Bekijk het inkijkexemplaar - Cross Media Nederland

In de tweede kandidatuur al ging u in het laboratorium bij
professor Lauweryns experimenten uitvoeren. Om welke
experimenten ging het toen?
‘Dat was een beetje toevallig zo gekomen, maar ook weer niet
helemaal toevallig. In het tweede jaar vroeg professor Lauweryns
of er studenten geïnteresseerd waren om wat laboratoriumonderzoek
te doen. Hij zocht specifiek iemand die geïnteresseerd
was in het zenuwstelsel. Ik dacht meteen, dit is een kans uit de
duizend. Later wilde ik toch de neurologische toer op.
In het laboratorium van professor Lauweryns werkte een heel
actief team. Concreet deden we bijvoorbeeld een kritische
studie aangaande de methodes om zenuwen te kleuren. We
hebben gezocht naar cellen in het bronchiaal epitheel vergelijkbaar
met de Kultschitzky-cellen in het darmepitheel en ze
ook gevonden, uiteindelijk beschreven we ook voor het eerst
een neuroreceptor in het bronchiaal epitheel. We stelden ons
bijvoorbeeld ook de vraag of een navelstreng bezenuwd is. We
probeerden in de navelstreng zenuwen te kleuren, maar konden
er geen vinden. Dat was voor ons een prettige bevinding, dat als
een navelstreng wordt doorgeknipt dat niet pijnlijk is (lacht).’
In 1971 studeert u af als arts, maar dat is voor u nog maar
een begin.
‘Van 1971 tot 1972 deed ik als NFWO-stagiair onderzoek,
opnieuw bij professor Lauweryns. Ik kreeg een beurs als
aspirant-navorser, maar besliste in augustus 1972 psychiatrie
te gaan doen. Na vier jaar was ik neuropsychiater. Ik legde me
toen in eerste instantie toe op de kliniek. Van professor Roland
Pierloot kreeg ik de kans te doen wat ik graag wilde doen, en
dat was voor schizofrene patiënten zorgen. Dat betekende het
begin van het ontwikkelen van een methodiek, het uitzetten
van rehabilitatie. Dat vroeg de eerste tien jaar toch wel het
leeuwendeel van mijn aandacht.
Naast de kliniek startte ik het Psycho-Sociaal Centrum
Sint-Alexius in Elsene op, een nachtkliniek was dat toen, we
zetten een specifieke consultatie voor schizofrene patiënten
op. Belangrijk vind ik ook dat we met mensen uit de regio
voor volwassen, werkonbekwame mentaal gehandicapten
in Kampenhout een tehuis (dagverblijf en voltijds verblijf)
hebben opgericht. Ik was er twee jaar directeur van.’
In Kortenberg liet u bijzondere belangstelling blijken voor het
resocialiseren van psychotische patiënten.
‘Dat klopt. In 1974, 1975, had ik samen met prof. Paul Cosyns
een apart programma voor het behandelen en reïntegreren in
de maatschappij van jonge schizofrene patiënten opgezet.’
Mogen we er dan ook van uitgaan dat u, met belangrijke
elementen als zorgcircuits, netwerken, zorg in de thuisomge-
EmERItAAt
ving en zorg in de maatschappij, helemaal achter het recente
artikel 107 staat?
‘Ik denk inderdaad dat dit een goede zaak is. De idee erachter
vinden we al terug in het nachthospitaal in Elsene. Dat was
een kleine instelling, ze stond al relatief ver van het ‘gewone’
ziekenhuis, bevond zich middenin een stedelijke omgeving. De
patiënten stonden overdag in de maatschappij. Nadien is dat
uitgebreid tot een centrum dat ook overdag begeleiding geeft.
In diezelfde lijn begon ik in de jaren tachtig samen met prof.
Guido Pieters met het openen van huizen voor beschut wonen.
Belangrijk daarbij was dat Guido naar Londen was getrokken
en daar de gunstige effecten van een sociale invalshoek voor de
psychiatrie had gezien.’
Wat is daarbij het belang van bottom-up werken?
‘Dat belang blijkt onder meer uit artikel 107. Een groot aantal
mensen moet zich engageren, moet samen met de leiding een
coherent geheel opzetten. Het hele gebeuren moet bovenal
multidisciplinair zijn. En zoiets kan niet van boven naar onder
worden gedirigeerd.’
U stond, samen met dr. Hebbrecht, prof. Pieters en prof. Sabbe,
mee aan de wieg van de Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie.
Hoe is de vereniging ontstaan?
‘De VVZ, de Vereniging van Vlaamse Zenuwartsen,
groepeerde neurologen en psychiaters. Dat liep niet zo goed,
het was een oud zeer dat heel wat psychiaters zich daar niet
echt thuis voelden. Ook was het zo dat veel psychiaters die
deel uitmaakten van psychotherapeutische verenigingen niet
in de VVZ en dus ook niet in de mainstream van de psychiatrie
zaten. Er was dus eigenlijk geen globale vereniging van
Vlaamse psychiaters.
Toen ik voorzitter was geworden van de VVZ – ik was
overigens de laatste voorzitter van de VVZ in haar oude vorm
– had ik binnen de VVZ een forum psychiatrie gevormd dat
psychiaters van verschillende psychotherapeutische richtingen,
van verschillende subspecialisaties, zoals de forensische
en de ouderenpsychiatrie, professoren psychiatrie en ook
geneesheer-inspecteurs van het ministerie, samenbracht. Zo
ontstond binnen de VVZ een heel actieve kern.
In een tweede fase, toen dat forum goed draaide, werd binnen
de VVZ afgesproken dat er naast een Vlaamse Vereniging
voor Neurologen ook, uitgaande van dat forum, een Vlaamse
Vereniging voor Psychiatrie zou worden opgericht, beide toch
nog gelinkt aan de VVZ. Uiteindelijk ging de VVP, zonder al
te veel conflict, op eigen benen staan. Gevolg daarvan was dat
de VVP nóg actiever werd en dat ook de psychotherapeutische
richtingen toen bij ons terecht konden. Professor Sabbe werd
de eerste voorzitter.’
DEPSYCHIATER 3 • 2011 7