You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Iedere maand met uitzondering<br />
van augustus kosteloos verstrekt<br />
aan leden en sympathiserende<br />
verenigingen.<br />
Jaargang 23<br />
Informatief maandblad<br />
voor het verantwoord verzorgen<br />
van uw aquarium, terrarium of vijver<br />
P309825<br />
november <strong>2008</strong><br />
Opgericht in 1966 Lid van B.B.A.T.<br />
Afgiftekantoor: 8500 KORTRIJK 1 afdeling II.<br />
Afzendadres: Martin Byttebier Kleine Brandstraat 12 8540 Deerlijk<br />
België/Belgique<br />
P.B.<br />
8500 KORTRIJK 1<br />
3/4574
Kokugyo Koi ' t Vi s ke<br />
De Breyne Peell aertstr aat 25<br />
8600 Diks muide Tel . : 051 50 42 37<br />
SPECI ALI TEI T: JAPANSE KOI<br />
Open:<br />
10.00u. tot12.00u. en13.30u. tot18.30u. Op zat er dag van 1 0. 00 u. t ot 1 2. 00 u. en 1 4. 00 u. t ot 1 8. 00 u.<br />
Zon dag en f eest dagen van 1 0. 00 u. t ot 1 2. 00 u.<br />
GE SL OTE N OP DI NS D AG www.tviske. be<br />
Gr a af B o u d e wij n I Xl aan 2<br />
8500Kortrijk (rechtoverderijkswacht) Tel . : 056/21 . 79. 90<br />
Fax.: 056/20. 51. 76<br />
de. kl okke. athene @telenet. be<br />
htt p: //www. deklokkeathene.be
Voorzitter<br />
Erik Vansteenkiste<br />
Langebrugstraat 4 bus 21, 8500 Kortrijk<br />
056 35 08 48<br />
erikvansteenkiste@skynet.be<br />
Secretariaat<br />
Donald Samyn<br />
Korenbloemlaan 1 5 , 8500 Kortrijk<br />
056 21 09 06<br />
donald.samyn@versateladsl.be<br />
Penningmeester-ledenadministratie<br />
Filip Willen<br />
Tolbeekstraat 1 1 , 8560 Wevelgem<br />
056 42 28 76<br />
filip.willen@telenet.be<br />
Bankrekening<br />
Argenta: 979-6236362-43<br />
Contactpersonen<br />
Zoetwater<br />
Gerrit Plovie 056 40 24 56<br />
gerrit.plovie@skynet.be<br />
Free Devos 056 44 48 1 6<br />
free . de .vos @telenet.be<br />
Zeewater<br />
Krist Hugelier 05 6 72 97 8 1<br />
krist.hugelier@scarlet.be<br />
Joachim Maes 056 40 39 99<br />
maes.joachim@telenet.be<br />
Vijvers<br />
Gilbert Lapere 056 35 84 19<br />
gilbert.lapere@telenet.be<br />
Terra riu m<br />
Geert Vandromme 056 71 82 07<br />
terrarium@aquatropica.be<br />
Verzending<br />
Kees Snoeren 05 1 30 47 0 1<br />
kees.snoeren@telenet.be<br />
Verantwoordelijke uitgever<br />
Martin Byttebier 056 77 59 27<br />
nightowl@scarlet.be<br />
De uitgever is niet verantwoordelijk voor de<br />
inhoud van de advertenties.<br />
Jaargang 22 – Januari 2007<br />
Lidgeld<strong>2008</strong> Lidgeld: € 22,-<br />
Lidgeld + Aquariumwereld: € 32,-<br />
Redactie<br />
Hoofdredactie<br />
Martin Byttebier 056 77 59 27<br />
redactie@aquatropica.be<br />
Redactiemedewerkers<br />
Jan Algoed 056 21 90 74<br />
jan.algoed@fulladsl.be<br />
Donald Samyn 056 21 09 06<br />
donald.samyn@versateladsl.be<br />
Webpagina<br />
http://www.aquatropica.be<br />
Lokaal<br />
"De Klokke"<br />
Boudewijn IX-laan 2, 8500 Kortrijk<br />
056 21 79 90<br />
de.klokke.athene@telenet.be<br />
http://www.deklokkeathene.be<br />
november <strong>2008</strong> – 1 –
Joachim Maes<br />
Het is afgelopen met 's avonds wat langer buiten te zitten om te<br />
genieten van de vijver, 's morgens vertrekken we weer in het<br />
donker naar het werk en de oprit ligt bezaaid met gevallen<br />
bladeren van bomen die zich tooien in de mooiste kleuren, ...<br />
ja, de herfst is in het land. Beetje onverwacht, zeker veel<br />
te vroeg, maar daar zal de gebrekkige zomer wel voor iets tussen<br />
zitten. We hebben de zonnebatterijen immers niet kunnen volladen en de<br />
lente is eigenlijk naadloos overgegaan in de herfst.<br />
Dedagenbeginnentekortenenvooraltekoelen.Wie'smorgensvroegeen<br />
frisse neus ophaalt, doet best al een trui aan. Met de stijgende energieprijzen<br />
wordt het naar verluid, voor veel huisgezinnen reken- en telwerk. In plaats van<br />
het gashendel een tandj e bij te draaien, wordt het uitkijken naar de nieuwe wintercollectie<br />
om een extra warme pull of trui aan te schaffen. En ook het elektriciteitsverbruik<br />
wordt best in de hand gehouden. Lichten niet nodeloos laten<br />
branden, de diepvries eens ontdooien en zuiver krabben, de wasmachine en<br />
droogkast wat meer laten draaien tijdens de daluren, en misschien ook maar<br />
eens kijken om de kapotte lampen te gaan vervangen met spaarlampen.<br />
Als zeeaquariaan, ben ik zo iemand die liever niet telt wat het aquarium voor<br />
financiële consequenties heeft op het gezinsbudget. Pompen die dag in dag uit<br />
draaien, lampen die het gehele huis zouden kunnen verlichten, het water aangenaam<br />
warm stoken naar 24 ˚ C en in de zomer koelen tot 24 ˚ C, ... gelukkig<br />
hebben zij die eerder dit jaar naar de lezing over energieverbruik van het zeeaquarium<br />
gekomen zijn, reeds de nodige maatregelen kunnen treffen om de balans<br />
in evenwicht te houden.<br />
Niettemin sta je er even bij stil met zo'n slokop in de woonkamer,<br />
wanneer andere gezinnen zelfs in de problemen<br />
komen door de dagdagelijkse verwarming en gebruik<br />
–2– Jaargang 23
van elektriciteit. En dan lees ik het bericht van de LHC (Large<br />
Hadron Collider), de grootste deeltjesversneller ter wereld, en<br />
dat vlakbij ons achterdeur, met name Genève . Met zijn<br />
lengte van 27 km, gekoeld naar een temperatuur van -273 ˚ C<br />
schiet er een kanon minuscule deeltjes af met een snelheid<br />
die zal oplopen tot de snelheid van het licht. Je wilt niet<br />
weten wat dat ding aan stroom trekt. Er ligt vast een rechtstreekse kabel naar<br />
de hoogspanningslijn van een middelgrote kerncentrale. Maar toch vind ik<br />
het indrukwekkend dat gewone mensen in staat zijn tot zulke sf-toestanden.<br />
Dewetenschappersaanhetroervanhetproject,dromenstilletjesvanhet<br />
vinden van totaal nieuwe elementen, anderen voorspellen dan weer het einde<br />
der tijden door het ontstaan van een zwart gat dat de wereld zal verzwelgen.<br />
Volgens insiders zal het enige zwarte gat dat zal ontstaan, gecreëerd worden<br />
wanneer de factuur van de energieleverancier in de bus zal vallen ...<br />
Hmm, misschien toch eerst gauw naar boven om een dikker hemd aan te trekken,<br />
voordat we aan de vaat beginnen. Kwestie van de gaskachel uit te laten.<br />
Althans voor even, want met het herfstgewaad van de bomen in<br />
het bos, is dit het ideale tijdstip om een wandelingetje te<br />
maken met het gezin en daarna toch gezellig voor het<br />
haardvuur post te vatten om terug op temperatuur te komen,<br />
met een lekker kopje dampende koffie ... mmm heerlijk,<br />
ik krijg er nu al warm van.<br />
november <strong>2008</strong> –3–
Tekst: P. Barre<br />
Vertaling : M . Heyligen, Zilverhaai Hasselt<br />
Mbuna 's waren de eerste cichliden die uit het Malawimeer geïmporteerd werden.<br />
Men vergeleek ze onmiddellijk, en niet ten onrechte overigens, met bepaalde<br />
koraalvissen omwille van hun schitterende kleuren. Na een kortstondige<br />
bevlieging verdwenen ze nochtans stilletjes uit de aquaria van de cichlidenliefhebbers.<br />
Ze werden vervangen, hoe veranderlijk kan de mode toch zijn, zelfs in<br />
onze liefhebberij!<br />
De enkele fanatieke Mbuna-liefhebbers die deze vissen nog in hun aquaria houden,<br />
gaan door voor ofwel beginnelingen, ofwel voor mensen die niets interessants<br />
in hun bakken hebben rondzwemmen. Vanwaar deze discriminatie?<br />
Mbuna's hebben nochtans hetzelfde gedrag als Tropheus -soorten die ‘in ' zijn wat<br />
decichlidenmodeaangaat.Zehebbenprachtigekleuren.Dekweekisgemakkelijk.<br />
Ze laten robuusteplanten met rust en moeten, net als de andere cichliden, in<br />
alkalisch water gehouden worden. Maar wat zoekt een cichlidenliefhebber<br />
meestal?Iets nieuw. En nieuwesoortenMbuna's worden nogzelden aangeboden.<br />
Hoe wordt men Mbuna-liefhebber?<br />
In mijn geval is dat heel eenvoudig<br />
gegaan. Ik begon met<br />
-soorten uit het<br />
Haplochromis<br />
Malawimeer, en dat meer ben ik<br />
steeds trouw gebleven. In een<br />
500-liter-aquarium verzorgde ik<br />
Copadichromis boadzulu *, Nimbochromis<br />
venustus, Cyrtocara<br />
moorii, Aristochromis christyi en<br />
Ni m b o c h r o mi s v e n u st u s (Boulenger, 1908)<br />
–4– Jaargang 23
. In een 360-liter-aquarium werden de halfwasdieren on-<br />
Aulonocara nyassae<br />
dergebracht en, in een derde bak van 120 liter verbleef het jongbroed gedurende<br />
de eerste zes maanden van hun leven. De bakken draaiden goed, en de<br />
kweken volgden elkaar in sneltreinvaart op.<br />
Op een dag kon ik een koppel (syn. )op<br />
Maylandia zebra Metriaclima zebra<br />
de kop tikken. Ik bracht hen onder in het 500-liter-aquarium met de<br />
Haplo-<br />
-soorten. Het mannetje verwierf stukje bij beetje een territorium.<br />
chromis<br />
Dankzij zijn snelle verplaatsingendoor de bak verwierfhij spoedig de heerschappij.<br />
Hij werd helderblauw met diepzwarte verticale banden op de flanken.<br />
Een geelachtige schijn verscheen in de rugvin. De overige bewoners daarentegen<br />
verloren hun kleuren. Ik moest dus een keuze maken, want het samenbrengen<br />
van Mbuna's en -soorten draait steeds uit in het<br />
Haplochromis<br />
nadeel van deze laatsten.<br />
Mijn vrouw hielp me met de keuze. Ze verkoos veruit de Mbuna's omwille van<br />
hun kleuren, die volledig verschilden van het blauw van de .Ge-<br />
Haplochrom is<br />
zien het beperkte aantal aquaria in mijn bezit, besloot ik Mbuna's aan te<br />
schaffen, en spoedig was ik besmet door het virus van de ‘Mbunafilie'.<br />
Man n etj e Ps eu dotr oph eus cr abo<br />
november <strong>2008</strong> –5–
Op dit ogenblik verzorg ik in het 500-liter-aquarium<br />
Melan ochrom is aura tus,<br />
M. johann ii, Labeotropheus trewavasae “red top”, Maylandia zebra “oranje",<br />
Pseudotropheus aff. tropheops (lijkt op P. troph eops “Illilac mumbo”), P .sp.aff.<br />
elongatus (verkocht als “red top”), Maylandia lom bardoi (syn. Metriaclima<br />
lombardoi ), en Pseudotropheus crabro .<br />
Het 360-liter-aquarium, normaal voorbehouden voor halfwasdieren, werd<br />
aangevuld met .Hetaquariumvan120liter<br />
Pseudotropheus macroph thalm us<br />
is voorbehouden aan jongbroed van minder dan anderhalve maand. De moeilijkheid<br />
bij de kweek van<br />
Mbuna's bestaat hierin dat<br />
het moeilijk is een populatie<br />
voor een aquarium samen te<br />
stellen, doordat sommige<br />
soorten onderling kunnen<br />
Ps eu dotr oph eus macr opht h al mus<br />
kruisen. De liefhebbermoet bijgevolg zijn aquaria goed<br />
observeren en dergelijke reacties<br />
vermijden.<br />
Ruzie als gevolg van onverenigbare karakters kan vermeden worden door het<br />
dominantedierofderuziemakerteverwijderen.Deoverigebewonerskunnen<br />
dan rustig een eigen territorium veroveren. Twee of drie weken later kan dan de<br />
kwajongen terug ingebracht worden, en die zal gekalmeerd zijn (over dit laatste<br />
heeft de redactie zijn bedenkingen, en raden we aan héél voorzichtig te zijn).<br />
Ondanks deze methode heb ik een mannetje Melanochromis auratus gehad,<br />
dat nooit bij een andere vis kon ondergebracht worden. Systematisch zocht<br />
hij het gevecht met de andere vissen, en hij heeft zo vijf gasten (de mooiste uiteraard)<br />
naar de vissenhemel geholpen. (nvdr: datgebeurtbijnaal ti j d! )<br />
Omdemogelijkheidtotkruisingtussenverschillendesoortenuittesluiten,<br />
moet men vermijden dat aanverwante of gelijkaardige soorten in hetzelfde<br />
aquarium ondergebracht worden. Dat is ook de reden dat<br />
Maylandia zebra<br />
(syn. )en “Orange” in aparte aquaria onderge-<br />
Pseudotroph eus zebra M. zebra<br />
bracht zijn. De wijfjes zijn inderdaadbijna identiek. Om tegennatuurlijke krui-<br />
–6– Jaargang 23
oac h<br />
di er ensp eci aal zaak<br />
ALLES V OOR U W HUISDIER<br />
Kortri jkstraat 47 - Wevel ge m - 056 42 35 53<br />
ELEKTRO<br />
BEKAERT ERIC nv<br />
Zwevegemsestr. 71 - 8500 Kortrijk<br />
056/21 95 26<br />
voor al u w TL-l a mpen:<br />
Syl vani a: aqua-star, gro-l ux<br />
P hi l i ps: TL' D 8 3 0, 8 40, 8 6 5<br />
Zeeaquari u m Speci aal zaak<br />
De Vuyst Samuel, Gevaertdreef32, 9700 Oudenaarde<br />
Nu ookjou wzoet water- en vijverspeci alist<br />
Waar k waliteit en service<br />
op de eerste pl aats staan.<br />
Openingsuren: woensdag en donderdag van 14 tot 1 9 : 30 uur<br />
vrijdag van 14 tot 20 uur<br />
zaterdag en zondag van 10 tot 1 8 uur.<br />
http://www.acropora .tk 0495/52.86.61
Vrijblijvend<br />
prijsofferte<br />
Zancl us<br />
Speci aal zaak voor zeeaqu ari u m<br />
en zoetwater<br />
Potterstraat 23<br />
B-9170 Sint-Pauwels<br />
Tel & Fax: 0032 (0)3/77.80. 229<br />
Geselecteerdezeevissen&lageredierenvantopkwaliteit. E i gen fi l tersysteem m et afsch u i m i n g.<br />
Exclusieveaquariummeubels uit eigen atelier.<br />
H QI -verlichting op maat (ook wandmontage)<br />
Openi ngsuren: Dinsdag, woensdag en vrijdag: 13u tot 1 9u<br />
Zaterdag: 9u tot 1 8u<br />
Elke eerste zondag van de maand: 1 1 u tot 1 7u<br />
Gesloten: Maandag en donderdag<br />
In juni, juli en augustus: op zondag.<br />
Voorzetrolluiken<br />
Rolluiken<br />
Automatische rolluiken<br />
Tonny Dierick<br />
Molenhof 28 Zwevegem<br />
Tel.: 05 6 75 85 32<br />
GSM: 0478 59 75 65<br />
E-mail: dierick.tonny@skynet.be
singen te voorkomen, moet elk individu minstens één partner van de eigen<br />
soort hebben. Ik heb bijvoorbeeld twee mannetjes ,<br />
Pseudotroph eus crabro<br />
maar geen wijfje. Het gebeurt regelmatig dat deze mannetjes pronken voor<br />
wijfjes van andere soorten. Gelukkig tonen deze zich niet bereidwillig.<br />
In een Malawibak kunnen nog andere interessante waarnemingen gedaan<br />
worden. Ik neem hier het voorbeeld van een mannetje sp. aff.<br />
Pseudotropheus<br />
. Deze vis domineerde het aquarium. Het was werkelijk een pracht-<br />
tropheops<br />
dier, metaalachtig purper met een geelachtige rugvin en een zwarte zoom. Het<br />
wijfje was geelachtig met dezelfde zwarte zoom. Hoewel ze in hetzelfde aquarium<br />
verbleven, vond het mannetje niets beter dan te flirten met al wat bewoog.<br />
Voor het wijfje van zijn eigen soort had hij echter niet de minste belangstelling.<br />
Ik veronderstel dat hij op die manier zijn dominantie over de andere<br />
dieren nog wat extra kracht wou bijzetten.<br />
In een Mbuna-aquarium<br />
moet men altijd voorkomen<br />
dat één vis door de anderen<br />
gedomineerd wordt. De gedomineerde<br />
zal inderdaad de<br />
dood ingedreven worden. Iedere<br />
vis moet een andere domineren,<br />
maar zelf weer gedomineerd<br />
worden door een<br />
derde. Bovendien moet iedere<br />
bewoner een eigen territo-<br />
Mel a n o c h r o mi s c hi p o k a eJohnson, 1 975<br />
rium hebben, of toch ten<br />
minste een plaats om te<br />
schuilen. Bijgevolg moet een rotsachtig decor opgebouwd worden in navolging<br />
van het natuurlijke biotoop.<br />
Indien aan al deze voorwaarden voldaan is, zal uw Mbuna-aquarium voldoening<br />
geven. Het kweken zal gemakkelijk zijn, zeker als er regelmatig water ververst<br />
wordt. De vissen zullen hun mooiste kleuren tonen. Er zal steeds beweging<br />
zijn in het aquarium, en het is uitermate interessant te zien hoe elke vis<br />
zijn territorium verdedigt.<br />
november <strong>2008</strong> –7–
Het is dus verbazend dat dergelijke kleurrijke vissen met zo 'n interessant gedrag<br />
zelden te vinden zijn in de aquaria van de cichlidenliefhebber. Het is belangrijk<br />
hen aan de vergetelheid te ontrukken, en te voorkomen dat ze uit onze bakken<br />
verdwijnen. Misschien zijn sommigen erop uit deze mogelijkheid uit te buiten, om<br />
daarna weer een Mbunamode te lanceren. En dit uiteraard tegen een mooie prijs!<br />
Bi bl i ogr afi e<br />
Allgayer, R. ( 1 979). LesPseudotropheus. Aquaramanr. 45, 46, 47en48. All gayer, R. ( 1 984). Soortvor mi n g bij Mbun a' s. Ci chli dae 1 0 ( 2): p. 29- 36.<br />
Axel r od, H. R. & Bur g ess, W.E. (1983). AfricancichlidsfromLakeMalawi and Tanganyika. Hong<br />
Kon g, T. F. H. Pu bl i cati ons, Nept u n e Cit y, Ne wJ ers ey.<br />
Nvdr Aqu atr opi c a<br />
St auff er en Koni n gs ( 2 006) pl a at s en Copadi chr o mi s boadzul u en C. pr ost o m ain het geslachtNyas sachromis. De j ui st e n aa m l ui dt dus Nyass achr o mi s b o a dzul u (Il es, 1 960).<br />
Br on:<br />
St auff er, J. R. , Jr. an d A. F. Koni n gs ( 2 006) . R evi e w of Copadi chr o mi s (Teleostei: Cichlidae) with the<br />
descriptionofa new genus and six newspecies. I chthyologicalExplorationof Freshwatersv. 17(no. 1): 9-42.<br />
–8– Jaargang 23
Donald Samyn, Aquatropica Kortrijk<br />
Welke aquariaan is er niet gefascineerd door zijn hobby en<br />
wenst er niet “zijn ofhaar” aquarium tefotograferen ? Enkele<br />
jaren terug was het een hele klus om met de juiste film, het<br />
juiste toestel en de juiste lens achter het dikke glas er iets fatsoenlijk<br />
van te maken. Ondertussen is de wereld van het digitalefototoestel<br />
enorm geëvolueerd. Sedert de komst van de digitale<br />
reflexcamera, die de digitale compacttoestellen zullen verdringen,<br />
is de klus eenvoudiger geworden! Ook de verlaagde<br />
prijzen doen een duwtje in de juiste richting. In deze bijdrage<br />
wil ik het even hebben over hoe je de meeste kansen hebt om<br />
er iets moois van te maken.<br />
Erzijnnogalwatvreemdetermenindedigitalefotografieinomloopenop<br />
heteindevandezebijdrage,isereenABCvandedigitalefotografieopgenomen<br />
voor wie hier en daar iets dieper wil ingaan op de bestaande termen.<br />
Alles is toegepast op aquariumfotografie en gebruikmakend van een digitale<br />
spiegelreflexcamera.<br />
Bij dit type camera wordt het licht dat door de lens valt, via<br />
een spiegel afgeleid naar de optische zoeker. Je kijkt dus<br />
door de zoeker via een spiegel en door uw lens. Wanneer<br />
je afdrukt, klapt de spiegelop en wordt de beeldsensor<br />
belicht, net zolang een ‘gordijn' open<br />
staat. De belichtingstijd is de tijd dat het gordijn<br />
geopend is. Het beeld dat op de sensor<br />
valt, wordt digitaal opgeslagen op een geheugenkaart.<br />
Je moet alleen nog je camera verbinden<br />
met je computer en de beelden bekijken<br />
en eventueel bewerken!<br />
november <strong>2008</strong> –9–
Flitsen of niet flitsen?<br />
Het antwoord is heel eenvoudig, indien niet noodzakelijk dan nooit flitsen.<br />
Als je flitst, dan zeker nooit loodrecht op de voorruit want dat is garantie voor<br />
een groot lichtvlek die je niet zomaar kan laten verdwijnen. Flitsen tussen de<br />
lampen van de aquariumverlichting is dan wel de beste methode. Maar soms<br />
verschijnen dan wel storende schaduwplekken onder de vissen of schrikken ze<br />
zich zo erg dat je even moet wachten tot ze er weer allemaal bij zijn.<br />
Het moderne digitale fototoestel heeft de mogelijkheid om de gevoeligheid<br />
van de sensor zo in te stellen (ISO-waarden) dat je zonder ruis ISO 800, soms<br />
ISO 1600 of 3200 kan bereiken. De nieuwe 5D van Canon gaat zo maar eventjes<br />
tot meer dan 25 .000! Gebruik je dan ook nog een lichtgevoelige lens 2. 8<br />
of 1.8, dan ben je samen met je statiefin staat zwemmende vissen haarscherp<br />
te fotograferen.<br />
Vis scherp? Achterwand scherp of alles onscherp?<br />
Een foto die niet scherp is op de plaats waar het sterke punt van je foto zit, is<br />
in de meeste gevallen waardeloos. Elk fototoestel heeft minstens enkele<br />
‘autofocuspunten' die zich moeten bevinden op de ogen van een vis wil je hem<br />
scherp fotograferen. Het lukt meestal zeer goed als je even mee in de richting<br />
vanjevisbeweegtomeenscherpeopnametebekomen.Ookhetinschakelen<br />
van de ‘servo-mode' waarbij je toestel zelf mee scherp instelt, zelfs al beweegt<br />
jeonderwerp,iseengoedhulpmiddel.<br />
Let wel, gewone lenzen hebben soms een minimum scherpstelafstand die<br />
groter is dan de afstand tussen de vis en je fototoestel. Dan moet je even achteruit<br />
of een ander type lens gebruiken. Een macrolens is zowat het ideaal om<br />
uw aquariumdieren in beeld te brengen, maar een vaste 50 mm 1 . 8 is zeker<br />
een stuk goedkoper en heeft heelwat mogelijkheden.<br />
Nadien maken we er een topfoto van!<br />
Wie wat tijd en computervingers heeft kan van een digitale foto een klein<br />
wonder maken. Een storend blad, een aanpassing van licht en contrast en andere<br />
basis veranderingen zijn inderdaad met bijv. ‘Elements of Photoshop' te<br />
– 10 – Jaargang 23
verhelpen, zeker wanneer je de opname ook in ‘raw' hebt opgenomen. Toch<br />
kan ik iedereen aanraden meer tijd te besteden aan bijv. een goede opnameplaats<br />
en de juiste instelling van je toestel voor je op het knopje drukt. Foto's<br />
nemen is gratis ... ze nadien bewerken vraagt veel tijd en zelden zijn ze na al<br />
die bewerkingen beter dan een goede opname.<br />
Nog dit: Elke lens heeft een uv-filter als bescherming. Het zorgt voor een uvonderdrukking<br />
bij zonnige opnamen en vrijwaard je lens voor krassen. Maar<br />
bij de aquariumfotografie moet die filter eraf!<br />
En nu aan de slag!<br />
Opnamen van uw aquarium mogen natuurlijk niet op onze site ontbreken. Je<br />
kan ze sturen naar redactie@aquatropica.be samen met uw commentaar,<br />
vragen en suggesties over dit onderwerp!<br />
Het ABC voor wie zijn kennis wil aanscherpen<br />
F<br />
APS-sensor<br />
Eenbeeldsensordieevengrootisalseenvroeger<br />
APS-negatiefje, 1 6 bij 24 mm. De meest gebruikte<br />
digitale reflextoestellen hebben een<br />
gelijkaardige sensor. Huidige toppers bij<br />
Canon zijn 350D, 400D, 450D, en recent<br />
aan het lijstje toegevoegd de Canon 1000.<br />
Ook de D40 en D50 bij Nikon zijn voorbeelden<br />
met een dergelijke sensor.<br />
F<br />
Autofocus<br />
Een systeem waarmee de camera automatisch scherp stelt op een onderwerp,<br />
zodat het duidelijk en scherp afgebeeld wordt. Je activeert de autofocus door<br />
de ontspanner half in te drukken. Een inwendig digitaal oog stuurt de scherpstelling<br />
van het objectief zodanig dat het beeld scherp op de sensor komt na<br />
het afdrukken. Een optie waarbij je de focus op ‘servo' zet, is handig bij het fotograferen<br />
van bijv. bewegende vissen.<br />
november <strong>2008</strong> – 11 –
F<br />
Beeldsensor<br />
Het onderdeel van een digitale camera dat de opname vastlegt. Een beeldsensor<br />
bevat vele miljoenen lichtgevoelige puntjes of pixels. Deze registreren<br />
het licht dat door de lens naar binnen valt. Dat licht wordt dan door de camera<br />
omgezet naar een digitaal bestand. De sensor is ofwel een APS-sensor<br />
( 1 6x24 mm) of een full frame sensor ( 24x3 6 ) mm) . D eze laatste heeft voordelen<br />
naar beeldkwaliteit toe, maar is wel een stuk duurder.<br />
F<br />
Beeldstabilisatie<br />
Eensysteemdatervoorzorgtdatdebewegingvanhetcamerahuisgecompenseerd<br />
wordt, zodat je foto's scherp blijven. Sommige merken verwerken de<br />
beeldstabilisatiein de lens. Het voordeel daarvan is dat het beeld in de zoeker<br />
ook al gestabiliseerd is. Andere merken bouwen beeldstabilisatie rond de sensor,<br />
waardoor je er dus geen speciale lens voor nodig hebt. Tegenwoordig zijn<br />
alle nieuwe lenzen voorzien van een ingebouwde stabilisator. Dit werkt volgens<br />
het principe van een kompas.<br />
F<br />
Belichting<br />
Het proces waarbij de beeldsensor wordt ‘belicht' door het voorwerp dat je wenst<br />
te fotograferen. Om een goede foto te maken moet er voldoende licht op de beeldsensor<br />
terechtkomen. Die hoeveelheid is afhankelijk van vier parameters:<br />
1 ) de hoeveelheid licht die op je voorwerp valt;<br />
2) de lichtsterkte van je objectief (groot diafragma = klein getal = lichtsterk);<br />
3) de duur van de belichting = de openingstijd van de gordijnsluiter;<br />
4)degevoeligheidvandebeeldversterkerdieinjetoestelaanwezigis(van50<br />
tot meer dan 3200 ISO.<br />
Je digitale reflexcamera berekent automatisch<br />
hoe dit moet gebeuren als je<br />
hem in de stand P of programma zet. Je<br />
kunt de belichting ook manueel aanpassen<br />
door zelf het diafragma, de sluitertijd,<br />
en de gevoeligheid in te stellen.<br />
Een lichtsterke lens (grote glasdiameter,<br />
groot diafragma of een klein diafragmagetal) is niet alleen een voordeel, maar<br />
is niet toevallig ook bepalend voor de kwaliteit van je foto.<br />
– 12 – Jaargang 23
F<br />
Belichtingscompensatie<br />
Bij heel donkere of heel lichte voorwerpen berekent een digitale camera niet altijd<br />
de juiste belichting. Je kunt de automatische belichting dan verbeteren door een<br />
belichtingscorrectie toe te passen. Een positieve waarde maakt de foto helderder,<br />
eennegatievewaardemaaktdefotodonkerder.Ofdefotogoedbelichtisziejeonmiddellijk<br />
aan het histogram op je lcd-scherm (indien je dat actief gezet hebt).<br />
F<br />
Bestand<br />
Na elke opname wordt er een bestand aangemaakt in je digitale reflex. Dit is<br />
meestalinjpg. Ookkanjeuwtoestelzoinstellendatjeeveneenseen ‘raw'be stand beschikbaar hebt. Dat laatste bevat ook digitale informatie over de manier<br />
waarop j e foto is gemaakt. Speciale software kan van dat laatste bestand kleine<br />
fouten in de beeldkwaliteit verbeteren zonder dat de beeldkwaliteit vermindert.<br />
F<br />
Bewegingsonscherpte<br />
Wanneer je met een te lange sluitertijd bewegende onderwerpen fotografeert<br />
of zelf teveel met de camera beweegt, zullen je foto's niet scherp zijn. Dat heet<br />
bewegingsonscherpte.<br />
F<br />
Brandpuntafstand<br />
De afstand tussen de beeldsensor en het midden van de lens. Een korte brandpuntafstand<br />
(van 1 2 tot 35 mm) noemt een groothoek, een lange brandpuntsafstand<br />
(van 80 tot 1 .000) noemt een tele. Alleen op een zoomlens kun<br />
je de brandpuntafstand veranderen.<br />
F<br />
Diafragma<br />
Een verstelbare cirkelvormige opening in de lens van de camera, die bepaalt hoeveel<br />
licht door de lens kan passeren. Het diafragma wordt uitgedrukt door het diafragmagetal.<br />
Hier is meestal wat verwarring rond want een laag getal betekent een<br />
grote diafragmaopening. Er zijn lenzen die een maximum diaframa hebben van<br />
1 .2, van 1 .4, van 1 .8, 2. 8, enz. Dit zijn meestal lenzen van goede tot zeer goede<br />
kwaliteit. Lenzen met diaframa's van 4, 5.6, 8, enz. laten minder licht door.<br />
F<br />
Flitser<br />
De flitser van een camera produceert een heel krachtige lichtflits die het onderwerp<br />
dat je fotografeert verlicht. Heel wat digitale reflexcamera's bevatten<br />
november <strong>2008</strong> – 13 –
een ingebouwde flitser, maar op de meeste modellen kun je ook een extra<br />
flitser monteren. Vroeger was bij het gebruik van film het meestal aangewezen<br />
om bij aquariumfotografie een flitser te gebruiken. Nu is dit minder<br />
noodzakelijk omdat door het gebruik van lichtsterke lenzen en grote gevoeligheden<br />
toch met korte sluitertijden een beeld kan worden opgebouwd.<br />
Bij de aquariumfotografie is de flitser meestal storend in de voorruit. Je kunt<br />
dat vermijden door de flitser op de lampen te leggen en dus loodrecht op het<br />
water te flitsen.<br />
F<br />
Geheugenkaart<br />
Een geheugenkaart is een opslagmedium waarop de bestanden van je digitale<br />
camera worden bewaard. Er bestaan verschillende types geheugenkaarten,<br />
zoals SD-Card, CompactFlash, Memory Stick en xD Picture Card. Een digitale<br />
camera werkt met één of soms met meerdere kaarttypes. Elk van deze types bestaat<br />
in verschillende groottes die liggen tussen 5 12 megabyte en 16 gigabyte.<br />
Wanneer het kaartje vol is, moet je foto's verwijderen of een nieuw kaartje<br />
plaatsen om verder te kunnen fotograferen. Hoeveel foto's er op een kaartje<br />
passen, hangt af van de resolutie van je camera, de kwaliteit die je instelt, en<br />
de grootte van het gebruikte kaartje. Laat bij voorkeurje geheugenkaartje in je<br />
camera zitten en haal de files eraf via het bijgeleverde kabeltje!<br />
– 14 – Jaargang 23
Nvdr: Dat het verstandi g is om de bij gel everde usb-kabel te gebrui ken om de fil es naar de computer<br />
t e ver pl aatsen heb i k op de h ar de mani er ondervon den. I k h ad een r eeks fot o' s gen omen van de<br />
vi j ver van P atri ck R eyn a ert ti j d en s Aqu atr opi c a' s Op en vi j ver d a g.<br />
Nor maal ges pr ok en gebr ui k i k al tij d de us b- k a bel o m de f ot o' s n a ar mij n pc t e ver pl a at s en, maar di e<br />
dag hadi k verschrikkelij k veel haast, dus nami k gewoon het geheugenkaartje uit de camera en stak<br />
deze i n de kaartl ezer van de pc. Ogenschijnlij k verli ep all es naar wens. Wat i k n or mal i t er even mi n<br />
doeis direct de bestanden van het geheugenkaartje ver wij deren – er was geen enkel e reden om dit<br />
t e d oen a an g ezi en er pl a at s z at was op d at k a artj e – ma ar t och d ee d i k d at. ' s Avon ds wou i k d e g emaakte<br />
foto' s eens bekijken, maar tot mij n verbazi ng waren ze all en onleesbaar. Tij dens het overpl<br />
aatsen van geh eu genkaart n aar de h ar de schijf moet er h et een en an der mi s gel open zij n. Mor aal<br />
van het verhaal, neemj etij d en gebruik de usb-kabel. Dit zal j el ater veel grijze haren besparen.<br />
F<br />
Gevoeligheid ISO<br />
De gevoeligheid kan je zelf instellen. Hoe hoger de gevoeligheid, hoe minder<br />
lang de sensor moet worden belicht, dus hoe korter de sluitertijd mag zijn. De<br />
gevoeligheid wordt uitgedrukt in ISO-waarden. Een gevoeligheid van ISO 200<br />
is dubbel zo hoog als een gevoeligheid van ISO 100. Bij identieke omstandigheden<br />
heb je met ISO 200 een sluitertijd nodig die maar half zo lang is met<br />
ISO 100. Bij hoge ISO-waardenhebben sommige camera's last van ruis. Dit<br />
probleem verbetert telkens een nieuw type op de markt komt! Nu zijn ISOwaarden<br />
van 3200 in te stellen en kunnen bij opnamen in schemerduisternis,<br />
nog mooie beelden opleveren!<br />
F<br />
Gigabyte<br />
1 Gigabyte is 1.024 megabyte.<br />
Nvdr: Met de t er men kil obyt e, megabyt e, gi gabyt e, enz. moet men t egen woor di g oppassen. Ten<br />
tij de dat de opsl agcapacit eit van h ar de schij ven n ogal aan de kl ei n e k ant was gebr ui kt e men deze<br />
termeninbinairevorm. 1. 073. 741. 824B, enz.<br />
1 KB = 1024B(byte), 1 MB(10242) =1.048.576B, 1 GB =(10243)<br />
Maarnaar mate dat de opslagcapaciteitgroter en groter werdsteegookdevraagnaar eenvereen voudi gde aandui di ng. Tegen woordi g gebrui ken de fabri kanten van opsl agmedi a het SI-stel sel waar<br />
1 KB over eenkomt met 1 . 000 byt es, 1 MB = 1 . 000. 000 B, enz..<br />
Het binairesysteemwordtnogsteedsgebruiktter aanduidingvangeheugencapaciteit (RAM) enfile gr oott e.<br />
Om ver warri n g t e voorkomen r aadt men aan om de t er men ki bi byt e, mebi byt e, gi bi byt e t e gebr ui ken<br />
al s men de bi naire vor m gebrui kt. Bij v. al s men een har de schijf koopt van 1 00 gi gabyte ( GB) koopt<br />
men i n feit e eentj e van 93 gi gi byt e ( Gi B)<br />
november <strong>2008</strong> – 15 –
F<br />
Groothoek<br />
Een groothoeklens is een lens met een kort brandpuntafstand. Dit type wordt<br />
gekenmerkt door een brede gezichtshoek en is daardoor erg geschikt om landschappen<br />
en gebouwen te fotograferen. In de aquariumfotografie is ze niet gebruikelijk.<br />
F<br />
JPEG<br />
Een veel gebruikt type bestand in digitale camera's. Een JPEG-bestand is een<br />
kant-en-klare foto die je kunt afdrukken, mailen, bewerken en dergelijke. Dat<br />
is een van de eigenschappen waardoor het zich onderscheidt van een RAWbestand,<br />
dat ook steeds vaker wordt gebruikt, maar een raw-bestand moet<br />
eerst omgezet worden voor je het kan afprinten. Van die tussenstap kan je dan<br />
ook gebruikmaken om de opname nog te verbeteren.<br />
Nvdr: j peg (Joi nt Photographi c Experts Group) maakt gebruik van de zogenaamde‘l ossy‘ datacompr<br />
essi e en br on c oderi n g. Al s men de f ot o veel vul di g wil bewerken is j pg ni et het aangewezen formaat<br />
omdat i edere keer als men defoto opent en opslaat er k waliteitsverli es optreedt. Zelfs als men<br />
decompressieafzettreedter nogverliesop. Voorveelvuldigbewerkengebruiktmenbeterhettiff-for maat.<br />
F<br />
Kaartlezer<br />
Een apparaatje waarin verschillende soorten geheugenkaarten passen en dus<br />
kan worden gebruikt om foto's op een pc te zetten.<br />
F<br />
Kleurzweem<br />
Een ongewenste kleur over een foto. Een kleurzweem in de aquariumfotografie<br />
kan het gevolg zijn van een verkeerde instelling van de witbalans (zie<br />
verder). Ook tegenlicht kan de oorzaak zijn.<br />
F<br />
Kwaliteit<br />
Een digitaal bestand kan worden opgeslagen met verschillende kwaliteitsinstellingen.<br />
Hoe lager de kwaliteit, hoe kleiner het bestand. Maar bestanden<br />
met lage kwaliteit zien er minder goed uit wanneer je ze afdrukt. Gebruikt<br />
steeds de hoogste instelkwaliteit. Dit heeft maar één nadeel: het neemt het<br />
meest plaats op je geheugenkaart. Uiteindelijk heb je min. 300 dpi nodig over<br />
de hele oppervlakte van een afdruk als je een goede afdruk wenst te bekomen.<br />
– 16 – Jaargang 23
F<br />
Lichtmeting<br />
Een camera bevat een systeem dat meet hoeveel licht er is in de scène die je wilt<br />
fotograferen. Op basis daarvan past de camera de instellingen aan, zodat je een<br />
correcte belichting krijgt. Bij aquariumfotografie is dat van zeer groot belang .<br />
Stel je lichtmeting in zodat slechts een klein deel van je hoofdonderwerp gemeten<br />
wordt; 10 % is gebruikelijk. Meet je daarentegen het gehele beeldoppervlak<br />
dan is in veel gevallen het sterke punt van je foto (de kop van een vis bijv.)<br />
niet juist belicht. De reden van die fout is omdat meestal de verlichting van je<br />
aquarium spelbreker is.<br />
F<br />
Live View<br />
Een systeem waarbij je op een digitale reflexcamera het lcd-scherm achteraan<br />
op het toestel gebruikt om je onderwerp in beeld te nemen en niet de optische<br />
zoeker.Nuhebbenallenieuwedigitalereflexcamera'seenLiveView.Maarin<br />
de aquariumfotografie is dat niet nodig, de zoeker is meestal handiger.<br />
F<br />
Macro<br />
Macro-opnames zijn opnames die je van dichtbij maakt, bijvoorbeeld van een<br />
bloemeenvisinjeaquariumofeeninsect.Eendigitalereflexheeftgeenspeciale<br />
instelling voor dergelijke opnames (een compacttoestel meestal wel).<br />
Omdebesteopnamenvanjeaquariumdierentemakenbenjebestafmeteen<br />
macrolens. Ze bestaan in 50, 100 en soms tot 200 mm brandpunt. Bij het fotograferen<br />
van insecten gebruik je best een lens van meer dan 100 mm omdat<br />
je dan ook ver van het onderwerp mag staan. Bij aquariumfotografie is het net<br />
anders om! Een 50 mm is heel interessant.<br />
F<br />
Objectief<br />
Een correctere benaming voor de lens van een camera.<br />
F<br />
Onderbelichting<br />
Wanneer het onderwerp op de foto te donker is, spreken we van onderbelichting.<br />
Soms is dit het gevolg van een verkeerde lichtmeting en kun je er iets aan<br />
doen door een positieve belichtingscorrectie toe te passen. Soms is er gewoon<br />
te weinig licht, en moet je de flitser gebruiken.<br />
november <strong>2008</strong> – 17 –
F<br />
Opnamevertraging<br />
De tijd die verstrijkt tussen het moment waarop je de ontspanner indrukt en<br />
het moment waarop de opname effectief wordt gemaakt. Afhankelijk van de<br />
camera bedraagt de opnamevertraging een paar honderdsten van een seconde<br />
tot een volle seconde of meer. Hoe langer de opnamevertraging, hoe groter de<br />
kans dat het moment dat je op foto wou vastleggen al voorbij is. Bij een reflexcamera<br />
is de vertraging verwaarloosbaar!<br />
F<br />
Overbelichting<br />
Wanneerhetonderwerpopdefototelichtis,sprekenwevanoverbelichting.<br />
Soms is dit het gevolg van een verkeerde lichtmeting en kun je er iets aan doen<br />
door een negatieve belichtingscorrectie toe te passen.<br />
F<br />
PictBridge<br />
Een methode om een digitale camera met een printer te laten communiceren.<br />
PictBridge zorgt ervoor dat je een foto rechtstreeks van op een camera kunt<br />
afdrukken, ook al zijn de camera en de printer van verschillende merken.<br />
F<br />
Pixel<br />
De term pixel (een samentrekking van picture en element) wordt gebruikt<br />
voor twee verschillende zaken. De lichtgevoelige puntjes op de beeldsensor<br />
worden pixel genoemd. Een sensor met 10 miljoen pixels heet dan een sensor<br />
met 10 megapixel. Een pixel kan ook verwijzen naar de blokjes waaruit een digitale<br />
foto is opgebouwd.<br />
F<br />
RAW<br />
Een RAW-bestand bevat alle ‘ruwe' informatie die de beeldsensor van de digitale<br />
camera heeft vastgelegd. Om er een foto van te maken, moet een RAWbestand<br />
‘ontwikkeld' worden via uw computer.<br />
F<br />
Resolutie<br />
Een maat voor de hoeveelheid detail die een camera kan vastleggen. Hoe<br />
hoger de resolutie, hoe meer detail er zichtbaar is in de foto. De resolutie<br />
hangt af van het aantal pixels op de beeldsensor. Nu wordt reeds vlot de 20<br />
miljoen pixels overschreden in de professionele digitale reflextoestellen.<br />
– 18 – Jaargang 23
F<br />
Ruis<br />
Ongewenste storingen in een beeld. Ruis is zichtbaar als puntjes van een andere<br />
kleur, meestal rood of groen. Ruis treedt vooral op bij lange sluitertijden<br />
en/of bij hoge gevoeligheden. Er zijn goede programma's om de ruis te filteren<br />
zodat ze niet storend zijn.<br />
F<br />
Scherptediepte<br />
Een maat voor het gedeelte van de gefotografeerde scène, dat scherp afgebeeld<br />
is. Een grote scherptediepte betekent dat heel veel scherp is afgebeeld.<br />
Bij een kleine scherptediepte is een groot deel van de scène onscherp. De<br />
scherptediepte wordt bepaald door het diafragma, de brandpuntafstand van<br />
de lens en de afstand tot het onderwerp. Hoe kleiner het diafragma (groot getal)<br />
hoe hoger de scherpte diepte.<br />
F<br />
Sluiter<br />
Het systeem (ook gordijnsluiter genoemd) dat ervoor zorgt dat het licht dat<br />
door de lens komt gedurende een bepaalde tijd op de sensor valt.<br />
F<br />
Sluitertijd<br />
De tijdsduur waarin de sluiter geopend wordt. De sluitertijd kan variëren van<br />
1 /8.000ste van een seconde tot meerdere seconden. De camera berekent automatisch<br />
welke sluitertijd nodig is voor een correcte belichting. Bij een lange<br />
sluitertijd neemt de kans op bewegingsonscherpte toe.<br />
In de aquariumfotografie waar bijna altijd beweging is van vissen of lagere<br />
dieren ben je verplicht van opnamen te maken die sluitertijden hebben van<br />
minder dan 1 / 1 25 .<br />
F<br />
Tele(lens)<br />
Een telelens of tele is een lens met een lange brandpuntafstand.<br />
Dat levert een heel nauwe gezichtshoek,<br />
waardoor ze vooral geschikt<br />
is om onderwerpen te fotograferen<br />
die zich ver van j e bevinden . In<br />
de aquaristiek is een middelmatige<br />
tele vanaf 80 tot 135 in combinatie met<br />
de macrofunctie een goede keuze. Si g ma 2 00- 5 00 m m t el el en s<br />
november <strong>2008</strong> – 19 –
F<br />
Usb-kabel<br />
Een kabeltje waarmee je een camera kunt aansluiten op een printer of een<br />
computer.<br />
F<br />
Witbalans<br />
Elke lichtbron (de zon, een gloeilamp, een tl-buis) heeft een eigen kleur. Je<br />
merkt dat niet, omdat je hersenen die kleur automatisch wegfilteren, maar op<br />
foto's is dat wel te zien. Een camera kan iets gelijkaardigs doen door de witbalans<br />
aan te passen. Camera's hebben een automatische witbalansregeling;<br />
daarbij proberen ze zelf na te gaan wat de kleur van de lichtbron is. Je kunt de<br />
witbalans ook instellen op een bepaald type lichtbron.<br />
Zeeaquaria zijn meestal met extra blauwlicht belicht. Maak je automatische<br />
witbalans fouten of wens je de juiste ‘werkelijke kleur' van de opstelling te fotograferen<br />
dan kan je best uw witbalans vooraf ijken. Dit gebeurt met een<br />
extra ‘wit blad' en je volgt best de procedure die je fototoestel zelf aangeeft.<br />
F<br />
Zoeker<br />
Achteraan op een digitale reflexcamera zit de optische zoeker, waardoor je<br />
door de lens kunt kijken. Op camera's die over de zogenaamde Live Viewtechnologie<br />
beschikken, kun je ook het lcd-scherm gebruiken om dat te doen.<br />
F<br />
Zoom<br />
Het systeem waarbij je de brandpuntafstand van de lens kunt veranderen. Een<br />
zoomlens heeft een bepaald bereik; men spreekt bijvoorbeeld van een drievoudige<br />
(3x) of vijfvoudige (5x) zoom. Het zoombereik drukt uit met welke<br />
factor je de brandpuntafstand vergroot. Bij een lens waarvan de brandpuntafstand<br />
kan variëren van 1 8 tot 55 mm is de zoomfactor bijvoorbeeld 3 maal.<br />
Dit is dan een drievoudige zoom.<br />
Vaste lenzen hebben geen zoomfunctie en zijn daarom beter geschikt voor de<br />
aquariumfotografie. De kwaliteit ervan is beter en ze zijn niet altijd duurder.<br />
Ze hebben meestal een grotere lichtopbrengst en daarvoor in de aquariumfotografie<br />
beter geschikt.<br />
–20– Jaargang 23
Ui t gest or ven ge wa a n de ki kker h er ont dekt<br />
Vrije vertaling: Martin Byttebier, Aquatropica Kortrijk<br />
Wetenschappers hebben tijdens een verzameltrip<br />
in een afgelegen gebied van<br />
Queensland (Australië) per toeval een<br />
kikker ontdekt, waarvan men aannam<br />
dat deze uitgestorven was. De gepantserde<br />
kikker of (Davies<br />
Litoria lorica<br />
and McDonald, 1 979) was al sinds 1 991<br />
niet meer waargenomen. Men nam aan<br />
dat deze kikker, zoals vele andere amfibieën,<br />
uitgeroeid was door de verwoestende<br />
schimmelziekte die Queensland teisterde eind jaren '80 begin jaren '90.<br />
Aan de hand van DNA-materiaal kon Conrad Hoskin, een wetenschapper<br />
verbonden aan de Australian National University van Canberra, met zekerheid<br />
zeggen dat de pas ontdekte kikker wel degelijk de verloren gewaande<br />
Li-<br />
was. Deze herontdekking wekt bij de wetenschappers vernieuwde<br />
toria lorica<br />
hoop dat verschillende soorten de verwoestende schimmelziekte hebben overleefd<br />
en ergens een verborgen leven leiden wachtend op ontdekking.<br />
Wat de wetenschappers wel verbaasd is dat bijna alle gevonden exemplaren<br />
van de gepantserde kikker besmet zijn met de schimmel, maar er blijkbaar<br />
niet ziek van worden. Hoe dit komt wordt momenteel verder onderzocht.<br />
Men hoopt dat het antwoord hierop een inzicht kan geven hoe men kwetsbare<br />
amfibieën in de toekomst beter kan beschermen.<br />
Br on: Th ou ght-t o- be- exti n ct fr og r edi scover ed i n Austr ali a, mon gabay. com ( htt p: //n e ws. mon gabay.<br />
com/<strong>2008</strong>/091 1 -fr og. ht ml ) Sept e mber 1 1 , <strong>2008</strong><br />
november <strong>2008</strong> –21–
Bijkomende informatie<br />
Degepantserdekikkerbehoorttotdefamiliehylidae, onderfam. Pelodryadinae.<br />
is een kikker van middelmatige grootte. De mannetjes worden<br />
L. lorica<br />
zo'n 29,6 – 33,1 mm groot. De vrouwtjes worden iets groter, 32,9 – 37,3 mm.<br />
De gepantserde kikker is gekend van vijf locaties in de regenwoudgebieden<br />
van Noordoost-Queensland. Vier in het Thornton massief: Alexandra Creek<br />
(type locatie; TR165); Hilda Creek (dichtbij ThorntonPeak, Cape Tribulation<br />
National Park); Roaring Meg Cascades (via Mt Sorrow TR165) en Bluff<br />
Creek (Mossman Gorge Daintree National Park); de vijfde locatie bevindt<br />
zich in Carbine Tableland, in het uiterste noorden van Queensland. Het historische<br />
leefgebied besloeg ongeveer 120 km 2<br />
.<br />
De gepantserde kikker houdt zich op en broedt in snel stromende rivieren op<br />
een hoogte variërendvan 640 tot 1000 m.<br />
is een nachtkikker: 's nachts verzamelen ze in de spatzone van een<br />
Litoria lorica<br />
waterval, over dag schuilen ze in diepe spleten in de nabijheid van een waterval.<br />
De oorzaak van de achteruitgang van de gepantserde kikker is niet echt gekend.<br />
Aangezien zijn oorspronkelijke leefgebieden al sedert 1 9 8 8 beschermd worden,<br />
kan men habitatvernietiging uitsluiten. Als mogelijke oorzaak kwamen wilde<br />
zwijnen eveneens in opmerking. Men dacht dat deze de vernietiging van het oeverhabitat<br />
van de kikker in de hand werkten. Aangezien echter de gepantserde<br />
kikkers sterk gebonden zijn aan rotsachtige watervallen, is de directe impact van<br />
de zwijnen op zeer onwaarschijnlijk.<br />
Litoria lorica<br />
Wat wel zeer waarschijnlijk een impact heeft gehad op de terugval van<br />
L. lorica<br />
is de chytrid-schimmel ( ). Algemeen<br />
Batrachochytrium dendrobatidis<br />
neemt men aan dat deze schimmelziekte verantwoordelijk is voor het uitsterven<br />
van alle bekende populaties van zeven kikkersoorten, die voorkomen<br />
in de hogere gebieden van de regenwouden (Wet Tropics) van Queensland,<br />
eind jaren ' 80 begin jaren '90.<br />
Br on n en:<br />
htt p: //a mphi bi a web. or g /c gi /a mphi b_qu er y? qu er y_sr c =a w_l i sts _gen er a_& wh er e- gen us =Lit ori a & wh er e-s peci es =l ori c a<br />
htt p: //www. environment.gov.au/biodiversity/threatened/species/pubs/litoria-lorica-listing.pdf<br />
–22– Jaargang 23
Ver sl a g va n de vi j ver ver g a d eri n g va n 1 9 s e pt e mb er<br />
Rik Valcke, Aquatropica Kortrijk<br />
Om 20:03 uur opende Gilbert de vergadering en verwelkomde alle aanwezigen<br />
en vooral ook een nieuw lid. Bij zijn inleiding deed Gilbert nog eens een<br />
oproep naar iedereen om onderwerpen voor te stellen voor de vergaderingen<br />
van 2009 . Alle suggesties, zowel voor planten- of koivijvers, zijn van harte welkom.<br />
De voorstellen kan je via e-mail aan Gilbert laten geworden.<br />
Daarnagafhijhetwoordaandesprekervandeavond,Donald.<br />
De basisgedachte van Donald is dat het mogelijk moet zijn onze eigen vijver<br />
te verbeteren door andere vijvers te bekijken. Hij liet ons vijvers zien van onze<br />
eigen leden maar ook van niet-leden.<br />
EerstliethijonsenkelevijverszienvanAppeltern<br />
in Nederland waar de club enkele<br />
jaren geleden naar toe is geweest en waar er<br />
veel verschillende vijvers zijn aangelegd. Hij<br />
liet ons de opvallende voorwerpen zien (lantarens,<br />
meubelen, enz. ...) die vooral de aandacht<br />
trekken rondom een vijver. We zien tevens<br />
veel vijvers in alle verschillende vormen<br />
en materialen. Ook veel niet-alledaagse<br />
planten passeerden de revue.<br />
Tui n h aar d<br />
Na deze diareeks kwamen de vijvers van de leden aan de beurt.<br />
Als eerste werd de vijver van Jan Devos onder de loep genomen. Persoonlijk<br />
vond Donald dat het één van de mooiste foto's waren die hij heeft kunnen<br />
november <strong>2008</strong> –23–
nemen van de toestand van de vijver. Jan vond dat de vijver er toch nog beter<br />
heeft bij gelegen. Hij zegt dat vooral de esdoorn er dit jaar maar slecht bij<br />
staat en denkt eraan de plant redelijk veel in te snoeien. Er werd vooral gewezen<br />
op de belangrijkheid van het juiste grondmengsel.<br />
Daarna kwam (zogezegd) mijn vijver aan de beurt. We zagen op de foto een<br />
detail van de vruchten van een soort egelkopplant in bloei. Op de achtergrond<br />
is mijn vrouw te zien, maar bij mijn weten kan dit niet bij mij thuis zijn omdat<br />
er veel te grote bomen op de achtergrond staan. Marleen (mijn vrouw) denkt<br />
datheteenfotoisvantoenwemetdeclubnaardetuineninEngelandzijngeweest.<br />
De vijver van Olivier Schietgat kwam als derde aan de beurt. We zagen veel exotische<br />
bomen die hij tijdens de winter binnen neemt. Zijn vijver is echter wat<br />
kleiner, maar het is vooral de zonnewijzer nabij de vijver die de aandacht trekt.<br />
De vijver van Gerrit is eveneens een<br />
klein vijvertje die toch heel wat<br />
charme uitstraalt. Een ietwat verdoken,<br />
en met planten overgroeide<br />
Gu n n er a mani c at a<br />
kruik past heel mooi in het geheel.<br />
Vooral de mammoetplant (<br />
Gunnera<br />
) is door zijn gigantische<br />
manicata<br />
bladeren een ware blikvanger.<br />
Donaldheeftooiteenszo'nplantgehad,<br />
maar heeft ze later terug verwijderd<br />
omdat de plant te groot kwam.<br />
De vijver van ex-lid Vantieghem kwam eveneens aan de beurt. Deze vijver<br />
heeft model gestaan voor deze van Donald. De vijver heeft een strakke afwerking<br />
met bankirai-planken. Hij heeft zijn vijver door een tuinarchitect laten<br />
aanleggen. Gilbert vertelde het volledige verhaal van de aanleg van die vijver.<br />
De vijver van Jan Algoed was eveneens op het appel. Er is hier vooral een opvallende<br />
vlonder die wat over de vijver reikt. Vooral de drie tuinkabouters<br />
trekken de aandacht.<br />
–24– Jaargang 23
Na de vijver van Jan zagen we een paar dia's van de realisatie van Kristof uit<br />
Heestert. We zagen een soort die in het voorjaar opvallend bloeit.<br />
Primula<br />
De vijver van Luc Kino kwam ook nog eens aan de beurt. Vooral de bamboe<br />
valt op. Luc gebruikt een plantenvijver om het water van zijn iets hoger gelegen<br />
koivijver te filteren.<br />
Freddy zegt dat het ondertussen al veel veranderd is en dat er een groot terras<br />
is bij gekomen.<br />
Vervolgens zagen we de vijver van ex-lid Luc Thomas uit Avelgem. Zijn vijverafwerking<br />
valt vooral op door de zware arduinblokken. De zwarte waterslang<br />
van het filtersysteem trekt de aandacht omdat deze bloot op een muur ligt.<br />
Deze had beter wat in de bodem weggewerkt geweest.<br />
We zagen ook beelden van de oude vijver van Pascal. Zijn tuin heeft ondertussen<br />
een volledige metamorfose ondergaan. Nu is het een grote koivijver geworden<br />
met een degelijke filterinstallatie.<br />
Daarna zagen we de oude vijver van Patrick. Deze lag vroeger aan de straatkant<br />
van zijn woning. Uit veiligheidsoverwegingen – er kan van alles en nog<br />
wat gebeuren en aangezien de eigenaar persoonlijk aansprakelijk kan gesteld<br />
worden voor ongelukken die op zijn eigendom gebeuren – heeft hij deze vijver<br />
weggewerkt. Zijn vernieuwde koivijver ligt nu achteraan in zijn tuin.<br />
Mijn koivijver kwam terug in beeld. We zagen op de dia's hoe deze er enkele<br />
jaren geleden erbij lag. Ondertussen is ook aan en rond mijn vijver redelijk<br />
veel veranderd. De grootste verandering is de vervanging van het gras door<br />
fijn grint. De tuinbonsais zijn ondertussen al veel veranderd.<br />
Vervolgens zagen we de vijver van Rob Verhaeghe in het beeld verschijnen. Hier is<br />
het vooral de bank, die eigenlijk een massief stuk wortel is, de aandachtstrekker.<br />
De vijver van ex-lid Roland Vansteenkiste was ook te zien. Het is allemaal heel<br />
mooi aangelegd, maar hier zijn het vooral de twee witte sfinxen die, als het<br />
ware, alle aandacht naar zich toezuigen.<br />
november <strong>2008</strong> –25–
Daarna kwamen de vijvers van Geert Vandromme aan de beurt. Rond zijn<br />
woning liggen overal vijver(tjes) Het is er één groene oase.<br />
De koivijver van Didier kwam uitgebreid aan bod. Tijdens Aquatropica's<br />
‘Open Vijverdag' had Donald heel wat foto's genomen en vroeg wat toelichtingen<br />
aan Didier.<br />
Hij zou van plan zijn om een nieuwe vijver aan te leggen nabij de veranda en<br />
zijn huidige vijver dan om te vormen tot een plantenvijver. De veranderingen<br />
aan de veranda hebben echter de voorrang.<br />
Zijn huidige koivijver werd uitvoerig<br />
besproken. Het is vooral<br />
de brede overloop die de aandacht<br />
trekt. Deze is de overloop<br />
van een lavafilter die nog een<br />
zeventigtal centimeter in de<br />
grond zit. Er passeert ongeveer<br />
9000literperuurdoordefilter.<br />
Achter het tuinhuis staat<br />
een meerkamerfilter met uvlamp<br />
die er mede voor zorgt dat<br />
het water glashelder is. Naast<br />
de vijver ligt een mooi terras<br />
waar men gezellig kan zitten en<br />
de vissen bewonderen. Verder<br />
zien we verschillende attributen<br />
die de aandacht trekken<br />
rondom de vijver. Zijn vrouw heeft duidelijk goede smaak en oog voor zulke zaken.<br />
Een twintig jaar oud edelweissplantje trekt ook de aandacht.<br />
De volgende diareeks ging over nieuwe vijverideeën.<br />
Wezagendia'svaneenvijvervaneenpersoondiebijDonaldinspiratieheeft<br />
komen opdoen. De vijver is rechthoekig van vorm en is een meter diep. De<br />
filter bevindt zich achter het tuinhuis. Ook hij heeft rondom zijn vijver glaswanden<br />
in inoxstaanders geplaatst om te voorkomen dat kleine kinderen in<br />
het water zouden vallen. Dit heeft het bijkomend voordeel dat reigers<br />
evenmin aan de vijver kunnen.<br />
–26– Jaargang 23
COIFFURE<br />
Gentsesteenweg 32, Kortrijk<br />
056213689 TON Y D E CLERCK<br />
AL L E VE R ZE KE R I N GE N<br />
Damkaai 6 bus 2<br />
8500 Kortrijk<br />
056− 24. 38. 38 Fax: 056− 24. 38. 30
El ektri cit eit - s anit ai r - mets el wer ken<br />
Domi ni que Call ens<br />
Nor mandi estraat 1 52 8560 Wevel ge m<br />
056/ 42 52 45 - 0474/ 22 11 1 5<br />
Bekijk ook onze website: www.dominique-callens.be<br />
OPTIEK PIETERS<br />
Gediplomeerde opticiens<br />
K. Elis abethlaan 60<br />
8500 Kortrijk<br />
056/3 5. 3 9. 96<br />
Cor al Worl d<br />
is gespecialiseerdin "Rifaquaristiek" Jongekoralenaansympathiekeprijzen. Kwaliteitsproducten. (Geenverkoopvanvissen.) i s geen kl assi eke wi nkel . We zi j n er voor u na afs pr aak.<br />
Breng ons een bezoek en maak kenni s met ons ei gen a quari u m en techni ek.<br />
Fr e d d y De Ge n dt Wi l genstraat9 9340 Lede<br />
tel. na 1 9. 00 u.: 053 80 28 98<br />
www. c or al worl d. be www. c or al worl d. eu<br />
htt p: //fr e d dy. z ee wat er f or u m. or g /
De volgende vijver is dertig tot veertig meter lang en een vijftal meter breed en<br />
is slechts vijftig centimeter diep. Deze staat vol met hoornblad. Er liggen een<br />
aantal witte waterlelies in en is bijna onderhoudsvrij. Donald toonde ons een<br />
paar prachtige macro-opnames van de bloemen van deze waterlelies. Naast<br />
planten zitten er ook enkele vissen in die alleen leven van natuurlijk voedsel.<br />
We zagen nog beelden van een vijver uit Moorslede en één heel grote vijver uit<br />
Düsseldorf (Duitsland).<br />
Na de pauze kwam de vijver van Patrick aan de beurt. De beelden toonden<br />
ons de vijver anno 2006 en hoe deze er nu bij ligt. Het is vooral de filterkring<br />
die veranderd is. Voorheen werd het water gefilterd via een plantenfilter. Daar<br />
de koi steeds groter werden, was Patrick verplicht om een bijkomende meerkamerfilter<br />
te plaatsen.<br />
Hij beweert dat hij te veel koi heeft zitten en zou er wat willen uit verwijderen.<br />
Ik denk dat we eens een hengeltje zullen moeten gaan uitwerpen, want Patrick<br />
beweert dat hij ze niet kan vangen.<br />
Patrick legde in detail uit hoe het water vroeger werd gefilterd en welke weg het<br />
aflegde. De verschillende waterplanten en lelies werden uitvoerig besproken. Hij<br />
wil vooral dat zijn tuin er heel proper bij ligt en je zult er ook maar weinig onkruid<br />
aantreffen. Enkele Japanse ornamenten trekken zeker ook de aandacht.<br />
De volgende dia's toonden ons hoe de vijver er nu uitziet.<br />
De waterstroom is niet zo veel veranderd en wordt nu via de nieuwe filter geleid<br />
en gaat dan langs een mooi waterspel van een drietal waterbollen in inox<br />
verder door de plantenfilter<br />
en komt dan over een inoxplaat<br />
terug in de vijver.<br />
De Kaapse waterlelie trekt<br />
ook de aandacht daar deze nu<br />
in het najaar terug zal beginnen<br />
bloeien. Een gele waterlelie<br />
valt vooral op door de<br />
gevlekte bladeren. Patrick zou<br />
volgend jaar vijversubstraat<br />
op de bodem aanbrengen<br />
omdat hij dit graag ziet.<br />
november <strong>2008</strong> –27–
Er komt nogal snel reactie dat dit niet zo goed zou zijn daar het vuil en uitwerpselen<br />
dan niet meer zo gemakkelijk zullen verdwijnen via de pomp. Het<br />
vuil zal blijven steken in het substraat en kan zorgen voor ophoping van vuil<br />
en dit zal de waterkwaliteit zeker niet ten goede komen.<br />
Als laatste zagen we een vijver waar er een venster in de wand is ingebouwd.<br />
Het is een ronde vijver met een diameter van een twintigtal meter die nogal<br />
landelijk is gelegen. Er zijn verschillende draden gespannen om de reigers te<br />
weren.Deeigenaarkanzijnvissenineenputobserverendooreenruitvan<br />
een vierkante meter. Dit is pas een vijver anders bekeken. De ruit moet regelmatig<br />
gereinigd worden net zoals bij een aquarium.<br />
Uit het publiek werd opgemerkt dat dit niet zo interessant is. Het is beter een<br />
vijver te maken die opgemetst is en in de wand(en) één of meerdere ruiten te<br />
voorzienzodatjenietineenputhoefttekruipenomdevissenteobserveren.<br />
Er werd door Jan opgemerkt dat er in Kuurne iemand is die zo'n vijver heeft.<br />
Daar de voordracht van Donald tegen 22 uur ten einde liep, was er nog ruim<br />
gelegenheid voor vragen en/of suggesties. Er werd nog een voorstel gedaan<br />
om de vijver van Pascal op een novemberavond, wanneer de sfeerverlichting<br />
aan ligt, te gaan bezoeken. Verdere info volgt nog. ( nvdr: Dit bezoek i s uit gestel d t ot ergens<br />
vol gendj aar.)<br />
Er wordt nog voorgesteld om in de loop van volgend jaar alle vijvers eens te<br />
gaan fotograferen en filmen om deze dan in een film en diareeks te bundelen.<br />
Iedereen die daaraan wil meewerken kan dit melden aan Gilbert.<br />
Om 22:20 uur bedankte Gilbert de 16 aanwezigen voor hun aandacht en sloot<br />
de vergadering af.<br />
–28– Jaargang 23
Recept voor het maken van brownie<br />
Onderstaande beproefde recept zorgt ervoor dat minstens vier personen lekker<br />
kunnen smullen van een taart die dit jaar bij Aquatropica'svolksspelente proeven was. Je hebt er een bereidingstijd van 60 min voor nodig.<br />
Marie-Anne<br />
Ingrediënten:<br />
200 g pure chocolade<br />
150 g boter<br />
125 g bloem, gezeefd<br />
1 theelepel kaneelpoeder<br />
1,5 theelepelbakpoeder 100 g bruinebasterdsuiker 3eieren<br />
Marie-Anne, Aquatropica Kortrijk<br />
Bereidingswijze:<br />
Verwarm de oven voor op 175 ˚ C. Vet een rechthoekige bakvorm van 18 bij<br />
20 cm in. Schep de chocolade en boter in een kom, zet de kom in een pan met<br />
kokend water en laat de chocolade en boter smelten (au bain marie). Meng de<br />
bloem met kaneelpoeder, bakpoeder en basterdsuiker. Klop in een kom de eieren<br />
in 10 minuten luchtig en lichtgeel.<br />
Spatel het bloemmengsel en de vulling er luchtig doorheen. Daarna spatel je<br />
de gesmolten chocolade en boter er luchtig door.<br />
Schep het mengsel in de bakvorm en verdeel dit. Bak de brownie in 40 à 45<br />
minuten gaar. Laat dit geheel 10 minuten rusten.<br />
november <strong>2008</strong> –29–
–30– Jaargang 23
I nhee mse a mfi bi eën, een bedrei gde faunagr oep<br />
Gastspreker: Boudewijn Goddeeris, dr. sc.<br />
Uitnodi gi ng bij eenkomst werkgroep vij vers, vrij dag 28 november<br />
Boudewijn Goddeeris is doctor in de wetenschappen (biologie). Hij is hoofd van<br />
het departement Educatie en Natuur aan het Koninklijk Belgisch Instituut voor<br />
Natuurwetenschappen en bestudeert er de biologie en systematiek van aquatische<br />
insecten, o.a. chironomidae (dansmuggen), ons beter bekend als rode<br />
muggenlarven. Ook is hij als Fellow* verbonden aan het Laboratorium voor Aquatische<br />
Ecologie (faculteit Wetenschappen - Biologie) van de KU-Leuven.<br />
Tevens bestudeert hij de distributie en biodiversiteit van amfibieën in veedrinkpoelen<br />
en vijvers, dit met medewerking van o.m. het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB,<br />
het vroegere Aminal) en van het Wetenschapsbeleid (Federaal Ministerie).<br />
Het is een unicum om een dergelijke spreker in uw club aan het woord te krijgen.<br />
Bovenstaande tekst is overduidelijk, het wordt een topavond voor al wie de natuur<br />
lief heeft.<br />
Het bestuur en de vijverwerkgroep nodigen u graag uit op vrijdag 28 november om<br />
20:00 uur stipt in ons clublokaal de Klokke. Ook familie en vrienden zijn welkom.<br />
Programma:<br />
20:00 u.: Verwelkoming.<br />
20: 10 u.: Gastspreker ‘Inheemse amfibieën, een bedreigde faunagroep' deel 1.<br />
21:15 u.: Pauze.<br />
21:30 u.: Gastspreker ‘Inheemse amfibieën, een bedreigde faunagroep' deel 2.<br />
22:30 u.: Einde.<br />
Het bestuur & vijverwerkgroep<br />
Nvdr: Fell owis vol gens de Dikke van Dale -Gezel, genoot<br />
-Li d van een wet ensch appelij ke ver eni gi n g of gen ootsch ap<br />
-Gepromoveerdedievaneenbeursoftoelagegeniet -Li d van een wetenschappelij k i nstituut<br />
Pu nt 4 i s van t oepassi n g op de gasts pr eker .<br />
november <strong>2008</strong> –31–
Jaargang 23 – november <strong>2008</strong><br />
Colofon ............................................................................................................... 1<br />
Editoriaal ............................................................................................................2<br />
Herwaardering van de Mbuna .........................................................................4<br />
Aquariumfotografie ...........................................................................................9<br />
Voor u gelezen .................................................................................................21<br />
Uitgestorven gewaande kikker herontdekt<br />
Vijvers anders bekeken ...................................................................................23<br />
Verslag vijverbij eenkomst 1 9 september<br />
Taart van de maand ........................................................................................29<br />
Brownie<br />
Inheemse amfibieën, een bedreigde faunagroep .........................................31<br />
Uitnodiging bijeenkomst werkgroep vijvers, vrijdag 28 november<br />
Index ..................................................................................................................32<br />
–32– Jaargang 23
F Vijvers in polyester met glasvezel<br />
Mari o Wol l e g h e m<br />
F Kleinhandel aquarium- en vijvermateriaal<br />
F<br />
Hout voor in de tuin: tuinhuizen<br />
carports<br />
houten afsluitingen<br />
houten terrassen<br />
Pelikaanstraat1 e-mail: mario-wolleghem@tiscali.be<br />
8830 Hooglede webpagina: www.mario-tuindecoratie.be<br />
tel.: 051 24 06 73<br />
fax: 051 21 1 1 24<br />
gsm: 0495 42 1 1 53
De specialist in de streek voor<br />
TROPISCHE AQUARIA<br />
&WATERPLANTEN<br />
Sluitingsdag: dinsdag<br />
NOORDSTRAAT27, 8500 KORTRIJKtel: 056-36.09.95<br />
http://www.aquariumcenter.be<br />
info@aquariumcenter.be