Bekijk het inkijkexemplaar - Cross Media Nederland

U vergezelde uw patiënten niet alleen naar hun geboorteplaats,
u stapte ook mee in hun waan.
‘Voor een stuk moet je meegaan in die psychose. Al lukt
dat niet altijd even goed. Soms is de inhoud van de waan te
extreem. Maar voor Jessie bijvoorbeeld, een patiënte die
gelooft dat ze in Australië geboren is, ben ik ver gegaan. Zij
beweert dat ze niet kan leven in het klimaat hier, ze moét terug
naar haar ’geboorteland’. Wel, ik heb echt geprobeerd om haar
naar Australië te krijgen. Lachend: mijn collega’s dachten dat
ik aan het doordraaien was. Alles was in kannen en kruiken,
tot ik vernam dat ze geen bed meer op overschot hadden in het
ziekenhuis daar. Jessie zou in een pension moeten logeren. Dat
was te riskant, dus heb ik de reis alsnog afgeblazen.
Maar je moet die psychose ernstig nemen. Die stemmen in hun
hoofd zijn voor hen een werkelijkheid. Dan helpt het niet om te
zeggen: “Zet Australië uit je hoofd. Dat is onzin.” In het begin
kreeg Jessie alleen negatieve respons, dat maakte haar agressief.
Had ik niet ingegrepen, dan zat ze nu op een gesloten afdeling.’
In uw boek fulmineert u over hoe de computer geleid heeft
tot een ’ontmenselijking van de psychiatrie’. U betreurt dat
de bureaucratie hulpverleners weghoudt van hun patiënten.
‘Een morele misdaad is het. Dat grijpt zo zwaar in op de
hulpverlening. Vroeger zat ik niet aan de computer, maar bij
de patiënt aan de ontbijttafel. Daar hebben die elektronische
dossiers een einde aan gemaakt. En wat is het gevolg? Als er
iemand binnenkomt in je bureau zit je met je gezicht naar dat
scherm en met je rug naar de patiënt. Vreselijk. Op een keer zei
een patiënt: “Zeg, bij jíj nu gek geworden of ik? Kijk me toch
eens aan!” Die man had volkomen gelijk.’
Een andere problematiek waar u zich over opwindt,
is medicatie. U spreekt over ’giftige antipsychotica’ en
’chemische lobotomie’.
‘In mijn beginjaren zag ik dat de patiënten zakken vol pillen
moesten slikken: antipsychotica, antidepressiva, slaapmiddelen,
tranquillizers. Nu, het enige middel dat een beetje baat bij
chronische psychotici is clozapine. Een zwaar medicijn, maar
het kan wel een stuk levenskwaliteit teruggeven. Alle andere
medicatie kun je overboord gooien. Het is ook helemaal
niet bewezen dat antipsychotica effect hebben bij chronische
patiënten, want hun stemmen verdwijnen niet.
Ach, als je ziet wat de farma-industrie allemaal aanricht ...
Patiënten worden bewust volgepropt met pillen. Schandalig.
Het zou een goede zaak zijn als er komaf wordt gemaakt met
die pillen.’
U zegt het zelf: de goede zaak. Uw streven naar eerherstel
voor psychiatrische patiënten is voor u een soort
Wiedergutmachung. Het naziverleden van uw vader speelt
daarin een rol, maar vooral de massale uitroeiing van
geesteszieken aan het begin van de Tweede Wereldoorlog.
‘Die geschiedenis heeft me mee gevormd, als Duitser én als
psychiater. Mijn vader zat bij de Waffen-SS. Met de concentratiekampen
heeft hij niks te maken gehad, dat heb ik grondig
uitgeplozen. Maar de oorlog was taboe thuis. Ook over de
Jodenvervolging wilde hij niks horen. Het enige wat hij ooit
over Auschwitz heeft gezegd is: “Ach ja, dat dorp in Polen.” Hij
verdrong het, uit pure schaamte.
Ik walgde toen het nieuws bekend raakte dat in de jaren
1939-’41 zo’n 200.000 chronisch geesteszieken waren vergast.
Ik ben ooit op bezoek geweest in zo’n instelling. Vreselijk wat
daar was gebeurd. Mensen zoals degenen met wie ik al die jaren
ben omgegaan, werden daar gewoon uitgeschakeld. Het was de
psychiater zelf die de gaskraan opendraaide. Onvoorstelbaar.
Wel, dat is een geschiedenis die ik bij me draag. In het begin
van mijn carrière stelde ik vast dat er ook in de naoorlogse
psychiatrie nog veel leed was: platspuiten, elektroshocks,
isoleercellen. Ik dacht: dit moet anders. Niet dat ik alles kan
goedmaken wat de Duitsers hebben aangericht. Maar toch, dit
is mijn Wiedergutmachung.’ n
Uitbehandeld, maar niet opgegeven, Detlef Petry
Uitgeverij Ambo
Prijs: 19,95 euro
ISBN-nummer: 9789026323348
BOEK
DEPSYCHIATER 3 • 2011 17