De macht van Amerika keert zich tegen zichzelf - De Pers

25
Donderdag
Oktober 2007
Kijk op pagina 18 voor
onze zeer voordelige
aanbiedingen!
..........................................................................................................................................................................................................
T
oen ik bijna twintig jaar geleden over
het ‘einde van de geschiedenis’ schreef,
had ik één ding niet voorzien. Ik wist
niet dat het gedrag en de beoordelingsfouten
van de Amerikanen tot zo’n anti-Amerikanisme
zouden leiden, dat dit een van de belangrijkste
breuklijnen in de wereldpolitiek
zou worden. En toch is dat precies wat er sinds
de terroristische aanslagen van 11 september
2001 is gebeurd. Dit komt omdat de regering
Bush vier cruciale fouten heeft gemaakt.
Ten eerste werd de doctrine van de ‘preventie’,
die als antwoord op de aanvallen in
2001 was bedacht, ten onrechte verbreed
om ook Irak en de andere zogenoemde
‘schurkenstaten’ te kunnen aanpakken.
Natuurlijk is preventie volkomen gerechtvaardigd
als het gaat om statenloze terroristen
die dood en verderf dreigen te zaaien.
Maar het kan niet de kern vormen van
een algemene non-proliferatiepolitiek,
waarbij de Verenigde Staten overal militair
ingrijpen om de aanmaak van kernwapens
te voorkomen.
De kosten van een dergelijke politiek zijn
simpelweg te groot (honderden miljarden
dollars en tienduizenden slachtoffers in Irak
en de teller loopt door). Daarom durft de
regering Bush de militaire confrontatie met
Noord-Korea en Iran niet aan. Hoewel ze
Israëls luchtaanval op de Osirak-reactor in
Irak in 1981 graag zouden kopiëren; die
wierp het nucleaire programma van Saddam
Hoessein immers jaren terug. Maar het
succes van diezelfde aanval zorgde er ook
voor dat een dergelijk beperkte interventie
niet kon worden herhaald, omdat potentiele
overtreders hun les hadden geleerd en
hun wapenprogramma in wording gingen
begraven, verbergen of er kopieën van ma-
ken.
A
ls tweede fout schatte Amerika de reactie
van de wereld op het Amerikaanse
machtsvertoon verkeerd in. Veel leden
van de regering Bush dachten dat bij het gebruik
van de Amerikaanse macht het doel de
middelen zou heiligen, ook zonder toestemming
van de VN Veiligheidsraad of de NAVO.
Zo was het bij heel wat VS-initiatieven
tijdens de Koude Oorlog gegaan en tijdens
de jaren negentig op de Balkan. Toen heette
het Amerikaanse optreden ‘leiderschap’ en
niet zoals nu ‘unilateralisme’.
Maar tegen de tijd dat de oorlog in Irak
begon, was de situatie veranderd: de VS waren
oppermachtig geworden, waardoor het
Wintersportspecial
Naar de
sneeuw
Nog even en ongeveer één
miljoen Nederlanders trekken
weer richting besneeuwde
bergtoppen. Om te skiën,
maar natuurlijk ook voor de
après-ski. In de wintersportspecial
van De Pers leest u
waar u moet zijn, hoe u er
komt en wat het kost.
19
Francis Fukuyama VS hebben het verknoeid en verprutst
De macht van Amerika
keert zich tegen zichzelf
Francis Fukuyama is decaan aan de School of
Advanced International Studies, John Hopkins
University, en voorzitter van The American Interest.
Hij publiceerde in 1992 de bestseller ‘The end of
History and the Last Man’, waarin hij betoogt dat
de liberale democratie de ultieme staatsvorm is.
Fukuyama heeft zich de afgelopen jaren afgekeerd
van de neoconservatieven en is inmiddels
verklaard tegenstander van de oorlog in Irak.
gebrek aan evenwicht
een bron van
voortdurende irritatie
werd, zelfs voor
Amerika’s grootste
bondgenoten. Al
lang vóór de oorlog
in Irak was duidelijk
dat de ongelijke
machtsverdeling tot
structureel anti-
Amerikanisme leidde.
Het verzet tegen
de door Amerika geleide
globalisering
tijdens het presidentschap
van Clinton
was hiervan een
bewijs. Maar de situatie
werd verergerd
door de openlijke
minachting voor internationaleinstituties
door Clintons
opvolger Bush, zoals
ook het geval was tijdens
het begin van de oorlog in Irak.
Amerika’s derde fout was dat het het succes
van zijn conventionele militaire macht overschatte
in de strijd tegen zwakke staten en
transnationale netwerken die de internationale
politiek en vooral die in het Midden-
Oosten karakteriseren.
Je vraagt je toch af waarom een land met
meer militaire macht dan welk land ooit na
ruim vier jaar bezetting
in een betrekkelijk
klein land met 24
miljoen inwoners niet
voor veiligheid kan
zorgen. De VS geven
ongeveer net zoveel
uit aan hun leger als
alle andere landen
van de wereld samen.
Het gebrek aan
succes komt deels
doordat de VS te maken
hebben met
complexe sociale
krachten die niet
centralistisch zijn
georganiseerd. Dergelijke
machten
kunnen geen regels
opleggen en ook niet
worden tegengehouden,
bedwongen of
op een andere ma-
HH
nier door conventionelemachtsmiddelen
gemanipuleerd.
Israël maakte in de zomer van 2006 een
soortgelijke fout toen het dacht dat het zijn
enorme militaire overwicht kon gebruiken
om Hezbollah te vernietigen. Zowel Israël als
de VS verlangt terug naar de twintigste eeuw
toen de wereld uit natiestaten bestond. Dat is
begrijpelijk, hun conventionele macht past
het beste bij die oude situatie.
M
aar door hun nostalgie interpreteren
beide staten de huidige uitdagingen
verkeerd. Of het nu het verband is
dat Amerika legt tussen Al-Qaida en het Irak
van Saddam Hoessein of de link volgens Israël
tussen Hezbollah en Iran en Syrië. In het geval
van Hezbollah is er ook echt een verband,
maar de groepen binnen het netwerk hebben
hun eigen sociale achtergrond en zijn niet
simpelweg pionnen van regionale machten.
Daarom stelt de inzet van conventionele
macht ook zo teleur.
Tenslotte ontbreekt het de regering Bush
aan een overtuigende strategie of doctrine
en aan competentie. In Irak schatte de Amerikaanse
regering de dreiging van de massa
vernietigingswapens verkeerd in. Ze had
geen afdoende plan voor de bezetting en
was niet in staat haar beleid bijtijds aan te
passen toen de boel fout ging. Tot op de dag
van vandaag heeft de regering ook de meest
eenvoudige operatie in Irak verknoeid, zoals
bijvoorbeeld de financiering van pogingen
tot democratisering.
Als je de uitvoer van je beleid door onkunde
verprutst, heeft dat strategische gevolgen.
Veel mensen die om militaire interventie
in Irak riepen en het vervolgens verpestten,
willen nu een oorlog tegen Iran.
Waarom zou de rest van de wereld denken
dat een conflict met een groter en vastbeslo-
H
tener vijand beter zou worden aangepakt?
et fundamentele probleem blijft de
internationaal ongelijke verdeling
van macht. Elk democratisch land,
dat zich in eenzelfde positie zou bevinden als
de VS nu, zou immers in de verleiding komen
om zijn enorme overwicht steeds vaker in te
zetten. Ook de founding fathers van Amerika
waren ervan overtuigd dat onbeperkte macht
gevaarlijk kan zijn, zelfs als die democratisch
is vastgelegd. Daarom stelden zij een grondwet
op waarin is bepaald dat de macht moet
worden verdeeld over aparte eenheden die de
uitvoerende macht in toom kunnen houden.
Zo’n systeem bestaat nu niet op wereldniveau,
en dat kan verklaren hoe Amerika zo
in de problemen is gekomen. Een evenwichtiger
internationale machtsverdeling, zelfs
in een systeem dat niet honderd procent democratisch
is, zou leiden tot meer terughoudendheid
bij het aanwenden van macht. 1
© Project Syndicate/The American Interest, 2007.

2 De Twee
DE WERELD VOLGENS
KOSTER + JOJANNEKE MET
THE
LAUNCH
Rappers Kiddo Cee en Wen Regal
gaan verder waar Jan Wolkers
stopte. Ze maakten een videoclip
met expliciete porno. ‘Als we het
niet hadden gemaakt, had jij hier
niet gestaan.’
...
De boot naar Amsterdam-Noord
vertrekt over twintig minuten. De
leerlingen van Kiddo Cee, de rapper
van een controversiële videoclip,
staan al klaar om naar zijn workshop
te gaan in een schooltje aan de
overkant. Kiddo Cee is de nieuwe
held van de jeugd. Maar ook het
nieuwe schrikbeeld van de goede
smaak.
Samen met Wen Regal lanceerde
de rapper uit de Bijlmer twee weken
geleden een pornografische videoclip
bij het nummer Vieze Meid. De
clip, waarin ‘Hollands heetste halfbloed’
Amber-Elisa zich met een
paarse dildo naar een orgasme
kreunt, is volgens sommigen een
volgende fase in onze ontsporende
seksuele moraal.
Kiddo Cee, die ondertussen handen
schudt van fans, lacht: ‘Ik geloof
dat we precies de goede snaar hebben
geraakt met deze clip. Wat is er
schokkend aan een chick met een
dildo? Op internet zijn perverse
dingen te zien! Dat weten de kids
ook. Internet is de nieuwe babysitter.’
DE
BIJEENKOMST
Zelfs de meest atheïstische minister
van het sociaal-christelijke kabinet
lijkt nu bekeerd. De passie waarmee
onderwijsminister Plasterk bij de
uitvaart van Jan Wolkers uit de Bijbel
voorlas, verraste nogal wat aanwezigen.
De PvdA-professor, die in
het kabinet de rol van vrijzinnige
rebel wil spelen, dook in de rol van
gereformeerde voorganger met een
gloedvolle passage uit Prediker,
prachtig eindigend met de klassieker:
‘Alles is leegte.’
‘Ja, wie zou dat gedacht hebben’, zei
..........................................................
Uit de kleren voor puppy’s (1)
Bridget Maasland, Renate Verbaan en zangeres
Do hebben hun meest sexy lingeriesetjes uit de
kast getrokken om arme hondjes te helpen.
............................................................
MEDEWERKING VAN MAARTEN BLOEM
.......................................................................................................................................................................................................
TOMMY
WIERINGA
Superactueel
Rapper Wen Regal: ‘Ik ben blij
met dit kabinet. We kunnen
superactueel zijn’
‘Wij zijn de nieuwe vrijheidsstrijders’
De rappers Wen Regal en Kiddo Cee (rechts). MARCO OKHUIZEN
Wen Regal: ‘Als je goed kijkt, zie je dat
het een i-dildo is. Ze komt klaar op
goede muziek. Deze clip heeft meerdere
laagjes. Let maar op: dit is nog
maar het begin van ons verhaal.’ Regal
kondigt een heel album aan rondom
dit thema. ‘We gaan 15 nummers opnemen.’
Dan lachend: ‘Ik ben blij met
dit kabinet. We kunnen superactueel
zijn.’
oud-CDA leider Willem Aantjes even
later op de Oosterbegraafplaats. Aantjes,
die zelf streng-protestant werd
opgevoed, had zelf ook een onthulling.
‘Tuurlijk heb ik Turks Fruit gelezen.
Toen het in de jaren zestig uitkwam
en mijn kinderen het op mijn
christelijke school lazen, vond ik het
een smerig boek. Wolkers was een
vieze man.’
Maar de twee protestante zonen hebben
elkaar de laatste jaren steeds vaker
opgezocht. ‘Jan kende de Bijbel
beter dan ik. We spreken de taal der
Wat is een zondag. Een gezin
zit bijeen, de vluchtwegen
zijn afgesloten,
we zien elkaar voor wat
we zijn. De hemel is geboetseerd van
grijze klei. Uit de luidsprekers klinkt
Chopins Marche funèbre.
Negentien jaar lang speelde ik rugby
op zondag. Ik vergat de melancholie
van zondagen. Ik ken de velden van
Delfzijl tot Den Bosch, ik ken ze onder
de zon, in de zeikende regen, bij vliegende
storm. Ik ken de kuilen vol water
en de opgedroogde richels van klei
Het verhaal achter de clip gaat inderdaad
verder dan plat effectbejag, al
ontkennen de heren niet dat ze de
media graag even onder de kin kietelen
met de expliciete seksclip. ‘Als we
deze video niet hadden gemaakt, had
jij hier nu niet gestaan, vriend. Sex
sells. Sloggy showt ook mooie billen
in reclames’, gniffelt Regal.
De video is in eerste instantie in twee-
Kanaänieten hè. Wij hebben aan een
half woord genoeg.’ Die nieuwe Wolkers
hoeven we dus niet in protestantchristelijke
hoek te zoeken als zijn
voormalige erfvijanden hem nu omarmen.
‘Nee, de nieuwe Wolkers zou
je eerder vinden in islamitische kringen’,
zegt NRC-criticus Pieter Steinz.
‘Daar leeft die doorbraakgedachte
meer.’
Historicus Maarten van Rossem
schoot daarop in een jarenzestigstuip:
‘De jaren vijftig? Een bom d’r
op!’ 1
Een soort domheid
waaraan je je ledematen openhaalt.
Het veld van mijn eigen club is omzoomd
met een houtsingel. Er staan
denk ik eikenbomen op, daarachter
staan koeien. Het is een van de mooist
gelegen rugbyvelden van Nederland.
Op een vrijdagavondtraining heb ik
eens een uil gezien die uit de bomen
opvloog en zweefde in de kunstmatige
zon van de lichtmast.
Wat is een zondag. Een lichtloos klein
pretpark in de bossen bij Naarden, dat
aan de oostzijde uitloopt in een strandje
aan het Gooimeer. Neef W (10) is te
Uit de kleren... (2)
Voor een verjaardagskalender van de Dutchypuppy
Foundation van Maasland gingen twaalf vrouwelijke
BN’ers op de foto als klassieke pin-ups.
voud gemaakt. In de eerste video zien
we het opgewonden hoofd van
Amber zonder dat we ook het plastische
geschuif zien met het paarse
plastic.
Dat gebeurt dus wel in de rauwere
versie. Regal: ‘We hebben de twee
tracks naar TMF gestuurd. En wat
doen zij? Precies, ze kiezen de pornoversie.
Waarom? Wat denk je? Zij
willen ook scoren.’
Kiddo Cee: ‘Pas als het op televisie
komt, gaan er alarmbellen af.’
‘Zijn wij verantwoordelijk voor
het kijkgedrag?’, vraagt Regal zich af.
Het duo maakt zich net als de antiporno-akela’s
van Beperkt Houdbaar
zorgen om de seksualisering van de
samenleving, maar ziet andere oplossingen
dan de dames. Regal: ‘Als
mensen volwassen zijn, mogen ze
doen wat ze willen. Als je jonger bent,
moeten ouders maatregelen nemen.
Als je een 18-plus decoder op de homepage
van de computer plaatst,
zorg dan ook dat het werkt. Je kunt
óns niet verwijten dat ouders liggen
te slapen.’
Kiddo Cee: ‘We strijden voor hetzelfde
ideaal als de dames. Alleen
zijn wij de duistere kant van de medaille.’
Regal met vette grijns: ‘We zijn
de nieuwe vrijheidsstrijders. Iémand
moet de verworvenheden verdedigen!’
1
Zelfs Plasterk doet gereformeerd bij Jan
‘Nieuwe Wolkers eerder te vinden in islamitische kringen’
Willem Aantjes. HOLLANDSE HOOGTE
groot voor de meeste attracties maar
maalt daar niet om. We zitten op een
waterfiets in een ondiepe vijver, op de
bodem deint geel en rood herfstblad.
Zelfs de ballenbak is neef W niet te
min. Ik zeg dat hij eerst zijn veters
moet losmaken voordat hij zijn schoenen
aantrekt, zo trapt hij de achterkanten
stuk.
We eten een pannenkoek met spek en
drinken een glaasje cola. In Den Helder
is op dat moment een rugbywedstrijd
gaande. Dat weet ik. Ik denk dat wij de
wedstrijd winnen, we hebben nog
nooit verloren van Den Helder.
Thuis lees ik in De emigrés van W.G. Sebald.
Een van de vier beschreven emigrés
in het boek is Ambros Adelwarth,
Q&A
06-23558XXX
...............................................................................
Uit de kleren voor puppy’s (1)
De kalender, waarvan de opbrengst ten goede komt aan Dutchpuppy,
wordt op 7 november gepresenteerd. Dutchypuppy zet zich in tegen
mishandeling van en wreedheden tegen honden.
HH
‘Blokjesbuik
moet er wel
op zitten’
Men’s Health-hoofdredacteur Jan
Peter Jansen verwacht ook tranen
bij de mannelijke variant van
Holland’s Next Topmodel.
U gaat de Nederlandse vrouw
vanaf 17 november elke week eye
candy serveren?
‘Dat is niet de insteek. Het wordt
wel uitgezonden op RTL 8. Dat is
een vrouwenzender, geloof ik. Maar
ik hoop dat de mannen meekijken,
het is wel hun programma.’
U beoordeelt de kandidaten op
hun sixpack of toch meer op hun
karakter?
‘Kijk, daar ben ik eerlijk in, de blokjesbuik
die moet er wel op zitten.
Wij mikken op sympathieke mannen,
waar je als vent een biertje mee
zou willen drinken. Bodybuilders
mogen niet meedoen.’
Aan wat voor beproevingen gaat
u de mannen blootstellen?
‘Niks extreems. Bij Hollands Next
Topmodel vind ik het soms echt too
much. De heren leren poseren en we
sturen ze ook de rode loper op om
te kijken hoe ze zich gedragen.’
Verwacht u drama zoals bij de
vrouwelijke variant?
‘Vergis je niet! Ik herinner mij een
Men’s Health-competitie waarbij de
mannen zich bloedfanatiek op het
toilet stonden te poederen. Ze werden
woest toen ze niet wonnen. Een
heeft er toen zelfs gehuild.’ 1
een oudoom van de schrijver. ‘Bovendien’,
schrijft Sebald, ‘noteerde
mijn oudoom dat het in de late middaguren
van de vorige dag was gaan
sneeuwen en dat hij, terwijl hij door
het hotelraam naar de stad keek die
wit in de neerdalende schemering
zweefde, veel aan vroeger had moeten
denken. De herinnering, voegt
hij er in een post scriptum aan toe,
komt mij vaak voor als een soort
domheid. Ze maakt je hoofd zwaar
en duizelig, alsof je niet achteruit
kijkt door de lijnen van de tijd, maar
van grote hoogte omlaag naar de
aarde, vanaf een van die torens die in
de hemel verdwijnen.’ 1

Nieuws
Fabrieken dicht
Unilever, wie is er niet groot mee geworden?
Als het aan de vakbonden ligt, moeten we alvast Calvé
pindakaas en Unox-rookworsten gaan hamsteren. In vijf
van de zes Nederlandse Unileverfabrieken rolde gisteren
de hele dag geen pot mayonaise, kuipje boter of fles allesreiniger
van de lopende band. Vele honderden boze
werknemers togen gisteren naar het hoofdkwartier van
de voedings- en wasmiddelenproducent aan het Weena
in Rotterdam. Hoewel Unilever dinsdag al enkele con-
...................................................................
Pathuis
...............................................................................
cessies deed, voerden ze daar actie tegen het voornemen
van hun werkgever om in Nederland drie fabrieken te sluiten
en 474 banen te schrappen. ‘Zolang we geen akkoord
hebben bereikt, blijven de fabrieken dicht’, zegt FNV Bondgenotenbestuurder
Lucas Vermaat. ‘Het gaat er bij ons
niet in dat drie perfect draaiende fabrieken hun deuren
moeten sluiten.’ FOTO: REMKO KRAAIJEVELD
Lees meer op pagina 11
Groot-Brittannië Felle reacties antiracisme-organisaties
Politiechef: meer zwarte
verdachten aanhouden
De Britse politie moet vaker zwarte
verdachten aanhouden en fouilleren.
Dat is de enige manier om het
straatgeweld in probleemwijken
effectief bestrijden, zegt politiechef
Keith Jarrett. Zijn uitspraak
heeft tot woedende reacties geleid.
Arjen van der Horst
LONDEN
...
Ismail kan zich niet meer herinneren
hoe vaak hij al is aangehouden. ‘Ik
ben de tel kwijt. Soms gebeurt het
meerdere keren in een week.’ Volgens
de 16-jarige scholier uit Londen is er
maar één reden waarom de politie
hem geregeld fouilleert, en hij wijst
met een veelbetekende blik naar zijn
donkere huid. ‘Een paar jaar geleden
kon ik daar nog boos om worden,
maar nu haal ik mijn schouders op.’
Ismail is niet de enige zwarte jongere
die het overkomt. Voor de zwarte
inwoners van probleemwijken in
de grote steden is het de dagelijkse
praktijk. Maar volgens politiechef
Keith Jarrett gebeurt het niet genoeg.
Hij wil dat straatagenten vaker zwarte
jongeren fouilleren om bendegeweld
te bestrijden.
De uitspraak van Jarrett is opmerkelijk,
want hij is de voorzitter van de
Black Police Association (BPA), een
belangengroep voor zwarte agenten.
Het is een drastische ommekeer in
haar standpunt, want in het verleden
heeft de BPA het zogeheten stop and
Chocoladefabriek
De 15-jarige Brit Louis Barnett heeft zijn eigen chocoladefabriek opgezet.
Hij maakte chocola in de keuken bij zijn ouders, tot een supermarktketen
interesse toonde in de chocola. Nu heeft hij een fabriek.
search-beleid herhaaldelijk bekritiseerd
omdat het discriminerend
werkt.
Maar Jarrett zegt dat hij reageert
op signalen uit de zwarte gemeenschap
zelf. Zwarte wijken in grote
steden worden de laatste jaren geteisterd
door geweld van jeugdbendes.
Alleen dit jaar al kwamen 23
zwarte jongeren door geweld om het
leven.
‘De zwarte gemeenschap wil dat
er een einde komt aan deze moorden.
Als dat betekent dat mijn eigen
kinderen vaker last krijgen van aanhoudingen,
dan moet dat maar zo
zijn’, vindt hij.
Lees verder op pagina 9
.......................................
KORT
111
VVD: politie Amsterdam te
passief bij onlusten
De politie kan veel meer doen tegen de
overlast en onlusten in Amsterdam-
West. Dat stelt de VVD-fractie in de
hoofdstad, die een spoeddebat heeft
aangevraagd waarin het burgemeester
Job Cohen ter verantwoording wil
roepen. ‘We zijn het verplicht aan
de bewoners van die wijk om de rust
terug te brengen.’ zegt VVD’er Marijn
Ornstein. Volgens de Amsterdamse liberalen
worden niet alle middelen ingezet
om de overlast te bestrijden.
Gedacht wordt aan camera’s en preventief
fouilleren.
.......................................
Jarig!
Televisiepresentator Patrick
Lodiers is vandaag jarig. Hij is
36 geworden. Gefeliciteerd!
Taalachterstand Allochtone jongeren
Geen Nederlands,
geen kinderbijslag
Als kinderen aan het begin van de
basisschool nog geen Nederlands
spreken, moeten hun ouders de kinderbijslag
terugbetalen.
Peter Wierenga
HENGELO
...
Dat bepleit Jaap Krikke, sectordirecteur
Economie van het ROC Twente.
‘Het gebeurt nog steeds dat kinderen
van vier jaar oud op de basisschool
komen en geen woord Nederlands
spreken’, licht Krikke toe. ‘In dat geval
moeten de ouders hun eerder ontvangen
kinderbijslag weer terugbetalen.’
Met dat geld kun je een inhaalcursus
Nederlands bekostigen, zo redeneert
de directeur. Volgens hem is de
taalachterstand van allochtone jongeren
een groot probleem. ‘Ook in de
technische beroepen heb je tegenwoordig
talenkennis nodig, bijvoorbeeld
om instrumenten te kunnen
bedienen.’ Krikke benadrukt dat hij
niets tegen tweetaligheid heeft. ‘Zo-
Redactie buitenland
AMSTERDAM
...
De NAVO-top in Noordwijk heeft
niet veel concreets opgeleverd. Dringende
verzoeken van minister van
Defensie Van Middelkoop en secretaris-generaal
van de NAVO Jaap de
Hoop Scheffer, hadden wel enig effect.
Zo zou Frankrijk overwegen om
vijftig militaire adviseurs naar
Afghanistan te sturen, die zich met de
training van het Afghaanse leger moeten
bemoeien. Ook Tsjechië en Bulgarije
zouden bijna over de streep zijn
getrokken om de missie te steunen.
“ Tegenwoordig check
ik op internet of
ik een tweede kopje
koffie kan zetten.”
Slimmer op reis met actuele reisinformatie.
Kijk op ns.nl/reisinformatie
lang ze het Nederlands maar goed
beheersen.’
De directeur doorbrak in 2003 het
taboe rond eerwraak. Hij meldde dat
leerlinge Zarife door haar eigen vader
vermoord was, tijdens haar vakantie
in Turkije.
Het ROC Twente doet tegenwoordig
van alles om de ouders bij de
school te betrekken. ‘We zetten in de
brief dat ze naar de ouderavond
moéten komen, en bellen ze desnoods
in het Turks of Arabisch op.’
Volgens Krikke hebben de ouders een
zekere angst voor de school, die het
contact bemoeilijkt. ‘Wij leren onze
leerlingen dat hun eigen keuze belangrijk
is, en dat mannen en vrouwen
gelijkwaardig zijn.’
Dat is thuis niet altijd even vanzelfsprekend.
‘Laatst had een groep
meiden met een schoolproject duizend
euro gewonnen. Wat wilden ze
doen? Een middagje zwemmen. Dat
kunnen ze alleen via school.’
Lees verder op pagina 4
Noordwijk
Geen toezeggingen Afghanistan-missie
Van Middelkoop sprak klare taal in
Noordwijk, Nederlandse inbreng zou
in gevaar komen als steun van bondgenoten
uitblijft.
Jaap de Hoop Scheffer hamerde op
het belang van de missie. Tegenover
de BBC verklaarde hij dat Afghanistan
een broeinest voor terroristen zou
worden, als de NAVO niet in het land
zou blijven.
Definitieve toezeggingen volgen
wellicht in november, op een speciaal
daarvoor belegde top. In Afghanistan
zijn circa 1500 Nederlandse militairen
actief, tien van hen vonden de
dood. 1
Ga mee
3

4
Onderwijs Directeur Jaap Krikke van het ROC Twente zet zijn ‘kleurrijke’ tips op papier
Heb al uw leerlingen lief!
Jaap Krikke schreef een boekje met
tips om het onderwijs én allochtone
leerlingen verder te helpen in de
maatschappij. Volgens hem is het
simpel: leer ze meer dan alleen een
vak.
Peter Wierenga
HENGELO
...
‘Een leerlinge werd net onwel op de
gang, die moest ik even helpen’, verontschuldigt
Jaap Krikke, sectordirecteur
economie van het ROC Twente,
zich als hij vijf minuten te laat komt
aanlopen. Niet voor niets heet zijn
boekje Je moet wel van ze houden, dat
komende week verschijnt. Landelijk
bekend werd hij in 2003, toen leerlinge
Zarife in Turkije werd vermoord
door haar vader.
Krikke wilde dit incident niet stilhouden
en zette eerwraak op de kaart.
Nu, vier jaar later, zet hij al zijn ervaringen
om in tips voor ‘kleurrijk onderwijs’.
De titel doet vermoeden dat
Krikke eigenlijk vindt dat zijn leraren
wel wat meer liefde mogen betonen
voor de jonge generatie, autochtoon
én allochtoon.
‘Ja, sommige leraren mogen zich
wat meer openstellen voor andere
culturen. Dan hoor ik dat ze het onzin
vinden om vrij te geven met het
Suikerfeest. Maar de maatschappij
houdt niet op bij de schooldeur.’
Het vergt volgens hem een andere
invulling. ‘Kijk, veel docenten gaan
voor hun vak, bijvoorbeeld boekhouden.
Dat vind ik niet genoeg. Je moet
ook aan persoonlijkheidsvorming
doen, net zoals Foppe de Haan dat bij
Jong Oranje doet. De maatschappij is
complexer geworden.‘
Scholieren in opstand
De duizenden leerlingen van het
ROC Twente krijgen ‘competentiegericht
onderwijs’. Dat klinkt verdacht
veel als het omstreden Nieuwe Leren.
‘Nee, dat valt wel mee. Sommige
scholen zijn doorgeschoten, die hebben
zelfs geen rooster meer. Dan vind
ik het terecht dat scholieren in opstand
komen. Bij ons gaat het om
kennis, vaardigheden en gedrag.‘
Ofwel: sommige zaken mag je nog
steeds klassikaal uitleggen. ‘Toen ik
geschiedenis gaf, liet ik bij wijze van
Directeur Jaap Krikke, samen met scholierenteam Jongeren voor Jongeren. BERNICE SIEWE
spreken ook niet een gasaanval uit de
Eerste Wereldoorlog naspelen, zoiets
vertel je. Alleen werk je nu wel in een
team en zul je leerlingen ook moeten
leren om samen te werken. Dat moeten
ze bij een baas ook.’
Volgens Krikke worden leerlingen te-
genwoordig zelfs beter voorbereid op
hun beroepscarrière. ‘Bij een vak als
theatertechniek gaan ze ook met instructeurs
uit theaters aan de slag.
Helaas telt dat voor de Inspectie alleen
niet mee als lesuren’, voegt hij er
cynisch aan toe.
Ondanks alle kritiek op zijn collega’s
vindt hij dat ze meer te zeggen
moeten hebben. ‘Docent zijn is een
creatief vak. Dat had beter onderkend
moeten worden bij al die onderwijsvernieuwingen.
Het gaat ze niet eens
zozeer om het salaris.‘
.....................................
KORT
111
Geen vervolging na dode
in Utrechtse politiecel
Justitie vervolgt niemand voor de
dood van een man in een politiecel
vorig jaar. Hoewel meerdere personen
destijds fouten hebben gemaakt, is
geen van de betrokkenen schuldig. De
55-jarige man overleed vorig jaar in
een cel op een bureau in Utrecht. Daar
was hij door de politie gelegd om te
ontnuchteren, nadat ambulancepersoneel
hem had overgedragen. Later
werd de man dood gevonden. Uit
onderzoek bleek dat zijn alcohol- en
medicijnengebruik hem fataal was
geworden.
Achtergrond Binnenland
Tja, misschien is hij een idealist. Als
jongetje in het Overijsselse dorpje
Dwarsgracht (‘Alles ging met de boot,
zelfs de doodkist van de buurman’)
wilde hij al onderwijzer worden. ‘Dat
kon mijn vader niet, omdat mijn opa
op jonge leeftijd overleed.’ Na de
kweekschool begon hij in 1971 op
een lagere school in Almelo.
‘Daar zaten veel Molukse leerlingen.
Zo leerde ik dat je in andere culturen
soms anders moet optreden. Bij
een dreigende knokpartij tipte een
Molukse dame van de administratie
...............................................................................
Plein mist uitstraling
AMSTERDAMSE MUSEUMPLEIN
WEDEROM OP DE SCHOP
Nog geen tien jaar na de complete herinrichting
gaat het Museumplein voor
2009 opnieuw op de schop. De kosten
voor herinrichting bedragen ongeveer
10 miljoen euro. Reden voor de herinrichting
is dat het plein volgens critici
te weinig uitstraling heeft. Ook de verbouwing
van het Rijksmuseum en het
Stedelijk Museum spelen mee. Hoe
het plein er precies uit komt te zien is
nog onduidelijk.
................................................................................
Bokito ziek
Bokito heeft waterpokken. De beroemde gorilla in de Rotterdamse
Diergaarde Blijdorp is sinds een aantal dagen hangerig en ziet er
‘wat pukkelig’ uit. De aap is wel weer aan de beterende hand.
om de wijkoudsten en ouders erbij te
betrekken. Dat werkte.’ Na de kweekschool
studeerde hij verder (geschiedenis,
zijn passie) en werd leraar
maatschappijleer aan de meao. ‘Daar
ging ik in 1980 werken, kort nadat
een jongen een andere leerling met
een stiletto had doodgestoken. Alleen
zaten de media er niet zo bovenop.
Het kwam niet eens op tv!’
Check op wapens
De dader bleek al jaren gepest te zijn.
‘Sindsdien laten we nooit meer een
ruzie begaan. We gaan altijd praten.
Laatst sloot ik twee jongens op die
gevochten hadden, en liet ze het zelf
oplossen. Ja, ik checkte wel even of ze
geen wapen op zak hadden.’
Juist in de Turkse en Marokkaanse
gemeenschap kan praten werken, aldus
Krikke. ‘Bij Turken is de sociale
controle door de familie heel sterk.
Bij Marokkanen moet je meer je eigen
gezag laten gelden, dat verwachten
de ouders van de school’.
Vanuit zijn jarenlange ervaring in
het onderwijs waarschuwt de directeur
voor ‘Parijse toestanden’, door
de tweedeling in de maatschappij.
Van de allochtone scholieren komt
het grootste deel niet verder dan de
mbo-niveaus 1 en 2. ‘Werken op de
groenteafdeling is heel waardevol,
dat meen ik. Toch moet die doorstroming
beter. Ze zijn echt niet dommer
dan autochtonen.’
Hoewel ook zijn leerlingen met
allerlei problemen kampen, van
drugs tot schulden, valt de uitval
mee: 8,6 procent. Krikke doet er alles
aan. ‘We hebben allochtone docenten
aangesteld.’ Ook werkt het ROC
met rolmodellen, oud-leerlingen
met een interessante baan. Om discriminatie
te voorkomen ging het
scholierenteam ‘Jongeren voor jongeren’
bij bedrijven langs. ‘Nu hebben
we voldoende stageplaatsen.’
Ondanks al die inspanningen ziet
de oud-leraar dat veel islamitische
leerlingen zich (‘Mede door ongenuanceerde
teksten van Wilders en Verdonk’)
geen volwaardig burger voelen.
‘Een neveneffect is radicalisering.
Ik zie meer baarden en hoofddoekjes
en krijg bijvoorbeeld verzoeken om
gebedsruimte.’ Toch blijft Krikke optimistisch.
‘We moeten beseffen dat
integratie tijd kost. Neem eerwraak,
dat speelt nog steeds op onze school.
Samen met het Rotterdamse Albeda
College hebben we een project tegen
eerwraak opgezet, met voorlichting
en weerbaarheidstraining. Dat krijgt
nu landelijk navolging.’ 1
......................................
DePers.nl
Kijk voor nieuws op de
snelste site van Nederland:
www.depers.nl.

Binnenland Nieuws
Wijkenaanpak Grote zorgen om veiligheid probleemwijken
Politie-inzet niet gegarandeerd
De inzet van politie is niet gegarandeerd
in de plannen voor de veertig
wijken van minister Vogelaar.
Noodgedwongen overwegen gemeenten
nu de veiligheid in handen
te geven van particuliere bedrijven.
Marcia Nieuwenhuis
DEN HAAG
...
Amper de helft van de plannen voor
de veertig probleemwijken van minister
Ella Vogelaar (PvdA) zijn af, of
de eerste kritiek op de voorstellen is
er al. De rol van de politie is ondoordacht
en niet gegarandeerd, luidt het
bezwaar van het Nicis, een kennisinstituut
op het gebied van stedelijke
problematiek. ‘Het belang van veiligheid
is groot, maar de politie blijkt de
grote afwezige’, waarschuwt weten-
.....................................
schappelijk directeur Wim Hafkamp
van Nicis Institute. De aanpak van
probleemwijken slaagt volgens hem
alleen als ook inwoners en politie
zich inzetten. ‘Als er niet meer duidelijkheid
komt, dreigt het onderwerp
veiligheid een lege huls te worden.’
Dat baart vooral de PvdA en de
VVD zorgen. ‘Het wordt nooit wat
met die wijken, als de mensen zich er
niet veilig en thuis voelen’, betoogt
PvdA-Kamerlid Staf Depla. VVD-Kamerlid
Brigitte van der Burg valt hem
bij en noemt veiligheid een ‘noodzakelijke
randvoorwaarde’ om überhaupt
iets te kunnen ondernemen.
De plannenmakers in de achttien
betrokken gemeenten vragen om extra
agenten, maar trekken in twijfel of
die er komen. Zij zien nergens een
garantie voor de politie-inzet. De pri-
.......................................
..........................................................
Vuilnis blijkt wiet (1)
Agenten die de bestuurder van een fout geparkeerd
busje in Den Haag aanspraken, zijn bij
toeval op een flinke hoeveelheid wiet gestuit.
oriteiten van de politie worden immers
niet op wijkniveau vastgesteld,
maar in het Regionaal College door
burgemeesters uit de regio.
CDA-Kamerlid Bas Jan van Bochove:
‘Het kabinet heeft toegezegd dat
er extra wijkagenten komen, maar
voor niemand is duidelijk hoe dat
gaat gebeuren.’ Gemeenten overwegen
nu particuliere bedrijven in te
huren, omdat de inzet daarvan wél is
gegarandeerd. Arnhem bijvoorbeeld
sluit niet uit particuliere beveiligers
in te zetten in de wijken Het Broek,
Klarendal, Malburgen en Presikhaaf.
De SP en de PvdA willen geen particulieren
inzetten voor het handhaven
van de openbare orde. SP-Kamerlid
Paulus Jansen: ‘Behalve dat het
een vermenging is van publieke en
particuliere taken, is het ook buiten-
Crematie
Veel belangstelling voor uitvaart Jan Wolkers
Nederland heeft gisteren afscheid genomen van Jan Wolkers die vrijdag op
81-jarige leeftijd overleed. De uitvaartplechtigheid begon om half vier op begraafplaats
De Nieuwe Ooster. Buiten de aula stonden twee tenten waar be-
KORT
111
Wegtakelen kerktoren
Amersfoort begonnen
In de binnenstad van Amersfoort is
gisteren het wegtakelen van de toren
van de Elleboogkerk begonnen.
De restanten van de spits worden het
eerst afgevoerd. Daarvoor werden
drie mannen omhoog gehesen. Het
overgebleven deel van de toren
wordt daarna in twee delen weggetakeld.
De toren raakte maandag onherstelbaar
beschadigd bij de brand
in de negentiende-eeuwse kerk
waarin het Armando Museum was
gevestigd. Het overgrote deel van de
collectie ging samen met het muse-
umpand in vlammen op. De materiële
schade is enorm.
111
Tieners Assendelft
mishandeld in ‘spelletje’
Zes tieners hebben in het Noord-Hollandse
Assendelft meerdere mishandelingen
gepleegd onder het mom van
een spelletje. De jongens van 13, 14 en
15 jaar uit Krommenie en Assendelft
hielden volgens de politie willekeurig
gekozen school- en leeftijdsgenoten
vast, waarna ze werden mishandeld.
Hiervan werd in augustus en september
vier keer aangifte gedaan. In het
onderzoek zijn veertien mogelijke verdachten
verhoord. Zes van hen zijn
uiteindelijk gedagvaard, meldde de
.......................................
............................................................
gewoon onhandig. Particuliere beveiligingsbedrijven
hebben geen bevoegdheden
om meer te doen dan
iemand staande houden.’
Depla: ‘Het is prima als particuliere
beveiligers meewerken, maar
het wordt alarmerend als de kerntaak
van de politie door hen wordt overgenomen.’
Jansen benadrukt ook dat
het verloop onder de politie in de
probleemwijken nu te groot is. ‘Op
het moment dat de agent weet wat
voor vlees hij in de kuip heeft, wordt
hij overgeplaatst.’
‘Natuurlijk lost de politie niet alle
problemen op’, geeft Hafkamp toe.
‘Maar we moeten wel voorkomen dat
we over een jaar of vier constateren
dat het met de veiligheid en criminaliteit
in de probleemwijken helemaal
niet beter gaat.’ 1
langstellenden de plechtigheid op schermen konden volgen. Biograaf en
goede vriend Onno Blom riep op om aanstaande vrijdag, als Wolkers 82 zou
zijn geworden, het champagneglas op hem te heffen. 1 MICHAEL JACOBS/WFA
politie gisteren. Op de school van de
verdachten en hun slachtoffers zal
volgens de politie aandacht aan de gebeurtenissen
worden besteed.
111
Man na 17 jaar opgepakt
voor moord op ex-vriendin
Een 41-jarige Rotterdammer is opgepakt
voor de moord op zijn ex-vriendin
in 1990. De man was destijds ook in
beeld als verdachte, maar er was onvoldoende
bewijs tegen hem. Dat liet
het Openbaar Ministerie in Rotterdam
gisteren weten. De 22-jarige vrouw
verdween in oktober 1990 en werd
twee maanden later dood gevonden.
Twee jaar geleden werd het onderzoek
naar de moord opnieuw opgestart.
Vuilnis blijkt wiet (2)
Terwijl de agenten de bestuurder aanspraken,
kwam er uit een woning een man aanlopen met
twee vuilniszakken. ‘Vuilnis’, zei de man.
Redactie binnenland
AMSTERDAM
...
Amsterdam werd gisteren opnieuw
opgeschrikt door een steekincident.
Een 15-jarige scholier raakte gewond
nadat een ruzie met twee medescholieren
uit de hand was gelopen en ze
hem met een mes te lijf gingen. Het
incident vond rond drie uur plaats bij
een bushalte bij een school in Zuidoost.
Het drietal, dat op dezelfde school
zit, vocht een ruzie uit die eerder op
de dag was begonnen. Het slachtoffer
slaagde erin te ontkomen en strompelde
terug naar school waar hij in
elkaar zakte en alarm sloeg.
De jongen was aanspreekbaar na
de steekpartij. Hij zei te zijn geschopt
en gestoken door zijn twee medeleerlingen,
die er vandoor waren gegaan.
De politie weet niet waarover het
drietal ruzie had. De politie heeft
twee verdachten op het oog. De twee
zijn voortvluchtig.
Twee weken geleden viel bij een
steekpartij onder scholieren in Amsterdam-West
een dode. Een 16-jarige
jongen werd op het schoolplein
doodgestoken door een 14-jarige
medescholier. Een dag later verwondde
een 15-jarige jongen de directeur
en een medeleerling met een mes bij
een school in Rotterdam. 1
...............................................................................
...............................................................................
Vuilnis blijkt wiet (3)
De ‘vuilnisman’ zette de zakken in de wagen en gaf een tikje tegen
het busje, waarop dat er vandoor ging. De agenten gingen in de achtervolging.
De vier zakken bleken gevuld met wiettoppen.
5
Ruzie
Opnieuw een
scholier met
mes gestoken
Prostitutie
Actie tegen
mensenhandel
Novum
AMSTERDAM
...
Politie en justitie hebben gisteren
met een internationale actie ingegrepen
in de handel in minderjarige
asielzoekers uit Nigeria. Mensensmokkelaars
hebben vermoedelijk
jarenlang op grote schaal minderjarige
asielzoekers, vooral meisjes, uit
Nigeria naar Nederland gebracht.
De slachtoffers zouden onder valse
voorwendselen geronseld zijn om
hen elders in Europa in de prostitutie
te laten werken. De mensenhandelaren
gaven de meisjes valse reisdocumenten
en instructies voor het aanvragen
van asiel op Schiphol. In Nederland
werden zij in opvangcentra
geplaatst, wat het voor de criminele
organisatie betrekkelijk gemakkelijk
maakte grip op hen te houden. 1
‘Nederland zal de gestelde doelen niet halen’
VIER OP TIEN MILITAIREN
TEGEN VERLENGING MISSIE
MINDEF
Ruim 40 procent van 300 ondervraagde
militairen vindt dat het leger
niet langer moet bijdragen aan de
ISAF-missie in Afghanistan. Eenderde
meent dat ze niet eens hadden
moeten gaan. Dat bleek gisteren uit
een enquête onder het Een Vandaag-
opiniepanel. Nederland heeft niets
te zoeken in Afghanistan’ en ‘Nederland
zal de gestelde doelen niet halen’
zijn de meest genoemde argumenten
onder de geënquêteerden.

6
Boksen
Don Diego tegen de kinderen
Ex- wereldkampioen boksen Don Diego Poeder gaf gistermiddag in de Rotterdamse
dierentuin Blijdorp een boks-clinic aan veertig kinderen. Tot in de
jaren zeventig werden er in de Rivièrahal van de diergaarde maandelijks
bokswedstrijden gehouden. 1 ROEL VISSER/HH
Nieuws Binnenland
bruna.nl trakteert iedere dag op
150 boeken
bruna.nl viert feest! Al 10 jaar heeft bruna.nl
een uitgebreide collectie boeken, die je thuis
laat bezorgen of zonder extra bestelkosten
kunt ophalen bij jouw dichtstbijzijnde Bruna
winkel. En om dat te vieren, trakteren we
iedere dag op 150 boeken!
Kijk snel op bruna.nl en kom boekhappen.
Rechtszaak Aanklager Plooij in het getuigenbankje
Getuige Hofstadgroep onder
druk gezet om te verklaren
Merel van Leeuwen
ROTTERDAM
...
Officier van justitie Koos Plooij zat
gisteren op een ongewone plek in de
rechtszaal. In Rotterdam waar het gerechtshof
het hoger beroep van de
Hofstadgroep behandelt, moest hij
plaatsnemen in het getuigenbankje.
De advocaten mochten hem ondervragen
over hoe hij met getuigen in
deze zaak is omgegaan. Plooij was
een van de aanklagers toen het proces
bij de rechtbank diende. Negen leden
van de Hofstadgroep werden schuldig
bevonden aan deelname aan een
terroristische organisatie.
De zaak sleept zich al maanden
voort in hoger beroep. Veel getuigen
die al bij de rechtbank zijn gehoord,
zijn opnieuw opgeroepen. Ook getuige
M. Deze 19-jarige vrouw mocht
achter gesloten deuren haar verhaal
doen, uit angst voor de verdachten.
M. was nog minderjarig toen ze eind
2005 voor de rechtbank moest verschijnen.
Daar weigerde ze iets te zeggen,
hoewel ze bij de politie al een
belastende verklaring had afgelegd,
met name tegen verdachte Nouredine
El F. en Mohammed B., de moordenaar
van Theo van Gogh. De getuige
was in 2004 volgens islamitisch
gebruik getrouwd met El F. Het huwelijk
zou zijn ingezegend door Mohammed
B.
Volgens de advocaten is M. door politie
en justitie onder grote druk gezet
om een verklaring af te leggen. Aanklager
Plooij sprak dat tegen. Hij vertelde
dat hij M. twee keer heeft gesproken
in het bijzijn van haar vader
en broer. De vader wilde eerst de zekerheid
dat zijn dochter en zijn gezin
veilig zouden zijn, voordat M. zou
verklaren. Het meisje was enige
maanden daarvoor vermist geweest.
Sindsdien mocht M. het huis niet
meer uit. Volgens Plooij was de vader
Getuige M. noemde
offi cier van justitie
Koos Plooij een
plakkertje
bang dat El F. zijn dochter iets zou
aandoen. Die was toen nog voortvluchtig.
Plooij vertelde dat het gezin
enige tijd beveiligd is geweest.
De officier sprak M. en haar familie
voor het eerst in maart 2005. Ze
legde in augustus 2005 haar verklaring
af bij de politie. Volgens Plooij is
er tussentijds geen grote druk uitgeoefend
op M. door te vragen of ze al
klaar was voor een verhoor. Volgens
advocaat Bart Nooitgedagt ziet M. dat
zelf heel anders. ‘Ze heeft verteld dat
ze veelvuldig is benaderd door justi-
tie. Ze noemde u, officier van justitie
Koos Plooij, een plakkertje.’ Plooij
bestreed dat. ‘Ik weet dat we graag
haar verklaring wilden, maar we hebben
dat nooit willen forceren.’
Uit het verhoor van Plooij werd
niet echt duidelijk of hij M. heeft verteld
dat ze niet verplicht was te getuigen
bij de politie en ook niet of hij
met haar de mogelijkheden van een
getuigenbeschermingsprogramma
heeft besproken. Angela Meijer, de
advocaat van M., zei eerder in De Pers
dat ze het onvoorstelbaar vindt dat
Plooij haar cliënt ‘zo vaak heeft gesproken
zonder advocaat erbij’.
Volgens de raadslieden van de verdachten
wilde het Openbaar Ministerie
per se M.’s verklaring hebben. De
rechtbank hechtte bij haar eindoordeel
veel belang aan de politieverklaring
van M. De verdediging meent dat
het OM grenzen heeft overschreden
bij de contacten met getuigen en
vindt dat de politie onoorbare methoden
heeft gebruikt. ‘Daarmee is de
verklaring van de getuige niet meer
betrouwbaar en niet meer bruikbaar
voor het bewijs’, aldus Nooitgedagt.
De volgende die in het getuigenbankje
moet plaatsnemen, is de leider
van het onderzoeksteam. Hij
heeft als eerste contact gelegd met M.
Een uitspraak in de zaak rond de Hofstadgroep
wordt begin volgend jaar
verwacht. 1

Buitenland Nieuws
Lancering Lange Mars 3-raket
China zendt communistische liedjes naar de aarde
Duizenden Chinezen kijken vol bewondering naar een
uniek staaltje technologie. China heeft gisterochtend met
succes zijn eerste maansonde gelanceerd. Om 11.05 uur
Nederlandse tijd vertrok een raket van het type Lange
Mars 3 met aan boord de sonde Chang’e 1 vanaf lanceerbasis
Xichang, meldden Chinese media. Deze verkenningsvlucht
geldt als eerste stap in het ambitieuze Chi-
Rusland
Eén lijk per schaakveld
Novum/AP
AMSTERDAM
...
Een rechtbankjury in Moskou heeft
Aleksandr Pitsjoesjkin, de zogenoemde
schaakbordmoordenaar,
gisteren schuldig bevonden aan 48
moorden en drie pogingen tot
moord.
De 33-jarige Pitsjoesjkin ontkent
zijn schuld niet. Sterker nog, hij
houdt vol binnen een periode van vijf
jaar 63 mensen te hebben vermoord
en van plan te zijn geweest in totaal
64 personen om het leven te brengen,
net zoveel als er velden op een schaakbord
zijn.
Pitsjoesjkin lokte zijn slachtoffers
– veelal daklozen –mee naar het Bittsapark
in een zuidelijke wijk van
Moskou. Hij beloofde hen wodka als
.....................................
KORT
111
Turkse helikopters
achtervolgen rebellen
Het Turkse leger heeft artilleriebeschietingen
uitgevoerd op stellingen
van de Koerdische afscheidingsbeweging
PKK in Noord-Irak. Ook zijn
Turkse gevechtshelikopters het
Iraakse luchtruim binnengevlogen
om rebellen te achtervolgen. Turkije
heeft de druk op Irak opgevoerd sinds
zondag twaalf Turkse militairen
sneuvelden in een hinderlaag van
PKK-rebellen en nog eens acht soldaten
werden ontvoerd. De Turkse premier
Erdogan heeft gewaarschuwd
dat Turkije niet eeuwig op de Iraakse
ze hem gezelschap zouden houden
bij het rouwen om zijn overleden
hond. In het park doodde Pitsjoesjkin
zijn slachtoffers door ze in een
open rioolput te gooien of hun schedel
met een hamer in te slaan, waarna
hij een aangebroken fles wodka in de
verbrijzelde schedel van zijn slachtoffer
stak.
De schaakbordmoordenaar werd
in juni 2006 opgepakt nadat hij een
vrouw had vermoord die thuis een
briefje had achtergelaten waarin
stond dat ze met Pitsjoesjkin zou
gaan wandelen.
Tegen Pitsjoesjkin is levenslange
gevangenisstraf geëist, waarvan
vijftien jaar in isolatie. Dit is de
zwaarst mogelijke straf in Rusland,
waar een moratorium op de doodstraf
geldt. 1
.......................................
regering kan blijven wachten om de
rebellen aan te pakken. Het Turkse leger
heeft van het parlement volmacht
gekregen voor militair optreden.
111
Zes terreurverdachten
gearresteerd in Spanje
De Spaanse politie heeft gisteren vijf
mannen en een vrouw aangehouden
die worden verdacht van het ronselen
van islamitische strijders voor de opstand
in Irak, het inzamelen van geld
voor gedetineerde terroristen en het
verspreiden van audiovisueel materiaal
waarin de jihad wordt verheerlijkt.
De groep ontplooide de meeste van
haar activiteiten via chatrooms. De arrestaties
werden verricht in Burgos.
...............................................................................
Ook op deze dag...
1936 - De Duitse dictator Adolf Hitler en de Italiaanse leider Benito
Mussolini besluiten te gaan samenwerken en creëren de Duits-Italiaanse
as. Samen met Japan was Italië Duitslands enige bondgenoot.
nese maanprogramma. Het communistische regime wil
over vijf jaar een onderzoeksvoertuig naar de maan brengen.
Chinese media maakten enkele dagen geleden al bekend
dat de Chang’e 1 tijdens zijn maanmissie Chinese
liedjes richting aarde zal zenden. Daaronder zijn communistische
klassiekers als Het Oosten is Rood en de Ode Aan
De Gele Rivier. FOTO: REUTERS
Kendle Clinical Pharmacology Unit
is een onafhankelijk onderzoeksinstituut dat
in opdracht van de farmaceutische industrie
meewerkt aan de ontwikkeling van nieuwe
geneesmiddelen. Onze onderzoeken zijn
positief beoordeeld door een onafhankelijke
Medisch Ethische Toetsingscommissie.
Voor de volgende onderzoeken zijn wij
op zoek naar:
Gezonde mannen en vrouwen van
18 t/m 55 jaar
KNL 40847: Dit onderzoek betreft een nieuw
geneesmiddel dat wordt ontwikkeld voor de
behandeling van mensen die besmet zijn met
HIV. Voor dit onderzoek komt u vier keer voor
een opname van drie dagen, vijftien keer voor
een kort bezoek en tot slot twee keer voor
een nacontrole naar onze unit. Voorafgaand aan
deelname vindt een medische keuring plaats.
Rokers mogen niet deelnemen. Voor vrouwen
Cuba Uitgelezen kans voor verandering
Bush kijkt uit naar
de dood van Castro
De hele wereld moet Cuba helpen
om een vrije democratie te worden
als Fidel Castro overlijdt.
AP
AMSTERDAM
...
Dat staat in een toespraak die president
Bush aan het Amerikaanse ministerie
van Buitenlandse Zaken zal
geven. Volgens Bush biedt de slechte
gezondheid van de 81-jarige Castro
de wereld een uitgelezen kans om de
Cubanen te bevrijden van een repressief
regime.
Het is voor het eerst in vier jaar dat
Bush de situatie op het eiland uitgebreid
aankaart. Na het overlijden van
de Cubaanse leider moeten de Cubanen
alle hulp krijgen om te voorkomen
dat diens 76-jarige broer Rauf,
door Fidel uitgekozen als zijn opvolger,
het roer permanent overneemt.
Met behulp van financiële en politieke
steun zullen de Cubanen zelf
een regime change kunnen veroorzaken,
denkt Bush.
De president denkt aan drie initiatieven
om de Cubanen te helpen na
het overlijden van Castro. Er moet
een internationaal ‘vrijheidsfonds’
worden opgericht voor de wederopbouw
van Cuba, jonge Cubanen
moeten studiebeurzen krijgen en bedrijven
moeten Cubaanse studenten
van toegang tot internet voorzien. In
die deel willen nemen gelden de volgende aanvullende
eisen: U hebt 2 jaar niet meer gemenstrueerd,
u bent gesteriliseerd of uw
baarmoeder is verwijderd.
De vergoeding na deelname bedraagt € 2400,-.
Gezonde vrouwen van
18 tot 50 jaar
de huidige situatie is het Cubanen
vrijwel niet toegestaan gebruik te maken
van internet.
Castro is al bijna vijftig jaar de onbetwiste
leider van de Cubanen en al
even lang aartsvijand van Washington.
Dat handhaaft al decennialang
een wurgend economisch embargo
tegen Cuba, er wordt praktisch geen
handel toegelaten tussen de VS en
Cuba. Ook is het Amerikaanse burgers
bij wet verboden het eiland als
toerist te bezoeken.
Al langer pleiten sommige leden
van het Amerikaanse Congres ervoor
het embargo opnieuw onder de loep
te nemen en eventueel te versoepelen,
maar zolang Fidel Castro nog
leeft, wil Bush daarvan niets weten.
Van Bush is bekend dat hij uitkijkt
naar een Cuba zonder Castro. ‘In Havana
komt binnenkort de lange heerschappij
van een wreed dictator tot
een eind’, zei hij onlangs al. Castro
beschuldigt de Amerikaanse president
ervan geobsedeerd te zijn door
Cuba en de mensheid te bedreigen
met een kernoorlog.
Op Cuba werden afgelopen zondag
gemeenteraadsverkiezingen gehouden,
de eerste stap in een proces
waarin wordt besloten of Fidel Castro
volgend jaar wordt herkozen of vervangen.
Volgens de Cubaanse wet
mag alleen de communistische partij
aan verkiezingen meedoen. 1
KNL 40800: Dit onderzoek betreft een middel
dat in de toekomst mogelijk gebruikt kan worden
als anticonceptiemiddel welke 1 keer per
week kan worden toegediend. Het onderzoek
omvat een medische keuring, 1 opname periode
van 4 dagen, 17 korte bezoeken en
tenslotte een nacontrole. Voorafgaand aan deelname
vindt een medische keuring plaats. Matige
rokers mogen deelnemen. Voor vrouwen die
deel willen nemen gelden de volgende aanvullende
eisen: u bent gesteriliseerd en u heeft
een regelmatige menstruatie.
De vergoeding na deelname bedraagt € 1850,-.
Voor al onze onderzoeken geldt dat uw reiskosten worden vergoed op basis van € 0,19 per kilometer
met een maximum van 225 kilometer per enkele reis.
Wilt u zich aanmelden of meer informatie:
Bel gratis: 0800 – 4 53 63 53 of 030 - 258 45 10 (normaal tarief) maandag t/m vrijdag van 09.30 - 16.00
uur, maandag-, dinsdag- en woensdagavond van 17.00 - 20.30 uur, zaterdag van 12.00 - 17.00 uur
Bezoek ook onze website: www.kendle.nl
U kunt zich ook schriftelijk aanmelden. Stuur uw persoonsgegevens naar: Antwoordnummer 8832, 3500 ZK
Utrecht (zonder postzegel). Persoonsgegevens worden met uw toestemming, in overeenstemming met de Wet
Bescherming Persoonsgegevens in ons bestand opgenomen.
7

8
Baltische staten Dit jaar al zeker 44 minderjarigen met alcoholvergiftiging
Est drinkt zich een prothese
Supermarkten mogen na acht uur
’s avonds geen drank meer verkopen,
maar ’s ochtends passeren
winkelwagens vol wodka de kassa.
Jeroen Bult
TALLINN
...
Zomaar een zondagse herfstnamiddag.
De zon staat al laag in Estland.
De eindeloze, donkere winter zal zich
binnenkort aandienen. Het is rustig
in bus 1A richting Pirita en Viimsi,
twee lommerrijke, kapitaalkrachtige
voorstadjes van Tallinn. Bij de busrit
is een prachtig uitzicht op de Baai van
Tallinn en de skyline van Estlands
hoofdstad inbegrepen.
Het uitzicht in de rammelende
bus zelf, een jaren tachtig-afdankertje
uit Zweden, is heel wat minder fraai.
Zes mannelijke adolescenten van een
jaar of zestien doen zich te goed aan
een literfles Karubier, een drankwalm
door de bus verspreidend. Op
de vraag of zij het zelf ook niet asociaal
vinden om in het openbaar vervoer
alcohol te consumeren, sneren
zij terug dat zij dat zelf wel uit maken.
Terviseks! (Proost!).
Koning Alcohol
Je kunt het de alcoholisten-in-wording
niet eens kwalijk nemen. De volwassenen
geven niet echt het goede
voorbeeld. Koning Alcohol houdt het
openbare leven in Estland stevig in
zijn greep. Iedereen doet mee, Esten
en etnische Russen. Wie om zich heen
kijkt in Tallinn ziet overal lege en
halflege bierflessen en -blikken staan,
op stoepen en trappen, bij de tram-
en bushaltes, in parken.
Het drinken vangt al in de vroege
uren aan. Als de Maxima-buurtsuper
aan de Valdeku in het zuiden van Tallinn
om acht uur opengaat, staat er al
snel een lange rij bij de kassa. Ongezond
uitziende types hebben hun
eerste slag van dat etmaal geslagen:
een paar halve liter-flessen Laua viin
(wodka) à zestig kroon, minder dan
vier euro, per stuk. De cassière snauwt
een tandeloze Rus toe dat hij vier
kroon te weinig heeft betaald.
De rest van de dag blijven de alcoholisten
in de buurt van de winkel
rondhangen. Velen van hen lopen op
krukken, of met wandelstokken. De
verklaring hiervoor is even simpel als
luguber. Ze zijn ooit in de (nachtelijke)
vrieskou volledig beschonken in
de sneeuw neergeploft, waarop een
been is bevroren. Met de onvermijdelijke
aanschaf van een prothese als
gevolg. ’s Winters zoeken veel alcoho-
listen daarom hun heil maar in bus
en tram.
Het gemeentebestuur van Tallinn
kwam deze zomer eindelijk met een
maatregel. Supermarkten en poed (lokale
winkels met vooral etenswaren
en drank in de schappen) mogen na
acht uur ’s avonds geen alcohol meer
verkopen. Aangezien zij tot tien of elf
uur geopend zijn, houden beveiligers
een oogje in het zeil. De alcoholsectie
zetten ze af met plastic linten of zeildoeken.
Het idee kwam uit de koker
van gouverneur Lootsmann van de
provincie Harjumaa, waar Tallinn in
ligt. Volgens hem moet er dringend
iets worden gedaan om het bovengemiddelde
alcoholgebruik terug te
dringen, daar het bijvoorbeeld criminaliteit
en verkeersongelukken in de
hand werkt.
Geen overdrijving: de krant Päevaleht
schreef dat er in de eerste zes
maanden van dit jaar 44 minderjarigen
met alcoholvergiftiging in het
ziekenhuis zijn opgenomen. Een deel
van hen was jonger dan dertien jaar.
Minister van Economische Zaken
Parts vindt dat een verkoopverbod na
elf uur ’s avonds wel zal volstaan. In
de praktijk zal zo’n ‘verbod’ slechts
een handvol nachtwinkels en benzi-
De minister toont
zich ontvankelijk
voor klachten over
omzetderving
nestations raken. Naar verluidt toont
de minister zich ontvankelijk voor de
klachten van middenstanders over
omzetderving.
De Tallinnse wethouder Mutli
houdt vast aan ‘zijn’ beleid. Vorige
maand werden twee winkels gesloten
die alcohol aan minderjarigen hadden
verkocht. Opmerkelijk, want een
kortstondige observatie in een supermarkt
in datzelfde Pirita wijst uit dat
23-10 Bush roept Californië uit tot rampgebied
23-10 Californiërs massaal op de vlucht
22-10 Tienduizenden op de vlucht voor bosbranden
22-10 Dode en gewonden bij bosbranden Californië
Achtergrond Buitenland
een aantal wel erg jeugdig ogende
klanten geen strobreed in weg wordt
gelegd bij de aanschaf van drie dozen
met blikjes bier.
Ellenlange rijen
Overbuurman Finland volgt de discussie
in Estland op de voet. Het land
voert, geheel in lijn met de Scandinavische
sociaaldemocratische traditie,
een strikt alcoholbeleid. De drankprijzen,
zowel in de horeca als in de
staatswinkels Alko, zijn aan de forse
kant. In 2004 zag Helsinki zich echter
genoodzaakt een accijnsverlaging
door te voeren, omdat op 1 mei van
dat jaar Estland toetrad tot de EU.
Hoewel de inflatie de prijzen iets
heeft opgejaagd, is alcohol in de Baltische
republiek, die maar op anderhalf
uur varen van Helsinki ligt, stukken
goedkoper. Dit, gecombineerd
met het op last van Brussel afschaffen
van de beperkingen op de invoer van
alcohol voor particuliere consumptie,
zou wel eens kunnen leiden tot
23-10
Kwart miljoen mensen op de
vlucht voor bosbranden
22-10
Hollywoodsterren op de vlucht
voor vuur
massaal alcoholtoerisme naar Estland,
zo bedacht premier Vanhanen
plotseling.
Veel heeft het allemaal niet mogen
baten. Elk weekend nemen inderdaad
honderden, en in de zomer duizenden,
Finnen de veerboot naar Tallinn
om daar grote hoeveelheden bier
en wodka in te slaan. Eerst flink innemen
in een kroeg, dan inkopen
doen in de supermarkten en poed nabij
de haven, luidt het devies. Dat
laatste, gecombineerd met het verbod
op de verkoop van alcohol na achten
en een chronisch personeelstekort,
zorgt aan het begin van de avond voor
ellenlange rijen bij de kassa’s.
Nemen de vrijgezellenfeesten van
de met EasyJet ingevlogen Engelsen
af, de Finnen blijven komen. Of dat
ook zo zal blijven, is maar de vraag.
Een woordvoerder van Liviko, Estlands
grootste alcoholproducent,
zegt te vrezen dat zij op den duur de
wijk zullen nemen naar het nog goedkopere
Letland. 1
De gevolgen
van drankmisbruik
zijn ook
op straat overal
zichtbaar.
MARTIN ROEMERS/
HOLLANDSE HOOGTE
DePers.nl is snel, overzichtelijk en actueel met
meer dan 200 nieuwsbronnen op één scherm.
Het laatste nieuws wordt als eerste aangevuld,
waar het ook vandaan komt. Altijd met video’s,
nieuwe links en updates. Mogelijkheid tot
samen discussiëren, je eigen pagina maken.
DePers.nl is het ideale startpunt om de laatste
gebeurtenissen te volgen, 24 uur per dag.

Buitenland Nieuws
Diverse sterren wachten gespannen af of hun huizen in Malibu overeind blijven. SUNSHINEPHOTO.NL
Californië Sterren op de vlucht, opnames ‘24’ stopgezet
Hollywood nu ook in paniek
Novum/AP
AMSTERDAM
...
Ook de jetset van Hollywood ontkomt
niet aan de grote bosbranden
die het zuiden van de Amerikaanse
staat Californië teisteren. Tv-producties
zijn onderbroken en sterren hebben
hun huizen in de villawijk Malibu
verruild voor luxueuze hotels.
Kelsey Grammar (Frasier) is een
van de sterren die Malibu, waar onder
anderen Cher, Tom Hanks, Nick Nol-
Groot-Brittannië
...
Vervolg van pagina 3
Het stop and search-beleid van de Britse
politie is permanent omgeven
door controverse. Agenten mogen
burgers alleen aanhouden en fouilleren
als er een ‘redelijke verdenking’
van een misdrijf bestaat.
Die beperking geldt dan weer niet
voor bepaalde risicogebieden in grote
steden, waar de politie preventief
mag fouilleren. De wet schrijft in alle
gevallen wel voor dat agenten verdachten
‘met respect moeten behandelen
zonder discriminatie.’
De praktijk leert echter anders.
Een zwarte man heeft vier keer meer
kans om aangehouden te worden als
een blanke Brit, zo blijkt uit cijfers
van Scotland Yard. In het begin van
de jaren tachtig leidde de willekeuri-
..............................................................................
..........................................................
Beter dan pepperspray? (1)
In de drukke Japanse metro gebeurt het regelmatig
dat vrouwen onzedelijk betast worden.
Een Japans bedrijf is hier op ingesprongen.
te en Jennifer Aniston wonen, heeft
moeten ontvluchten. Om zijn dochter
Mason (6) op te beuren, nam
Grammar de evacuatie luchthartig
op. ‘Ik zei: lieverd, het valt best mee.‘
Veel van de geëvacueerden hebben
hun toevlucht gezocht in gymlokalen
van plaatselijke scholen en een stadion
in San Diego. Rijkere bewoners
hebben voor andere accommodatie
gekozen. Luxe hotels in Santa Monica
en Beverly Hills zijn voor de rest van
de week volgeboekt.
‘Stop and search’ is erg controversieel
ge aanhouding van zwarte burgers
zelfs tot ernstige rassenrellen in verschillende
steden.
Een onafhankelijke onderzoekscommissie
concludeerde eind jaren
negentig dat racisme diep geworteld
is in het Britse politieapparaat. In
2004 kwam een onderzoek van de
Londense politie tot vergelijkbare
conclusies. In het rapport werd gesteld
dat aanhoudingen ‘vaak beïnvloed
worden door raciale vooroordelen’.
Het Newham Monitoring Project,
een anti-racismeorganisatie, vindt de
uitspraken van politiechef Keith Jarrett
dan ook onbegrijpelijk. ‘Zijn
voorstel zou alleen maar een averechts
effect hebben’, zegt woordvoerder
Estelle du Boulay. ‘Preventief
fouilleren heeft helemaal geen zin,
Europa hekelt beperking vrijheid van meningsuiting
EU MAANT TURKIJE TOT
HERVORMING WETSARTIKEL
Turkije moet snel substantiële veranderingen
aanbrengen in het controversiële
wetsartikel 301 dat de
vrijheid van meningsuiting en die
van de pers beperkt. Dat heeft de
Portugese minister van Europese Zaken
Manuel Lobo Antunes gisteren
gezegd namens de Europese Unie. Op
basis van het artikel zijn mensen als
de schrijver Orhan Pamuk vervolgd
wegens het beledigen van de Turkse
identiteit. Sommige Turkse leiders,
onder wie president Abdullah Gül,
hebben erkend dat artikel 301 schadelijk
is voor het Turkse streven om toegelaten
te worden tot de EU, maar de
wet is nog niet aangepast. Antunes
maande Turkije ook Cyprus te erkennen
en snel meer aandacht te besteden
aan de culturele, religieuze en
vrouwenrechten. De Europese Commissie
publiceert 6 november een rapport
over de voortgang van de toetredingsonderhandelingen
met Turkije.
Ook zakelijk wordt Hollywood geraakt
door de branden. Opnames
voor de serie 24 moesten door de
rook worden afgelast. Ook de productie
van de series Big Shots en NCIS
is vertraagd.
Door de vuurzee in het zuiden van
Californië, die is aangewakkerd door
de wind, zijn al meer dan 1.300 huizen
verwoest op een oppervlakte van
ongeveer 1.660 vierkante kilometer.
Honderdduizenden mensen zijn uit
hun huizen verdreven. 1
het resulteert zelden in een veroordeling.
Stop and search leidt alleen maar
tot stigmatisering van de zwarte gemeenschap,
die daardoor steeds minder
vertrouwen in de politie heeft. En
de politie heeft juist vertrouwen nodig
om haar werk goed te kunnen
doen.’
Keith Jarrett zegt dat hij reageert
op signalen uit de zwarte gemeenschap,
maar Estelle du Boulay zet
daar vraagtekens bij. ‘Ik denk dat hij
de signalen verkeerd interpreteert.
Natuurlijk wil de zwarte gemeenschap
dat de politie straatgeweld bestrijdt,
maar niet door willekeurig
jongeren op straat aan te houden. Het
is belangrijk dat de politie een alliantie
vormt met de zwarte gemeenschap
en hand in hand de problemen aanpakt.’
1
.......................................
KORT
111
68 Mensen in Namibië ziek
na het eten van dode hond
In het noorden van Namibië zijn 68
mensen in het ziekenhuis beland na
het eten van een dode hond. Volgens
de krant The Namibian was het beest
door zijn baas afgemaakt toen het een
huidziekte had opgelopen. De baas
zou opdracht hebben gegeven het karkas
te verbranden, maar in plaats
daarvan deden inwoners van het dorp
Oikokola zich te goed aan het hondenvlees,
dat ze ook deelden met bewoners
van het naburige dorp Onepandaulo.
Stammen in Noord-Namibië
vinden hondenvlees een delicatesse.
............................................................
Beter dan pepperspray? (2)
Zij ontwikkelden een programma dat op het mobieltje
van de vrouw teksten laat zien als: ‘betastte
jij me nou?’ en ‘zullen we naar de politie gaan?’
Saoedi-Arabië Censuur
Inhoud koninklijke
schatkist is geheim
Redactie buitenland
AMSTERDAM
...
Het Saoedische koningshuis heeft de
verkoop van een uitgave van Forbes
Magazine verboden. In het blad staat
in een artikel hoe vermogend de Saoedische
koning en andere Arabische
leiders zijn.
In de Arabischtalige editie van het
Amerikaanse tijdschrift is een twee
pagina’s groot artikel gewijd aan de
rijkdom van de vijftien welvarendste
heersende dynastieën, waarvan zeven
in de Arabische wereld. Het artikel
plaatste de Saoedische koning Abdullah
op de derde plaats, achter de heersers
van Brunei en de Verenigde Arabische
Emiraten.
Schattingen van het vermogen van
de koning lopen uiteen van 50 miljard
tot een biljoen dollar. Dat is een
één met twaalf nullen. Het Saoedi-
WORD JIJ DE MAN/
VROUW VAN...?
WEKELIJKS STELLEN TWEE SINGLES ZICH
IN DE PERS AAN JOU VOOR. BEN JIJ
GEÏNTERESSEERD IN EEN DREAMDATE MET
EEN VAN DEZE TWEE SINGLES? SURF DAN NAAR
WWW.DEPERS.NL/DREAMDATE EN REAGEER!
Jessica
NICKNAME:
Romanska
LEEFTIJD:
38 jaar
PROVINCIE:
Friesland
Vrouwelijk, trendy, soms
meisjesachtig, niet zo standaard,
lief, loyaal in de liefde, beetje gek,
wispelturig, warm karakter,
sensitief (ben geen oppervlakkig typje).
Geniet van mijn 2 kids (2 en 8 jaar),
de leuke avonden met mijn vriendinnen
en mijn avonden lekker thuis.
Koen
NICKNAME:
Cross
LEEFTIJD:
22 jaar
PROVINCIE:
Noord-Brabant
VERGROOT JE KANS OP EEN DREAMDATE MET KOEN OF
JESSICA: MAAK PERSOONLIJK KENNIS TIJDENS DE ONLINE
SPEEDDATE OP LYMIC.NL, A.S. DONDERDAG OM 20.30 UUR.
DEZE ACTIE WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR:
Spontaan, sportief,
gezellig, uitgaan, reizen
Spaar voor jouw gratis vakantie !
9
sche ministerie van Informatie wilde
geen reactie geven op het verschijningsverbod.
In Saoedi-Arabië geldt een zeer
strenge censuur. Vooral kritiek op het
koningshuis en de regering is niet
toegestaan. Ook op internet wordt
streng gecontroleerd of de door het
koningshuis opgestelde regels niet
worden overtreden. Volgens Amnesty
International is Saoedi-Arabië een
van de landen met de strengste internet
censuur ter wereld.
Als buitenlandse media al in het
ultrapuriteins islamitische koninkrijk
mogen verschijnen, worden ‘ontoelaatbare’
artikelen en ‘onzedelijke’
foto’s eerst met zwarte inkt onherkenbaar
gemaakt of de betreffende
pagina’s uit de kranten of bladen gescheurd
door daarvoor speciaal aangestelde
commissies. Pas daarna mogen
de media worden verkocht. 1

10
Eén biljoen dollar En het einde lijkt nog niet in zicht
Irak en Afghanistan duurder dan WO II
De oorlogen in Afghanistan en Irak
zijn de duurste sinds de Tweede
Wereldoorlog. Het leger gebruikt de
oorlogen ook om andere projecten
gefinancierd te krijgen.
Leonard Doyle
WASHINGTON
...
Als president Bush eind volgend jaar
zijn ambt neerlegt, heeft hij meer dan
1 biljoen dollar aan zijn militaire
avonturen uitgegeven. Dat is meer
dan de oorlogen in Korea en Vietnam
samen hebben gekost.
En daar blijft het niet bij, want
Bush wil nog vóór Kerst 46 miljard
dollar extra hebben uit het noodfonds
van het Congres en deed daar
in een enkel zinnetje ook het verzoek
bij om geld voor de verbetering van
de ‘stealth’ B-2 bommenwerper. Omdat
hij dit verzoek in een patriottisch
jasje hulde, is het erg moeilijk voor
het Congres om te weigeren, ook al
zijn ze tegen de oorlog.
De voorzitter van het Huis van Afgevaardigden,
Nancy Pelosi, heeft
zware kritiek geuit op de prioriteiten
die de president stelt. ‘Voor het geld
dat veertig dagen Irak kost, zouden
we tien miljoen kinderen een jaar
lang gezondheidszorg kunnen geven’,
aldus Pelosi.
Het volledige bedrag waar dit fiscale
jaar om is gevraagd is 196,4 miljard
dollar. De VS hebben dan in totaal
806 miljard dollar uitgegeven
aan de gevechten in Afghanistan en
De dollars rollen van de pers. Bush lijkt er steeds meer nodig te hebben voor zijn oorlogsavonturen. REUTERS
Irak. Met de rente erbij komt het totaal
boven de 1 biljoen dollar uit.
Ondanks de enorme kosten zijn
de oorlogen in Irak en Afghanistan
een minder zware economische last
dan eerdere oorlogen (4,2 procent
van het bruto nationaal product). De
Golfoorlog van 1990-91 kostte 88
VERHIP!
EEN MOOIE STOEL ZIT
NÉT IETS LEKKERDER.
EN NAAR DIE
TREINAANWIJZER
BLIJF JE STAREN.
LAMPENKAPPEN OP
HET STATION?
WAAROM NIET?
VERRASSEND DESIGN,
VAN NS VOOR JOU.
miljard dollar, de oorlog in Korea
456 miljard dollar (12,2 procent van
het bnp) en de oorlog in Vietnam 518
miljard dollar (9,4 procent van het
bnp). Ter vergelijking: de kosten van
de Tweede Wereldoorlog bedroegen
meer dan 40 procent van het bnp.
Critici wijzen er ook op dat het leger
Achtergrond Buitenland
onder het mom van van de oorlogen
in Afghanistan en Irak allerlei projecten
financiert. De verbetering van de
bommenwerper is een voorbeeld van
zo’n project. Het Pentagon wil zijn
vloot bommenwerpers verbeteren
zodat ze 30 ton zware, door een satelliet
bestuurde, bommen kunnen af-
werpen. Deze ‘bunker-buster’-bommen
zijn gemaakt om voorzieningen
voor massavernietigingswapens onder
de grond te kunnen treffen.
Het Congres is verontwaardigd
over het verzoek van Bush om de extra
46 miljard dollar voor Kerstmis,
maar men verwacht toch dat hij toestemming
krijgt.
Het leeuwendeel van het gevraagde
geld is bedoeld voor het Pentagon.
Er wordt ook wat apart gezet voor de
vredeshandhaving van de Verenigde
Naties in Darfur, de noodvoedselhulp
in Afrika en het sturen van olie
naar Noord-Korea als onderdeel van
een overeenkomst waarbij zij met
hun atoomwapenprogramma stoppen.
Vooral het ministerie van Buitenlandse
Zaken wordt verweten dat het
vaak geen idee heeft waar het geld
precies terechtkomt. Er is bijvoorbeeld
weinig financieel toezicht gehouden
op de beveiligingsbedrijven
waar de VS in Irak van afhankelijk
zijn. Intern onderzoek wees uit dat er
weinig supervisie was op bedrijven
als Blackwater USA en DynCorp en
dat ze aan niemand rekenschap hoeven
af te leggen. Een onderzoek naar
DynCorp onthult dat ze hun boeken
zo slecht bijhouden dat het ministerie
1,2 miljard dollar niet kan verantwoorden.
Dat bedrag is sinds 2004
aan het bedrijf betaald om Iraakse
politieagenten op te leiden.
© The Independent

Economie Nieuws
Ontwerpen Meer Senseo’s en TomToms
Dutch Design dringt niet
door tot bedrijven
‘De producten van de Hema zijn het meest typerende Nederlandse productdesign.’
Nederlandse ontwerpers zijn
wereldberoemd. Maar bedrijven
doen nog te weinig met Dutch
Design. Terwijl goed design
concurrentievoordeel biedt.
Remco Tomesen
AMSTERDAM
...
De modeontwerpen van Viktor &
Rolf, de architectuur van Rem Koolhaas
en de bewegwijzering op verschillende
vliegvelden: het zijn voorbeelden
van ontwerpen die bij hebben
bijgedragen aan de totstandkoming
van het imago van Nederland
als ontwerpland. Dutch Design is
intussen een merk, waar Nederland
zich in het buitenland mee profileert.
Maar terwijl Nederlandse ontwerpers
wereldwijd voor bekende partijen
werken, profiteert het Nederlandse
bedrijfsleven nog te weinig
van de ‘designkennis’ die in ons land
aanwezig is, blijkt uit de woorden van
kenners en uit onderzoek.
Zo blijkt uit CBS-onderzoek dat,
vergeleken met de meeste andere Europese
landen, Nederlandse bedrijven
relatief weinig doen aan niet-
.....................................
KORT
111
Van Oord krijgt opdracht
voor kanaal India
Van Oord heeft een opdracht gekregen
voor het baggeren van een toegangskanaal
in India ter waarde van
16 miljoen euro. Dit heeft het baggerbedrijf
gisteren bekendgemaakt. Het
betreft de aanleg van een 16 meter
diep toegangskanaal met een lengte
van 10 kilometer naar de haven van
Krishnapatnam aan de Indiase oostkust.
Opdrachtgever is het Indiase
bedrijf Navayuga Engineering Company.
Het project gaat dit najaar van
start voor een duur van 8 maanden.
Het toegangskanaal moet bijdragen
technologische innovaties. Daar vallen
innovaties op het gebied van design
en marketing onder. ‘Nederlandse
bedrijven houden zich al wel meer
bezig met design dan vroeger’, zegt
Dingeman Kuilman, directeur van
Premsela, een instelling voor vormgeving
en mode. ‘Maar er is nog steeds
een achterstand.’
Voorbeelden van Nederlands productdesign
zijn de Senseo en Tom-
Tom. Het meest typerende Nederlandse
productdesign? ‘De producten
van de Hema’, vindt hij.
Ook John Lippinkhof noemt de
Hema een bedrijf dat typische Dutch
Design-producten’ maakt. Lippinkhof
is directeur van de Dutch Design
Week, die deze week plaatsvindt. Hij
denkt dat Dutch Design bekender is
bij het grote publiek dan bij het bedrijfsleven.
‘Vooral kleinere en middelgrote
bedrijven hebben vaak nog
niet door wat de toegevoegde waarde
van een goed ontwerp is’.
Grotere bedrijven als Philips,
Akzo, en Unilever doen het, vindt hij,
best goed. ‘Zij hebben ontwerpers in
dienst en zijn bekend met design..’
Bedrijven moeten, volgens hem, niet
alleen bij het ontwerp van producten
.......................................
aan de ontwikkeling van de haven van
Krishnapatnam tot een moderne diepzeehaven.
111
Overslag haven Rotterdam
dit jaar gestegen
De overslag van goederen in de Rotterdamse
haven is in de eerste negen
maanden van 2007 met 6,2 procent
gestegen naar 301 miljoen ton. Dat
bleek gisteren uit cijfers van het Havenbedrijf
Rotterdam. ‘Dankzij de
sprint in het derde kwartaal -over de
eerst zes maanden bedroeg de groei
nog 4,2 procent - is de ‘300-grens’
vroeger dan ooit gepasseerd’, zo
schrijft het Havenbedrijf. De overslag
werd vooral opgestuwd door de met
..........................................................
Veel passagiers
36,5 miljoen passagiers reisden dit jaar al via
Schiphol. Een stijging van bijna 4 procent ten
opzichte van de eerste 9 maanden van 2006.
rekening houden met design, maar
ook in hun communicatie en producthandleidingen.
Het kabinet besteedt vijftien miljoen
euro aan de stimulering van de
creatieve sector, waar ontwerpers deel
van uitmaken. Toch zijn andere
maatregelen nodig, meent Lippinkhof.
Hij vindt dat de overheid zelf het
goede voorbeeld moet geven, met
name aan MKB-bedrijven. Als voorbeeld
noemt hij de inrichting van de
openbare ruimte en overheidsgebouwen.
Staatssecretaris Karin van Gennip
(Economische Zaken) zei eerder dit
jaar dat goed design ondernemingen
concurrentievoordeel biedt. Nederlandse
bedrijven kunnen de slag met
landen als India en China volgens
haar niet winnen door te concurreren
op lage prijzen. ‘Wij moeten het hebben
van innovatie. Van producten die
gebruikersvriendelijk én mooi’ zijn.’
Vormgeving is volgens haar een
‘pijler onder de concurrentiekracht
van Nederlandse bedrijven. Met een
citaat van Steve Jobs over design gaf
ze haar visie op wat design inhoudt.
‘Design is not just what it looks like and
feels like. Design is how it works.’ 1
.......................................
30 procent groeiende overslag van minerale
olieproducten en grotere
doorzet van containers.
111
HUB Uitgevers koopt
computerbladen van VNU
Het Haarlems Uitgeversbedrijf koopt
drie titels van VNU. Power Unlimited,
ComputerIdee en PCM stonden al sinds
september in de aanbieding. Alle medewerkers
van de bladen verhuizen
mee naar HUB. Ook het gadget weblog
Gizmodo is overgenomen. VNU wil af
van de abonnementsbladen en zich
meer richten op vakbladen, omwille
van de personeelsadvertenties. Er
staan nog enkele bladen te koop.
............................................................
Veel vracht
Ruim 1.168.000 ton vracht werd via Schiphol
vervoerd in de eerste negen maanden van 2007,
een stijging van bijna 5 procent.
Slordig risicomanagement
Dieprode cijfers
voor Merrill Lynch
De crisis op de Amerikaanse hypothekencrisis
begint zich steeds
scherper af te tekenen. Dat merkt
ook Merrill Lynch die voor het eerst
in zes jaar een verlies voor de kiezen
kreeg.
Sharida Mohamedjoesoef
AMSTERDAM
...
Halverwege augustus zei de Amerikaanse
zakenbank Merrill Lynch nog
dat een faillissement van Countrywide
Financial, ‘s lands grootste hypotheekverstrekker,
niet ondenkbaar
was. En nu zit Merrill Lynch zelf in de
puree. De onderneming boekte over
het derde kwartaal namelijk een verlies
van 2,2 miljard. In dezelfde periode
vorig jaar noteerde Merrill Lynch
een dikke drie miljard dollar aan de
goede kant van de streep.
‘Dit zijn extreem slechte resultaten’,
meent Mark Harmer van ING
Bank die volgens hem hoofdzakelijk
te wijten zijn aan slordig risicomanagement.
Volgens de bank zelf
wordt een groot deel van het verlies
veroorzaakt door een afwaardering
ter waarde van bijna acht miljard dollar
op risicovolle hypotheken en
obligaties met onderpanden.
De Amerikaanse zakenbank geeft
aan dat zijn liquiditeitpositie ‘moeilijker’
wordt, evenals de algemene
marktcondities. ‘Wij zullen deze za-
Er worden nogal wat congressen, seminars en events
georganiseerd. Om er zeker van te zijn dat u de meest
inspirerende bezoekt, gaat u naar mt.nl. Daar vindt u
een overzicht van alle relevante congressen en kunt
u uw mening over een congres, de spreker(s) of de locatie
met collega-managers delen.
11
ken nauwgezet in de gaten blijven
houden’, schrijft Merrill in een persbericht.
Volgens een analist van ABN Amro
is het vooral wrang dat de bank nog
geen twee weken geleden een winstwaarschuwing
gaf, waarin werd uitgegaan
van afschrijvingen die rond
de 5 miljard dollar zouden liggen.
‘Als dan blijkt dat het om bijna 8 miljard
gaat, dan doet dat de geloofwaardigheid
van Merrill Lynch weinig
goed.’ Wat de zaken zo mogelijk nog
erger maakt is de uitspraak die CEO
Stan O’Neal gisteren deed, namelijk
dat het einde van de crisis op de Amerikaanse
hypothekenmarkt voorlopig
nog niet in zicht is. ‘Wat ze hiermee
min of meer impliceren is dat de
verliezen nog verder kunnen oplopen,‘
aldus de ABN-analist. 1
Unilever
Fabrieken blijven dicht
Annemieke van Dongen
AMSTERDAM
...
Gisteravond zaten ze weer even samen
om de tafel: Unilever en de vakbonden.
Maar hoewel ze nog steeds
on speaking terms zijn, is het einde van
de stakingen bij de Unileverfabrieken
nog niet in zicht.
De concessies die het concern
dinsdag deed, vielen bij de vakbonden
als een slechte 1 april-grap. Unilever
trok de eerder gepresenteerde
cao-wijzigingen in en beloofde om
tot april 2009 geen gedwongen ontslagen
te laten vallen.
‘Aanvankelijk zouden de ontslagen
eind 2008 vallen, nu gebeurt dat
begin 2009. En nadat ze eerst hadden
voorgesteld om de cao drastisch te
verslechteren, komen ze daar nu op
AP
terug’, laat bestuurder Lucas Vermaat
van FNV Bondgenoten weten.
De vakbonden eisen onder andere
dat de drie fabrieken open blijven.
Het alternatieve plan dat ze hebben
gepresenteerd is serieus bekeken, zegt
een woordvoerster van Unilever.
‘Maar het levert niet de noodzakelijke
besparingen op.‘
Totdat Unilever aan de eisen van
de vakbonden tegemoet is gekomen,
moeten we volgens Vermaat rekening
houden met lege rookworst- en margarineschappen.
En over rookworst
gesproken: in het heetst van de stakingsstrijd
klapten medewerkers van
de Unoxfabriek in Oss uit de school
over een goedbewaard geheim. De
befaamde Hema-rookworst wordt,
zo blijkt nu, ook bij Unox geproduceerd.
1
ALTIJD EEN MENING

12
Beurs
Grote vis Overeenkomst met Johnson & Johnson
Een mooie dag voor Galapagos
Winstcijfers zitten er nog steeds
niet in, maar de overeenkomst met
Johnson &Johnson kan op termijn
de kassa wel eens fl ink doen
rinkelen voor het Belgisch-Nederlandse
biotechbedrijf Galapagos.
Sharida Mohamedjoesoef
AMSTERDAM
...
‘Een droomdeal’, zo bestempelt analist
Tom Muller van de zakenbank
Theodoor Gilissen de overeenkomst
die Galapagos gisteren sloot met
Johnson & Johnson. De deal met de
Amerikaanse farmaciegigant betreft
de ontwikkeling van een reumaprogramma
van Galapagos. ‘Johnson &
Johnson is een grote internationale
partner die geen geld steekt in een
project als ze er geen brood in zien.’
‘Maar’, zo voegt de analist er snel aan
toe, ‘dit is pas fase één. Galapagos
moet zich eerst bewijzen. Eerst presteren
en investeren dus. Om terug te
vallen op een oud-Hollands gezegde:
................................................................................................................................................................
..............................................................................
Het Panel
STELLING: VOLGENDE
MICROSOFT, GRAAG
111
Beleggers zijn altijd op zoek naar ‘de nieuwe Microsoft’, ofwel een aandeel
dat hen rijk maakt door buitensporige koersstijgingen. Bij Microsoft zit
echter al jarenlang zand in de koersmachine. Dit jaar doet het fonds +3,5%
(S&P 500: +7,1%). Een vastloper voor dit vanavond rapporterend bedrijf?
..............................................................................
WAT VINDT U? GEEF UW MENING OP WWW.DEPERS.NL
de cost gaet voor de baet uyt.’
Die voorzichtigheid viel ook af te leiden
uit de woorden van Galapagosbestuursvoorzitter
Onno van de
Stolpe die gisteren aan Betten
Beursmedia verklaarde dat de onderneming
ook dit jaar met ‘substantieel
verlies’ zal afsluiten. Een concrete
verwachting wilde de bestuurder echter
niet geven. ‘Het belangrijkste is
natuurlijk dat we het verlies binnen
de perken kunnen houden.’
Galapagos realiseerde in het eerste
half jaar van 2007 een verlies van 6,7
miljoen. De CEO stelt verder dat de
cashflow van het biotechnologiebedrijf
‘ook in de jaren na 2007’ nog
negatief zal zijn.
Muller is niet verbaasd. ‘Galapagos
heeft nog nooit winst gemaakt,
maar heeft met deze deal wel een succesvolle
basis gelegd. Even een rekensommetje:
de reumamarkt is nu goed
voor 7 miljard euro per jaar. Als Galapagos
daarvan circa 20 procent weet
te winnen, dan praat je al over 1.400
Beurs Vandaag Beursgang grootste Chinese oliebedrijf
Shell? Petro China!
De Chinezen komen? Nee, ze zijn
er al. Voorbeurs publiceert Shell
haar derde kwartaalcijfers, maar
beleggers kijken naar het veel
grotere Petro China dat naar de
beurs in Shanghai gaat. Warren
Buffett groet hen.
AMSTERDAM ...
Is China nog wel een opkomende
markt? Het klinkt denigrerend voor
de grootste economie ter wereld na
de VS en – hoe lang nog? – Japan en
Duitsland. Als het om de Chinese
beurzen gaat, spreekt iedereen van
een bubbel, maar zolang het goed
gaat, gaat het goed is het motto.
Ondanks blijkbaar de nodige gebakken
lucht in de koersen is het
opvallend dat twee Chinese bedrijven
met stip in de toptien van groot-
ste bedrijven ter wereld staan, gemeten
naar miljarden dollars beurswaarde:
1. Exxon Mobil (VS): 504
2. Petro China (China): 446
3. General Electric (VS): 411
4. China Mobile (China):
375
5. Microsoft (VS): 286
6. Royal Dutch Shell (NL-
VK): 264
7. AT&T (VS): 251
8. BHP Billiton (VK - Austra
lië) : 237
9. BP (VK): 234
10. HSBC (VK): 224
(Bron: MSN Money)
Zonder het te weten beleggen veel
Nederlanders al in Petro China en
China Mobile, want dit zijn de vlag-
miljoen euro. Tel daar nog eens 10
procent aan royalty’s bij op, dan kom
je uit op 140 miljoen per jaar. Ter vergelijking,
de marktwaarde van Galapagos
op dit moment is zo’n 180 miljoen
euro. Kassa dus voor Galapagos
zodra de producten onder de Johnson
& Johnson-paraplu uitkomen.
Na de bekendmaking van de overeenkomst
doken de gebruikelijke
berichten op over een mogelijke overname
van het Belgisch-Nederlandse
technologiebedrijf door de Amerikanen.
Maar volgens zowel Muller als
Van de Stolpe is dat voorlopig niet
aan de orde. Wel kan Van de Stolpe
zich voorstellen dat de onderneming
krijgt in Galapagos.
Galapagos werd in 1999 opgericht
door Crucell samen met Tibotec, een
dochter van Johnson & Johnson.
Beide ondernemingen hebben momenteel
een belang van rond de 6
procent. Galapagos doet onderzoek
naar eiwitten die verantwoordelijk
zijn voor bot- en gewrichtziekten. 1
genschepen van bijna alle Chinese
beleggingsfondsen. Hoe groot Petro
China is, blijkt uit de vergelijking
met Exxon Mobil, Shell en BP.
China Mobile is anderhalf zoveel
waard als de grootste Amerikaanse
telefoonmaatschappij AT&T en twee
keer zo veel als Vodafone (194 miljard
dollar), de grootste Europese
telecom.
Vandaag staan er waarschijnlijk
dranghekken en Mobiele Eenheid
voor de beurs in Shanghai, want beleggers
kunnen intekenen op de Initial
Public Offering (IPO - beursgang)
van Petro China in, die tussen
nu en een week of twee gestalte moet
krijgen. Het gaat om 2,2% of 4 miljoen
A-shares (aandelen waarin alleen
Chinezen kunnen beleggen).
Petro China hoopt zo omgerekend 9
miljard dollar op te halen. Het aan-
.......................................
.......................................
.......................................
Google
JACQUES POTUIJT (IEX, CASH & VEB-COLUMNIST)
‘Elk succesvol bedrijf stijgt op de beurs
naar een waarderingsniveau waarop
het voor beleggers niet meer interessant
wordt om in te stappen. Voor Microsoft
was het begin 2000 zo ver. Een
succesvolle onderneming is niet per
definitie ook een perspectiefvolle belegging.
Een gegeven om goed in het
oog te houden bij nieuwe Microsofts,
zoals bijvoorbeeld Google.’ 1
Nieuws Economie
deel kent al noteringen in Hong
Kong en New York.
‘Te hot en te duur’
Normaal gesproken zorgt zo’n beursgang
in China voor een ware stormloop,
maar dit keer is er één niet te
onderschatten vuiltje aan de lucht.
De Amerikaanse superbelegger Warren
Buffett is uitgestapt.
Een paar jaar geleden pikte de beleg-
.......................................
.......................................
.......................................
Petrobank
MICHIEL PEKELHARING
‘De zoektocht naar een nieuw bedrijf
met een koerspotentieel is voor beleggers
veel interessanter dan de analyse
van de problemen bij Microsoft. Het
Petrobank is zo’n concern. Het heeft
een technologie waarmee meer olie
uit bestaande velden kan worden geperst.
Als dit aanslaat en de olieconcerns
nemen het in licentie, kunnen
inkomsten én koers exploderen.’ 1
ger-miljardair 10% op van Petro
China. Hij bouwde dit belang dit
jaar af tot 3% en volgens geruchten
is hij nu zelfs helemaal uitgestapt.
Uiteraard werd Buffett hier een miljardje
of wat beter van. Zijn argumenten:
China is veel te hot en veel
te duur, wegwezen. Veel tijd om op
Petro China te letten hebben beleggers
niet, want het is Superdonderdag
op de beurs. 1
......................................
Uitzendkrach Randstad
111
Ondanks dat analisten de kwartaalcijfers
van Randstad gisteren ‘solide’
noemden, moest het aandeel 8 procent
terug. Het is altijd hollen of
stilstaan. In augustus 1998 bereikte
Randstad op 76,69 haar piek na een
duizelingwekkende rally. Vervolgens
zakte ze weg tot 5,37 euro in
oktober 2003 en daarna volgde een
lijn omhoog tot 62,42 euro in juli.
Nu resteert nog 38,22 euro. 1
......................................
......................................
......................................
Veel succes!
AREND JAN KAMP (CONTENT MANAGER IEX)
‘Dat is net zoiets als zoeken naar het
winnende lot in de loterij. Veel succes!
Wat wel zin heeft is inspelen op
nieuwe trends, zoals momenteel alternatieve
energie, klimaatverandering
en milieu. De nieuwe Microsoft
kan ook zomaar een bedrijfje zijn
met een geniale internettoepassing,
een synthetische vervanger voor olie
of… ach, verzin zelfs iets moois.’ 1

Economie Nieuws
Modellen
Homo economicus bestaat niet echt
Erlijne Runia
AMSTERDAM
...
De mens is niet rationeel. Daarom
moeten ook sociologische en psychologische
factoren worden meegenomen
in economische modellen, ofwel
een holistische benadering is op
zijn plaats. Dat bepleit Henk Folmer,
hoogleraar aan de Rijksuniversiteit
Groningen, in zijn oratie ‘waarom
economen vaak miskleunen’. Zijn
oratie is toegespitst op de micro-economie,
maar Folmer denkt dat het
holistisch denken ook van toepassing
is in de macro-economie, omdat dat
tot een meer waarheidsgetrouwe verklaring
en voorspelling zal leiden.
Economische modellen gaan er
vanuit dat de mens ‘consistent handelt
op basis van stabiele voorkeuren’.
.....................................
KORT
111
Winst BinckBank stijgt
in derde kwartaal
BinckBank heeft in het derde kwartaal
van 2007 een nettowinst geboekt
van 8,4 miljoen euro. Een stijging
van ruim 16 procent ten opzichte
van dezelfde periode vorig jaar. Dit
blijkt uit een persbericht dat de bank
gisteren uitgaf. BinckBank meldt
voorts dat in het derde kwartaal veel
tijd is besteed aan de eventuele acquisitie
van Alex. Hierdoor heeft de
bank besloten de start van de Franse
activiteiten, die was aangekondigd
voor de eerste helft van 2007, uit te
stellen tot medio 2008. Ten aanzien
.....................................
James Agate
‘Om mijzelf te dwingen
meer geld te verdienen,
ging ik meer uitgeven.’
En dat terwijl de mens volgens Folmer
lang niet altijd rationeel handelt.
Een oud gegeven weliswaar, maar
niettemin wordt nog steeds gewerkt
met de oude modellen.
Een voorbeeld: de Postbank hanteert
absurd lage rentepercentages ten
opzichte van andere banken. ‘Vanuit
een puur economisch oogpunt is dat
onbestaanbaar, geen klant pikt dat
hij ongemerkt afgezet wordt.’ Sociale
factoren spelen mee bij de klantgebondenheid.
Mensen hebben van
jongs af aan al een rekening bij de
Postbank waardoor ze niet weg willen,
of een klant weet niet hoe het
rentepercentage zich verhoudt.
In de discussie over het ontslagrecht
bijvoorbeeld wordt uitgegaan
van die rationele mens, de zogenoemde
‘homo economicus’. Het
.......................................
van de toekomst meldt BinckBank dat
‘de gezonde groei van onze onderneming
onze positieve verwachtingen
voor de rest van het jaar’ ondersteunt.
111
Omzetverwachting
TomTom aangescherpt
TomTom heeft de omzetverwachting
voor het boekjaar 2007 aangescherpt.
Dat heeft de producent van navigatiesystemen
gisteren bekendgemaakt bij
de publicatie van zijn derdekwartaalresultaten.
Ging TomTom eerst nog uit
van een omzet ongeveer 1,6 miljard
euro, nu rekent het bedrijf voor dit jaar
op een omzet van rond de 1,8 miljard.
Mede door de verwachting dat het
aantal verkochte geïntegreerde draag-
Centraal Planbureau (CPB) adviseert
de overheid over een mogelijke versoepeling
van het ontslagrecht op
basis van een economisch model. Zo
beredeneert het CPB dat de oudere
werknemer het zou ontgelden bij een
versoepeling van het ontslagrecht,
omdat loonkosten en productiviteit
in een negatievere verhouding tot elkaar
staan dan dat het geval is bij jongere
werknemers.
Daarnaast zorgt een versoepeling
van het ontslagrecht voor een flexibele
groeiende economie, door de
snellere af- en aanvoer van werknemers.
Vanuit de sociologie bekeken
speelt er meer mee. ‘Een binding met
de werknemer is voordelig voor het
bedrijf. Ongebonden personeel is
minder geneigd in het belang van een
bedrijf te werken.’ 1
Air France Vliegtuigen aan de grond
Cabinepersoneel wil staken
Vandaag blijven alle toestellen waarschijnlijk aan de grond. HH
Mathijs Rotteveel
AMSTERDAM
...
De kans is groot dat vandaag alle toestellen
van Air France aan de grond
blijven. Het cabinepersoneel van de
Franse vliegtuigmaatschappij was er
gistermiddag nog vast van overtuigd
vandaag het werk wereldwijd neer te
leggen. Het Air France-bestuur wilde
nog niet ingaan op de salariseisen
van de vakbonden.
Tot twaalf uur vannacht stonden
er gesprekken met bestuursvoorzitter
Spinetta op het programma. ‘Als ze er
dan nog niet uit zijn, gaan ze staken’,
zegt voorzitter Ton Scherrenberg van
de Vereniging van Nederlands Cabinepersoneel.
‘Ik denk niet dat het
bestuur nog veel water bij de wijn
doet. Je kent die Fransen. Het gaat er
daar bij onderhandelingen iets anders
aan toe dan hier.’ Omdat KLM
vluchten uitvoert voor Air France en
andersom zijn de consequenties voor
Schiphol relatief groot. ‘Wij vervoeren
passagiers voor Air France en andersom’,
zegt Scherrenberg. ‘Het kan
zijn dat een groot gedeelte van de
vluchten van en naar Parijs wegvalt.
Passagiers die daar over moeten stappen,
kunnen beter op zoek gaan naar
een andere vlucht.’
Het Nederlandse cabinepersoneel
toont zich niet solidair met zijn Franse
collega’s. ‘Wij hebben net een CAO
afgesloten tot 2008. Daar zijn wij tevreden
mee. Als wij hier het werk nu
zouden neerleggen, stuurt de rechter
ons direct terug het vliegtuig in.’ 1
.......................................
bare navigatiesystemen met ongeveer
een miljoen zal toenemen.
111
Nederlanders geven zwart
werk gemakkelijk toe
Hoger opgeleide Europeanen maken
meer gebruik van zwartwerkers dan
minder hoogopgeleiden. Dat blijkt uit
een onderzoek van de Europese Commissie.
Verder bleek uit het onderzoek
dat 13 procent van de Nederlanders
toegeeft het afgelopen jaar zwart te
hebben gewerkt. Dat ligt in het zuiden
van Europa anders, zo geeft slechts 1
procent van de Cyprioten zwart werk
toe. Dat zou komen omdat Nederlanders
zich er bewuster van zijn wanneer
ze zwart werken.
................................................................................
Peter Darbo over economen
‘Economen zijn mensen die hun brood verdienen met voorspellen dat
het warm zal zijn in augustus en koud in januari - al is dat
uiteraard maar een schatting.’
13
18e editie
Donna Summer
Kid Creole
& The Coconuts
Macy Gray
Di-rect
Roby Lakatos
Il Novecento
Fine Fleur
John Miles
van 15
t/m NOV
25 2007
Ahoy Rotterdam
OMD wordt vervangen door Kid Creole & The Coconuts
Kaarten: 20 t/m 42,50 (excl. servicekosten) bij Ticket Service via de
grotere postkantoren, VVV’s, GWK’s, Free Record Shop, 0900-300.1250*,
www.ticketservice.nl, de bekende voorverkoopadressen en kassa Ahoy of via Tele
Ticket Service 0900-45.000.45*, www.teleticketservice.com
* 0,45 pm.
www.notp.com

14
Literatuur Jeroen Brouwers weigert prijs
Een beetje rellen
kan geen kwaad
Femke van Wiggen
AMSTERDAM
...
Een beetje schandaal doet niemands
reputatie kwaad, denkt Jeroen Brouwers
misschien. Gisteren haalde hij
zijn neus op voor de 16.000 euro die
de Prijs der Nederlandse Letteren
hem toebedeelde. Een schijntje, vindt
Brouwers, die de prijs daarom weigert.
Brouwers is niet de enige weigeraar.
Morgen wordt de prijs voor de
‘moedigste hoofdredacteur’ uitgereikt,
een initiatief van bureau De Re-
Vandaag gaat The Invasion, de derde
remake van The Invasion of the
bodysnatchers in première. Krijgen
we dan nooit een keer genoeg van
dit sci-fi verhaal over aliens die ons
en onze wereld overnemen?
Elaine Brand
AMSTERDAM
...
‘You’re next!’ schreeuwt de hysterische
huisarts Miles Bennell (Kevin McCarthy)
tegen voorbijgangers. De eerste
versie van The Invasion of the body snatchers
(1956) vertelt hoe buitenaardse
wezens in korte tijd een klein Amerikaans
dorp volledig overnemen. Uit
het heelal zijn zaadjes gedwarreld,
die elke levensvorm kunnen kopiëren.
Zo ook die van de mens, al heeft
Bennell eerst niet in de gaten dat zijn
patiënten, die klagen dat ‘hun vader
hun vader niet meer is’, niet lijden
aan massahysterie, maar de waarheid
spreken. Terwijl hij vecht voor zijn
leven, bloeit de romantiek tussen
hem en ex-vriendinnetje Becky Driscoll
weer op. Totdat ook zij in een
alien verandert. Deze zwart-wit klassieker
uit 1956 zorgde destijds voor
veel ophef: het verhaal zou niet over
een alien invasion gaan, maar over de
THE MOST SURPRISING TWIST OF THE YEAR!
ZEKER
EEN AANRADER
- Maxim -
LIVES WILL BE BROKEN
Een zenuwslopende thriller waarin Pierce Brosnan stukje
bij beetje het geluk van een droomgezinnetje ontmantelt.
NU IN DE BIOSCOOP
www.butterflyonawheel.nl
dactie. De winnaar wordt in ieder
geval niet Arendo Joustra, hoofdredacteur
van Elsevier. Die bedankte al
voor de eer, omdat hij vindt dat het
commerciële bureau zijn naam gebruikt
voor media-aandacht. Misschien
dat Brouwers en Joustra op het
eerstvolgende Bal der Geweigerden,
de tegenhanger van het Boekenbal,
eens wat van voorgangers kunnen bespreken.
Die werden immers allemaal
beroemd of berucht.
Wolkers. ‘Literaire prijzen zijn
een farce in Nederland’ is misschien
communisten die het Westen wilden
veroveren.
Een geslaagde remake maken van
een populaire film is tricky, maar die
uit 1978 was een succes. De special
effects zijn misschien verre van volmaakt,
maar de paranoia en de suspense
komen prima over. Na de Vietnamoorlog
en het Watergateschandaal
had de bevolking het vertrouwen
in hun leiders verloren. Dit
wantrouwen schemert door in de
film. Donald Sutherland is geweldig
als wetenschapper Matthew Bennell.
Zijn liefdesrelatie met collega Elizabeth
Driscoll is een aardig subplot.
Vooral de afschuwelijke hoge gil van
de aliens als zij een mens verraden en
het fantastische einde, maken deze
versie erg vermakelijk. De tweede remake
volgde in 1993. The Bodysnatchers
van Abel Ferrara speelde zich af
op een legerbasis – en flopte.
Nu, ruim vijftig jaar na het origineel,
begrijpen de filmmakers natuurlijk
ook wel dat ze niet meer met
die knullige cocons kunnen aankomen
om ons de stuipen op het lijf te
jagen. In deze nieuwste remake, kortweg
The Invasion, speelt de gedaanteverandering
zich vooral op DNA-niveau
af. Hiermee speelt de film in op
MOET JE
GEWOON NAARTOE
- Veronica Magazine -
Weigeraar Jeroen Brouwers. HH
wel zijn beroemdste uitspraak. In
1982 weigerde de gisteren gecremeerde
schrijver de Constantijn Huygensprijs
voor zijn hele oeuvre. Op de
vraag waarom, fulmineerde Wolkers:
‘Ik heb twintig jaar lang meesterwerken
geschreven en voor niet één van
de hedendaagse angst voor een pandemie:
er worden niet langer replica’s
van mensen gemaakt, maar het
snatchproces begint van binnenuit
en wordt voltooid in de REM-slaap.
Kun je achteraf nog lachen om de ‘geboorte’
van de snatchers in eerdere
films, in The Invasion is dit flink griezeliger.
Dit keer ook geen dwarrelende
zaadjes, maar een geïnfecteerd
Nasaschip dat uit de ruimte stort.
In vele opzichten is deze remake niet
eens zo slecht. De regisseur Oliver
Hirschbiegel (Das Experiment) begint
met een overtuigend verhaal: psychologe
Carol Bennell (Nicole Kidman)
is een alleenstaande moeder, die tegen
haar zin haar zoontje een weekend
bij haar ex achterlaat. Zelf zoekt
ze afleiding bij haar beste vriend Ben
Driscoll. Al snel blijkt dat haar kind
in gevaar is. Het liefdesverhaal valt in
Cultuur
Film Derde remake is een feit
Pas op: de bodysnatchers zijn terug!
Alleenstaande moeder Carol Bennell (Nicole Kidman) probeert haar zoontje te beschermen. WARNER BROS
deze remake grotendeels weg en is
vervangen door een moeder-zoon
relatie.
Helaas wordt het almaar gekker
en ongeloofwaardiger en de slotscène
met de rare achtervolging is rampzalig.
De kans is dan ook klein dat
deze film lang blijft hangen. Je kunt
je overigens afvragen of Kidman met
haar expressieloze botoxvoorhoofd
niet de échte alien van de film is. 1
.......................................................................................................................
RECENSIE | FILM
VROUW IN
WANHOOP
...
Eric le Duc
Regisseur Erik de Bruyn komt na zijn
succesvolle debuut Wilde Mossels
(de film viel in de prijzen op het filmfestival
in Utrecht en op dat van Moskou)
weer met een drama over de
vergankelijkheid van het leven.
Nadine draait om de single vrouw
Nadine, een kinderloze carrièrevrouw
met een kinderwens die zó
die boeken heb ik een prijs gekregen.’
Dus dank u vriendelijk, was Wolkers’
boodschap. Ook weigerde Wolkers
de Publieksprijs in 1982 en de P.C.
Hooftprijs in 1989. Volgens de auteur
kwamen die prijzen te laat. In 1991 is
hij zowaar bereid een prijs in ontvangst
te nemen; de Busken Huetprijs.
Hij krijgt deze voor zijn essaybundel
Tarzan in Arlez.
Hermans. ‘Ik zal geen enkele literaire
prijs, subsidie of reisbeurs aanvaarden,
nooit meer’, zegt Willem
Frederik Hermans in 1963. Inderdaad
weigerde hij meerdere prijzen,
zoals de Prijs van de Stichting Kunstenaarsverzet
1942-1945 in 1957 voor
zijn verdiensten op het gebied van
het korte verhaal. Ook de P.C. Hooftprijs
voor zijn gehele oeuvre verwees
Hermans in 1971 naar de prullenmand.
De schrijver zei meerdere malen
helemaal niets te hebben met de
officiële vertegenwoordigers van de
Nederlandse literatuur. Toch accepteerde
hij in 1977 de prijs die Brou-
vurig is dat ze de baby van haar ex-geliefde
ontvoert. Deze kidnap is het
startschot van een intens, krachtig geacteerd
drama over een vrouw die
merkt dat haar leven voortraast, zonder
bevredigende invulling.
Uitzonderlijk is dat Nadine door drie
verschillende actrices wordt vertolkt:
Halina Reijn, Sanneke Bos en Monic
Hendrickx. Regisseur Erik de Bruyn
legt uit: ‘Nadine is universeel, die onvervulde
kinderwens kan iedereen
overvallen.’ Dat is misschien wel zo,
het uiteindelijke effect werkt storend
en verwarrend.
Gaan.
............................................................
Vertaling Haffner (1)
Het werk van de Duitse historicus Sebastian
Haffner gaat vertaald worden in het Nederlands
in een tiendelige reeks.
wers nu weigert, de Prijs der Nederlandse
Letteren. Geen 16.000 euro
voor Hermans, maar 18.000 gulden.
Ruebsamen. In 2001 weigerde
Helga Ruebsamen de Annie Romeinprijs
van het maandblad Opzij. Reden
om de 10.000 gulden van de literaire
oeuvreprijs links te laten liggen was
de publicatie van een foto van haar in
het blad. ‘De foto staat haaks op mijn
gevoel, ik herken mij er helemaal niet
in’, zei zij tegen de NPS. ‘Voor de zoveelste
keer bleek dat de prijswinnaar
een soort bijzaak is. Het feestvarkentje
moet zijn bek houden.’
Van Der Velde. De Friese schrijver
Rink van der Velde (1932-2001) had
in 1975 geen zin in de hoogste Friese
literaire prijs, de Gysbert Japicksprijs.
Vooral het officiële gedoe rond de
uitreiking stond hem tegen. ‘Ik kom
de oorkonde en het geld wel afhalen
op het provinciehuis’, zei de Drachtenaar,
die toen net 25.000 exemplaren
van zijn boek Feroaring fan lucht
(1971) had verkocht. 1
..........................................................
Vertaling Haffner (2)
Zijn boek Kanttekeningen bij Hitler is veelgeprezen
en geldt als standaardwerk over Hitler
en zijn fascistische gedachtegoed.

Cultuur
De veelgeprezen jonge schrijver
Walter van den Berg is ondanks een
inktzwarte jeugd geen zwartkijker.
‘Zelfs de meest nare dingen vind ik
achteraf vaak prachtig. En met taal
valt zelfs spuuglelijk mooi te maken.’
Britt Stubbe
AMSTERDAM
...
De schrijver van de 141 pagina’s tellende
roman West (uitg. De Bezige
Bij) – over twee broers in het al even
rauwe als troosteloze Amsterdam
West – is blij met de vele lovende recensies.
Zelfs aartskankeraar Jan
Zandbergen van HP/De Tijd schreef
een lyrische recensie over Van den
Bergs tweede boek. Zandbergen bekende
het boek twee keer gelezen te
hebben. Henk Spaan zei over Walter
van den Berg: ‘Een schrijver die een
doodverklaarde buurt tot leven weet
te wekken, die kan verdomd goed
schrijven.’
Nieuw is het niet voor Van den
Berg, de positieve kritieken. Zijn debuut
De Hondenkoning werd drie jaar
geleden al even enthousiast ontvangen.
Desondanks is de schrijver niet
terug vinden op de bestsellerlijsten.
Ook niet op de hele lange.
Ontsnappen
Vetpot of niet: Van den Berg kondigt
tijdens dit gesprek in een Amsterdamse
kroeg aan dat hij fulltime
schrijver wordt. Vol enthousiasme,
maar ook licht nerveus vertelt de
boomlange schrijver zijn baan als
computerprogrammeur binnenkort
op te geven. ‘Ik ben een ondermaatse
programmeur en een goede schrijver.
Dus ik moest maar eens een knoop
doorhakken. Kijken of ik van het publiceren
in bladen kan leven.’
De baan als programmeur inspireerde
hem wel tot het schrijven van
zijn debuutroman. De roman die
zich grotendeels afspeelt op een kantoor.
En die, door de beklemmende
sfeer van verveling en wanhoop, veelvuldig
werd vergeleken met Reves
historische roman De Avonden.
Van den Berg is nu 37. Hij is een
nieuwkomer in de literaire wereld
maar schrijft al vanaf zijn tienerjaren.
In zijn huis liggen dozen vol verhalen
en halve boeken. ‘Toen ik zeventien
was dacht ik: volgend jaar ben ik wel
gedebuteerd. Maar ja, dan moet je
wel schrijven. Ik schreef wel, maar
was behoorlijk lui. Ik heb wel anderhalve
roman geschreven en die ook
opgestuurd naar een uitgever. Ach-
.............................................................................
..........................................................
teraf ben ik heel blij dat die adolescentenshit
niet is gepubliceerd. Ik
was 23, maar duidelijk nog een jonge
jongen.’
Varen op nostalgie
Het is bitter dat Walter van den Berg
nauwelijks kan leven van dat waar hij
in excelleert: het schrijven van romans.
Hetzelfde geldt ook voor de
eveneens door critici geprezen schrijvers
Alex Boogers en Jan van Mersbergen.
Dertigers die net als Van den Berg
een voorkeur hebben voor het harde
bestaan, althans in de literatuur. Met
hoofdpersonen uit rauwe arbeidersmilieus
die leven in troosteloze
buitenwijken. Die smachten naar
liefde, maar continue vervallen in
botheid en teleurstelling.
In Nederland lijkt er geen grote
markt te zijn voor deze schrijvers,
waarschijnlijk omdat hun werk in
strijd is met het overheersende escapisme
in de Nederlandse literatuur.
Bij Van den Berg is er geen ontsnappen
aan. Van den Berg: ‘Het grote publiek
vindt mijn werk misschien te
rauw. Ik heb een voorkeur voor een
uitgebeende stijl, maar ik ben er niet
langer geforceerd mee bezig. Ik heb er
heel lang over gedaan om eindelijk
eens een bijvoeglijk naamwoord te
gebruiken, maar ik durf het nu. Mijn
romans ontroeren ook wel degelijk.
Ik heb dan ook een sterke hang naar
nostalgie. Zelfs de meest nare dingen
kan ik achteraf mooi vinden. En met
taal valt zelfs spuuglelijk mooi te maken.’
Bekakt maar afgegleden
Het verhaal van de twee broers Cor en
Ron uit West is zo indringend dat het
niet verbaast dat het grotendeels autobiografisch
is. Van den Berg groeide
net zoals de broers op in Amsterdam-
.......................................................................................................................
............................................................
Sugababes
De Sugababes zullen morgen, tijdens het Gouden
Televizier-Ring Gala in het Koninklijk Theater
Carré, een optreden verzorgen.
West. Is net als een van de broers een
buitenstaander in de buurt en in
vriendengroepen, al doet hij nog zo
zijn best er bij te horen. En zijn moeder
had vroeger, net als die van Ron
en Cor, een vriend die haar mishandelde.
‘Mijn moeder kwam uit een
gegoede familie.
Door allerlei nare gebeurtenissen
zijn we na de dood van mijn vader
afgegleden. Mijn moeder werd in de
buurt altijd als bekakt gezien, alleen
al omdat ze ABN sprak. Ze zit nu in de
Amsterdamse volkswijk Spaarndammerbuurt
in een bejaardenhuis. Daar
wordt ze uitgekotst omdat ze nog
steeds keurig Nederlands spreekt.’
Walter van den Berg is gefascineerd
door groepsgedrag, een belangrijk
thema in zijn werk.
Zelf heeft hij altijd deel willen uitmaken
van een groep. De groep van
vijf jongens op de middelbare school,
waarin Van den Berg zich een jaar of
Literatuur Walter van den Bergs tweede roman
Mooie narigheid uit West
Film over excentrieke eigenaar speelgoedwinkel
STEMROLLEN VOOR ANGELA
SCHIJF EN WIM T. SCHIPPERS
Angela Schijf en Wim T. Schippers
spreken de stemmen in van de
hoofdrollen in de Nederlandstalige
versie van Mr. Magorium’s wonder
emporium. De familiefilm gaat over
de excentrieke Mr. Magorium, die al
243 jaar eigenaar is van een wonderlijke
speelgoedzaak. Als hij besluit
met pensioen te gaan komt het
speelgoed in opstand. De film draait
vanaf 6 december in de bioscopen.
Nederland Filmland
Het gaat goed met de Nederlandse film. Deze
week staan drie Nederlandse producties in de
topvier van best bezochte films.
De ondermaatse computerprogrammeur Walter van den Berg wordt fulltime schrijver. GUSTAV PEEK
RECENSIE | FOTOBOEK
DE BERG GEEFT
EN NEEMT
...
Dirk Koppes
In den beginne was er het vrieshuis
van de frietmaker. Wie hoog wil klimmen,
moet laag beginnen. Dus trainen
Nederlandse alpinisten in de kunstmatige
kou van een vriescel. De klimmende
fotograaf Menno Boermans en
de fotograferende klimmer Melvin
Redeker maken in hun koffietafelboek
Ooghoogte een virtuele tocht van vier
meter onder de zeespiegel naar bergtoppen
boven de 7.000 meter. Virtueel,
omdat vele reizen over alle continenten
zijn samengevoegd tot één
traject. Reëel, aangezien de twee heren
alle ontberingen zelf hebben doorgemaakt.
Of het nu gaat om een lawine
op de Franse Triangle du Tacul of
mist op de zuidoostgraat van de Indiase
Thalay Sagar. Daarbij bieden ze
geen geromantiseerd beeld van het
bergklimmen: de gruwelijke prut die
je op grote hoogte moet eten, de dood
door een vallende ijspegel, alles komt
langs in Ooghoogte. Jammer dat de
bundeling visueel nogal onsamenhangend
is, van fraai zwart-wit tot Natio-
15
tien bewoog, nam dit gevoel niet weg.
Integendeel. ‘Ik werd geaccepteerd,
maar dat was het ook wel. Ze bleven
me een rare jongen vinden. Ik denk
dat ze dat beeld in mijn oude buurt
nog steeds van me hebben. Een
schrijver wordt daar niet als bijzonder
gezien, eerder als raar. Mijn zus
zei dat ik vast denk dat ik, nu ik schrijver
ben, beter ben dan mijn familie.
Zo redeneren ze in West.’
Het verlangen naar een groepsgevoel
bleef en blij deelt Walter dan ook
mee het groepje van zijn dromen gevonden
te hebben. ‘We zijn met zijn
achten. Er zit een schrijver in, maar
ook mensen met andere beroepen. Ik
pas er zo perfect in dat het bijna zonde
is dat ik ze niet eerder heb ontmoet.
Omdat iedereen er anders is.
Het is een heel gezellig groepje. Want
aan mijn boeken zou je het misschien
niet aflezen, maar ik hou erg van gezellig.’
1
nal Geographic-achtige uitbundige
kleuren. Daardoor overstijgen de
beelden het verhalende karakter
niet.
Kopen, want must voor elke wintersport-diehard
...............................................................................
Slinger hoort weer
Drukwerk-zanger Harry Slinger hoort weer. Artsen van het AMC
hebben een BAHA (Bone Anchored Hearing Aid) in het rotsbeen
van zijn hoofd geplaatst Vorig jaar verloor hij zijn hoorvermogen.

16
Dr. Lektroluv ‘Er zijn altijd veel vrouwen bij mijn optredens’
Groene dj doet rode
harten smelten
Dr. Lektroluv: ’Ik werk nooit binnen afgebakende planningen.’
In 2002 verscheen er een mysterieuze
doctor met een groen masker
in de electroscene van België. In
eerste instantie alleen op een mix
cd, maar kort daarna ook in levende
lijve op de Body to Body avonden in
de Culture Club in Gent. Toen nog
als uit de hand gelopen grap.
Die grap heeft zich inmiddels gemanifesteerd
als een van de populairste
dj’s die we kennen. Een hoogtepunt
was zijn optreden op het hoofdpodium
van Mysteryland dit jaar. We
hebben het natuurlijk over Dr. Lektroluv.
Eind oktober is hij gastheer
van Bacardi B-Live in de 013 te Tilburg.
Hoe is je liefde voor electro
ontstaan?
‘Electro heeft bij mij altijd hoog in het
vaandel gestaan. Het was tot een paar
jaar geleden een hobby van me. België
ligt erg centraal in Europa waardoor
allerlei stromingen ons hier
passeren. Toen electro populair werd,
is mijn hobby aan de oppervlakte gekomen
en kon ik mijn ding doen
voor een groter publiek. Lektroluv
..........................................................
Vijf jaar ADHD
Minimal/techno-evenement ADHD
Sessions viert haar vijfjarige jubileum
vrijdag in Studio-80 te Amsterdam.
clubjudge.com
............................................................
Lifestyle
VRIJDAG 26 OKTOBER ZATERDAG 27 OKTOBER ZATERDAG 27 OKTOBER ZATERDAG 28 OKTOBER ZONDAG 28 OKTOBER
Club Rembrandt, Eindhoven
22:00 – 04:00 uur
VVK 15 euro
House, electro, urban, eclectic, latin
Benny Rodrigues, Don Diablo, Quintino,
Kenneth G, Afrojack, Hardwell
begon als een mix cd, we wilden Lektroluv
als persoon tot leven brengen
om het genre te promoten.’
Je ruilt éénmalig je smoking in voor
een speciaal pak dat door modeontwerper
Nicolas Di Felice voor Blive
ontworpen is, hoe ziet het
eruit?
‘Nicolas en ik hebben samen aan het
ontwerp gewerkt. Hij houdt van dezelfde
muziek als ik dus dat maakte
het gemakkelijker. Ik heb het zelf nog
niet gezien dus dat is voor mij ook
spannend. Mensen die er 27 oktober
bij zijn zullen het weten!’
De cd 5 years of Electronation
mixed is net gereleased op het Lektroluv
Label. Kun je wat vertellen
over die cd?
‘Electronation is de eerste organisatie
die de doctor heeft uitgenodigd in
Nederland. Ze staan dus gedeeltelijk
aan de basis van mijn hedendaagse
succes. Omdat ze nu vijf jaar bestaan,
leek het me een mooi gebaar om vanuit
mijn kant Electronation te helpen.
Aangezien Mason erg close is met
Electronation en ik hem zowel als
Paard van Troje, Den Haag
23:00 – 05:00 uur
VVK 15 euro / DVK 18 euro
House
Paul Hill (UK), Miss Kelly Marie (UK),
Marnix, Jamie Westland, Stef Vrolijk
persoon als artiest zeer waardeer hebben
we hem gevraagd om de cd te
mixen.’
Krijgt de doctor veel aandacht van
vrouwen?
‘Er zijn altijd veel vrouwen aanwezig
bij mijn optredens. Het uiterlijk kan
daar een rol in spelen. Maar ik hoop
dat het vooral komt doordat ik muziek
draai die aanstekelijk werkt voor
zowel dames als heren. Wanneer je
bijvoorbeeld meer melodieën en vocals
draait, gaan dames eerder uit hun
bol. Daar reageren mannen weer op,
waardoor iedereen een leuke avond
heeft.’
Wat kunnen we in de toekomst van
Dr. Lektroluv verwachten?
‘Ik hoop meer aankomende talenten
te kunnen helpen en steunen met het
label Lektroluv. Als ik de tijd vind, zal
ik zelf ook wat produceren of nog een
mix cd opnemen voor het volgende
seizoen. Maar ik werk nooit binnen
afgebakende planningen. Ik laat me
liever gaan op de golven die er rondom
mij zijn en van het een komt het
ander.’ 1
013, Tilburg
22:00 – 04:00 uur
VVK 15 euro
Electro
Dr. Lektroluv, Anthony Rother, The
Subs, Kill all Hipsters, Dejanu
Vergunningen
Den Haag moet bruisen
Club Judge
AMSTERDAM
...
De VVD in Den Haag wil fors meer
horeca in de stad. Volgens de partij
heeft de stad nu een stoffig ‘ambtenarenborrel’-imago.
Dat moet veranderen
door nieuwe discotheken, restaurants,
bars en clubs in de Hofstad.
‘Het stadsbestuur moet zich inzetten
om nieuwe horecaformules aan
te trekken, de vergunningverlening
voor horecaondernemers eenvoudiger
te maken en het experiment met
vrije openingstijden in het centrum
uit te breiden. Wie in Den Haag horeca
wil beginnen, moet zich door
een enorme berg aan papieren en vergunningen
worstelen. Niet echt een
stimulans voor ondernemers’, zegt
de VVD. ‘De gemeente moet het mes
Lexion, Westzaan
15:00 – 23:00 uur
VVK 10 euro
Minimal, techno
2000 and One, Schaamteloos DJ’s, Tim
J, Stephen J Kroos
zetten in de wirwar van vergunningen
en procedures voor de horeca.’
In Amsterdam is het tegenwoordig
mogelijk van achter de pc in één keer
alle vergunningen aan te vragen. Dat
moet volgend jaar ook in Den Haag
kunnen, meent de VVD. De liberalen
verbazen zich er ook over dat er zo
weinig zaken zijn waar je na twee uur
’s nachts nog terecht kunt voor een
drankje, terwijl de sluitingstijden vrij
zijn gegeven, meldt De Telegraaf.
De Haagse horecawethouder Frits
Huffnagel zegt zich dat ook wel eens
af te vragen. ‘Maar als gemeente kunnen
we ondernemers moeilijk dwingen
langer open te blijven. Wel wil ik
onderzoeken waarom ze vroeg dicht
gaan. Misschien kunnen we dan betere
randvoorwaarden scheppen om
toch langer open te blijven.’ 1
De VVD verbaast zich over de vroege sluitingstijden in Den Haag.
Panama, Amsterdam
18:00 – 02:00 uur
6 euro
House, electro, techno, minimal,
progressive
Dr. Lektroluv, Erick E, Bart Thimbles
WWW.CLUBREMBRANDT.NL WWW.PAARD.NL WWW.013WEB.NL WWW.LEXION.NL
WWW.PANAMA.NL
Rotzooien met worteltjes
Partyboot M.S. Stubnitz verwelkomt zaterdag
Karotte (DE) voor een vijf uur lange soloset.
Thema van de avond: Rusland.
O.W.A.P. 2007
Wildste acid-party komt eraan
Club Judge
AMSTERDAM
...
Een beetje vreemd, maar wel lekker.
De Original Warehouse Acid Party is
niet zoals de meeste feestjes. Geen
minimaal geweld; het is acid, acid en
oldschool acid dat de klok slaat. Het
O.W.A.P. staat inmiddels bekend als
één van de leukste, wildste en modernste
retro feesten van Nederland.
Verwacht een uitstekend extra
groot geluidssysteem waar de vuigste
piepknor acid, de mooiste US garage
house, de allereerste hardcore, de
beste oldschool techno en de ware
club anthems van weleer uit zal knallen.
Alle dj’s hebben een strikte periode
opgelegd gekregen; alleen muziek
van 1987 tot 1992 mag te horen
zijn, wat elk jaar weer resulteert in de
meest legendarische en daverende
trip down memory lane.
The Original Warehouse Acid Party
is back op vrijdag 2 november, en
viert dit jaar haar vijfjarig bestaan met
een knallende acid rave in The Powerzone,
waar het feest al twee keer eerder
met groot succes gestaan heeft. In
de twee zalen staat een keur van
binnen- en buitenlandse toppers
klaar om het dak eraf te blazen, alles
in de oude acid stijl, de muziekstroming
waarmee dance ooit geboren
werd.
In de grote zaal staan topdj’s met
roots in de oude RoXY geprogrammeerd,
zoals Joost ‘Bam Bam’ van
Bellen, Eric de Man en Remy. Buitenlandse
gasten zijn Graeme Park, bekend
van de legendarische club Hacienda
en live uit Chicago niemand
minder dan Phuture 303. Niet te missen!
1
...............................................................................
Gemaskerd dance bal in Ahoy
Ferry Corsten presenteert zaterdag een uitbundig feest in
Ahoy. Full On Ferry is divers geprogrammeerd met gasten als
Erick E, Fedde le Grand, Christopher Lawrence en Cosmic Gate.

Lifestyle
Halle Berry als Catwoman. HH
..............................................................................
Filippa K gaat sportief
GAME, SET AND MATCH IN HET
BESTE WITTE OF ZWARTE LEER
Het snelgroeiende Zweedse modelabel
Filippa K, bekend om haar eenvoudige,
stijlvolle dames- en herenkleding
gaat nu ook op de sportieve
toer. Het modehuis waagt zich na de
normale schoenencollectie aan een
eerste tennisschoenencollectie die
volledig in de huisstijl van Filippa K
past: de schoenen worden gemaakt
in Italië uit het beste leer, zijn te krijgen
in zwart of wit en ogen elegant
en sportief.
..........................................................
Hunks onder de hamer (1)
De ‘Hunks onder de hamer’-veiling van
Cosmopolitan gaat vandaag van start. Bij de
veiling is te bieden op een date met een BN’er.
Trend
Superhelden en mode kruisen steeds vaker elkaars pad
Redactie lifestyle
AMSTERDAM
...
Nadat Angelina Jolie in de filmversie
van 2001 stripfiguur Lara Croft nieuw
leven inblies, liep prompt de halve
vrouwelijke aardbol in tanktops en
legershorts rond. Zo duidelijk dicteerde
een comicfiguur niet eerder de
mode.
Maar de Croft-hype kwam niet
volledig uit de lucht vallen: bekende
modeontwerpers laten zich al langer
inspireren door superhelden, in meer
of minder extreme mate. Dat niet alles
even draagbaar is, maakt de resultaten
niet minder leuk.
Zo maakte de Belgische ontwerper
Walter van Beirendonck in 1996 een
opblaasbaar superheldenjack van
roze vinyl, creëerde Thierry Mugler
zijn ode aan Ghost Rider: een bustier
voor op de motor met zijspiegels. In
2001 kwam John Galliano zelfs voor
Christian Dior Haute Couture met
een hele Wonder Woman-collectie,
waarvan vooral de bikinibroekjes
enorm in trek waren.
Interieur Van leeskuil tot houten vloer
Glimlachen om
de schrootjeswand
Wat ruim veertig jaar geleden
begon als hobbyblad is inmiddels
uitgegroeid tot een van de populairste
interieurglossy’s in Nederland.
Het 500e nummer wordt dan ook
gevierd met een feesteditie.
Femke van Wiggen
AMSTERDAM
...
Schrootjeswanden op school, de
oranje-bruine badkamer bij je ouders
thuis en die leeskuil van vloerbedekking
bij de buren. VT Wonen kijkt er
in haar 500e jubileumnummer met
een knipoog op terug. ‘Ooit hip , nu
hilarisch, dat was het idee’, zegt
hoofdredacteur Monique Wiemeyer.
Ruim twintig jaar geleden kwam ze
als stylist werken bij het interieurblad,
sinds een jaar is ze hoofdredacteur.
Ze heeft alle trends dus bewust
meegemaakt. ‘Het was een flinke
kluif, dit nummer, een jaar geleden
begonnen we al met het spuien van
ideeën. Een driedubbeldiknummer
schud je niet uit je mouw.’
Ooit, ruim veertig jaar geleden,
begon Vrije Tijd Wonen als spin-off
van Libelle. De redactie zat niet zoals
nu met twintig man in een luxe kantoorpand
in Hoofddorp, maar met
vijf man aan de Nassaukade in Haarlem.
‘Een hobbyblad was het, niets
meer, niets minder’, zegt de allereerste
officiële hoofdredacteur Sak van
der Boom over de tijd waarin hij bij
het blad kwam. ‘Tot april 1972 ging
het blad echt over de hobby’s van
toen. Denk aan postzegels of modeltreinen
verzamelen en vissen. Wij
VT Wonen toont 40 jaar wonen in Nederland.
merkten toen dat er een sterke andere
belangstelling ontstond, dat mensen
de mogelijkheden van het interieur
begonnen te ontdekken.’ Pionieren
zou je het gerust kunnen noemen,
tijdens de begindagen van het ‘nieuwe’
VT Wonen. Van den Boom: ‘De
generatie van na de oorlog was net
getrouwd en ging zich nestelen, de
centrale verwarming kwam op, er was
van alles aan de hand. Daar hoorde
nieuwe manieren van inrichten bij.
Die overigens nu weer allemaal terugkomen.’
Volgens Wiemeyer zagen de meeste
interieurs er in de jaren zeventig
vooral natuurlijker uit. ‘Meer planten
en houten planken. Het interieuraanbod
was veel kleiner, nu is het
echt overweldigend.
................................................................................
Nieuw exclusief parfum van Diesel
WAT DE GEK ER VOOR GEEFT...
HET IS WEER DIE TIJD
Met de feestdagen voor de deur
komen veel labels met luxecadeau’s
op de proppen. Diesel heeft helemaal
begrepen hoe je de aandacht trekt:
veel mysterie, veel bling bling. Het
jeansmerk lanceert het nieuwe luchtje
‘Fuel for Life’ in een exclusieve luxeversie
van zestig flacons. Deze limited
editions zijn op bepaalde punten, zoals
de Bijenkorf, te bekijken en worden
vanaf nu geveild op www.diesel-fragrances.nl
............................................................
Hunks onder de hamer (2)
De opbrengst van de veiling komt ten goede aan
Novib. Onder meer Raemon Sluiter,
dj Don Diablo en Chris Tates doen mee.
Superhelden en mode kruisen dus
vaker elkaars pad en leveren soms
zelfs kunststukken op. Het Amerikaanse
Metropolitan Museum of Art
maakte dan ook gisteren bekend in
2008 een grootse expositie te wijden
aan Superherofashion. De tentoonstelling
wordt mogelijk gemaakt door
fashion- en make-up-moguls Armani
en Condé Nast.
De curator, Andrew Bolton: ‘Beelden
van superhelden maken deel uit
van ieder aspect van de populaire cultuur.
Iedereen kent het iconische kos-
Onder Van Den Boom was het blad
heel anders dan nu, benadrukt hij.
‘Nu kunnen mensen zich vooral vergapen
aan alle mooie huizen, het
ging bij mij veel meer om doe-hetzelven.
We vroegen om tips van toen
nog onbekende ontwerpers als Henk
Vos en Jan des Bouvrie. Er valt nu ook
minder te ontdekken, dat hebben wij
al allemaal gedaan, samen met Ne-
......................................
...............................................................................
DUO opent Fitting Room
De online laarzenzaak duoboots.nl heeft in Amsterdam een DUO
Fitting Room geopend. In de paszaak is het mogelijk om de laarzen
perfect op maat te passen. Deze worden vervolgens thuisbezorgd.
17
tuum met de cape, het masker of de
bodysuit. Maar de mode heeft ook
het idee van de superheld omarmd.’
Op de veelbesproken expositie die
in mei geopend zal worden, zal werk
te zien zijn van onder andere Balenciaga,
Pierre Cardin, Jean-Charles de
Castelbajac, John Galliano, Jean Paul
Gaultier, Givenchy, Martin Margiela
en Alexander McQueen.
Het topstuk is een ontwerp van
Bernhard Willhelm uit 2006: een
diepblauwe jurk met de legendarische
S op de borst. 1
derland.’ Volgens Wiemeyer is het
blad gewoon meegegroeid met de
mentaliteit: zo doe-het-zelverig zijn
we tegenwoordig niet meer. ‘We
schrijven niet voor, we laten zien. En
ook de laatste jaren hebben we Nederland
opgevoed. Die gekleurde
muren zijn van ons. En we hebben
Nederland aan de houten vloer gekregen.’
1
Trend
OVER-DE-
KNIE-LAARS
Een paar jaar geleden zagen we al af
en toe een stel over-de-knie-laarzen
op straat, maar echt een succes werd
het niet. Dit najaar proberen grote
modelabels deze moeilijke laars
nieuw leven in te blazen. Het Britse
merk Burberry Prorsum (normaal erg
behoudend) zet deze winter in op de
laars, liefst onder een trenchcoat,
kort rokje of lange gebreide trui. Ook
Stella McCartney en Anna Sui gaan
deze winter voor de over-de-knie.

Extra Wintersportkorting
speciaal voor lezers van De Pers
Boek nu uw wintersportvakantie op www.sunweb.nl en ontvang
20,- EXTRA KORTING!
Volg de boekingsstappen en vul bij het
prijsoverzicht de kortingscode INDEPERS in. Klik daarna op controleer
actiecode. Uw extra korting wordt direct verwerkt! (zie voorwaarden)
Frankrijk
St. Jean d’arves
La Fontaine du Roi ****
Résidences La Fontaine du Roi bestaat
uit acht houten chalets met
verschillende typen appartementen.
De chalets hebben een ideale ligging
ten opzichte van het centrum,
de piste en de skilift. De chalets zijn
gelegen in het cen-
trum van St. Jean
d’Arves en direct bij
de skilift La Chal.
Voorwaarden:
- de korting is alleen geldig op de
wintersportreizen van Sunweb Vakanties
- de korting is geldig t/m boekdatum
31 december 2007
Boek nú op Sunweb.nl of bel 0900-0290
(15cpm, ma t/m vrij 09:00 - 18:00, zat 10:00 - 17:00)
Op sunweb.nl vindt u ons complete aanbod van vakanties.
Prijzen zijn per persoon o.b.v. logies en incl. skipas.
Résidence 3 incl. Skipas Les Sybelles
3 Spotgoedkoop
op wintersport!
8-daagse reis eigen vervoer
Logies 3-kamerappartement type A
Aankomst 15 dec 22 dec 26 jan 16 feb 1 mrt 12 apr
2p 99 459 299 649 439 89
3p 89 359 239 479 339 79
4p 79 309 219 399 299 69
5p 79 279 199 359 279 69
6p 79 259 189 309 249 59
Prijzen per persoon o.b.v. logies en incl. skipas Les Sybelles 7 dagen.
Toeslag halfpension in Restaurant Paddy 109,- p.w. Bustoeslag 80,- .
Meer vertrekdagen en info op www.sunweb.nl CODE: JEANFONT
Andorra
Encamp
Hotel Rui Blanc **
Hotel Riu Blanc is een eenvoudig,
maar keurig hotel. Mede door de
uitstekende prijs-kwaliteitverhouding
is Hotel Riu Blanc een ideale
uitvalsbasis voor een
heerlijke vakantie in
Encamp. Het hotel ligt
op ongeveer 400 meter
afstand van het
centrum van Encamp.
De bushalte voor de
Nu boeken en ontvang
20,- extra korting
op uw wintersport!
3 incl. Skipas Grandvalira
Nu boeken en ontvang
20,- extra korting
op uw wintersport!
gratis skibus naar de skiliften ligt vlakbij, op circa 50 meter afstand.
10-daagse busreis
Halfpension, 2-kamerappartement 2-4 personen
Vanaf
- de korting is niet geldig i.c.m.
aanbiedingen
- de korting is niet geldig op reeds
gemaakte boekingen
59,-
Vanaf
449,-
Aankomst 4 jan 11 jan 25 jan 2 feb 1 mrt 15 mrt
2-4p 459 449 449 489 479 479
Prijzen per persoon o.b.v. halfpension en incl. skipas Grandvalira 6 dagen.
Korting 3e bed in 2-pers. kamer 10%.
Meer vertrekdagen en reisduren op www.sunweb.nl CODE: ENCARIUB
Frankrijk
La Joue du Loup
La Crête du Berger ****
Résidence La Crête du Berger is in
Chaletstijl gebouwd en de appartementen
zijn comfortabel ingericht.
Op ongeveer 500 meter van Résidence
La Crête du Berger bevinden
zich de skiliften en de piste. De afstand
naar het cen-
trum van La Joue du
Loup bedraagt ook
circa 500 meter.
- de korting is niet inwisselbaar tegen
contant geld en/of waardebonnen
- de korting is niet geldig i.c.m. overige
promotionele acties
Résidence 3 incl. Skipas
Massif de Dévoluy
3 Spotgoedkoop
op wintersport!
Nu boeken en ontvang
20,- extra korting
op uw wintersport!
Vanaf
59,-
Vanaf
79,-
8-daagse reis eigen vervoer
Logies 2-kamerappartement
Aankomst 5 jan 19 jan 9 feb 16 feb 1 mrt 22 mrt
2p 119 169 249 269 299 169
3p 99 129 189 209 239 139
4p 89 109 169 179 209 129
5p 79 99 149 159 189 119
6p 79 89 139 149 179 119
Prijzen per persoon o.b.v. logies en incl. skipas Massif de Dévoluy voor 6 dagen.
Toeslag 7e dag skipas 12,50. Bustoeslag vanaf 80,-
Meer vertrekdagen en reisduren op www.sunweb.nl CODE: JOUECRET
Andorra
Encamp
Résidence Hotel Montecarlo **
Hotel Montecarlo is een hotel met
aan de buitenkant een typisch Oostenrijkse
uitstraling. Vanaf het hotel
kunt u makkelijk een uitstapje maken
naar bijvoorbeeld de
hoofdstad Andorra La
Vella, op ongeveer 5
kilometer afstand. Het
hotel ligt op ongeveer
800 meter afstand van
het centrum van En-
3 incl. Skipas Grandvalira
Nu boeken en ontvang
20,- extra korting
op uw wintersport!
Vanaf
579,-
camp. De bushalte vindt u naast het hotel op circa 10 meter afstand.
De skiliften naar het skigebied bevinden zich op ongeveer 1100 meter afstand
van het hotel.
8-daagse vliegreis
Halfpension 2p kamer 2-3 personen
Aankomst 29 dec 5 jan 19 jan 16 feb 1 mrt 15 mrt
2-3p 629 599 579 619 619 619
Prijzen per persoon o.b.v. halfpension en incl. skipas Grandvalira 6 dagen.
Aankomst 29.12: prijzen inclusief oudejaarsdiner.
Meer vertrekdagen en reisduren op www.sunweb.nl CODE: ENCAMONH

Wintersportspecial
Trends in
techniek
Ski’s van tien jaar geleden zijn
ho-pe-loos gedateerd, en dat
oude snowboard kan ook niet
meer: de wintersporttechnologie
is volop in ontwikkeling.
Hippe helmen en hoge hakken
op de ski worden het helemaal.
Ski in elk
werelddeel
Overal ter wereld zijn bergen, en
overal ligt altijd wel ergens
sneeuw. Dagblad De Pers zocht
de meest bijzondere plekken op
voor wintersportgekke globetrotters.
Onderaan elke pagina
steeds een continent.
Alles over
après-ski
Hoe kom je de wintersport door
als de pistes gesloten zijn? Uitrusten
in je appartement of toch
de hort op? Vier opties voor na
het skiën, plus het recept voor de
ideale après-skihit, door Eric Dikeb.
21 21 25
.........................................................................................................................................................................................................
Wit feestje
Deze foto komt uit het fotoboek ‘Ooghoogte’ van fotografen Menno
Boermans en Melvin Redeker, vanaf zaterdag in de winkels.
Floor van Dijck
AMSTERDAM
...
Omdat we zelf geen bergen hebben,
blijven besneeuwde toppen de Nederlanders
fascineren. Jaarlijks
trekken hordes Nederlanders richting
Alpen voor een weekje vrijetijdsbesteding
met masochistische
trekjes.
Worstelen met skistokken, bril
en muts. Languit vallen op de piste,
waarbij de sneeuw over je ontblote
buik je broek inschuift. Gesloten
pistes vanwege te veel sneeuw. Gesloten
pistes vanwege gebrek aan
sneeuw. Uren wachten voor de gondel.
Stoeltjesliften die halverwege
de helling een kwartier stil blijven
bungelen. En dan zwijgen we nog
over de spierpijn en hoempahits
van Eric Dikeb (pagina 25). Ondanks
alles hebben bergen, sneeuw
en après-ski nog steeds de X-factor.
Waarheen?
Ongeveer een miljoen Nederlanders
gaat jaarlijks op wintersportvakantie,
een stabiele groep. We gaan,
zo blijkt uit het NIPO-vakantieon-
Weldra nestelt de eerste sneeuw zich op de
Alpenhellingen. Een tomeloos verlangen naar glühwein
en stoeltjesliften maakt zich van ons meester.
derzoek, vooral naar Oostenrijk:
meer dan 50 procent. Frankrijk staat
op twee, Duitsland op drie. Daaronder
zitten Zwitserland, Tsjechië en
Italië. Oost- Europa en Scandinavië
volgen in de marge.
‘Dat is altijd zo geweest’, weet Bert
Romani, hoofdredacteur van Ski Magazine
en wintersportexpert. Naar de
Alpen dus, zolang het nog kan, want
global warming doet de sneeuw in
Centraal-Europa weinig goed (pagina
22).
Wie?
En gaan we met de familie, vrienden
of de jaarclub? Romani: ‘In principe
is wintersport een groepsgebeuren. Je
ziet veel vriendenclubs, gezinnen,
meer gezinnen tegelijk en groepen
jonge mensen.’ Ook is het letterlijk en
figuurlijk een wit vakantiefeest. Allochtonen
hebben het doorgaans
niet zo op wintersport. ‘Nederlanders
hebben meer affiniteit met ijs en
sneeuw.’
Hoe?
En hoe zit het met het vervoer? ‘De
auto is toch het belangrijkste vervoermiddel,
vooral voor gezinnen. Jonge
mensen, studenten, nemen nog wel
eens de bus, vaak vanwege het budget
of omdat de busreis onderdeel is van
een heel reispakket. Een nieuwe trend
is vliegen, doordat lowcost-maatschappijen
als Transavia ook op wintersportbestemmingen
zijn gaan
vliegen. Vooral voor korte vakanties
als een weekend of midweek is het
vliegtuig snel populair geworden. De
trein hobbelt mee. We verwachten
wel iets van de nieuwe dienstregeling
naar de Alpen van NS Internationaal,
dat is een stuk beter voor het milieu,
natuurlijk.’
Wat?
De meeste Nederlandse sneeuwgangers
gaan skiën. Ongeveer 7 procent
snowboardt (een groep die geen groei
meer laat zien) en 10-15 procent gaat
het liefst langlaufen of winterwandelen.
Sneeuwgadgets als snowbikes (pagina
21) krijgen nog geen voet aan de
grond. Romani: ‘Die worden niet echt
serieus genomen. Ik noem het altijd
het Bart Smit-segment. Leuk om voor
een dagje te huren, maar niet meer
dan dat.’ Een jaar of tien geleden
móest je als jongere snowboarden,
anders was je ultiem uncool, nu is
skiën weer helemaal terug. ‘Er zijn
19
heel veel ontwikkelingen in het
skiën, bijvoorbeeld het freeskiën,
waarbij de skiërs ook in de funparken
trucs uithalen. Skiën is de laatste
jaren een stuk leuker geworden.’
Wieviel?
‘Een wintervakantie is uniek en daar
hebben Nederlanders veel geld voor
over’, weet Romani. ‘De kosten van
een weekje wintersport kunnen
flink variëren: een week luxe all-inclusive
kost 1.800 euro per persoon,
een week skiën in Tsjechië kan al
vanaf 400 euro. Het kwaliteitsverschil
is wel enorm. Tsjechië is goedkoop,
maar je krijgt ook niet veel.
Gevorderde wintersporters geven
liever meer geld uit voor een toplocatie
en -vakantie: veel gezinnen
slaan liever een jaar over dan dat er
beknibbeld moet worden. Decadent
is zelfs een trend: all-inclusive
wintersport is succesvol en we zien
dat alles luxer wordt; van verwarmde
liften tot hotels met wellnessvoorzieningen.
Meer comfort en
meer kwaliteit zijn sleutelwoorden,
maar daar wordt wintersporten niet
goedkoper op.’ 1

20 Wintersport
Sneeuwmachines Alternatieven voor slee, ski of snowboard
Rare objecten om de berg mee af te gaan
Een keertje iets anders dan ski of
snowboard? Hier de vreemdste
sneeuwspeeltjes. Een lichte
doodsverachting is wel onmisbaar
bij het testen van deze nekbrekers.
Ana Karadarevic
AMSTERDAM
...
KtraK
Het heet de KtraK, en is een soort
fiets. Het valt onder de categorie
snowbike. Met een ski’tje aan de
voorkant in plaats van een band. Luieren
is er niet bij. Er moet namelijk
getrapt worden. Omdat het achterwiel
een soort rupsband is, kan de
fanatieke biker zelfs heuvel op fietsen.
De Canadese producent KtraK
Cycle Corp verkoopt de snowbike via
dealers, de dichtstbijzijnde zit in het
Duitse Aschau. Onduidelijk is hoeveel
het ding kost. Meer info: www.
ktrakcycle.com
Wham-O SnowBoogie
Qua naam is het in elk geval al een
geweldig ding: de Wham-O SnowBoogie
Flyer Snow Slee is een slee. Maar
wel een met veel kleurtjes en aan de
voorkant voorzien van stuurhendels
waarmee je met handen of voeten
kunt sturen. Aan de zijkanten bevinden
zich nog handvaten voor de
eventuele co-piloot. De onderkant is
voorzien van schokabsorberend materiaal
en de hele slee is gemaakt van
waterafstotend materiaal. Er kunnen
twee mensen op en kinderen vanaf
1 week
incl. halfpension
al vanaf 199 euro
De oranje bikeboard, de groene KtraK en de Wham-O SnowBoogie (onder).
acht jaar mogen de heuvel af. Te koop
vanaf 35 euro via www.outletwebstore.nl
Snowfer
Canadees Charles Chepregi vond het
zo jammer dat hij alleen maar kon
windsurfen tijdens de korte zomers
in Ontario dat hij de
Snowfer bedacht.
Hiermee kan over
een be-
vroren meer of van een besneeuwde
berg worden gewindsurft. Gemakkelijk
te leren volgens bedenker Chepregi,
en prettiger dan windsurfen op
water omdat je minder tijd nodig
hebt om op te krabbelen na een val
op sneeuw of ijs dan in het water. Te
bestellen voor 1.695 Amerikaanse
dollars via www.snowfer.com/indexb.html
SkiKart
De SkiKart is een variant op de slee,
maar dan met twee ski’s aan de onderkant.
Dankzij de ski’s stuurt de
gebruiker simpelweg door de druk
van de ene voet op de andere te ver-
leggen. De fabrikant prijst de SkiKart
dan ook aan als wendbaarder dan andere
sleeën. De stoel kan worden aangepast
aan de lengte van de gebruiker.
Voor 250 Engelse pond te bestellen
via www.skikart.com/
Bikeboard
Vind je het zo vervelend aan een
snowboard dat je met je handen niets
doet? Maar geen zin om weer te gaan
skiën? Dan is de bikeboard het proberen
waard. Met het stuur bepaal je
waar je heen gaat en een voet zit los
om je af te kunnen zetten wanneer je
de heuvel afdaalt. Je staat op een kleine
verhoging bovenop het board,
Supervoordelig op wintersport naar
Meer informatie bij uw ANVR-reisadviseur of kijk op www.oad.nl/depers
volgens de fabrikant ben je hierdoor
wendbaarder. Voor 745 euro te bestellen
via de webshop: www.bikeboard.ch/snow.html
Aluminiumslee
Voor de kinderen is er de klassieke
slee. Vroeger was het ding van hout,
tegenwoordig van aluminium. Nadeel
is dat kinderen van nu het nostalgische
geluid van een slee die over
de stoep schraapt niet kennen. Voordeel
is dat de slee door het aluminium
sneller de heuvel af roetsjt. Op de
slee zit een heus op stof lijkend plastic
zitvlak, waar je voorheen gewoon
op houten latjes zat. 1
Kirchberg htl/pension Egidihof o.b.v. halfpension voor 7 nachten met eigen vervoer. Vertrek 5, 12 of 19 jan. voor 199 euro
Mayrhofen app. Manni’s, Gerlos app. Haus Haas, Scheffau app. Scheffauerhof , Sölden app. Norbert Riml,
Westendorf app. Brixentalerhof o.b.v. logies voor 7 nachten met eigen vervoer.
Vertrek 5 jan. vanaf 199 euro • Vertrek 12 jan. vanaf 299 euro • Vertrek 19 jan. vanaf 399 euro • Vertrek 26 jan. vanaf 499 euro

Wintersport
.......................................................................................................................................................................................................
..........................................................
.................................................................................................................................................................
............................................................
Top vijf wintersportletsel
1. Kniebandletsel. 2. Onderbeenfracturen.
3. Enkelfracturen. 4. Wervelfracturen.
5. Letsel aan de enkelbanden.
Op de piste Veel bont en goud
Modetrend: hoe gekker, hoe kekker
Goud bij D & G. REUTERS
WERELDWINTERSPORT
SNEEUW IN
VIER
WERELD-
DELEN
111
Tisha Eetgerink en
Pamela Wilhelmus
De derde dag
De kans op letsel tijdens de wintersport is op de
derde dag het grootst. Vermoeidheid en overmoed
gaan dan parten spelen. Rustig aan, dus.
Weg met het oude fl uorescerende
pak, de nieuwste wintersportdracht
is óf functioneel, of goudglimmend.
Matthijs van den Broek
AMSTERDAM
...
Oranje, bruin, groen en zwart met a
touch of gold, dát zijn de kleuren
voor de wintermode van seizoen
2007/2008. En ook de
gekleurde ruit gaat het goed
doen. Floor van Dijk van
Intersport Megastore in
Groningen vertelt: ‘Wat
je verder nog veel zult
zien op de piste deze
winter, is de bontkraag.
En de binnenkant van
de damesjassen is gevoerd
met een soort
teddybeerstof.’
Op de piste zal
Ski’s van tien jaar geleden
zijn hopeloos gedateerd, en
met die oude snowboardboots
loop je echt voor gek:
de wintersporttechnologie
is volop in ontwikkeling.
Matthijs van den Broek
AMSTERDAM
...
Het zal niet lang meer duren voordat
een skihelm verplicht wordt tijdens
het skiën. Althans, als het aan de verzekeraars
ligt. Veertig procent van alle
ski-ongevallen heeft hoofdletsel tot
gevolg. Een helm is dus zo gek nog
niet. Henk Wilms Floet van Wiflo
wintersport in Amsterdam: ‘In Oostenrijk
is een skihelm voor kinderen
al verplicht. Dat zouden ze voor iedereen
moeten invoeren.’ En skihelmen
kúnnen best hip zijn. Neem de
het ook dit jaar natter en natter worden.
De trend is volgens Van Dijk dan
ook dat mensen steeds vaker voor een
‘technische jas’ gaan, die niet alleen
mooi, maar ook volledig waterdicht
is. Die waterdichtheid wordt uitgedrukt
in waterkolom. Van Dijk: ‘Vroeger
vonden mensen 3.000 waterkolom
voldoende, tegenwoordig loopt
dat op tot wel 8.000.’
Sandra Peet van De Skihut in Scheveningen
signaleert nog een trend bij
de technische jassen: ‘Functionele
merken als The North Face en Mammut
maken steeds meer gebruik van
beter ademende stoffen.’
Damesjassen zijn deze winter wederom
getailleerd. De lengte is niet
meer zo kort als de bomberjacks van
een aantal jaren terug: de meeste jassen
vallen tot halverwege het bovenbeen.
Peet vertelt dat goud bij de dames
‘het allerhipst is deze winter: dat
X-ride motion skihelm van Uvex. Die
is voorzien van bluetooth technologie,
waardoor je draadloos muziek kunt
luisteren en bellen met je mobiele
telefoon. Handig, voor als je van de
zwarte piste naar beneden skiet. Als je
dan valt, omdat je afgeleid bent door
dat leuke gesprek met je vriend of
vriendin, heb je tenminste nog een
helm op je hoofd.
Damesski met hoge hak
‘Fabrikanten hebben steeds beter
door dat dames een andere anatomie
hebben dan heren’, weet Gerhard Berer
van Austria Sports in Nijmegen.
Daarom maken ze steeds vaker speciale
damesski’s.
Ski’s voor vrouwen hebben tegenwoordig
bijvoorbeeld een hogere
hak. Doordat vrouwen vaak op hakken
lopen, hebben ze kortere achil-
hadden we vorig jaar niet.’ Peet ziet
goud vooral terugkomen bij de modejassen
van Dolce & Gabbana en
Prada. Die zijn zwart, afgezet met
nepbont en met a touch of gold.
Brunotti brengt een lijn met veel
oranje geblokte jassen. Bij O’Neill
zijn de kleuren bij de heren wat donkerder:
er is veel gebruikgemaakt van
zwart en groen.
Bij de dames is er veel bruin, in
combinatie met babyroze en wit.
Protest brengt dit jaar jassen met veel
drukke prints.
Geloof het of niet, ook wat je onder
je skikleding draagt, is belangrijk
deze winter. Tijdens het après-skiën is
en blijft het zien en gezien worden.
Een skipully met rolkraag, hoe comfortabel
ook, dat kán dus echt niet
meer. Nee, het moet strakker en hipper.
En denk ook aan je accessoires
voor op de piste. Het zal er dit jaar
lespezen. Ook worden de bindingen
van de damesski verder naar voren
geplaatst. ‘Dat draait gemakkelijker,
en kost minder kracht, lekker comfortabel’,
zegt Berer.
Alles is carve
Carveski’s hebben een paar jaar geleden
de skiwereld op zijn kop gezet.
Sindsdien is er niet veel veranderd.
Tot de introductie van de Tigershark
van Völkl, waarmee je zelf met de ‘power
switch’ de stijfheid van je ski kunt
bepalen. Van comfortabel tot superstijf.
Wilms Floet van Wiflo wintersport
testte de ski in maart. ‘Dit is echt een
superinnovatie’, jubelt hij. Maar de
Tigershark zal geen revolutie ontketenen
onder een breed publiek. Met
een adviesprijs van 1.200 euro is de
ski daarvoor nét iets te duur.
...............................................................................
21
weer zwart zien van de superoversized
zonnebrillen.
Arjan Stalpers van Bever
Zwerfsport in Alkmaar merkt dat
wintersportkleding steeds vaker bestaat
uit meerdere lagen kleding. ‘Dit
zorgt voor meer bewegingsvrijheid.
Ook kun je hierdoor gemakkelijker
omgaan met uiteenlopende temperaturen.’
De mannenkledinglijnen worden
steeds hipper. Stalpers: ‘Voor snowboarden
geldt: hoe gekker hoe beter.
Burton brengt een soort pak op de
markt met krijtstreep. Compleet met
giletje.’ Bij snowboarden is de mode
nog steeds: baggy. Stalpers: ‘Als je zelf
maat 48 hebt, dan neem je 54.’
Sandra Peet van De Skihut vult
aan. ‘Jassen van glimmend, lakglanzend
materiaal, dát wordt hip voor
mannen deze winter.’ 1
Techniek Volop in ontwikkeling
Helmpjes en hoge hakken: veilig en hip
111
Australië, Mount Buller
Wintersporten is relaxed, net zoals alles
in dit land. Zelfs de wombats (Australische
buideldieren) scharrelen op
hun dooie gemakje dwars over de piste.
Je zult in Mount Buller geen kangoeroes
zien rondhupsen maar deze
inheemse grijsbruine buideldieren
zijn er volop. ‘Kom je van een paadje
afgereden, staat er ineens een wombat
voor je neus’, vertelt Chrissy
Stroobach (29) uit Amsterdam. ‘Dit is
míjn berg, ik woon hier, denkt dat
beest dan. Echt grappig is dat.’
Stroobach werkte na haar afstuderen
vier maanden in Mount Buller, op drie
uur rijden van Melbourne. ‘De menta-
liteit is heel anders dan in Frankrijk
bijvoorbeeld’, vertelt ze. ‘Alles is veel
relaxter. Het is niet zo druk en er wordt
niet geduwd in de rij voor de lift.’ Vergeleken
met Europese bestemmingen
zijn er veel meer snowboarders. Voor
Stroobach, zelf fanatiek boarder, was
dat een verademing. ‘De haat-liefdeverhouding
tussen skiërs en boarders
ontbreekt compleet in Australië. Ik
kon probleemloos met elke skilift mee
en kreeg soms zelfs een lift op de
sneeuwscooter van de weerman.’
Mount Buller is een groot sneeuwzeker
skigebied. Als er namelijk niet genoeg
natuurlijk wit poeder uit de lucht
valt, wordt een beroep gedaan op de
Snowflake Factory. Hier toveren inge-
nieuze Ozzies gerecycled rioolwater
om tot verse sneeuw. Het droge Australië
is het eerste land ter wereld dat
deze techniek toepast. Per dag wordt
twee miljoen liter afvalwater gerecycled
en dat resulteert in 30 procent
meer sneeuw per jaar. Natuurlijk
wordt het water goed gezuiverd en
gefilterd maar het blijft een raar idee
als je na een ongeplande driedubbele
salto ondersteboven eindigt met een
flinke hap sneeuw in je mond. 1
Wanneer: juli-oktober
Wie: surfers met watervrees
Après-ski: Ozzies zijn van het bier. Het
vele bier. En de bbq.
Links: hak voor damesski en
een strakke skihelm.
Rechts: alles blijft carve.
Snowboarden
Jurgen Piree van Sportief in
Tilburg vertelt dat snowboardmerk
Burton dit jaar een traploze
voetbinding op de markt
brengt. Moest je vroeger een
binding per twee centimeter
instellen, nu kan je vrij schuiven.
‘Dat betekent dat je je
houding steeds verder kunt
finetunen’, zegt Piree. Arjan
Stalpers van Bever Zwerfsport
in Alkmaar merkt dat freestylen
steeds populairder wordt.
Door de matige sneeuw van
vorig jaar bleven veel boarders
noodgedwongen in het
funpark op de halfpipe hangen.
Volgens Stalpers komt
het ook door spelcomputers
als de X-box met levensechte
snowboardspelletjes. 1
Gipsvlucht
Jaarlijks worden ongeveer 150 gipsvluchten uitgevoerd met
gecrashte wintersporters. In 2004 repatrieerden de hulpdiensten
ruim 1.500 onfortuinlijken uit Oostenrijk en Frankrijk.

22 Wintersport
Klimaatverandering De gevolgen
Kale berg en
kunstsneeuw
Peter Wierenga
AMSTERDAM
...
De Oostenrijkse topskiër Rainer
Schönfelder ging afgelopen winter in
zijn nakie de berg af zonder rillingen
te krijgen. En op de populaire pistes
van het Zwitserse Davos moesten skiers
en snowboarders zich behelpen
met kunstsneeuw. Een warmere aarde
is een doemscenario voor de Alpenlanden,
waar elk jaar zo’n zestig tot
tachtig miljoen toeristen van de berg
stuiven om in het dal nog eens te genieten
van bier, wijn of schnaps.
.......................................................................................................................................................................................................
WERELDWINTERSPORT 2
‘De helft van de gletsjers in het Alpengebied
is al verdwenen doordat het
de afgelopen honderd jaar een graadje
warmer is geworden’, zegt Rob van
Dorland van het KNMI. ‘De komende
eeuw wordt het tussen een en zes graden
warmer. In het ergste geval komt
de sneeuwgrens daardoor 900 meter
hoger te liggen.’ Er zal meer neerslag
vallen, maar daar hebben de skileraren
niet zoveel aan. Dorland: ‘Op de
hogere pistes blijft het koud genoeg,
maar beneden de sneeuwgrens bestaat
die neerslag uit regen.’
Volgens het KNMI is er economische
..........................................................
Handige wintersportlink (1)
www.wintersporters.nl is een grote website vol
informatie over gebieden, beoordeling van
bezoekers, nieuws en tips.
schade te verwachten. In Zwitserland
weigeren banken al geld te lenen aan
resorts die lager liggen dan 1.500 meter.
Deze regio’s krijgen het advies om
meer vertier rond het skiën aan te bieden
en wandelpaden in de winter
open te houden. Kunstsneeuw blijft
een optie, kannonnen genoeg. Helaas
voor beginners en dare devils valt
het een stuk minder prettig.
............................................................
Maar niet gevreesd, sneeuwzekere gebieden
zijn er ook over honderd jaar
nog. Neem de Himalaya, waar de skiliften
je zo tot vierduizend meter
hoogte brengen. Zelfs in de geplaagde
Indiase regio Kashmir, die geclaimd
wordt door Pakistan, kun je
wintersporten. Daar valt in een
maand zo vier meter sneeuw.
Ronald Naar, die als bergbeklimmer
de Mount Everest bedwong, skiet in
dezelfde contreien graag off piste.
Momenteel werkt Naar aan Verliefd
op sneeuw, een boek over skiën
op bijzondere locaties. Dus als je volgende
winter geen zin hebt in bergwandelen
of kunstsneeuw in de Alpen,
boek dan een retourtje India of
China, met een glaasje yakmelk bij
de après-ski! 1
111
Japan, Nozawa Onsen
TISHA EETGERINK EN PAMELA WILHELMUS
Erg elegant is het niet om je moonboots
aan te trekken onder je katoenen
kimonootje van en naar de onsen,
de Japanse badgelegenheid.
Diehards dragen in Nozawa Onsen
dan ook slippers met dikke sokken.
Maar als je het warme geiserwater
van de onsen inglijdt, is de wintersportkou
snel vergeten. Stoom vertroebelt
het zicht en stress smelt weg
als ijspegels in de middagzon.
Nozawa Onsen in het noorden van de
Nagano Prefecture is een traditioneel
stadje vol vulkanische baden. Vanaf
zes uur ’s ochtends kun je de hele dag
profiteren van de gratis baden met mineraalhoudend
water waaraan geneeskundige
krachten worden toegeschreven.
Sommige onsen zijn te warm om in te
baden maar worden op een andere
manier benut. In Ogama Onsen bubbelt
het water bij een temperatuur van
negentig graden, zodat plaatselijke
restaurateurs hier groenten en eieren
komen koken. Het water geeft het
eten een typische smaak.
Maar hoe cultureel verantwoord dit
ook klinkt allemaal, Nozawa Onsen is
Sneeuwkanonnen en smeltende gletsjers in de Alpen; in Kashmir (midden) is echte sneeuw gegarandeerd. HH
ook de poort tot een van de grootste
skigebieden van Japan. Er zijn brede
pistes zover het oog reikt, hypermoderne
cabineliften en diepe poeder
waar een beetje sneeuwgek zijn lippen
bij aflikt.
Als je uitgebreid wilt skiën en bent uitgekeken
op de Alpen, is Japan een
mooi alternatief. De prijzen vallen
mee. Een ticket blijft redelijk duur
maar eenmaal daar, is een dagpas 26
euro en een royale futon in een ryokan
(pension) voor 50 euro inclusief maaltijd.
In de Japanse bergrestaurants
geen pizza, patat of vette spaghetti
bolognese. Om je op te laden voor je
middagsessie eet je udon noodles, taraba-gani
(krab) of chanko-nabe, een
Handige wintersportlink (2)
www.anwb.nl voor files in Nederland of
Duitsland. Voor Frankrijk: www.v-trafic.com,
Belgie: www.verkeerscentrum.be
stoofpot van vis, vlees, tofu en groenten
geliefd onder sumoworstelaars.
En als je na de maaltijd uitploft in de
skilift omhoog, zie je misschien een
paar Japanse makaken genieten van
een uitgebreid onsen badritueel. 1
Wanneer: december-mei
Wie: Japanners op Chanel-ski’s
Après-ski: sake & chanko-nabe
Met dank aan:
www.wordltravelguide.net
...............................................................................
Handige wintersportlink (3)
Op www.sneeuwhoogte.nl staat het laatste nieuws over waar
sneeuw ligt. Op www.sneeuwverwachting.nl staan handige kaartjes
met voorspellingen waar de sneeuw de komende dagen gaat vallen.

Wintersport
Wit Nutteloze feiten over bevroren water
Sneeuw voor dummies
Marcel Huspas
AMSTERDAM
...
Kristal
Sneeuw bestaat uit vlokken, die weer
bestaan uit kristallen. Bij windstil
weer kan het voorkomen dat individuele
kristallen naar beneden dwarrelen.
Die fraaie kristallen ontstaan
alleen bij extreem lage temperaturen
en een lage luchtvochtigheid. Onder
alle andere omstandigheden ontstaan
naaldjes, haltertjes, schijfjes of
nog veel grovere vormen, zoals hagelstenen.
Meteorologen onderscheiden
tien verschillende soorten sneeuw.
Sneeuwwinkel
De oudste kelder voor de opslag van
ijs, teruggevonden in China, is 2700
jaar oud. Rijke Romeinen lieten
sneeuw uit de Alpen transporteren en
sloegen het op in speciale sneeuwkelders.
De onderste lagen veranderden
in ijs dat werd gebruikt voor het koelen
van wijn. De sultans van Caïro
lieten sneeuw uit Libanon overbrengen.
Het werd in de stad verkocht in
gespecialiseerde sneeuwwinkels.
Woordjes (1)
‘Sneeuw’ komt van het Middelnederlandse
‘snee’, dat op zijn beurt weer
afgeleid is van het vele duizenden jaren
oude, oud-Indo-europese woord
voor sneeuw, ‘sneig’. (Het Sanskriet,
dat ook van deze oertaal stamt, kent
het woord ‘snig’). Sneig betekende
smelten. De termen in de Latijnse talen
(niège, nieve, etc.) gaan terug op
.......................................................................................................................................................................................................
WERELDWINTERSPORT 3
111
Lesotho, Maluti Mountain
Tisha Eetgerink en Pamela Wilhelmus
Wie wil pochen met een rare skibestemming
doet er goed aan twee
punten in acht te nemen. Zorg allereerst
dat je de naam van je sneeuwzekere
oord goed uitspreekt. ‘Lussoetoe’
dus en geen ‘Lesootoo’. Zorg
vervolgens dat je de plek kunt aanwijzen
op de kaart. Dit koninkrijkje
wordt omgeven door Zuid-Afrika.
Zuid-Afrika? Van de giraffen en de
olifanten? Ja. Het Afri-Ski resort ligt
Sneeuwkristallen. AP
het Latijnse woord nivis, dat ook weer
teruggaat op ‘sneig’.
Woordjes (2)
Honderd jaar geleden beweerde de
Amerikaanse linguïst Benjamin
..........................................................
Onmisbaar op wintersport
Goede bril tegen de wind en de felle zonreflectie
op de sneeuw, waterdichte broek, zonnebrandcrème,
waterdichte handschoenen.
op vierenhalf uur rijden van Johannesburg,
middenin de Maluti Mountains.
Probeer het skiresort niet te bereiken
met een aftands huurautootje; de wegen
in Lesotho laten nogal eens te
wensen over. Bovendien heb je in de
bergen geen ontvangst op je mobiel
om de wegenwacht te bellen.
Straatarm Lesotho is blij met het opkomende
skitoerisme. Het zorgt voor
geld en banen. Vorig jaar huurden
5.000 sneeuwfanaten materiaal bij de
skishop van Afri-Ski. Het oord hoopt
uit te groeien tot het grootste skiresort
van Afrika en krijgt daarbij hulp van
Oostenrijk en Zuid-Afrika.
Dat Lesotho zo afgelegen ligt, is tegelijk
de charme. Rijdend op ruim 3.000
Whorf dat de eskimo’s, omdat ze zoveel
sneeuw zagen, zeven verschillende
woorden voor sneeuw hadden,
en wellicht meer. Deze opmerking
werd in daaropvolgende jaren in boeken
en tijdschriften steeds verder op-
meter door de wolken boven de Moteng
bergpas waan je je in een andere
wereld waar af en toe een Basotho
herdersjongen opduikt vanuit de mist,
gehuld in kleurige dekens. Gevolgd
door zijn broertje hoedt hij traditiegetrouw
zijn koeien naar een laatste
plukje gras. In het voorbijgaan steekt
de kleinste jongen zijn hand op. Van
skiën heeft hij nog nooit gehoord maar
van gastvrijheid wel.
Wanneer: mei-september
Bezoekers: avontuurlijke Zuid-Afrikanen
Après-ski: Maluti bier & mieliepap
............................................................
Doen terwijl je op de lift wacht
1. Je gezicht insmeren met zonnebrandcrème.
2. Rekken en strekken, skiën of boarden is sport!
3. Niet vergeten te genieten van de natuur.
geblazen: het waren er tientallen, nee
honderden. (Een mooi voorbeeld
overigens van het ‘sneeuwbaleffect’).
Allemaal flauwekul. In feite hebben
eskimo’s pakweg net zoveel woorden
voor (soorten) sneeuw als Nederlanders.
Lawines
Kunnen snelheden bereiken van 400
kilometer per uur. Van alle lawines
(ze kunnen bestaan uit sneeuw, ijs,
aarde of een combinatie van deze
drie) zijn sneeuwlawines het gemakkelijkst
te voorspellen en het minst
schadelijk.
Meteorologen
onderscheiden
tien soorten
sneeuw
Ski
De oudste resten van ski’s, aangetroffen
in Scandinavië en Rusland, zijn
vijf- tot tienduizend jaar oud.
Sneeuwstorm
In 1946 ontdekte de Amerikaanse natuurkundige
Vincent Schaeffer dat
supergekoeld water (onder nul graden,
maar nog steeds vloeibaar), bij
aanraking met bevroren kooldioxide
(‘droogijs’) in een klap overgaat in
sneeuw. Een paar maanden later
strooide hij vanuit een vliegtuig
droogijs uit over een wolk, waarna de
...............................................................................
Snowboardjargon
De stance is de stand van je voeten op het board. Regular is de ‘normale
stand’ met de linkervoet voor. Goofy is rechts voor. Fakie en
swich zijn benamingen voor achteruitboarden.
23
eerste kunstmatig opgewekte
sneeuwstorm ontstond.
Sneeuwgrens
De lijn in de bergen waarboven gevallen
sneeuw het hele jaar blijft liggen.
Deze permanente sneeuw
(‘firn’) wordt uiteindelijk samengeperst
tot ijs, en kan daarna de berghelling
afdalen in de vorm van lawines
of gletsjers.
Sneeuwman
Meestal verschrikkelijk. De eerste geruchten
over een aapachtig wezen in
het Himalayagebergte dateren van
rond 1900. De beroemdste waarneming
werd gedaan door bergbeklimmer
Eric Shipton in 1951, die foto´s
maakte van voetafdrukken. Berggidsen
noemden de verschijning ‘je-te’
(vandaar: jeti) en de Tibetanen spreken
van ‘manshi’. Ze waarschuwen
hun kinderen voor deze behaarde
blanke boeman die stoute kinderen
ontvoert. De sneeuwman heeft een
vriend in de VS, de ‘Bigfoot’, en op
Sumatra: ‘Orang Pendek’.
Sneeuwhaas
Is zomers bruin en ‘s winters wit. De
sneeuwhaas komt voor in Noord-Europa,
Noord-Azië en de Alpen. Tijdens
de laatste ijstijd kwamen ze veel
zuidelijker voor. Een deel van de populatie
verhuisde toen het ijs weer
noordwaarts trok, maar niet naar het
noorden. De hazen beklommen de
toppen van de bergen aldaar.
Zwarte sneeuw
Gekleurde sneeuw ontstaat doordat
aan de kristallen tijdens hun val door
de atmosfeer gekleurd stof blijft kleven.
De uitdrukking ‘zwarte sneeuw
zien vliegen’ betekent dat men het
moeilijk zal krijgen. 1

Wintersport
Wit Nutteloze feiten over bevroren water
Sneeuw voor dummies
Marcel Huspas
AMSTERDAM
...
Kristal
Sneeuw bestaat uit vlokken, die weer
bestaan uit kristallen. Bij windstil
weer kan het voorkomen dat individuele
kristallen naar beneden dwarrelen.
Die fraaie kristallen ontstaan
alleen bij extreem lage temperaturen
en een lage luchtvochtigheid. Onder
alle andere omstandigheden ontstaan
naaldjes, haltertjes, schijfjes of
nog veel grovere vormen, zoals hagelstenen.
Meteorologen onderscheiden
tien verschillende soorten sneeuw.
Sneeuwwinkel
De oudste kelder voor de opslag van
ijs, teruggevonden in China, is 2700
jaar oud. Rijke Romeinen lieten
sneeuw uit de Alpen transporteren en
sloegen het op in speciale sneeuwkelders.
De onderste lagen veranderden
in ijs dat werd gebruikt voor het koelen
van wijn. De sultans van Caïro
lieten sneeuw uit Libanon overbrengen.
Het werd in de stad verkocht in
gespecialiseerde sneeuwwinkels.
Woordjes (1)
‘Sneeuw’ komt van het Middelnederlandse
‘snee’, dat op zijn beurt weer
afgeleid is van het vele duizenden jaren
oude, oud-Indo-europese woord
voor sneeuw, ‘sneig’. (Het Sanskriet,
dat ook van deze oertaal stamt, kent
het woord ‘snig’). Sneig betekende
smelten. De termen in de Latijnse talen
(niège, nieve, etc.) gaan terug op
.......................................................................................................................................................................................................
WERELDWINTERSPORT 3
111
Lesotho, Maluti Mountain
Tisha Eetgerink en Pamela Wilhelmus
Wie wil pochen met een rare skibestemming
doet er goed aan twee
punten in acht te nemen. Zorg allereerst
dat je de naam van je sneeuwzekere
oord goed uitspreekt. ‘Lussoetoe’
dus en geen ‘Lesootoo’. Zorg
vervolgens dat je de plek kunt aanwijzen
op de kaart. Dit koninkrijkje
wordt omgeven door Zuid-Afrika.
Zuid-Afrika? Van de giraffen en de
olifanten? Ja. Het Afri-Ski resort ligt
Sneeuwkristallen. AP
het Latijnse woord nivis, dat ook weer
teruggaat op ‘sneig’.
Woordjes (2)
Honderd jaar geleden beweerde de
Amerikaanse linguïst Benjamin
..........................................................
Onmisbaar op wintersport
Goede bril tegen de wind en de felle zonreflectie
op de sneeuw, waterdichte broek, zonnebrandcrème,
waterdichte handschoenen.
op vierenhalf uur rijden van Johannesburg,
middenin de Maluti Mountains.
Probeer het skiresort niet te bereiken
met een aftands huurautootje; de wegen
in Lesotho laten nogal eens te
wensen over. Bovendien heb je in de
bergen geen ontvangst op je mobiel
om de wegenwacht te bellen.
Straatarm Lesotho is blij met het opkomende
skitoerisme. Het zorgt voor
geld en banen. Vorig jaar huurden
5.000 sneeuwfanaten materiaal bij de
skishop van Afri-Ski. Het oord hoopt
uit te groeien tot het grootste skiresort
van Afrika en krijgt daarbij hulp van
Oostenrijk en Zuid-Afrika.
Dat Lesotho zo afgelegen ligt, is tegelijk
de charme. Rijdend op ruim 3.000
Whorf dat de eskimo’s, omdat ze zoveel
sneeuw zagen, zeven verschillende
woorden voor sneeuw hadden,
en wellicht meer. Deze opmerking
werd in daaropvolgende jaren in boeken
en tijdschriften steeds verder op-
meter door de wolken boven de Moteng
bergpas waan je je in een andere
wereld waar af en toe een Basotho
herdersjongen opduikt vanuit de mist,
gehuld in kleurige dekens. Gevolgd
door zijn broertje hoedt hij traditiegetrouw
zijn koeien naar een laatste
plukje gras. In het voorbijgaan steekt
de kleinste jongen zijn hand op. Van
skiën heeft hij nog nooit gehoord maar
van gastvrijheid wel.
Wanneer: mei-september
Bezoekers: avontuurlijke Zuid-Afrikanen
Après-ski: Maluti bier & mieliepap
............................................................
Doen terwijl je op de lift wacht
1. Je gezicht insmeren met zonnebrandcrème.
2. Rekken en strekken, skiën of boarden is sport!
3. Niet vergeten te genieten van de natuur.
geblazen: het waren er tientallen, nee
honderden. (Een mooi voorbeeld
overigens van het ‘sneeuwbaleffect’).
Allemaal flauwekul. In feite hebben
eskimo’s pakweg net zoveel woorden
voor (soorten) sneeuw als Nederlanders.
Lawines
Kunnen snelheden bereiken van 400
kilometer per uur. Van alle lawines
(ze kunnen bestaan uit sneeuw, ijs,
aarde of een combinatie van deze
drie) zijn sneeuwlawines het gemakkelijkst
te voorspellen en het minst
schadelijk.
Meteorologen
onderscheiden
tien soorten
sneeuw
Ski
De oudste resten van ski’s, aangetroffen
in Scandinavië en Rusland, zijn
vijf- tot tienduizend jaar oud.
Sneeuwstorm
In 1946 ontdekte de Amerikaanse natuurkundige
Vincent Schaeffer dat
supergekoeld water (onder nul graden,
maar nog steeds vloeibaar), bij
aanraking met bevroren kooldioxide
(‘droogijs’) in een klap overgaat in
sneeuw. Een paar maanden later
strooide hij vanuit een vliegtuig
droogijs uit over een wolk, waarna de
...............................................................................
Snowboardjargon
De stance is de stand van je voeten op het board. Regular is de ‘normale
stand’ met de linkervoet voor. Goofy is rechts voor. Fakie en
swich zijn benamingen voor achteruitboarden.
23
eerste kunstmatig opgewekte
sneeuwstorm ontstond.
Sneeuwgrens
De lijn in de bergen waarboven gevallen
sneeuw het hele jaar blijft liggen.
Deze permanente sneeuw
(‘firn’) wordt uiteindelijk samengeperst
tot ijs, en kan daarna de berghelling
afdalen in de vorm van lawines
of gletsjers.
Sneeuwman
Meestal verschrikkelijk. De eerste geruchten
over een aapachtig wezen in
het Himalayagebergte dateren van
rond 1900. De beroemdste waarneming
werd gedaan door bergbeklimmer
Eric Shipton in 1951, die foto´s
maakte van voetafdrukken. Berggidsen
noemden de verschijning ‘je-te’
(vandaar: jeti) en de Tibetanen spreken
van ‘manshi’. Ze waarschuwen
hun kinderen voor deze behaarde
blanke boeman die stoute kinderen
ontvoert. De sneeuwman heeft een
vriend in de VS, de ‘Bigfoot’, en op
Sumatra: ‘Orang Pendek’.
Sneeuwhaas
Is zomers bruin en ‘s winters wit. De
sneeuwhaas komt voor in Noord-Europa,
Noord-Azië en de Alpen. Tijdens
de laatste ijstijd kwamen ze veel
zuidelijker voor. Een deel van de populatie
verhuisde toen het ijs weer
noordwaarts trok, maar niet naar het
noorden. De hazen beklommen de
toppen van de bergen aldaar.
Zwarte sneeuw
Gekleurde sneeuw ontstaat doordat
aan de kristallen tijdens hun val door
de atmosfeer gekleurd stof blijft kleven.
De uitdrukking ‘zwarte sneeuw
zien vliegen’ betekent dat men het
moeilijk zal krijgen. 1

Wintersport
Hoe kom je de wintersport door als
de pistes gesloten zijn? Met rode
wangen en een glas wijn in het naar
zweetsokken stinkende appartement
of toch de hort op? Vier opties
voor na het skiën.
Marcia Nieuwenhuis
AMSTERDAM
...
De échte après-skiër
Het is half vijf ’s middags, de bindingen
gaan los, maar de softboots of
harde skischoenen blijven aan. Met
een beetje geluk kun je in je wintersportplaats
rechtstreeks van de piste
de kroeg in rollen. Meteen na de les
met je skileraar mee naar de plaatselijke
après-skibar alwaar hij zich wél
gratis kan laven aan de drank. Oostenrijk
roept. Neem bijvoorbeeld The
Londoner in Kitzbühel, de Dampfkessel
aan de piste in Flachau, Little
London in Gerlos of Harley’s Rock
Bar Ötzi Alm in Sölden.
De fris gewassen nachtbraker
Maar de kroeg in met vochtige handschoenen
in de zakken, de sjaal nog
om en de dikke kleding nog aan, dat
is aan lang niet iedereen besteed. Zij
lozen na het skiën of boarden liever
eerst hun spullen in het hotel of appartement
om zich vervolgens met
een flinke bodem en fris gewassen in
het uitgaansleven te begeven.
De barretjes in het centrum, maar
vooral de grote ondergrondse discotheken
aan de voet van de piste in het
Franse Val Thorens lenen zich daar
goed voor.
Als je je niet stoort aan de overvloed
aan Hollanders die zich daar in
het feestgedruis mengen, kun je het
erop waren in de meiweek, ook wel
Hollandweek, te gaan. Jaarlijks trekken
duizenden Nederlanders ter af-
sluiting van het wintersportseizoen
naar de op 2.300 meter hoogte gelegen
wintersportplaats.
De hoogste wintersportplaats van
Europa ligt ingeklemd tussen een
aantal met ski’s bereikbare bergtoppen
van meer dan 3.000 meter en is
extra populair bij jongeren, omdat er
tot diep in de nacht kan worden doorgefeest.
De knusse huismus
Het kan ook zijn dat je na het skiën of
snowboarden al zo aan het eind van
je Latijn bent, dat je helemaal geen
zin hebt de hort op te gaan. Met een
wijntje of warme kop thee op de bank
is dan aanlokkelijker. Met een beetje
pech zit je dan alleen wel in de stank
van de sokken en handschoenen die
liggen te drogen.
De stinkende diehard
’s Ochtends om negen uur de eerste
gondel omhoog voor een fikse dag
boarden of skiën. Een korte lunch en
om vier uur ’s middags de vaart erin
om precies op tijd beneden te zijn
voor de laatste gondel omhoog, zodat
je nog één keer de hele afdaling
kunt maken. Daarna linea recta de
kroeg in. Met een beetje geluk tussen-
Après-ski Wat doen we na het skiën of boarden?
Gestrekt op de bank of de hort op
Bij de après-ski hoort elk jaar een
nieuwe hit. Producer Eric Dikeb,
bekend van De pizzahut, weet exact
hoe de je ‘bierstuben’ en cafés kunt
laten hossen.
Floor van Dijck
AMSTERDAM
...
Wat is het recept voor de ultieme
après-skihit?
‘Als ik dat geheim wist, dan had ik elk
jaar een hit. Het is een raadsel waar-
WERELDWINTERSPORT4
111
Argentinië, Bariloche
TISHA EETGERINK EN PAMELA WILHELMUS
In de film Alive stort een vliegtuig
neer midden in het Andesgebergte.
De overlevenden weten het enkele
maanden uit te houden in de wrakstukken
terwijl er tevergeefs zoekacties
op touw worden gezet. Uiteindelijk
komt een aanzienlijk deel van
de passagiers levend uit de witte hel
die de Andes heet. Ondanks sneeuwstormen,
lawines, ijskoude nachten
en gebrek aan voedsel. Dit verhaal is
Met een wijntje of biertje nog even van de laatste zonnestralen genieten. HH
Eric Dikeb
Après-skihit: ‘Een bijbehorend dansje is absoluut een pré’
om het ene liedje wel aanslaat en het
andere niet. Wat wel belangrijk is, is
dat een après-skinummer gemakkelijk
mee te zingen is, simpel in het
gehoor ligt. Een bijbehorend dansje
is absoluut een pré. De après-skidoelgroep
zijn kinderen en dronken mensen.
Dat lijkt vreemd, maar de beleving
ligt niet ver van elkaar, kijk maar
naar Schnappi.
Waar komt uw affiniteit met aprés-ski
vandaan?
waar gebeurd. De Andes is een immense
bergketen die voor een groot
deel van het jaar met sneeuw is bedekt,
en nog lang niet overal is ontgonnen.
Mens en natuur strijden er
tegen elkaar. Steeds meer stukken van
het gebergte worden begaanbaar gemaakt,
en op veel plekken vind je dan
ook adembenemende wintersportgebieden.
Waar de echte sneeuwliefhebber
als het bij ons zomer is zijn hart
kan ophalen. In augustus en september
zijn de sneeuwcondities op hun
best.
De stad Bariloche, in het zuidelijkste
gedeelte van de Andes ligt in het
grootste en bekendste gebied, Cerro
Catedral. Prinses Maxima is er geen
...............................................................................
Aprés Ski hits 2007
1: Micky Krause – Ladiooo
2: Va-Ballermannn – Hey, Wir Wollen Die Eisbären Sehen
3: Leo Colonia – 75D
Erik Dikeb skiet zelf niet.
onbekende. De pistes van Cerro Catedral
liggen middenin het Argentijnse
Merengebied in Patagonië, dus als je
keihard de berg afkomt moet je oppassen
dat je met je snowboard niet doorschiet
het Nahuel Huapi meer in.
De hoogste toppen liggen net boven
de 2000 meter. Overal langs de pistes
zie je bossen, en als je beneden de 1300
meter komt, beland je ineens tussen
de meters hoge bamboe. Je moet niet
raar opkijken als je ineens langs een of
andere vulkaan naar beneden sjeest.
Cerro Catedral staat onder Europese
wintersporters bekend als het Zwitserland
van Zuid-Amerika met houten
chalets in Zwitserse stijl, overal meren
en zelfs een Colonia Suiza, gesticht
.......................................
Aprés-ski quote
Onmisbaar in een bierstube, de
op zijn Duits uitgesproken
reclamekreet ‘bieahtjah?’
‘Toeval. Ik ben zakenman, ik leef van
entertainment en doe van alles. Ik
heb nu een liedje met een electro-dj,
heel iets anders. Ik maakte ooit Wij
gaan skiën, après-skiën en Volg de leraar
op de melodie van Follow the leader,
dat toen nog niemand in Europa kende.
Sindsdien ben ik altijd die jongen
van de feestliedjes gebleven. Toen
kwam De Pizzahut, eigenlijk het stomste
liedje, heeft ook nog eens niets
met après-ski te maken. Maar het
werd zo ongeveer de best verkochte
door Zwitsers die in de immigratiegolf
in Argentinië zijn neergestreken. Maar
je echt in de Alpen wanen is absoluut
onmogelijk. Zeker als je na een stevige
dag pistes afdalen je de echte Argentijnse
steaks kunt laten smaken. Vooral
hert en wild zwijn doen het hier
goed. Alleen de beste stukken vlees
zijn voor de wintersporters hier voorbehouden.
De rest gaat naar Europa.
Wanneer: mei – september
Bezoekers: coole Argentijnen, Chilenen
en Brazilianen.
Après-ski: chocoladefondue
Met dank aan Tipica Reizen
25
Après-ski
top 5
Bezoekers van de
site wintersporters.
nl stemden op de
volgende plekken.
Oostenrijk is absoluut
favoriet voor
après-ski, de eerste
Franse bestemming
(Les Deux Alpes)
staat pas op de
tiende plek.
1. Ischl (Tirol)
2. Sölden (Tirol)
3. Saalbach
Hinterglemm
(Salzburger Land)
4. Zillertal (Tirol)
5. Arlberg (Tirol)
door nog een pizzaatje pakken, om
vervolgens de nacht door te brengen
in bars en dancings. Vooral in de
buurt van het Oostenrijkse Tirol kun
je in dampende cafés tot in de kleine
uurtjes nog dikke ski- en snowboardbroeken
ontwaren aan de bar. Eén
risico: zoveel genieten van piste én
après-ski wordt vaak beloond met
een griepje de week erop. 1
Nederlandse hit sinds De Vogeltjesdans.
Een mooie opvolger, haha.’
Wat wordt de hit van dit wintersportseizoen?
‘Ik heb hem nog niet gehoord. Ik heb
er zelf ook nog geen gemaakt, al ben
ik wel bezig met een liedje waarin een
stukje uit een klassiek stuk zit. Daar
heb ik goede hoop op.’
Kunt u zelf skiën?
‘Nee, ik ben er te ongeduldig voor.’ 1
.......................................................................................................................................................................................................
...............................................................................
Aprés-ski dresscode
Voor de vrouwen: dirndljurkje of skibroek met een onhandig sexy
truitje erop, waar je al de hele dag op de piste in gezweet hebt.
Mannen: coltrui, opblaasbare penis (lachûh man) en skischoenen.

26
Nú in de winkel
Lang geleden, toen nog niemand
van sabbaticals of ‘round-theworld-tickets’
gehoord had, ging
men op bedevaartstocht om de zin
des levens al reizende te overdenken,
op zoek naar verlichting.
Tegenwoordig kun je dat nog steeds
doen. Vier bekende religies en hun
pelgrimsoorden op een rij.
Jona Dekker
HAARLEM
...
Christendom:
Santiago de Compostela
Het noordwestelijk gelegen Santiago
de Compostela lijkt in niets op een
stereotype Spaanse stad. Reden: sinds
de negende eeuw toen het graf van
Sint Jakobus werd ontdekt, is dit het
belangrijkste pelgrimsoord voor katholieke
christenen in Europa. Het is
allemaal net iets anders dan in de rest
van Spanje. Zo klinkt er doedelzakmuziek
door de straten en worden er
geen tapas maar eendenmosselen geserveerd
als lunch. In de negende
eeuw vierden pelgrimages hoogtij in
Europa. Te voet en te paard trokken
monniken massaal over het continent.
Santiago trekt jaarlijks een paar
miljoen bezoekers (op 100.000 inwoners),
die een certificaat ontvangen
als ze hun reis op eigen kracht
hebben volbracht, dus per fiets, benenwagen
of paard. De echte doordouwers
doen uiteraard een van de
vier routes in zijn geheel, bijvoorbeeld
van Parijs naar Santiago. Het
centrum van de stad is erg romantisch
met kleine oude straatjes en mooie
gebouwen. De 300.000 studenten in
de stad brengen wat leven in de brouwerij:
wie zelfs na zo’n pelgrimstocht
nog wil zondigen, kan dit mede
dankzij hen doen in een van de vele
levendige barretjes en restaurants.
Bezoek de vele parken en tuinen die
de stad rijk is of een van de twaalf musea.
...............................................................................
Chinees platteland loopt leeg
Als je nog Chinezen wil ontmoeten op het platteland moet je snel
zijn: uit onderzoek blijkt dat over tien jaar de helft van de bevolking
in de stad woont, en dit aantal blijft waarschijnlijk stijgen.
Reizen
Amsterdam-Madrid transavia.com,
Madrid-Santiago www.vueling.com
Slapen
www.hesperia.com
Islam: Mekka
Het credo ‘de reis is belangrijker dan
de bestemming’ kan handig zijn voor
niet-moslims die een reis maken naar
Mekka in Saoedi-Arabië. Zij mogen
de stad namelijk niet in: liefhebbers
kunnen alleen van een afstandje toekijken.
Maar iedere moslim moet,
indien dit in zijn vermogen ligt, zeker
één maal in zijn leven de tocht, de
hadj maken naar de heilige stad Mekka,
geboorteplaats van Mohammed
en ontstaansplek van deze religie.
Tussen de achtste en de twaalfde dag
van de hadj-maand (de twaalfde
maand van de islamitische kalender),
bezoeken jaarlijks drie miljoen moslims
de stad. Bussen vol rijden dan in
colonnes van het nabijgelegen vlieg-
............................................................
Aftellen voor Amsterdam-Dakar
De eerste deelnemers van de Amsterdam-Dakar,
een barrelrace voor het goede doel, vertrekken
aanstaande zaterdag uit Nederland.
veld in Jeddah over de superbrede
snelweg Mekka binnen. Na de laatste
afslag richting het lieflijke bergdorpje
Taif, de ‘christelijke doorgangsweg’,
is er een politiepost waar gecheckt
wordt of je inderdaad een moslim
bent. En wel eentje die nog niet eerder
de pelgrimstocht maakte, om
overbevolking te voorkomen. Ieder
jaar sterven er honderden mensen
tijdens de hadj, doordat ze vertrapt
worden in de mensenmassa. Opmerkelijk:
Mekka heeft een aantal sloppenwijken
waar pelgrims wonen die
geen geld meer hadden voor de terugtocht
naar huis.
Bezoek naast de Heilige Moskee, ook
Jabal al Noor. Deze ‘Berg van Licht’ hoort
niet bij het vaste hadj-ritueel, maar is
wel belangrijk: hier verscheen de Koran
voor het eerst aan Mohammed.
Reizen
Amsterdam-Jeddah www.klm.nl
Slapen
www.intercontinental.com
Reizen
Pelgrimsoorden Vier bekende religies en hun plekken
Op zoek naar waarheid, verdieping
Boeddhisme: Lumbini
Volgens wetenschappers werd Siddharta
Gautama zo’n 2.600 jaar geleden
geboren in Lumbini, een Zuid-
Nepalees bergplaatsje dat nu vol staat
met boeddhistische tempels. Siddharta
was een prins die later wereldberoemd
zou worden als ‘Boeddha’,
stichter van het boeddhisme. Om
verlichting te vinden, ontdeed hij
zich op 29-jarige leeftijd van al zijn
bezittingen. Hij ging op reis, op zoek
naar de waarheid. Zes jaar later vond
hij zijn verlichting onder een Bodhiboom
in Bodhgaya, India. Deze
plaats is nu, net als zijn geboorteplaats
Lumbini en twee andere belangrijke
stops tijdens zijn reis (Sarnath
en Kushinagara in India), een
belangrijk bedevaartsoord. Gelovigen
die de vier plaatsen bezoeken,
zouden sterke emoties voelen. Het is
nog niet lang geleden dat ‘bewezen’
werd dat Boeddha’s wortels daadwerkelijk
in het Nepalese Lumbini lig-
..........................................................
Airbus 380 maakt eerste vlucht
Vandaag maakt het mega-vliegtuig Airbus 380 zijn
eerste commerciële vlucht met Singapore Airlines.
Er zijn onder meer tweepersoonsbedden aan boord.

Reizen
ARTISANS OF INDIA MIJDRECHT
Columbus Magazine
en verlichting
gen; een aantal Indiase wetenschappers
spreekt dit nog steeds tegen. Eigenlijk
moet je er gaan kijken voordat
iedereen Lumbini ontdekt heeft. Nu
is het nog relatief rustig, maar het is
absoluut een van de belangrijkste
plekken in Nepal, met een prachtige
omgeving en ruïnes van meer dan
drieduizend jaar oud. En: voor alle
boeddhisten op onze wereld is dit de
plek waar het allemaal begon!
Vier Boeddha’s verjaardag (Boeddha
Jayanti) in april of mei
Reizen
Stap bij Lumbini uit de bus tussen
Kathmandu en India.
Slapen
Lumbini Buddha Hotel, lumbinibh@
Nicaraguaanse vissers vinden aangespoelde cocaïne
RIJKDOM DOOR ‘WITTE KREEFT’
Nicaraguaanse vissers hebben een
betere inkomstenbron gevonden
dan garnalen: witte kreeft. Tenminste,
zo noemen ze dit ‘Geschenk van
God’, de zakken vol met cocaïne die
op hun stranden aanspoelen. Colombiaanse
drugshandelaren worden
soms onderschept voor de kust,
waarbij het bewijsmateriaal snel
overboord gaat.
Toen dit jaren geleden begon, wist de
bevolking niet wat dit witte poeder
in plastic verpakking precies was.
Vijftien mensen zijn overleden om-
mail.com.np
..........................................................
Columbus Magazine
Columbus Magazine is een reisglossy over de
wereld buiten de gebaande paden. Met bijzondere
verhalen, informatie en schitterende foto’s.
Hindoeïsme: Gangotri
Wie naar hindoeïstische traditie afreist
naar de vier voornaamste bedevaartsoorden
in India (de Char
Dham) zal bevrijd worden uit zijn of
haar samsara. Samsara is het cirkeltje
waarin je telkens dezelfde misstappen
begaat. De heiligste plek is de
tempel Gangroti in de bergen van
Noord-India, op 3.042 meter hoogte.
Ongelovigen zien in de nabijgelegen
gletsjer bij Gaumukh de oernormale
bron van de rivier de Ganges, maar
volgens de Hindoes raakte ‘de stroom
van leven’(Ganga) bij Gangroti voor
het eerst de aarde. De rivier de Ganges
dat ze het goedje aanzagen voor bakpoeder.
Inmiddels weet men beter. Veel hutjes
aan de kust zijn vervangen door villa’s.
Per kilo verdient een vinder bijna drieduizend
euro, volgens Nicaraguaanse
begrippen een fortuin. De mensen die
voorheen lompen droegen, hebben nu
een breedbeeld-tv. Een visser vond
220 kg drugs en schonk de kerk een
nieuwe vloer.
Een nadeel: doordat de cocaïne ook lokaal
verkocht wordt, stijgt het aantal
drugsverslaafden.
is voor hen heilig. Ieder jaar tussen
mei en oktober ondernemen pelgrims
te voet en te paard hun tocht
naar de symbolische bron. De omgeving
is geweldig voor avonturiers; de
vriendelijke valleien, steile groene
hellingen en scherpe rotspieken lenen
zich heel goed om te wandelen
en te klimmen.
Bezoek ook Uttarkashi, een ander belangrijk
bedevaartsoord in de buurt van
Gangroti
Reizen
Amsterdam-Delhi, www.finnair.com
Slapen
http://uttarkashi.nic.in/gangotri.htm
........................................................................................................................
............................................................
Reisreporters gezocht
Columbus werft reisreporters op www.columbusmagazine.nl.
Wie de mooiste reisfoto’s én beste reistips
uploadt, kan op reportage gestuurd worden!
Sommige reizigers hebben van
‘mooie exotische hebbedingen importeren’
hun beroep gemaakt. Deel
4: Marianne Tuerlings verkoopt
vilttextiel uit Centraal-Azië in haar
winkels Shirdak.
Jona Dekker
HAARLEM
Hoe raakte je in landen als
Kirgizstan, Oezbekistan,
Turkmenistan verzeild?
‘Ik zwierf er in een vorig leven rond.
Nee serieus, ik was tekendocent,
maar ik kwam met de cultuur in aanraking
toen ik een keer de antieke tapijtencollectie
van iemand documenteerde.
Even later kwam ik weer
zo’n kleed tegen en toen dacht ik: hier
moet ik iets mee. Ik begon te reizen
door Centraal-Azië en nam producten
mee om te verkopen vanuit huis.’
Inmiddels heb je twee winkels!
Hoe doe je dat?
‘Onze producten zijn gewoon heel
mooi. Ik verkoop vilten woltextiel
van nomaden en van Europese kunstenaars
die door hen geïnspireerd
zijn. Vilt is een echt nomadenpro-
Werelds winkelen (4)
Handwerkenergie
uit Centraal-Azië
...............................................................................
27
duct, want ze kunnen geen weefgetouw
meenemen en om vilt te maken,
heb je alleen maar water en zeep
nodig. Hun hele cultuur zit in deze
stoffen, ze hebben geen boeken, geen
architectuur, alleen textiel! Achter ieder
kleed of tapijt schuilt een prachtig
verhaal. Positivisme is voor de makers
heel belangrijk. De aandacht
voor wat ze maken, het plezier dat ze
erin hebben, het straalt ervan af.’
Het klinkt alsof je de makers
persoonlijk kent…
‘Klopt. Ik koop het meeste vilt in bij
mijn eigen werkplaats in Kirgizstan,
waar voornamelijk vrouwen werken.
Zij maken ook mijn eigen ontwerpen,
voor kussens, poefen en kleden.
Verder heb ik verspreid over de regio
een aantal losse inkooppunten, waar
ik bijvoorbeeld mijn borduurkunst
vandaan haal. Ik ken die mensen allemaal
persoonlijk, omdat ik er zelf
twee keer per jaar heen ga.‘ 1
Shirdak, Prinsengracht 192 te Amsterdam
en Rechtstraat 106 te Maastricht.
www.shirdak.nl
Het volledige interview is te lezen in de
Columbus-editie die nu in de winkel
ligt.
✂✂

28
Gevaarlijke kennis
n onze neus bevindt zich een
klein orgaantje dat ons handelen Ibeïnvloedt
zonder dat we het be-
seffen: het Von Jacobsson-orgaan.
Dankzij dit bijzonder fijne mechaniekje
kunnen we uit geuren opmaken
of het tijd is om te vechten, te
vluchten, te eten of om de liefde te
bedrijven. Vooral de luchtjes die deze
laatste reactie teweegbrengen, worden
al jaren driftig onderzocht en,
met wisselend succes, gebruikt door
de parfumindustrie.
Wij richten onze aandacht vandaag
op het onderzoek naar geuren
die mensen doen vluchten. De Nederlandse
chemicus Richard Vendeleert
is hoofd van het departement
‘aromalogie en vredesopvoeding’
aan de universiteit van Nijmegen.
Zijn onderzoek is politiek-sociaal geinspireerd,
zo blijkt uit een artikel uit
zijn beginperiode als professor, ergens
in de vroege jaren zeventig. Het
stuk verscheen in het semi-wetenschappelijk
tijdschrift de vredesduif
van Nijmegen:
S
.........................................................
ARGUS 28% Nederlanders
durft niet op het werk naar de WC
..........................................................
COLOFON
...
lecht nieuws, voor alle generaals,
dictators en machtige pre-
sidenten van deze wereld: Beste
jongens, er komen andere tijden! Als
ik met mijn team de fugodeur kan
produceren, dat is het gas dat ervoor
zorgt dat mensen op de vlucht slaan,
dan zal er nooit meer oorlog worden
gevoerd. Nog voor een soldaat zijn
eerste schot heeft gelost, besprenkelen
we hem met de fugodeur, zodat
hij er als een hazewind vandoor gaat.
Zo gaan we met ons vluchtgas tekeer
tegen alle militairen in de hele wereld.
Terwijl zij wegrennen, zingen we
voor de onthutste machthebbers:
© 2007 - René Leisink
Dagblad De Pers is een uitgave van Mountain Media BV
uitgever Cornelis van den Berg hoofdredacteur Ben Rogmans adjuncthoofdredacteuren
Frank Poorthuis, Dirk Koppes marketing Chantal Arendsen
distributie Dick van Geemen commercieel directeur Jerrel Oron finance
Ruud Swart internet Rik Nizet druk Dijkman Offset Diemen, MGL Heerlen,
NDC Leeuwarden en Janssen Pers Gennep
...
Dagblad De Pers is een onafh ankelijke, gratis kwaliteitskrant die circa 240
keer per jaar verschijnt en verkrijgbaar is op NS-stations, in winkels, kantoren,
in de horeca en op vele andere locaties.
...
Dagblad De Pers wordt in een aantal plaatsen dagelijks bezorgd door Interlanden.
Ontvangt u dagelijks De Pers en heeft u klachten over de bezorging? Bel: 0900-0708
of kijk op www.bezorgingdepers.nl. Aanmelden als bezorger kan op twee manieren:
090o-INTERLANDEN (0900-4683752) of www.bezorgingdepers.nl.
..............................................................................
Anthony Fokkerweg 61
1059 CP Amsterdam
Tel. 020 - 3460560
Fax. 020 - 3460596
Kom heren regeerders, partij-jongens
kom,
en blijf daar niet hangen en kijk niet zo
stom.
Want moeders en vaders die zijn opgelucht.
De legers zijn buiten strijd en
Op het slagveld is ieder van jullie gevlucht,
want er komen andere tijden.
...........................................................
HET WEER
Vandaag
Wie een opklaring ziet, die
heeft geluk. Het overgrote
deel van het land kijk aanhoudend
tegen bewolking
aan. De noordoostelijke
wind is veelal matig en
daarmee een fractie minder
sterk dan gisteren. De temperatuur
stijgt geleidelijk
van een graad of 6 vanochtend
vroeg, naar 11 of 12 graden
vanmiddag.
redactie@depers.nl
distributie@depers.nl
sales@depers.nl
marketing@depers.nl
Binnen twee jaar is ons onderzoek
afgerond. Dan zal er een nieuw tijdperk
aanbreken in de geschiedenis
van de mensheid. En ik kan iedereen
nu al verzekeren dat ik zeer bescheiden
zal blijven bij alle eerbetoon dat
mij wereldwijd te beurt zal vallen. Richard
Vendeleert zal een gewone jongen
blijven, deze held van het volk
De geur van vrede
Morgen
De wind valt enigszins weg
en naast bewolking is er ook
af en toe zon. De grootste
kans op opklaringen is voor
de zuidelijke provincies.
Daar is het vanochtend
vroeg ook het kilst; rond 4
graden. Vanmiddag warmt
het uiteindelijk op tot een
maximala 10 of 11 graden.
............................................................
Extremen van 25 oktober
hoogste max. temp.: 18,4ºC in 1953
laagste min. temp.: -5,2ºC in 1922
houdt beide voetjes stevig op de
grond, dat is beloofd!’
We zijn nu meer dan dertig jaar later,
en de ontwikkeling van de fugodeur
is moeilijker gebleken dan aanvankelijk
verwacht. Bovendien zijn er
met de jaren steeds meer praktische
bezwaren gerezen bij het eventuele
gebruik van het gas. Dat de ondertus-
Service
Wim
Helsen
sen overleden Vendeleert zelf niets
van zijn gedrevenheid verloren was,
blijkt uit zijn laatste artikel in het
semi-wetenschappelijk tijdschrift de
vredesduif van Nijmegen, gepubliceerd
in het aprilnummer van 2003:
‘Men probeert twijfel te zaaien in
onze pacifistische harten door het
gerucht te verspreiden dat het nog
tientallen jaren kan duren voor onze
fugodeur gebruiksklaar zal zijn, door
te beweren dat soldaten met een
neusverkoudheid niets zullen gewaarworden,
en dat het effect van
ons gas eenvoudig te omzeilen zal
zijn met gasmaskers.
..............................................................................
WEERBERICHT NEDERLAND
I
k kan u verzekeren beste vrienden:
binnen het jaar is de fugo-
deur klaar, tegen neusverkoudhe-
den bestaat zoiets als neusdruppels
en gasmaskers moeten dan maar verboden
worden, desnoods met geweld.
Nog even, en dan zullen wij
samen ons vredeslied aanheffen. Ik
heb al een nieuwe strofe klaar:
Ha Tony en George, Ossama en Saddam
Ik kom met mijn gas naar jullie en dan
Blijft het volk niet langer geïndoctrineerd
Probeer het maar niet te vermijden
De mens wordt bevrijd door Richard
Vendeleert
En er komen andere tijden!’ 1
Wim Helsen is een Vlaamse cabaretier
en academicus. Voor De Pers
schrijft hij elke week over de wonderlijke
geschiedenis van de wetenschap.
Tekening: Marisa Branco
............................................................................................................................................
al@din is de digitale vraag- en antwoorddienst
van de openbare bibliotheken.
Tot 16 november organiseert al@din een
actie die aansluit op de campagne Nederland
Leest. Stel een vraag aan al@din
over de gelukkige klas (het thema van de
campagne) en win een opleiding naar
keuze t.w.v. 1.500 euro! Deze column is
een samenwerking tussen Dagblad De
Pers en al@din.
WAT HOUDT HET ‘NIEUWE LEREN’ IN?
Wát het nieuwe leren precies inhoudt, is nog
niet scherp af te bakenen. Het is vooral een
kwestie van experimenteren en ervaring opdoen:
over leerpatronen, institutionele
vormgeving, methoden en inhoud.
Leerlingen zullen in de toekomst moeten
kunnen kiezen tussen onderdelen van het
aanbod. Ze zullen ook niet langer leren op
één school, maar deelnemen aan meerdere
leernetwerken of -gemeenschappen. Leren
zal dus deels ook buiten de school om vorm
krijgen. Leerlingen zullen langer leren, maar
voortgezet onderwijs zal korter worden.
Leerlingen zullen steeds meer hun eigen arrangementen
gaan samenstellen en verantwoordelijkheid
nemen. Dat betekent ook
dat leerlingen concrete ervaring moeten opdoen.
Bij het nieuwe leren zal ICT een belangrijke
rol spelen.
Teamresultaten worden belangrijker voor
toetsing. Loopbanen worden gebaseerd op
portfolio’s en persoonlijke ontwikkelingsplannen.
Portfolio’s vermelden behaalde
resultaten in teams en vervangen geleidelijk
diploma’s en standaard examens. Praktijkervaring
wordt belangrijker.
Leren wordt ongetwijfeld persoonlijker
en minder uniform. Niet alleen boekenwijsheid,
maar het opdoen en uitwisselen
van ervaring, vaak buiten school, zal meer
accent krijgen.
Nieuwe onderwijsvormen staan volop
in de belangstelling. Veel scholen experimenten
met competentiegericht onderwijs,
natuurlijk leren of werkplekleren.
Maar er bestaan ook twijfels. Tegenstanders
vragen zich af of het nieuwe leren tot
voldoende leeropbrengsten leidt.
..........................................................
GRONINGEN Bewolkt 11˚C
AMSTERDAM Bewolkt 11˚C
MAASTRICHT Bewolkt 11˚C
VLISSINGEN Bewolkt 11˚C

Puzzel met De Pers
ZWEEDS RAADSEL: CRYPTOGRAM
OPLOSSINGEN VAN GISTEREN
eindoordeel
eervol
4
cijfer
uitvoering
Afrikaanse
vogel
halt
maken
compagnie
mier
6
SUDOKU
1 7 5 9
9 1 4
8 9 2 3 7
3 2 4 6
8 5 1 2
7 8
koker
belang
BRAINSNACK ®
5 6 3 7 9
6 2 4 3
5 7 8
bitter
vocht
aansporing
kweker
punt van
een lijst
sleepnet
Spaanse
streek
ver
adrem
verharde
huid
Met de fiets rij je tegen een constante snelheid van
15 km/u van A naar B en keer je terug tegen een
constante snelheid van 10 km/u. Hoeveel is jouw
gemiddelde snelheid?
1 2 3 4 5 6 7
mager
brood-
3 belegsel
uitroep
van pijn
muzieknoot
oude
munt
12
14
1 5 8 3
2 3 6 1
6 1 2 9
8 1 4
3 4 9 5
4 6 5
2 7 8
4 3
vreemde
munt
7 4 2 6
Goedkoop op
wintersport?
vanaf
39,-
INCL. APPARTEMENT
EN SKIPAS
Boek nú op
www.sunweb.nl
7
2
zin
1
5
1 2 3
4 5
9
HORIZONTAAL: 1. Zo zijn de onderdanen niet bij elkaar (8); 4.
Zielepieten van de heilige gronden (8); 6. Een knoeier om aan
te pakken (4); 8. Het is gewoon een maatstaf voor vis (7); 9. Als
je erdoor rijdt, sta je er gekleurd op! (4); 10. Aan die augurk zit
een luchtje (8); 11. Als bouwer gelooft hij het wel (8).
VERTICAAL: 1. Storm in Amsterdam (6); 2. In het openbaar
toegegeven (6); 3. Onderscheiding voor Veronica (7); 5. Zender
van de spoorwegen (7); 6. Tikt anders bij de buren (6); 7. Gaat
gepaard met kwel (6).
7
8
11 30 12
14
4
8
16 19 12
8
10
11
8 1
......................................................................................................................
LEZERS
COLUMN mijncolumn@depers.nl
Vissen op laag water
Hans Oostendorp ...
Mijn hobby is het niet maar drie kennissen
hebben hun hart verpand aan
de edele sport van het nachtvissen.
Karpers schijnen dan eerder te bijten.
Natuurlijk hebben de jongens een
visvergunning, behandelen ze de
beesten met respect en beschikken
ze over goed materiaal. Onlangs
gooiden ze hun hengels uit in de
parkvijver van Schoonhoven.
Het regent en de 22-jarigen kruipen
diep weg onder hun camouflageparaplu’s.
Weldra houdt het op met
zachtjes regenen. De fervente sportvissers
zijn echter niet voor een gat te
vangen. Ze spannen een zeil over de
paraplu’s, zodat ze niet van de zijkant
inregenen. Zwijgzaam vervolgen ze
17
4 2 5 7 6
9 5
12
2
2 1
6 8 9 4
5 7
6 4 9
2 3
6 7
hun activiteiten. ‘BEET!’, moeten twee
passerende agenten hebben gedacht.
Rond 23.00 uur onderwerpen ze eerst
de visvergunningen aan een grondige
inspectie. Die blijken in orde. Hetzelfde
kan niet worden gezegd over het gespannen
zeil. Naar het oordeel van de
dienders is hierdoor sprake van een
tent en wildkamperen is bij wet verboden.
De verbouwereerde jongens
riposteren dat geen sprake is van haringen,
grondzeil, slaapzakken, butagasstelletjes
en ander materiaal dat
men doorgaans aantreft bij een tent.
Tevergeefs. Ze ontvangen een bekeuring
van 75 euro per persoon.
Nadat ze het zeil hebben verwijderd,
mogen ze verder vissen. Bart, Michael
en Dietger zijn wel erg bezeten van
hun hobby, want ze vestigen de aan-
29
Cryptogram
1 6 7 5 9 2 8 4 3
HORIZONTAAL:
9 4 5 3 1 8 6 7 2
1. Affiches; 4. tweekamp; 3 8 2 7 4 6 1 5 9
6. bril; 8. naderbij; 9. tors; 8 2 6 4 3 5 9 1 7
10. slotakte; 11. afnemers. 7 9 3 8 6 1 4 2 5
VERTICAAL:
4 5 1 9 2 7 3 8 6
1. Attent; 2. ineens; 3. 6 1 9 2 7 4 5 3 8
haardos; 5. persoon; 6. 2 3 8 1 5 9 7 6 4
bijnaam; 7. lakens. 5 7 4 6 8 3 2 9 1
Zweeds
-m-d-r-mverdienen
-dot-data
vel-ked-t
-d-innigtatoeeren
-diner-ka
ver-penta
-ros-neef
VOEDSEL
Bomen
Bij onderstaande kakuro® vormen
de getallen in de zwarte
driehoekjes de som van cijfers
van 1 tot en met 9, die horizontaal
of verticaal in de aangrenzende
vakjes worden ingevuld.
De Sumbrero® links is
een drieweg-kakuro® waarbij
de getallen in de driehoekjes
de som vormen van cijfers, die
verticaal of diagonaal in de
aangrenzende witte vakjes
moeten worden ingevuld. De 0
doet helemaal niet mee. Per
som mag elk cijfer maar één
keer voorkomen. Dus bijvoorbeeld:
4=1+3 of 3+1, maar niet
0+4, 4+0 of 2+2.
SUDOKU SUDOKU KAKURO ®
4 7 3 8 6 5 2 1 9
9 2 8 7 1 3 6 4 5
5 6 1 4 2 9 8 3 7
6 8 5 9 3 7 4 2 1
2 3 7 1 4 6 5 9 8
1 4 9 2 5 8 7 6 3
7 1 4 3 8 2 9 5 6
3 9 6 5 7 4 1 8 2
8 5 2 6 9 1 3 7 4
Kakuro ® & Sumbrero ®
SUMBRERO ® Kakuro® van gisteren
4 15 16 15
3 3
4 14
18
20
14
11 20 7 25
16 3
9 7 2 1
2 1 4 9
3 13
7
10
24
17
4 2 1 3
4 3
3 1 7 9
4 16
5 4 5 2
9 7
30 24 11
17
15
12
8
9
1 6 3 4 7 2 8 9 5
9 2 4 6 8 5 3 1 7
8 5 7 3 1 9 4 6 2
7 8 5 2 6 4 9 3 1
3 4 6 1 9 7 2 5 8
2 9 1 8 5 3 7 4 6
5 7 2 9 4 1 6 8 3
6 3 9 5 2 8 1 7 4
4 1 8 7 3 6 5 2 9
16
9
7
6
9
dacht weer volledig op de dobbers.
Ondanks de regen en de boete.
‘s Ochtends om 10.00 uur krijgen de
drie vrienden wederom bezoek. Van
een nieuw koppel daadkrachtige
agenten. Na controle stellen zij vast
dat de visvergunning niet geldt voor
de parkvijver. Het verweer dat hun
collega’s, die ook de visaktes hadden
bestudeerd, hierover niets hebben
gezegd, vindt geen gehoor. Ook deze
agenten zijn onverbiddelijk. Wederom
een boete van 75 euro per persoon.
De vangst van die nacht voor de
plaatselijke politie: zesmaal 75 euro.
De jongens buigen het hoofd en vertrekken
teleurgesteld huiswaarts
om te slapen. Het bleef nog lang rustig
bij de parkvijver. 1
7
15
8
7
30 25 23
4
8
11
Sumbrero® van gisteren
14
5
9
4
9
6
3

30
...........................
Nederland 1 Nederland 2 Nederland 3 RTL 4
RTL 5
17.00
17:04 Leest
17:09 De grabbelton
17:12 Niels haal de koeien binnen
17:25 NOS UEFA Cup-voetbal: 1ste helft
St. Petersburg - AZ
18:23 NOS Kort Journaal en
Wedstrijdanalyse
18:30 NOS UEFA Cup-voetbal: 2de helft
St. Petersburg - AZ en
nabeschouwing
19:35 EénVandaag
20.00
20:00 NOS Journaal
20:30 Babyboom
21:25 Ik vertrek
22.00
22:25 ER
23:10 Pauw & Witteman
00:05 NOS Journaal
00:25 Pauw & Witteman
01:20 NOS Journaal
...........................
.......................................
.......................................
.......................................
RTL 7 SBS 6 Net 5 Veronica
RTL 8
17.00
17:45 Who’s next
18:00 The A-Team
18:55 Law & order
19:50 De Pfaff s
20.00
20:30 Jack Nicholson week: Wolf
22.00
22:50 Inferno 112
23:20 World Solar Challenge
23:50 RTL Poker: World Series of Poker
...........................
.......................................
.......................................
.......................................
ÉÉN CANVAS BBC 1 BBC 2
BBC World
17.00
17:00 Vrolijk Vlaanderen
17:35 Buren
18:00 Het journaal
18:10 De rode loper
18:35 Blokken
19:00 Het journaal
19:40 Man bijt hond
20.00
20:05 Het weer
20:10 Thuis
20:40 Het leven zoals het is: Huis te
koop
21:10 Koppen justitie
21:45 30 Rock
22.00
22:05 De slimste mens ter wereld
22:55 Het journaal laat
23:16 KENO-uitslagen
23:17 Het weer
23:20 ‘Allo ‘allo!
23:45 De rode loper
...........................
.......................................
.......................................
.......................................
ARD ZDF Discovery Channel National Geographic Eurosport
17.00
17:00 Tagesschau um fünf
17:15 Brisant
17:47 Tagesschau
17:55 ARD vor acht
19:50 Das Wetter im Ersten
19:55 Börse im Ersten
20.00
20:00 Tagesschau
20:15 Donna Leon - Verschwiegene
Kanäle
21:45 Monitor
22.00
22:15 Tagesthemen
22:43 Das Wetter im Ersten
22:45 Schmidt & Pocher
23:45 Aufgemerkt! Pelzig unterhält sich
00:45 Nachtmagazin
01:05 Die Attacke der leichten Brigade
02:55 Tagesschau
03:00 Harry und die Hendersons
03:20 Harry und die Hendersons
03:40 Sturm der Liebe
17.00
17:00 NOS Journaal
17:10 Nederland helpt
17:35 MAX & Loretta
18:25 That’s the question
18:55 Man bijt hond
19:25 De mensen van het vmbo
19:55 Natuurlijk Nico
20.00
20:25 Netwerk
20:50 Twee voor twaalf
21:25 Andere tijden
22.00
22:00 NOS Journaal
22:15 Nova/Den Haag vandaag
22:50 Holland Doc: There is no authority
but yourself
23:50 Dode Dichters Almanak
00:00 Nova/Den Haag vandaag
17.00
17:05 The fl ying doctors
18:05 Medisch centrum
19:00 Hart van Nederland - Vroege editie
19:25 Shownieuws - Vroege editie
20.00
20:00 Trauma centrum
20:30 House
21:30 Close to home
22.00
22:30 Hart van Nederland - Late editie
22:45 Piets weerbericht
22:50 Shownieuws - Late editie
23:20 Trauma Team: Critical hour
00:25 Airline USA
17.00
17:05 House of Mouse in het Disney
festival
17:30 Zoé Kezako
17:45 Go IV
17:55 Spring
18:05 Karrewiet
18:15 Spring
18:30 En daarmee basta!
18:45 Lockie Leonard
19:10 Instant Star
19:35 Karrewiet
19:45 Space goofs
20.00
20:00 Terzake
20:30 Sporza: Voetbal - UEFA Cup
22.00
22:50 Black out
23:20 Simon Schama’s power of art
.......................................
17.00
17:00 heute - Wetter
17:15 hallo deutschland
17:40 Leute heute
17:50 Ein Fall für zwei
19:00 heute
19:20 Weerbericht
19:25 Notruf Hafenkante
20.00
20:15 Semino Rossi
21:05 ZDF SPORTextra: Voetbal - UEFA
Cup
22.00
23:15 Maybrit Illner
00:15 heute nacht
00:30 Der Mann auf den Quais
02:10 heute
02:15 Johannes B. Kerner
03:20 heute
03:25 Maybrit Illner
04:25 @rt of animation
17.00
17:00 NOS Jeugdjournaal.nl
17:05 Spider
17:20 Robbedoes en Kwabbernoot
17:48 AVRO Smartkidz
18:00 SpangaS
18:25 Het Klokhuis
18:45 NOS Jeugdjournaal
19:00 ONM
19:21 NOS Journaal
19:30 De wereld draait door
20.00
20:25 Volle maan
22.00
22:00 Op de bon
22:30 NOS Sportjournaal
23:00 De nieuwste show
23:05 NOS Journaal
23:25 De wereld draait door
00:05 NOS Journaal
17.00
17:10 The O.C
18:00 Charmed
18:55 McLeod’s daughters
20.00
20:00 Sex and the city
20:30 Serendipity
22.00
22:10 You’ve got mail
00:30 Sex and the city
17.00
17:00 Raven
17:30 Best of friends
18:00 Chute!
18:25 Newsround
18:35 Neighbours
19:00 Nieuws en weerbericht
19:30 Regionaal nieuws
20.00
20:00 The One show
20:30 EastEnders
21:00 Waterloo Road
22.00
22:00 Panorama special: Alan Johnston
23:00 Nieuws, regionaal nieuws en
weerbericht
23:25 Regionaal nieuws
23:35 Question time
00:35 This week
01:20 Weerbericht
01:25 Sign zone
01:25 Panorama
.......................................
17.00
17:00 Wheeler dealers: Mercedes
Cosworth
17:30 Wheeler dealers: Mercedes
Cosworth
18:00 How do they do it?: Speeding car/
Water display/White wash
18:30 Stunt junkies
19:00 Mythbusters: Cell phones on
planes
20.00
20:00 Dirty jobs: Hot tar roofer
21:00 Super comet: After the impact
22.00
22:00 Super comet: After the impact
23:00 Rides: Topless
00:00 Mega builders: The big collider -
Geneva
01:00 Ray Mears’ bushcraft: African camp
01:55 Final 24: River Phoenix
17.00
17:00 As the world turns
18:00 RTL Nieuws
18:15 Editie NL
18:35 RTL Boulevard
19:30 RTL Nieuws
19:55 RTL Weer
20.00
20:00 Goede tijden, slechte tijden
20:30 Achmea Kennisquiz
21:30 Baby’s wil is wet
22.00
22:00 Wilma Nanninga privé
22:25 4 in het land
22:50 RTL Nieuws
23:00 RTL Weer
23:05 Jouw vrouw, mijn vrouw
00:00 RTL Boulevard
17.00
17:05 Iggy Arbuckle
17:30 Kim Possible
18:00 Politieachtervolgingen
18:10 Two and a half men
19:05 Friends
19:30 Spin city
20.00
20:00 Seinfeld
20:30 Friends
21:30 F.A.B.S.: Search for a video model
22.00
22:30 Undercover lover
23:45 South Park
00:40 Spin city
17.00
17:30 Ready steady cook
18:15 The weakest link
19:00 Eggheads
19:30 Strictly come dancing: It takes two
20.00
20:00 Coast
21:00 The truth about property
22.00
22:00 The life and times of Vivienne Vyle
22:30 The Peter Serafi nowicz show
23:00 The Graham Norton show
23:30 Newsnight
00:15 Weerbericht
00:20 BBC Electric Proms 2007
01:20 Heroes
02:05 BBC News 24
03:00 GCSE bitesize revision: Physical
geography
.......................................
17.00
17:00 The snake wranglers: Swimming
with sea snakes
17:30 Dogs with jobs: Piripiri, Pugsley
and Josh
18:00 Earth investigated: Telepathy
19:00 Seconds from disaster: The Bali
bombing
20.00
20:00 Seconds from death: Death at the
airshow
20:30 Megastructures: The tallest towers
21:30 Gospel of Judas
22.00
22:30 Bible uncovered: Exodus
23:30 I didn’t know that
00:00 Seconds from disaster: Crash
landing at Sioux City
01:00 Gospel of Judas
02:00 Bible uncovered: Exodus
03:00 Earth investigated: Supervolcanoes
04:00 Hunter hunted: Wolves
TV-Gids
.....................................
17.00
17:40 Jensen!
18:25 Flodder
18:55 The nanny
19:25 De Gouden Kooi
19:55 PostcodeLoterij: Deal or no deal
20.00
20:30 Prison break
21:30 Heroes
22.00
22:30 Jensen!
23:15 De Gouden Kooi
23:45 PostcodeLoterij: Deal or no deal
00:15 The king of Queens
.....................................
17.00
17:20 Ally McBeal
18:15 Dr. Phil
19:05 Oprah Winfrey show
20.00
20:00 Een plek onder de zon
20:30 Waargebeurd verhaal: No one
could protect her
22.00
22:15 As the world turns
23:05 The nanny
23:35 4 in het land
00:00 RTL Nieuws
00:10 RTL Weer
00:15 Een plek onder de zon
.....................................
17.00
17:30 Inside sport
18:00 World news today
19:30 World business report
19:45 Sport today
20.00
20:00 World news today
21:30 Click
22.00
22:30 HARDtalk
23:15 World business report
23:45 Sport today
00:30 HARDtalk
01:00 World news America
02:30 World business report
03:30 Inside sport
04:00 World news today
.....................................
17.00
18:00 Eurogoals fl ash
18:15 Tennis
19:45 Sumoworstelen
20.00
20:45 Sterkste man
21:15 Boksen
22.00
23:00 Voetbal: UEFA Cup
00:00 Voetbal: Champions League

Sport
Acrogym Wervelende show is combinatie van acrobatiek, turnen en dans
Zelfs het circus stuurt scouts naar EK
Acrogym is een wervelende showsport
met veel aandacht voor het
uiterlijk. Op het EK in Den Bosch
komt zelfs Cirque du Soleil naar
talenten speuren.
Remco Janssen
DEN BOSCH
...
‘Aquagym, dat is toch met springen in
het water?’ Ben Romijn moet het nog
geregeld uitleggen. De sport die hij
beoefent is acrogym, een combinatie
van acrobatiek, turnen en dans. ‘Ik
zou hier in de zaal geen bommetje
doen.’
Gisteren begon in de Bossche
Maaspoorthal het EK en Romijn was
er bij als trainer van het damespaar in
de Age Group, de leeftijdscategorie
van 11 tot 16 jaar.
Op de rode wedstrijdvloer doen
meisjes ’s ochtends hun oefeningen,
beurtelings in paren en trio’s. De paren,
waaronder het Nederlandse van
Romijn, houden zich bezig met de
balance. Doel daarbij is het lichaam
zo goed mogelijk onder controle te
houden, bijvoorbeeld als het grote
meisje (de onderpartner) het kleinere
collegaatje (de bovenpartner) de
lucht in tilt. En daar stil laat hangen,
minstens drie seconden lang.
De trio’s, met twee Nederlandse
teams, doen ‘tempo’ op de mat. Voor
niet-ingewijden is dit het leuke onderdeel
met veel gooi-en-smijtwerk,
zoals driedubbele salto’s, nadat het
lijdend voorwerp omhoog is gejonast.
En ja, dat doen zelfs de jongste
Voetbal
PSV versterkt zich met
Hongaarse middenvelder
Novum
AMSTERDAM
...
PSV heeft zich voor volgend seizoen
alvast versterkt met de Hongaar
Balázs Dzsudzsák. De 20-jarige aanvallende
middenvelder is voor vijf
seizoenen vastgelegd en tekende een
contract tot 2013, maakte de Eindhovense
club gisteren bekend. De speler
koos ondanks de belangstelling van
diverse andere Europese clubs voor
een verbintenis met PSV.
De zesvoudig international komt
over van de Hongaarse club Debrecen,
waar hij aan zijn vierde seizoen
bezig is. Hij heeft tot nu toe 45 competitiewedstrijden
en veertien doel-
.....................................
KORT
111
Oranje zakt twee plaatsen
op wereldranglijst
Nederland is op de nieuwe FIFAwereldranglijst
gezakt van de vijfde
naar de zevende positie. Door het
verlies in het EK-kwalificatieduel tegen
Roemenië moet Nederland nu
Spanje en Frankrijk voor zich dulden.
Argentinië is de nieuwe lijstaanvoerder.
De Argentijnen kennen een uitstekende
start in de kwalificatie voor
het WK in 2010 met de volle winst uit
twee wedstrijden. Wereldkampioen
Italië viel terug naar plaats drie en
Brazilië schoof een plaats op naar de
tweede positie. Daarnaast staat Tsje-
..........................................................
Nóg beter (1)
Ondanks de 7-0 overwinning op Slavia Praag in
de Champions League denkt Arsenal-trainer
Arsène Wenger dat het nóg beter kan.
De sport wordt nogal eens denigrerend vergeleken met een circusact. JOEP LENNARTS
gymnastes zonder blikken of blozen.
Alles wordt nauwkeurig gadegeslagen
door twee dikke rijen juryleden,
die om en om per rij de tweeënhalve
minuut durende minishowtjes
punten achter zijn naam staan. Debrecen
werd de afgelopen drie jaar
kampioen.
Manager voetbalzaken Stan Valckx
toonde zich tevreden met de aankoop
van de speler. ‘We zijn blij dat
we Dzsudzsák hebben kunnen vastleggen.
Hij is een talentvolle jongen
en een goede aankoop voor de toekomst.’
In de nagalm van het Champions
League-duel met PSV denkt Fenerbahçe-speler
Roberto Carlos de tweestrijd
met de Eindhovenaren in Istanboel
de doorslag zal geven voor eventuele
kwalificatie. ‘Thuis moeten we
winnen. We moeten het niet aan laten
komen op het duel tegen Interna-
.......................................
chië na de klinkende 3-0 overwinning
op Duitsland weer in de toptien, op
plaats negen. Het door Guus Hiddink
gecoachte Rusland steeg op de lijst van
oktober tien plaatsen.
111
Van der Geest niet op tijd
fi t voor NK van zaterdag
Judoka Dennis van der Geest komt niet
in actie op de Nederlandse kampioenschappen
judo. De 32-jarige voormalig
wereldkampioen is onvoldoende hersteld
van de buikspierblessure die hij
vorige maand opliep tijdens een wereldbekerwedstrijd
in Birmingham.
Alexander Moonen neemt zijn plaats
in. De nationale titelstrijd vindt zaterdag
plaats in Rotterdam. De tienvou-
beoordelen. Met dikke sheets bij de
hand, waarop de hele oefening tot in
detail staat uitgewerkt, geven zij een
eindcijfer, digitaal en volledig geautomatiseerd.
En dat alles in een strakke
regie en precies volgens schema.
Balázs Dzsudzsák. REUTERS
zionale.’ Dinsdag speelde Fenerbahçe,
dat in de Turkse competitie op
een magere vierde plaats staat, in
Eindhoven met 0-0 gelijk. De wedstrijd
in Istanbul wordt over twee weken
gespeeld. Fenerbahçe staat na
drie duels tweede in poule G met één
punt voorsprong op PSV. 1
.......................................
dig Nederlands kampioen wil zich
richten op de olympische kwalificatietoernooien.
111
Schaatster Kleinsman
niet naar NK afstanden
Moniek Kleinsman doet niet mee aan
de Nederlandse kampioenschappen
afstanden. Dat heeft de organisatie
van de schaatswedstrijden, die vrijdag,
zaterdag en zondag worden verreden
in Thialf in Heerenveen, laten
weten. De 24-jarige schaatsster van
Team Flexpoint had al een tijdje last
van een enkelblessure. Kleinsman had
zich via de landelijke selectiewedstrijden
gekwalificeerd voor de 1500 en
3000 meter.
............................................................
Nóg beter (2)
‘De spelers zullen progressie maken en er valt
heel wat te verwachten van het team’, weet de
oefenmeester van de Engelse koploper zeker.
Opvallend aan acro, zoals beoefenaars
het zelf noemen, zijn de pakjes.
Acrogym is dan ook een echte ‘showsport’,
stelt toernooivoorzitter Frans
van Leijden. ‘Helemaal als je dichter
bij de meisjes komt, dan zie je het aan
Wielrennen
Sinkewitz getuigt voor lagere straf
Novum
AMSTERDAM
...
Patrik Sinkewitz heeft gisteren een
getuigenis afgelegd voor een antidopingcommissie
van de Duitse wielerbond
BDR. De 26-jarige op dopinggebruik
betrapte wielrenner van
T-Mobile verscheen voor de commissie
in ruil voor een mildere straf. Hij
voorzag de bond met zijn getuigenis
van ‘bruikbare informatie’ over het
dopingsysteem in het peloton, verklaarde
zijn advocaat na afloop.
Wat Sinkewitz precies voor de
commissie heeft verklaard, is ondui-
Alles wat u weten wilt over literatuur staat op Literatuurplein.nl,
eenwebsitevandeVerenigingOpenbareBibliotheken Daarvindtu
31
de zorg die is besteed aan de kleding
en de opmaak.’
De kostuums worden zelfs meegewogen
bij de eindscore, die bestaat
uit een waardering voor de oefening,
een score op de artistieke waarde en
een op de uitvoering.
Nationaal jurylid Wilma de Hond
wijst als toeschouwer op een Israëlisch
paar. Bij het oudere meisje is het
behabandje zichtbaar. Een absolute
doodzonde.
Bij de score voor het artistieke
(slechts 8,5) is dat direct terug te zien.
‘Zie je wel’, zegt De Hond. ‘Ze hebben
puntenaftrek gekregen.’
Ook niet wenselijk: intieme delen
die zichtbaar zijn of pakjes die tussen
de billen gaan zitten. De Hond verklapt
een oud trucje: plak de stof met
Prittstift vast. Mag natuurlijk niet,
maar toch.
De wervelende sport, met name de
mannenviertallen zijn spectaculair
met de combinatie van balans en
tempo, wordt om het showelement
nogal eens denigrerend vergeleken
met een circusact. Maar het circus is
ook topsport, meent perschef van het
EK, Pieter Matthijsse. Het toernooi is
zelfs een belangrijke bron van talent
voor Cirque du Soleil, dat een scoutingteam
op het EK afstuurde.
Handig voor later, want prijzengeld
is er niet te verdelen en met acrogym
valt vooralsnog niets te verdienen.
Matthijsse: ‘Zij die iets aan de
sport willen overhouden, kunnen dat
doen door een tijdje in het circus mee
te draaien.’ 1
delijk. Zijn advocaat ontkende dat de
door T-Mobile ontslagen renner een
boekje heeft opengedaan over dopinggebruik
van voormalige collega’s.
‘Hij heeft niemand erbij gelapt
en ook geen namen genoemd’, aldus
de raadsman.
De BDR maakt binnen twee weken
bekend hoe lang Sinkewitz geschorst
wordt. Door de getuigenis wordt dit
waarschijnlijk niet langer dan een
jaar. Tijdens de Tour de France werd
bekend dat Sinkewitz in juni bij een
out-of-competitioncontrole positief
had getest op doping. 1

32
Voetbal Steven Rienks verwent het gras
Bij FC Zenit loopt de terreinknecht op klompen
FC Zenit is ook een beetje de club
van Steven Rienks uit Borger.
Dagelijks loopt hij er rond om het
gras te verzorgen.
Iwan Tol
ST. PETERSBURG
...
De mevrouw die de koffie schenkt in
het spelershome noemt hij zijn tweede
moeder, de spelers zijn z’n vrienden
en de terreinknecht heeft hij zojuist
een typisch Nederlands product
cadeau gedaan: een paar onvervalste
klompen.
‘Voor in zijn datsja’, zegt Steven
Rienks, na Dick Advocaat, Cor Pot en
Fernando Ricksen ‘de vierde Nederlander’
bij FC Zenit. Dagelijks loopt
de 28-jarige Drent rond bij de koploper
uit St. Petersburg. Hij woont in de
stad en vertegenwoordigt in Rusland
Queens Grass, het bedrijf dat in Kolomna,
onder de rook van Moskou,
een miljoen vierkante meter gras
kweekt.
Een klein deel daarvan ligt nu, na
een belletje van Cor Pot deze zomer,
..............................................................................
..........................................................
Sexy Henk (1)
De opdracht voor Henk ten Cate is duidelijk. De
assistent van Chelsea moet volgens manager
Avram Grant zorgen voor sexy voetbal.
uitgerold bij FC Zenit. Rienks: ‘Het
vorige veld lag er al 31 jaar. Dat leek
net een aardappelveld met hier en
daar een sprietje gras.’
De Nederlandse trainers van Zenit
zijn tevreden over de nieuwe velden,
want zelfs nu de vorst in de grond zit,
blijft de ondergrond groen en egaal.
Het is het resultaat van een speciale
toplaag van zand en organisch materiaal
die Queens Grass heeft ontworpen,
vertelt Rienks.
Bij Zenit stuurt hij de ploeg van
terreinknechten (‘Mijn Dream Team’)
.......................................
............................................................
aan als het gaat om besproeien, bemesten
en bezanden. ‘Iets wat hiervoor
nog gebeurde.’ Hij wijst op de
grasmaaimachines in de hoek van het
veld. ‘Omdat hier nooit wat kon, vinden
de Russen het prachtig om die
dingen meteen te gebruiken. We
moeten er echt op toezien dat ze eerst
de pollen terugleggen en er daarna
pas met de machine overheen gaan.
Anders vernielen ze doodleuk het
veld met die machines.’
Het hoofdveld van FC Zenit, in
stadion Petrovski, hoeft Queens
UEFA Cup Louis van Gaal weet hoe zwaar AZ het krijgt in St. Petersburg
Niemand wil favorietenrol
In St. Petersburg probeert AZ de
problemen in eigen land naar de
achtergrond te schuiven. Tevergeefs,
want Russische journalisten
willen van Louis van Gaal weten
wat er aan de hand is met de nummer
twaalf van Nederland.
Iwan Tol
ST. PETERSBURG
...
Ook in St. Petersburg zijn de schijnwerpers,
letterlijk in dit geval, op AZ
gericht, want rondom het Petrovskistadion
van FC Zenit staan vier gigantische
lichtmasten. Toch voelt het
voor Louis van Gaal comfortabel om
vanavond in een competitie (UEFA
Cup) te spelen waarbij zijn ploeg
weer op nul begint.
Eventjes weg uit Nederland, waar
in zijn optiek de media proberen AZ
een crisis aan te praten. ‘Dat gevoel
van een nieuwe start probeer ik ook
op de spelers over te brengen. Of me
dat lukt is een tweede. Dat weten we
pas na de wedstrijd.’
Maar in het benauwde perszaaltje
in St. Petersburg ontkomt Van Gaal
niet aan vragen waarom AZ terug te
vinden is op de twaalfde plaats in de
eredivisie en zelfs al is uitgeschakeld
voor de beker. De AZ-coach rept over
tijd; tijd die hij niet krijgt in de topsport.
‘En dat maakt de situatie moeilijk.’
Helemaal als een legertje journalisten
over zijn schouder meekijkt en
verklaringen wil voor de magere
reeks. ‘Maar de intrinsieke druk is altijd
hoger dan de druk die de media
opleggen,’ benadrukt hij.
In de twintig minuten daarvoor
heeft hij de Russische journalisten
vooral moeten uitleggen wat het
weerzien met Dick Advocaat voor
hem betekent. Van Gaal strooit met
anekdotes over de twee jaar dat hij bij
Sparta samenspeelde met zijn collega.
De woorden verdwijnen gretig in
de notitieblokjes. ‘Ik was degene met
de brains. Dick moest bij Sparta vooral
het vuile werk voor mij opknappen.
Dat vond hij meestal niet zo
leuk. Maar trainers werkten liever met
Amerikaan volgt Contador
LEVI LEIPHEIMER VERTREKT
OOK NAAR ASTANA
Ook Levi Leipheimer vertrekt naar
Astana. De rijder van Discovery Channel
volgt hiermee het voorbeeld van
oud-ploegleider Johan Bruyneel
en Tour-winnaar en teamgenoot Alberto
Contador. Discovery wordt aan
het eind van het seizoen opgeheven,
omdat de sponsor uit de wielersport
stapt. Leipheimer eindigde dit jaar in
de Tour als derde. Van 2002 tot en
met 2004 reed Leipheimer voor Rabobank.
AZ bereidt zich in Rusland voor op de wedstrijd tegen het FC Zenit van Dick Advocaat. PROSHOTS
REUTERS
hem dan met mij, dat moet ik er eerlijk
bijzeggen.’
Als trainer slaat Van Gaal zijn
voormalige ploeggenoot een stuk hoger
aan. ‘Hij heeft bij FC Zenit van
creatieve spelers een georganiseerd
geheel weten te maken. Dat is een
knappe prestatie. Van alle clubs waartegen
ik met AZ in de UEFA Cup heb
gespeeld, schaar ik Zenit bij de topdrie.’
Hoe anders waren de woorden van
KORT
111
Spyker offi cieel uit
Formule 1 verdwenen
De naam Spyker is na dertien maanden
officieel verdwenen uit het Formule
1-circus. De internationale autosportfederatie
FIA keurde gisteren het
verzoek goed om de renstal om te dopen
tot Force India. Het Nederlandse
team werd eerder deze maand overgenomen
door de Indische zakenman
Vijay Mallya en voormalig Spyker-bestuurslid
Michiel Mol. Autofabrikant
Spyker, die in september vorig jaar het
weinig succesvolle Midland F1 overnam,
besloot vanwege grote schulden
het raceteam weer van de hand te
Sexy Henk (2)
‘Ik heb een bepaalde visie waarbij
entertainment en goede resultaten
hand in hand gaan’, zegt Grant.
Advocaat in dezelfde perszaal, een
half uurtje eerder. ‘AZ en Everton zijn
de favoriet,’ liet de ‘Kleine Napoleon’,
zoals zijn bijnaam in St. Petersburg
luidt, weten.
‘Dat AZ in de competitie slecht
draait, zegt mij niet zoveel. Voor hetzelfde
geld is de wedstrijd tegen ons
de ommekeer voor AZ. Van Gaal,
minzaam: ‘Ja, daar is Dick altijd goed
in geweest, de favorietenrol in de
schoenen van anderen schuiven. 1
.......................................
doen. Mallya en Mol zijn de derde eigenaars
van de renstal in twee jaar
tijd. Midland nam het team in 2005
van Jordan over.
111
Boogerd zegt af voor
Prof Derny Gala
Michael Boogerd doet vanavond niet
mee aan het Prof Derny Gala tijdens de
Zesdaagse van Amsterdam. De 35-jarige
wielrenner van Rabobank laat het
baanevenement in het Velodrome in
Amsterdam schieten omdat hij nog te
veel last ondervindt van zijn knieblessure.
Boogerd kwam anderhalve week
geleden ten val op de training en liep
daardoor een bacteriële infectie aan
zijn linkerknie op. Zondag was hij wel
Sport
Grass nog niet onder handen te nemen.
Toch werd Rienks zaterdag
plotsklaps naar het stadion geroepen,
omdat mister Advocaat niet tevreden
was over het veld. ‘Stond ik daar samen
met mijn vader, die over was uit
Nederland, het gras van FC Zenit te
maaien. Ze hadden speciaal voor ons
de lichtmasten aangedaan. De halve
stad dacht dat er een geheime training
was. Maar er waren gewoon twee
Hollandse mannen uit Borger bezig.
En die hadden een beetje licht nodig.’
1
IOC
‘Samaranch geen
interesse in doping’
Novum
AMSTERDAM ...
Juan Antonio Samaranch deed er als
voorzitter van het Internationaal
Olympisch Comité IOC alles aan om
het dopingprobleem in de sportwereld
onder het tapijt te vegen.
Dick Pound, directeur van het
mondiale antidopingbureau Wada,
zei gisteren tegen persbureau Reuters
dat Samaranch totaal geen interesse
had in dopingproblematiek. ‘Hij
stelde geen geld beschikbaar voor onderzoek
en was niet van plan de nationale
bonden aan te sporen hun werk
te doen.’
Het dopingschandaal tijdens de
Tour de France van 1998 rond de wielerploeg
Festina zorgde voor verandering
bij het IOC, meent Pound. ‘Ik
denk dat er nooit wat was gebeurd als
het Festina-fiasco niet had plaatsgevonden.’
Volgens Pound richtte het
IOC dankzij de door dopingschandalen
besmeurde Tour van 1998 het
Wada op om internationaal de strijd
met verboden middelen in de sport
aan te gaan. ‘Ik zei Samaranch dat
niemand door het Festina-schandaal
het IOC en de wielerunie UCI nog
serieus nam.’ 1
.....................................
UITSLAGEN CHAMPIONS L.
Besiktas - Liverpool . . . . . . . . . 2-1
Olym. Marseille - FC Porto . . . 1-1
Rosenborg - Valencia . . . . . . . . 2-0
Chelsea - Schalke 04 . . . . . . . . 2-0
Werder Bremen - Lazio Roma . 2-1
Real Madrid - Olympiakos P. . . 4-2
Benfica - Celtic . . . . . . . . . . . . . 1-0
AC Milan - Shaktar Donetsk . . 4-1
......................................
van de partij tijdens zijn afscheidskoers
voor het Nederlandse publiek
als profrenner in Valkenburg.
111
Ricksen mogelijk van de
partij tegen oude club
Fernando Ricksen keert mogelijk terug
in de basis bij Zenit St. Petersburg
in de wedstrijd tegen AZ. Dat meldt
de Russische club op de eigen website.
De twee clubs treffen elkaar in
Sint-Petersburg in de groepsfase van
de UEFA Cup. De 31-jarige oud-speler
van AZ speelde vanwege een blessure
bijna drie maanden geleden zijn
laatste wedstrijd voor de ploeg van
Dick Advocaat. Ricksen speelde wel
een duel voor het reserveteam.
...............................................................................
Sexy Henk (3)
‘Om die visie om te zetten in de praktijk heb je de goede mensen
nodig’, weet de Chelsea-baas. Of het net zo sexy moet gaan worden
als bij het Ajax van Ten Cate, wordt niet duidelijk.