Onthulling 'SOH19 States of Nature' - Technische Universiteit ...

FOTO: BART VAN OVERBEEKE
Met pilotprojecten worden opleidingen
geëvalueerd in termen van eindcompetenties.
als de TU/e. Meijers noemt nog twee voordelen
van het Eindhovense systeem van
academische competenties. Ze maken het
mogelijk om een onderscheid te maken
tussen wo en hbo (iets dat volgens Meijers
vanwege politieke redenen nauwelijks
mogelijk is met de Dublin descriptors) en
ze zijn specifieker en beter te operationaliseren.
De Eindhovense criteria zijn in twee
pilotprojecten uitgeprobeerd en dat heeft
in 2005 geleid tot een herziening.
De universiteiten van Delft, Twente en
Nijmegen hebben de criteria inmiddels
overgenomen en ook vanuit Wageningen
en Maastricht is er serieuze interesse voor.
Er is een 3TU boekje van verschenen.
Met de Nederlandse Vlaamse Accreditatie
Organisatie en het ministerie van OCW
zijn ook gesprekken gevoerd en is er
volgens Meijers veel waardering voor de
Eindhovense aanpak. De volgende stap is
om een kwaliteitszorgsysteem te ontwikkelen
dat op deze academische competenties
is gebaseerd. Daarvoor is in Eindhoven al
veel werk verricht. Er zijn pilotprojecten
geweest om opleidingen en studenten te
evalueren in termen van de gewenste eindcompetenties
van studenten. Het is echter
nog een onderzoek- en ontwikkelingstraject.
Het zou volgens Meijers goed zijn om
dit nu binnen de 3TU Graduate School,
Academische Competenties
De start punten van het boekje ‘Criteria voor academische bachelor en master curricula’ waren
het eindrapport van de Commissie Accreditatie Hoger Onderwijs, een onofficiële lijst van
kwalificaties voor bachelors en masters van de VSNU, en een eerder door het platform Academische
Vorming van de TU/e ontwik kelde notitie over ontwerpen op acade misch niveau. De in
het boekje (inmiddels tweede druk) beschreven academische competenties kunnen worden
gezien als een operatio nalisering voor de universiteiten van de veel globalere Dublin descriptoren,
die in 2002 en daarna zijn ontwikkeld en die door verschillende beleids instanties
worden gehanteerd.
Op basis van het bovengenoemde onderzoek kunnen zeven competentiegebieden worden
onderscheiden die een academicus karakteriseren. Hij of zij
1. is kundig in een of meer wetenschappelijke discipline(s). Een academicus heeft vertrouwdheid
met bestaande wetenschappelijke kennis, vaardigheden en houding, en heeft
de competentie deze door studie uit te breiden.
2. is bekwaam in onderzoeken. Een academicus heeft de competentie door onderzoek
nieuwe wetenschappelijke kennis te verwerven. Onderzoeken betekent hier: het op doelgerichte,
en methodische wijze vinden van nieuwe kennis en nieuwe inzichten.
3. is bekwaam in ontwerpen. Veel academici zullen naast onderzoeken ook ontwerpen.
Ontwerpen is een synthetische activiteit gericht op de totstand koming van nieuwe of
gewijzigde artefacten of systemen, met de bedoeling waarden te creëren conform vooraf
gestelde eisen en wensen (bijv. mobiliteit, gezondheid).
4. heeft een wetenschappelijke benadering. Een academicus heeft een systematische aanpak,
gekenmerkt door de ontwikkeling en het gebruik van theorieën, modellen of samenhangende
interpretaties, heeft een kritische houding en heeft inzicht in de eigen aard van
wetenschap en technologie.
5. beschikt over intellectuele basisvaardigheden. Een academicus is competent in redeneren,
reflecteren en oordeelsvorming. Dit zijn vaardigheden die in de context van een discipline
worden geleerd of aangescherpt en daarna generiek toepasbaar zijn.
6. is bekwaam in samenwerken en communiceren. Een academicus heeft de competentie
met en voor anderen te kunnen werken. Dat vraagt om adequate interactie,
verantwoordelijkheids gevoel en leiderschap, maar ook om goede communicatie met vakgenoten
en niet-vakgenoten. Ook is hij of zij in staat deel te nemen aan een wetenschappelijk
of publiek debat.
7. houdt rekening met de temporele en maatschappelijke context. Wetenschap en technologie
zijn niet geïsoleerd en hebben altijd een temporele en maatschappelijke context.
Opvattingen en methodes hebben hun herkomst; beslissingen hebben maatschappelijke
consequenties in de tijd. Een academicus is zich hiervan bewust en heeft de competentie
deze inzichten te integreren in zijn of haar wetenschappelijk werk.
De tekst van het gehele boekje is te downloaden via http://www.tue.nl/academischevorming.
de onderwijssamenwerking van de drie
TU’s, voort te zetten en daar de expertise
op te bouwen die dan voor elk van de drie
TU’s beschikbaar is. Het bestuur van de
3TU Graduate School heeft hem gevraagd
een voorstel voor zo’n expertisecentrum
uit te werken. Inmiddels mogen de criteria
zich ook verheugen in een warme belangstelling
bij Europese TU’s in Duitsland,
Scandinavië en Italië.
Contact met Duitse universiteiten
De voorzitters van de drie Nederlandse
technische universiteiten spraken in juni
in Aken voor het eerst met hun collega’s
van het Duitse samenwerkingsverband
TU 9. Samen wil men een systeem opzetten
voor kwaliteitszorg in het onderwijs
aan de hand van de criteria van Meijers.
Daarmee moet het voor studenten makkelijker
worden om over te stappen tussen
de instellingen. In Duitsland vormen
de technische universiteiten van Aken,
Berlijn, Braunschweig, Darmstadt,
Dresden, Hannover, Karlsruhe, München
en Stuttgart samen de TU 9. Noem het
maar de Duitse tegenhanger van de toekomstige
3TU-federatie, al werken onze
M A T R I X / 3 / 2 0 0 6 5