download pdf - Centrum voor Lokaal Bestuur

‘ We steunen alleen
herindelingen die
van onderop komen’
‘ Kijk ook eens
naar andere
samenwerkingsvormen’
hERiNdELiNg Af
Tjeerd Talsma
en dus zwak. Wij vragen ons af:
is daar nu wel echt onderzoek
naar gedaan of is het slechts een
veronderstelling?’
Na een herindeling zou het ambtelijk
apparaat wel groot genoeg
zijn?
‘In het herindelingsvoorstel staat
dat er geen ontslagen mogen vallen
naar aanleiding van de fusie.
Maar wat verbetert er dan aan
de bestuurskracht? Provinciale
Staten willen graag een serieus
advies geven aan Gedeputeerde
Staten of een herindeling nu de
beste oplossing is. Er zijn ook
andere varianten denkbaar. Wat
er nu is gebeurd is dat een informateur
binnen strikte kaders een
informatieopdracht gekregen
heeft van de gemeenten, waar uit
gekomen is dat het voorstel van
de vijf de meest haalbare variant
zou zijn. Het is optellen en aftrekken,
een soort consumentenbondtabel
van plussen en minnen
en dan voorstanders zoeken.
Tja, de meest haalbare oplossing
is niet per se de meest wenselijke.’
De provincie is dus erg voorzichtig,
is dat een les uit het verleden?
‘Inderdaad. In 1984 is er in de
hele provincie van bovenaf geherindeeld
en dat verliep desastreus.
Er waren allerlei ongelukkige
compromissen nodig om de
fusies toen voor elkaar te krijgen.
Wij hebben nu dan ook bewust
in ons coalitieakkoord gezet
dat herindelingen van onderop
moeten komen. Maar zelfs als
het van onderop komt is het niet
zo dat de provincie alleen maar
een doorgeefluik van die wens
is. Wij hebben een wettelijke rol
te vervullen. Mijn les is: laten we
in vredesnaam samen optrekken,
van het begin af aan, waarbij
de wens van de gemeenten erg
belangrijk is. Maar wij kijken als
provincie ook naar het effect op
de rest van de provincie en op de
directe omgeving.’
Verder lezen?
bolsward.pvda.nl
- Rapport informateur Harm Bruins Slot over
de herindeling, september 2008. Quote: ‘De
absolute wil ‘van onderop’ zal voor provincie
en wetgever een voldongen feit creëren.’
fusiesudwestfryslan.nl
- Website projectbureau fusie Súdwest Fryslân
Het is de bedoeling dat ook de gemeenten
Bussum, Naarden, Muiden
en Weesp samengaan. Maar
Bussum wil niet en de situatie is
daar inmiddels zo ingewikkeld dat
zelfs de staatssecretaris zich ermee
bemoeit.
Tjeerd Talsma
Fractievoorzitter PvdA
Provinciale Staten
Noord-Holland
Komt de herindeling bij jullie van
bovenaf of van onderop?
‘Wij hebben als provincie de houding
aangenomen dat we in principe
alleen herindelingen steunen
die van onderop komen. Als er
geen enkele behoefte uit gemeenten
is, dan oefenen wij geen druk
uit. In het geval van Naarden,
Bussum, Muiden en Weesp kwam
de wil tot samenwerking vanuit
de kleine gemeenten. De burgemeester
van Muiden gaf aan dat
de gemeente te klein is om de
tegenwoordige problematiek aan
te kunnen. In Naarden meldde
Peter Rehwinkel, onze PvdA-burgemeester
daar, hetzelfde.’
Wat is die problematiek dan
precies?
‘Ze redden het gewoon niet met
de ambtelijke bezetting. Stel dat
je één ambtenaar hebt op een
afdeling en die is ziek, dan ligt de
boel meteen plat. Dat kan natuurlijk
niet. De decentralisatie van
overheidstaken maakt de druk op
gemeenten steeds hoger. Tegenwoordig
moeten gemeenten bijvoorbeeld
de WMO uitvoeren en
structuurvisies opstellen volgens
WRO-regels.’
Herindeling leek dus logisch.
Maar er is wel een kink in de
kabel…
‘Dat klopt. Bussum wil niet meedoen.
Dat is verreweg de grootste
gemeente van de vier. Ze willen
wel samengaan, maar dan alleen
met Naarden, niet met Weesp
en Muiden. Dat werd al snel een
ingewikkelde situatie, want de
andere drie willen wel met zijn
vieren een gemeente vormen. Wij
hebben toen als provincie onze
verantwoordelijkheid genomen
en er is een Arhi-procedure
(Arhi is de wet algemene regels
herindeling, red.) gestart om het
fusieproces op gang te brengen.
Normaal gesproken neemt de
Tweede Kamer het advies van
de provincie meteen over, maar
de weerstand in Bussum was zo
groot, dat zowel de Kamer als de
staatssecretaris er nu nog niet uit
zijn. Zelfs CDA-Eerste Kamerlid
Hans Hillen bemoeit zich er nu
mee, die heeft een brief naar de
commissaris van de koningin
gestuurd om te vragen wat er
speelt, terwijl de Eerste Kamer
hier natuurlijk niets mee te maken
heeft.’
Foto Ton Kastermans
ellen Groten
Leggen jullie de fusie dan niet
toch van bovenaf op?
‘Als drie van de vier gemeenten
willen, dan moeten wij als provincie
echt naar het grote belang
kijken. Dat is ons inziens het
beste gediend met een fusie van
alle vier de gemeenten.’
Wie een kloof tussen burger en politiek
vreest, moet voorzichtig zijn met
schaalvergroting
Ellen Groten
Fractievoorzitter PvdA
Gemeente Bussum
Bussum wil niet fuseren?
‘Bussum en Naarden praten denk
ik al vijftien jaar over samenwerking.
Toen de provincie in 2007
voorstelde een ARHI-procedure
over de hele regio te leggen
om de bestuurskracht te onderzoeken
waren we daar heel
enthousiast over in verband met
de gewenste samenwerking met
Naarden. Toen bleek echter dat
Muiden en Weesp onvoldoende
bestuurskracht hadden om alleen
verder te gaan en de provincie
stelde vervolgens dat we met zijn
vieren moesten fuseren.’
Maar…?
‘Vanaf het begin af aan hadden
we inhoudelijke argumenten om
het geen goed idee te vinden,
want wij vinden dat herindelen
geen doel op zich is. Er zijn twee
opties: of je wilt de bestuurskracht
verbeteren, of je wilt een
beter herkenbaar democratisch
geheel, waarin mensen zich kunnen
uitspreken over voorzieningen,
onderwijs, de bibliotheek,
enzovoorts. Bussum zelf heeft
voldoende bestuurskracht en
het democratisch gehalte staat
ook niet ter discussie. Wij willen
graag met Naarden fuseren, maar
daar houdt het mee op.’
Wil de bevolking wel fuseren?
‘Uit een peiling onder de bevolking
in Bussum waarin we vroegen
of mensen voor herindeling
voelden, en of de voorkeur dan
uitging naar Bussum-Naarden,
naar de variant met de vier gemeenten
of nog iets anders, bleek
dat 96,4% stemde voor een fusie
met enkel Naarden. De gemeenteraad
heeft unaniem tegen de
vier-gemeenten variant gestemd.’
Waar zijn jullie bang voor in die
vier-gemeenten variant?
‘Het gaat niet om bang zijn, maar
of het logisch is en inwoners zich
herkennen in hun gemeentebestuur.
We hebben de mond vol
van de kloof tussen burger en
politiek. Dan moet je voorzichtig
zijn met schaalvergroting. Daar
komt bij dat je de eerste acht
jaar na een herindeling met veel
intern gedoe zit: het ambtelijk
apparaat moet heringericht worden,
er is interne politieke strijd,
ambtelijke regelingen moeten
op elkaar worden afgestemd. Ik
zou zeggen, kijk ook eens naar
andere samenwerkingsvormen,
niet alleen naar herindelen.’
Verder lezen?
bussum.nl
- Bussum verzet zich tegen herindelingsadvies.
naarden.nl
- Naarden wil fusie met Muiden, Weesp,
Naarden
15