Bodemsanering vervuilde grond in Vlaanderen - UNIZO.be

De vzw BOFAS raamde de saneringskost bij Belgische tankstations op 400 miljoen euro.
BOFAS raamt dat er in België circa 4.000 gevallen zijn van verontreinigde terreinen van
reeds gesloten of nog in exploitatie zijnde tankstations.
Het voorbeeld uit de droogkuissector toont aan dat de totale kosten voor bodemsanering in
Vlaanderen uit de Ecolas-studie van 2001 waarschijnlijk onderschat zijn, en we moeten
besluiten dat de totale saneringskost van 7 miljard euro hoogstwaarschijnlijk nog een
onderschatting is. Bovendien geldt die 7 miljard slechts voor de ruim 11.000
verontreinigde risicogronden. Saneringen als gevolg van lekkende kleine stookolietanks
zijn niet meegerekend.
3 . W I E B E T A A L T?
Het decreet op de bodemsanering voerde het begrip “saneringsplichtige” in. Ondernemers
bij wie verontreiniging vastgesteld wordt, zijn verplicht om de saneringsprocedure op te
starten én te financieren, ook al zijn ze niet verantwoordelijk voor de vervuiling. Ze
kunnen wel de kosten verhalen op de werkelijke ‘saneringsaansprakelijke’.
De decreetgever heeft er dus voor geopteerd de kosten (en tijd) voor het opsporen van de
aansprakelijke persoon door te schuiven naar de saneringsplichtige; dit om te beletten dat
de sanering van gronden jaren op zich zou laten wachten. In de praktijk is het evenwel
veelal zo dat de saneringsaansprakelijke (vennootschap / persoon) zoek is, niet meer
bestaat, of ontbonden is.
In de bodemwetgeving is in geval van historische verontreiniging wel één reddingsboei
ingebouwd, nl. de mogelijke classificatie als “onschuldig bezitter of gebruiker”. Dit is
evenwel gekoppeld aan voorwaarden, men moet bewijzen dat men de vervuiling niet zelf
veroorzaakt heeft én men moet bewijzen “dat men niet van de vervuiling op de hoogte was,
of behoorde te zijn, op het ogenblik dat men eigenaar of gebruiker werd”
Dat men de verontreiniging niet zelf heeft veroorzaakt, kan meestal nog relatief éénvoudig
aangetoond worden. Dat men niet op de hoogte was of hoorde te zijn, blijkt in de praktijk
zeer moeilijk, soms onmogelijk, te bewijzen. Men moet kunnen aantonen dat op het
ogenblik van verwerving of ingebruikneming er geen (restanten van) installaties van de
vervuilende activiteiten meer zichtbaar waren (bv. fabrieksgebouw, tanks,
brandstofpompen, ….). Op het terrein zelf mag toen niets gewezen hebben op mogelijke
verontreiniging (bv. ophogingen, afwezigheid van plantengroei, …).
Daar het bijzonder moeilijk is om de OVAM hiervan te overtuigen, is die ene ingebouwde
reddingsboei in de praktijk meestal een maat voor niets.
Op vandaag is het dus zo dat in veruit de meeste gevallen de Vlaamse ondernemer
onmiddellijk de procedure moet opstarten en alle onderzoeken en saneringswerken zelf
moet financieren. Hij moet op zijn minst alle kosten voorfinancieren. Het gaat bijna altijd
om gigantische bedragen. Voor KMO’s, bv. zelfstandige pomphouders,
droogkuisbedrijven, drukkerijen, kleine metaalbewerkende bedrijven, e.a. is dit financieel
niet haalbaar.
10