Bodemsanering vervuilde grond in Vlaanderen - UNIZO.be

estaat, of ontbonden is. In zo’n gevallen is het onrechtvaardig en onbillijk dat de huidige
uitbater / ondernemer moet opdraaien voor alle saneringskosten terwijl de kans klein is dat
hij die ooit nog kan recuperen.
De overheid moet hier initiatief nemen om de onrechtvaardige situatie recht te zetten.
In geval van historische verontreiniging is het niet logisch dat gebruikers of eigenaars
saneringsplichtig zijn als de verontreiniging dateert van “voor hun tijd”.
Tweede geval: de KMO heeft zijn grond “vervuild” in een periode waarin modale
mensen nog niet op de hoogte waren van de milieu- en bodemrisico’s verbonden aan
hun beroepsactiviteiten en de producten die ze toen aanwendden.
Tot voor de inwerkingtreding van de milieuwetgeving via de uitvoeringsbesluiten Vlarem I
(1991) en Vlarem II (1995) waren de uitbaters van KMO’s in verschillende sectoren
(droogkuis, garages, ….) meestal onvoldoende op de hoogte van de milieurisico’s
verbonden aan de uitbating van hun bedrijf en de mogelijke gevolgen ervan op langere
termijn. De bodemwetgeving (midden jaren ’90) legt de saneringsplicht bij
bodemverontreiniging bij de exploitant van de zaak. Volgens UNIZO is het evenwel niet
correct om ondernemers die destijds alle opgelegde maatregelen (vb. verplichte
uitbatingsvergunning, correcte naleving uitbatingsvoorwaarden, enz…) namen, te doen
betalen voor verontreiniging die is veroorzaakt zonder dat zij daar toen van op de hoogte
konden zijn. In dergelijke saneringssituaties worden de gigantische facturen - die de
draagkracht van een modaal éénmansbedrijf of KMO ver overschrijden – door de
betrokken ondernemers terecht als onbillijk en onrechtvaardig ervaren.
Als de betrokken KMO failliet gaat, dan blijft het verontreinigde bedrijfsterrein vaak vele
jaren verkommeren. Soms moet vele jaren gewacht worden tot wanneer de overheid het
terrein aanpakt via een ambtshalve sanering (met geld van de belastingbetaler), en dat
terwijl Vlaanderen al kampt met een schrijnend gebrek aan bedrijfsterreinen. In dat geval
verliest iedereen op alle vlak (zowel sociaal, economisch als ecologisch).
Bij bodemverontreiniging kan men in Vlaanderen in principe tot de oprichting van de
Belgische Staat in 1830 teruggaan om de kosten te verhalen op de “vervuiler”. Dit geeft
aanleiding tot hallucinante situaties. Andere Europese landen zijn veel pragmatischer in de
aanpak van dit gevoelig probleem.
In Nederland werd bepaald dat de wetgever enkel naar de vervuiler kan teruggaan als de
vervuiling dateert van na 1980. Wat voor die datum vervuild werd, wordt in principe op
kosten van de staat gesaneerd. Ook de Nederlandse rechtspraak velt Arresten in de zie zin.
Zo heeft het Hof van Arnhem in Nederland geoordeeld in een Arrest van 28 januari 1997
dat het in de textielbranche tot aan het begin van de jaren ’80 onbekend was dat het
gebruik van PER gevaar kon opleveren voor de bodem en het grondwater. Het Hof
concludeerde dit op basis van de destijds door het Instituut voor
Reinigingstechnieken/TNO opgestelde contra-expertise. Daar de zorg voor leefmilieu in
Nederland vroeger aan de orde was dan in Vlaanderen, kan zeker gesteld worden dat in
12