niet kunnen spellen en tocH niet <strong>dom</strong> tekst <strong>dyslect</strong>en voor de klas Er studeren steeds meer <strong>dyslect</strong>en aan de hogeschool. En ze schromen niet om ook het onderwijs in te gaan. De <strong>dyslect</strong>ische leraar komt eraan. “Het zijn de experts bij uitstek in spelling- en leesproblemen.” Maar gaan hoogopgeleide <strong>dyslect</strong>en het wel redden later? Wat heb<strong>ben</strong> <strong>dyslect</strong>ische studenten te zoeken op <strong>een</strong> hogeschool? Mensen die zich met grote moeite door <strong>een</strong> boek worstelen, goochelen met d’s en t’s bij de werkwoorden en <strong>een</strong> potje maken van spelling. Wat schiet <strong>een</strong> hogeschool op met zulke handenbinders? En worden de <strong>dyslect</strong>en er zelf wel gelukkig van? Een blinde kan ook g<strong>een</strong> piloot worden. De reden dat ze worden toegelaten, is simpel, legt studentendecaan Lydie van de Laar uit. Het is wettelijk verplicht. De hogeschool voldoet hiermee aan de Wet Gelijke Behandeling Gehandicapten en Chronische Zieken. Maar er zijn volgens haar meer redenen: “Een hogeschool wil <strong>een</strong> afspiegeling van de samenleving zijn. Daar horen mensen met <strong>een</strong> beperking als dyslexie bij.” En laat vooral één ding duidelijk zijn: <strong>dyslect</strong>en worden later g<strong>een</strong> mindere docenten of technici, <strong>ben</strong>adrukt zij. De HvA streeft ernaar <strong>een</strong> ‘dyslexievriendelijke studeeromgeving’ te zijn. Het betekent dat studenten met <strong>een</strong> dyslexieverklaring recht heb<strong>ben</strong> op bepaalde voorzieningen. In de meeste gevallen is dit tentamentijdverlenging. Dyslectische studenten mogen iets langer over hun tentamen doen, eventueel in <strong>een</strong> kleiner lokaal zodat ze zich beter kunnen concentreren. Ook is ict-hulp mogelijk in de vorm van voorleesboeken of <strong>een</strong> toets in <strong>een</strong> groter lettertype. Dyslecten worden hiermee niet gepamperd, reageert Van de Laar enigszins geïrriteerd. “Ze moeten niveau laten zien en anders stoppen. Er wordt niet getornd aan de eindcompetenties van de opleiding. De voorzieningen bieden ondersteuning en beogen <strong>een</strong> gelijke kans op studiesucces.” vijgenblad Grotere letters, voorleesboeken: Marianne Bertina, docent Schriftelijke Communicatie bij Media Informatie en Communicatie, vindt zulk soort faciliteiten voor <strong>dyslect</strong>ische studenten overdreven. Zeker, dyslexie is <strong>een</strong> functiebeperking, erkent zij. “Maar in de praktijk werkt het nogal <strong>een</strong>s als <strong>een</strong> vijgenblad om zich achter te verschuilen. De verklaring wordt gebru<strong>ik</strong>t om overal zesjes te krijgen. Je krijgt soms de indruk dat ze tevreden zijn met het bewijs en de boel de boel laten. Zo wordt het probleem doorgeschoven naar de hogeschool. Zorgen jullie maar dat het goed komt.” Het is <strong>een</strong> misverstand volgens Bertina dat dyslexie <strong>een</strong> handicap is waar je niet van afkomt. Je kunt door oefenen op <strong>een</strong> hoger peil komen. Steeds meer <strong>dyslect</strong>ische studenten kiezen <strong>een</strong> talige opleiding als Media en Informatie Management en de Pabo. Bertina vindt dit maar raar. “Het is net als wanneer je niet goed kunt zingen naar de muziekschool gaat om operazangeres te worden.” Decaan Van de Laar wil <strong>een</strong> lans breken voor de <strong>dyslect</strong>ische leraar. Waarom niet? “Het zijn de ervaringsdes- 14 havana kundigen bij uitstek als het gaat om lees- en spelproblemen. Experts die de spellingsregels misschien wel beter kunnen uitleggen en sneller signaleren of <strong>een</strong> leerling <strong>dyslect</strong>isch is.” Ze gaan wel <strong>een</strong> moeilijke weg, de pabo<strong>dyslect</strong>en, en zullen hard moeten aanpoten. Dyslecten willen vaak bewust in het onderwijs gaan werken, weet Van de Laar. “Ze willen dat leerlingen niet hetzelfde meemaken wat zij zelf op de basisschool heb<strong>ben</strong> meegemaakt. Dat hun probleem te laat onderkend is en dat ze voor <strong>dom</strong> zijn uitgemaakt.” mankementje Goed dus dat de hogeschool de <strong>dyslect</strong>en ondersteunt bij het afstuderen. Maar wacht hierna niet <strong>een</strong> deceptie in het bedrijfsleven? Van de Laar ziet het probleem niet. “Ze voldoen aan de eindcompetenties en kunnen dus de arbeidsmarkt op. Een werknemer met dyslexie kan uitmunten in creativiteit, logisch denken en problemen oplossen.” Bertina is sceptisch en denkt dat <strong>een</strong> afgestudeerde <strong>dyslect</strong> het heel moeilijk krijgt in met name de journalistiek en het onderwijs. “Het is überhaupt al de vraag hoe hij aan zijn diploma komt als hij serieus <strong>dyslect</strong>isch is. Maar je kunt ze niet over één kam scheren. Het kan <strong>een</strong> klein mankementje zijn; dyslexie is <strong>een</strong> gedifferentieerd begrip.” Het werkelijke probleem rond dyslexie is de beeldvorming, besluit Van de Laar. Het hardnekkige vooroordeel heerst nog steeds dat <strong>dyslect</strong>en <strong>dom</strong> zijn. Had je maar beter moeten leren lezen en spellen op de basisschool, is <strong>een</strong> veelgehoorde reactie. Het slaat nergens op, zegt ze. Dyslexie is <strong>een</strong> hersenfunctiestoornis. “Bij sommige vormen kun je door oefening vooruitgang boeken of je leert er beter mee omgaan maar het gaat niet over.” Dyslexie heeft niets te maken met intelligentie. Kijk maar <strong>een</strong>s de vele slimme en bekende <strong>dyslect</strong>en: Einstein, Edison, Wubbo Ockels, Jan des Bouvrie, George Bush. Al lijkt de laatste eerder het levende bewijs dat de stelling wel opgaat. ‘Dyslexie maakt het leren zwaarder’ Marlies van Heusden (19), eerstejaars Media Informatie en Communicatie “Nee, tactisch is het niet, met dyslexie <strong>een</strong> talige studie gaan volgen. Al ga <strong>ik</strong> de marketingrichting doen. Toch werd er niet moeilijk gedaan over de toelating. Dyslexie maakt het leren voor me zwaarder. <strong>Ik</strong> kan niet snel op woorden komen en moet me harder concentreren met lezen. Gemakzuchtig word je niet van de verklaring. Het is eerder omgekeerd. <strong>Ik</strong> moet boeken supervaak herlezen en stop veel meer tijd in mijn studie. Raar is dat je als <strong>dyslect</strong> verplicht <strong>ben</strong>t het vak spelling en stijl te halen. Voor mij is dit zonder hulp niet te doen. De eerste keer had <strong>ik</strong> <strong>een</strong> 2,7, de tweede keer <strong>een</strong> 5,2 waar <strong>ik</strong> heel blij mee was. Er kan niets aan worden gedaan behalve dat <strong>ik</strong> meer tijd krijg. Wat erg ontmoedigend is, is dat bij elke studierichting in het tweede jaar nadrukkelijk staat dat je beter kunt stoppen als je niet perfect kunt spellen en schrijven. Je merkt dat men niet echt weet wat dyslexie inhoudt.” hans van vinkev<strong>een</strong> ‘Einstein was het ook’ Rivka van Dullemen (29), eerstejaars verkorte opleiding Pedagogiek “Mijn schrijven en lezen zijn <strong>een</strong> groot feest. Woorden als ‘onderozke’ (onderzoek), ‘leif ’ (lief) en ‘peop’ (poep) schrijf <strong>ik</strong> standaard fout. <strong>Ik</strong> lees ‘klantenservies’ voor ‘klantenservice’, <strong>een</strong> ‘kachel’ is al snel ‘kasje’. Ook kan <strong>ik</strong> prachtig voorlezen maar <strong>ik</strong> vergeet het gelezene met<strong>een</strong>. Op mijn werk is het geaccepteerd. <strong>Ik</strong> werk fulltime met moeilijk opvoedbare kinderen. Dat <strong>ik</strong> <strong>dyslect</strong>isch <strong>ben</strong> is toevallig uit <strong>een</strong> test bij <strong>een</strong> audiologisch centrum gekomen. Dat is geaccepteerd als dyslexieverklaring. De hogeschool heeft me het voordeel van de twijfel gegeven. <strong>Ik</strong> vind dat er meer aandacht voor dyslexie moet komen. Jongeren durven er vaak niet voor uit te komen. Help, <strong>ik</strong> <strong>ben</strong> <strong>dyslect</strong>isch en dus <strong>dom</strong>, denken ze. Maar Einstein was het ook.” ‘Een <strong>dyslect</strong>ische juf is niet raar’ Elise Heusinkveld (18), tweedejaars Pabo “Een <strong>dyslect</strong>ische Pabo-student raar? Dat vind <strong>ik</strong> helemaal niet. <strong>Ik</strong> wil het beroep doen waarvan <strong>ik</strong> heel gelukkig word. <strong>Ik</strong> heb ook niet zo’n zware vorm. De d’s en t’s bij werkwoorden zijn <strong>een</strong> probleem. Ook spontaan voorlezen gaat me moeilijk af. <strong>Ik</strong> maak n<strong>ik</strong>s van <strong>een</strong> boek uit groep 8 als Koning van Katoren. Door keihard te b<strong>ik</strong>kelen probeer <strong>ik</strong> aan de eisen te voldoen. <strong>Ik</strong> <strong>ben</strong> niet bang dat <strong>ik</strong> voor de klas in de fout ga met het geven van spellingsregels. Je bereidt het beter voor dan andere lessen, steekt er extra tijd in. Een beperking hoeft g<strong>een</strong> zwakte te zijn. Juist <strong>ik</strong> weet waar de moeilijkheden zitten bij spelling en voel aan hoe rot is het is simpele woorden als ‘su<strong>ik</strong>er’ en ‘vergissing’ fout te schrijven. <strong>Ik</strong> kan ook <strong>dyslect</strong>ische jongeren stimuleren door te zetten. Misschien zullen er collega’s zijn die zeggen: <strong>een</strong> <strong>dyslect</strong>ische juf is te gek voor woorden. Maar aan de andere kant: ieder<strong>een</strong> heeft zwakke punten.” n Meest voorkomende leerstoornis l Dyslexie is <strong>een</strong> hardnekkig probleem van het lezen en spellen. Het is onafhankelijk van intelligentie. Hoeveel <strong>dyslect</strong>ische studenten er exact aan de HvA zijn, wordt niet bijgehouden. Studentendecaan Lydie van de Laar schat hun aantal, uitgaande van landelijk onderzoek, op 3 tot 4 procent. Dan heb<strong>ben</strong> we over ettelijke honderden studenten. Daarmee is het de meest voorkomende leerstoornis. Het aantal <strong>dyslect</strong>en loopt jaarlijks op. De hogeschool is wettelijk verplicht voorzieningen te treffen voor <strong>dyslect</strong>en. Hiervoor is <strong>een</strong> geldige dyslexieverklaring vereist die wordt verkregen door <strong>een</strong> (dure) test af te leggen bij instellingen als het Ambulatorium in Utrecht of het IWAL in Amsterdam. De decaan adviseert bij de aanvraag van de faciliteiten en mogelijke subsidiëring van de test. l Voor uitgebreide informatie: www.sz.hva.nl en www.studerenmet<strong>een</strong>functiebeperking.nl beeld pascal tieman
havana 15
Change language