De Rijke Dijk - Port of Rotterdam

Port Research Centre Rotterdam – Delft De
Rijke Dijk
De ligging van deze zones wordt niet alleen bepaald door de hoogte ten opzichte van het gemiddeld
waterniveau, maar ruwweg kan gesteld worden dat supralittoraal boven gemiddeld hoogwater ligt en
beïnvloed wordt door spatwater (boven de getijzone), en dat het eulittoraal zich tussen gemiddeld
hoog water en gemiddeld laag water bevindt (de getijzone). Het sublittoraal kan zich afhankelijk van de
helderheid van het water uitstrekken tot tientallen meters onder de waterspiegel, zo worden er in de
heldere wateren bij Bretagne suikerwieren aangetroffen tot een diepte van 25 meter.
2.5 Ecotopen systematiek
In Nederland is een systematiek ontwikkeld waarmee ecotopen die voorkomen in zoute en brakke
systemen langs de kust kunnen worden geclassificeerd. Dit is overigens niet alleen in ons land het
geval. Het in Nederland gebruikte Zoutwater Ecotopen Stelsel (ZES) wordt gebruikt om het potentiële
voorkomen van levensgemeenschappen te karteren, om veranderingen in de tijd te kunnen evalueren
en om de effecten van veranderende omgevingsfactoren op potentieel voorkomen van
levensgemeenschappen te kunnen voorspellen. Informatie gepresenteerd in deze paragraaf is
ontleend aan de RIKZ rapportage over de opzet van het ZES in Bouma et al. (2005).
2.5.1 Belangrijke definities
Ecotopen zijn ruimtelijk te begrenzen ecologische eenheden, waarvan de samenstelling en
ontwikkeling worden bepaald door fysisch-chemische, biologische en antropogene condities ter
plaatse. Een ecotoop is een herkenbare, min of meer homogene landschappelijke eenheid. Een
ecotopenstelsel is een classificatiesysteem van ecotopen waarin de van belang zijnde ecotopen in een
gebied (watersysteem) op overzichtelijke wijze gerangschikt zijn. Kenmerkend voor een
ecotopenstelsel is dat de indelingskenmerken van het stelsel zijn gekoppeld aan beleids- en
beheersmaatregelen.
Een habitat is de leefomgeving waarin een bepaalde soort specifiek voorkomt. Een soort kan
verschillende habitats nodig hebben in de loop van een jaar of zijn levenscyclus. Deze habitats kunnen
bij elkaar liggen (bijvoorbeeld lage zandplaat – hoge zandplaat; lage zandplaat – sublittoraal) of in
verschillende gebieden liggen (bijvoorbeeld toendra Siberië – Waddenzee). Een fysiotoop is een
eenheid die homogeen is voor abiotische omstandigheden die van belang zijn voor biotische aspecten.
Bij gelijk beheer, eenzelfde ontwikkelingsstadium, en zonder extreme omstandigheden in het recente
verleden (storm, ijsgang, e.d.) zijn fysiotoop en ecotoop dezelfde ruimtelijke eenheid. Een eco-element
geeft een mogelijke toestand van (een deel van) een ecotoop aan, gebaseerd op specifieke informatie
met betrekking tot een soort (groep).
2.5.2 Omgevingsfactoren
Om ecotopen te kunnen indelen is informatie nodig over de omgevingsfactoren die bepalend zijn voor
het voorkomen van soorten. In het ZES worden hiertoe de volgende variabelen gedefinieerd en
geclassificeerd, zie onderstaande Tabel 2.1 (overgenomen uit Bouma, 2005).
15