download pdf - Vlaams Instituut voor de Zee

het water uit de scheepvaartwegen niet te laten wegvloeien. Er
werden hier en daar afdammingen in het bed van de waterlopen
gebouwd. Om het scheepsverkeer niet te beletten werden
deze afdammingen voorzien van twee hellende vlakken. De
platte schepen werden aan de ene zijde naar omhoog gewonden
met een windas, en gleden dan van zelf de andere helling af. Dit
waren de overdrachten.
Niettegenstaande deze overdrachten was er slechts in de
winter water genoeg om te varen. Een voorbeeld zal het
duidelijk maken.
De verbinding tussen Brugge en leper geschiedde over de
Ieperleet, die van leper kwam naar Nieuwpoort (huidige Ieperlee
en Ijzer), en van Nieuwpoort over Plasschendale naar Brugge
liep (huidige vaarten Nieuwpoort-Plasschendale-Brugge).
We bezitten de rekening van het scheepvaartrecht dat te
Nieuwpoort geheven werd op deze verbindingsweg in de jaren
1395-140-4. In deze negen jaren voeren er tussen Brugge en leper
461 schepen, waarvan de grootste, zes duizend kilogram konden
dragen. De scheepvaart gebeurde uitsluitend in de winter, en
dan nog was ze soms onderbroken door de vorst. In de winter
van 1395-1396, voeren er in 't geheel 33 schepen tussen
23 November en 28 December en van 4 tot 16 Februari ; in de
winter van 1401-1402 voeren er tussen 16 November en 2 April
57 schepen.
En nochtans waren er in deze jaren tussen Brugge en leper
zes overdragen en drie sluizen.
In de Middeleeuwen geschiedde de binnenscheepvaart uitsluitend
in de winter ; de zeevaart daarentegen geschiedde uitsluitend
in de zomer, omdat er in de winter te veel nevel en
stormen waren. Het kompas was nog onbekend en de zeeschepen
waren 'heel klein In het Zwin, bij voorbeeld, ajls de winter aankwam,
hadden de schippers van de Zuiderzee de gewoonte hun
schepen op het droge te trekken, en langs de landweg naar huis
te gaan tot aan de lente.
De oudstbewaarde statistieken van zeeschepen die te Sluis
toekwamen, zijn uit het jaar 1486-1487 (14 October) ; in dit
jaar zijn er 73 schepen ingekomen met een lading van 8.272 ton.
Het kleinste schip mat 40 ton, het grootste 300 ton. De meeste
schepen maten tussen 100 en 200 ton. Men kan deze cijfers vergelijken
met de tonnemaat van onze huidige binnenschepen, die
gewoonlijk veel groter zijn dan de vroegere zeeschepen.
Om beter de verhoudingen te verstaan, vergete men niet
dat in het begin van de XIV® eeuw, Brugge 35.000 inwoners en
leper 18.000 inwoners telde.
Van in de vroege Middeleeuwen was er één waterweg die