bijlage 1 bij het raamakkoord

Integraal beheerplan Landschap De Liereman 48
6 Historisch-ecologische situering van het projectgebied
6.1 Inleiding
In dit hoofdstuk over de historische ecologie van het gebied wordt de evolutie van het landschap
met zijn levensgemeenschappen geschetst. Dit onderdeel van het onderzoek is essentieel. Heel
wat van de doelhabitats in het projectgebied zijn te beschouwen als ‘cultuurbiotopen’. Ze zijn de
resultante van de symbiose tussen eeuwen menselijk ingrijpen op het landschap en de abiotische
omstandigheden waarin dat gebeurde. Het behoud en herstel van habitats, waar dit project voor
staat, kan pas duurzaam zijn indien men een goed begrip heeft van het cultuurhistorische functioneren
ervan en van de historische evolutie die het gebied doorgemaakt heeft.
De feitelijke doelstellingen van dit onderdeel van het onderzoek zijn daarom de volgende:
Inzicht krijgen in het ontstaan en functioneren van heidelandschappen doorheen de geschiedenis.
Inzicht krijgen in de ontstaansgeschiedenis van de actuele restanten van de heidelandschappen
in het projectgebied.
Een opsomming van gedocumenteerde historische periodes bekomen, die een mogelijke
referentie voor het beheer kunnen zijn.
Het onderzoek is gebaseerd op verschillende bronnen die echter niet altijd betrekking hebben op
het projectgebied. Vooral voor de periodes die zich verder in het verleden situeren, moeten we
gebruik maken van meer algemene literatuur.
6.2 Menselijke aanwezigheid in het midden paleolithicum
Hoewel het voorlopig nog te vroeg is om al veel uitspraken te kunnen doen, is een recente
vondst (april 2008) van een vuistbijl uit het midden paleolithicum het vermelden waard. Ze is gevonden
in het deelgebied de Liereman. Deze vondst is niet alleen veruit de oudste voor het
Landschap De Liereman (tenminste 35.000 jaar), ze is ook gesitueerd op een plaats waar geen
vondsten uit latere periodes (zie verder) bekend zijn. Het is ook belangrijk te vermelden dat het
gaat om materiaal van Neanderthalers.
6.3 De laatglaciale en vroegholocene periode
Het laatgIaciaal (14.000 tot 9.500 v.C.) wordt in vulgariserende literatuur als één periode (de laatste
ijstijd) behandeld, maar was dat allerminst. De periode kenmerkt zich door een afwisseling
van zeer koude glacialen (vroege dryas en late dryas) en warmere interglacialen (bolling en allerod)
en dus met sterke wisselingen in de vegetatieopbouw.
Hoewel de relevantie voor de huidige heidebiotopen klein lijkt, is dat niet helemaal zo. De vegetatie
van toen kenmerkt zich door de aanwezigheid van een aantal soorten die vandaag nog van
belang zijn voor heidesystemen. Een onderzoek van Bos J. (1998) biedt zeer interessante informatie,
ook al omdat het onderzoek uitgevoerd is in Milheeze. Milheeze is gelegen in de aangren-