boekje april 2004 - Vaders Sellewie
boekje april 2004 - Vaders Sellewie
boekje april 2004 - Vaders Sellewie
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
COLOFON<br />
Martin Byttebier<br />
056 77 59 27<br />
redactie@aquatropica.be<br />
Donald Samyn<br />
056 21 09 06<br />
donaldsamyn@nbbz.nl<br />
Jan Algoed<br />
056 21 90 74<br />
jan.algoed@skynet.be<br />
http://www.aquatropica.be/<br />
info@aquatropica.be<br />
Erik Vansteenkiste<br />
Langebrugstraat 4 bus 21, 8500 Kortrijk<br />
056 35 08 48<br />
vansteenkisteerik@vt4.net<br />
Donald Samyn<br />
Korenbloemlaan 1 5 , 8500 Kortrijk<br />
056 21 09 06<br />
donaldsamyn@nbbz.nl<br />
Jan Algoed<br />
Sen. Claysstraat 5, 8500 Kortrijk<br />
056 21 90 74<br />
jan.algoed@skynet.be<br />
001-1057147-20<br />
"De Klokke"<br />
Boudewijn IX-laan 2, 8500 Kortrijk<br />
056 21 79 90<br />
de.klokke.athene@pandora.be<br />
http://www.deklokkeathene.be<br />
APRIL <strong>2004</strong><br />
Zoetwater<br />
Gerrit Plovie 056 40 24 56<br />
gerrit.plovie@skynet.be<br />
Zeewater<br />
Krist Hugelier 05 6 72 97 8 1<br />
krist.hugelier@tiscali.be<br />
Vijver<br />
Gilbert Lapere 056 35 84 19<br />
gilbertlapere@tiscalinet.be<br />
Terra riu m<br />
Geert Vandromme 056 71 82 07<br />
turtleboy@tiscalinet.be<br />
Kees Snoeren 05 1 30 47 0 1<br />
kees.snoeren@pandora.be<br />
Lidgeld: € 20,-<br />
Lidgeld + Aquariumwereld: € 28,-<br />
Lidgeld + Het Zeeaquarium: € 45,-<br />
Lidgeld + AW + HZA: € 59,-<br />
Martin Byttebier 056 77 59 27<br />
De uitgever is niet verantwoordelijk voor<br />
de inhoud van de advertenties<br />
-1-
Index<br />
AQUATROPI C A' SINFOBLAD<br />
Jaargang 19 - April <strong>2004</strong><br />
Colofon ............................................................................................................... 1<br />
Editoriaal ............................................................................................................ 3<br />
Zintuigen bij vissen ........................................................................................... 4<br />
Waarnemingen aan het gedrag ...................................................................... 10<br />
Voor u gelezen: oude vissen, nieuwe namen ................................................ 13<br />
Yasuhikotakia modesta<br />
DE KORTRIJKSE AQUARIUM- EN<br />
TERRARIUMVERENIGING<br />
................................................................................... 16<br />
Het vermenigvuldigen van aquariumplanten ............................................... 18<br />
Koi in zijn totaliteit, deel 2 ............................................................................ 23<br />
Verslag vijverbij eenkomst 2 0 februari<br />
De wonderalg voor de kwekende aquarioot ................................................ 26<br />
Wie reist er met ons mee naar Duitsland? ................................................... 29<br />
Uitnodiging bijeenkomst werkgroep vijvers ................................................. 30<br />
Keuring, tips, waar op letten: Guido Lurquin<br />
Uitnodiging bijeenkomst aquaristiek .............................................................31<br />
Filmavond: Danny van Belle<br />
Agenda bijeenkomsten <strong>2004</strong> ......................................................................... 32<br />
-2- Jaargang 19
EDITORI AAL<br />
APRIL <strong>2004</strong><br />
De paasfoor, De Ronde van Vlaanderen, chocolade-eieren,<br />
de grillen van het weer ... en last but not least die<br />
welbekende „vis“ op de eerste dag van de<br />
maand. Inderdaad, we kunnen er niet omheen,<br />
met dit editoriaal zitten we reeds in de<br />
maand <strong>april</strong>. We kunnen nu wel zeggen dat<br />
de winter echt voorbij is!<br />
Is de zomervakantie al geboekt?<br />
In alle geval hebben de verschillende coördinatoren<br />
reeds enkele „reizen“ (lees uitstappen),<br />
hetzij dichtbij of verder, in ons<br />
land of daarbuiten geboekt. Alle verdere details kunt u vinden in dit of één van<br />
de volgende nummers van ons clubblad.<br />
Hopelijk waren de eerste vergaderingen van de vijver- en aquaristiekwerkgroep<br />
een meevaller. Eind deze maand (30 <strong>april</strong>) hebben we een nieuwe vergadering<br />
„Aquaristiek“ die voor iedereen zéér interessant zal zijn. Het worden twee<br />
films met een kwaliteit van de bovenste plank! ! Op 23 <strong>april</strong> staat een vijververgadering<br />
op het programma! Gelieve dit met stip te noteren in uw agenda!<br />
Hebt U vragen, opmerkingen of voorstellen in verband met de vergaderingen,<br />
laat ons dit weten. Hebt U vrienden of kennissen die een aquarium bezitten<br />
( ook deze die nog geen bezitten ! ) , neem ze dan vrijblijvend eens mee naar de<br />
vergadering voor een kennismaking met onze club ! Je weet maar nooit!<br />
Bij het schrijven van dit editoriaal denk ik nog even terug aan de drie minuten<br />
stilte die we deze middag ter nagedachtenis van de 200 doden en zovele gewonden<br />
na de bomaanslag in Madrid hebben gehouden. Ik ben van natuur<br />
geen pessimist, maar deze zaken stemmen toch even tot nadenken! Zou de uitdrukking<br />
dierenRIJK en mensDOM dan toch de juiste zijn?<br />
Veel leesgenot,<br />
Hugelier Krist<br />
-3-
ZI NT UI GE N BI J VI S SE N<br />
Rik Vanhoenacker, Aquarianen Gent<br />
Een minder bekend fenomeen bij het houden en verzorgen van vissen, is de<br />
kennis hoe deze dieren hun omgeving waarnemen. Ieder dier (ook de mens)<br />
heeft nood aan informatie over wat er rondom zich gebeurt. Die informatie<br />
kan van levensbelang zijn, denken we maar aan<br />
wild dat op de vlucht slaat wanneer ze een jager in<br />
de buurt ruiken. Geursporen laten honden toe hun<br />
territorium af te bakenen, maar een hond zonder<br />
geur zou daar niets aan hebben en zou ook niet<br />
ruiken of een teef loops is of niet. Een buizerd zou<br />
zich nooit feilloos van tientallen meters hoog op een<br />
veldmuis kunnen storten zonder zijn sterk ontwikkeld<br />
zicht. Vleermuizen zouden zich in het donker te pletter<br />
vliegen zonder hun ultrasone piepgeluiden en radarsysteem.<br />
Zintuigen zijn echt van vitaal belang. Zonder gehoor,<br />
reuk en zicht zijn dieren vrij hulpeloos. Eerst<br />
en vooral is het belangrijk om eens te verduide-<br />
Buizerd ( )<br />
lijken wat we onder zintuigen verstaan.<br />
Zintuigen zijn organen bij meercellige dieren, die op prikkels reageren. De signalen<br />
van die prikkels komen dan in bepaalde projectievelden van het centrale<br />
zenuwcentrum terecht, worden daar verwerkt (waarneming en perceptie),<br />
waarna ze al dan niet vastgelegd worden in het geheugen. Dank zij de zintuigen<br />
worden dieren voortdurend op de hoogte gehouden van de toestand<br />
binnenin het eigen lichaam, maar ook de toestand van de buitenwereld en de<br />
veranderingen die daarin gebeuren worden aan het brein doorgegeven. Er is<br />
een ver doorgedreven specialisatie in de bouw (oog, gehoororgaan, reukorgaan)<br />
van de zintuigen, zodat elk zintuig slechts op de voor hem bedoelde<br />
prikkels reageert en doorgeeft aan de hersenen. Een zintuigcel kan een nietnerveus<br />
celtype zijn dat de prikkel doorgeeft aan de uiteinden van een zenuwcel.<br />
Het kan echter ook zelf een zenuwcel zijn met een uitloper die de prikkel<br />
vervoert. Het centrale zenuwstelsel ontvangt dan de prikkels, éénmaal de prikdrempel<br />
overschreden is. Op dat ogenblik ontstaan immers actiepotentialen.<br />
-4- Jaargang 19
Zintuigen bij vissen<br />
Wij mensen hebben de beschikking gekregen over gehoor- ,zicht- ,smaak-,<br />
reuk- en tastzin. Dankzij thermoreceptoren kunnen we ook temperatuur onderscheiden<br />
en door de tastzin kunnen we pijn voelen. De aard van de prikkels<br />
bepalen of we met mechanische, thermische, chemische of optische zintuigen<br />
temakenkrijgen.Mechanischezintuigenzijndikwijlsspecialehuidcellenzoals<br />
haarcellen. Die geven prikkelingen door wanneer ze gebogen worden. Andere<br />
mechanische zintuigen zijn last-, druk- en spierzin. Chemische zintuigen zitten<br />
vervat in de reuk en de smaak. Bij lagere dieren komen zintuigen voor die prikkels<br />
kunnen opnemen waarvoor hogere dieren ongevoelig zijn. Daartoe behoren<br />
eveneens veranderingen in het magnetisch en elektrisch veld.<br />
Reuk<br />
Van de hersenen van de vissen zijn de reukkwabben het best ontwikkeld. Dat<br />
is vooral het geval bij vissen die hun prooi moeten bemachtigen door op de<br />
reuk te vertrouwen. Bij kraakbeenvissen zijn de reukorganen goed ontwikkeld,<br />
terwijl dat bij beenvissen verschillend kan zijn. Een aal heeft een goede neus,<br />
terwijl een snoek zijn prooi nog niet kan ruiken als deze zich voor zijn neus bevindt.<br />
Murenen gaan ‘s nachts op jacht en zijn volledig op hun reukorganen<br />
aangewezen.<br />
Vissoorten die op hun ogen zijn<br />
aangewezen om aan voedsel te komen,<br />
hebben ook goed ontwikkelde<br />
gezichtskwabben. Bij de<br />
Kopstudie van de gewone murene<br />
zalmen is zulks het geval. Voor het<br />
overige zijn de hersenen eigenlijk<br />
maar matig ontwikkeld. Aan elke<br />
zijde van de vissenkop vinden we<br />
neusgaten. Bij zoogdieren hebben<br />
die een ademhalingsfunctie. Dat is<br />
niet het geval bij de vissen daar die<br />
neusgaten niet in verbinding staan<br />
met de mond- of keelholte. De<br />
neusgaten doen bij vissen alleen<br />
dienst als reukorgaan, en bij vissen is de reuk over het algemeen goed ontwikkeld.<br />
Ze sporen daarmee vooral chemische stoffen op in het water. Prooidieren<br />
verspreiden een typische geur, maar er worden door groepsgenoten ook<br />
dikwijls geursignalen afgegeven om gevaar aan te kondigen. Zo een geursignaal<br />
APRIL <strong>2004</strong><br />
-5-
Zintuigen bij vissen<br />
geeftdanaandeherseneneenprikkeldiehetvluchtmechanismeinwerking<br />
stelt. Haaien bijvoorbeeld draaien zich in de richting van het neusgat dat de<br />
sterkste prikkel ontvangt. Wanneer één neusgat verstopt raakt, draait de haai<br />
in rondjes.<br />
Tastzin<br />
De tastzin is eigenlijk slechts bij die vissen aanwezig die voorzien zijn van een<br />
soort tentakels of baarddraden. Meervallen hebben tentakels boven op de kop<br />
of rond de lippen. Barbelen hebben veelal baarddraden in de mondhoeken. In<br />
de meeste gevallen komen deze extra voorzieningen voor bij dieren die vanwege<br />
de gepantserde huid (bijv. beenplaten bij harnasmeervallen)<br />
geen verdere tast waarnemingen<br />
kunnen doen. De snorren van meervallen<br />
hebben dezelfde functie als de snorharen<br />
van katten. De uiteinden zijn<br />
niet alleen bij aanraking gevoelig<br />
maar ook bij trillingen en temperatuurverschilleninhetwater.Bijbodem<br />
is endemisch in<br />
het Malawimeer<br />
vissen worden ook prikkels waargenomen<br />
via de huid op de buikzijde. -<br />
Aulonocara<br />
soorten hebben op de kop, in de buurt van de ogen een soort verdiepte en vergrootte<br />
ponen. Ze zwemmen laag boven de zandbodem en kunnen met die<br />
speciale tastporiën de kleinste bewegingen onder het zand waarnemen. Op die<br />
manier sporen ze kleine kreeftachtigen en wormen op, die hen tot voedsel dienen.<br />
Smaakzin<br />
De smaakzin is bij vissen slecht ontwikkeld. Als ze<br />
smaakzintuigen hebben zitten die op de buitenkant<br />
van het lichaam, en meestal niet<br />
in de mond. Bij sommige vissoorten zitten<br />
hun smaakzintuigen op de staart of op de rugvinnen.<br />
Denken we hierbij aan de wijting of<br />
Rode poon<br />
de poon. Een steur kan met zijn snorharen<br />
niet alleen tasten maar ook proeven of het aangebodene zijn voorkeur wegdraagt.<br />
Het is bekend dat bijvoorbeeld hondshaaien vier smaken kunnen onderscheiden,<br />
namelijk zout, zoet, bitter en zuur.<br />
-6- Jaargang 19
Zintuigen bij vissen<br />
Het gezicht<br />
Het gezichtsvermogen van vissen is ook een apart systeem. Hun ogen zijn<br />
meestal groot en rond. Vissen hebben een groot gezichtsveld maar zijn relatief<br />
verziend. Net als ander gewervelde dieren kunnen ze hun ogen door middel<br />
vanoogspierenopenneer,naarvoorenachterbewegen.Zehebbenechter<br />
geen oogleden. Ook het scherpstellen gebeurt anders dan bij de mens. Wij<br />
kunnen onze ooglens boller of platter<br />
maken om scherp te stellen of dichtbij of<br />
veraf. Vissen dienen echter hun ooglens<br />
hoornvlies<br />
naar voor of achter te bewegen om op een<br />
bepaalde afstand scherp te zien, zonder<br />
dat de lens van vorm verandert.<br />
Het oog heeft een iris. De gevoelige laag<br />
lens heet netvlies waarop zich kegeltjes bevinden<br />
die gevoelig zijn voor kleurprikkels<br />
iris<br />
en staafjes die gevoelig zijn voor intens<br />
licht. Om het licht af te schermen hebben<br />
bepaalde meervallen een lelletje of een<br />
knipperend vlies boven aan de pupil. Naargelang de omstandigheden<br />
schermen ze daarmee overtollig licht af.<br />
Over het algemeen kunnen vissen goed kleuren onderscheiden. Dat is niet verwonderlijkomdatdekleurenvandebeenvissenergvariabelzijn.Toch„zien“<br />
en onderscheiden vissen de kleuren niet zoals wij dat doen. Goudvissen<br />
kunnen twee verschillende kleuren slechts van elkaar onderscheiden indien<br />
deze beide even helder zijn. Mannelijke stekelbaarzen zijn bijzonder gevoelig<br />
voor rood en gaan meteen in de aanval als ze iets roods in hun buurt zien komen.Anderemannetjeslokkenmethunrodebuikenimmershetzelfdeeffect<br />
uit.<br />
Gehoor<br />
Een vissenoor verschilt nauwelijks van een menselijk oor. Het is iets eenvoudiger<br />
van bouw en staat niet in rechtstreekse verbinding met de buitenwereld.<br />
De geluiden bereiken dus het vissenoor door de huid heen. Vissen bezitten<br />
geen trommelvlies. Ze zijn echter perfect in staat geluiden op te vangen van<br />
andere vissen. Dat werkt ongetwijfeld bevorderlijk om tijdens de paartijd de<br />
partners bij elkaar te brengen. In het gehoororgaan van de vissen bevindt zich<br />
ook het evenwichtsorgaan of labyrint. Net als bij ons werkt dit met een soort<br />
APRIL <strong>2004</strong><br />
-7-
Zintuigen bij vissen<br />
steentjes die in een bepaalde stand op een bepaalde zenuw drukken. De bewegingen<br />
in het evenwichtsorgaan veroorzaken verschillende bewegingen van de<br />
gehoorsteentjes en de geleiachtige koepel. Zelfs in woelig water, zonder voldoende<br />
licht of herkenningspunten, weet de vis op koers te blijven door de informatie<br />
die hem door het labyrint verschaft wordt. De informatie gaat hand<br />
in hand met de optische informatie, want zelfs in woelig water kan hij een<br />
prooi fixeren alsof deze niet beweegt, dankzij de combinatie van optische en<br />
auditieve prikkels.<br />
Zijlijnorgaan<br />
Neusgaten<br />
In water verspreiden trillingen zich vlugger dan door de lucht. Vissen beschikken<br />
daarom naast de vijf zintuigen die de andere gewervelde dieren<br />
meekregen, ook nog over een zesde zintuig om die trillingen te kunnen interpreteren,<br />
de zogenaamde zijlijn. Dit is een fijne donkere lijn, die langs de<br />
zijkant van het lichaam loopt, in een flauwe bocht van het kieuwdeksel naar de<br />
staart. Bij sommige vissoorten loopt de zijlijn in verschillende vertakkingen<br />
door over de kop. De zijlijnorganen bestaan feitelijk uit een rij speciale<br />
schubben die voorzien zijn van een heel fijn groefje. Dat staat in verbinding<br />
met een achter die schubben doorlopend kanaaltje. Dat kanaal is gevuld met<br />
een dikke vloeistof en daardoor kan er geen omringend water in doordringen.<br />
De wand van dat zijkanaal is voorzien van een groot aantal in groepjes bij el-<br />
-8- Jaargang 19<br />
Zijlijn<br />
Verschillende vormen van de zijlijn:<br />
1) volledige, bijna rechtezijlijn (karperachtigen)<br />
2) vo l led ige, naa r boven g ebogen zij l ij n ( baa rzen)<br />
3) onvolledige zijlijn (bittervoorn, winde)<br />
4) tweedelige zijlijn (cichliden)<br />
5) on regel matige zij l ij n (trekkersvi ssen)<br />
6) onderbroken en veelvuldige zijlijnen (harders)<br />
Zijlijn
Zintuigen bij vissen<br />
kaar liggende zintuigcellen (neuromasten), elk voorzien van een fijn zintuighaartje.<br />
Dankzij dit systeem kunnen de vissen allerlei waarnemingen doen<br />
over de zich rondom hen afspelende bewegingen in het water. Alle trillingen in<br />
het water gaan dan via de speciale haarcellen in de zijlijn naar de hersenen.<br />
Blinde vissen merken zeer goed op dat andere vissen in hun buurt komen. Ze<br />
kunnen zelfs het onderscheid maken tussen grotere vissen die mogelijk een bedreiging<br />
vormen en waarvoor ze moeten vluchten enerzijds en kleinere vissen<br />
die een mogelijke prooi vormen anderzijds. Die kleine vissen kunnen door een<br />
blinde vis trefzeker verschalkt worden. Dat geeft ons een goed idee van het<br />
enorme waarnemingsvermogen van zo een zijlijnorgaan. Zo zwemmen vissen<br />
zelden tegen de voorruit omdat ze hun zijlijn gebruiken als korte-afstand radar.<br />
Die grote gevoeligheid maakt dat vissen in stresstoestand<br />
kunnen raken als we tegen de voorruit tikken.<br />
Voor de vissen brengt dat zeer grote trillingen<br />
mee. Hun zijlijnorgaan wordt daar-<br />
Tijgermodderkruiper door danig geprikkeld zodat ze in paniek raken.<br />
Voortdurende trillingen door een slecht<br />
(syn. )<br />
gemonteerde dompelpomp kunnen ook stresserend<br />
werken op de gemoedstoestand van de dieren. Ze kunnen dan immers<br />
niet meer adequaat reageren op andere signalen van soortgenoten of belagers.<br />
Een goed inzicht in het waarnemingsvermogen van uw troeteldieren zal ongetwijfeld<br />
helpen bij het verzorgen. Het zal voorkomen dat ze in stresstoestand<br />
raken door fouten in de verzorging.<br />
De inrichting van het aquarium dient ook enigszins aangepast te worden aan<br />
de soorten vis die je er in wenst te houden en aan de manier waarop ze hun<br />
zintuigen gebruiken om aan voedsel te komen. Vissen die met baarddraden in<br />
zand gaan foerageren om voedsel te zoeken, geefje vanzelfsprekend een fijne<br />
zandbodem. Op grovere keien zouden die gevoelige tastorganen onherroepelijk<br />
beschadigd raken.<br />
Observeer aandachtig uw dieren. U zal er ongetwijfeld over verbaasd zijn dat<br />
ze feilloos bepaalde taken uitvoeren, geleid door de informatie van hun zintuigen.<br />
Ze zijn er erg afhankelijk van en weten ze te gebruiken. Ze kennen verdomd<br />
goed het verschil tussen aangeboden voedsel en een vangnet, dankzij<br />
hun zicht, reuk en trillingen op de zijlijn.<br />
APRIL <strong>2004</strong><br />
-9-
WAAR NE MINGENAANHETGEDRAG<br />
Axel Tunze, Tirion−natuur<br />
Als u de tijd neemt om uw zeewateraquarium goed te bekijken, zult u aan de<br />
vissen en de ongewervelde dieren veel interessante gedragingen opmerken, die<br />
zichindeloopvandeevolutiehebbenontwikkeldalsaanpassingaanhetleven<br />
op de koraalriffen.<br />
Het gedrag van vissen<br />
veel vissen vertonen een uitgesproken territoriumgedrag -<br />
Territo riu mgedrag:<br />
ze nemen een bepaald gebied in het aquarium in bezit<br />
en verjagen iedere indringer daar uit. Doktersvissen<br />
zoals de gele zeilvindoktersvis maken hun territoriale<br />
aanspraken kenbaar door de rugvin hoog<br />
op te zetten. Komt een andere doktersvis dan<br />
toch nog dichterbij, dan worden de scherpe<br />
doorns aan de staartwortel uitgeklapt en<br />
wordt de tegenstander daarmee aangevallen.<br />
Daarbij kunnen de dieren elkaar zwaar verwonden.<br />
Als zeeanemonen of slijmvissen aan de<br />
bak gewend zijn, bijten ze zelfs in de hand van hun<br />
Gele zeilvindoktersvis verzorger, om hun territoriale aanspraken<br />
( )<br />
kracht bij te zetten.<br />
dit is wel het bekendste gedragspatroon van vissen. De vorming<br />
Schoolgedrag:<br />
van scholen is een veiligheidsmaatregel: daardoor wordt het voor een roofvijand<br />
lastig een vis buit te maken, want de rover kan zich niet op een enkel<br />
dier concentreren. In het zeeaquarium kan men het schoolgedrag goed bekijken<br />
bij rifbaarzen, die in groepjes van vier of vijf tussen de koralen zwemmen.<br />
Houdt men rifbaarzen alleen, dan zijn ze veel schuwer en angstiger dan<br />
in een groepje soortgenoten.<br />
Voo rtp l a n t i ng s ged rag : het balts-, paar- en broedgedrag van zeevissen is fascinerend<br />
en levert wel de boeiendste waarnemingen op die men in een aquarium<br />
kan doen. Pas sinds een jaar of tien is het min of meer gebruikelijk geworden<br />
-10- Jaargang 19
Waarneningen aan het gedrag<br />
om zeevissen in het aquarium voort te kweken. Overigens kan men lang niet<br />
alle vissoorten voor langere tijd als paartjes bij elkaar houden; maar als dat<br />
mogelijk is, moet men ook beslist een paartje (kweekstel) aanschaffen. Er zijn<br />
zelfs vissoorten die beslist een partner nodig hebben, anders gaan ze zich abnormaal<br />
gedragen. Dat geldt bijvoorbeeld voor de anemoonvissen, en ook<br />
voor enkele grondelsoorten. De citroenlipvis toont een zeer interessant gedrag<br />
bij de vaststelling van het geslacht. Als u twee even<br />
grote jonge dieren in het aquarium zet, zal het<br />
ene zich tot een mannetje ontwikkelen, het<br />
andere wordt een vrouwtje. Het mannetje<br />
is te herkennen aan de groene strepen op<br />
de kop; het wordt ook iets groter dan het vrouwtje.<br />
Ook bij veel andere vissoorten kan men dit ver-<br />
Citroenlipvis<br />
schijnsel waarnemen. Het draagt bij tot de<br />
overleving van de soort op het rif. Als een<br />
oudere vis zijn partner verloren heeft, kan een opgroeiend jong dier zijn geslacht<br />
nog naar behoefte aanpassen. Bij zeer jonge visjes van bepaalde soorten<br />
(zoals anemoonvissen) is zelfs een geslachtsverandering nog mogelijk als de<br />
ontwikkeling al een tij dj e is gevorderd. Bij een paartj e feeënbaarzen is het mannetje<br />
meestal groter. Een goed kweekstel kan daardoor vaak worden verkregen<br />
door een klein dier en een groter<br />
dier bij elkaar te zetten. Als een<br />
kweekstel eieren wil afzetten,<br />
zoekt het mannetje een hol en begint<br />
dat vervolgens te bekleden<br />
met natuurlijke bouwmaterialen<br />
die het dier in het aquarium vindt,<br />
zoals algen, sponzen en kleine<br />
steentjes. Is geen passend hol voorhanden,<br />
dan probeert het mannetje<br />
er een te maken van dergelijke<br />
bouwmaterialen. Is dat gelukt,<br />
dan zal het vrouwtje haar eieren af-<br />
Koningsgrammaof royal gramma<br />
zetten. De pas uitgekomen jongen<br />
( )<br />
zijn erg klein en kunnen alleen<br />
worden grootgebracht in een speciaal aquarium met een rijk aanbod van<br />
plankton. In de normale bak dienen de jongen helaas alleen als levend voer.<br />
APRIL <strong>2004</strong><br />
-11-
Waarneningen aan het gedrag<br />
Bij anemoonvissen poetst het mannetje voor de eiafzetting een glad oppervlak<br />
(ruitofsteen)schoonindebuurtvandegastheeranemoon;daarkleefthet<br />
vrouwtjedandeeierenaanvast.Diewordenvervolgensdoorhetmannetjebevrucht<br />
en ook later nog verzorgd. Het mannetje<br />
waaiert met zijn vinnen voortdurend zuurstofrijk<br />
water overheen om beschimmeling van<br />
het legsel te voorkomen. Sterft een ei af,<br />
dan wordt dat door het mannetje verwijderd,<br />
zodat de rest van het legsel niet wordt<br />
aangetast. De ouders verwijderen zich hoogstens<br />
korte tijd van hun legsel, om te eten; ze reageren in<br />
Zwa rte a nemoonvi s de broedtijd ook erg agressief tegen indringers.<br />
Ze vallen dan zelfs de hand van<br />
hun verzorger aan. De broedtijd duurt 8 tot 1 1 dagen, afhankelijk van de temperatuur<br />
en de soort van anemoonvis. De pas uitgekomen larven kunnen ook<br />
weer alleen in een speciale bak worden grootgebracht.<br />
Heel afwijkend gaat het eraan toe bij de paring van zeepaardjes. Bij de balts<br />
zwemt het mannetje met een vergrote broedbuidel om het vrouwtje heen. Bij<br />
de eigenlijke paring houden de beide partners elkaar met de rolstaart vast, en<br />
het vrouwtje legt dan haar eitjes in de broedbuidel van het mannetje, waar ze<br />
bevrucht worden. Na ongeveer vier weken worden de ongeveer één cm lange<br />
jongezeepaardjesuitdebroedbuidelvanhetmannetje losgelaten. Voor het opfokken<br />
is hier eveneens een speciaalaquarium nodig.<br />
Het gedrag van ongewervelden<br />
sommige soorten kunnen in het aquarium<br />
Het „ trekgedrag“ van zeeanemonen:<br />
hun standplaats wijzigen. Meestal wijst zulk ‘trekgedrag' er op dat de oorspronkelijke<br />
plaats niet voldoet aan de behoeften van de anemoon, of dat het<br />
dier daar in een gewapend conflict is gekomen met een ander neteldier. De<br />
zeeanemoon maakt dan zijn voet los van de bodem en laat zich met de stroom<br />
meedrijven naar een andere plaats. Een symbioseanemoon zwerft op die manier<br />
net zo lang door het aquarium tot hij de beste plek gevonden heeft. Lederkoralen<br />
of softkoralen die een slechte plek hebben gekregen kunnen niet zo<br />
aan het zwerven gaan, maar groeien dan naar het licht toe. De koralen ontwikkelen<br />
dan een lange „nek“ en lange tentakels, om beter bij het licht te kunnen.<br />
Men moet ze dan op een lichtere plek neerzetten.<br />
-12- Jaargang 19
VOOR U GELE ZE N<br />
Ou de vi ss en, ni eu we n a men<br />
Martin Byttebier, Aquatropica Kortrijk<br />
Het ziet ernaar uit dat wij als aquariaan gedoemd<br />
zijn om eeuwig bij te leren. Jaarlijks komen er<br />
nieuwe vissoorten, planten, technieken, enz ...<br />
bij die we, als brave huisvader natuurlijk, trouw<br />
proberen bij te houden. Alsof dit nog niet voldoende<br />
is, worden regelmatig vissennamen gewijzigd.<br />
Een tijdje geleden bijv. zaten de<br />
cichlidenliefhebbers in zak en as.<br />
Sommige cichlidensoorten veranderden<br />
vlugger van naam dan<br />
de liefhebbers ze konden leren.<br />
Gelukkig is het momenteel vrij rustig op het cichlidenfront. Stilte voor de<br />
storm?<br />
Ook de liefhebbers van 's ontsnappen niet aan bijstudie. De Roemeense<br />
Botia<br />
modderkruiperkenner Theodor Nalbant roerde in 2002 al eens in het<br />
Bo-<br />
-soepje. Uit zijn studie onthouden we vooral de geboorte van een nieuw<br />
tia<br />
modderkruipergeslacht, . In dit geslacht - waar menig mens toch<br />
Yasuhikotakia<br />
ernstige problemen zal kennen om dit uitgesproken te krijgen - bracht hij enkele<br />
in aquariummiddens goed gekende -soorten onder:<br />
Botia Y. caudipuncta<br />
ta, Y. e os, Y. le c o n te i, Y. lo n gido rs a lis, Y. sp le n dida, Y. m o des ta, Y. m o rle ti, Y.<br />
nigrolineata en Y. s idth im u n k i .<br />
syn . syn .<br />
APRIL <strong>2004</strong><br />
-13-
Voor u gelezen: oude vissen, nieuwe namen<br />
In hetzelfde werk verhief Nalbant het ondergeslacht tot een vol-<br />
Hym en op hysa<br />
waardig geslacht. In <strong>2004</strong> werd dit geslacht echter door de Zwitserse ichtyoloog<br />
Maurice Kottelat in synonymie geplaatst met . Dit geslacht<br />
Syn crossus<br />
bevat eveneens enkele zeer gekende soorten:<br />
S. beauforti, S. bermorei, S. helodes,<br />
S. hymenophysa (tijgerbotia) en S. reversa.<br />
Ook de zeer gekende clownbotia ontsnapte niet aan een naamsverandering.<br />
Voor deze populaire modderkruiper richtte Kottelat een nieuw geslacht op, te<br />
weten .Dejuistenaamvoordeclownbotialuidtnudus<br />
Chromobotia Chromobotia<br />
macracanthus .<br />
: komt voor in de bovenloop van de<br />
Ataran, een kleine kustrivier in het zuiden van<br />
Myanmar (voormalig Birma).<br />
Gelukkig liet Kottelat de meeste prachtmodderkruipers met rust, zoals daar<br />
zijn: (netbotia),<br />
B.almorhae,B.birdi,B.dario,B.histrionica,B.lohachata B.<br />
macrolineata en B. striata .Naarhetschijntishierevenwelnogniethetlaatste<br />
woord gevallen. In de toekomst mogen we ons dus nog maar eens aan een<br />
naamsverandering verwachten.<br />
Volgens Kottelat is de vaak geïmporteerde een syn. van<br />
B. rostrata B. almorhae<br />
.Kottelatbeschreefookeennieuwesoort,namelijk Botia kubotai .<br />
syn .<br />
Komtenkelvoorin hetLuxian district (provincie<br />
Sichuan, China)<br />
-14- Jaargang 19<br />
syn.<br />
komt voor i n het<br />
westenvandeprovincieSichuaneninprovincie<br />
Guizhou, China (in de middenloop<br />
van de Yantze en haar bijrivieren).
Voor u gelezen: oude vissen, nieuwe namen<br />
Zowel Nalbant (2002) als Kottelat (<strong>2004</strong>) namen ook de Chinese prachtmodderkruipers,<br />
die voorheen deels in ondergeslachtenvan geplaatst waren,<br />
Botia<br />
onder handen.<br />
Tot het geslacht behoren:<br />
Sinibotia S.longiventralis,S.pulchra,S.reevesae,S.<br />
robusta en S. superciliaris .<br />
Verder hebben we .Vande17 -soorten wordt enkel<br />
Leptobotia Leptobotia L.<br />
nu en dan geïmporteerd. De rest bereikt uiterst zelden de aquarium-<br />
guilinensis<br />
handel.<br />
Tenslotte hebben we nog het geslacht . Dit geslacht omvat zo'n<br />
Parabotia<br />
zeven soorten:<br />
P. banarescui, P. bimaculata, P. dubia, P. fasciata, P. lijiangensis,<br />
P. maculosa en P. parva .Dezevissenwerdentotophedenwaarschijnlijk<br />
nog niet in de handel gebracht.<br />
Literatuur:<br />
- Kottelat, M. (<strong>2004</strong>): Botia kubotai,<br />
a new species of loach (Teleostei: Cobitidae) from the Ataran<br />
River (Myanmar), with comments on botiine nomenclature and diagnosis ofa new genus. Zootaxa<br />
401: 1-18.<br />
-Nalbant,T.T.(2002):<br />
Sixty million years of evolution. Part one; family Botiidae (Pisces: Ostariop-<br />
Travaux du Musee National d'Histoire Naturelle G. Antipa 44: 309-333 .<br />
hysi: Cobitoidea).<br />
TE KOOP/TE RUI L/ GRATI S<br />
Korenslangen ( ) in diverse kleuren te verkrijgen,<br />
Elaphe guttata guttata<br />
wildkleur, motley, gestreept en missing black. Nakweek 2003 en 2002.<br />
DegraeveMarc, telefoon 0497/27 23 24 na 20 uur.<br />
Te ruil : twee prachtig gekleurde mannelijke<br />
Copadichromis borleyi<br />
"Kadango Red", in de plaats had ik graag twee vrouwelijke dieren van<br />
dezelfde soort kunnen vinden.<br />
Te geef: Gratis vijverplanten (waterpest, hoornblad, leliescheuten, ...)<br />
Te koop : één koppel i<br />
Labidochromis hong<br />
Gezocht:<br />
Pseudotropheus demason i<br />
Dieter Anseeuw +32.(0)495.86.58.27<br />
Diddeka@hotmail.com<br />
APRIL <strong>2004</strong><br />
-15-
YASUHI KOTAKI A MODESTA<br />
syn. Botia modesta<br />
Erik Lievens, Aquarianen Gent<br />
Natuurlijke oorsprong: India, Thailand, Vietnam en de Maleisische archipel,<br />
kortom: het Verre Oosten, waar hij voorkomt in stilstaande en traagstromende<br />
rivieren.<br />
Het is een relatief groot wordende soort die ongeveer<br />
24 cm kan worden. Zorg dus voor een aangepast<br />
aquarium. Het onderscheid<br />
tussen een mannetje en vrouwtje is<br />
moeilijk te maken; als u alsnog het<br />
verschil wil maken, dan wordt verondersteld dat het<br />
vrouwtje iets groter is dan het mannetje.<br />
Zoals de meeste, zoniet alle -soorten, zijn het nachtactieve vissen die<br />
Botia<br />
houden van schemerzones, en zich tijdens de dag zoveel mogelijk ophouden in<br />
ingerichte schuilplaatsen in het aquarium, zoals bijvoorbeeld stronken kienhout.<br />
is een scholenvis: het houden van minimum zes exem-<br />
Yasuhikotakia modesta<br />
plaren is een vereiste. Gezien deze soort is uitgerust met baarddraden, moeten<br />
wij zorgen voor een fijne zanderige bodem waarin zij graag woelen naar iets<br />
eetbaar.<br />
Een goed ingericht aquarium voor deze vissoort dient te bestaan uit rond de<br />
bodemopgestapeldestenenen/ofstukkenkienhoutenditincombinatiemet<br />
rechtopstaande en langgerekte bladeren. Halve kokosnotenschalen vormen<br />
eveneens een uitstekende schuilmogelijkheid. Dit alles vormt samen enerzijds<br />
een uitstekende biotoop voor deze vissen en anderzijds een esthetisch uitziend<br />
geheel van het aquarium.<br />
De watersamenstelling is voor deze Aziatische soort dezelfde als voor de<br />
meeste vissoorten uit het Zuid-Amerikaanse continent, wat betekent een lage<br />
hardheid en een lage pH waarde: 6 à 6, 5 . Zij houden van een regelmatige waterverversing<br />
van ongeveer 10 % per week.<br />
-16- Jaargang 19
Yasuhikotakia modesta<br />
Het zijn alleseters die zelfs niet<br />
aarzelen om, indien het<br />
aanbod aan voedsel niet te<br />
groot is, algen af te schrapen<br />
van onze substraten.<br />
Zoals u weet kan aan de vorm<br />
van de muil bepaald worden<br />
waar een bepaalde vissoort<br />
Buitengewoon mooi exemplaar van<br />
haar voedsel gaat zoeken: een<br />
bovenstandigebek duidt op vissoort<br />
die zijn voedsel gaat halen aan het wateroppervlak, een onderstandige<br />
bek daarentegen duidt het omgekeerde aan. De vis scharrelt naar voedsel in de<br />
bodem. Modderkruipers hebben onderaan een afgeplat lichaam om zich gemakkelijk<br />
te kunnen voortbewegen op het bodemoppervlak.<br />
Meestal wordt in de literatuur vermeld dat de modderkruipers alle lagen van<br />
hetaquariumbevolken.Geziendevormvanhunlichaamenhunonderstandige<br />
muil durf ik het tegendeel beweren. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat, als u<br />
uw ziet zwemmen in het midden of onder het wateroppervlak, dit duidt<br />
Botia<br />
op een slechte conditie.<br />
Typisch voor deze -soort, zoals ook bij de<br />
Botia Chromobotia macracan th us<br />
(syn. ),ishetkunnenvoortbrengenvaneenknarsendge-<br />
Botia macracanthus<br />
luid. Denk niet dat het uw aquarium is die de geest gaat geven.<br />
De modesta wordt ook wel de groene modderkruiper genoemd: hij heeft een<br />
grijsachtige lichaamskleur die afhankelijk van zijn humeur kan overgaan van<br />
blauw naar groen. Met uitzondering van de staartvin die geelkleurig is, zijn de<br />
overige vinnen transparant.<br />
Deze -soort kan gerust samengehouden worden met andere vissoorten.<br />
Botia<br />
Wist u dat de plaatselijke bevolking deze ook gebruikt als consumptievis?<br />
Botia<br />
Zij noemen hem de Pla Mu Phao wat eigenlijk witte varkensvis betekent.<br />
Wij hebben er uiteraard andere bedoelingen mee!<br />
Veel geluk ermee .<br />
APRIL <strong>2004</strong><br />
-17-
HET VE R ME NI GVUL DI GE N VAN<br />
AQUARI U MPL ANTE N<br />
Aquariumvereniging Venray En Omstreken<br />
http://home.wxs.nl/ ~ peete277/AVEO.htm<br />
Wanneer u bij anderen een mooi aquarium ziet ofmen toont u een ofmeerdere<br />
dia 's die van een topaquarium zijngemaakt,kanhetvoorkomendatudeverzuchting<br />
slaakt: dat haal ik nooit. Dit artikel is bedoeld om u een eind in de<br />
goede richting te helpen of tenminste de mogelijkheid te beiden om met een minimum<br />
aan investering een goed plantenbestand op te bouwen.<br />
Zoals u ongetwijfeld bekend is, zijn onze aquariumplanten vaak ook als moerasplant<br />
te houden. Van deze eigenschap kunt u handig profiteren en als voordeel<br />
verkrijgt u met deze methode een veel snellere vermenigvuldiging van de<br />
planten ten opzichte van het houden onder water. Voorwaarden om deze moerascultuurtjes<br />
tot een succes te brengen zijn: licht, warmte, voldoende luchtvochtigheid<br />
en een luchtige voedingsbodem.<br />
Wanneer u meteen aan de slag wilt, dan kunt u zo'n handig vensterbankbroeikasje<br />
kant-en-klaar kopen. Waar u op moet<br />
letten, is dat de hoogte van het afdekkapje 10 cm<br />
of meer bedraagt. In het broeikasje<br />
is plaats voor 12 tot 50 potjes.<br />
Minder goed vind ik persoonlijk de uit<br />
plastic bestaande potjes. Ze lijken op het<br />
eerste gezicht beter, maar zij hebben als nadeel dat<br />
ze de luchtige bodem te veel afsluiten en daardoor nadelig<br />
zijn voor de plantengroei. Als bodemgrond neemt<br />
u potgrond. Soms is ook een kleihoudende bodem<br />
noodzakelijk, zoals bij Leidse plantjes,<br />
Cryptoco-<br />
e.d. De bodemgrond mag u niet inpersen,<br />
ryne<br />
zodatookhierhetaccentophetluchtighouden<br />
ligt. Een goede controle om te weten dat de grond<br />
Leids plantje ( ) hoognodig vernieuwd moet worden,<br />
is afgaan op de reuk. Wanneer de<br />
-18- Jaargang 19
Het vermenigvuldigen van aquariumplanten<br />
bodemgrond bij het omwoelen zwavelachtig stinkt, is de zaak mis. In dit geval<br />
vervangt u de potjes eenvoudig door nieuwe.<br />
Een dagelijkse controle van de hoeveelheid water is aan te bevelen, omdat u<br />
niet steeds het afdekkapje gesloten houdt, maar overdag op een kier zet. U<br />
moet zorgen dat alle potjes tot de rand in het water staan. Een narigheid die<br />
zich wel eens voordoet is een spontane groei van mosachtige planten. Ook<br />
hier kunt u het beste de grond vervangen of wanneer de plant het verdraagt,<br />
kalk toevoegen. Om u enig idee te geven welke planten u zoal kunt kiezen, heb<br />
ik hier een overzicht opgesteld zodat u bijv. met deze planten kunt starten om<br />
ervaring op te doen.<br />
a. Opgerichte bebladerde stengels :<br />
Hygrophila corymbosa, Alternanthera (Thelanthera) reineckii , Bacopa caroliniana.<br />
Hygrophila diffo rm is (vaantjesplant) en Ludwigia natans .<br />
b. Bladrozetten op de bodem:<br />
o.a.: (Leids plantje),<br />
Saururus cernuus Cryptocoryne beckettii, Cryptocoryne<br />
willisii, Echinodorus tenellus .<br />
c. Kruipende stengels met rechtopstaande bladeren:<br />
o.a.: (klavertje vier), (waternavel).<br />
Marsilea quadrifo lia Hydro co tyle vu lga ris<br />
"roseafolea"<br />
Het vermenigvuldigenvan deze planten gebeurt steeds<br />
op vegetatieve manier. Een uitgesproken voorbeeld<br />
is de vermenigvuldiging van uit de<br />
Alternanthera<br />
groep: opgerichte bebladerde stengels.<br />
U begint met een enkel plantje, bijv. een stengeltop.<br />
Ditplantuineenpotjeennaeenweeksnijdtuhet<br />
bovenste topje af en plant dit opnieuw in een ander<br />
potje. Na ongeveer tien dagen, het kan eerder of<br />
iets later zijn (afhankelijk van omstandigheden),<br />
heeft zich de volgende ontwikkeling voorgedaan: de<br />
top van het oorspronkelijke plantje is vertakt in twee<br />
topjes en de oorspronkelijke top van plant één is<br />
doorgegroeid. Nu kunt u van de twee topjes uit het<br />
eerstepotjetweetopjessnijdenendezeintweean-<br />
APRIL <strong>2004</strong><br />
-19-
Het vermenigvuldigen van aquariumplanten<br />
dere potjes planten. En de top van het tweede potje kan getopt<br />
worden en in een ander potje worden geplant. De situatie<br />
na weer tien dagen is dan als volgt: potje nr. 1 heeft<br />
nu vier doorgroeiende toppen gekregen en potje nr. 2<br />
heeft zijn eerste dubbele top, enz. U zult ongetwijfeld al<br />
bemerkthebbendatdeuitbreidingindeftigalgebragesproken<br />
kwadratisch plaatsvindt. Op deze wijze kunt u<br />
in betrekkelijk korte tijd een plant vermenigvuldigen<br />
tot een aantal dat u zelf wenst.<br />
Wanneer u de op deze wijze verkregen planten in het aquarium<br />
wilt overbrengen, doet u als volgt: u topt de stengels<br />
en plant ze in het aquarium; het wortel schieten<br />
vindt zonder extra voorzorgen plaats. Alleen de bladvorm<br />
ondergaat een verandering, maar dit is geen moeilijkheid<br />
omdat de plant weer de voor u normale bladvorm terugkrijgt.<br />
Deze methode geldt praktisch voor alle in deze<br />
groep genoemde planten. Ja, en dan zijn er natuurlijk<br />
ook nog snellere methoden zoals bijvoorbeeld de vermenigvuldiging<br />
van .Hetdiepin-<br />
Hygrop h ila diffo rm is<br />
gesneden blad van deze plant heeft, boven water gekweekt,<br />
een getande vorm. Wanneer u de plant in deze<br />
vorm geleverd krijgt en u bent met deze omstandigheid<br />
niet op de hoogte, dan valt het<br />
moeilijk om de plant te herkennen. Doch om<br />
op het vermenigvuldigen terug te komen: met<br />
de vaantjesplant gaat het op de nu volgende<br />
manier nog sneller.<br />
Upluktgewooneenstengelkaal,legtdeblaadjes<br />
afzonderlijkin een potje, snijdt de stengeltussen de oksels door en verdeelt deze ook over de potjes.<br />
Na ongeveer tien dagen heeft u in alle potjes vaantjesplanten.<br />
Een geheel andere methode moet u<br />
echter volgen bij de groep van planten met bladrozetten<br />
op de bodem. Waartoe bijv. ook de<br />
's behoren. Hier kunt u niet<br />
Cryptocoryne<br />
met stengels of bladeren werken doch met<br />
wortelstokken. Als u een -plant<br />
Cryptocoryne<br />
-20- Jaargang 19
Het vermenigvuldigen van aquariumplanten<br />
vermenigvuldigen wilt, snijdt u bijv. enkele wortelstokken van de plant af. Hiervoor<br />
moet u die dikke witte 'wortels' uitkiezen. U snijdt de wortelstok tussen<br />
de ogen door. Deze worteldelen legt u in een potje en ook hier kunt u na twee<br />
tot drie weken de eerste plantjes oogsten. Vaak ontwikkelt zich per wortelstokje<br />
een plantje. Als u dit voorzichtig verwijdert (let op het meenemen van<br />
de wortels) kunt u het wortelstokje voor de tweede maal benutten. Veel vaker<br />
echter niet, soms lukt het slechts één keer.<br />
Deze methode is ook van toepassing<br />
op bijv. de Leidse plantjes. De<br />
groeisnelheid van deze plant is<br />
echter in vergelijking met de<br />
Cryp-<br />
's enorm.<br />
tocoryne<br />
Misschien is de volgende tip nog<br />
van belang: wanneer ik nieuwe<br />
soorten planten koop, zijn er altijd<br />
enkele voor de moerascultuur bestemd.<br />
Mocht ik de pech hebben,<br />
dat de eerste planten het in het algemeen<br />
niet doen, dan heb ik nog altijd<br />
materiaal om een tweede poging<br />
te ondernemen. Soms is een<br />
andere samenstelling van bodemgrond<br />
nodig. Een andere keer is<br />
bijv. de waterhoogte van invloed,<br />
kortom al deze mogelijkheden kunt<br />
Waternavel<br />
u steeds uitproberen als u nieuwe<br />
planten koopt. 's Winters verdient<br />
het aanbeveling om de bakjes met<br />
bijv. TL 34 te verlichten. Wanneer u zonder kunstlicht werkt, dan kan een<br />
Leids plantje zijn bladerenn verliezen (de lichtbehoefte is nogal groot), zodat<br />
hier de kweek met kunstlicht op gang moet worden gehouden.<br />
Al met al heeft u nu echter een praktisch onbegrensde mogelijkheid om<br />
plantentevermenigvuldigenenomzodoendetekomentothetuitbreidenvan<br />
het plantenbestand, het uitproberen van voedingsbodems of het bestuderen<br />
van planten.<br />
APRIL <strong>2004</strong><br />
-21-
-22- Jaargang 19
KOI I N ZIJ N TOTALI TEI T, DEEL 2<br />
Ver sl a g vi j ver bi j ee n k o mst 2 0 f e br u ari<br />
Rik Valcke<br />
Gilbert verwelkomt iedereen op de eerste bijeenkomst van het 9de werkjaar.<br />
Na nog wat informatie en inlichtingen in verband met het open vijverweekend<br />
van de bbat, overloopt hij nog eens de agenda voor dit jaar.<br />
Daarna geeft hij het woord aan Hans. Hij gaat het hebben over de ideale koivijver<br />
en filters, waar op te letten bij de bouw of aankoop.<br />
Hier volgt een beknopte beschrijving.<br />
De koivijver<br />
Devormvandevijverspeeltnietechteenrolvoordekoi.Iedereenmoetvoor<br />
zichzelf uitmaken hoe hij een vijver in zijn tuin inpast.<br />
Ideaal is twee meter of meer diepte. De reden daarvoor<br />
is: koi hebben druk nodig om een mooi lichaam te ontwikkelen<br />
. Bij ondiepe vijvers tot slechts één meter<br />
kunnen de koi hangbuikjes krijgen. In de zaal werd aan<br />
menig buikje gevoeld.<br />
Hoe dieper de vijver hoe kleiner het oppervlak, maar toch<br />
een groter watervolume en dus een stabielere watertemperatuur.<br />
Schommelende temperatuur is slecht voor koi omdat<br />
dit stress veroorzaakt. Het liefst zou de temperatuur slechts<br />
mogen dalen tot minimum 8 ˚ C. Maar dit is bijna niet<br />
haalbaar in niet verwarmde vijvers.<br />
Na het uitgraven van de put worden bodemdrains<br />
geplaatst. Daarna wordt beton gestort. De zijmuren<br />
worden opgebouwd met betonstenen of stephol<br />
blokken die dan met beton vol gestort worden. Dan<br />
wordt er een laag stabiel ingelegd om de helling te<br />
maken naar de bodemdrains toe. Dat alles wordt vervolgens<br />
uitgeplakt met mortel, om daarna te polyesteren.<br />
APRIL <strong>2004</strong><br />
-23-
Koi in zijn totaliteit: deel 2<br />
Filteren<br />
Zoals in iedere vijver waar vissen aanwezig zijn, worden er de afvalstoffen NH 3<br />
(ammoniak), NO2 (nitriet) en NO 3 (nitraat) geproduceerd en (om)gevormd.<br />
Om deze afvalstoffen af te breken zijn er bacteriën nodig.<br />
Een filter is best minstens 10 % van de vijverinhoud, of toch zo groot mogelijk.<br />
Men moet uiteraard over de plaats beschikken. Een filter moet goed beluchtwordenomdebacteriëndieerinverblijvenvanveelzuurstoftevoorzien,<br />
dit is van groot belang. De filter moet blijven draaien, ook tijdens de winter,<br />
om de bacteriën te laten overleven.<br />
Er zijn twee soorten filters:<br />
Ondergrondse:<br />
Filterkamers kunnen naast de vijver aangebouwd worden. Er kan ook een<br />
kelder naast de vijver gebouwd worden waar een filter in geplaatst wordt.<br />
Voorzie zoveel mogelijk kamers als je zelf een filter maakt.<br />
Bovengrondse:<br />
Er wordt een pvc-koker naast de vijver geplaatst waar afvoerbuizen van de bodemdrains<br />
in uitmonden. Daarin komt een pomp die het water naar de filter<br />
stuwt. Dit passeert een uv-lamp waarna het naar een meerkamerfilter gepompt<br />
wordt.<br />
Hans gaf nog de volgende raad en advies:<br />
Filtermaterialen mogen niet vastslibben en moeten heel goed bacteriën<br />
laten hechten. De biologische filter is het hart van de vijver, dus<br />
de belangrijkste factor van een koivijver.<br />
Wekelijks wordt best tot 1 0 % van het watervolume ververst.<br />
Door waterverversing wordt het nitraatgehalte verminderd.<br />
Japanse matten behoren, volgens Hans, tot het beste filtermateriaal.<br />
Zijn advies is om 1 m 2<br />
per 1 000 l te gebruiken. Hij<br />
waarschuwde voor imitatiematten die veel goedkoper verkocht<br />
worden. Deze zijn gemaakt met een ander soort<br />
vezels die een totaal andere structuur hebben.<br />
Beluchtingstenen worden best op de bodemplaat geplaatst.<br />
Er worden best meerdere exemplaren verspreid geplaatst.<br />
-24- Jaargang 19
Koi in zijn totaliteit: deel 2<br />
Hoekunnenwenuzienofdefiltergoedwerkt?<br />
1- Doordewaterwaardentemeten. 2- Door de vissen te observeren. Zien of ze nog gaaf zijn, goed actief en hongerig<br />
zijn.<br />
psb is groepering van anaërobe bacteriën die af en toe toegevoegd moeten worden.<br />
Onder de 10 ˚ C niet meer voeren. De vissen verteren het voedsel niet meer.<br />
Dus wordt het onverteerd uitgescheiden wat weer de filter overbelast en de waterkwaliteit<br />
nadelig beïnvloedt.<br />
Hij hanteert ook de regel om slechts 1 vis per 1 000 l in de vijver te plaatsen.<br />
Ziekteverwekkers planten zich meest voor in plantenvijvers.<br />
De kennis in Europa is nog heel klein over de koi. De Engelsen liggen<br />
voorop. Bij de aankoop van een koi kun je best vragen naar de bloedlijn<br />
(kweker) van de koi. Een goede bloedlijn heeft meer kans om uit te<br />
groeien tot een prachtig exemplaar. In Japan wordt daar veel rekening<br />
mee gehouden.<br />
Tategoi: zijn vissen met een goede toekomst. Pas echter op en vraag<br />
naar de bloedlijn of de kweker.<br />
Rond 23 u werd de vergadering afgesloten. Er werd al meteen afspraak<br />
gemaakt met Hans om volgend jaar terug te komen<br />
en dan eens de problemen en ziekten te behandelen.<br />
Hans en de 14 toehoorders worden bedankt voor hun aanwezigheid.<br />
Er werd nog gezellig nagepraat in het café.<br />
Rik Valcke.<br />
Is er een zeeaquariaan die nog wat heeft<br />
Caulerpa<br />
aquarium en hiervan een bosje kan missen voor mij?<br />
Alles voor een Leffe (of iets anders) in de Klokke<br />
Graag een seintje aan Jan Algoed - 056 21 90 74<br />
in zijn/haar<br />
APRIL <strong>2004</strong><br />
-25-
DE WONDE RAL G VOOR<br />
DE K WEKENDE AQUARI OOT<br />
Piet Twisk - Wondersea Marine Aquarium<br />
Wist U dat er een alg bestaat die uitval van uw jongbroed kan verminderen en<br />
wel zoveel dat het bijna niet geloofwaardig meer is. De naam van het algje is<br />
(iso, gelij k; chrysis, goud) . Dit zijn goudbruine algj es met<br />
Isoch rysis ga lban a<br />
een grote van 10 – 15 micrometer. De individuele cellen zijn naakt, enigszins<br />
gerekt in vorm met aan de zijkanten een chloroplast welke zich in de lengterichting<br />
bevindt. Ook heeft deze soort twee zweepdraden waarmee ze zich<br />
kunnen verplaatsen, eigenlijk zouden we ze dus flagelaten moeten noemen.<br />
Verder vermeerderen deze algjes in een zoutwatervoedselmedium<br />
met een zoutconcentratie van 1,5 – 4 % bijzonder<br />
snel. Deze alg is een uitstekend voedsel voor klein dierlijk<br />
plankton zoals copepoden, rotiferen ( ),<br />
Brachionus plicatilis<br />
Pekelkreeftjes ( ) en jonge garnalenlarven.<br />
Artemia salina<br />
Wa arom nu j uist d ez e soort?<br />
Dat is niet zo eenvoudig uit te leggen, maar ik zal een poging wagen. Een groot<br />
deel van deze soort bestaat uit meervoudig onverzadigde vetzuren.<br />
Isochrysis – vetzuur analyse bij benadering (van de droge stof)<br />
Totaal aan onverzadigde vetzuren: 17.07 %<br />
EPA: Eicosapentaeenzuur, C20: 5(n-3): 2. 50 %<br />
DHA: Docosahexaeenzuur,C22:6(n-3): 10.20 %<br />
DPA: Docosapentaeeenzuur, C22:5(n-6): 3. 85 %<br />
ARA: Arachidonzuur, 20:4(n-6): 0. 52 %<br />
Docosahexaeenzuur, C22:6(n-3) is een van de langste ketens van onverzadigde<br />
vetzuren in de n-3 en n-6 series. Samen met EPA en DPA zijn lange ketens van<br />
meervoudig onverzadigde vetzuren essentieel voor een gezonde en normale<br />
ontwikkeling van vis- en garnalenlarven. Dit zuur is een vervanger voor visolie.<br />
-26- Jaargang 19
De wonderalg voor de kwekende aquarioot<br />
Hoe voeden wij onze larven met deze algen; door de<br />
voedseldieren zoals en deze<br />
Brachionus Artemia<br />
algjes te geven. Door de verrijking krijgen de<br />
larven indirect de broodnodige onverzadigde vetzuren<br />
die zij zo hard nodig hebben voor hun ontwikkeling<br />
naar volwassenheid. Garnalen larven<br />
kunnen wij direct met de algjes voeren,<br />
maar ook een mix van algjes en voedsel-<br />
Pekel kreeftje sp.) dieren is goed mogelijk.<br />
Bovenstaande pretendeert niet volledig te zijn, maar is een start om een ieder<br />
zo snel en zoveel mogelijk informatie te geven die het mogelijk maakt om onze<br />
zeewaterdieren zo succesvol mogelijk tot gezonde volwassen exemplaren op te<br />
kweken. Wij hebben er in ieder geval succes mee behaald. Het uitwisselen van<br />
informatie is van belang voor ons allemaal, daarom roep ik een ieder op om<br />
ervaringen of kennis over kweek kenbaar te maken.<br />
Literatuur:<br />
-Chapman,D.J.(1973),<br />
Th e a lgae, Secon d edition .<br />
Public. The Macmillan Press Ltd.<br />
ISBN: 0 333 14270 5<br />
Pagina 170 – 172<br />
-Stein,JanetR.(1973),<br />
Handbook ofphycological methods.<br />
Public. Cambridge University Press.<br />
ISBN: 0 521 29747 8 (paperback)<br />
Nuttige informatie vindt u ook op de volgende website's:<br />
http://www.breeders-registry.gen.ca.us/<br />
http://www.ngva.org<br />
http://www.biotechnologie.net<br />
http://www.stir.ac.uk/aqua/fishing/fish/f_web.htm<br />
APRIL <strong>2004</strong><br />
2de WAASL AND- BE URS<br />
Zondag 16 mei van 10.00 tot 17.00 h.<br />
Parochiezaal Heirbrug, Veerstraat 10 - 12, 9160 Lokeren<br />
-27-
Plaats van het gebeuren is zaal de Bosgalm in de Pastoriestraat Don<br />
Bosco-Torhout. De toegang is gratis, zowel voor standhouders als bezoekers.<br />
Er is ruime parkeermogelijkheid!<br />
Alles wat met de aquaristiek te maken heeft, kan doorlopend tussen 9<br />
u 30 en 16 u geruild, gekocht of verkocht worden: vissen, planten, vijverbenodigdheden,<br />
terrariumdieren en noem maar op. De standhouders<br />
worden al vanaf 8 u verwacht. Standhouders dienen zich voorafgaandelijk<br />
in te schrijven. Op de middag is voor de geïnteresseerden<br />
een maaltijd voorzien. Ook hiervoor is voorafgaandelijke inschrijving<br />
noodzakelijk.<br />
Info & reservatie: tel. 050 21 19 73<br />
fax.050216137<br />
e-mail: secretariaat@skalaar.be<br />
Het is duidelijk dat deze ruilbeurs steunt op een rijke traditie. Dertien<br />
opeenvolgende jaren slaagt het dynamisch bestuur van Skalaar erin<br />
om vele mensen aan te trekken. Iedereen is welkom: jong en oud, ervaren<br />
of beginnend aquariaan. Het is een volkse bijeenkomst, met de<br />
bedoeling om mensen met een gemeenschappelijke interesse, namelijk<br />
aquaristiek, terrariumkunde en of vijverfanaten, samen te brengen.<br />
Standhouders hoeven niet noodzakelijk een uitgebreid assortiment<br />
van planten, vissen of terrariumdieren te hebben. Ook de liefhebber<br />
die erin slaagde om één nestje vissen te kweken is welkom. De kweekresultaten<br />
zijn soms verbluffend. Gezien de kleinschaligheid en de intensieve<br />
verzorging van de kwekers kunnen wij stellen dat de kwaliteit<br />
van het aangeboden materiaal zeer goed is.<br />
-28- Jaargang 19
APRIL <strong>2004</strong><br />
WIE REISTERMETONSMEE NAAR DUI TSLAND? Voor de windersolden zijn we reeds te laat en voor de<br />
zomersolden nog te vroeg, maar mijn ongeduld en hopelijk<br />
dat van jullie liet me beslissen de boodschappentas te vervangen<br />
door een piepschuimbox of gewoon wat gezonde "curiositeit"<br />
Op zaterdag 19 juni trekken we samen met een bevriend zeeaquariaan<br />
(iemand die daar goed de weg kent en vlot Duits spreekt) via<br />
Hasselt naar Aachen om vervolgens door te rijden naar Keulen. We<br />
bezoeken er drie gerenommeerde aquariumwinkels en kijken wat ze<br />
daar meer hebben dan bij ons. Uiteraard kun je de euro's laten rollen,<br />
voor zover de portemonee dit toelaat.<br />
We zullen 's morgens vroeg vertrekken en in de late namiddag terug<br />
thuis zijn!<br />
Afhankelijk van het aantal geïnteresseerden verzorgen we een regeling<br />
voor het vervoer. Het is mogelijk dat hiervoor een kleine vergoeding<br />
gevraagd wordt (kostendelend rijden)! (Zeker indien we<br />
met de bus zouden rijden of is dit te optimistisch?) Over de middag<br />
proberen we ergens te eten langs de snelweg of in Keulen. Dit wordt<br />
in de mate van het mogelijke nog in detail uitgewerkt!<br />
Alle details zult je terugvinden in het meinummer, maar ik zou het<br />
zeer op prijs stellen indien je mij voor 1 mei laat weten of je meegaat<br />
of niet. Je zult begrijpen dat dit enig voorbereidend werk<br />
vraagt.<br />
Dank bij voorbaat voor de snelle reactie.<br />
Krist Hugelier: 0473 27 6 6 05<br />
krist.hugelier@tiscali.be<br />
Het bestuur<br />
-29-
Bi j een ko mst vi j vers<br />
VI J VE R S, KE U RI N G, TI P S, WAAR OP L E TT E N<br />
Gui do L ur qui n<br />
Vri j d a g 2 3 a pri l<br />
Topavond voor er var en, begi nnende en t oeko msti ge vij verli efhebbers<br />
Ik ben ervan overtuigd dat het cursuspakket van de toekomstige tuin- en<br />
landschapsarchitecten reeds enkele jaren is aangevuld met het onderdeel<br />
"vijveraanleg".<br />
Het tuinvijvertje van 1 5 jaar terug is omgetoverd in een waaier van mogelijkheden,<br />
van gezelschapsvijver tot speciaalvijver waarin de liefhebber zijn<br />
vijver nog kan catalogeren in een plant, koi, forel, zwem, amfibie enz. . . .<br />
Niettegenstaandedegoedevoorbereidingomvanonzewaterpartijeenjuweeltje<br />
te maken, kan ik me voorstellen dat de perfectionisten tot in de details<br />
willen gaan.<br />
Om tot deze doelgroep te horen moet men zich houden aan vooropgestelde<br />
normen, kortom de veelbetekende spelregels. De beste manier om uw vijverwetenschap<br />
te verrijken, is te luisteren naar iemand die reeds vele jaren<br />
ervaring heeft met de vijveraquaristiek.<br />
Dhr Guido Lurquin uit Leuven, een veel gevraagde gastspreker en tevens<br />
nationaal keurmeester bij bbat, zalonsviaeenlivevoordrachtmetcomputerpresentatie<br />
de nodige tips geven tot welk eindresultaat we uiteindelijk<br />
moeten komen, ongeacht wat ook uw doelstelling is.<br />
Het wordt vast een topavond voor vijverliefhebbers, niet alleen u als clublid<br />
bent welkom, ook familie en vrienden kunnen gratis éénmalig van deze<br />
unieke voordracht komen genieten, kortom iedereen is welkom.<br />
Waar : in ons clublokaal "De Klokke"<br />
Wanneer : op vrijdag 23 <strong>april</strong> om 20.00 u. stipt.<br />
Coördinatorvijvers, Gilbert Lapere<br />
-30- Jaargang 19
APRIL <strong>2004</strong><br />
Bi j een ko mst Aqu ari sti ek<br />
FI L MAVOND<br />
Danny van Belle<br />
vri j d a g 30 a pri l<br />
5 de<br />
plaats filmfestival "Fête de l'image sous-marine" Straatsburg – Frankrijk<br />
2 de<br />
plaats filmfestival "Il mare a Milan" Milaan – Italie<br />
1 ste<br />
plaats filmfestival "PAF Tachov" Tachov – Tsjechië<br />
3 de<br />
plaats filmfestival "Med. Fest. of underwaterfilm" Kotor – Servië &<br />
Montenegro<br />
1 ste<br />
plaats filmfestival "Festival of underwater images" Nagoya – Japan<br />
Dit zijn enkele van de prijzen waarmee Danny van Belle met zijn film "De<br />
allermooiste camouflages" in de prijzen viel. Als ervaren duikinstructuur<br />
heeft Danny jaren in Thailand verbleven. Gestart met enkele kleinere films<br />
is zijn passie voor de onderwaterwereld steeds verder gegroeid tot het professionele<br />
waar hij nu mee bezig is . Ik was reeds in de mogelij kheid deze<br />
filminNederlandtebekijkenenveeluitleghierbijisnietnodig: deze film is<br />
gewoon schitterend!<br />
Stilzitten doet hij echter niet! Na de pauze zullen we ook het genoegen<br />
hebben om, en dan nog wel in première, zijn pas afgewerkte nieuwe film<br />
m.n.: "De wereld der Gastropoda" te mogen bekijken. Veel kan ik er niet<br />
over kwijt, alleen dat hij nog beter en professioneler is dan de vorige. Dat<br />
beloofd!<br />
Aanjulliezouikdanwillenvragenvooreenkeertjegeenvijver-,zoetwaterof<br />
zeewaterfanaat te zijn maar allen samen als natuurliefhebber aanwezig te<br />
zijn op deze uitzonderlijke avond. En niet vergeten: voor een keertje zullen<br />
zelfs de vrouwen bekoord zijn door deze films.<br />
Tot vrijdag 30 <strong>april</strong> <strong>2004</strong> om 20.00 u. in ons lokaal De Klokke<br />
-31-
AGE NDA BI JEE NKO MSTE N <strong>2004</strong><br />
AQUARI STI E K<br />
30 <strong>april</strong>: filmavond: Danny van Belle<br />
-deallermooistecamouflages<br />
-dewereldderGastropoda<br />
25 juni: nationale huiskeuring 2002<br />
27 augustus: in voorbereiding<br />
24 september: in voorbereiding<br />
29 oktober: voordracht Eddy van Voorden<br />
1 ste<br />
deel: het houden en kweken van guppen<br />
2 de<br />
deel: gevaarlijke zeedieren<br />
17 december: duiken met . . .<br />
VI J VE R WERKI NG<br />
23 <strong>april</strong>: vijvers, keuring, tips, waar op te letten<br />
Guido Lurquin<br />
2 juli:vragen staat vrij<br />
17 september: in voorbereiding<br />
26 november: de vijverplanten: de eisen die ze stellen<br />
Te noteren in uw agenda: 6 november:zeewaterdag in Nederland<br />
De redactie is niet verantwoordelijk voor foutieve vermeldingen<br />
-32- Jaargang 19