download pdf - Centrum voor Lokaal Bestuur
03.09.2013 • Views
Share Embed Flag

download pdf - Centrum voor Lokaal Bestuur

download pdf - Centrum voor Lokaal Bestuur

download pdf - Centrum voor Lokaal Bestuur

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
lokaalbestuur.nl

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

LOKAAL<br />

BESTUUR<br />

Maandblad van het <strong>Centrum</strong> <strong>voor</strong> <strong>Lokaal</strong> <strong>Bestuur</strong> van de PvdA<br />

DE JUISTE<br />

KANDIDAAT<br />

Rondje langs<br />

de afdelingen<br />

INTERVIEW<br />

ABOUTALEB<br />

Half jaar in<br />

Rotterdam<br />

pROVINcIE &<br />

hERINDELINg<br />

Rem op proces<br />

in Friesland<br />

Jaargang 33 nummer 7/8<br />

Juli/augustus 2009<br />

ONRUST NA<br />

VERKIEzINgEN<br />

Komt het nog<br />

goed in 2010?<br />

Netwerkdag<br />

burgemeesters<br />

Biertje op straat<br />

Participatie<br />

van burgers

ondrwg<br />

2<br />

ALLEmAAL NEw YORKERS<br />

PieRRe HeiJNeN lid Tweede Kamer en redactielid <strong>Lokaal</strong> <strong>Bestuur</strong><br />

In de meivakantie was ik <strong>voor</strong> het eerst van mijn leven in New<br />

York. Als geschenk aan onszelf <strong>voor</strong> onze 30-jarige relatie,<br />

samen met onze 16-jarige zoon. Zondagmiddag vanaf JFK-<br />

Airport in een taxi in de file, veel wijken met witte houten<br />

huizen en zwarte mensen passerend, ieder basketbalveld en<br />

park druk bezet. Langzaam doemt de skyline van Manhattan<br />

op. Ik voel tot mijn verbazing emotie in mij opwellen. Ik heb<br />

net als iedereen deze beelden zo vaak gezien op foto of film!<br />

De confrontatie met de werkelijkheid ontroert juist daarom,<br />

denk ik.<br />

In een hotel met 1700 (!) kamers tegenover Madison Square<br />

Garden middenin Manhattan ondergaan we het permanente<br />

geluid van de stad die nooit slaapt en dus altijd herrie<br />

maakt. De dagen worden doorgebracht met bezoeken aan<br />

alle toeristische hotspots, van Ellis Island tot Central Park,<br />

van Harlem tot Brooklyn, van het Empire State Building<br />

tot Ground Zero, van Times Square tot Wall Street. Ik heb<br />

niet eerder een situatie meegemaakt waarin alle clichés en<br />

beelden zo blijken te kloppen als hier. De doormen in de<br />

wijken langs Central Park, de eindeloze rijen taxi’s, tientallen<br />

gillende politieauto’s in een achtervolging(?), de nanny’s<br />

in het Central Park, de limousines, de uitingen van extreme<br />

rijkdom en diepe armoede.<br />

Als politicus ontkom je nooit aan de neiging om te<br />

vergelijken. De billboards en advertenties <strong>voor</strong> de gekozen<br />

burgemeester Bloomberg, de geweldige gaten in het wegdek<br />

van veel avenues en streets, de levensgevaarlijke situatie<br />

Foto Nationale Beeldbank<br />

<strong>voor</strong> fietsers. De bedelaars. Ieder plekje waarop niet wordt<br />

gereden of gewandeld is een ‘park’, ook al staat er maar een<br />

enkele boom en heeft het de omvang van een achtertuin;<br />

intussen wordt deze fantastisch schoongehouden door een<br />

permanent aanwezige beheerder. Mensen in uniform zijn<br />

er helden en worden niet lastig gevallen zoals bij ons. De<br />

waardering <strong>voor</strong> mensen die aan het werk zijn, is sowieso<br />

voelbaar aanwezig. Er lijkt veel meer respect te zijn dan<br />

hier, <strong>voor</strong> iedereen ongeacht zijn werk, afkomst of uiterlijk.<br />

Anders dan bij ons is vrijheid van meningsuiting geen<br />

vrijbrief <strong>voor</strong> asociaal gedrag. Burgerschap, de vlag, de<br />

zichtbaar aanwezige huisregels bij instellingen en winkels. Je<br />

ontkomt niet aan de advertenties <strong>voor</strong> Engelse taalcursussen<br />

en in slechts één week Newyorkse metro heb ik meer mensen<br />

met een boek de taal zien leren dan een heel leven hier in<br />

Den Haag in de tram. Van een metrorit naar het eindpunt<br />

van de Bronx word je wat minder vrolijk door de graffity,<br />

de lelijkheid van straten en bedrijfsterreinen, de aan auto’s<br />

sleutelende mannen op straat, het derde wereldgevoel<br />

inclusief de armoede. New York is een stad van ongekende<br />

mogelijkheden, energie en optimisme en toch ook een stad<br />

van grote tegenstellingen en uitzichtloosheid. In sommige<br />

opzichten een <strong>voor</strong>beeld, in andere een schrikbeeld.<br />

Na 9/11 zei ik op een bijeenkomst in Den Haag: ‘Wij<br />

zijn allemaal New Yorkers’ (uit solidariteit en omdat de<br />

moderniteit in z’n hart was geraakt). Na mijn bezoek is dat<br />

althans <strong>voor</strong> mij niet langer slechts een metafoor.

clfn<br />

LOKAAL<br />

BESTUUR<br />

Maandblad van het <strong>Centrum</strong> <strong>voor</strong> <strong>Lokaal</strong> <strong>Bestuur</strong> van de PvdA<br />

DE JUISTE<br />

KANDIDAAT<br />

Rondje langs<br />

de afdelingen<br />

INTERVIEW<br />

ABOUTALEB<br />

Half jaar in<br />

Rotterdam<br />

pROVINcIE &<br />

hERINDELINg<br />

Rem op proces<br />

in Friesland<br />

Jaargang 33 nummer 7/8<br />

Juli/augustus 2009<br />

Netwerkdag<br />

burgemeesters<br />

ONRUST NA Biertje op straat<br />

VERKIEzINgEN<br />

Komt het nog Participatie<br />

goed in 2010? van burgers<br />

Foto Rein van Zanen<br />

LOKAAL<br />

BESTUUR<br />

Maandblad over gemeente- en<br />

provinciepolitiek van de PvdA.<br />

Verschijnt tien keer per jaar.<br />

<strong>Lokaal</strong> <strong>Bestuur</strong> is een <strong>voor</strong>tzetting<br />

van De Gemeente, opgericht in 1907<br />

door F.M. Wibaut en P.L. Tak.<br />

UITGAVE<br />

<strong>Centrum</strong> <strong>voor</strong> <strong>Lokaal</strong> <strong>Bestuur</strong> van de<br />

Wiardi Beckman Stichting,<br />

Postbus 1310, 1000 BH-Amsterdam.<br />

ISSN: 0167-0980<br />

33 e jaargang no. 7/8<br />

Overname van artikelen, delen<br />

daaruit of illustraties alleen na<br />

<strong>voor</strong>afgaande toestemming.<br />

REDACTIE<br />

Hans Alberse (<strong>voor</strong>zitter),<br />

Jan-Jaap van den Berg, Pierre Heijnen,<br />

Nico Portegijs, Kim Putters,<br />

Richard Scalzo, Nicole Teeuwen,<br />

Lobke Zandstra.<br />

De redactie werkt op basis van een<br />

redactiestatuut.<br />

EINDREDACTIE<br />

Jan de Roos<br />

SECRETARIAAT<br />

Jessica Schipper<br />

Postbus 1310,<br />

1000 BH Amsterdam<br />

Telefoon: 0900-9553<br />

E-mail: clb@pvda.nl<br />

BASISLAY-OUT<br />

Stan Wagter, Amsterdam<br />

VORMGEVING<br />

Jos B. Koene, Amsterdam<br />

omslagfoto<br />

PvdAburgemeesters<br />

op excursie<br />

bij Hoog<br />

Catharijne.<br />

MEDEWERKERS AAN DIT NUMMER<br />

Jan Chris de Boer, Pierre Heijnen<br />

(Onderweg), Laurens de Graaf,<br />

Paul Kalma (Afgevaardigde),<br />

Jan Kooijman, Ton Langenhuyzen<br />

(2e Kamer), Rob de Rooij (EU-lokaal),<br />

Jessica Schipper (Persoonlijk),<br />

Kirsten Verdel.<br />

PRODUCTIE EN DRUK<br />

Thieme Media Center, Rotterdam<br />

ABONNEMENTEN<br />

Gratis <strong>voor</strong> leden van het <strong>Centrum</strong><br />

<strong>voor</strong> <strong>Lokaal</strong> <strong>Bestuur</strong>.<br />

Voor niet-leden € 20,- per jaargang.<br />

Losse nummers (€ 3,50 inclusief<br />

verzendkosten) zijn te bestellen bij<br />

de PvdA, telefoon 0900-9553.<br />

ADVERTENTIES<br />

Tarieven en opgave:<br />

Recent (Joop Slor), Postbus 17229,<br />

1001 JE Amsterdam, tel. 020 3308998<br />

INTERNET<br />

<strong>Lokaal</strong> <strong>Bestuur</strong> is ook te raadplegen<br />

op Internet:<br />

http://www.lokaalbestuur.nl<br />

KOPIJ<br />

Reacties en bijdragen naar:<br />

jdroos@pvda.nl<br />

4<br />

6<br />

9<br />

10<br />

14<br />

18<br />

20<br />

Kandidaatstelling<br />

Een half jaar<br />

burgemeester in<br />

Rotterdam<br />

Aboutaleb<br />

Onrust na verkiezingen<br />

Fotoreportage uit<br />

Utrecht<br />

herindeling<br />

Tips <strong>voor</strong> raadsleden<br />

Achterkant<br />

Burgemeestersdag<br />

Burgerparticipatie<br />

Hoe loopt het in de<br />

afdelingen?<br />

Burgemeesters bezorgd<br />

over uitslag<br />

Provincie trapt op de<br />

rem in Friesland<br />

Partij van de Arbeid<br />

ONDERWEg New York 2 2 DE KAMER Kieswet 8<br />

EU-LOKAAL Meer Europa 8 AfgEVAARDIgDE Paul Kalma 12<br />

INITIATIEf VAN DE MAAND Ombudsteam Den Haag 12<br />

STELLINg VAN DE MAAND Drinken op straat 13<br />

DILEMMA Rondje van de makelaar 16<br />

3

OP ZOEK NAAR<br />

dE JUiSTE KANdi<br />

Foto Ton Kastermans<br />

Herriët Heersink<br />

Vrijwel alle afdelingen zijn al drukdoende<br />

met de <strong>voor</strong>bereidingen <strong>voor</strong><br />

de gemeenteraadsverkiezingen in<br />

maart volgend jaar. In de ene afdeling<br />

gaat dat een stuk makkelijker dan<br />

in de andere. In Tilburg is het geen<br />

probleem de lijst met dertig namen<br />

vol te krijgen, maar in Blaricum is<br />

nog geen enkel kandidaat-raadslid<br />

gevonden. Ook in Eersel gaat het zeer<br />

moeizaam. ‘Hier durven mensen er<br />

in het openbaar soms niet <strong>voor</strong> uit te<br />

komen dat ze een PvdA’er zijn.’<br />

JAN ChRiS dE BOER<br />

fREELANcE JOURNALIST<br />

4<br />

Als de handleiding die <strong>voor</strong> de<br />

afdelingen is gemaakt goed is<br />

nagevolgd, heeft de PvdA inmiddels<br />

in alle gemeenten een profielschets<br />

<strong>voor</strong> de nieuwe fractie<br />

opgesteld en een kandidaatstellingscommissie<br />

samengesteld. ’t<br />

Is nog maar een beginnetje van<br />

wat er allemaal moet gebeuren<br />

tot aan de verkiezingen op 3<br />

maart 2010, maar lang niet alle<br />

afdelingen hebben dit begin inmiddels<br />

gemaakt. Voor sommige<br />

hebben zo’n profielschets en zo’n<br />

commissie ook helemaal geen<br />

prioriteit. Daar is de grote vraag:<br />

doet de PvdA wel mee aan de komende<br />

raadsverkiezingen? Want<br />

het lukt tot op dit moment maar<br />

niet of nauwelijks om mensen te<br />

vinden die op de kandidatenlijst<br />

willen.<br />

Blaricum<br />

Blaricum is zo’n gemeente. Herriët<br />

Heersink was tot half mei<br />

raadslid in Laren (‘Ik kon het<br />

raadswerk niet meer combineren<br />

met mijn werk’) en is nu kandidaat-<strong>voor</strong>zitter<br />

van de afdeling<br />

Laren/Blaricum. ‘Moeizaam, heel<br />

moeizaam’, zegt ze op de vraag<br />

hoe het gaat met het vinden van<br />

geschikte kandidaten. ‘Onze<br />

afdeling heeft zo’n veertig leden.<br />

Voornamelijk oudere mensen,<br />

mensen met zware banen en een<br />

sociale elite die wel enthousiast<br />

is maar niet actief participeert.<br />

In Laren hebben we nu vier, vijf<br />

serieuze kandidaten, maar in<br />

Blaricum nog geen. De huidige<br />

raadsleden stoppen ermee. Ik ga<br />

al onze leden <strong>voor</strong> de zomervakantie<br />

maar eens opbellen om<br />

zo te proberen de zaak toch wat<br />

in beweging te krijgen. Ikzelf<br />

werd ook pas actief toen ik werd<br />

gevraagd.’<br />

Maar bestaat de mogelijkheid dat<br />

‘ De zoektocht<br />

in Blaricum<br />

verloopt heel<br />

moeizaam’<br />

de PvdA (nu twee van de dertien<br />

zetels) volgend jaar in Blaricum<br />

niet meedoet? ‘Dat weet ik nog<br />

niet, maar linksom of rechtsom<br />

moet het toch lukken.’<br />

Heersink heeft een verklaring<br />

<strong>voor</strong> de problemen die zich wel<br />

in Blaricum en niet in Laren <strong>voor</strong>doen:<br />

‘In Laren maakte de PvdA<br />

vroeger deel uit van een linkse<br />

combinatie. Bij de verkiezingen<br />

in 2006 heeft de PvdA weer<br />

onder eigen naam meegedaan.<br />

Dat heeft goed uitgepakt. Er<br />

zijn nieuwe mensen bij de partij<br />

gekomen en er ontstond een<br />

nieuw elan. Daar is een omslag<br />

gemaakt die in Blaricum nog<br />

moet plaatsvinden. De huidige<br />

beide raadsleden zitten al zo’n<br />

vijftien jaar in de raad en hen<br />

is het nog niet gelukt te zorgen<br />

<strong>voor</strong> opvolgers. Maar we hebben<br />

tijdens de campagne <strong>voor</strong> de<br />

Europese verkiezingen laten zien<br />

dat we er nog zijn en dat zullen<br />

we de komende tijd blijven doen:<br />

zorgen dat de mensen weten dat<br />

je bestaat. Zo proberen we iets los<br />

te wrikken.’<br />

Tilburg<br />

Een heel ander verhaal vertelt<br />

Guus Sluijter, afdelings<strong>voor</strong>zitter<br />

in Tilburg waar de PvdA momenteel<br />

elf van de 39 zetels bezet.<br />

‘Wij zijn al vroeg begonnen, eind<br />

2008. Want wij verwachten spannende<br />

verkiezingen. Constant<br />

zijn wij op zoek naar geschikte<br />

kandidaten en we willen <strong>voor</strong>al<br />

variatie op onze lijst: jong en oud,<br />

man en vrouw, diverse achter-<br />

gronden. We hebben nu zo’n<br />

vijftien serieuze kandidaten en<br />

ik weet zeker dat we de lijst met<br />

dertig namen vol krijgen. En we<br />

kiezen <strong>voor</strong> kwaliteit. Kwaliteit is<br />

belangrijker dan stemmen trekken<br />

als puntje bij paaltje komt.’<br />

In Tilburg is de lijsttrekker al<br />

bekend: Jan Hamming. ‘Daar<br />

hebben we heel bewust <strong>voor</strong> gekozen’,<br />

zegt Sluijter. ‘Zo houden<br />

we Jan in Tilburg, want er wordt<br />

nogal aan hem getrokken, plus<br />

geven we het signaal af aan de<br />

gemeentelijke politiek dat we op<br />

de ingeslagen weg verder gaan.<br />

Onze sterke troef blijft in het<br />

spel.’<br />

De PvdA in Tilburg is ook al bezig<br />

met de <strong>voor</strong>bereidingen <strong>voor</strong><br />

de campagne. Daar<strong>voor</strong> is een<br />

ruim budget beschikbaar, aldus<br />

Sluijter: ‘Tussen de dertig- en<br />

veertigduizend euro. Al was ons<br />

streven vijftigduizend.’<br />

We volgen de richtlijnen die we vanuit<br />

Amsterdam hebben gekregen<br />

Staphorst<br />

Henk van Lambalgen is fractie<strong>voor</strong>zitter<br />

van de PvdA in de raad<br />

van Staphorst, waar de partij twee<br />

van de zeventien zetels bezet.<br />

Misschien verrassend, maar de<br />

PvdA (<strong>voor</strong>heen SDAP) maakt al<br />

sinds 1932 onafgebroken deel uit<br />

van de Staphorster raad. Maar<br />

nu zijn er problemen, want Van<br />

Lambalgens collega Henk Messchendorp<br />

stopt ermee. ‘Die problemen<br />

spelen al jaren’, zegt Van<br />

Lambalgen, ‘maar tot nu toe is<br />

het altijd gelukt.’ De PvdA hoeft<br />

in Staphorst eigenlijk maar twee<br />

serieuze kandidaten op de lijst<br />

te hebben, maar de afdeling van

dAAT<br />

Foto Ineke Kamp/Fotobureau Roel Dijkstra<br />

Floor Goudriaan<br />

zo’n twintig leden telt eigenlijk<br />

maar vier echt actieve mensen:<br />

de beide raadsleden en de twee<br />

bestuursleden. Van Lambalgen<br />

heeft z’n hoop gevestigd op Bé<br />

Veen, de afdelings<strong>voor</strong>zitter. ‘Hij<br />

zou een goed raadslid zijn, maar<br />

hij heeft een eigen bedrijf en dus<br />

weinig tijd.’<br />

Helmond<br />

‘Alles loopt volgens schema’,<br />

meldt Roy Boermeester vanuit<br />

Helmond. ‘We volgen de richtlijnen<br />

en handvatten die we vanuit<br />

Amsterdam hebben gekregen.’<br />

Boermeester is nog afdelings<strong>voor</strong>zitter,<br />

maar treedt terug<br />

omdat hij kandidaat is bij de<br />

komende raadsverkiezingen.<br />

‘Wij streven naar een lijst met<br />

vijftien zeer goede kandidaten.<br />

Die lijst willen we aanvullen met<br />

nog eens vijftien namen van<br />

mensen die ook goed zijn en ook<br />

bereid zijn in de raad zitting te<br />

gaan nemen als ze veel <strong>voor</strong>keurstemmen<br />

krijgen.’ De PvdA bezet<br />

momenteel negen van de 37<br />

zetels in de gemeente Helmond.<br />

Boermeester verwacht veel belangstelling<br />

<strong>voor</strong> een plaats op de<br />

kandidatenlijst. ‘Dat is een luxe,<br />

ja, maar aan de andere kant ook<br />

een moeilijkheid. Maar laten we<br />

het positief bekijken: het is fijn<br />

als je zoveel kandidaten hebt. In<br />

Helmond zijn veel mensen politiek<br />

betrokken.’<br />

Delft<br />

Floor Goudriaan is <strong>voor</strong>zitter<br />

van de afdeling Delft/Midden-<br />

Delfland. In Midden-Delfland<br />

gaat de PvdA in 2010 <strong>voor</strong> het<br />

eerst zelfstandig meedoen aan de<br />

verkiezingen. Vier jaar geleden<br />

maakte de partij nog deel uit van<br />

een lokale partij die na strubbelingen<br />

uiteen viel. ‘De <strong>voor</strong>-<br />

uitzichten zijn goed. In Midden-<br />

Delfland hebben we nu een aantal<br />

gekwalificeerde kandidaten’,<br />

zegt Goudriaan. Ook in Delft<br />

(daar heeft de PvdA elf van de 37<br />

zetels) loopt alles op rolletjes.<br />

‘We hebben alle <strong>voor</strong>bereidingen<br />

getroffen. Verder zijn we eind<br />

vorig jaar al met de scouting van<br />

kandidaat-raadsleden begonnen.<br />

Met ervaren mensen hebben<br />

we de ledenlijst doorgenomen<br />

en naar aanleiding daarvan een<br />

aantal mensen benaderd. We<br />

hebben nu zo’n tien geschikte<br />

kandidaten, maar feitelijk zijn<br />

we nog maar net begonnen. Bij<br />

de vorige raadsverkiezingen hadden<br />

we dertig namen op de lijst<br />

staan, maar niet iedereen was<br />

echt kandidaat. Het is nu de vraag<br />

of we dat weer gaan doen, of<br />

alleen serieuze kandidaten op de<br />

lijst zetten. Aan de andere kant:<br />

mensen die wel op de lijst staan<br />

en niet in de raad willen leveren<br />

wel extra stemmen op.’<br />

Goudriaan was ook actief in de<br />

gemeente Bloemendaal. ‘Daar<br />

hadden we <strong>voor</strong>al oude leden,<br />

hier in Delft hebben we heel veel<br />

dertigers. Vooral mensen die<br />

na hun studie hier zijn blijven<br />

hangen. Ik heb er veel vertrouwen<br />

in; we komen met een goede lijst.<br />

Voor de zomervakantie gaan we<br />

nog eens de balans opmaken en<br />

kijken of we er nog een extra actie<br />

tegenaan moeten gooien. En<br />

ondertussen gaat onze scouting<br />

gewoon door.’<br />

‘ We hebben in Delft<br />

nu al tien geschikte<br />

kandidaten’<br />

Eersel<br />

In de gemeente Eersel (bij Eindhoven)<br />

vormt de PvdA een combinatie<br />

met GroenLinks. PvdA-<br />

GroenLinks heeft drie zetels op<br />

een totaal van zeventien. Tot aan<br />

2006 maakte de partij deel uit van<br />

Zesplus, ‘maar het bleek dat de<br />

PvdA binnen die partij totaal niet<br />

herkenbaar was’, zegt afdelings<strong>voor</strong>zitter<br />

Huub Ambrosius. Nu<br />

is hij op zoek naar namen <strong>voor</strong><br />

de komende verkiezingen en die<br />

zoektocht verloopt moeizaam.<br />

‘We gaan huiskamergesprekken<br />

aan en nodigen daar gericht<br />

mensen <strong>voor</strong> uit. Zo moet het uiteindelijk<br />

lukken. Je moet mensen<br />

nooit vragen: ‘wil je in de raad?’<br />

Dan zeggen ze toch ‘nee’. Dus<br />

leggen we eerst contacten, dan<br />

gaan we praten over de plaatselijke<br />

politiek en uiteindelijk kan<br />

dan die vraag komen: wil je je<br />

kandidaat stellen? Zo hopen we<br />

Je moet mensen nooit vragen:<br />

‘wil je in de raad?’<br />

samen met GroenLinks toch vijf,<br />

zes goede kandidaten te krijgen.<br />

Maar het probleem waar we<br />

tegenaan lopen is dat mensen er<br />

in het openbaar soms niet <strong>voor</strong><br />

uit durven te komen dat ze een<br />

PvdA’er zijn. Ik kom oorspronkelijk<br />

uit Limburg en daar speelde<br />

hetzelfde.’<br />

De afdeling kiest <strong>voor</strong> een summier<br />

verkiezingsprogramma.<br />

‘Dat wordt toch niet gelezen.<br />

De mensen hier zijn blijkbaar<br />

niet geïnteresseerd in gemeentepolitiek.<br />

Ja, pas als er iets <strong>voor</strong><br />

hun deur gebeurt. Bij raadsvergaderingen<br />

zitten er twee, drie<br />

mensen op de tribune. Hoe kun<br />

je zo een goede keuze maken<br />

als je gaat stemmen? Een lid van<br />

het CDA zei laatst: ‘Jullie fractie<br />

steekt er met kop en schouders<br />

bovenuit.’ Maar de inwoners zien<br />

dat dus niet.’<br />

Dordrecht<br />

In Dordrecht is de PvdA de grootste<br />

partij met elf van de 37 zetels.<br />

Marco Kraaijenbrink was tot <strong>voor</strong><br />

kort afdelings<strong>voor</strong>zitter. Hij heeft<br />

die functie neergelegd omdat hij<br />

zich kandidaat gaat stellen. ‘We<br />

kunnen met gemak een lijst met<br />

25 goede kandidaten samenstellen’,<br />

is zijn goede nieuws. ‘We<br />

hebben <strong>voor</strong> de vorige verkiezingen<br />

een vernieuwingsslag gemaakt<br />

waardoor er zes dertigers<br />

in de raad zijn gekomen.’ Volgens<br />

Kraaijenbrink is dat <strong>voor</strong>al<br />

te danken aan de goede scouting<br />

die de afdeling Dordrecht heeft<br />

opgezet. ‘Die scouting loopt al<br />

een poos. Mensen die interesse<br />

hebben of over wie we een tip<br />

krijgen, daar gaan we mee in<br />

gesprek. En we blijven scouten<br />

tot en met de laatste dag van de<br />

kandidaatstellingstermijn.’<br />

Dordrecht heeft gekozen <strong>voor</strong><br />

een lijsttrekkerverkiezing, op<br />

<strong>voor</strong>waarde dat er minimaal<br />

twee kandidaten zijn. ‘Op die<br />

manier willen we meer leden bij<br />

de verkiezingen betrekken. Want<br />

op onze ledenvergaderingen zie<br />

je maar dertig, veertig van de 380<br />

leden.’<br />

Kraaijenbrink is vol goede moed:<br />

‘Onze scouting heeft een aantal<br />

goede kandidaten opgeleverd.<br />

Dus we kunnen voldoende<br />

namen <strong>voor</strong> de lijst leveren.<br />

Bovendien zijn ons kandidaten<br />

divers, kwalitatief goed, zeer<br />

gemêleerd…Bijna ideaal!’<br />

Meer info over de kandidaatstelling<br />

in Proeflokaal 29, te <strong>download</strong>en<br />

via www.lokaalbestuur.<br />

nl: ‘Zoek naar het team op je<br />

kandidatenlijst’, door Yvonne<br />

Hagenaars, fractie<strong>voor</strong>zitter in<br />

Rijswijk. Guido Bamberg, lid<br />

kandidaatstellingscommissie in<br />

Nieuwegein in 2006, schrijft over<br />

‘De kandidaatstellingscommissie<br />

in de praktijk’.<br />

5

PvdA’er Ahmed Aboutaleb (1961)<br />

is sinds begin januari aan het werk<br />

als burgemeester van Rotterdam.<br />

Daar<strong>voor</strong> was hij staatssecretaris van<br />

Sociale Zaken en Werkgelegenheid in<br />

het kabinet-Balkenende IV.<br />

De politieke carrière van Aboutaleb<br />

startte in 2004, toen hij de afgetreden<br />

PvdA’er Rob Oudkerk in Amsterdam<br />

opvolgde als wethouder onderwijs,<br />

jeugd, werk en inkomen en grotesteden<br />

beleid.<br />

<strong>Lokaal</strong> <strong>Bestuur</strong> vroeg hem naar<br />

zijn ervaringen als burgemeester<br />

van de Maasstad.<br />

JAN KOOiJmAN<br />

fREELANcE JOURNALIST<br />

6<br />

Hoe is het eerste half jaar als<br />

burgemeester van Rotterdam u<br />

bevallen?<br />

‘Goed. In de aanloop naar mijn<br />

inauguratie heb ik een aantal<br />

burgemeesters geraadpleegd.<br />

Allen wezen mij erop dat een<br />

burgemeester goed contact moet<br />

hebben met burgers, bedrijven<br />

en instellingen van een stad. Het<br />

daarop geënte inwijdingsprogramma<br />

was zwaar, maar het<br />

heeft zijn vruchten afgeworpen.<br />

Ik ken Rotterdam nu goed, zowel<br />

geografisch als institutioneel.<br />

Ik leer de stad echter ook op een<br />

andere manier kennen. In het<br />

weekeinde kan ik zo maar opduiken<br />

in een café, een ijssalon, de<br />

tram of op een markt. Dat deed ik<br />

altijd al graag. Dat gedrag wil ik<br />

niet wijzigen. Veel burgers vinden<br />

het erg verrassend, als ze de burgemeester<br />

letterlijk tegen het lijf<br />

lopen. Zeker als die in een leren<br />

jack is gehuld. Aan die onofficiële<br />

contacten hecht ik veel waarde.’<br />

Hebt u al een stamkroeg?<br />

(lacht): ‘Een burgemeester hoort<br />

geen stamkroeg te hebben. Alle<br />

kroegen van Rotterdam zijn mijn<br />

stamkroeg. Net als dat ik supporter<br />

ben van álle Rotterdamse<br />

sportverenigingen.’<br />

Wat is het meeste opgevallen<br />

die eerste maanden?<br />

‘De stad Rotterdam, zoals die<br />

er bijligt. Bekijk de foto van het<br />

hart van Rotterdam in puin,<br />

die is genomen na het Duitse<br />

bombardement van 14 mei 1940.<br />

Vergelijk het beeld met nu. Ik heb<br />

bewondering <strong>voor</strong> mijn <strong>voor</strong>gangers<br />

en <strong>voor</strong> al die wethouders<br />

en andere politici en bestuurders<br />

die Rotterdam hebben gemaakt<br />

tot wat het nu is. De stad ligt er<br />

mooi bij. Maar een stad is nooit<br />

af en vraagt nu eenmaal om<br />

repeterende acties. Natuurlijk<br />

zijn ideeën, nieuw beleid en<br />

verfrissende initiatieven belangrijk<br />

en <strong>voor</strong> bestuurders mogelijk<br />

uitdagender. Burgers hechten<br />

echter aan <strong>voor</strong> de hand liggende<br />

dingen: een schone stad met<br />

water en elektriciteit, een stad<br />

zonder criminaliteit, een stad<br />

waar je vlug een paspoort of een<br />

vergunning krijgt, als je die nodig<br />

‘ De stad ligt er mooi bij,<br />

maar af is ie nooit’<br />

‘ BURgEmEESTER<br />

JE 24 UUR PER d<br />

Creativiteit en topkennis<br />

zijn essentieel <strong>voor</strong> Rotterdam<br />

hebt. Stadsbestuurders moeten<br />

nooit uit het oog verliezen dat de<br />

uitvoering van beleid veel tijd en<br />

grote aandacht blijft vragen.’<br />

Wat is er nodig om een grote<br />

stad soepel draaiende te houden?<br />

‘Dat vereist goed stadsmanagement.<br />

De meeste klachten van<br />

burgers die mij bereiken gaan<br />

over gebrekkig of falend stadsmanagement.<br />

Dat was al zo toen<br />

ik wethouder was in Amsterdam.<br />

Uitvoering van beleid krijgt mijns<br />

inziens te weinig aandacht, terwijl<br />

het toch cruciaal is. Burgers<br />

beoordelen bestuurders op basis<br />

van de uitvoering. Een grote stad<br />

als Rotterdam heeft, op het niveau<br />

van de deelgemeenten die veel<br />

uitvoering doen, niet eens een Directeur<br />

Uitvoering. Nu moet (met<br />

alle respect) iemand met salarisschaal<br />

11 of 12 onderhandelen met<br />

de directeur van de stadsreiniging<br />

over het schoonhouden van de<br />

stad. Dat moet anders, vind ik. De<br />

verhoudingen zijn scheef. Stadsmanagement<br />

draait om uitvoeren,<br />

uitvoeren, uitvoeren… Het is hét<br />

kritiekpunt van alle burgemeesters.<br />

Het moet beter.’<br />

Bestaat er zoiets als een burgemeesterssocialisme?<br />

‘Neen, dat vind ik niet. Een<br />

burgemeester heeft natuurlijk

Foto’s Celtac<br />

Ahmed Aboutaleb<br />

BEN<br />

Ag’<br />

zijn politieke achtergrond en zijn<br />

idealen, maar hij moet in de eerste<br />

plaats goed managen en waar<br />

nodig leiding geven. Een goede<br />

burgemeester brengt partijen<br />

bij elkaar en speelt zo nodig een<br />

verzoenende rol. Als burgemeester<br />

heb je te accepteren dat je niet<br />

politiek actief bent. Alleen dan<br />

ben je <strong>voor</strong> iedereen - burgers,<br />

politici, ambtenaren - aanvaardbaar.<br />

Mijn politieke wortels<br />

spelen soms wel een rol bij het<br />

leggen van accenten bij de domeinen<br />

waarover ik beslis. Ik doe<br />

daarbij datgene waarin ik geloof.<br />

Zeker bij de wettelijke uitvoering<br />

van mijn taken, bij<strong>voor</strong>beeld als<br />

korpsbeheerder.’<br />

De wethouders in het Rotterdamse<br />

college zijn politiek sterk<br />

geprofileerd. Hoe profileert de<br />

burgemeester zich?<br />

‘Als een burgervader. De wethouders<br />

weten wat zij aan mij<br />

hebben; dat ik een eigen mening<br />

heb. Die mening probeer ik op<br />

gepaste wijze te geven op de<br />

bestemde plek.’<br />

Sinds uw aantreden kende Rotterdam<br />

twee politieke crises:<br />

een CDA-wethouder verloor<br />

(tijdelijk) het vertrouwen van<br />

zijn fractie; twee VVD-wethouders<br />

stapten op. Hoe hebt u die<br />

crises beleefd?<br />

‘Dit soort dingen speelt zich<br />

<strong>voor</strong>al af in de boezem van de<br />

politieke partijen. In geval van de<br />

CDA-crisis bespeurde ik <strong>voor</strong>af<br />

wel enige spanning. Ik heb<br />

laten weten beschikbaar te zijn<br />

<strong>voor</strong> bemiddeling, maar het is<br />

partijintern opgelost. De crisis<br />

binnen de VVD was een volslagen<br />

verrassing. Niet alleen <strong>voor</strong> mij,<br />

maar <strong>voor</strong> bijna iedereen. Beide<br />

wethouders kwamen plotseling<br />

hun ontslag indienen. Een<br />

gesprek was spijtig genoeg niet<br />

meer mogelijk. Jammer, want<br />

de zeer heterogeen samengestelde<br />

bevolking van Rotterdam<br />

is volgens mij altijd gebaat bij een<br />

zo breed mogelijk samengesteld<br />

bestuur. Via een breed draagvlak<br />

gaan de scherpe kantjes eraf,<br />

wordt het midden gezocht en<br />

worden minder politiek geprofileerde<br />

oplossingen bedacht.’<br />

De burgemeester van Rotterdam<br />

heeft van oudsher veel<br />

internationale verplichtingen.<br />

U dus ook. is dat aangenaam;<br />

zijn er prioriteiten?<br />

‘Het is een must. Het internationaal<br />

opererende bedrijfsleven in<br />

Rotterdam is sterk gebaat bij een<br />

sleuteldrager in het buitenland,<br />

ofwel de burgemeester van de<br />

stad. Het is een bewezen succesformule.<br />

De symbolische,<br />

Rotterdamse uitdrukking daarbij<br />

is: ‘We rijden de burgemeester uit<br />

de garage.’ Het bedrijfsleven stelt<br />

dat zeer op prijs en het werkt.<br />

Mijn eerste grote buitenlandse<br />

reis als burgemeester ging naar<br />

Zuid-Korea. Een groot familiebedrijf<br />

met vijf divisies met ieder<br />

17.000 werknemers had de hoogste<br />

afvaardiging van de familie<br />

gestuurd om bij de burgemeester<br />

van Rotterdam aan tafel te zitten.<br />

Zo werkt het in het buitenland.<br />

Daardoor krijgt het Rotterdamse<br />

bedrijfsleven de kans om met de<br />

meest geschikte gesprekpartner<br />

zaken te doen. Dat gebeurt dus<br />

als de burgemeester van Rotterdam<br />

aanwezig is. Het zijn<br />

vermoeiende reizen, maar het is<br />

de ‘key to business’.’<br />

Rotterdam staat bekend als de<br />

stad van havenwerkers, maar<br />

profileert zich als kennisstad.<br />

Hoe vinden die twee elkaar?<br />

‘Rotterdam profileert zich als<br />

stad van creativiteit. Dat heeft<br />

een reden. Rotterdam heeft veel<br />

wetenschappelijke instellingen.<br />

Op het Erasmus MC zijn 16.000<br />

mensen werkzaam. Tienduizenden<br />

studenten volgen door<br />

heel Rotterdam opleidingen van<br />

internationale allure. Rotterdam<br />

produceert dus veel kennis. Niet<br />

altijd blijft die kennis behouden<br />

<strong>voor</strong> commerciële activiteiten.<br />

Dus niet alles leidt tot inkomen<br />

<strong>voor</strong> Rotterdam. Na in Rotterdam<br />

te zijn opgeleid trekken sommigen<br />

weg om elders hun kennis<br />

aan te wenden. Dat kan <strong>voor</strong>komen<br />

worden door meer passende<br />

werkgelegenheid en huisvesting<br />

te creëren. De haven is daar-<br />

Het stadhuis aan de Coolsingel<br />

toe bij uitstek geschikt. Naast<br />

het logistieke werk vereist het<br />

havenwerk veel ICT en procesmanagement.<br />

Dus zijn adequaat<br />

opgeleide mensen nodig. Ook<br />

<strong>voor</strong> het werken aan een schone<br />

haven is topkennis essentieel. Ik<br />

denk aan de CO2 opvang. Hoger<br />

opgeleide mensen zijn dus beslist<br />

nodig in de haven. Zeker wanneer<br />

de Tweede Maasvlakte zal<br />

gaan zorgen <strong>voor</strong> twintig procent<br />

volumestijging.’<br />

Zijn er personen door wie u<br />

zich laat inspireren bij uw<br />

werk?<br />

‘Er zijn mensen die ik bewonder.<br />

In Nederland en Rotterdam is dat<br />

oud-premier Ruud Lubbers. Hij<br />

deed veel <strong>voor</strong> Nederland, is tot<br />

internationale hoogte gestegen,<br />

maar schroomt nooit zich in te<br />

zetten <strong>voor</strong> een lokaal onderwerp.<br />

In het leven ben ik in het<br />

bijzonder geïnspireerd door het<br />

geduld van Mahatma Gandhi, de<br />

Tot nu toe is bijna alles bij toeval op<br />

mijn politieke pad gekomen<br />

vergevingsgezindheid van Nelson<br />

Mandela en de strijdlust <strong>voor</strong><br />

emancipatie van zwarte mensen<br />

van Martin Luther King. Dit soort<br />

eigenschappen van deze natuurlijke<br />

leiders bewonder ik.’<br />

Als staatssecretaris van Sociale<br />

Zaken en Werkgelegenheid<br />

nam u het initiatief tot de Wet<br />

investeren in Jongeren (WiJ).<br />

De <strong>voor</strong>spelde besparingen<br />

worden niet gerealiseerd,<br />

omdat jongeren in de grote<br />

steden nog maar zelden een<br />

uitkering krijgen. Vrijwel alle<br />

Nederlandse grote steden zijn<br />

tegen die wet.<br />

‘Vanaf 1 juli is duidelijk, hoe<br />

plezierig die wet is. Zeker nu<br />

schoolverlaters niet meteen werk<br />

hebben, gaat de WIJ meehelpen<br />

om de jeugd een nuttige tijdsbesteding<br />

te geven. Zelfs Dominic<br />

Schrijer, onze PvdA-wethouder<br />

die ook ernstige bezwaren tegen<br />

de wet had, zal enthousiast<br />

worden. Jongeren moeten aan het<br />

werk, naar een stageplek of een<br />

opleiding volgen. Het krijgen van<br />

een uitkering op 21-jarige leeftijd<br />

mag nooit aantrekkelijker zijn<br />

dan het volgen van onderwijs of<br />

het krijgen van een studiebeurs.<br />

Het is even wennen… zeker<br />

<strong>voor</strong> sociaal-democraten. Wat<br />

ik als wethouder in Amsterdam<br />

nastreefde, heb ik als staatssecretaris<br />

in een wet geborgd.’<br />

Uw politieke carrière kende in<br />

vrij korte tijd een snelle ontwikkeling.<br />

Wat zijn de plannen?<br />

‘Ik heb gezegd, dat ik mijn<br />

ambtstermijn van zes jaar als<br />

burgemeester van Rotterdam zal<br />

afmaken. Ik heb geen carrièrewensen.<br />

Tot nu toe is bijna alles<br />

bij toeval op mijn politieke pad<br />

gekomen. Voor nu telt alleen<br />

mijn huidige ambitie om, samen<br />

met de politieke partijen en de<br />

gekozen bestuurders, Rotterdam<br />

tot een van de mooiste plekken<br />

op aarde te maken. Mijn gezin en<br />

familieleden steunen mij daarbij<br />

volledig. Dat is prettig, want burgemeester<br />

ben je 24 uur per dag.’<br />

7

2<br />

KIESWET EN hERINDELINg<br />

de kmr<br />

De Tweede Kamer hield zich de<br />

afgelopen maand niet alleen bezig<br />

met Verantwoordingsdag en<br />

Voorjaarsnota. Ook de kieswet en de<br />

herindelingen eisten haar aandacht.<br />

TON LANGENHUYZEN is<br />

beleids medewerker van de<br />

Tweede Kamer -<br />

fractie van de PvdA. Heeft u een<br />

vraag aan hem of wilt u reageren?<br />

Stuur dan een e-mail naar<br />

t.langenhuyzen@tweedekamer.nl<br />

of bel 070-3182792<br />

eu-lkl<br />

8<br />

Foto Serge Ligtenberg<br />

Kieswet<br />

Ook de PvdA-fractie had al<br />

eerder te kennen gegeven dat<br />

het gebruik van computers en<br />

internet bij verkiezingen in de<br />

ijskast moest worden gezet. Deze<br />

stemmethoden kenden nog teveel<br />

technische en bestuurlijke problemen.<br />

Hoewel een nieuwe generatie<br />

stemcomputers wellicht<br />

nieuwe mogelijkheden zal gaan<br />

bieden, werden bij de recente<br />

verkiezingen het rode potlood<br />

en stembussen weer van stal gehaald.<br />

Op andere vlakken waren<br />

er wel vernieuwingen. Zo deden<br />

de meeste gemeenten mee aan<br />

een experiment om kiezers toe te<br />

staan binnen de eigen gemeente<br />

in een willekeurig stembureau te<br />

stemmen, zonder dat daar een<br />

aparte kiezerspas nodig was.<br />

Uit evaluaties van eerdere experimenten<br />

bleek dat hieraan bij de<br />

kiezers behoefte bestond. Een<br />

wets<strong>voor</strong>stel om deze praktijk<br />

wettelijk te verankeren is vrijwel<br />

onomstreden. Het leek zelfs een<br />

hamerstuk te worden. Toch had<br />

onder andere Paul Kalma nog wat<br />

vragen. Bij<strong>voor</strong>beeld over het feit<br />

dat kiezers verplicht zijn om zich<br />

te identificeren. Het wets<strong>voor</strong>stel<br />

heeft echter zijn steun en die van<br />

de Kamer. Het ziet er daarom<br />

naar uit dat wat nu nog bij wijze<br />

van experiment mogelijk was, bij<br />

de volgende verkiezingen (<strong>voor</strong><br />

de gemeenteraad in 2010) overal<br />

de praktijk zal zijn. Het ziet er<br />

wel naar uit dat het ouderwetse<br />

rode potlood dan nog gebruikt<br />

zal moeten worden.<br />

Borgsommen<br />

Het verschijnsel dat verdachten<br />

van een misdrijf ‘op borgsom’<br />

worden vrijgelaten lijkt <strong>voor</strong>al<br />

bekend te zijn uit Amerikaanse<br />

politieseries. Toch kent ook<br />

Nederland wel degelijk de mogelijkheid<br />

om borgsommen toe<br />

te passen. Het gaat om artikel 80<br />

van het Wetboek van Strafvordering<br />

waarin gesproken wordt<br />

over het storten van een geldsom<br />

‘ter zekerheidstelling van<br />

de <strong>voor</strong>waarden <strong>voor</strong> schorsing<br />

van <strong>voor</strong>lopige hechtenis’. Uit<br />

onderzoek van een promovendus<br />

van de Erasmus Universiteit bleek<br />

echter dat er van deze mogelijkheid<br />

nauwelijks gebruik wordt<br />

gemaakt.<br />

Ton Heerts heeft naar aanleiding<br />

van dit onderzoek schriftelijke<br />

vragen aan de minister van Justitie<br />

gesteld. Uit de antwoorden<br />

bleek dat de minister niet kon<br />

vertellen hoe vaak er jaarlijks een<br />

borgsom werd opgelegd, noch<br />

wist hij om welke bedragen het<br />

ging. Wel was het hem duidelijk<br />

dat de borgsom inderdaad maar<br />

weinig werd gebruikt. De minister<br />

gaf in antwoord op een vraag<br />

van Heerts aan dat hij diverse<br />

adviesorganen zou vragen of, en<br />

zo ja onder welke condities, zij<br />

ruimte zien <strong>voor</strong> meer toepassing<br />

van de borgsomregeling’. Heerts<br />

toont zich weliswaar <strong>voor</strong>stander<br />

van het meer toepassen van<br />

borgsomregelingen, maar vindt<br />

dat dit er niet toe mag leiden dat<br />

vermogende verdachten eerder<br />

uit de cel kunnen blijven, dan<br />

verdachten met minder geld.<br />

De vrees <strong>voor</strong> ‘klassenjustitie’<br />

is ongegrond, zo blijkt uit het<br />

antwoord van de minister: de<br />

rechter kan bij het vaststellen van<br />

de hoogte van een borgsom rekening<br />

houden met de draagkracht<br />

van de verdachte.<br />

Een laatste vraag van Heerts<br />

hield verband met het afnemen<br />

van criminele winsten. Normaal<br />

gesproken krijgt iemand die<br />

op borgsom wordt vrijgelaten,<br />

die borgsom weer terug op het<br />

moment dat hij <strong>voor</strong> de rechter<br />

verschijnt. Nu blijkt uit het<br />

antwoord van de minister dat er<br />

in het geval er een kans bestaat<br />

dat de verdachte veroordeeld gaat<br />

worden <strong>voor</strong> het terugbetalen van<br />

criminele winsten, dat justitie beslag<br />

mag laten leggen op de betaalde<br />

borgsom. Met dat bedrag<br />

kan wellicht tenminste een deel<br />

van de criminele winsten worden<br />

afgepakt. Aangezien het ‘plukken’<br />

van criminelen nog steeds<br />

moeilijk blijkt, kan - zo hoopt<br />

Heerts - het vaker opleggen van<br />

een borgsom en daar vervolgens<br />

beslag op leggen een bijdrage<br />

leveren aan de doelstelling dat<br />

misdaad niet mag lonen.<br />

Gemeentelijke herindelingen<br />

Op de plenaire agenda van<br />

de Tweede Kamer stonden de<br />

afronding van een aantal herindelingswetten,<br />

van gemeenten in<br />

Limburg, Zuid-Holland, Groningen<br />

en Utrecht. Daarnaast presenteerde<br />

de staatssecretaris van<br />

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties<br />

een nieuw ‘beleidskader<br />

gemeentelijke herindelingen’.<br />

Dit beleidskader geeft aan<br />

ExTRA EUROpA? KIES zELf!<br />

De afgelopen twee jaar liet Rob de<br />

Rooij u op deze plaats kennis maken<br />

met het thema ‘Europa en het lokaal<br />

bestuur’. Deze maand zijn laatste<br />

bijdrage.<br />

Foto Nationale Beeldbank<br />

dr. Rob de Rooij is politicoloog<br />

en Europadeskundige. Contact:<br />

raaderooij@casema.nl<br />

In deze rubriek heb ik geschetst<br />

op welke gebieden Nederlandse<br />

gemeenten en provincies te maken<br />

hebben met Brussel. Verder<br />

is de Europeanisering van een<br />

aantal afzonderlijke gemeenten<br />

en provincies vanuit een historisch<br />

perspectief beschreven. Die<br />

afleveringen lieten zien dat er ook<br />

binnen Nederland veel verschillen<br />

zijn in de mate waarin Europa<br />

het lokaal bestuur raakt. Wellicht<br />

is hierbij duidelijk geworden dat<br />

u als lokaal politicus of bestuurder<br />

veel ruimte heeft om zelf te<br />

bepalen hoeveel ‘extra Europa’ u<br />

in uw regio wilt hebben.<br />

Buiten de Europese regels die<br />

bindend zijn <strong>voor</strong> alle gemeenten<br />

en provincies, kunt u zelf kiezen<br />

in hoeverre u Europese kansen<br />

wilt benutten <strong>voor</strong> lokale (sociaal-democratische?)<br />

doeleinden.<br />

Die kansen zijn er genoeg. Er zijn<br />

vele miljoenen euro’s beschikbaar<br />

om uw regionale economie<br />

een oppepper te geven. Het<br />

gaat daarbij om subsidies <strong>voor</strong><br />

noodlijdende bedrijfssectoren,<br />

<strong>voor</strong> plattelandsontwikkeling<br />

of <strong>voor</strong> werkgelegenheid van<br />

werknemers die anders ontslagen<br />

zouden worden. Ook is er veel<br />

Europees geld beschikbaar <strong>voor</strong><br />

grensoverschrijdende samenwerking.<br />

Daarbij gaat het om<br />

het aanleggen van gezamenlijke<br />

toeristische routes, samenwerkingsprojecten<br />

tussen scholen<br />

aan weerszijden van de grens of<br />

het ontwikkelen van een tech-<br />

nisch innovatief project samen<br />

met een gemeente uit een andere<br />

lidstaat. In het laatste geval kunt<br />

u wellicht ook nog een beroep<br />

doen op de Europese subsidies<br />

die de laatste jaren beschikbaar<br />

zijn gekomen <strong>voor</strong> schone technologie<br />

en innovatie.<br />

U bepaalt dus eigenlijk zelf<br />

hoeveel ‘extra Europa’ u wilt. Dit<br />

impliceert ook dat u keuzes moet<br />

maken over hoe uw politieke<br />

en ambtelijke organisatie moet<br />

worden aanpast aan Europese<br />

aangelegenheden. De mildste<br />

vorm is daarbij het toewijzen van<br />

Europese taken en portefeuilles<br />

aan ambtenaren en bestuurders<br />

die ook andere taken en portefeuilles<br />

hebben. Maar u kunt<br />

ook ambtenaren aanstellen die<br />

zich speciaal en exclusief met<br />

Europese aangelegenheden<br />

bezighouden. Nog verder gaat<br />

het aanstellen van speciale Europese<br />

lobbyisten (al dan niet met<br />

standplaats Brussel) of zelfs het<br />

oprichten van een eigen Europees<br />

lobbykantoor, zoals de vier grote<br />

steden hebben gedaan.<br />

Naast uw interne organisatorische<br />

aanpassingen kunt u kiezen<br />

<strong>voor</strong> verschillende wijzen van<br />

belangenbehartiging. U kunt<br />

belangenbehartiging bij<strong>voor</strong>beeld<br />

overlaten aan uw politieke<br />

bestuurders, aan eventuele Europese<br />

lobbyisten in de ambtelijke<br />

organisatie of aan lobbyisten van<br />

Europese adviesbureaus die u<br />

op een bepaald thema inhuurt.<br />

hoe provincies en gemeenten te<br />

werk moeten gaan bij herindelingen<br />

en hoe de relevante criteria<br />

gewogen moeten worden. In dat<br />

beleidskader wordt het uitgangspunt<br />

uit het Coalitieakkoord dat<br />

de herindeling van gemeenten<br />

plaatsvindt ‘indien daar<strong>voor</strong><br />

voldoende lokaal draagvlak<br />

bestaat’ verder uitgewerkt. Vooral<br />

het begrip lokaal draagvlak kreeg<br />

aandacht. Tegen de achtergrond<br />

dat herindelingen ‘van onderop’<br />

moeten komen, wil het kabinet<br />

zich terughoudend opstellen<br />

door het gevolgde proces van<br />

herindeling alleen te toetsen op<br />

de criteria draagvlak, bestuurskracht,<br />

duurzaamheid, interne<br />

samenhang van de nieuwe gemeente,<br />

regionale samenhang<br />

en evenwicht en planologische<br />

ruimtebehoefte [zie verder:<br />

http://www.bzk.nl/actueel/publicaties/117872/beleidskader_0<br />

].<br />

Pierre Heijnen vindt ook dat<br />

de rol van de landelijke overheid<br />

terughoudend moet zijn en<br />

gericht op het beoordelen van het<br />

proces. Het nieuwe beleidskader<br />

biedt daar<strong>voor</strong> houvast. Heijnen<br />

wil daarom ook dat regering en<br />

parlement, die immers gaan over<br />

de wet waarin een gemeentelijke<br />

herindeling wordt vastgelegd, de<br />

verleiding weerstaan een compleet<br />

eigen beoordeling te maken<br />

van de <strong>voor</strong>gestelde alternatieven<br />

<strong>voor</strong> een bepaalde gemeentelijke<br />

herindeling. Heijnen blijft er<br />

alert op dat gemeenten in staat<br />

moeten worden gesteld om een<br />

actief kernenbeleid te voeren.<br />

Dit betekent dat ze actief contact<br />

onderhouden met de wensen die<br />

in de verschillende kernen leven.<br />

Verder kunt u afwegen of u een<br />

eventuele lobby wilt opstarten<br />

in de <strong>voor</strong>fase, adviesfase of besluitfase<br />

van de invoering van een<br />

Europese regel of subsidie.<br />

In ieder geval is het verstandig als<br />

uw gemeente of provincie zich op<br />

een of andere manier -maar wel<br />

uw eigen, lokale manier!- organisatorisch<br />

inbedt in ‘Europa’.<br />

Alleen dan kan er aan Europese<br />

verplichtingen worden voldaan<br />

en alleen dan laat u als PvdA-bestuurder<br />

geen Europese subsidies<br />

liggen <strong>voor</strong> sociaaldemocratische<br />

doelen in uw regio.<br />

Daarmee wens ik u de komende<br />

jaren veel succes toe!

Foto Rein van Zanen<br />

BURgEmEESTERS<br />

BOOS OVER<br />

CAmPAgNE<br />

Aleid Wolfsen in de raadzaal van het Utrechtse stadhuis.<br />

Het was ‘the day after the night<br />

before’ en dus waren ook de<br />

PvdA-burgemeesters die op 5 juni<br />

in Utrecht bijeen kwamen <strong>voor</strong><br />

hun jaarlijkse netwerkdag nog<br />

vol van de verkiezingsuitslag.<br />

Zij vrezen dat het stemgedrag<br />

<strong>voor</strong> Europa ook zal doorwerken<br />

op 3 maart 2010, wanneer er<br />

gemeenteraadsverkiezingen zijn.<br />

Waarom ging het mis? En is het<br />

onheil nog te keren?<br />

In de fraaie raadzaal van het<br />

Utrechtse stadhuis zijn de dag<br />

na de Europese verkiezingen 25<br />

PvdA-burgemeesters bijeen om<br />

te praten over ‘de bevoegdheden<br />

van de burgemeester: knelpunten<br />

en reikwijdte’. Maar <strong>voor</strong> de<br />

discussie daarover ontbrandt,<br />

geeft gastheer Aleid Wolfsen zijn<br />

collega’s de kans om nog even<br />

wat met elkaar van gedachten te<br />

wisselen over de verkiezingsuitslag<br />

van de avond daar<strong>voor</strong>. Daar<br />

wordt gretig gebruik van gemaakt.<br />

Want de verontrusting is<br />

JAN dE ROOS<br />

EINDREDAcTEUR LOKAAL BESTUUR<br />

groot. Vrijwel alle burgemeesters<br />

hebben het politieke landschap in<br />

hun gemeente op 4 juni drastisch<br />

zien veranderen, althans virtueel.<br />

In Utrecht zelf zou D66, net als in<br />

Amsterdam, met deze uitslag de<br />

grootste fractie worden. En vrijwel<br />

overal heeft de PVV enorme<br />

successen behaald. Op veel plekken<br />

is de PvdA van de eerste naar<br />

de tweede of zelfs derde of vierde<br />

plaats gegaan. Wat is hier in<br />

’s hemelsnaam aan de hand? Wat<br />

ging er mis? En komt het <strong>voor</strong><br />

maart 2010 nog wel goed? Ook al<br />

doet de PVV vermoedelijk alleen<br />

mee in Rotterdam, Den Haag,<br />

Venlo (Wilders thuisbasis) en<br />

Den Helder en haalt deze partij<br />

bij de PvdA niet de meeste stemmen<br />

weg, geruststellend is het<br />

signaal van 4 juni allerminst.<br />

Aleid Wolfsen waarschuwt dat we<br />

niet in paniek moeten raken en<br />

dat er ook geen bijltjesdag moet<br />

komen. Pierre Heijnen, PvdAfractiewoordvoerderbinnenlandse<br />

zaken in Tweede Kamer:<br />

‘Onze kiezers zijn op 4 juni<br />

niet opgekomen. In de Haagse<br />

Schilderswijk bij<strong>voor</strong>beeld waren<br />

de straten leeg. Wilders had vrij<br />

spel. Toch ben ik niet pessimistisch.<br />

Rechts is nu niet groter<br />

dan eind jaren ´80. Het probleem<br />

is wel dat de PvdA niet langer<br />

dominant is op links. Maar de SP<br />

heeft het ook helemaal niet goed<br />

gedaan. We moeten gewoon aan<br />

de bak, en het de komende maanden<br />

niet laten lopen.’ Een van de<br />

burgemeesters vindt dat ‘een echt<br />

Haagse reactie’ waar je niet veel<br />

mee opschiet. ‘De PvdA moet bij<br />

zichzelf te rade gaan. Veel mensen,<br />

zeker ook jongeren, weten<br />

niet meer waar wij <strong>voor</strong> staan.’<br />

Een van zijn collega’s heeft die<br />

ervaring ook. ‘Mijn kinderen<br />

voelen zich helemaal niet tot de<br />

PvdA aangetrokken.’ ‘De spotjes<br />

van Wilders waren fantastisch’,<br />

meent een ander. ‘Wij hebben<br />

gewoon geen goed verhaal. We<br />

moeten veel scherper zijn. Al die<br />

nuances van de PvdA worden<br />

niet begrepen. De mensen willen<br />

dat genuanceerde gewoon niet<br />

horen.’<br />

Afbreukrisico<br />

Er is kritiek op het ‘ontbreken’<br />

van Wouter Bos in de campagne.<br />

‘Dat was strategie’, merkt een van<br />

de aanwezigen op. ‘Het afbreuk-<br />

risico was te groot, daarom is<br />

hij uit de wind gehouden.’ Een<br />

verklaring die leidt tot veel onbegrip.<br />

Balkenende ging toch ook<br />

op pad met Wim van de Camp?<br />

En waar was Frans Timmermans<br />

eigenlijk? ‘Hij is hét Europa-gezicht<br />

van de PvdA, maar in deze<br />

campagne was hij onzichtbaar.’<br />

Het campagneteam uit Amsterdam<br />

krijgt een dikke onvoldoende,<br />

dat was ‘ongelooflijk<br />

zwak’. Ook het PvdA-affiche<br />

deugde niet. ‘Er stond niet eens<br />

een gezicht op’. Politicoloog<br />

Marcel Boogers, aanwezig bij de<br />

discussie, is daar ook slecht over<br />

te spreken. ‘Er is gewoon een oud<br />

affiche gerecycled. Ik vond dat zo<br />

waardeloos dat ik <strong>voor</strong> het eerst<br />

van mijn leven niet op de PvdA<br />

heb gestemd.’ Boogers vindt dat<br />

de PvdA en ook de burgemeesters<br />

tijdens deze discussie te veel<br />

kijken naar de oude links-rechts<br />

scheidslijn. ‘Daar gaat het al lang<br />

niet meer om. Er is een nieuwe<br />

scheidslijn gekomen, die tussen<br />

modernisme en traditionalisme.<br />

Dáár moet je een verhaal <strong>voor</strong><br />

hebben.’<br />

Wilders<br />

Telkens weer komt in de discussie<br />

de PVV terug. ‘De PvdA heeft<br />

gewoon geen helder antwoord op<br />

Wilders’, zegt een van de burgemeesters.<br />

‘En de PVV scoort heus<br />

niet alleen goed in gemeenten<br />

met een allochtonen-problematiek.<br />

Ook in witte dorpen in Limburg<br />

doet ze het erg goed. Dat<br />

heeft alles te maken met angst.<br />

De mensen vrezen dat ze straks<br />

dezelfde problemen in huis krijgen<br />

als in de grotere gemeenten.<br />

Er is sprake van een grote woede<br />

bij mensen. Ze voelen zich niet<br />

gekend en gehoord. Hun woede<br />

richt zich niet alleen tegen de<br />

landelijke politiek maar net zo<br />

goed tegen de lokale.’<br />

‘Wat wij nodig hebben is lef,<br />

zoals je die bij<strong>voor</strong>beeld ziet bij<br />

Rutte. Hij kwam in de verdrukking<br />

maar bleef gewoon zijn<br />

verhaal houden. Wij denken dat<br />

het voldoende is om lijstjes met<br />

herkenbare punten te hebben.<br />

Maar dat helpt niet, die lijstjes<br />

maken op niemand indruk meer.<br />

Je moet een boodschap van<br />

Het PvdA-affiche deugde niet,<br />

er stond niet eens een gezicht op<br />

inspiratie en hoop naar buiten<br />

brengen, zoals Obama in de VS<br />

dat doet, en Pechtold bij ons. En<br />

we moeten meer het lef hebben te<br />

zeggen waar het op staat.’ Hoop<br />

en inspiratie bieden, een opmerking<br />

waar veel burgemeesters het<br />

mee eens blijken te zijn.<br />

Wij zijn benieuwd naar wat er<br />

volgens u als lokaal bestuurder<br />

moet gebeuren om het tij te keren.<br />

Mail naar jdroos@pvda.nl<br />

Op de volgende pagina’s een<br />

foto-impressie van de burgemeestersdag.<br />

In het volgende nummer<br />

meer over de bevoegdheden van<br />

burgemeesters.<br />

9

10<br />

De PvdA-burgemeesters namen<br />

tijdens hun jaarlijkse netwerkdag<br />

een kijkje bij het omvangrijke<br />

herstructureringsproject Hoog<br />

Catharijne. Daar wordt onder meer<br />

gewerkt aan het nieuwe Muziekpaleis<br />

Vredenburg en een nieuw<br />

stadskantoor. Projectleider Albert<br />

Hutsemakers gaf toelichting.<br />

Ook werd een bezoek gebracht<br />

aan het hypermoderne Utrechts<br />

Archief, waar directeur Saskia<br />

van Dockum de burgemeesters<br />

rondleidde.<br />

Foto’s Rein van Zanen

afgvrdgd<br />

pROTEST-STEM Eind mei was ik in Goes, bij een<br />

Paul Kalma is lid van de Tweede<br />

Kamer <strong>voor</strong> de PvdA. Hij is werkzaam<br />

op het terrein van het binnenlands<br />

bestuur (Grondwet, inrichting<br />

van de democratie, topinkomens<br />

publieke en semi-publieke sector)<br />

en op sociaal-economisch terrein<br />

(medezeggenschap, corporate<br />

governance, maatschappelijk<br />

verantwoord ondernemen).<br />

INITIATIEf VAN DE MAAND<br />

Foto Serge Ligtenberg<br />

OMBUDSTEAM 200 KEER AcTIEf<br />

Het ombudsteam van de PvdA in Den Haag heeft zijn<br />

200ste zaak in behandeling genomen. Voor de leden<br />

van het ombudsteam een duidelijke bevestiging van de<br />

behoefte waarin zij <strong>voor</strong>zien. Gerard Verspuij, raadslid en<br />

zelf actief in het Ombudsteam: ‘Wat <strong>voor</strong> veel mensen een<br />

kwestie van één telefoontje is, wordt <strong>voor</strong> sommigen een<br />

ware hel waar ze niet meer zelf uitkomen. Wij helpen die<br />

mensen graag weer op weg.’<br />

Van de 200 zaken kon inmiddels meer dan de helft<br />

worden afgesloten. Het gaat veelal om hulpvragen over<br />

schuldhulpverlening, de directe leefomgeving, woningcorporaties<br />

en kwesties betreffende werk, inkomen en<br />

zorg. Voor de afhandeling van de verschillende zaken<br />

12<br />

regionale manifestatie van de<br />

FNV. Met een Zeeuws politicus,<br />

een kandidaat-Euro-parlementariër<br />

en FNV-<strong>voor</strong>zitter Jongerius<br />

debatteerde ik over de groeiende<br />

problemen van mensen aan de<br />

onderkant (de ‘rafelrand’) van<br />

de arbeidsmarkt. Een goeie<br />

bijeenkomst over een belangrijk<br />

onderwerp. Alleen: veel belangstelling<br />

was er niet. De terrassen<br />

rond de Grote Markt zaten vol,<br />

maar op het plein zelf bleef het<br />

leeg. Zo maar een vakbondbijeenkomst<br />

op een zonnige zaterdag,<br />

in crisistijd.<br />

Nederlanders, zo is de afgelopen<br />

maanden wel duidelijk geworden,<br />

gaan <strong>voor</strong> de ingestorte<br />

financiële markten, de economische<br />

recessie en de oplopende<br />

werkloosheid niet de straat op. In<br />

Amerika uitten burgers massaal<br />

hun woede over het graaien van<br />

bankiers. In Londen en Berlijn<br />

vonden grote demonstraties<br />

plaats. In Frankrijk loopt de sociale<br />

spanning hoog op en worden<br />

hier en daar managers die ontslagen<br />

aankondigen, in gijzeling<br />

genomen. Maar hier blijft het<br />

opvallend rustig. Veel overleg en<br />

veel bezorgdheid in het kabinet,<br />

in de Kamer en bij de SER, maar<br />

van politieke mobilisatie onder<br />

de bevolking is geen sprake.<br />

Zou er verband zijn met een<br />

andere opvallende ontwikkeling<br />

in Nederland: de opmars van de<br />

protest-stem? Met Europese verkiezingen<br />

waarin een rechts-po-<br />

werkt het team samen met de raadsleden, de wethouders<br />

en de Tweede Kamerfractie.<br />

Niet alle zaken gaan over persoonlijk leed of bureaucratische<br />

vechtsporten. Verspuij: ‘Er zat bij<strong>voor</strong>beeld ook<br />

een verzoek bij van enkele mensen om een bestaand<br />

verwaarloosd speelveldje geschikt te maken <strong>voor</strong> jongere<br />

kinderen. Een wens die het ombudsteam inmiddels heeft<br />

neergelegd bij de verantwoordelijke wethouders.’<br />

Omdat de leden van het ombudsteam goed op de hoogte<br />

zijn van de plaatselijke regelgeving en specifieke situaties<br />

zijn zij vaak in staat om problemen snel op te lossen. ‘Natuurlijk<br />

zijn er zaken die moeizaam verlopen en ook <strong>voor</strong><br />

ons moeilijker oplosbaar zijn. Maar wij laten niet zomaar<br />

pulistische outsider-partij als de<br />

PVV als tweede uit de bus kwam?<br />

Bewaren veel Nederlanders hun<br />

sociale onvrede helemaal <strong>voor</strong> het<br />

stemhokje? Tegen die redenering<br />

is wel wat in te brengen. Het<br />

populisme was er eerder ook al.<br />

Wilders mobiliseert in de eerste<br />

plaats het chagrijn over immigratie<br />

en criminaliteit. En het waren<br />

Europese verkiezingen. Maar de<br />

mogelijke relatie tussen de passiviteit<br />

van de burgers met betrekking<br />

tot de crisis en de aanzwellende<br />

onvrede over de gevestigde<br />

politiek intrigeert.<br />

Historicus James Kennedy sneed<br />

dit thema al eens aan (in Trouw<br />

van 18 april). Hij ziet de Partij<br />

<strong>voor</strong> de Vrijheid als een symptoom<br />

van het gebrek aan burgeractivisme<br />

in ons land. ‘Daar<br />

kunnen burgers juist niet terecht<br />

als zij actief willen protesteren tegen<br />

overheidsbeleid. Op hun site<br />

zoek je vergeefs naar een uitnodiging<br />

om actief te worden. Je hoeft<br />

niets meer te doen dan je portemonnee<br />

te trekken, meer inzet<br />

wordt niet gevraagd.’ Inderdaad,<br />

de PVV is wat dat betreft erg<br />

‘Haags’ en zeker geen beweging.<br />

Maar de financiële en economische<br />

crisis geeft aan de mix van<br />

passiviteit en boosheid een extra<br />

lading. En ze is verontrustend –<br />

om meer redenen dan de inhoud<br />

van Wilders’ programma.<br />

Burgeractivisme is namelijk<br />

essentieel <strong>voor</strong> een democratie.<br />

Het gaat om participatie als<br />

waarde op zich, maar ook om de<br />

machtsvraag. De crisis heeft de<br />

noodzaak aangetoond van forse<br />

ingrepen in ons economische<br />

systeem – van verlaging van<br />

topinkomens tot beperking van<br />

de aandeelhoudersinvloed; van<br />

saaier bankieren tot nadruk op de<br />

lange termijn (sociaal, economisch,<br />

ecologisch). De politiek<br />

heeft daar een grote verantwoordelijkheid.<br />

En de PvdA moet, na<br />

zo’n zware verkiezingsnederlaag,<br />

goed in de spiegel kijken. Maar<br />

die hervormingen komen er<br />

niet zonder zware sociale druk.<br />

Zonder acties die de politiek in<br />

beweging brengen en vloeibaar<br />

maken wat (in coalitie- in SERverband)<br />

al weer stolt.<br />

Op gijzelingen zit ik niet te<br />

wachten. Maar iets meer sociale<br />

beweging zou wel helpen.<br />

Heeft u als PvdA-fractie in de<br />

gemeente of de provincie een leuk<br />

<strong>voor</strong>stel gerealiseerd waar iedereen<br />

eigenlijk jaloers op is? Of doet u<br />

iets anders wat heel bijzonder is?<br />

Meld het ons, zodat wij het kunnen<br />

doorgeven in onze rubriek<br />

Het initiatief van de maand. Op<br />

die manier kunnen wellicht ook<br />

andere PvdA’ers in het land er hun<br />

<strong>voor</strong>deel mee doen.<br />

Dus kom in actie en geef uw initiatief<br />

aan ons door! Wij zetten u<br />

graag in het zonnetje.<br />

Reacties naar: jdroos@pvda.nl<br />

los en blijven ons inzetten <strong>voor</strong> mensen die onbedoeld of<br />

onterecht in de problemen komen.’<br />

Het Haagse ombudsteam helpt mensen problemen op te<br />

lossen door te luisteren, te verwijzen en de <strong>voor</strong>tgang in<br />

de afhandeling te bewaken. Het team maakt zoveel mogelijk<br />

gebruik van bestaande <strong>voor</strong>zieningen, zoals de sociale<br />

raadslieden, de rechtswinkel of de vakbond.<br />

Misschien een idee om in uw gemeente ook zo’n ombudsteam<br />

op te zetten? Gerard Verspuij kan u meer vertellen<br />

over de ervaringen die ze in Den Haag hebben opgedaan.<br />

U kunt hem mailen of bellen: gerard.verspuij@kpn.com,<br />

070-3293979, 06 53211415.

dE STELLiNg<br />

VAN dE mAANd<br />

elke maand legt <strong>Lokaal</strong> <strong>Bestuur</strong> een stelling aan u <strong>voor</strong>.<br />

Vorige keer was dat:<br />

Een biertje drinken op straat is gewoon gezellig<br />

Stella efdé,<br />

wethouder in Wageningen:<br />

Zelf ben ik absoluut geen<br />

<strong>voor</strong>stander van het drinken<br />

van alcohol op straat. Dat zou<br />

ook haaks staan op alle moeite<br />

die we doen om alcoholgebruik<br />

onder bij<strong>voor</strong>beeld jongeren aan<br />

te pakken. Dus doe het maar<br />

gezellig thuis of in de kroeg. In<br />

Wageningen maken we één keer<br />

per jaar een uitzondering. En dat<br />

is op ons Bevrijdingsfestival op<br />

5 mei. Dan mag je gezellig bier<br />

drinken op straat, mits gekocht<br />

bij een van de verkooppunten en<br />

getapt in een daarbij verstrekte<br />

statiegeldbeker.<br />

Tineke Hemminga,<br />

fractie<strong>voor</strong>zitter Ameland:<br />

Ik zou niet weten wat er tegen<br />

zou zijn. Een alcoholverbod op<br />

straat is bedoeld om de eventuele<br />

overlast, die zou kunnen ontstaan<br />

bij het drinken van teveel alcohol,<br />

te <strong>voor</strong>komen. We gaan toch de<br />

zon niet verbieden te schijnen<br />

omdat dat in de hand werkt dat<br />

er gezellig een biertje op straat<br />

wordt gedronken? Als je het<br />

verbod wilt gebruiken om achter<br />

de hand te hebben bij ontstane<br />

overlast dan is het een overbodige<br />

regel, de bekende paarse krokodil.<br />

Openbare dronkenschap en<br />

het veroorzaken van overlast is<br />

al jaren verboden (Wetboek van<br />

Strafrecht, art. 424 en art.426).<br />

Jan Bostelaar,<br />

wethouder in Veere:<br />

Sociaal bier drinken in de kroeg<br />

of op het terras is een middel dat<br />

niet geschuwd mag worden. Het<br />

kan aanleiding zijn <strong>voor</strong> velen<br />

om daadwerkelijk met elkaar te<br />

gaan praten. Bijkomend effect:<br />

wij hebben veel leden die in de<br />

kroeg lid zijn geworden. En dat<br />

ook na jaren nog zijn (duurzame<br />

wervingstactiek). Bier drinken op<br />

straat in de wijk moet zich beperken<br />

tot een kleine kring bekenden<br />

of familie. Het zogenaamde<br />

biertje na de arbeid. Ook dat<br />

kan gezellig zijn en tot de betere<br />

gesprekken leiden. Overigens<br />

kan een cola light ook lekker en<br />

gezonder zijn.<br />

Gerrit Kamstra,<br />

raadslid in Bolsward:<br />

Ik vind dat een biertje op straat<br />

CLB-BiJEENKOmSTEN<br />

Hieronder treft u een overzicht aan van de bijeenkomsten<br />

die het CLB de komende maanden houdt. Meer info op<br />

onze website www.lokaalbestuur.nl<br />

TRAINING KANDIDAATSTE LLINGS­<br />

COMMISSIES<br />

Datum: 27 jun 2009<br />

Tijdstip: 10.00 uur<br />

Locatie: Eindhoven en Almelo<br />

Email: mvisser@pvda.nl<br />

Tel.: 020-5512279<br />

BEZOEK ONZE wEBSiTE!<br />

Het laatste nieuws over alle activiteiten van het <strong>Centrum</strong> <strong>voor</strong><br />

<strong>Lokaal</strong> <strong>Bestuur</strong> vindt u op onze website<br />

www.lokaalbestuur.nl<br />

ROSA­KANDIDATENLEERGANG<br />

SLOTBIJEENKOMST<br />

Datum: 04 jul 2009<br />

Tijdstip: 10.00 uur<br />

Locatie: Amersfoort<br />

Email: vbos@pvda.nl<br />

Tel.: 020-5512261<br />

Onze site geeft u informatie over:<br />

Bijeenkomsten van het CLB, Adviezen, Publicaties, Dualisme, de<br />

organisatie van het CLB, artikelen uit <strong>Lokaal</strong> <strong>Bestuur</strong> en Proef<strong>Lokaal</strong>.<br />

Ook zijn er links naar andere websites die <strong>voor</strong> u als lokale of<br />

provinciale bestuurder interessant zijn.<br />

inderdaad gewoon gezellig kan<br />

zijn. Bij speciale gelegenheden,<br />

zoals feesten, blijft de straat een<br />

sociale ontmoetingsplaats <strong>voor</strong><br />

jong en oud. Veel gemeenten werken<br />

met een verordening die het<br />

drinken op straat verbiedt. Helaas<br />

zijn deze verordeningen veelal<br />

nodig omdat de gezelligheid<br />

maar al te vaak leidt tot overlast.<br />

Solveig van Mourik-van der<br />

Bruggen, raadslid in Breda:<br />

Zo lang je je op een terras of<br />

evenement bevindt: ja, gezellig!<br />

Of in je eigen achtertuin of op je<br />

balkon: kan ook leuk zijn. Maar<br />

zomaar op straat - in de openbare<br />

ruimte - een biertje drinken:<br />

nee. Het klinkt misschien erg<br />

streng, maar ‘gezellig een biertje<br />

op straat’ kan naar mijn mening<br />

te makkelijk doorschieten naar<br />

overmatig gebruik en het veroorzaken<br />

van overlast.<br />

Jack van es,<br />

wethouder Hoorn:<br />

In West-Friesland zijn we druk<br />

bezig om het gebruik van alcohol<br />

terug te dringen. Als het drinken<br />

van een biertje beperkt blijft<br />

tot één of enkele glazen, dan is<br />

dat zeker gezellig. De ervaring<br />

met een zogenaamde buitentap<br />

tijdens het Europees kampioensschap<br />

voetbal was positief, zeker<br />

als er gewonnen werd. In sommige<br />

situaties is het prima dat<br />

Foto Nationale Beeldbank<br />

er op straat een biertje gedronken<br />

wordt. Aan de andere kant<br />

wil ik het niet in het algemeen<br />

toejuichen, omdat het ook vaak<br />

tot overlast kan leiden. Wat de<br />

één gezellig vindt, wordt door de<br />

ander als vervelend ervaren.<br />

Brigitte Troost,<br />

namens de PvdA-fractie<br />

Schouwen-Duiveland:<br />

Op zich is dit een vrij onschuldige<br />

stelling en wij kunnen er dan ook<br />

goed mee leven als het daadwerkelijk<br />

gaat om één biertje.<br />

Daarom is in onze gemeentelijke<br />

APV een algeheel alcoholverbod<br />

op straat opgenomen, bedoeld<br />

om op te kunnen treden als het<br />

niet bij één biertje blijft! Alles<br />

met mate zullen we maar zeggen<br />

want één biertje is gewoon<br />

gezellig, twee biertjes is lollig,<br />

maar meerdere biertjes (kunnen)<br />

ontaarden in overlast en dan is de<br />

gezelligheid er gauw af.<br />

Rinda den Besten,<br />

wethouder <strong>voor</strong> o.a. jeugdbeleid<br />

en volksgezondheid in Utrecht:<br />

Ja, gezellig een biertje drinken,<br />

bij<strong>voor</strong>beeld in het park, moet<br />

kunnen. Het alcoholverbod -<br />

dat wij ook in Utrecht op veel<br />

plekken al kennen - is bedoeld<br />

om overlast door drankgebruik<br />

(lawaai, ruzie, geweld, troep<br />

op straat) te <strong>voor</strong>komen. Dus<br />

alcohol nuttigen op straat en<br />

daarbij overlast veroorzaken, in<br />

welke vorm dan ook, levert je een<br />

boete op. De politie weet dit over<br />

het algemeen goed in te schatten;<br />

rustig een glaasje rosé drinken<br />

op de stoep <strong>voor</strong> je huis is geen<br />

probleem. Je bent er als overheid<br />

<strong>voor</strong> je burgers; die moeten zich<br />

beschermd weten tegen overlast,<br />

maar <strong>voor</strong>al kunnen genieten van<br />

een gezellige stad.<br />

De nieuwe stelling van de maand luidt:<br />

Als de PvdA vasthoudt aan haar koers en idealen<br />

komen de kiezers vanzelf terug bij de raadsverkiezingen<br />

in maart 2010.<br />

Mail uw opvatting (max 200 woorden) naar jdroos@pvda.nl<br />

ALLE hENS AAN dEK<br />

Met genoegen las ik in <strong>Lokaal</strong> <strong>Bestuur</strong> van mei j.l. het artikel<br />

‘Alle hens aan dek’ over de aanpak van de economische crisis in<br />

de provincies Limburg en Friesland.<br />

Vragen daarbij zijn:<br />

1. Hoe zorg je er<strong>voor</strong> dat de naar voren te halen economische<br />

impulsen of duurzaamheidsinitatieven zo eerlijk mogelijk over<br />

gemeenten verdeeld worden;<br />

2. Hoe ga je om met de normen <strong>voor</strong> Europese aanbestedingen;<br />

3. Hoe worden gemeenten met veel kwetsbare sectoren binnen<br />

hun grenzen geholpen bij het overeind houden van die<br />

bedrijven.<br />

Ik besef dat de ruimtelijke ordening daarbij een aantal mogelijkheden<br />

geeft. Maar ik vraag me af of die echt voldoende zijn om<br />

deze crisis de baas te kunnen en de meest kwetsbare sectoren<br />

te beschermen. Wat ik mis is de vraag wat we er fundamenteel<br />

aan gaan doen om onze economie zo in te richten dat we minder<br />

kwetsbaar worden, en dan in Europees verband.<br />

Ik weet dat er binnen de PvdA politici zijn die al ver <strong>voor</strong>dat zich<br />

deze crisis aandiende, aangaven dat er sprake was van flinke<br />

scheefgroei en dat het evenwicht tussen het Rijnlandse en het<br />

Angelsaksische model waarop de meeste economieën in het Europa<br />

van net na de Tweede Wereldoorlog gestoeld waren, er niet<br />

meer is. Mijn vraag is dan ook: durven we deze scheefgroei echt<br />

aan te pakken of gaan we op de oude voet verder?<br />

Teun Nijdam<br />

raadslid in Noordoostpolder<br />

rcts<br />

13

Foto Het Hoge Noorden<br />

Tonny de Vries<br />

KiRSTEN VERdEL<br />

fREELANcE JOURNALISTE<br />

14<br />

‘ eerst moest er<br />

iets gebeuren van<br />

de provincie, nu<br />

zeggen ze dat het<br />

niet zo nodig is’<br />

Zijn ze het eindelijk eens over<br />

gemeentelijke herindeling, trapt de<br />

provincie op de rem. Dat overkwam<br />

vijf gemeenten in de zuidwesthoek<br />

van Friesland. Maar ook elders is<br />

er weer gedoe over gemeentelijke<br />

herindeling. Bij<strong>voor</strong>beeld in het<br />

Gooi. <strong>Lokaal</strong> <strong>Bestuur</strong> keek naar de<br />

overwegingen om te fuseren in deze<br />

twee regio’s en naar het verloop van<br />

de processen.<br />

Foto Het Hoge Noorden<br />

Bert Versteeg<br />

‘ Dat de provincie nu<br />

<strong>voor</strong>zichtig is, heeft<br />

te maken met de<br />

desastreuze herindeling<br />

uit het verleden’<br />

PROViNCiE REmT<br />

Het thema ‘gemeentelijke herindeling’<br />

doet het waarschijnlijk<br />

niet zo goed als gespreksonderwerp<br />

op verjaardagsfeestjes. Het<br />

is niet sexy, het sprankelt niet,<br />

het ziet er niet leuk uit en het is<br />

abstract. Toch is het <strong>voor</strong>tdurend<br />

aan de orde.<br />

Pim Fortuyn wist het onderwerp<br />

herindeling in 2002 op de<br />

publieke agenda te zetten door te<br />

pleiten <strong>voor</strong> het afschaffen van de<br />

fusies. Hij kreeg postuum slechts<br />

deels zijn zin: <strong>voor</strong>taan zouden<br />

herindelingen niet meer van bovenaf<br />

opgelegd worden. De enige<br />

uitzondering daarop was als er te<br />

weinig bestuurskracht zou zijn<br />

bij gemeenten, een argument<br />

waar nu regelmatig op teruggegrepen<br />

wordt. <strong>Bestuur</strong>skrachtmetingen<br />

zijn in heel Nederland<br />

gemeengoed geworden. Het aantal<br />

herindelingen hangt samen<br />

met de toename van het aantal<br />

bevoegdheden dat door het Rijk<br />

is overgedragen aan gemeenten<br />

en het veranderde ideaalbeeld dat<br />

de overheid heeft van gemeenten.<br />

Was begin jaren tachtig een<br />

inwoneraantal van minstens<br />

5.000 nog de richtlijn bij herindelingen,<br />

Paars II streefde eind<br />

jaren negentig naar gemeenten<br />

met 25.000 inwoners of meer.<br />

Die grens schuift inmiddels zelfs<br />

richting de 30.000 mensen.<br />

Van bovenaf of van onderop, het<br />

aantal herindelingen zet gestaag<br />

door. Per 1 januari van dit jaar zijn<br />

de gemeenten Bennebroek en<br />

Bloemendaal vrijwillig samengevoegd<br />

tot Bloemendaal en<br />

de Zuid-Hollandse gemeenten<br />

Jacobswoude en Alkemade gaan<br />

nu samen verder als de gemeente<br />

Kaag en Braassem. Er zijn momenteel<br />

nog 441 gemeenten over<br />

in Nederland, maar het herindelingscircus<br />

heeft het land nog<br />

niet verlaten: in maar liefst zestien<br />

gevallen wordt er momenteel<br />

concreet gewerkt aan herindeling<br />

en in nog eens zeven regio’s<br />

wordt er over de mogelijkheid<br />

gesproken. Er komen ondertussen<br />

ook nog drie gemeenten bij<br />

in het stelsel: na de toekomstige<br />

opheffing van de Nederlandse<br />

Antillen zullen Bonaire, Saba en<br />

Sint Eustatius deel gaan uitmaken<br />

van Nederland, als ‘bijzondere<br />

gemeenten’ met een status<br />

van openbaar lichaam.<br />

De komende tijd staan onder<br />

andere herindelingen in Friesland<br />

en Noord-Holland op het<br />

programma. Hoe hangt de vlag er<br />

daar bij?<br />

Bolsward, Nijefurd, Sneek,<br />

Wûnseradiel en Wymbritseradiel<br />

fuseren tot Súdwest Fryslân (<strong>voor</strong>lopige<br />

naam, fusie staat gepland<br />

<strong>voor</strong> 2011).<br />

Tonny de Vries<br />

Fractie<strong>voor</strong>zitter PvdA<br />

Gemeente Bolsward<br />

Waar is het <strong>voor</strong>stel vandaan<br />

gekomen om de vijf gemeenten te<br />

laten fuseren?<br />

‘Dat is een redelijk bizar verhaal.<br />

Toen Ed Nijpels nog commissaris<br />

van de koningin was in<br />

Friesland gaf hij het signaal dat<br />

er iets moest gebeuren in de<br />

Zuidwesthoek wat betreft de<br />

bestuurskracht. Hij wilde niks<br />

van bovenaf opleggen, maar het<br />

verzoek gaf natuurlijk wel aan<br />

‘als jullie het niet doen, doen wij<br />

het wel.’ We zijn daarna om de<br />

tafel gaan zitten en al snel bleek<br />

dat er een duidelijke wil was bij<br />

de gemeenten. Er werd noodgedwongen<br />

al veel samengewerkt,<br />

want de bestuurskracht <strong>voor</strong> de<br />

kleinere gemeenten was te klein<br />

om bij<strong>voor</strong>beeld zelf een sociale<br />

dienst en ict te runnen. Fuseren<br />

leek een logische volgende stap.’<br />

En wat is het bizarre dan?<br />

‘Dat de provincie, waar het<br />

<strong>voor</strong>stel tot fusie in feite vandaan<br />

kwam, nu zegt: ‘het is leuk dat<br />

jullie een <strong>voor</strong>stel hebben ingediend<br />

tot herindeling, maar we<br />

weten eigenlijk niet of dat wel zo<br />

heel erg nodig is!’<br />

Wat zit daar achter?<br />

‘Dat is moeilijk te zeggen. Leeuwarden<br />

is momenteel met 90.000<br />

mensen de grootste gemeente<br />

in Friesland. Door onze fusie<br />

zou er nog een grote gemeente<br />

komen, waardoor de provincie<br />

zich wellicht buitenspel gezet<br />

voelt. Het argument dat met een<br />

grote gemeente de burger op<br />

meer afstand komt te staan horen<br />

we ook. Maar we hebben veel<br />

inspraakavonden gehad en er is<br />

vanuit de bevolking nauwelijks<br />

weerstand tegen de herindeling.<br />

En bij het argument dat er maar<br />

liefst 69 kernen in één gemeente<br />

komen wordt geen rekening gehouden<br />

met het feit dat sommige<br />

van die kernen uit amper vier<br />

huizen bestaan.’<br />

Hoe ver zijn jullie nu?<br />

‘Eind mei zijn de lokale PvdAafdelingen<br />

opgeheven. Per 1 juli<br />

gaan we verder als de afdeling<br />

PvdA Zuidwest-Friesland. Wij<br />

zijn er dus klaar <strong>voor</strong>. Ik denk<br />

dat de beslissing om meteen aan<br />

burgers, bedrijven, vereningen<br />

Eerst stelt de provincie zelf een fusie <strong>voor</strong>,<br />

en nu twijfelen ze aan de noodzaak<br />

en organisaties te vragen of ze<br />

een herindeling wilden goed is<br />

geweest en dat het goed is dat we<br />

fuseren. We hadden misschien<br />

alleen de provincie eerder moeten<br />

inlichten. Maar zij hadden ons<br />

ook tijdig kunnen vragen naar de<br />

stand van zaken.’<br />

Bert Versteeg<br />

Fractie<strong>voor</strong>zitter PvdA<br />

Provinciale Staten Friesland<br />

De provincie lijkt niet on-<br />

verdeeld enthousiast over de<br />

herindeling?<br />

‘Dat klopt wel ja. De gemeenten<br />

zeggen dat ze te weinig bestuurskracht<br />

hebben, maar ik heb daar<br />

nog niet voldoende bewijs <strong>voor</strong><br />

gezien. Er is geen bestuurskrachtmeting<br />

geweest, alleen een<br />

sterkte/zwakte-analyse. Daarin<br />

wordt bij<strong>voor</strong>beeld geredeneerd<br />

dat er meer taken van de rijksoverheid<br />

naar het lokale niveau<br />

worden overgeheveld en dat dat<br />

kwetsbaar is in gemeenten met<br />

een klein ambtelijk apparaat,

‘ We steunen alleen<br />

herindelingen die<br />

van onderop komen’<br />

‘ Kijk ook eens<br />

naar andere<br />

samenwerkingsvormen’<br />

hERiNdELiNg Af<br />

Tjeerd Talsma<br />

en dus zwak. Wij vragen ons af:<br />

is daar nu wel echt onderzoek<br />

naar gedaan of is het slechts een<br />

veronderstelling?’<br />

Na een herindeling zou het ambtelijk<br />

apparaat wel groot genoeg<br />

zijn?<br />

‘In het herindelings<strong>voor</strong>stel staat<br />

dat er geen ontslagen mogen vallen<br />

naar aanleiding van de fusie.<br />

Maar wat verbetert er dan aan<br />

de bestuurskracht? Provinciale<br />

Staten willen graag een serieus<br />

advies geven aan Gedeputeerde<br />

Staten of een herindeling nu de<br />

beste oplossing is. Er zijn ook<br />

andere varianten denkbaar. Wat<br />

er nu is gebeurd is dat een informateur<br />

binnen strikte kaders een<br />

informatieopdracht gekregen<br />

heeft van de gemeenten, waar uit<br />

gekomen is dat het <strong>voor</strong>stel van<br />

de vijf de meest haalbare variant<br />

zou zijn. Het is optellen en aftrekken,<br />

een soort consumentenbondtabel<br />

van plussen en minnen<br />

en dan <strong>voor</strong>standers zoeken.<br />

Tja, de meest haalbare oplossing<br />

is niet per se de meest wenselijke.’<br />

De provincie is dus erg <strong>voor</strong>zichtig,<br />

is dat een les uit het verleden?<br />

‘Inderdaad. In 1984 is er in de<br />

hele provincie van bovenaf geherindeeld<br />

en dat verliep desastreus.<br />

Er waren allerlei ongelukkige<br />

compromissen nodig om de<br />

fusies toen <strong>voor</strong> elkaar te krijgen.<br />

Wij hebben nu dan ook bewust<br />

in ons coalitieakkoord gezet<br />

dat herindelingen van onderop<br />

moeten komen. Maar zelfs als<br />

het van onderop komt is het niet<br />

zo dat de provincie alleen maar<br />

een doorgeefluik van die wens<br />

is. Wij hebben een wettelijke rol<br />

te vervullen. Mijn les is: laten we<br />

in vredesnaam samen optrekken,<br />

van het begin af aan, waarbij<br />

de wens van de gemeenten erg<br />

belangrijk is. Maar wij kijken als<br />

provincie ook naar het effect op<br />

de rest van de provincie en op de<br />

directe omgeving.’<br />

Verder lezen?<br />

bolsward.pvda.nl<br />

- Rapport informateur Harm Bruins Slot over<br />

de herindeling, september 2008. Quote: ‘De<br />

absolute wil ‘van onderop’ zal <strong>voor</strong> provincie<br />

en wetgever een voldongen feit creëren.’<br />

fusiesudwestfryslan.nl<br />

- Website projectbureau fusie Súdwest Fryslân<br />

Het is de bedoeling dat ook de gemeenten<br />

Bussum, Naarden, Muiden<br />

en Weesp samengaan. Maar<br />

Bussum wil niet en de situatie is<br />

daar inmiddels zo ingewikkeld dat<br />

zelfs de staatssecretaris zich ermee<br />

bemoeit.<br />

Tjeerd Talsma<br />

Fractie<strong>voor</strong>zitter PvdA<br />

Provinciale Staten<br />

Noord-Holland<br />

Komt de herindeling bij jullie van<br />

bovenaf of van onderop?<br />

‘Wij hebben als provincie de houding<br />

aangenomen dat we in principe<br />

alleen herindelingen steunen<br />

die van onderop komen. Als er<br />

geen enkele behoefte uit gemeenten<br />

is, dan oefenen wij geen druk<br />

uit. In het geval van Naarden,<br />

Bussum, Muiden en Weesp kwam<br />

de wil tot samenwerking vanuit<br />

de kleine gemeenten. De burgemeester<br />

van Muiden gaf aan dat<br />

de gemeente te klein is om de<br />

tegenwoordige problematiek aan<br />

te kunnen. In Naarden meldde<br />

Peter Rehwinkel, onze PvdA-burgemeester<br />

daar, hetzelfde.’<br />

Wat is die problematiek dan<br />

precies?<br />

‘Ze redden het gewoon niet met<br />

de ambtelijke bezetting. Stel dat<br />

je één ambtenaar hebt op een<br />

afdeling en die is ziek, dan ligt de<br />

boel meteen plat. Dat kan natuurlijk<br />

niet. De decentralisatie van<br />

overheidstaken maakt de druk op<br />

gemeenten steeds hoger. Tegenwoordig<br />

moeten gemeenten bij<strong>voor</strong>beeld<br />

de WMO uitvoeren en<br />

structuurvisies opstellen volgens<br />

WRO-regels.’<br />

Herindeling leek dus logisch.<br />

Maar er is wel een kink in de<br />

kabel…<br />

‘Dat klopt. Bussum wil niet meedoen.<br />

Dat is verreweg de grootste<br />

gemeente van de vier. Ze willen<br />

wel samengaan, maar dan alleen<br />

met Naarden, niet met Weesp<br />

en Muiden. Dat werd al snel een<br />

ingewikkelde situatie, want de<br />

andere drie willen wel met zijn<br />

vieren een gemeente vormen. Wij<br />

hebben toen als provincie onze<br />

verantwoordelijkheid genomen<br />

en er is een Arhi-procedure<br />

(Arhi is de wet algemene regels<br />

herindeling, red.) gestart om het<br />

fusieproces op gang te brengen.<br />

Normaal gesproken neemt de<br />

Tweede Kamer het advies van<br />

de provincie meteen over, maar<br />

de weerstand in Bussum was zo<br />

groot, dat zowel de Kamer als de<br />

staatssecretaris er nu nog niet uit<br />

zijn. Zelfs CDA-Eerste Kamerlid<br />

Hans Hillen bemoeit zich er nu<br />

mee, die heeft een brief naar de<br />

commissaris van de koningin<br />

gestuurd om te vragen wat er<br />

speelt, terwijl de Eerste Kamer<br />

hier natuurlijk niets mee te maken<br />

heeft.’<br />

Foto Ton Kastermans<br />

ellen Groten<br />

Leggen jullie de fusie dan niet<br />

toch van bovenaf op?<br />

‘Als drie van de vier gemeenten<br />

willen, dan moeten wij als provincie<br />

echt naar het grote belang<br />

kijken. Dat is ons inziens het<br />

beste gediend met een fusie van<br />

alle vier de gemeenten.’<br />

Wie een kloof tussen burger en politiek<br />

vreest, moet <strong>voor</strong>zichtig zijn met<br />

schaalvergroting<br />

Ellen Groten<br />

Fractie<strong>voor</strong>zitter PvdA<br />

Gemeente Bussum<br />

Bussum wil niet fuseren?<br />

‘Bussum en Naarden praten denk<br />

ik al vijftien jaar over samenwerking.<br />

Toen de provincie in 2007<br />

<strong>voor</strong>stelde een ARHI-procedure<br />

over de hele regio te leggen<br />

om de bestuurskracht te onderzoeken<br />

waren we daar heel<br />

enthousiast over in verband met<br />

de gewenste samenwerking met<br />

Naarden. Toen bleek echter dat<br />

Muiden en Weesp onvoldoende<br />

bestuurskracht hadden om alleen<br />

verder te gaan en de provincie<br />

stelde vervolgens dat we met zijn<br />

vieren moesten fuseren.’<br />

Maar…?<br />

‘Vanaf het begin af aan hadden<br />

we inhoudelijke argumenten om<br />

het geen goed idee te vinden,<br />

want wij vinden dat herindelen<br />

geen doel op zich is. Er zijn twee<br />

opties: of je wilt de bestuurskracht<br />

verbeteren, of je wilt een<br />

beter herkenbaar democratisch<br />

geheel, waarin mensen zich kunnen<br />

uitspreken over <strong>voor</strong>zieningen,<br />

onderwijs, de bibliotheek,<br />

enzo<strong>voor</strong>ts. Bussum zelf heeft<br />

voldoende bestuurskracht en<br />

het democratisch gehalte staat<br />

ook niet ter discussie. Wij willen<br />

graag met Naarden fuseren, maar<br />

daar houdt het mee op.’<br />

Wil de bevolking wel fuseren?<br />

‘Uit een peiling onder de bevolking<br />

in Bussum waarin we vroegen<br />

of mensen <strong>voor</strong> herindeling<br />

voelden, en of de <strong>voor</strong>keur dan<br />

uitging naar Bussum-Naarden,<br />

naar de variant met de vier gemeenten<br />

of nog iets anders, bleek<br />

dat 96,4% stemde <strong>voor</strong> een fusie<br />

met enkel Naarden. De gemeenteraad<br />

heeft unaniem tegen de<br />

vier-gemeenten variant gestemd.’<br />

Waar zijn jullie bang <strong>voor</strong> in die<br />

vier-gemeenten variant?<br />

‘Het gaat niet om bang zijn, maar<br />

of het logisch is en inwoners zich<br />

herkennen in hun gemeentebestuur.<br />

We hebben de mond vol<br />

van de kloof tussen burger en<br />

politiek. Dan moet je <strong>voor</strong>zichtig<br />

zijn met schaalvergroting. Daar<br />

komt bij dat je de eerste acht<br />

jaar na een herindeling met veel<br />

intern gedoe zit: het ambtelijk<br />

apparaat moet heringericht worden,<br />

er is interne politieke strijd,<br />

ambtelijke regelingen moeten<br />

op elkaar worden afgestemd. Ik<br />

zou zeggen, kijk ook eens naar<br />

andere samenwerkingsvormen,<br />

niet alleen naar herindelen.’<br />

Verder lezen?<br />

bussum.nl<br />

- Bussum verzet zich tegen herindelingsadvies.<br />

naarden.nl<br />

- Naarden wil fusie met Muiden, Weesp,<br />

Naarden<br />

15

Foto: Ivonne Wierink/Nationale Beeldbank<br />

hET diLEmmA<br />

VAN dE mAANd<br />

Ben Blonk,<br />

wethouder in Zijpe:<br />

Mijn motto is dat je als bestuurder<br />

alles in het openbaar moet<br />

kunnen uitleggen. Als ik in de<br />

kroeg dan ook een rondje krijg<br />

van de plaatselijke aannemer is<br />

daar niets op tegen. Het zal dan<br />

altijd een situatie zijn waarin je<br />

gezellig met elkaar zit te praten<br />

en waarbij je elkaar een drankje<br />

aanbiedt. Er is wel iets op tegen<br />

als deze aannemer vanwege dat<br />

drankje iets terug verwacht. In<br />

die situatie zou ik het dan weigeren.<br />

ehssane Gounou,<br />

statenlid in Noord-Brabant:<br />

Over deze stelling kan ik eigenlijk<br />

heel kort zijn. Op het moment<br />

dat mijn plaatselijke makelaar<br />

mij een drankje aanbiedt met de<br />

opmerking dat ik veel <strong>voor</strong> hem/<br />

haar kan betekenen zou ik het<br />

drankje resoluut afwijzen. Hiermee<br />

geef je naar mijn mening<br />

een duidelijk signaal af dat je als<br />

politicus niet met zulke zaken<br />

over te halen bent. Wat <strong>voor</strong> mij<br />

telt is dat die persoon gewoon<br />

met een goed idee moet komen<br />

en als er raakvlakken zijn kun je<br />

altijd nog besluiten om samen<br />

wat te drinken. Maar dan staat<br />

tenminste het idee en algemeen<br />

belang <strong>voor</strong>op.<br />

Koos de Vos, fractie<strong>voor</strong>zitter in<br />

Meppel:<br />

Ik zou het rondje accepteren,<br />

maar ik zou in het bijzijn van die<br />

vrienden aan hem duidelijk maken<br />

dat ik dat doe met de kanttekening<br />

dat ik en de PvdA hopen<br />

<strong>voor</strong> iedereen in de gemeente iets<br />

te kunnen betekenen en dat dat<br />

niet gepaard hoeft te gaan met<br />

het aanbieden van een rondje of<br />

wat dan ook. Mijn vrienden en ik<br />

zijn overigens gek op het aannemen<br />

van rondjes in een café.<br />

16<br />

iedere bestuurder en volksvertegenwoordiger wordt ermee geconfronteerd:<br />

lastige kwesties die vragen om een antwoord. <strong>Lokaal</strong> <strong>Bestuur</strong> legt u elke maand<br />

zo’n dilemma <strong>voor</strong>. Vorige maand was dat:<br />

Je zit met vrienden in het plaatselijke café.<br />

De plaatselijke makelaar biedt jou en je vrienden een rondje aan omdat,<br />

zo zegt hij, jij veel <strong>voor</strong> hem kan betekenen.<br />

Accepteer je het rondje?<br />

Sybrig Kromkamp,<br />

statenlid in Friesland:<br />

Algemene regel <strong>voor</strong> ambtenaren<br />

en bestuurders is: geen geschenken<br />

aannemen die de 50 euro te<br />

boven gaan. Dat is hier niet het<br />

geval, dus zou je het aangeboden<br />

drankje kunnen accepteren.<br />

Toch ben je er niet met alleen<br />

deze afweging. Je moet je goed<br />

realiseren waarom en in welke<br />

omgeving je een drankje wordt<br />

aangeboden. Het gaat hier om<br />

beïnvloeding van toekomstig<br />

handelen die ook nog plaatsvindt<br />

in een openbare ruimte. Beter<br />

is alle schijn van be<strong>voor</strong>rechting<br />

te <strong>voor</strong>komen. <strong>Bestuur</strong>ders<br />

leven per slot van rekening in<br />

een glazen huisje. Conclusie:<br />

het drankje niet te accepteren. Je<br />

zegt: ‘Nee dank je wel, ik maak<br />

geen afwegingen op basis van<br />

drankjes’. Daarmee is het <strong>voor</strong> de<br />

omgeving direct duidelijk hoe jij<br />

We kregen de volgende reacties:<br />

als bestuurder hier in staat. Je zou<br />

de aanbieder later kunnen zeggen<br />

dat dit geen handige zet was en<br />

dat het hem en jou in verlegenheid<br />

kan brengen. Hierdoor heb<br />

je je grenzen aangegeven en houd<br />

je de menselijke relatie intact.<br />

De volgende keer zal hij het wel<br />

uit zijn hoofd laten om op deze<br />

manier joviaal te willen zijn.<br />

eric Hageman,<br />

statenlid in Zeeland:<br />

Ik zou het rondje accepteren,<br />

maar daarbij onmiddellijk zeggen<br />

dat ik zonder last of ruggespraak<br />

in de Staten zit. Het verhaal van<br />

de makelaar zou ik aanhoren en<br />

later zou ik het probleem verder<br />

met hem/haar willen analyseren.<br />

Maar op het moment dat mij<br />

gevraagd wordt om mijn politieke<br />

diensten te verkopen, zou ik mijn<br />

grenzen aangeven en vertellen dat<br />

ik op die wijze niet opereer. Mijn<br />

Wilt u zelf in uw fractie ook het dilemmaspel spelen? Vraag het dan aan bij<br />

het CLB-secretariaat, 020-5512205. Meer weten over integriteit?<br />

Raadpleeg dan de PvdA-website. Zoekwoorden: ‘ gedragscode’ en ‘integriteit’.<br />

Het nieuwe dilemma:<br />

Je bent <strong>voor</strong>zitter van de kandidaatstellingscommissie in jouw gemeente.<br />

Het samenstellen van de kandidatenlijst is bijna klaar. Er is nog maar<br />

één plaats te vergeven op de lijst. Er zijn twee kandidaten. De ene kandidaat<br />

is een regelrechte stemmenmagneet. In vorige verkiezingen heeft<br />

hij de afdeling steeds drie zetels opgeleverd. Als raadslid beschikt hij<br />

echter nauwelijks over de benodigde kwaliteiten.<br />

De andere kandidaat is een kwalitatief zeer goed raadslid maar trekt erg<br />

weinig stemmers. Wie komt er wat jou betreft op de lijst?<br />

Wij zijn benieuwd. Mail ons (desnoods anoniem) wat u ervan vindt.<br />

U mag ook zelf een kort en bondig geformuleerd dilemma insturen.<br />

Reacties en suggesties graag naar jdroos@pvda.nl<br />

statenlidmaatschap is verbonden<br />

aan mijn partij en de kiezers, niet<br />

aan mij portemonnee of ‘vriendjes’.<br />

Bovendien zou het slecht zijn<br />

<strong>voor</strong> mijn nachtrust en die heb ik<br />

hard nodig <strong>voor</strong> andere zaken.<br />

Jan Rensen,<br />

wethouder in Hilversum:<br />

Waarschijnlijk kom ik nooit<br />

<strong>voor</strong> dit dilemma te staan, want<br />

zomaar met vrienden in een<br />

lokaal café is al een beetje taboe<br />

als wethouder. Maar mocht de<br />

situatie zich eens <strong>voor</strong>doen en<br />

de makelaar biedt het rondje<br />

inderdaad met die woorden aan,<br />

dan zal ik het accepteren met een<br />

ironisch protestje, waar gemeenschappelijk<br />

om gelachen kan<br />

worden. En bij de eerstvolgende<br />

ontmoeting met de makelaar<br />

zal ik op vriendelijke toon erop<br />

aandringen rondjes in het vervolg<br />

achterwege te laten. Liever dus<br />

geen biertje, maar het is niet<br />

ernstig genoeg om de goede<br />

verhoudingen binnen je netwerk<br />

op het spel te zetten.<br />

Wij legden bovenstaande reacties<br />

<strong>voor</strong> aan Jan Blom, trainer en<br />

adviseur. Samen met wethouder<br />

Martin Honders van Cromstrijen<br />

ontwikkelde hij speciaal <strong>voor</strong> de<br />

PvdA een dilemmaspel, dat wordt<br />

gebruikt tijdens Op Maat-trainingen<br />

(<strong>voor</strong> fracties) van het CLB.<br />

Commentaar Jan Blom:<br />

Ik ben het volledig eens met de<br />

inzenders. Tegen het aannemen<br />

van een drankje bestaat in principe<br />

geen bezwaar. Dat bezwaar<br />

bestaat echter wel als er een koppeling<br />

wordt gelegd tussen het<br />

drankje en jouw handelen in de<br />

toekomst. Het wel aannemen van<br />

het drankje en over de toekomst<br />

een opmerking maken is wat<br />

mij betreft even effectief als het<br />

afwijzen van het drankje. Sybrig<br />

Kromkamp wijst nog even op<br />

de veel toegepaste grens van 50<br />

euro. Dit dilemma toont aan dat<br />

dat niet echt een zinvolle grens is.<br />

In dit dilemma is het aannemen<br />

van de drankjes met een waarde<br />

onder de 50 euro (zonder een opmerking<br />

te plaatsen) niet integer.<br />

Ook is het niet ingewikkeld een<br />

<strong>voor</strong>beeld te bedenken waarin het<br />

wel integer is een geschenk van<br />

boven de 50 euro aan te nemen.<br />

Veel beter werkt het om jezelf<br />

steeds de vraag te stellen waarom<br />

je op dat moment dat geschenk<br />

krijgt.<br />

Wilt u zelf in uw fractie ook het<br />

dilemmaspel spelen? Vraag het<br />

dan aan bij het CLB-secretariaat,<br />

020-5512205. Meer weten over<br />

integriteit? Raadpleeg dan de<br />

PvdA-website. Zoekwoorden:<br />

‘gedragscode’ en ‘integriteit’.

PERSOONLiJK<br />

In de PvdA-Tweede Kamerfractie<br />

is Pierre Heijnen de contactpersoon<br />

<strong>voor</strong> burgemeestersbenoemingen.<br />

Belangstellenden <strong>voor</strong><br />

het burgemeestersambt kunnen<br />

contact opnemen met hem. Dat<br />

geldt ook <strong>voor</strong> fractie<strong>voor</strong>zitters<br />

in gemeenten waar op korte termijn<br />

een burgemeestersvacature<br />

is te verwachten. Pierre Heijnen<br />

is te bereiken via Coby Knijnenburg,<br />

tel. 070-3182790.<br />

> Kees Vriesman is<br />

op 1 mei begonnen<br />

als waarnemend<br />

burgemeester van<br />

het Noord-Hollandse<br />

Den Helder.<br />

Vriesman was onder meer<br />

algemeen directeur Staatsbosbeheer<br />

en directeur-generaal<br />

van het ministerie van VROM.<br />

> Annemarie Moons is aangetreden<br />

als dijkgraaf van waterschap<br />

Vallei & Eem. Moons<br />

was gedeputeerde van de<br />

provincie Noord-Brabant.<br />

> Hans Vervat is <strong>voor</strong>gedragen<br />

als nieuwe wethouder verkeer<br />

en vervoer en economie in<br />

Rotterdam. Vervat is tot nu<br />

toe eigenaar van verschillende<br />

bedrijven in de haven van Rotterdam.<br />

> In het Noord-Brabantse Uden<br />

is burgemeester Joke Kersten<br />

per 1 april 2009 met pensioen<br />

gegaan.<br />

> Nathalie Kramp is geen raadslid<br />

meer van het Amsterdamse<br />

stadsdeel Zeeburg.<br />

> Randy Stena is door de PvdA<br />

in het Amsterdamse stadsdeel<br />

Zuidoost uit de fractie gestapt.<br />

Er was kritiek op hem omdat<br />

hij in de afgelopen drie jaar<br />

bijna geen enkele bijdrage<br />

leverde. Stena gaat verder als<br />

eenmansfractie.<br />

> In het Noord-Hollandse Bloemendaal<br />

is H. Schell aangetreden<br />

als raadslid.<br />

> Trijntje Venema is geen<br />

raadslid meer in het Drentse<br />

Coevorden.<br />

> In het Noord-Brabantse Cuijk<br />

is Ko Kroet opgevolgd door<br />

Gerard Peeters als wethouder.<br />

> In het Noord-Hollandse<br />

Heemskerk is Fred Plantinga<br />

geen raadslid meer.<br />

> In het Zuid-Hollandse Krimpen<br />

aan den IJssel is Ingrid Bakker<br />

opgevolgd door J. de Pont als<br />

raadslid.<br />

> Marion van Gelder is gestopt<br />

als raadslid van de Rotterdamse<br />

deelgemeente Hoogvliet.<br />

Arie Broere volgt haar op.<br />

> Barbara van der Schoor is<br />

gestopt als raadslid van de<br />

Noord-Hollandse gemeente<br />

Stede Broec.<br />

> Nils Lely volgt het opgestapte<br />

raadslid Eric Hercules van de<br />

Noord-Hollandse gemeente<br />

Texel op.<br />

> In het Noord-Hollandse Wieringen<br />

is Ger Franke aangetreden<br />

als raadslid.<br />

> In het Gelderse Zutphen is<br />

Herman van den Munckhof<br />

geen raadslid meer.<br />

wiJZigiNgEN<br />

iN dE fRACTiE?<br />

Het CLB ontvangt graag bericht<br />

over wijzigingen in uw raads-<br />

of statenfractie. De volgende<br />

gegevens zijn van belang: naam-<br />

en adresgegevens, telefoon- en<br />

faxnummer en e-mailadres,<br />

zowel van het nieuwe als van het<br />

vertrekkende raads- of statenlid,<br />

plus de datum waarop de verandering<br />

is ingegaan. Ook als er<br />

een nieuwe PvdA-wethouder (al<br />

dan niet ‘van buiten’) of gedeputeerde<br />

aantreedt, horen we dat<br />

graag. Mail uw gegevens naar:<br />

clb@pvda.nl. Als u vragen heeft<br />

kunt u bellen (0900-9553).<br />

BANNiNgLEERgANg OVER<br />

hEdENdAAgS KAPiTALiSmE<br />

‘Hoe temmen we het hedendaagse kapitalisme?’<br />

is het thema van de Banningleergang 2009 die in<br />

september en oktober in Utrecht wordt gehouden.<br />

De leergang is bedoeld <strong>voor</strong> wie geïnteresseerd is in<br />

de waardenontwikkeling in de sociaal-democratische<br />

beweging.<br />

In vier bijeenkomsten, met als ondertitel ‘Van heersend<br />

naar dienend marktdenken’, wordt onderzocht<br />

welke antwoorden sociaal-democratische denkers<br />

als Banning, Tinbergen en Den Uyl hebben gegeven<br />

op de verabsolutering van het economische denken.<br />

Bieden de oproepen tot hervorming van de financiële<br />

markten en tot beteugeling van de hebzucht door meer<br />

regelgeving voldoende perspectief ?<br />

‘Sociaal-democratie en de staat’ wordt op 17 september<br />

behandeld door oud-PvdA-<strong>voor</strong>zitter Ruud Koole.<br />

Op 1 oktober spreekt Rutger Claassen, onder andere<br />

redacteur van S&D, over het thema ‘Markt en moraal’.<br />

‘Een rechtvaardige internationale orde’ is het<br />

onderwerp op 15 oktober door Piet Terhal, leerling van<br />

Jan Tinbergen. Op 29 oktober spreekt Hans Opschoor,<br />

VN-adviseur duurzame ontwikkeling, over het thema<br />

Markt, leefstijl en duurzame ontwikkeling.<br />

Opgave uiterlijk 5 september, maar liefst zo spoedig<br />

mogelijk, bij Secretariaat@Zingeving.net. Onder<br />

vermelding van naam, adres, telefoonnummer(s)<br />

en leeftijd. De kosten zijn € 75,- inclusief reader en<br />

maaltijd. Voor meer informatie: www.Zingeving.net.<br />

REACTiES wELKOm<br />

Bent u het niet eens met wat u in <strong>Lokaal</strong> <strong>Bestuur</strong> leest? Wilt u een<br />

aanvulling of correctie doorgeven? Of heeft u vanuit uw gemeente of<br />

provincie iets te melden dat ook <strong>voor</strong> andere PvdA’ers interessant is?<br />

Laat het ons weten.<br />

Zorg er<strong>voor</strong> dat uw mailtje uiterlijk maandag 3 augustus in ons bezit<br />

is, dan kunnen wij het plaatsen in het septembernummer. Ook alle<br />

andere kopij <strong>voor</strong> dat nummer moet op die datum in ons bezit zijn.<br />

U kunt uw bijdrage sturen naar eindredacteur Jan de Roos, e-mail:<br />

jdroos@pvda.nl<br />

De sluitingsdatum <strong>voor</strong> het oktobernummer is dinsdag 1 september.<br />

miJN PVdA<br />

Het <strong>Centrum</strong> <strong>voor</strong> <strong>Lokaal</strong> <strong>Bestuur</strong> stuurt geregeld uitnodigingen<br />

of vragen naar haar leden in het hele land. Graag willen wij u gericht<br />

benaderen zodat u niet wordt overstelpt met e-mail. Wij vragen<br />

daarom uw gegevens op mijnpvda zoals emailadres en portefeuille<br />

zelf bij te houden.<br />

Hoe log ik in op Mijn PvdA?<br />

w> Ga naar www.pvda.nl<br />

> Klik links boven aan op ‘inloggen’<br />

> Vul je inlognaam en je wachtwoord in en klik op ‘login’<br />

> Klik in het linkerframe op ‘Mijn gegevens’<br />

> Klik op ‘Algemeen’. Nu ziet u uw gegevens staan zoals ze in de<br />

ledenadministratie zijn opgenomen.<br />

> U kunt op deze pagina zelf uw e-mailadres wijzigen en een foto<br />

opslaan.<br />

> Onderaan kunt u wijzigingen versturen naar de ledenadministratie.<br />

> Onder Mijn Gegevens bij ‘Portefeuille’ kunt u uw portefeuille aanvinken.<br />

Vergeet niet rechts onderin te klikken op ‘opslaan’.<br />

wiLT U AdVERTEREN?<br />

U kunt tegen een aantrekkelijke korting gecombineerd adverteren in<br />

de bestuurdersbladen van PvdA, CDA en VVD. Uw advertentie komt<br />

dan onder ogen van 80% van alle gemeenteraadsleden, wethouders,<br />

burgemeesters, statenleden, gedeputeerden en de commissarissen van<br />

de koningin.<br />

Inlichtingen over tarieven en sluitingstijden zijn verkrijgbaar bij<br />

Bureau Recent, Joop Slor, postbus 17229, 1001 JE Amsterdam.<br />

Tel. 020-3308998.<br />

AUTOmATiSCh BETALEN<br />

Als u nog per acceptgiro betaalt, maar het CLB wilt machtigen<br />

middels een automatische incasso, stuur ons dan een e-mail<br />

(clb@pvda.nl) of bel ons even: 0900-9553. Wij sturen u dan een<br />

machtigingsformulier toe.<br />

nws<br />

rcts<br />

VERZOEK AAN dE PARTiJLEidiNg<br />

Geachte partijgenoten,<br />

Mag ik mijzelf en mijn fractie even aan u <strong>voor</strong>stellen? Mijn naam<br />

is Ben Boon. Ik ben fractie<strong>voor</strong>zitter van de PvdA in Leerdam.<br />

Mijn fractie bestaat uit zes hardwerkende leden. Ook hen stel ik aan<br />

u <strong>voor</strong>. Zeynal is een gepensioneerde OALT-leerkracht. In zijn eentje<br />

heeft hij twee <strong>voor</strong>keurzetels <strong>voor</strong> de partij binnengehaald.<br />

Cees werkt bij een organisatie die zich inzet <strong>voor</strong> gehandicapten.<br />

Eli werkt bij een scheepsbouwbedrijf. Jielis is gepensioneerd en<br />

heeft een verleden bij de afdeling groen van de gemeente. Nico heeft<br />

zich gedurende zijn actieve carrière als ambtenaar ingezet om het<br />

werkgelegenheidsbeleid van de gemeente te verbeteren en zelf werk<br />

ik op een VMBO-school in Culemborg. Verder beschikken we over<br />

een behoorlijk grote groep geïnteresseerde schaduwfractieleden.<br />

Nu gelukkig ook jonge meiden die staan te trappelen om ook<br />

verantwoordelijkheid te dragen.<br />

De laatste tijd sluipt de onrust echter de fractie binnen. Een onrust die<br />

sinds de Europese verkiezingen enorm is toegenomen. Deze onrust<br />

wordt veroorzaakt door de vreemde signalen die door de partijleiding<br />

worden afgegeven aan de media. Een onrust die vreet aan de motivatie<br />

en het enthousiasme van onze lokale fractie.<br />

Klap op de vuurpijl vormden de volgende krantenkoppen: ‘Bos geeft<br />

het al op <strong>voor</strong> lokale en landelijke verkiezingen’, ‘PvdA moet minder<br />

elitair’ (Plasterk); ‘Van der Laan wil Marokkaanse bruiden weren’.<br />

Ik wil mijn zorgen met u delen, al besef ik dat ik wellicht alleen<br />

irritatie op zal roepen omdat ik koppen citeer en ik niet over genoeg<br />

achtergrondgegevens beschik om deze koppen op hun waarde te<br />

kunnen schatten. Maar daar begint wel mijn zorg! Dat zullen veel<br />

gewone lezers ook niet kunnen. Velen van hen zullen alleen de koppen<br />

scannen en deze <strong>voor</strong> waarheid aannemen…of als bevestiging zien van<br />

de al gerezen twijfels over de PvdA na de JSF- en Irak discussies.<br />

Wij worden als eenvoudige partijgenoten op straat wel geconfronteerd<br />

met deze koppen en moeten opboksen tegen de almaar toenemende<br />

afkeer die mensen tegenover onze partij uiten.<br />

De PvdA is volgens de heer Plasterk teveel een elitepartij. Als u kijkt<br />

naar de samenstelling van mijn fractie, kunt u dit niet volhouden,<br />

maar vanaf uw interview zullen wij tegen dit door u opgeroepen<br />

beeld moeten opboksen. Want de straat neemt uw inzicht graag over.<br />

In onze gemeente zijn bij de verkiezingen van 4 juni veel mensen<br />

overgestapt naar D66 en Groen Links. In mijn ogen zijn we de gunst<br />

van de vermeende elitaire kiezers al kwijtgeraakt.<br />

De heer Van der Laan weet de koppen te bereiken met fikse PVVachtige<br />

geluiden. Direct na de verkiezingen wist hij te vertellen<br />

dat we de inburgering nog krachtiger moeten aanpakken en<br />

dat we Marokkaanse bruiden moeten weren. Allicht heeft u het<br />

genuanceerder bedoeld, maar de koppen spreken boekdelen. 40%<br />

van onze kiezers kwamen van nieuwe Nederlanders. Zij voelen zich na<br />

deze opmerkingen echt minder thuis bij ons.<br />

Als dan de heer Bos zegt dat we het al opgeven <strong>voor</strong> de lokale en<br />

landelijke verkiezingen, dan lijkt het me duidelijk dat we ook nog de<br />

laatste enthousiaste kiezers kwijt raken.<br />

Uiteraard reageert u met: wij zijn niet verantwoordelijk <strong>voor</strong> de<br />

koppen. Maar u moet toch echt wel zo professioneel zijn dat u kunt<br />

inschatten hoe uw opmerkingen in de krant terecht zullen komen.<br />

Ik kan u zeggen dat uw opmerkingen ons lokaal in problemen<br />

brengen. Twee van mijn fractieleden denken erover om te stoppen<br />

met het raadswerk omdat zij zich niet kunnen vinden in de door u<br />

geschetste lijnen. Ook denkt men over het overstappen naar andere<br />

partijen. De onvrede is dus groot.<br />

De PvdA heeft een duidelijke boodschap: Emancipatie en<br />

(internationale) solidariteit. Kunt u ons alstublieft helpen door deze<br />

boodschap duidelijk uit te dragen? Door een duidelijke eigen koers<br />

te volgen? Door te stoppen om achter de PVV en haar kiezers aan<br />

te jagen? Door als partijleiding het goede <strong>voor</strong>beeld te geven op het<br />

gebied van integriteit en daarbij ook de hand in eigen boezem te<br />

steken? Door niet de moeizaam opgebouwde sociale <strong>voor</strong>zieningen te<br />

helpen afbreken? Door eerst na te denken <strong>voor</strong>dat u een interview af<br />

laat nemen, zodat u niet rollebollend daags daarna door de media rolt?<br />

Ik hoop het. Het maakt ons werk dan namelijk veel makkelijker<br />

en leuker.<br />

Met vriendelijke groet,<br />

Ben Boon<br />

fractie<strong>voor</strong>zitter PvdA Leerdam<br />

17

Foto Nationale Beeldbank<br />

een buurtbarbecue is een veelgebruikt middel om de betrokkenheid van burgers bij hun wijk te bevorderen.<br />

Burgerparticipatie is in de bestuurlijke<br />

praktijk meer een zaak van<br />

wethouders en ambtenaren dan<br />

van gemeenteraadsleden. Niet<br />

alleen wethouders en ambtenaren<br />

worstelen met hun rol in processen<br />

met burgers, ook raadsleden<br />

kunnen die maar moeizaam<br />

vormgeven. Hoe gaat een raadslid,<br />

als volksvertegenwoordiger, om<br />

met burgerparticipatie? Laurens de<br />

Graaf, onderzoeker aan de Tilburgse<br />

School <strong>voor</strong> Politiek en <strong>Bestuur</strong><br />

(Universiteit van Tilburg) schetst de<br />

mogelijkheden. Hij promoveerde in<br />

2007 op het proefschrift ‘Gedragen<br />

beleid’, een onderzoek naar de<br />

relatie tussen interactief beleid en<br />

draagvlakontwikkeling.<br />

LAURENS dE gRAAf<br />

BESTUURSKUNDIg ONDERzOEKER<br />

18<br />

Als een gemeente bewoners<br />

of belangengroepen intensief<br />

betrekt bij het ontwikkelen van<br />

beleid en het vinden van oplossingen<br />

<strong>voor</strong> maatschappelijke<br />

vraagstukken, past je als politiek<br />

bestuur bescheidenheid als de<br />

uitkomst er eenmaal is. Dit leidt<br />

nog weleens tot teleurstelling bij<br />

raadsleden en/of het college. Het<br />

is dan ook interessant om te verkennen<br />

tegen welke problemen<br />

raadsleden aanlopen bij dit soort<br />

processen. Is burgerparticipatie<br />

een kans of een bedreiging <strong>voor</strong><br />

het handelen van raadsleden? In<br />

dit artikel schets ik kort de ontwikkeling<br />

die burgerparticipatie<br />

in Nederland heeft doorgemaakt.<br />

Vervolgens zet ik de problemen<br />

rondom burgerparticipatie uiteen<br />

en sluit af met enkele adviezen<br />

aan raadsleden hoe zij met burgerparticipatie<br />

om kunnen gaan<br />

en waar ze op kunnen letten om<br />

hun rol duidelijker te krijgen. In<br />

het kader een <strong>voor</strong>beeld uit de<br />

lokale praktijk van Groningen.<br />

Achtergrond en<br />

ontwikkeling<br />

Burgerparticipatie is geen nieuw<br />

fenomeen in Nederland. Het ligt<br />

in lijn met de aloude praktijk<br />

van consultatie, coöperatie en<br />

consensusvorming en is daarmee<br />

een typische uiting van de Nederlandse<br />

consensusdemocratie.<br />

Burgerparticipatie moet gezien<br />

worden in die traditie en bouwt<br />

<strong>voor</strong>al <strong>voor</strong>t op wettelijk geregelde<br />

inspraak, die we sinds eind<br />

jaren 1960 kennen. De inspraak<br />

van burgers werd toen relatief<br />

laat in het besluitvormingsproces<br />

ingezet in met name ruimtelijk<br />

beleid, zoals infrastructurele<br />

projecten.<br />

De afgelopen decennia heeft burgerparticipatie<br />

wel een ontwikke-<br />

ling doorgemaakt. We zien drie<br />

ontwikkelingen. Ten eerste de<br />

roep van burgers om eerder in het<br />

besluitvormingsproces betrokken<br />

te worden. Het idee hierachter<br />

is dat mogelijke weerstand en<br />

vertraging vroegtijdig opgelost<br />

wordt en er vanaf het begin van<br />

een besluitvormingstraject direct<br />

aan draagvlak en legitimiteit<br />

gewerkt wordt. Democratische<br />

legitimiteit wordt dus niet meer<br />

alleen via verkiezingen verkregen.<br />

Ten tweede zien we dat in de<br />

afgelopen tien jaar burgerparticipatie<br />

breder wordt gebruikt<br />

dan alleen in ruimtelijk beleid;<br />

het wordt ook in meer sociale<br />

onderwerpen ingezet. Participa-<br />

tie in de Wet maatschappelijke<br />

ondersteuning (Wmo) is daar een<br />

<strong>voor</strong>beeld van. Tenslotte zien we<br />

in de praktijk dat burgerparticipatie<br />

<strong>voor</strong>al wordt toegepast op<br />

lokaal en wijkniveau. De afstand<br />

tussen bestuur en burgers is daar<br />

het kleinst, zo wordt verondersteld.<br />

Meer dan ooit lijken <strong>voor</strong>al<br />

gemeenten op zoek te zijn naar<br />

‘de burger’. Met name gemeenten<br />

willen dus meer contact<br />

met burgers zodat besluiten en<br />

beslissingen direct draagvlak<br />

opleveren.<br />

Problemen<br />

Gemeenten experimenteren volop<br />

met burgerparticipatie. Er is<br />

een keur aan methoden ontwikkeld<br />

om de burger te betrekken<br />

bij beleid en bestuur: burgerjury’s,<br />

wijktafels, bewonersplatforms<br />

etc. In deze vormen wordt<br />

veelal het perspectief vanuit de<br />

burger benadrukt. Het perspectief<br />

vanuit raadsleden blijft vaak<br />

onderbelicht. Mijns inziens is<br />

daar ook nog (te) weinig onderzoek<br />

naar gedaan. Uit onderzoek<br />

naar interactief beleid en burgerparticipatie<br />

zijn er in ieder geval<br />

enkele specifieke problemen te<br />

noemen die ook van belang zijn<br />

<strong>voor</strong> raadsleden.<br />

Ten eerste, is het proces of<br />

juist de inhoud belangrijker in<br />

burgerparticipatie trajecten? In<br />

veel burgerparticipatietrajecten<br />

zijn inhoud en proces onlosmakelijk<br />

met elkaar verbonden.<br />

Burgerparticipatie wordt vaak<br />

in verband gebracht met bur-<br />

Burgerparticipatie is niet de oplossing<br />

<strong>voor</strong> elk inhoudelijk onderwerp<br />

gerschap. Door te participeren<br />

leren burgers van elkaar en van<br />

de interactie met organisaties en<br />

instituties. Het stimuleren van<br />

dit proces kan al een doel op zich<br />

zijn. Daarnaast is burgerparticipatie<br />

niet de oplossing <strong>voor</strong><br />

elk inhoudelijk onderwerp. De<br />

vraag is: moet burgerparticipatie<br />

inhoudelijk echt iets opleveren?<br />

Ten tweede, is burgerparticipatie<br />

nu democratisch of is het niet<br />

meer dan een (nieuw) beleidsinstrument?<br />

Uit diverse onderzoeken<br />

blijkt dat burgerparticipatie<br />

door veel gemeenten <strong>voor</strong>al als<br />

instrument wordt gebruikt. Kennis<br />

en ervaringen van burgers<br />

worden, als middel, gebruikt om<br />

de kwaliteit van beleid en beslissingen<br />

te verbeteren. In sommige<br />

gevallen is burgerparticipatie<br />

zelfs niet meer dan symboliek: als<br />

gemeente zeg je dat je participatie

Foto Nationale Beeldbank<br />

Het gemeentehuis van Hoofddorp<br />

toepast, maar in feite doe je gewoon<br />

wat je je had <strong>voor</strong>genomen.<br />

Naast deze instrumentele benadering<br />

kan burgerparticpatie ook<br />

gefundeerd zijn door democratische<br />

waarden: een gemeente zet<br />

bij<strong>voor</strong>beeld burgerparticipatie in<br />

omdat ze het belangrijk vindt om<br />

tijdens het beleidsproces democratische<br />

be ginselen toe te passen.<br />

Belangrijk hierbij is om een<br />

onderscheid te maken tussen de<br />

democratische waarden die gebaseerd<br />

zijn op de representatieve<br />

democratie (vertegenwoordiging)<br />

of participatieve democratie<br />

Vertrouwen in de buurt in Groningen<br />

In Groningen heeft de gemeenteraad een akkoord gesloten met<br />

woningcorporaties om samen op te trekken in de fysieke en<br />

sociale herstructurering van wijken. Die afspraken dienen als<br />

inhoudelijk en financieel kader. In de periode 2007 - 2010 wordt er<br />

op grond van het zogenaamde Nieuw <strong>Lokaal</strong> Akkoord 20 miljoen<br />

euro (10 miljoen door de gemeente en 10 miljoen door de woningcorporaties)<br />

geïnvesteerd in 14 geselecteerde wijken. Burgerparticipatie<br />

wordt ingezet door middel van wijkbudgetten. Burgers<br />

kunnen aanspraak maken op een pot geld om in de wijk fysieke<br />

en sociale <strong>voor</strong>zieningen te verbeteren, zoals het opnknappen van<br />

speelplaatsen, het opfleuren van plantsoenen, het organiseren van<br />

een buurtbarbecue etc.<br />

De intentie in de Groningse aanpak is de bewoners bij de definitieve<br />

inzet van het wijkbudget nauw te betrekken. In elk van de<br />

14 wijken is daar<strong>voor</strong> een wijkteam in het leven geroepen, met als<br />

belangrijkste doel de betrokkenheid van bewoners te organiseren<br />

en samen met bewoners plannen te ontwikkelen en uit te voeren<br />

in de lijn van het vastgestelde wijkperspectief. De samenstelling<br />

van de wijkteams verschilt per wijk, mede afhankelijk van de al<br />

bestaande overlegstructuur in de wijk.<br />

Naast het werken met wijkteams bestaat er ook een zogenaamd<br />

<strong>Bestuur</strong>lijk Overleg. Dit overleg is verantwoordelijk <strong>voor</strong> ondermeer<br />

het vaststellen van de <strong>voor</strong>tgangsrapportages, de wijkinvesteringsplannen<br />

en het samenwerkingsbeleid. Sinds het<br />

Nieuw <strong>Lokaal</strong> Akkoord is door ondermeer het extra wijkbudget<br />

en de instelling van de wijkteams een stevige impuls gegeven<br />

aan het werken vanuit vertrouwen in de buurt. Met bewoners<br />

zijn er overleggen waarin in enkele wijken een raadslid de rol van<br />

<strong>voor</strong>zitter heeft. Het betreffende raadslid neemt deel aan het proces<br />

en praat mee over de problemen in de buurt. Hierdoor houdt<br />

hij/zij contact met ‘de samenleving’ en is in gesprek met bewoners<br />

over lokale problemen. De signalen die dit raadslid krijgt,<br />

gebruikt hij/zij in debatten over de meest urgente problemen in<br />

de gemeenteraad. Zo’n raadslid is daarmee nog steeds volksvertegenwoordiger,<br />

maar speelt daarnaast ook een belangrijke rol<br />

in een participatie-project.<br />

(meepraten en meedoen).<br />

Ten derde, welke verantwoordelijkheid<br />

heeft de gemeenteraad<br />

en hoe gaat hij om met verwachtingen?<br />

Onduidelijke verantwoordelijkheden<br />

leiden tot onduidelijke<br />

verwachtingen van alle<br />

betrokkenen. Ook de gemeenteraad<br />

worstelt regelmatig met zijn<br />

eigen rol.<br />

Twee adviezen <strong>voor</strong><br />

raadsleden<br />

Op basis van onderzoek naar de<br />

praktijk van burgerparticipatie<br />

kom ik tot twee adviezen <strong>voor</strong><br />

raadsleden.<br />

Ten eerste, debatteer in de raad<br />

over een (overkoepelende)<br />

visie op burgerparticipatie. Bij<br />

burgerparticipatie gaat het om<br />

participatie, terwijl het in de raad<br />

om representatie gaat. Dat zijn<br />

twee verschillende democratische<br />

uitgangspunten die naast elkaar<br />

kunnen bestaan. Ga hierbij de<br />

discussie over principiële democratische<br />

vragen niet uit de weg.<br />

Hoe verhouden participatieve trajecten<br />

zich tot de reguliere debatten<br />

en besluitvorming in de raad?<br />

Voor de raad is het van belang om<br />

aan te geven of hij vertegenwoordiging<br />

of participatie belangrijker<br />

vindt. Vragen die je als raad kunt<br />

bespreken zijn: wat wil je als<br />

raad(slid) met burgerparticipatie<br />

bereiken? En, is het wel nodig om<br />

nieuwe vormen van burgerparticipatie<br />

te introduceren bovenop<br />

de bestaande mogelijkheden <strong>voor</strong><br />

burgers om wensen en ideeën<br />

kenbaar te maken?<br />

Participatie lijkt de oplossing te<br />

zijn <strong>voor</strong> vrijwel ieder (wijk)probleem.<br />

Ik pleit er dan ook <strong>voor</strong><br />

om iedere keer als participatie<br />

ter sprake komt als democratisch<br />

middel, er een kritische democratische<br />

probleemdiagnose moet<br />

worden gemaakt. Is een thema<br />

echt iets <strong>voor</strong> de raad - vaak meer<br />

politiek omstreden en op het<br />

algemeen gemeentelijk belang<br />

gericht - of is het iets wat overgelaten<br />

kan worden aan groepen uit<br />

de samenleving? Het is de rol van<br />

de raad om na te gaan of er groepen<br />

zijn die structureel worden<br />

uitgesloten van enige vorm van<br />

inbreng. De raad zal aan moeten<br />

geven op welk inhoudelijke<br />

Geef <strong>voor</strong>al ook aan waar burgers<br />

níet over gaan<br />

tereinen participatie gewenst is<br />

en hoe groot de zeggenschap van<br />

burgers is.<br />

Een tweede advies dat ik aan<br />

raadsleden wil meegeven is: geef<br />

als raad aan wat je doet met de<br />

uitkomsten van een participatietraject.<br />

Bij<strong>voor</strong>beeld, in hoeverre<br />

neemt de raad de uitkomsten<br />

over? In hoeverre (ver)bindt de<br />

raad zich hieraan? In de praktijk<br />

gaat het er vaak om, <strong>voor</strong>al ook<br />

aan te geven waar burgers níet<br />

over gaan. Maak dus duidelijk<br />

wie waar<strong>voor</strong> verantwoordelijk<br />

is. Welke maatschappelijke<br />

partijen worden betrokken, wat<br />

gebeurt er met de inbreng van de<br />

betrokkenen, en hoe verhoudt<br />

deze zich tot de politieke verantwoordelijkheid?<br />

Wees als raad<br />

dus duidelijk over de binding van<br />

de uitkomsten van interactieve<br />

processen.<br />

Conclusie<br />

Is burgerparticipatie nu een<br />

kans of een bedreiging <strong>voor</strong> het<br />

handelen van raadsleden? Ik denk<br />

dat het beide is. In dit artikel heb<br />

ik enkele belangrijke problemen<br />

rondom burgerparticipatie centraal<br />

gezet. Als raadsleden hiervan<br />

op de hoogte zijn, kunnen ze<br />

in hun dagelijkse democratische<br />

handelen hier wellicht bewust(er)<br />

mee omgaan. Daarnaast kunnen<br />

we stellen dat de raad een<br />

burgerparticipatieproces <strong>voor</strong>al<br />

op afstand volgt, maar pas nadat<br />

hij vroegtijdig de kaders en de<br />

rand<strong>voor</strong>waarden heeft bepaald.<br />

De manier waarop burgerparticipatie<br />

de representatieve democratie<br />

aanvult, is dus steeds cruciaal<br />

<strong>voor</strong> de rol die raadsleden spelen.<br />

19

achtrknt<br />

Foto Nationale Beeldbank<br />

20<br />

PARTiJ VAN dE ARBEid<br />

Mensen bezig met hun alledaagse werk, is het fotothema van deze achterpagina.

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!