Proef op de Som - Codarts

Work in Progress: Stefan van Hees
Stefan van Hees (1969) begon zijn werkzame leven in de techniek (motorvoertuigentechniek en
werktuigbouwkunde). Hij werkte enige jaren als scheepsdieselmonteur in de Rotterdamse haven,
maar werd gegrepen door het theater. In 1997 voltooide hij zijn opleiding tot theaterregisseur aan
de Hogeschool Eindhoven. Sinds 1997 werkt Stefan bij het Rotterdams Wijktheater als
theatermaker.
Stefan introduceert Arno Brouwer en Hans Verhoef en legt uit wat hun rollen zijn bij de
totstandkoming van het Hand in Hand project. Hijzelf en Arno houden zich bezig met de inhoud en
Hans bewaakt het proces en ondersteunt waar nodig. Stefan schetst vervolgens hoe hun
voorstelling binnen het overkoepelende Hand in Hand-project gestalte krijgt. De spelersgroep
bestaat uit Feyenoord-supporters en samenwerking met en input van deze supporters is van groot
belang voor de inhoud van de voorstelling. De supportersvereniging werd benaderd met als doel
spelers te werven. Afgesproken werd op de supporterssite een advertentie te zetten. Ondanks de
redelijk summiere advertentie reageerden 17 supporters, waarvan er uiteindelijk 12 daadwerkelijk
aan de voorstelling gaan meeweken. De leeftijd van de aanmelders ligt tussen de 12 en de 80.
Tijdens de repetities werden improvisaties gedaan, en wel op verschillende lagen: op persoonlijk
vlak, op het niveau van het gezin of van de wijk, de stad en de wereld. Stefan is van mening dat
improvisaties bijdragen aan de groepsbinding en dat de spelers hierdoor sneller vertrouwen krijgen
in hun. Spelers verliezen hun gêne om voor een groep te staan en emoties te tonen. Voordat Stefan
aan de improvisaties begint, legt hij meestal het doel ervan niet uit, dit om een zo groot mogelijke
spontaniteit te krijgen. Maar als een speler om uitleg vraagt, wordt deze gegeven.
Op basis van de improvisaties werd er voor het Hand in Hand-project een verhaallijn bedacht en
wordt het script geschreven. Stefan merkt op dat de spelers deskundig zijn op het gebied van de
verhalen en hij, de regisseur, op gebied van theater maken.
Stefan laat de spelers toneelnamen kiezen, zodat er afstand wordt gecreëerd tussen de speler als
persoon en datgene wat hij moet uitbeelden. Als een ingebracht onderwerp tè dichtbij een speler
komt, dan wordt overwogen om die scène door iemand anders te laten spelen.
Sommige aanwezigen vragen zich af waarom alles wordt vastgelegd in een script: belemmert dat
de spontaniteit niet te zeer? Stefan is van mening dat net als bij professionele acteurs de spelers
geleerd wordt om spontaan met een tekst om te gaan. En omdat de voorstelling vaak nu eenmaal
werkt met licht, geluid en beelden, heb je een draaiboek nodig.
Community arts in het kunstvakonderwijs
Hoe kunnen de praktijkervaringen van community artists vertaald worden naar een curriculum
binnen de kunstvakopleidingen? Als eerste vraagt Stefan de workshopdeelnemers hun mening te
geven over de vraag of Community arts nu een doel is of een middel om iets anders, niet-artistiek,
voor elkaar te krijgen.
De deelnemers die Community Arts een doel in zichzelf vinden, zijn van mening dat:
• kunst geen middel is om een betere maatschappij te creëren
• Community arts een volwaardige kunstvorm is en geen gepruts in de marge
• je het beste wil bereiken en een groot publiek wil bereiken
• het kunstproduct het belangrijkste is
• alleen de kunstenaar echte kunst kan maken
De deelnemers die Community Arts een middel vinden om een buiten de kunst gelegen doel te
bereiken, zijn van mening dat:
• als je kunst als middel hanteert dat niet wil zeggen dat je kwalitatief slechte producten
aflevert
• vroeger kunst ook niet authentiek of autonoom was
• het streven naar een hoog artistiek niveau niet ten koste mag gaan van de spelers
• het belangrijker is dat mensen in hun waarde gelaten worden dan dat er een perfect
kunstproduct ontstaat
• kunst een middel is om met mensen te communiceren en niet alleen een esthetisch doel
dient
• kunst een middel is om mensen hun verhaal te laten vertellen
16