Download GRID Feedback 2002 No.2 - Delft Center for Systems and ...

De producenten zijn het ook die in deze markt de grootste risico’s met zich
meedragen. Nederland is een onvolkomen markt. Alhoewel er verbindingen zijn met
het buitenland is de (import) capaciteit relatief beperkt. Dit houdt in dat we
voornamelijk aangewezen zijn op onze eigen opgestelde capaciteit. Door een
toevallige loop van omstandigheden – zie het voorbeeld van 20 augustus - kan de
onbalansprijs en/of de spotprijzen voor de komende dagen gigantisch stijgen. Een
storingen of de uitval van een eenheid van 500 MW heeft in dit geval dus grote
financiële gevolgen.
Wie vandaag de dag bij een productiebedrijf te gast is treft daar naar naast een
volwaardig marketing en verkoopapparaat dus naar alle waarschijnlijkheid een
volledig uitgeruste handelsvloer aan waar groepen traders voorzien van Trading en
Risk Management systemen naast de handel in elektriciteit op de APX en OTC
markten, zich ook bezig houden met de handel in brandstoffen zoals kolen gas en
olie en aanverwante derivaten. In nauw contact met de traders, zelfs veelal in
dezelfde ruimte, staat een tweede groep, de dispatchers, die zich volcontinue bezig
houden met het zo optimaal mogelijk inzetten van productie-eenheden en andere
resources (contracten, afschakelbaar vermogen, lokale opwekking bij klanten, etc),
een activiteit dat vroeger de taak was van SEP.
Deze optimale benutting is waar het vandaag de dag om draait. Een productiepark
van een energiebedrijf bestaat in de regel uit verschillende type eenheden. Naast de
wijze van energieopwekking – natuurlijk aangedreven eenheden zoals windmolens
en waterkracht centrales en thermisch aangedreven eenheden zoals stoom en
gasturbines - heeft iedere eenheid bepaalde karakteristieken die bepalend zijn voor
de inzet van de eenheid. Niet alleen het type brandstof ((kolen, gas, kernenergie,
maar ook biogas en afval) speelt hierin een grote rol, ook het rendement – hoeveel
GJ warmte, en dus brandstof, heb ik nodig om 1 MW elektriciteit de produceren - van
de eenheid is belangrijk. Daarnaast zijn er dynamische beperkingen van een eenheid
die de inzet bepalen. Elke eenheid heeft zo zijn karakteristieke opstartsnelheden,
minimale en maximale stilstandtijden voor een koude of warmte start, etc. Zo kun je
met een kernenergiecentrale geen startstop bedrijf voeren, een veel duurdere
gasturbine is daarin veel flexibeler. Bovendien kost een start veel geld waardoor het
soms voordeliger is om een eenheid op minimale last te laten draaien en overtollige
elektriciteit tegen verlies te dumpen op markt.
Naast deze technische beperkingen zijn er ook contractuele beperkingen of
beperkingen die te maken hebben met vergunningen en milieueisen. Zo zijn er
eenheden die een maximaal aantal uur per jaar mogen draaien, speelt het al eerder
genoemde probleem rond de koelwaterbeperkingen een rol en zijn er eenheden die
naast het produceren van elektriciteit ook de verplichting hebben om warmte te
produceren ten behoeve van stadsverwarming. Dit laatste kan weer gedeeltelijk
opgevangen worden door het gebruik van (veel duurdere) hulpketels en door het
gebruik van warmtebuffers, die bijvoorbeeld s’ nachts gevuld worden om ze
vervolgens overdag te benutten. (Ook al lijkt warmte een restproduct te zijn van
elektriciteitsopwekking, warmtelevering gaat ten koste van de productie van
elektriciteit omdat er stoom uit de ketel of de stoomturbine ontrokken wordt. De
vergoeding voor warmte daarentegen is een stuk lager).Het is de taak van de
dispatchers om al deze zaken af te wegen teneinde het productiepark zo optimaal te
laten draaien.
28