Nieuwsbrief 40 (pdf) - Sophia

dossier 34 dossier
ding tot’ (zoals de titel aangeeft) en daarom
beperkt tot een kennismaking of smaakmaker.
Maar met de middelen, personeel,
validering die er is (gebrek daaraan vooral
uiteraard) hebben toch per jaar tientallen
studenten tenminste zo’n kennismaking
gekregen, veel meer dan toen ik zelf als licentiaatstudente
voor mijn thesis ‘iets
over vrouwen’ wilde schrijven, het allemaal
zelf moest uitzoeken en van nul
beginnen.”
Veerle Draulans: “Als we het studentenaantal
bekijken, beantwoordt het zeker
aan een nood. Het is een keuzevak en
toch hebben vorig jaar zeker 100 studenten
examen afgelegd. De reacties van
studenten zijn ook positief. Bij het begin
van het vak kunnen ze zich niet goed
voorstellen wat het vak inhoudt. Voor
velen is het vak een eye-opener, zeker als
de genderthematiek in hun vakgebied
niet vaak ter sprake komt. Door de wijze
waarop het opgezet is in Leuven – een
aantal inleidende colleges en vervolgens
mensen die een gastcollege geven vanuit
hun eigen vakgebied – leer je als docent
vaker mensen kennen waar je anders niet
zo snel contact mee zou hebben.”
Toch zijn de reacties niet onverdeeld positief:
zo is er in vergelijking met 2000 aan
de meeste universiteiten geen grote vooruitgang
geboekt op het vlak van de financiering
van (de coördinatie) van de vakken,
de centra en de betrokken docenten.
Men wijst er op dat de problemen rond
financiering te maken hebben met het
interdisciplinaire karakter van de opleidingen
of de centra: er wordt samengewerkt
vanuit verschillende vakgebieden en
faculteiten, met als resultaat dat geen
enkele faculteit het als haar verantwoordelijkheid
ziet een opleiding of een centrum
voor Vrouwen-/Genderstudies te
financieren. Het is een situatie waar ook
andere onderzoekscentra in zouden verkeren,
maar algemeen genomen lijkt het
er op dat Vrouwen-/Genderstudies nog
steeds moet knokken om als legitiem
vakgebied aanvaard te worden.
Het Centrum voor Vrouwenstudies in
Antwerpen kan wel op steun rekenen van
het Ministerie van Gelijke Kansen voor
de financiering van een halftijdse secretariaatsmedewerkster
die de coördinatie
van de Voortgezette Opleiding Vrouwenstudies
op zich neemt. Magda Michielsens
ziet dat steuntje in de rug echter niet
als een duurzame oplossing: “Wanneer
we een master worden, gaat dat contract
met de Vlaamse Gemeenschap stoppen.
Dan moet men aan elke universiteit
duidelijker op zijn strepen staan en laten
weten dat het bij hun werklast hoort en
een even honorabele manier van lesgeven
is als een ander, zodanig dat universiteiten
minstens die verplaatsingskosten betalen.
Er zal een oplossing moeten komen
voor die coördinatie: het secretariaat van
PSW zal het moeten doen of de universiteit
moet iets regelen zodat het gecoördineerd
kan worden. Doordat je geen onderbouw
hebt, sta je veel kwetsbaarder.
Als Ingrid (secretariaat Centrum voor
Vrouwenstudies) niet zou kunnen doen
wat ze doet, wordt alles helemaal anders.”
Magda Michielsens is niet optimistisch
over een mogelijke oplossing: “Als Gelijke
Kansen daar mee stopt zal de universiteit
klaar moeten staan om het te financieren
zoals bijvoorbeeld communicatiewetenschappen
gefinancierd wordt, maar ik zie
het niet direct gebeuren.”
Ook in Brussel verzorgen Machteld De
Metsenaere en Alison Woodward de
coördinatie en het onderricht binnen het
vak ‘Inleiding tot de Vrouwen-/Genderstu-dies’
al jaren op vrijwillige basis, zonder
dat er een financiële tegemoetkoming
tegenover staat. De Metsenaere: “Ik denk
dat er in de toekomst van overheidswege
(het Ministerie van Onderwijs in samenwerking
met Gelijke Kansen) een impuls
moet komen om de continuïteit te verze-
sophia | n° 40 | 2004
keren. Wat als er geen docenten meer
bereid zijn om pro deo vakken te verzorgen?
Ik zie dat wat er tot nu toe bereikt
is quasi uitsluitend het resultaat is geweest
van voluntarisme. Ik weet niet of de jongere
generatie bereid is om – gegeven de
context – in dat voluntarisme nog mee te
stappen. Je moet je dat ook nog kunnen
permitteren en ik heb de indruk dat dat
de dag van vandaag moeilijker en moeilijker
valt.”
Enkel aan de K.U.Leuven is er een vergoeding
voorzien voor de aanstelling van
één dag per week van Veerle Draulans
als coördinatrice en docente Genderstudies.
Haar aanstelling wordt gedeeltelijk
gefinancierd door de groep Arco
en IBM. Draulans: “Het is in onze contreien
niet evident om voor onderwijs
naar sponsering te zoeken. In de toekomst
is er hopelijk een andere middelenstructuur
en het zou kunnen dat het dan niet
meer hoeft op die manier. Het is wel zo
dat Leuven de mensen niet dwingt om dit
te doen als vrijwilligers, boven op al de rest
van hun werk en daarin zijn wij wel een
unicum. Er is dus financiering, zij het
beperkt, want ik heb maar één dag aanstelling.
Maar ik wil er niet negatief over
doen, het is tenminste bezoldigd.” Wel
hoopt ze naar de toekomst toe op een
uitbreiding van haar aanstelling, om
eventueel meer tijd te hebben voor onderzoeksbegeleiding.
De BaMa-hervorming en
Vrouwen-/Genderstudies
In 1999 tekenden de Europese ministers
van Onderwijs de zogenaamde Bolognaverklaring.
Deze gemeenschappelijke
verklaring, die afspraken bevat omtrent
de organisatie van het hoger onderwijs,
werd ondertekend door negenentwintig
landen. De Bolognaverklaring bevat het
expliciete voornemen om “het internationale
concurrentievermogen van het
Europees hoger onderwijssysteem te ver-