van<br />

plankton. In de normale bak dienen de jongen helaas alleen als levend voer.<br />

APRIL <strong>2004</strong><br />

-11-


Waarneningen aan het gedrag<br />

Bij anemoonvissen poetst het mannetje voor de eiafzetting een glad oppervlak<br />

(ruitofsteen)schoonindebuurtvandegastheeranemoon;daarkleefthet<br />

vrouwtjedandeeierenaanvast.Diewordenvervolgensdoorhetmannetjebevrucht<br />

en ook later nog verzorgd. Het mannetje<br />

waaiert met zijn vinnen voortdurend zuurstofrijk<br />

water overheen om beschimmeling van<br />

het legsel te voorkomen. Sterft een ei af,<br />

dan wordt dat door het mannetje verwijderd,<br />

zodat de rest van het legsel niet wordt<br />

aangetast. De ouders verwijderen zich hoogstens<br />

korte tijd van hun legsel, om te eten; ze reageren in<br />

Zwa rte a nemoonvi s de broedtijd ook erg agressief tegen indringers.<br />

Ze vallen dan zelfs de hand van<br />

hun verzorger aan. De broedtijd duurt 8 tot 1 1 dagen, afhankelijk van de temperatuur<br />

en de soort van anemoonvis. De pas uitgekomen larven kunnen ook<br />

weer alleen in een speciale bak worden grootgebracht.<br />

Heel afwijkend gaat het eraan toe bij de paring van zeepaardjes. Bij de balts<br />

zwemt het mannetje met een vergrote broedbuidel om het vrouwtje heen. Bij<br />

de eigenlijke paring houden de beide partners elkaar met de rolstaart vast, en<br />

het vrouwtje legt dan haar eitjes in de broedbuidel van het mannetje, waar ze<br />

bevrucht worden. Na ongeveer vier weken worden de ongeveer één cm lange<br />

jongezeepaardjesuitdebroedbuidelvanhetmannetje losgelaten. Voor het opfokken<br />

is hier eveneens een speciaalaquarium nodig.<br />

Het gedrag van ongewervelden<br />

sommige soorten kunnen in het aquarium<br />

Het „ trekgedrag“ van zeeanemonen:<br />

hun standplaats wijzigen. Meestal wijst zulk ‘trekgedrag' er op dat de oorspronkelijke<br />

plaats niet voldoet aan de behoeften van de anemoon, of dat het<br />

dier daar in een gewapend conflict is gekomen met een ander neteldier. De<br />

zeeanemoon maakt dan zijn voet los van de bodem en laat zich met de stroom<br />

meedrijven naar een andere plaats. Een symbioseanemoon zwerft op die manier<br />

net zo lang door het aquarium tot hij de beste plek gevonden heeft. Lederkoralen<br />

of softkoralen die een slechte plek hebben gekregen kunnen niet zo<br />

aan het zwerven gaan, maar groeien dan naar het licht toe. De koralen ontwikkelen<br />

dan een lange „nek“ en lange tentakels, om beter bij het licht te kunnen.<br />

Men moet ze dan op een lichtere plek neerzetten.<br />

-12- Jaargang 19


VOOR U GELE ZE N<br />

Ou de vi ss en, ni eu we n a men<br />

Martin Byttebier, Aquatropica Kortrijk<br />

Het ziet ernaar uit dat wij als aquariaan gedoemd<br />

zijn om eeuwig bij te leren. Jaarlijks komen er<br />

nieuwe vissoorten, planten, technieken, enz ...<br />

bij die we, als brave huisvader natuurlijk, trouw<br />

proberen bij te houden. Alsof dit nog niet voldoende<br />

is, worden regelmatig vissennamen gewijzigd.<br />

Een tijdje geleden bijv. zaten de<br />

cichlidenliefhebbers in zak en as.<br />

Sommige cichlidensoorten veranderden<br />

vlugger van naam dan<br />

de liefhebbers ze konden leren.<br />

Gelukkig is het momenteel vrij rustig op het cichlidenfront. Stilte voor de<br />

storm?<br />

Ook de liefhebbers van 's ontsnappen niet aan bijstudie. De Roemeense<br />

Botia<br />

modderkruiperkenner Theodor Nalbant roerde in 2002 al eens in het<br />

Bo-<br />

-soepje. Uit zijn studie onthouden we vooral de geboorte van een nieuw<br />

tia<br />

modderkruipergeslacht, . In dit geslacht - waar menig mens toch<br />

Yasuhikotakia<br />

ernstige problemen zal kennen om dit uitgesproken te krijgen - bracht hij enkele<br />

in aquariummiddens goed gekende -soorten onder:<br />

Botia Y. caudipuncta<br />

ta, Y. e os, Y. le c o n te i, Y. lo n gido rs a lis, Y. sp le n dida, Y. m o des ta, Y. m o rle ti, Y.<br />

nigrolineata en Y. s idth im u n k i .<br />

syn . syn .<br />

APRIL <strong>2004</strong><br />

-13-


Voor u gelezen: oude vissen, nieuwe namen<br />

In hetzelfde werk verhief Nalbant het ondergeslacht tot een vol-<br />

Hym en op hysa<br />

waardig geslacht. In <strong>2004</strong> werd dit geslacht echter door de Zwitserse ichtyoloog<br />

Maurice Kottelat in synonymie geplaatst met . Dit geslacht<br />

Syn crossus<br />

bevat eveneens enkele zeer gekende soorten:<br />

S. beauforti, S. bermorei, S. helodes,<br />

S. hymenophysa (tijgerbotia) en S. reversa.<br />

Ook de zeer gekende clownbotia ontsnapte niet aan een naamsverandering.<br />

Voor deze populaire modderkruiper richtte Kottelat een nieuw geslacht op, te<br />

weten .Dejuistenaamvoordeclownbotialuidtnudus<br />

Chromobotia Chromobotia<br />

macracanthus .<br />

: komt voor in de bovenloop van de<br />

Ataran, een kleine kustrivier in het zuiden van<br />

Myanmar (voormalig Birma).<br />

Gelukkig liet Kottelat de meeste prachtmodderkruipers met rust, zoals daar<br />

zijn: (netbotia),<br />

B.almorhae,B.birdi,B.dario,B.histrionica,B.lohachata B.<br />

macrolineata en B. striata .Naarhetschijntishierevenwelnogniethetlaatste<br />

woord gevallen. In de toekomst mogen we ons dus nog maar eens aan een<br />

naamsverandering verwachten.<br />

Volgens Kottelat is de vaak geïmporteerde een syn. van<br />

B. rostrata B. almorhae<br />

.Kottelatbeschreefookeennieuwesoort,namelijk Botia kubotai .<br />

syn .<br />

Komtenkelvoorin hetLuxian district (provincie<br />

Sichuan, China)<br />

-14- Jaargang 19<br />

syn.<br />

komt voor i n het<br />

westenvandeprovincieSichuaneninprovincie<br />

Guizhou, China (in de middenloop<br />

van de Yantze en haar bijrivieren).


Voor u gelezen: oude vissen, nieuwe namen<br />

Zowel Nalbant (2002) als Kottelat (<strong>2004</strong>) namen ook de Chinese prachtmodderkruipers,<br />

die voorheen deels in ondergeslachtenvan geplaatst waren,<br />

Botia<br />

onder handen.<br />

Tot het geslacht behoren:<br />

Sinibotia S.longiventralis,S.pulchra,S.reevesae,S.<br />

robusta en S. superciliaris .<br />

Verder hebben we .Vande17 -soorten wordt enkel<br />

Leptobotia Leptobotia L.<br />

nu en dan geïmporteerd. De rest bereikt uiterst zelden de aquarium-<br />

guilinensis<br />

handel.<br />

Tenslotte hebben we nog het geslacht . Dit geslacht omvat zo'n<br />

Parabotia<br />

zeven soorten:<br />

P. banarescui, P. bimaculata, P. dubia, P. fasciata, P. lijiangensis,<br />

P. maculosa en P. parva .Dezevissenwerdentotophedenwaarschijnlijk<br />

nog niet in de handel gebracht.<br />

Literatuur:<br />

- Kottelat, M. (<strong>2004</strong>): Botia kubotai,<br />

a new species of loach (Teleostei: Cobitidae) from the Ataran<br />

River (Myanmar), with comments on botiine nomenclature and diagnosis ofa new genus. Zootaxa<br />

401: 1-18.<br />

-Nalbant,T.T.(2002):<br />

Sixty million years of evolution. Part one; family Botiidae (Pisces: Ostariop-<br />

Travaux du Musee National d'Histoire Naturelle G. Antipa 44: 309-333 .<br />

hysi: Cobitoidea).<br />

TE KOOP/TE RUI L/ GRATI S<br />

Korenslangen ( ) in diverse kleuren te verkrijgen,<br />

Elaphe guttata guttata<br />

wildkleur, motley, gestreept en missing black. Nakweek 2003 en 2002.<br />

DegraeveMarc, telefoon 0497/27 23 24 na 20 uur.<br />

Te ruil : twee prachtig gekleurde mannelijke<br />

Copadichromis borleyi<br />

"Kadango Red", in de plaats had ik graag twee vrouwelijke dieren van<br />

dezelfde soort kunnen vinden.<br />

Te geef: Gratis vijverplanten (waterpest, hoornblad, leliescheuten, ...)<br />

Te koop : één koppel i<br />

Labidochromis hong<br />

Gezocht:<br />

Pseudotropheus demason i<br />

Dieter Anseeuw +32.(0)495.86.58.27<br />

Diddeka@hotmail.com<br />

APRIL <strong>2004</strong><br />

-15-


YASUHI KOTAKI A MODESTA<br />

syn. Botia modesta<br />

Erik Lievens, Aquarianen Gent<br />

Natuurlijke oorsprong: India, Thailand, Vietnam en de Maleisische archipel,<br />

kortom: het Verre Oosten, waar hij voorkomt in stilstaande en traagstromende<br />

rivieren.<br />

Het is een relatief groot wordende soort die ongeveer<br />

24 cm kan worden. Zorg dus voor een aangepast<br />

aquarium. Het onderscheid<br />

tussen een mannetje en vrouwtje is<br />

moeilijk te maken; als u alsnog het<br />

verschil wil maken, dan wordt verondersteld dat het<br />

vrouwtje iets groter is dan het mannetje.<br />

Zoals de meeste, zoniet alle -soorten, zijn het nachtactieve vissen die<br />

Botia<br />

houden van schemerzones, en zich tijdens de dag zoveel mogelijk ophouden in<br />

ingerichte schuilplaatsen in het aquarium, zoals bijvoorbeeld stronken kienhout.<br />

is een scholenvis: het houden van minimum zes exem-<br />

Yasuhikotakia modesta<br />

plaren is een vereiste. Gezien deze soort is uitgerust met baarddraden, moeten<br />

wij zorgen voor een fijne zanderige bodem waarin zij graag woelen naar iets<br />

eetbaar.<br />

Een goed ingericht aquarium voor deze vissoort dient te bestaan uit rond de<br />

bodemopgestapeldestenenen/ofstukkenkienhoutenditincombinatiemet<br />

rechtopstaande en langgerekte bladeren. Halve kokosnotenschalen vormen<br />

eveneens een uitstekende schuilmogelijkheid. Dit alles vormt samen enerzijds<br />

een uitstekende biotoop voor deze vissen en anderzijds een esthetisch uitziend<br />

geheel van het aquarium.<br />

De watersamenstelling is voor deze Aziatische soort dezelfde als voor de<br />

meeste vissoorten uit het Zuid-Amerikaanse continent, wat betekent een lage<br />

hardheid en een lage pH waarde: 6 à 6, 5 . Zij houden van een regelmatige waterverversing<br />

van ongeveer 10 % per week.<br />

-16- Jaargang 19


Yasuhikotakia modesta<br />

Het zijn alleseters die zelfs niet<br />

aarzelen om, indien het<br />

aanbod aan voedsel niet te<br />

groot is, algen af te schrapen<br />

van onze substraten.<br />

Zoals u weet kan aan de vorm<br />

van de muil bepaald worden<br />

waar een bepaalde vissoort<br />

Buitengewoon mooi exemplaar van<br />

haar voedsel gaat zoeken: een<br />

bovenstandigebek duidt op vissoort<br />

die zijn voedsel gaat halen aan het wateroppervlak, een onderstandige<br />

bek daarentegen duidt het omgekeerde aan. De vis scharrelt naar voedsel in de<br />

bodem. Modderkruipers hebben onderaan een afgeplat lichaam om zich gemakkelijk<br />

te kunnen voortbewegen op het bodemoppervlak.<br />

Meestal wordt in de literatuur vermeld dat de modderkruipers alle lagen van<br />

hetaquariumbevolken.Geziendevormvanhunlichaamenhunonderstandige<br />

muil durf ik het tegendeel beweren. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat, als u<br />

uw ziet zwemmen in het midden of onder het wateroppervlak, dit duidt<br />

Botia<br />

op een slechte conditie.<br />

Typisch voor deze -soort, zoals ook bij de<br />

Botia Chromobotia macracan th us<br />

(syn. ),ishetkunnenvoortbrengenvaneenknarsendge-<br />

Botia macracanthus<br />

luid. Denk niet dat het uw aquarium is die de geest gaat geven.<br />

De modesta wordt ook wel de groene modderkruiper genoemd: hij heeft een<br />

grijsachtige lichaamskleur die afhankelijk van zijn humeur kan overgaan van<br />

blauw naar groen. Met uitzondering van de staartvin die geelkleurig is, zijn de<br />

overige vinnen transparant.<br />

Deze -soort kan gerust samengehouden worden met andere vissoorten.<br />

Botia<br />

Wist u dat de plaatselijke bevolking deze ook gebruikt als consumptievis?<br />

Botia<br />

Zij noemen hem de Pla Mu Phao wat eigenlijk witte varkensvis betekent.<br />

Wij hebben er uiteraard andere bedoelingen mee!<br />

Veel geluk ermee .<br />

APRIL <strong>2004</strong><br />

-17-


HET VE R ME NI GVUL DI GE N VAN<br />

AQUARI U MPL ANTE N<br />

Aquariumvereniging Venray En Omstreken<br />

http://home.wxs.nl/ ~ peete277/AVEO.htm<br />

Wanneer u bij anderen een mooi aquarium ziet ofmen toont u een ofmeerdere<br />

dia 's die van een topaquarium zijngemaakt,kanhetvoorkomendatudeverzuchting<br />

slaakt: dat haal ik nooit. Dit artikel is bedoeld om u een eind in de<br />

goede richting te helpen of tenminste de mogelijkheid te beiden om met een minimum<br />

aan investering een goed plantenbestand op te bouwen.<br />

Zoals u ongetwijfeld bekend is, zijn onze aquariumplanten vaak ook als moerasplant<br />

te houden. Van deze eigenschap kunt u handig profiteren en als voordeel<br />

verkrijgt u met deze methode een veel snellere vermenigvuldiging van de<br />

planten ten opzichte van het houden onder water. Voorwaarden om deze moerascultuurtjes<br />

tot een succes te brengen zijn: licht, warmte, voldoende luchtvochtigheid<br />

en een luchtige voedingsbodem.<br />

Wanneer u meteen aan de slag wilt, dan kunt u zo'n handig vensterbankbroeikasje<br />

kant-en-klaar kopen. Waar u op moet<br />

letten, is dat de hoogte van het afdekkapje 10 cm<br />

of meer bedraagt. In het broeikasje<br />

is plaats voor 12 tot 50 potjes.<br />

Minder goed vind ik persoonlijk de uit<br />

plastic bestaande potjes. Ze lijken op het<br />

eerste gezicht beter, maar zij hebben als nadeel dat<br />

ze de luchtige bodem te veel afsluiten en daardoor nadelig<br />

zijn voor de plantengroei. Als bodemgrond neemt<br />

u potgrond. Soms is ook een kleihoudende bodem<br />

noodzakelijk, zoals bij Leidse plantjes,<br />

Cryptoco-<br />

e.d. De bodemgrond mag u niet inpersen,<br />

ryne<br />

zodatookhierhetaccentophetluchtighouden<br />

ligt. Een goede controle om te weten dat de grond<br />

Leids plantje ( ) hoognodig vernieuwd moet worden,<br />

is afgaan op de reuk. Wanneer de<br />

-18- Jaargang 19


Het vermenigvuldigen van aquariumplanten<br />

bodemgrond bij het omwoelen zwavelachtig stinkt, is de zaak mis. In dit geval<br />

vervangt u de potjes eenvoudig door nieuwe.<br />

Een dagelijkse controle van de hoeveelheid water is aan te bevelen, omdat u<br />

niet steeds het afdekkapje gesloten houdt, maar overdag op een kier zet. U<br />

moet zorgen dat alle potjes tot de rand in het water staan. Een narigheid die<br />

zich wel eens voordoet is een spontane groei van mosachtige planten. Ook<br />

hier kunt u het beste de grond vervangen of wanneer de plant het verdraagt,<br />

kalk toevoegen. Om u enig idee te geven welke planten u zoal kunt kiezen, heb<br />

ik hier een overzicht opgesteld zodat u bijv. met deze planten kunt starten om<br />

ervaring op te doen.<br />

a. Opgerichte bebladerde stengels :<br />

Hygrophila corymbosa, Alternanthera (Thelanthera) reineckii , Bacopa caroliniana.<br />

Hygrophila diffo rm is (vaantjesplant) en Ludwigia natans .<br />

b. Bladrozetten op de bodem:<br />

o.a.: (Leids plantje),<br />

Saururus cernuus Cryptocoryne beckettii, Cryptocoryne<br />

willisii, Echinodorus tenellus .<br />

c. Kruipende stengels met rechtopstaande bladeren:<br />

o.a.: (klavertje vier), (waternavel).<br />

Marsilea quadrifo lia Hydro co tyle vu lga ris<br />

"roseafolea"<br />

Het vermenigvuldigenvan deze planten gebeurt steeds<br />

op vegetatieve manier. Een uitgesproken voorbeeld<br />

is de vermenigvuldiging van uit de<br />

Alternanthera<br />

groep: opgerichte bebladerde stengels.<br />

U begint met een enkel plantje, bijv. een stengeltop.<br />

Ditplantuineenpotjeennaeenweeksnijdtuhet<br />

bovenste topje af en plant dit opnieuw in een ander<br />

potje. Na ongeveer tien dagen, het kan eerder of<br />

iets later zijn (afhankelijk van omstandigheden),<br />

heeft zich de volgende ontwikkeling voorgedaan: de<br />

top van het oorspronkelijke plantje is vertakt in twee<br />

topjes en de oorspronkelijke top van plant één is<br />

doorgegroeid. Nu kunt u van de twee topjes uit het<br />

eerstepotjetweetopjessnijdenendezeintweean-<br />

APRIL <strong>2004</strong><br />

-19-


Het vermenigvuldigen van aquariumplanten<br />

dere potjes planten. En de top van het tweede potje kan getopt<br />

worden en in een ander potje worden geplant. De situatie<br />

na weer tien dagen is dan als volgt: potje nr. 1 heeft<br />

nu vier doorgroeiende toppen gekregen en potje nr. 2<br />

heeft zijn eerste dubbele top, enz. U zult ongetwijfeld al<br />

bemerkthebbendatdeuitbreidingindeftigalgebragesproken<br />

kwadratisch plaatsvindt. Op deze wijze kunt u<br />

in betrekkelijk korte tijd een plant vermenigvuldigen<br />

tot een aantal dat u zelf wenst.<br />

Wanneer u de op deze wijze verkregen planten in het aquarium<br />

wilt overbrengen, doet u als volgt: u topt de stengels<br />

en plant ze in het aquarium; het wortel schieten<br />

vindt zonder extra voorzorgen plaats. Alleen de bladvorm<br />

ondergaat een verandering, maar dit is geen moeilijkheid<br />

omdat de plant weer de voor u normale bladvorm terugkrijgt.<br />

Deze methode geldt praktisch voor alle in deze<br />

groep genoemde planten. Ja, en dan zijn er natuurlijk<br />

ook nog snellere methoden zoals bijvoorbeeld de vermenigvuldiging<br />

van .Hetdiepin-<br />

Hygrop h ila diffo rm is<br />

gesneden blad van deze plant heeft, boven water gekweekt,<br />

een getande vorm. Wanneer u de plant in deze<br />

vorm geleverd krijgt en u bent met deze omstandigheid<br />

niet op de hoogte, dan valt het<br />

moeilijk om de plant te herkennen. Doch om<br />

op het vermenigvuldigen terug te komen: met<br />

de vaantjesplant gaat het op de nu volgende<br />

manier nog sneller.<br />

Upluktgewooneenstengelkaal,legtdeblaadjes<br />

afzonderlijkin een potje, snijdt de stengeltussen de oksels door en verdeelt deze ook over de potjes.<br />

Na ongeveer tien dagen heeft u in alle potjes vaantjesplanten.<br />

Een geheel andere methode moet u<br />

echter volgen bij de groep van planten met bladrozetten<br />

op de bodem. Waartoe bijv. ook de<br />

's behoren. Hier kunt u niet<br />

Cryptocoryne<br />

met stengels of bladeren werken doch met<br />

wortelstokken. Als u een -plant<br />

Cryptocoryne<br />

-20- Jaargang 19


Het vermenigvuldigen van aquariumplanten<br />

vermenigvuldigen wilt, snijdt u bijv. enkele wortelstokken van de plant af. Hiervoor<br />

moet u die dikke witte 'wortels' uitkiezen. U snijdt de wortelstok tussen<br />

de ogen door. Deze worteldelen legt u in een potje en ook hier kunt u na twee<br />

tot drie weken de eerste plantjes oogsten. Vaak ontwikkelt zich per wortelstokje<br />

een plantje. Als u dit voorzichtig verwijdert (let op het meenemen van<br />

de wortels) kunt u het wortelstokje voor de tweede maal benutten. Veel vaker<br />

echter niet, soms lukt het slechts één keer.<br />

Deze methode is ook van toepassing<br />

op bijv. de Leidse plantjes. De<br />

groeisnelheid van deze plant is<br />

echter in vergelijking met de<br />

Cryp-<br />

's enorm.<br />

tocoryne<br />

Misschien is de volgende tip nog<br />

van belang: wanneer ik nieuwe<br />

soorten planten koop, zijn er altijd<br />

enkele voor de moerascultuur bestemd.<br />

Mocht ik de pech hebben,<br />

dat de eerste planten het in het algemeen<br />

niet doen, dan heb ik nog altijd<br />

materiaal om een tweede poging<br />

te ondernemen. Soms is een<br />

andere samenstelling van bodemgrond<br />

nodig. Een andere keer is<br />

bijv. de waterhoogte van invloed,<br />

kortom al deze mogelijkheden kunt<br />

Waternavel<br />

u steeds uitproberen als u nieuwe<br />

planten koopt. 's Winters verdient<br />

het aanbeveling om de bakjes met<br />

bijv. TL 34 te verlichten. Wanneer u zonder kunstlicht werkt, dan kan een<br />

Leids plantje zijn bladerenn verliezen (de lichtbehoefte is nogal groot), zodat<br />

hier de kweek met kunstlicht op gang moet worden gehouden.<br />

Al met al heeft u nu echter een praktisch onbegrensde mogelijkheid om<br />

plantentevermenigvuldigenenomzodoendetekomentothetuitbreidenvan<br />

het plantenbestand, het uitproberen van voedingsbodems of het bestuderen<br />

van planten.<br />

APRIL <strong>2004</strong><br />

-21-


-22- Jaargang 19


KOI I N ZIJ N TOTALI TEI T, DEEL 2<br />

Ver sl a g vi j ver bi j ee n k o mst 2 0 f e br u ari<br />

Rik Valcke<br />

Gilbert verwelkomt iedereen op de eerste bijeenkomst van het 9de werkjaar.<br />

Na nog wat informatie en inlichtingen in verband met het open vijverweekend<br />

van de bbat, overloopt hij nog eens de agenda voor dit jaar.<br />

Daarna geeft hij het woord aan Hans. Hij gaat het hebben over de ideale koivijver<br />

en filters, waar op te letten bij de bouw of aankoop.<br />

Hier volgt een beknopte beschrijving.<br />

De koivijver<br />

Devormvandevijverspeeltnietechteenrolvoordekoi.Iedereenmoetvoor<br />

zichzelf uitmaken hoe hij een vijver in zijn tuin inpast.<br />

Ideaal is twee meter of meer diepte. De reden daarvoor<br />

is: koi hebben druk nodig om een mooi lichaam te ontwikkelen<br />

. Bij ondiepe vijvers tot slechts één meter<br />

kunnen de koi hangbuikjes krijgen. In de zaal werd aan<br />

menig buikje gevoeld.<br />

Hoe dieper de vijver hoe kleiner het oppervlak, maar toch<br />

een groter watervolume en dus een stabielere watertemperatuur.<br />

Schommelende temperatuur is slecht voor koi omdat<br />

dit stress veroorzaakt. Het liefst zou de temperatuur slechts<br />

mogen dalen tot minimum 8 ˚ C. Maar dit is bijna niet<br />

haalbaar in niet verwarmde vijvers.<br />

Na het uitgraven van de put worden bodemdrains<br />

geplaatst. Daarna wordt beton gestort. De zijmuren<br />

worden opgebouwd met betonstenen of stephol<br />

blokken die dan met beton vol gestort worden. Dan<br />

wordt er een laag stabiel ingelegd om de helling te<br />

maken naar de bodemdrains toe. Dat alles wordt vervolgens<br />

uitgeplakt met mortel, om daarna te polyesteren.<br />

APRIL <strong>2004</strong><br />

-23-


Koi in zijn totaliteit: deel 2<br />

Filteren<br />

Zoals in iedere vijver waar vissen aanwezig zijn, worden er de afvalstoffen NH 3<br />

(ammoniak), NO2 (nitriet) en NO 3 (nitraat) geproduceerd en (om)gevormd.<br />

Om deze afvalstoffen af te breken zijn er bacteriën nodig.<br />

Een filter is best minstens 10 % van de vijverinhoud, of toch zo groot mogelijk.<br />

Men moet uiteraard over de plaats beschikken. Een filter moet goed beluchtwordenomdebacteriëndieerinverblijvenvanveelzuurstoftevoorzien,<br />

dit is van groot belang. De filter moet blijven draaien, ook tijdens de winter,<br />

om de bacteriën te laten overleven.<br />

Er zijn twee soorten filters:<br />

Ondergrondse:<br />

Filterkamers kunnen naast de vijver aangebouwd worden. Er kan ook een<br />

kelder naast de vijver gebouwd worden waar een filter in geplaatst wordt.<br />

Voorzie zoveel mogelijk kamers als je zelf een filter maakt.<br />

Bovengrondse:<br />

Er wordt een pvc-koker naast de vijver geplaatst waar afvoerbuizen van de bodemdrains<br />

in uitmonden. Daarin komt een pomp die het water naar de filter<br />

stuwt. Dit passeert een uv-lamp waarna het naar een meerkamerfilter gepompt<br />

wordt.<br />

Hans gaf nog de volgende raad en advies:<br />

Filtermaterialen mogen niet vastslibben en moeten heel goed bacteriën<br />

laten hechten. De biologische filter is het hart van de vijver, dus<br />

de belangrijkste factor van een koivijver.<br />

Wekelijks wordt best tot 1 0 % van het watervolume ververst.<br />

Door waterverversing wordt het nitraatgehalte verminderd.<br />

Japanse matten behoren, volgens Hans, tot het beste filtermateriaal.<br />

Zijn advies is om 1 m 2<br />

per 1 000 l te gebruiken. Hij<br />

waarschuwde voor imitatiematten die veel goedkoper verkocht<br />

worden. Deze zijn gemaakt met een ander soort<br />

vezels die een totaal andere structuur hebben.<br />

Beluchtingstenen worden best op de bodemplaat geplaatst.<br />

Er worden best meerdere exemplaren verspreid geplaatst.<br />

-24- Jaargang 19


Koi in zijn totaliteit: deel 2<br />

Hoekunnenwenuzienofdefiltergoedwerkt?<br />

1- Doordewaterwaardentemeten. 2- Door de vissen te observeren. Zien of ze nog gaaf zijn, goed actief en hongerig<br />

zijn.<br />

psb is groepering van anaërobe bacteriën die af en toe toegevoegd moeten worden.<br />

Onder de 10 ˚ C niet meer voeren. De vissen verteren het voedsel niet meer.<br />

Dus wordt het onverteerd uitgescheiden wat weer de filter overbelast en de waterkwaliteit<br />

nadelig beïnvloedt.<br />

Hij hanteert ook de regel om slechts 1 vis per 1 000 l in de vijver te plaatsen.<br />

Ziekteverwekkers planten zich meest voor in plantenvijvers.<br />

De kennis in Europa is nog heel klein over de koi. De Engelsen liggen<br />

voorop. Bij de aankoop van een koi kun je best vragen naar de bloedlijn<br />

(kweker) van de koi. Een goede bloedlijn heeft meer kans om uit te<br />

groeien tot een prachtig exemplaar. In Japan wordt daar veel rekening<br />

mee gehouden.<br />

Tategoi: zijn vissen met een goede toekomst. Pas echter op en vraag<br />

naar de bloedlijn of de kweker.<br />

Rond 23 u werd de vergadering afgesloten. Er werd al meteen afspraak<br />

gemaakt met Hans om volgend jaar terug te komen<br />

en dan eens de problemen en ziekten te behandelen.<br />

Hans en de 14 toehoorders worden bedankt voor hun aanwezigheid.<br />

Er werd nog gezellig nagepraat in het café.<br />

Rik Valcke.<br />

Is er een zeeaquariaan die nog wat heeft<br />

Caulerpa<br />

aquarium en hiervan een bosje kan missen voor mij?<br />

Alles voor een Leffe (of iets anders) in de Klokke<br />

Graag een seintje aan Jan Algoed - 056 21 90 74<br />

in zijn/haar<br />

APRIL <strong>2004</strong><br />

-25-


DE WONDE RAL G VOOR<br />

DE K WEKENDE AQUARI OOT<br />

Piet Twisk - Wondersea Marine Aquarium<br />

Wist U dat er een alg bestaat die uitval van uw jongbroed kan verminderen en<br />

wel zoveel dat het bijna niet geloofwaardig meer is. De naam van het algje is<br />

(iso, gelij k; chrysis, goud) . Dit zijn goudbruine algj es met<br />

Isoch rysis ga lban a<br />

een grote van 10 – 15 micrometer. De individuele cellen zijn naakt, enigszins<br />

gerekt in vorm met aan de zijkanten een chloroplast welke zich in de lengterichting<br />

bevindt. Ook heeft deze soort twee zweepdraden waarmee ze zich<br />

kunnen verplaatsen, eigenlijk zouden we ze dus flagelaten moeten noemen.<br />

Verder vermeerderen deze algjes in een zoutwatervoedselmedium<br />

met een zoutconcentratie van 1,5 – 4 % bijzonder<br />

snel. Deze alg is een uitstekend voedsel voor klein dierlijk<br />

plankton zoals copepoden, rotiferen ( ),<br />

Brachionus plicatilis<br />

Pekelkreeftjes ( ) en jonge garnalenlarven.<br />

Artemia salina<br />

Wa arom nu j uist d ez e soort?<br />

Dat is niet zo eenvoudig uit te leggen, maar ik zal een poging wagen. Een groot<br />

deel van deze soort bestaat uit meervoudig onverzadigde vetzuren.<br />

Isochrysis – vetzuur analyse bij benadering (van de droge stof)<br />

Totaal aan onverzadigde vetzuren: 17.07 %<br />

EPA: Eicosapentaeenzuur, C20: 5(n-3): 2. 50 %<br />

DHA: Docosahexaeenzuur,C22:6(n-3): 10.20 %<br />

DPA: Docosapentaeeenzuur, C22:5(n-6): 3. 85 %<br />

ARA: Arachidonzuur, 20:4(n-6): 0. 52 %<br />

Docosahexaeenzuur, C22:6(n-3) is een van de langste ketens van onverzadigde<br />

vetzuren in de n-3 en n-6 series. Samen met EPA en DPA zijn lange ketens van<br />

meervoudig onverzadigde vetzuren essentieel voor een gezonde en normale<br />

ontwikkeling van vis- en garnalenlarven. Dit zuur is een vervanger voor visolie.<br />

-26- Jaargang 19


De wonderalg voor de kwekende aquarioot<br />

Hoe voeden wij onze larven met deze algen; door de<br />

voedseldieren zoals en deze<br />

Brachionus Artemia<br />

algjes te geven. Door de verrijking krijgen de<br />

larven indirect de broodnodige onverzadigde vetzuren<br />

die zij zo hard nodig hebben voor hun ontwikkeling<br />

naar volwassenheid. Garnalen larven<br />

kunnen wij direct met de algjes voeren,<br />

maar ook een mix van algjes en voedsel-<br />

Pekel kreeftje sp.) dieren is goed mogelijk.<br />

Bovenstaande pretendeert niet volledig te zijn, maar is een start om een ieder<br />

zo snel en zoveel mogelijk informatie te geven die het mogelijk maakt om onze<br />

zeewaterdieren zo succesvol mogelijk tot gezonde volwassen exemplaren op te<br />

kweken. Wij hebben er in ieder geval succes mee behaald. Het uitwisselen van<br />

informatie is van belang voor ons allemaal, daarom roep ik een ieder op om<br />

ervaringen of kennis over kweek kenbaar te maken.<br />

Literatuur:<br />

-Chapman,D.J.(1973),<br />

Th e a lgae, Secon d edition .<br />

Public. The Macmillan Press Ltd.<br />

ISBN: 0 333 14270 5<br />

Pagina 170 – 172<br />

-Stein,JanetR.(1973),<br />

Handbook ofphycological methods.<br />

Public. Cambridge University Press.<br />

ISBN: 0 521 29747 8 (paperback)<br />

Nuttige informatie vindt u ook op de volgende website's:<br />

http://www.breeders-registry.gen.ca.us/<br />

http://www.ngva.org<br />

http://www.biotechnologie.net<br />

http://www.stir.ac.uk/aqua/fishing/fish/f_web.htm<br />

APRIL <strong>2004</strong><br />

2de WAASL AND- BE URS<br />

Zondag 16 mei van 10.00 tot 17.00 h.<br />

Parochiezaal Heirbrug, Veerstraat 10 - 12, 9160 Lokeren<br />

-27-


Plaats van het gebeuren is zaal de Bosgalm in de Pastoriestraat Don<br />

Bosco-Torhout. De toegang is gratis, zowel voor standhouders als bezoekers.<br />

Er is ruime parkeermogelijkheid!<br />

Alles wat met de aquaristiek te maken heeft, kan doorlopend tussen 9<br />

u 30 en 16 u geruild, gekocht of verkocht worden: vissen, planten, vijverbenodigdheden,<br />

terrariumdieren en noem maar op. De standhouders<br />

worden al vanaf 8 u verwacht. Standhouders dienen zich voorafgaandelijk<br />

in te schrijven. Op de middag is voor de geïnteresseerden<br />

een maaltijd voorzien. Ook hiervoor is voorafgaandelijke inschrijving<br />

noodzakelijk.<br />

Info & reservatie: tel. 050 21 19 73<br />

fax.050216137<br />

e-mail: secretariaat@skalaar.be<br />

Het is duidelijk dat deze ruilbeurs steunt op een rijke traditie. Dertien<br />

opeenvolgende jaren slaagt het dynamisch bestuur van Skalaar erin<br />

om vele mensen aan te trekken. Iedereen is welkom: jong en oud, ervaren<br />

of beginnend aquariaan. Het is een volkse bijeenkomst, met de<br />

bedoeling om mensen met een gemeenschappelijke interesse, namelijk<br />

aquaristiek, terrariumkunde en of vijverfanaten, samen te brengen.<br />

Standhouders hoeven niet noodzakelijk een uitgebreid assortiment<br />

van planten, vissen of terrariumdieren te hebben. Ook de liefhebber<br />

die erin slaagde om één nestje vissen te kweken is welkom. De kweekresultaten<br />

zijn soms verbluffend. Gezien de kleinschaligheid en de intensieve<br />

verzorging van de kwekers kunnen wij stellen dat de kwaliteit<br />

van het aangeboden materiaal zeer goed is.<br />

-28- Jaargang 19


APRIL <strong>2004</strong><br />

WIE REISTERMETONSMEE NAAR DUI TSLAND? Voor de windersolden zijn we reeds te laat en voor de<br />

zomersolden nog te vroeg, maar mijn ongeduld en hopelijk<br />

dat van jullie liet me beslissen de boodschappentas te vervangen<br />

door een piepschuimbox of gewoon wat gezonde "curiositeit"<br />

Op zaterdag 19 juni trekken we samen met een bevriend zeeaquariaan<br />

(iemand die daar goed de weg kent en vlot Duits spreekt) via<br />

Hasselt naar Aachen om vervolgens door te rijden naar Keulen. We<br />

bezoeken er drie gerenommeerde aquariumwinkels en kijken wat ze<br />

daar meer hebben dan bij ons. Uiteraard kun je de euro's laten rollen,<br />

voor zover de portemonee dit toelaat.<br />

We zullen 's morgens vroeg vertrekken en in de late namiddag terug<br />

thuis zijn!<br />

Afhankelijk van het aantal geïnteresseerden verzorgen we een regeling<br />

voor het vervoer. Het is mogelijk dat hiervoor een kleine vergoeding<br />

gevraagd wordt (kostendelend rijden)! (Zeker indien we<br />

met de bus zouden rijden of is dit te optimistisch?) Over de middag<br />

proberen we ergens te eten langs de snelweg of in Keulen. Dit wordt<br />

in de mate van het mogelijke nog in detail uitgewerkt!<br />

Alle details zult je terugvinden in het meinummer, maar ik zou het<br />

zeer op prijs stellen indien je mij voor 1 mei laat weten of je meegaat<br />

of niet. Je zult begrijpen dat dit enig voorbereidend werk<br />

vraagt.<br />

Dank bij voorbaat voor de snelle reactie.<br />

Krist Hugelier: 0473 27 6 6 05<br />

krist.hugelier@tiscali.be<br />

Het bestuur<br />

-29-


Bi j een ko mst vi j vers<br />

VI J VE R S, KE U RI N G, TI P S, WAAR OP L E TT E N<br />

Gui do L ur qui n<br />

Vri j d a g 2 3 a pri l<br />

Topavond voor er var en, begi nnende en t oeko msti ge vij verli efhebbers<br />

Ik ben ervan overtuigd dat het cursuspakket van de toekomstige tuin- en<br />

landschapsarchitecten reeds enkele jaren is aangevuld met het onderdeel<br />

"vijveraanleg".<br />

Het tuinvijvertje van 1 5 jaar terug is omgetoverd in een waaier van mogelijkheden,<br />

van gezelschapsvijver tot speciaalvijver waarin de liefhebber zijn<br />

vijver nog kan catalogeren in een plant, koi, forel, zwem, amfibie enz. . . .<br />

Niettegenstaandedegoedevoorbereidingomvanonzewaterpartijeenjuweeltje<br />

te maken, kan ik me voorstellen dat de perfectionisten tot in de details<br />

willen gaan.<br />

Om tot deze doelgroep te horen moet men zich houden aan vooropgestelde<br />

normen, kortom de veelbetekende spelregels. De beste manier om uw vijverwetenschap<br />

te verrijken, is te luisteren naar iemand die reeds vele jaren<br />

ervaring heeft met de vijveraquaristiek.<br />

Dhr Guido Lurquin uit Leuven, een veel gevraagde gastspreker en tevens<br />

nationaal keurmeester bij bbat, zalonsviaeenlivevoordrachtmetcomputerpresentatie<br />

de nodige tips geven tot welk eindresultaat we uiteindelijk<br />

moeten komen, ongeacht wat ook uw doelstelling is.<br />

Het wordt vast een topavond voor vijverliefhebbers, niet alleen u als clublid<br />

bent welkom, ook familie en vrienden kunnen gratis éénmalig van deze<br />

unieke voordracht komen genieten, kortom iedereen is welkom.<br />

Waar : in ons clublokaal "De Klokke"<br />

Wanneer : op vrijdag 23 <strong>april</strong> om 20.00 u. stipt.<br />

Coördinatorvijvers, Gilbert Lapere<br />

-30- Jaargang 19


APRIL <strong>2004</strong><br />

Bi j een ko mst Aqu ari sti ek<br />

FI L MAVOND<br />

Danny van Belle<br />

vri j d a g 30 a pri l<br />

5 de<br />

plaats filmfestival "Fête de l'image sous-marine" Straatsburg – Frankrijk<br />

2 de<br />

plaats filmfestival "Il mare a Milan" Milaan – Italie<br />

1 ste<br />

plaats filmfestival "PAF Tachov" Tachov – Tsjechië<br />

3 de<br />

plaats filmfestival "Med. Fest. of underwaterfilm" Kotor – Servië &<br />

Montenegro<br />

1 ste<br />

plaats filmfestival "Festival of underwater images" Nagoya – Japan<br />

Dit zijn enkele van de prijzen waarmee Danny van Belle met zijn film "De<br />

allermooiste camouflages" in de prijzen viel. Als ervaren duikinstructuur<br />

heeft Danny jaren in Thailand verbleven. Gestart met enkele kleinere films<br />

is zijn passie voor de onderwaterwereld steeds verder gegroeid tot het professionele<br />

waar hij nu mee bezig is . Ik was reeds in de mogelij kheid deze<br />

filminNederlandtebekijkenenveeluitleghierbijisnietnodig: deze film is<br />

gewoon schitterend!<br />

Stilzitten doet hij echter niet! Na de pauze zullen we ook het genoegen<br />

hebben om, en dan nog wel in première, zijn pas afgewerkte nieuwe film<br />

m.n.: "De wereld der Gastropoda" te mogen bekijken. Veel kan ik er niet<br />

over kwijt, alleen dat hij nog beter en professioneler is dan de vorige. Dat<br />

beloofd!<br />

Aanjulliezouikdanwillenvragenvooreenkeertjegeenvijver-,zoetwaterof<br />

zeewaterfanaat te zijn maar allen samen als natuurliefhebber aanwezig te<br />

zijn op deze uitzonderlijke avond. En niet vergeten: voor een keertje zullen<br />

zelfs de vrouwen bekoord zijn door deze films.<br />

Tot vrijdag 30 <strong>april</strong> <strong>2004</strong> om 20.00 u. in ons lokaal De Klokke<br />

-31-


AGE NDA BI JEE NKO MSTE N <strong>2004</strong><br />

AQUARI STI E K<br />

30 <strong>april</strong>: filmavond: Danny van Belle<br />

-deallermooistecamouflages<br />

-dewereldderGastropoda<br />

25 juni: nationale huiskeuring 2002<br />

27 augustus: in voorbereiding<br />

24 september: in voorbereiding<br />

29 oktober: voordracht Eddy van Voorden<br />

1 ste<br />

deel: het houden en kweken van guppen<br />

2 de<br />

deel: gevaarlijke zeedieren<br />

17 december: duiken met . . .<br />

VI J VE R WERKI NG<br />

23 <strong>april</strong>: vijvers, keuring, tips, waar op te letten<br />

Guido Lurquin<br />

2 juli:vragen staat vrij<br />

17 september: in voorbereiding<br />

26 november: de vijverplanten: de eisen die ze stellen<br />

Te noteren in uw agenda: 6 november:zeewaterdag in Nederland<br />

De redactie is niet verantwoordelijk voor foutieve vermeldingen<br />

-32- Jaargang 19

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!